iii-kw-08_wielkopols.. - Instytut na rzecz Ekorozwoju

INSTYTUT NA RZECZ EKOROZWOJU
INSTITUTE FOR SUSTAINABLE DEVELOPMENT
W interesie przyszłych pokoleń / In the interest of the future generations
PROGRAM AKTYWNEJ EDUKACJI NA RZECZ ZRÓWNOWAŻONEGO ROZWOJU
EKO-HERKULES
ul. Nabielaka 15 lok. 1
00-743 Warszawa/Warsaw
POLAND
www.ine-isd.org.pl
Tel./Phone:
Tel./Phone:
Tel./Phone:
Fax.:
E-mail:
(48-22) 851-04-02
(48-22) 851-04-03
(48-22) 851-04-04
(48-22) 851-04-00
[email protected]
Monitoring postępów zrównoważonego rozwoju
Doniesienia uczestnika Sieci Informacyjno-Rozpowszechniającej
województwo wielkopolskie – III kwartał 2008 r.
Małgorzata Stępniewska
Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
Centrum Edukacyjne Ochrony Środowiska
i Zrównoważonego Rozwoju
1. Transport
a) Inwestycje i plany rozwoju transportu publicznego, zarządzanie i popularyzacja
Poznańska Elektroniczna Karta Aglomeracyjna
Miasto Poznań i Politechnika Poznańska podpisały porozumienie dotyczące
wprowadzenia Poznańskiej Elektronicznej Karty Aglomeracyjnej (PEKA). PEKA ma
zastąpić kilka kart noszonych przez Poznaniaków – bilet komunikacji miejskiej, bilet Strefy
Płatnego Parkowania, kartę biblioteczną. Stanowić ma elektroniczną portmonetkę,
umożliwiającą zapłacenie za wstęp do kin, teatrów, muzeów czy obiektów sportowych.
Będzie pełnić także funkcję podpisu elektronicznego - autoryzację druków wypełnionych na
ekranie komputera umożliwi włożenie karty do specjalnego czytnika. Ponadto PEKA ma być
wykorzystywana jako identyfikator podczas imprez masowych.
Przez pięć miesięcy Poznańską Elektroniczną Kartę Aglomeracyjną testować będzie
około 2 tysięcy uczniów poznańskich szkół, studentów oraz urzędników. Po okresie testów
PEKA ma być bezpłatnie rozprowadzana wśród mieszkańców aglomeracji. System PEKA
ma kosztować ok. 32 mln zł, w części sfinansowany będzie z funduszy europejskich.
W PKS-ie z BusKartą
Od lipca pasażerowie poznańskiego PKS posługują się miesięcznymi i okresowymi
biletami chipowymi, tzw. BusKartami. BusKarta jest plastikową, imienną kartą zawierającą
dane pasażera oraz elektroniczną informację o zakupionym bilecie. Każdy przejazd jest
SPONSORZY:
PATRONAT
MEDIALNY:
rejestrowany – po wejściu do autobusu kartę należy zbliżyć do specjalnego czytnika.
Docelowo BusKartę zasilić będzie można przez Internet.
Zintegrowany dworzec PKP i PKS na Euro 2012
W 2010 r. rozpocząć ma się budowa nowego dworca PKP w Poznaniu. Obiekt
powstanie po wschodniej stronie obecnego dworca i będzie zintegrowany z dworcami
zarówno PKS, jak i komunikacji miejskiej. Stary budynek zostanie rozebrany, choć
zachowany zostanie historycznie ukształtowany układ przestrzenny z ulicą Dworcową oraz
placem przed budynkiem Dworca Głównego.
Przyległe tereny (ok. 16 ha między mostem Dworcowym, Wolnymi Torami, ul.
