docRaport za lata 2009-2010 z realizacji założeń POŚ dla miasta
download 
Reklamacja Transkrypt
Raport za lata 2009-2010 z realizacji założeń POŚ dla miasta
Raport za lata 2009 – 2010 z realizacji założeń Programu Ochrony Środowiska dla Miasta Bełchatowa MIASTO BEŁCHATÓW ul. Kościuszki 1 97-400 Bełchatów Sekretariat (44) 7335116, 7335115; (0-44) 7335150 [email protected] Opracowanie: mgr inż. Marta Kapusta mgr inż. Aleksandra Mucha GEOPULS Pracownia Geologii i Ochrony Środowiska 97-371 Wola Krzysztoporska, ul. Północna 38 tel. 508 283 842 www.geopuls.pl e-mail: [email protected] Raport za lata 2009 – 2010 z realizacji założeń Programu Ochrony Środowiska dla Miasta Bełchatowa Spis treści 1. WSTĘP ............................................................................................................................. 2 2. CELE, PRIORYTETY I ZADANIA WYTYCZONE DLA MIASTA BEŁCHATOWA NA LATA 2009 – 2010................................................................................................................ 3 3. ANALIZA STANU ŚRODOWISKA ORAZ ZACHODZĄCYCH ZMIAN Z OCENĄ SKUTKÓW REALIZACJI DZIAŁAŃ ZAPLANOWANYCH W PROGRAMIE OCHRONY ŚRODOWISKA W LATACH 2009 – 2010............................................................................. 7 3.1. GOSPODARKA WODNO – ŚCIEKOWA .............................................................................. 7 3.1.1. Zaopatrzenie miasta w wodę............................................................................. 7 3.1.2 Wody powierzchniowe ....................................................................................... 8 3.1.3. System oczyszczania ścieków.........................................................................10 3.1.4. Kształtowanie stosunków wodnych, ochrona przed powodzią i skutkami suszy ...........................................................................................................................15 3.2. OCHRONA POWIERZCHNI ZIEMI I GRUNTÓW ...................................................................18 3.3. OCHRONA DZIEDZICTWA PRZYRODNICZEGO ..................................................................19 3.3.1. Lasy ...................................................................................................................21 3.4. POWIETRZE I KLIMAT AKUSTYCZNY ...............................................................................23 3.4.1. Emisja zanieczyszczeń do powietrza ..............................................................23 3.4.2. Klimat akustyczny.............................................................................................31 3.5. PROMIENIOWANIE ELEKTROMAGNETYCZNE ...................................................................33 3.6. RACJONALIZACJA WYKORZYSTANIA MATERIAŁÓW I SUROWCÓW ....................................34 3.7. EDUKACJA EKOLOGICZNA ............................................................................................40 4. OCENA REALIZACJI PROGRAMU OCHRONY ŚRODOWISKA MIASTA W LATACH 2009 – 2010 ORAZ PRZEDSTAWIENIE PROBLEMÓW ŚRODOWISKOWYCH ................56 SPIS TABEL I RYSUNKÓW ................................................................................................74 1 Raport za lata 2009 – 2010 z realizacji założeń Programu Ochrony Środowiska dla Miasta Bełchatowa 1. Wstęp „Program Ochrony Środowiska dla Miasta Bełchatowa na lata 2009 – 2012 z uwzględnieniem perspektyw na lata 2013 - 2016” został opracowany i przyjęty przez Radę Miejską w Bełchatowie w 2009r. Stanowi on załącznik nr 1 do uchwały nr XLIV/322/09 Rady Miejskiej w Bełchatowie z