67/2/B/2010 POSTANOWIENIE z dnia 20 października 2009 r. Sygn

67/2/B/2010
POSTANOWIENIE
z dnia 20 października 2009 r.
Sygn. akt Tw 20/09
Trybunał Konstytucyjny w składzie:
Teresa Liszcz,
po wstępnym rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym wniosku Polskiej Izby
Inżynierów Budownictwa o zbadanie zgodności:
1) art. 15 ustawy z dnia 7 lipca 1994 r. – Prawo budowlane (Dz. U. z 2006 r.
Nr 156, poz. 1118, ze zm.) z art. 119 ust. 1 i 2 w zw. z art. 118 ust. 1, art. 65
ust. 1 w zw. z art. 2, art. 17 ust. 1 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej
oraz
art. 2 w zw. z art. 7 Konstytucji w zw. z art. 8 pkt 11 ustawy z dnia 15 grudnia
2000 r. o samorządach zawodowych architektów, inżynierów budownictwa
oraz urbanistów (Dz. U. z 2001 r. Nr 5, poz. 42, ze zm.);
2) art. 15 w zw. z art. 91 ust. 1 pkt 2 ustawy z dnia 7 lipca 1994 r. – Prawo
budowlane (Dz. U. z 2006 r. Nr 156, poz. 1118, ze zm.) z art. 42 ust. 1 w
zw. z art. 2 Konstytucji;
3) art. 15 ust. 3 ustawy z dnia 7 lipca 1994 r. – Prawo budowlane (Dz. U. z
2006 r. Nr 156, poz. 1118, ze zm.) z art. 32 ust. 1 w zw. z art. 61 ust. 1
Konstytucji,
p o s t a n a w i a:
odmówić nadania dalszego biegu wnioskowi.
UZASADNIENIE
W dniu 3 sierpnia 2009 r. wpłynął do Trybunału Konstytucyjnego wniosek Polskiej
Izby Inżynierów Budownictwa (dalej: PIIB) o zbadanie zgodności: po pierwsze, art. 15
ustawy z dnia 7 lipca 1994 r. – Prawo budowlane (Dz. U. z 2006 r. Nr 156, poz. 1118, ze
zm.; dalej: prawo budowlane) z art. 119 ust. 1 i 2 w zw. z art. 118 ust. 1, art. 65 ust. 1 w
zw. z art. 2, art. 17 ust. 1 Konstytucji oraz art. 2 w zw. z art. 7 Konstytucji w zw. z art. 8
pkt 11 ustawy z dnia 15 grudnia 2000 r. o samorządach zawodowych architektów,
inżynierów budownictwa oraz urbanistów (Dz. U. z 2001 r. Nr 5, poz. 42, ze zm.; dalej:
ustawa o samorządach); po drugie, art. 15 w zw. z art. 91 ust. 1 pkt 2 prawa budowlanego z
art. 42 ust. 1 w zw. z art. 2 Konstytucji; po trzecie, art. 15 ust. 3 prawa budowlanego z art.
32 ust. 1 w zw. z art. 61 ust. 1 Konstytucji.
Trybunał Konstytucyjny zważył, co następuje:
1. Zgodnie z art. 36 ustawy z dnia 1 sierpnia 1997 r. o Trybunale Konstytucyjnym
(Dz. U. Nr 102, poz. 643, ze zm.; dalej: ustawa o TK) wniosek przedstawiony przez
ogólnokrajową władzę organizacji zawodowej podlega wstępnemu rozpoznaniu na
posiedzeniu niejawnym. W postępowaniu tym Trybunał Konstytucyjny w składzie jednego
sędziego bada, czy wniosek odpowiada wymogom formalnym (art. 32 ust. 1 i 2 ustawy o
TK), czy nie jest oczywiście bezzasadny (art. 36 ust. 3 ustawy o TK), a w szczególności,
czy pochodzi od uprawnionego podmiotu (art. 191 ust. 1 pkt 4 w zw. z art. 191 ust. 2
Konstytucji).