Głogowską oraz Zachodnią) mają być zagospodarowane w późniejszym terminie. Ze względu
na sąsiedztwo Międzynarodowych Targów Poznańskich przewiduje się tu budowę centrów
konferencyjnych i bazy hotelowej. Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania
przestrzennego dopuszcza także powstanie obiektów handlowych o powierzchni sprzedaży
powyżej 2000 m2. Budowane obiekty mają przyczynić się do wykreowania nowej jakości
centrum miasta.
b) Połączenia drogowe
Autostradą do Świecka
W dniu 30 sierpnia zakończyły się trwające od lipca ub. r. negocjacje w sprawie
ustalenia warunków komercyjnych na budowę i eksploatację odcinka autostrady A2
z Nowego Tomyśla do Świecka. Minister Infrastruktury oraz przedstawiciele spółki
Autostrada Wielkopolska SA podpisali umowę na budowę i eksploatację 106 km odcinka
autostrady. Budowa ma rozpocząć się w marcu 2009 r. i zakończyć pod koniec 2011 r. Koszty
budowy to 1,3 mld euro, tj. 12,2 mln euro za jeden kilometr autostrady. Odcinek Nowy
Tomyśl-Świecko wybudowany zostanie w technologii betonowej. Budowa autostrady
betonowej będzie o około 20-40% droższa niż asfaltowej, ale pozwolić ma na oszczędności w
eksploatacji. Pierwsze poważne remonty na trasach betonowych przeprowadza się po około
30 latach, na asfaltowych po około 10. W przypadku odcinka Poznań-Nowy Tomyśl,
oddanego do użytku niespełna 4 lata temu, konieczne jest już ułożenie nowej warstwy
nawierzchni. Generalna Dyrekcja Dróg Krajowych i Autostrad uważa, że przyczyną kłopotów
są błędy w wykonaniu autostrady, zaś Autostrada Wielkopolska S.A. wskazuje na większe niż
zakładano natężenie ruchu. Oprócz szeroko komentowanych problemów z eksploatacją
istniejących odcinków A2 i projektowaną wobec tego budową nowego odcinka jako drogi
betonowej, w artykułach prasowych pojawił się temat kosztów wyposażenia autostrady w
urządzenia ochrony środowiska. Na 137 km odcinku autostrady A2 z Konina do Nowego
Tomyśla znajduje się 10 przepustów dla mniejszych zwierząt oraz pięć kładek nad trasą. Na
odcinku z Nowego Tomyśla do zachodniej granicy będzie 21 kładek i ok. 20 przepustów.
Wybudowanie jednego przepustu kosztować będzie 3-4 mln zł, zaś kładki 15-20 mln zł. Jak
zauważali dziennikarze, liczba przejść dla zwierząt na nowo budowanym odcinku będzie
większa niż kolumn alarmowych. Pierwsze powstaną co 670 m, drugie – co 2 km.
2
2. Tereny zurbanizowane
a) Przestrzeń publiczna, w tym tereny zielone
Zabudowa czy zieleń na Sołaczu?
Nie ustają dyskusje wokół Parku Sołackiego w Poznaniu. Liczący sto lat,
piętnastohektarowy park położony jest w najstarszej willowej dzielnicy miasta – Sołaczu. Od
kilku lat budową domów w bezpośrednim sąsiedztwie parku zainteresowani są deweloperzy.
W lipcu br. Miejska Pracownia Urbanistyczna na spotkaniu z mieszkańcami przedstawiła
projekt miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego, który zakłada budowę na
terenie między ulicami Niestachowską, Grudzieniec i Litewską ponad 40 domów
jednorodzinnych. Na takie rozwiązanie nie zgadza się Towarzystwo Przyjaciół Sołacza (TPS).
Mieszkańcy chcą, aby dzielnica zachowała charakter, jaki w 1907 r. nadał jej H.J. Stubben.
Znaczną część urbanistycznego założenia stanowiły ulice, zieleńce i place. TPS proponuje,
aby część spornych terenów przeznaczyć na powiększenie Parku Sołackiego, stanowiącego
element przecinających miasto zwartych klinów zieleni.
b) Gospodarowanie odpadami
Czy w Poznaniu powstanie spalarnia odpadów?
W rozpatrywanym okresie trwała intensywna debata społeczna związana z
projektowaną przebudową systemu gospodarki odpadami w aglomeracji poznańskiej,
polegającą na zmianie technologii unieszkodliwiania odpadów ze składowania na termiczne
przekształcanie. Budowa spalarni odpadów komunalnych została w 2007 r. wpisana w Plan
Gospodarki Odpadami dla Miasta Poznania. Jest także zgodna z zapisami Krajowego Planu
Gospodarki Odpadami 2010, który dla aglomeracji lub regionów obejmujących powyżej 300
tys. mieszkańców wskazuje termiczne przekształcanie jako preferowaną metodę
zagospodarowania odpadów komunalnych. Budowę zakładu termicznego unieszkodliwiania
odpadów umieszczono na liście projektów kluczowych Programu Operacyjnego
Infrastruktura i Środowisko. Przewidywany okres realizacji projektu to lata 2008-2012.