dnia 26 listopada 2009 roku. Dokument ten wytyczył kierunki polityki ekologicznej miasta Bełchatowa, a w szczególności kierunki działań prowadzących do poprawy stanu środowiska naturalnego na terenie miasta oraz określił strategię racjonalnego wykorzystania zasobów i poprawy standardów jakości poszczególnych komponentów środowiska naturalnego. Ustawa z dnia 27 kwietnia 2001 roku Prawo ochrony środowiska (Dz. U. z 2001r, Nr 62, poz. 627 z późniejszymi zmianami) wprowadziła obowiązek wykonywania programów ochrony środowiska dla województw, powiatów i gmin, ich aktualizacji nie rzadziej, niż co cztery lata oraz sporządzanie co dwa lata raportów z realizacji założeń zawartych w programach. Niniejsze opracowanie podsumowuje realizację działań z zakresu ochrony środowiska w Bełchatowie w latach 2009 – 2010. Celem Raportu jest analiza i ocena zmian stanu środowiska oraz stopnia realizacji przyjętych w programie celów ekologicznych, a także ocena wykonania przyjętych działań wraz z ustaleniem przyczyn rozbieżności. Wskaźniki stopnia realizacji Programu Ochrony Środowiska Miasta Bełchatowa w latach 2009 – 2010 dotyczą oceny dotrzymania norm jakości poszczególnych komponentów środowiska, stopnia zmniejszenia ilości emitowanych zanieczyszczeń oraz stosunku uzyskiwanych efektów ekologicznych do ponoszonych nakładów. Wskaźniki stanu środowiska i presji na środowisko zestawiane są głównie w oparciu o ogólnodostępne dane, zwłaszcza dane statystyczne Głównego Urzędu Statystycznego, Wojewódzkiego Inspektoratu Ochrony Środowiska w Łodzi, raporty Państwowego Monitoringu Środowiska oraz dane od innych jednostek realizujących przepisy ochrony środowiska. W niniejszym opracowaniu pominięto tematykę odpadów. Jest ona przedmiotem szczegółowej analizy w opracowanym Sprawozdaniu z realizacji Planu Gospodarki Odpadami Miasta Bełchatowa w latach 2009-2010. Analizę stanu środowiska i zmian, jakie zaszły od sporządzenia „Programu Ochrony Środowiska dla Miasta Bełchatowa na lata 2009 – 2012 z uwzględnieniem perspektyw na lata 2013 - 2016” przeprowadzono w oparciu o dane za lata 2009 – 2010, jednak w wielu przypadkach odnoszono się także do danych wcześniejszych w celu ukazania zmian i tendencji długoterminowych. 2 Raport za lata 2009 – 2010 z realizacji założeń Programu Ochrony Środowiska dla Miasta Bełchatowa 2. Cele, priorytety i zadania wytyczone dla Miasta Bełchatowa na lata 2009 – 2010 Opracowany w roku 2009 Program Ochrony Środowiska dla Miasta Bełchatowa wytyczał kierunki działań prowadzących do poprawy stanu środowiska naturalnego na terenie gminy oraz określał strategię racjonalnego wykorzystania zasobów i poprawy standardów jakości poszczególnych komponentów środowiska naturalnego. Zaplanowane cele i zadania były zgodne z celami i zadaniami zawartymi w krajowych, regionalnych i lokalnych dokumentach strategicznych (strategiach, programach, planach), nakreślających kierunki rozwoju społeczno-gospodarczego. Zadania zostały pogrupowane według przyjętych celów: 1. Ochrona zasobów wód podziemnych i powierzchniowych. 2. Ochrona gruntów 3. Ochrona dziedzictwa przyrodniczego 4. Poprawa jakości powietrza atmosferycznego 5. Klimat akustyczny 6. Poważne awarie 7. Promieniowanie elektromagnetyczne 8. Racjonalne wykorzystanie materiałów i surowców 9. Edukacja ekologiczna Poniższa tabela prezentuje szczegółowy harmonogram celów i zadań zaplanowanych do realizacji na terenie miasta. Tabela 1. Wykaz działań inwestycyjnych i pozainwestycyjnych wskazanych do realizacji na terenie Bełchatowa w latach 2009-2016 Nazwa zadania Termin realizacji Podmioty odpowiedzialne Ochrona zasobów wód podziemnych i powierzchniowych. Dalsza rozbudowa i modernizacja systemu sieci wodno-kanalizacyjnej na terenie Miasta Bełchatowa Proces ciągły WOD.