2. Trybunał Konstytucyjny przypomina na wstępie, że na podstawie art. 191 ust. 1
pkt 4 Konstytucji ogólnokrajowym władzom organizacji zawodowych przysługuje
kompetencja do inicjowania abstrakcyjnej kontroli norm. Na wnioskodawcy ciąży
obowiązek wykazania, który z jego organów jest „władzą organizacji zawodowej”
legitymowaną do wystąpienia z wnioskiem. Podstawą wskazania tejże władzy powinny
być przepisy ustawy, a w sytuacji, gdy właściwa ustawa nie reguluje tej kwestii –
rozwiązania przyjęte przez statut danej organizacji (por. postanowienia TK z 9 czerwca
2004 r.: Tw 33/03, OTK ZU nr 4/B/2004, poz. 227; Tw 2/04, OTK ZU nr 5/B/2004, poz.
258).
Wola ogólnokrajowej władzy, zazwyczaj kolegialnej, znajduje wyraz w
podejmowanych przez nią uchwałach. Tryb podjęcia uchwały regulują właściwe przepisy
(np. statutu), a treść podjętej uchwały zostaje zapisana w protokole z posiedzenia takiej
władzy. Zgodnie z utrwaloną linią orzecznictwa Trybunału Konstytucyjnego uchwała
ogólnokrajowej władzy organizacji zawodowej w sprawie wystąpienia z wnioskiem do
Trybunału Konstytucyjnego stanowi conditio sine qua non wszczęcia postępowania z
wniosku tego podmiotu (por. postanowienie TK z 14 listopada 2007 r., Tw 38/07, OTK ZU
nr 6/B/2007, poz. 262 i powołane tam orzeczenia).
2.1. W niniejszej sprawie PIIB dołączyła do wniosku dwie uchwały Krajowej Rady
PIIB: uchwałę nr 12/R/08 z 5 listopada 2008 r. „w sprawie wniosku do Trybunału
Konstytucyjnego” oraz uchwałę nr 13/R/08 z 22 kwietnia „zmieniającą uchwałę w sprawie
wniosku do Trybunału Konstytucyjnego”. Trybunał Konstytucyjny rozważył zatem, czy
przedstawione przez wnioskodawcę uchwały mogą być podstawą sporządzenia wniosku do
Trybunału.
2.2. Trybunał Konstytucyjny ustalił, że obie uchwały zostały podjęte na podstawie
art. 33 ustawy o samorządach w brzmieniu: „Krajowa Rada Izby kieruje działalnością
samorządu zawodowego między Krajowymi Zjazdami, a w szczególności: reprezentuje
członków izby (pkt 3), reprezentuje samorząd wobec organów władzy publicznej oraz
organizacji społecznych, zawodowych, samorządowych i innych (pkt 13), prowadzi
bieżące sprawy Krajowej Izby (pkt 14)”.
Trybunał Konstytucyjny zwraca uwagę, że kompetencję do reprezentowania osoby
prawnej i prowadzenia jej spraw należy odróżnić od kompetencji do podjęcia uchwały o
wystąpieniu do Trybunału Konstytucyjnego z wnioskiem inicjującym abstrakcyjną
kontrolę norm. Trybunał podkreślał niejednokrotnie, że podjęcie takiej uchwały stanowi
„czynność o charakterze nadzwyczajnym”, która z tego powodu nie może być dokonana w
ramach prowadzenia bieżącej działalności organizacji (por. postanowienia TK z: 14
stycznia 2003 r., Tw 71/02, OTK ZU nr 3/B/2003, poz. 161; 17 lutego 2003 r., Tw 70/02,
OTK ZU nr 2/B/2003, poz. 76; 9 czerwca 2004 r. i 8 września 2004 r., Tw 33/03, OTK ZU
nr 4/B/2004, poz. 227 i poz. 228; 9 czerwca 2004 r., Tw 2/04, OTK ZU nr 5/B/2004, poz.
258).
Z powyższych względów uchwał przedstawionych przez Krajową Radę PIIB nie
można uznać za podstawę prawną wniosku, który wpłynął do Trybunału Konstytucyjnego
3 sierpnia 2009 r. Tym samym wniosek ten nie pochodzi od władzy uprawnionej w
rozumieniu art. 191 ust. 1 pkt 4 Konstytucji. Okoliczność powyższa stanowi samoistną
przesłankę odmowy nadania wnioskowi dalszego biegu (art. 39 ust. 1 pkt 1 ustawy o TK).