Poznańska spalarnia ma mieć przepustowość 225 000 t/rok odpadów komunalnych
oraz 25 tys. ton/rok wysuszonych osadów ściekowych. Odzysk energii elektrycznej
kształtować się będzie na poziomie ok. 33 tys. MWh/rok, zaś energii cieplnej ok. 440 tys.
MWh/rok. Orientacyjny koszt budowy spalarni to 80 mln euro.
Spalarnia swym zasięgiem obejmować ma Poznań oraz 9 okolicznych gmin: Suchy
Las, Tarnowo Podgórne, Pobiedziska, Kostrzyn, Kleszczewo, Murowaną Goślinę, Swarzędz,
Czerwonak i Oborniki. Rozważane są dwie lokalizacje obiektu: na terenie Elektrociepłowni
Karolin (miasto Poznań) lub Centralnej Oczyszczani Ścieków (gmina Czerwonak).
Funkcjonowanie spalarni wymagać będzie dogodnego układu drogowego. W przypadku EC
Karolin zapewniłaby to III rama komunikacyjna – projektowany element sieci drogowej
Poznania. Na terenie EC Karolin znajduje się także znaczna część gotowej instalacji, którą
należałoby wybudować od podstaw w innym miejscu. Z kolei lokalizacja obiektu w
Centralnej Oczyszczani Ścieków wyeliminowałaby konieczność transportu do spalarni
wysuszonych osadów ściekowych. Jednakże obie lokalizacje wywołują protesty okolicznych
3
mieszkańców, obawiających się negatywnego oddziaływania spalarni na zdrowie ludzkie i
środowisko przyrodnicze, a także zmniejszenia wartości nieruchomości.
Pierwszą spalarnię odpadów w Poznaniu wybudowano w 1925 r. Zakład pracował do
1942 r. Po zniszczeniach wojennych obiekt uruchomiono ponownie w 1955 r., ale z uwagi na
nieefektywność ekonomiczną działał tylko trzy lata.
Odpady kuchenne do specjalnych pojemników
Z dniem 1 stycznia 2009 r. w Poznaniu uruchomiony ma zostać system zbiórki
odpadów kuchennych obejmujący swym zasięgiem wszystkich mieszkańców. Na osiedlach
zostaną ustawione specjalne pojemniki o pojemności 15 l (przy domach jednorodzinnych)
oraz 240 l (w zabudowie wielorodzinnej). Opłata za wywóz odpadów kuchennych będzie
20% niższa niż w przypadku odpadów nieposegregowanych. Zebrane odpady trafią do
kompostowni w Rumianku i Sierosławiu.
Pilotażowa zbiórka odpadów kuchennych i zielonych trwała w Poznaniu od 1 maja do
30 września 2007 r. Akcją objęto dwa osiedla o zabudowie wielorodzinnej (os. Łazarz, os.
Bonin) oraz dwa osiedla z zabudową jednorodzinną (os. Świerczewo, os. Radojewo). Odpady
kuchenne odbierano z osiedli raz lub dwa razy w tygodniu, zaś odpady zielone po zgłoszeniu
takiej potrzeby firmie wywozowej. Ogółem zebrano ok. 40 ton odpadów zielonych i około 10
ton odpadów kuchennych. Jak wykazał pilotaż, zbiórka odpadów ulegających biodegradacji
cieszyła się większym zainteresowaniem wśród mieszkańców zabudowy jedno- niż
wielorodzinnej. W zabudowie jednorodzinnej zebrane odpady charakteryzowały się wysokim
stopniem czystości. W zabudowie wielorodzinnej strumień gromadzonych odpadów był
znacznie zanieczyszczony, co wynikało z aminowości systemu i brak odpowiedzialności jego
użytkowników.
Krajowy Plan Gospodarki Odpadami 2010 przewiduje ograniczenie ilości odpadów
ulegających biodegradacji kierowanych na składowiska w 2020 r. do 35% całkowitej ilości
tych odpadów wytworzonej w 1995 r.
c) Gospodarowanie wodą
Czy przez Kopalnię „Konin” znika woda?