-KAN. sp. z o.o. Miasto Bełchatów Nadzorowanie sposobu magazynowania i postępowania ze ściekami gromadzonymi w zbiornikach bezodpływowych Proces ciągły Miasto Bełchatów Zapobieganie nadmiernemu spływowi powierzchniowemu z terenu miasta poprzez: wdrażanie, rozwijanie i promowanie systemów retencjonowania wód oraz profesjonalne działania w zakresie melioracji wodnych Proces ciągły Właściciele i zarządcy urządzeń wodnych Ochrona terenów dolinnych przed zabudową i niewłaściwym zagospodarowaniem w planowaniu przestrzennym Proces ciągły Miasto Bełchatów 3 Raport za lata 2009 – 2010 z realizacji założeń Programu Ochrony Środowiska dla Miasta Bełchatowa Nazwa zadania Termin realizacji Podmioty odpowiedzialne Stosowanie i przestrzeganie zakazu lokalizacji nowej zabudowy w dolinie rzeki Rakówki i jej dopływów Proces ciągły Miasto Bełchatów, właściciele nieruchomości Proces ciągły Miasto Bełchatów Co trzy lata Powiat Bełchatowski Likwidacja „dzikich wysypisk” odpadów i zapobieganie ich powstawaniu Proces ciągły Miasto Bełchatów Właściwie prowadzone prac melioracyjnych Proces ciągły Właściciele i zarządcy urządzeń melioracyjnych Zabezpieczenie środowiska gruntowo-wodnego poprzez uzbrojenie terenów przeznaczonych pod zabudowę w sieć kanalizacji sanitarnej Proces ciągły Miasto Bełchatów Ochrona gruntów Właściwe rozdysponowanie powierzchni ziemi w planie zagospodarowania przestrzennego, sprzyjające jak najlepszemu wykorzystaniu gruntów dostosowanie formy zagospodarowania terenu do rodzaju gleb Prowadzenie badań gleb użytkowanych rolniczo oraz gleb wzdłuż tras i innych obiektów mogących powodować ich zanieczyszczenie Ochrona dziedzictwa przyrodniczego Ochrona miejsc przyrodniczo cennych przed niewłaściwym zagospodarowaniem, ze szczególnym uwzględnieniem terenów dolinnych Rakówki i jej dopływów. Proces ciągły Miasto Bełchatów Zwiększanie walorów przyrodniczych miasta Proces ciągły Miasto Bełchatów Bieżąca inwentaryzacja różnorodności biologicznej: uzupełnianie wiedzy o rozmieszczeniu i zasobach przyrodniczych. Proces ciągły Miasto Bełchatów Nadleśnictwo Bełchatów Utrzymanie różnorodności siedlisk przyrodniczych i siedlisk gatunków, w tym zapobieganie ich fragmentacji Proces ciągły Miasto Bełchatów Nadleśnictwo Bełchatów Dalszy rozwój turystyki i rekreacji, w tym rozwój systemu ścieżek przyrodniczo edukacyjnych i rowerowych Proces ciągły Miasto Bełchatów Nadleśnictwo Bełchatów Bieżąca ochrona obszarów i obiektów prawnie chronionych Proces ciągły Miasto Bełchatów Nadleśnictwo Bełchatów Wzmacnianie znaczenia ochrony różnorodności biologicznej i krajobrazowej w planowaniu przestrzennym Proces ciągły Miasto Bełchatów Renaturalizacja i poprawa stanu zachowania najcenniejszych, zniszczonych ekosystemów, zwłaszcza dolin rzecznych i siedlisk, w tym szczególnie obszarów wodnobłotnych i leśnych rozwój systemów naturalnej retencji wód Proces ciągły Miasto Bełchatów Nadleśnictwo Bełchatów Ostrożność i ograniczenie przy wprowadzaniu gatunków obcych, które mogą zagrażać integralności naturalnych ekosystemów i stanowić zagrożenie dla gatunków rodzimych Proces ciągły Miasto Bełchatów Nadleśnictwo Bełchatów Rozszerzenie renaturalizacji obszarów leśnych, w tym obszarów wodno-błotnych i obiektów cennych przyrodniczo, znajdujących się na terenach leśnych Proces ciągły Nadleśnictwo Bełchatów Miasto Bełchatów Przebudowywanie drzewostanów zniekształconych lub uszkodzonych w wyniku działalności