2
3. Trybunał Konstytucyjny przypomina ponadto, że uchwała w sprawie
wystąpienia z wnioskiem może zawierać dodatkowe postanowienia dotyczące sposobu jej
wykonania, w szczególności wskazywać inny podmiot (np. pełnomocnika), zobligowany
przez ogólnokrajową władzę organizacji zawodowej do sporządzenia lub podpisania
wniosku, złożenia go w Trybunale Konstytucyjnym oraz reprezentowania wnioskodawcy
w postępowaniu przed Trybunałem. Nie ulega przy tym wątpliwości, że powierzenie
wykonania takiej uchwały konkretnie określonemu podmiotowi, nie wpływa na ocenę
legitymacji procesowej wnioskodawcy, o którym mowa w art. 191 ust. 1 pkt 4 Konstytucji,
bowiem w dalszym ciągu tylko ogólnokrajowa władza organizacji zawodowej jest
uprawniona do zainicjowania hierarchicznej kontroli zgodności norm. Tym samym
wniosek do Trybunału Konstytucyjnego, który nie stanowi ścisłej realizacji uchwały
podjętej uprzednio przez ogólnokrajową władzę organizacji zawodowej, nie może być
uznany, na podstawie art. 31 ust. 1 ustawy o TK, za pismo skutecznie wszczynające
postępowanie przed Trybunałem.
3.1. Pomijając fakt, że powołanych uchwał Krajowej Rady PIIB nie można uznać
za podstawę prawną wniosku złożonego do Trybunału Konstytucyjnego w rozpatrywanej
sprawie, należy stwierdzić, że brak jest w ich treści wskazania podmiotu uprawnionego do
jej wykonania. W takiej sytuacji znajdują zastosowanie zasady ogólne określone w
przepisach ustawy o samorządach. Zgodnie z art. 32 ust. 4 ustawy o samorządach,
oświadczenie woli w imieniu Krajowej Rady Izby składają przynajmniej dwaj członkowie
prezydium (w skład którego wchodzą: Prezes i wybrani przez Krajową Radę Izby spośród
jej członków wiceprezesi, sekretarz, skarbnik i członkowie, art. 32 ust. 2), w tym Prezes
lub wiceprezes.
W rozpatrywanej sprawie Prezes i sekretarz Krajowej Rady PIIB byli zatem
uprawnieni wyłącznie do podpisania wniosku, bowiem wola Krajowej Rady dotyczyła
tylko wystąpienia z wnioskiem, nie upoważniała natomiast żadnego podmiotu do jej
wykonania. Trybunał Konstytucyjny przypomina, że podmiot podpisujący lub
sporządzający wniosek, w szczególności pełnomocnik wnioskodawcy, jest zobowiązany
do działania w granicach i zakresie udzielonego pełnomocnictwa. Wiąże go treść uchwały
podmiotu legitymowanego do wystąpienia z wnioskiem do Trybunału Konstytucyjnego
(art. 191 ust. 1 pkt 4 w zw. z art. 191 ust. 2 Konstytucji).
Tym samym brak jest w uchwałach upoważnienia dla Prezesa i sekretarza Krajowej
Rady PIIB do umocowania innego podmiotu do sporządzenia i podpisania wniosku oraz
reprezentowania wnioskodawcy w postępowaniu przed Trybunałem Konstytucyjnym.
Mimo to 6 stycznia 2006 r. Prezes i sekretarz Krajowej Rady PIIB udzielili
„pełnomocnictwa radcy prawnemu (…) do reprezentowania Polskiej Izby Inżynierów
Budownictwa przed Trybunałem Konstytucyjnym w sprawie zbadania zgodności z
Konstytucją przepisu art. 15 ustawy – Prawo budowlane”. Co znamienne, chociaż ani
uchwała ani pełnomocnictwo nie stanowią dla radcy prawnego umocowania do
sporządzenia i podpisania wniosku w imieniu Krajowej Rady PIIB, to wniosek, który
złożono do Trybunału, został uprzednio przezeń podpisany.
3.2. W tym stanie rzeczy, na podstawie art. 191 ust. 1 pkt 4 Konstytucji, Trybunał
Konstytucyjny stwierdza, że rozpatrywany „wniosek” pochodzi od podmiotu
nieuprawnionego. Okoliczność ta, zgodnie z art. 39 ust. 1 pkt 1 ustawy o TK, stanowi
podstawę odmowy nadania dalszego biegu wnioskowi PIIB.
W tym stanie rzeczy Trybunał Konstytucyjny postanowił jak w sentencji.
3