Trwają protesty społeczne dotyczące działalności Kopalni Węgla Brunatnego „Konin”
i jej wpływu na poziom wód w jeziorach leżących na terenie województwa kujawskopomorskiego oraz wielkopolskiego.
17 lipca przed siedzibą kopalni w Kleczewie manifestowało około 1000 osób, w tym
członkowie
Stowarzyszenia Ochrony Środowiska Naturalnego "Przyjezierze" oraz
Społecznego Komitetu Ochrony Powidzkiego Parku Krajobrazowego. Zdaniem
protestujących możliwą przyczyną obniżenia wód jezior należących do Powidzkiego Parku
Krajobrazowego (Jezior Budzisławskiego, Powidzkiego i Wilczyńskiego) jest lej depresyjny
spowodowany działalnością kopalni. Protesty związane są także z projektowaną przez
kopalnię eksploatacją złoża Tomisławice, leżącego w sąsiedztwie jeziora Gopło,
krajobrazowego Nadgoplańskiego Parku Tysiąclecia oraz Obszaru Specjalnej Ochrony Natura
2000.
4
3.
Energetyka
a) Odnawialne źródła energii
Europejski Dzień Wiatru
15 czerwca nad Jeziorem Maltańskim w Poznaniu odbyły się polskie obchody
Europejskiego Dnia Wiatru. Kampanię, mającą na celu promocję wiatru jako odnawialnego
źródła energii, organizowało w 22 krajach Europejskie Stowarzyszenie Energetyki
Wiatrowej. Poznańskie obchody objęły wystawę „Eureka – Cuda Nauki i Techniki” (pokazy
eksperymentów fizycznych), ścieżkę edukacyjną dotyczącą energetyki wiatrowej, symulację
pracy farmy wiatrowej, wystawę fotografii, konkursy dla dzieci, a także spotkania z
przedstawicielami Polskiego Stowarzyszenia Energetyki Wiatrowej.
Więcej energii ze składowiska odpadów
19 sierpnia na składowisku odpadów w podpoznańskim Suchym Lesie uruchomiono
dwa nowe agregaty zasilane metanem powstającym na składowisku, każdy o mocy 260 kWe.
Moc istniejącej elektrociepłowni zwiększyła się tym samym do 1,2 MWe. 80% wytwarzanej
energii elektrycznej trafia do sieci miejskiej, pozostała część jest wykorzystywana na
składowisku.
Instalację pozyskiwania biogazu i produkcji energii uruchomiono w 1996 roku.
Wyposażona była w dwa generatory o łącznej mocy 0,4 MWe. W latach 2002-2007
elektrownię rozbudowano, poprzez wykonanie nowych ujęć biogazu, zakup kolejnych dwóch
agregatów o mocy 0,2 MWe i 0,5 MWe, stacji ssawo-dmuchawy oraz pochodni do spalania
biogazu. Wykonano również instalację odzysku energii cieplnej z generatorów, która
wykorzystywana jest do podgrzewania wody, a w sezonie zimowym do ogrzania pomieszczeń
technicznych, biurowych i socjalnych składowiska.
Materiały źródłowe:
1. Ais: Jest umowa na A2. Rzeczpospolita, 01-09-2008, DZ./Nr 204.
2. Bojarski L.: Przełom w sprawie A2 do Świecka? Gazeta Wyborcza Poznań, 03-07-08, DZ./Nr
154.
3. Bojarski L.: Autostradą do Świecka. Gazeta Wyborcza Poznań, 20-08-08, DZ./Nr 194.
4. Bojarski L.: Autostradą do Świecka dojedziemy w 2011r. Gazeta Wyborcza Poznań, 30-08-08,
DZ./Nr 203.
5. BusKarta PKS Poznań, http://www.pks.poznan.pl/
6. Cylka T., Mikos P.: Autostradą do Niemiec pojedziemy w 2011 r. Głos Wielkopolski, 29-08-08,
DZ./Nr 202.
7. Domżał R.: Tempo budowy autostrad nareszcie przyspieszy. POLSKA, 07-07-2008, DZ./Nr 157.
8. Domżał R.: A2 pęka, rozmowy trwają. Głos Wielkopolski, 22-07-2008, DZ./Nr 170.
9. Domżał R.: Wielkopolska autostrada do generalnego remontu. Głos Wielkopolski, 24-07-2008,
DZ./Nr 172.