człowieka Proces ciągły Nadleśnictwo Bełchatów Miasto Bełchatów Inni właściciele lasów Kontynuacja działań prowadzonych przez Lasy Państwowe na rzecz podnoszenia świadomości i wiedzy ekologicznej społeczeństwa w zakresie leśnictwa, przykładowo poprzez rozszerzenie procesu tworzenia izb przyrodniczo-leśnych, ścieżek dydaktycznych i pozostałych Proces ciągły Nadleśnictwo Bełchatów Poprawa jakości powietrza atmosferycznego Budowa obwodnic miasta 2015 Zarządcy dróg Włączanie nowych terenów i odbiorców do miejskiego systemu ciepłowniczego, w celu ograniczania niskiej emisji pochodzącej z ogrzewania Proces ciągły PEC sp. z o.o. Miasto Bełchatów Wprowadzanie i promocja ograniczających emisję; Proces ciągły PEC sp. z o.o. Miasto Bełchatów właściciele kotłowni nowych technologii w energetyce cieplnej 4 Raport za lata 2009 – 2010 z realizacji założeń Programu Ochrony Środowiska dla Miasta Bełchatowa Nazwa zadania Termin realizacji Podmioty odpowiedzialne Zastępowanie paliw nieodnawialnych zarówno w systemach grzewczych jak również w transporcie przez źródła odnawialne: elektrownie wiatrowe i wodne, baterie słoneczne, biopaliwa itp Proces ciągły Miasto Bełchatów, spółki miejskie, przedsiębiorcy, inni Wprowadzanie do procesów produkcyjnych technologii ograniczających emisję zanieczyszczeń do powietrza, w tym większe wykorzystanie paliw ekologicznych np. ogrzewanie z wykorzystaniem biomasy, energii słonecznej Proces ciągły spółki miejskie, przedsiębiorcy Nadzór nad podmiotami odprowadzającymi zanieczyszczenia do powietrza Proces ciągły Wojewódzki Inspektor Ochrony Środowiska, Starosta, Marszałek Wspieranie i promocja działań na rzecz rozwoju odnawialnych źródeł energii Proces ciągły Organy administracji, organizacje pozarządowe Oszczędzanie energii poprzez docieplanie i uszczelnianie budynków Proces ciągły Miasto Bełchatów, spółki miejskie, właściciele nieruchomości Kształtowanie sprawnego lokalnego układu komunikacyjnego dla przemieszczania ludzi i towarów (modernizacja infrastruktury drogowej, budowa obwodnic) Proces ciągły Zarządzający drogami Budowa ścieżek rowerowych i tworzenie stref wolnych od ruchu samochodowego Proces ciągły Miasto Bełchatów Rozwój i promocja transportu miejskiego, modernizacja infrastruktury miejskiego transportu publicznego. Proces ciągły Miasto Bełchatów, MZK, PKS Zadrzewienia nieużytków, komunikacyjnych Proces ciągły Miasto Bełchatów, zarządcy dróg Edukacja społeczności miasta w zakresie oszczędzania energii, odnawialnych źródeł energii, szkodliwości spalania odpadów z tworzyw sztucznych w piecach w indywidualnych gospodarstwach domowych Proces ciągły Miasto Bełchatów, spółki miejskie, właściciele nieruchomości Zwalczanie procederu spalania odpadów z tworzyw sztucznych Proces ciągły Straż Miejska 2015 Zarządcy dróg Zabezpieczanie i modernizacja budynków mieszkalnych i budynków użyteczności publicznej szczególnie narażonych na hałas, pod kątem zabezpieczeń akustycznych (głównie montaż okien dźwiękoszczelnych) Proces ciągły Miasto Bełchatów zarządcy i właściciele nieruchomości Poprawa stanu technicznego dróg, wprowadzanie nawierzchni ograniczających hałas Proces ciągły Zarządcy dróg Ograniczanie ruchu samochodowego poprzez wydzielanie stref wolnych od ruchu kołowego, budowę nowych ścieżek rowerowych Proces ciągły Miasto Bełchatów Modernizacja i promocja transportu miejskiego Proces ciągły Miasto Bełchatów, MZK, PKS Uwzględnianie emisji hałasu w planowaniu przestrzennym, przy opracowywaniu miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego lub przy wprowadzaniu w nich zmian Proces ciągły