Wielkanocne zwierzaki - swietokrzyskie.org.pl

Wielkanocne zwierzaki
Wpisany przez Dorota Skwark
wtorek, 15 kwietnia 2014 18:04 -
Wielkanoc to nie tylko pisanki , choć one najbardziej kojarzą nam się z tym
świętem. W koszyczku wielkanocnym, pośród
potraw przeznaczonych do święcenia
, także na wielkanocnym stole, z pewnością nie zabraknie baranka, ale
możliwe że pojawi się również zajączek i żółte kurczątko. Dlaczego akurat te
zwierzęta? Przypomnijmy.
Baranek
Barankowi przypisujemy symbole: niewinność, dobroć, przebaczenie, pokorę, cierpliwość i
łagodność. To zwierzątko „bez skazy”, któremu od wieków pisana jest ofiarność.
Baranka
paschalnego spożywali Żydzi podczas święta Paschy. Baranek symbolizował wyswobodzenie z
niewoli egipskiej. Był też zapowiedzią nadejścia Chrystusa, który jako ofiarny baranek miał
ocalić od śmierci wiecznej cały rodzaj ludzki. O tym wszystkim wspominał prorok Izajasz w
Starym Testamencie, co było około 700 lat przed narodzeniem Chrystusa. Jan Chrzciciel
natomiast kierował w Nowym Testamencie uwagę chrześcijan na Jezusa słowami: „Oto
Baranek Boży, który gładzi grzechy świata”.
Dziś wielkanocny baranek to największy i najgłębszy znak dla chrześcijan. Symbolizuje
Chrystusa Odkupiciela, Jego Zmartwychwstanie, jednocześnie jest znakiem zwycięstwa Jezusa
nad grzechem, złem i śmiercią. Wielkanocnego baranka nazywamy też Agnuszkiem, co jest
mało popularne, a miano to pochodzi od Agnus Dei, czyli Baranek Boży – jak nazywał Jezusa
Jan Chrzciciel.
Baranek wielkanocny jest koloru białego, ze złoconymi rogami (tak ozdabiano zwierzęta
ofiarne), z czerwoną chorągiewką, na której widnieje krzyżyk. Stawiamy go najczęściej pośród
pisanek lub na „łączce” z rzeżuchy w centralnej części wielkanocnego stołu. Baranek może być
cukrowy, gipsowy, także porcelanowy, szklany, gliniany, plastikowy czy zrobiony z owczej
wełny, ale i z ciasta, choć coraz rzadziej spotykany. Dawniej zdarzały się baranki z masła z
oczami wykonanymi z szafirów. Bez względu na materiał, z którego jest wykonany, ma nam
przypominać o tym, że Chrystus odkupił nasze grzechy, przyniósł nowe życie i jesteśmy
zaproszeni na Jego ucztę.
Kurczątko wielkanocne
To pisklę, podobnie jak jajka, jest symbolem nowego życia. Kolor żółty wyraża radość ze
Zmartwychwstania, czyli świąteczną, wiosenną radość. Zajączek wielkanocny
1/3
Wielkanocne zwierzaki
Wpisany przez Dorota Skwark
wtorek, 15 kwietnia 2014 18:04 -
W wielu kulturach zając jest symbolem odradzającej się przyrody, witalności, płodności. Ten
niezwykle sympatyczny, puchaty zwierzak tobardziej pozostałość po przedchrześcijańskich
rytuałach wiosennych, chociaż jego obecność wskazywana jest również w Biblii.
Zające
przedstawiano jako symbol grzeszników oczyszczonych przez pokutę, ponieważ istnieją biblijne
tłumaczenia, w których mowa jest o mądrych poganach, którzy się nawracają i budują
przyszłość na duchowej skale Kościoła. W niektórych interpretacjach mowa o skale, która jest
schronieniem dla jeży i zajęcy, dlatego te zwierzęta uznano za symbole grzeszników
znajdujących ucieczkę w skale – Chrystusie. To najbardziej znany komentarz biblijny z
„zającem” w roli głównej, choć nie jedyny.
Wcześniej uważano, że zając pochodzi ze starożytnego Egiptu. Wedługi mitologii egipskiej
bogini miłości i ogniska domowego, Izyda, przyczyniła się do zmartwychwstania Ozyrysa,
swojego męża, który przybrał właśnie postać zająca. Stąd też zwykły szarak stał się symbolem
zmartwychwstania.
W Europie zająć po raz pierwszy pojawił się w XIII wieku w Niemczech przedchrześcijańskich,
kiedy to oddawano cześć wielu bogom i boginiom. Jedną z nich była bogini wiosny Eoster,
przedstawiana w postaci królika, symbolu płodności. (Prawdopodobnie od jej imienia Wielkanoc
nazywana jest Easter w krajach anglojęzycznych).
W roku 1680, za sprawą amerykańskich imigrantów pochodzenia niemieckiego, pojawiła się
historia o świątecznym zającu, który ukrywał jaja w ogrodach. Prawdopodobnie to owa
opowieść dała początek zwyczajowi szukania drobnych prezentów pozostawionych przez
wielkanocnego zajączka.
Do Polski zając przykicał dopiero w XX wieku. Najpierw poznał go Śląsk, potem Pomorze i to
głównie w tych rejonach do dziś dzieci szukają prezentów od tego futerkowego pupila. Szarak
szybko zyskał popularność w całej Polsce, mimo że w naszej kulturze uważany był zawsze za
zwierzę płochliwe, nawet tchórza czy zły omen. Na szczęście to się zmieniło.
Jak odbywa się szukanie prezentów od zajączka? Dawniej budowano tzw. zajęcze gniazdka.
Przed Wielkanocą dzieci oczekujące podarków musiały przygotować ze słomy lub siana
gniazda, które zostawiano w ogrodzie lub sadzie, np. pod drzewem. Na wielkanocnym
śniadaniu postać zajączka nie mogła się pojawić, ponieważ był on zajęty roznoszeniem
prezentów. Po śniadaniu wielkanocnym (w niektórych regionach w lany poniedziałek) dzieci
ruszały na poszukiwania zajączka i na koniec sprawdzały w gniazdach, czy coś im przyniósł
(jeśli były grzeczne). Oczywiście zawsze w przygotowanych gniazdkach znalazły jakąś
niespodziankę, najczęściej słodycze. Dziś zamiast gniazdek z siana czy słomy zostawia się
koszyczki, ale inne niż te od święconki i – co ważne - każde dziecko ma swój koszyczek.
Prezenty od zajączka mogą być zostawiane i bez nich, w różnych miejscach, także w domu.
Rozpromieniona buzia pociechy ze znalezienia drobiazgu od puchatego zwierzątka warta jest
2/3
Wielkanocne zwierzaki
Wpisany przez Dorota Skwark
wtorek, 15 kwietnia 2014 18:04 -
zatrzymania tego zwyczaju i rozpropagowania go w mniej znanych miejscach.
Ten wielkanocny pupilek nie ma u nas zbyt długiej historii, jednak przyjmowany jest z ogromną
sympatią przez nasze pociechy, które chętnie wkładają czekoladową postać długouchego do
wielkanocnego koszyczka i nie mogą się doczekać od niego niespodzianki. Takie to właśnie są
wielkanocne zwyczaje
.
Opracowano na podstawie:
www.opoka.org.pl
www.itvl.pl
{fcomment}
3/3