10. Domżał R.: Autostrada na mur beton. Głos Wielkopolski, 27-08-08, DZ. Nr 200.
11. Europejski Dzień Wiatru 2008, http://www.dzienwiatru.eu/
12. Fertach K., Kisiel B.: Podróż po powiecie z kartą aglomeracyjną. Głos Wielkopolski, 21-08-2008,
DZ./Nr 195.
5
13.
14.
15.
16.
17.
18.
19.
20.
21.
22.
23.
24.
25.
26.
27.
28.
29.
30.
31.
32.
33.
34.
35.
36.
37.
Gradowski M.: Śmieci dadzą nam popalić. Gazeta Wyborcza Poznań, 16-07-2008.
Ham: Spalarnia albo kara. Gazeta Wyborcza Poznań, 14-07-2008.
Kapczyńska K.: Nocna umowa na trasę do Świecka. Puls Biznesu, 01-09-2008, DZ./Nr 170.
Kaźmierska M: Czy przez kopalnię znika woda? Gazeta Wyborcza Poznań, 18-07-2008.
Kosek A.: Więcej energii ze składowiska. Głos Wielkopolski, 20-08-08, DZ./Nr 194.
Kosek A.: Nad Maltą będzie królował wiatr. Głos Wielkopolski, 13-06-2008, DZ./Nr 137.
LEH: Autostrada na finiszu. Gazeta Wyborcza Poznań, 28-08-09, DZ./201.
LEH: Budowa A2 do Świecka ruszy wiosną 2009 roku. Gazeta Wyborcza Poznań, 01-09-2008,
DZ./ Nr 2004
LID: Jedź autobusem z nowym biletem. Echo miasta Poznań, 19-06-2008, nr 46 (280).
Mazur N.: Poznań będzie rozdawać karty. Gazeta Wyborcza, ozna10-06-2008, DZ./Nr 134.
Mikos P.: Budowę A2 można zaczynać? Głos Wielkopolski, 30-08-08, DZ./Nr 203.
MIP: Autostrada A2 w kilka dni. Głos Wielkopolski, 26/27-07-2008, DZ./Nr 174.
Pilotażowy Program Zbiórki Odpadów Organicznych - kuchennych i zielonych dla Miasta
Poznania,
http://www.poznan.pl/mim/public/wos/pages.html?
id=4043&ch=4050&p=6567&instance=1017&lang=pl&lhs=publications&rhs=publications
Podpisanie Umowy na budowę i eksploatację autostrady A2 na odcinku Nowy Tomyśl – Świecko,
http://www.autostrada-a2.pl/pl/aktualnosci/161
Przewoźna B: System gospodarki odpadami dla miasta Poznania,
http://www.funduszestrukturalne.gov.pl/NR/rdonlyres/5BF7FCD9DC5C-4A75-8569-7269C98B1DF0/42018/Prezent_6_Poznan.pdf
RAWA: Już niedługo rozpoczną budowę. Echo miasta Poznań, 07-08-2008, T./Nr 60.
Stefańska A.: Tunele dla żab i mosty dla saren kosztują drogowców miliardy. Rzeczpospolita,
07-07-2008, DZ./Nr 157.
Stefańska A.: Nowy odcinek autostrady A2 za 1,3 mld euro. Rzeczpospolita, 27-08-2008, DZ./Nr
200.
Stefańska A.: Nocne rozmowy o autostradzie. Rzeczpospolita, 30-08-08, Dz. Nr 203.
Sobańska E: Fundusze unijne zwiększą szansę Parku Sołackiego? Głos Wielkopolski,
30/31-08-2008, DZ./Nr 203.
Stowarzyszenie Ochrony Środowiska Naturalnego "Przyjezierze", http://www.przyjezierze.org/
Uchwała Nr XIX/170/V/2007 Rady Miasta Poznania z dnia 17 lipca 2007 r. w sprawie przyjęcia
Planu Gospodarki Odpadami dla Miasta Poznania.
Uchwała Rady Ministrów Nr 233 z dnia 29 grudnia 2006 r. w sprawie "Krajowego planu
gospodarki odpadami 2010" (M.P. Nr 90, poz. 946).
Wąsowicz R.: Będzie dworzec na Euro 2012. Echo miasta Poznań, 19-06-2008, nr 46 (280).
Zakład Zagospodarowania Odpadów w Suchym Lesie, http://www.odpady.poznan.pl/
6