Miasto Bełchatów Nadzór nad instalacjami emitującymi hałas do środowiska Proces ciągły Wojewódzki Inspektor Ochrony Środowiska, Starosta, Marszałek Uwzględnianie w planach zagospodarowania przestrzennego miejsc narażonych na wystąpienie poważnych awarii Proces ciągły Miasto Bełchatów Właściwa lokalizacja nowych obiektów, w których mogą wystąpić nadzwyczajne zagrożenia dla środowiska oraz wyznaczenie stref ochronnych Proces ciągły Miasto Bełchatów, przedsiębiorcy, organy ochrony środowiska Monitoring potencjalnych sprawców awarii pod kątem spełniania wymagań bezpieczeństwa i prewencji Proces ciągły Wojewoda Łódzki, Państwowa Straż Pożarna nasadzenia roślinności wzdłuż szlaków Klimat akustyczny Budowa obwodnic miasta Poważne awarie 5 Raport za lata 2009 – 2010 z realizacji założeń Programu Ochrony Środowiska dla Miasta Bełchatowa Termin realizacji Nazwa zadania Podmioty odpowiedzialne Promieniowanie elektromagnetyczne Uwzględnianie oddziaływań pól elektromagnetycznych w planowaniu przestrzennym Proces ciągły Miasto Bełchatów Preferowanie niskokonfliktowej lokalizacji źródeł promieniowania elektromagnetycznego, Proces ciągły Miasto Bełchatów, przedsiębiorcy, organy ochrony środowiska Nadzór nad emitującymi pola elektromagnetyczne w zakresie przestrzegania dopuszczalnych wartości Proces ciągły Wojewódzki inspektor ochrony środowiska Racjonalne wykorzystanie materiałów i surowców Termomodernizacja budynków wielorodzinnych, obiektów użyteczności publicznej i innych pomieszczeń Proces ciągły Miasto Bełchatów, zarządcy i właściciele nieruchomości Modernizacja miejskiej oczyszczalni ścieków, mająca na celu zagospodarowanie osadów ściekowych w kierunku ich termicznego przekształcania, zmiana procesu fermentacji w celu możliwości produkcji biogazu, suszenie osadów ściekowych przy użyciu niekonwencjonalnych źródeł energii Proces ciągły WOD.-KAN. sp. z o.o. Promowanie i wspieranie działań mających na celu zmniejszenie zużycia wody i energii w gospodarstwach domowych (modernizacja urządzeń, montaż liczników wody) Proces ciągły Miasto Bełchatów, organizacje pozarządowe, spółki miejskie Modernizacja sieci wodociągowych w celu zmniejszenia strat wody Proces ciągły WOD.-KAN. sp. z o.o. Wdrażanie programów ograniczania materiałochłonności i odpadowości produkcji poprzez m.in. stosowanie najlepszych dostępnych technik Proces ciągły Przedsiębiorcy Wykorzystywanie instrumentów planowania przestrzennego i oceny oddziaływania na środowisko planowanych przedsięwzięć dla ochrony kopalin i wód podziemnych Proces ciągły Miasto Bełchatów, organy ochrony środowiska Proces ciągły Miasto Bełchatów, instytucje oświatowe, organizacje pozarządowe, Nadleśnictwo Bełchatów Prowadzenie skutecznych akcji uświadamiających, jak należy postępować z odpadami niebezpiecznymi, takimi jak: przeterminowane leki, opakowania po środkach ochrony roślin, zużyty sprzęt elektryczny i elektroniczny. W akcje powinno się zaangażować właścicieli aptek oraz sprzedawców zobowiązanych do odbierania tego rodzaju odpadów niebezpiecznych Proces ciągły Miasto Bełchatów, instytucje oświatowe, organizacje pozarządowe, właściciele aptek i sklepów Upowszechnianie informacji o środowisku poprzez m.in. zamieszczanie na stronie internetowej Urzędu Miasta Bełchatowa wymaganych prawem lub ważnych dla społeczeństwa informacji o środowisku i jego ochronie Proces ciągły Miasto Bełchatów 2015 Miasto Bełchatów Edukacja ekologiczna Kontynuowanie dotychczasowych działań w zakresie edukacji ekologicznej Uruchomienie stacji monitoringu środowiska wyposażonej w miarę możliwości w urządzenia pomiarowe z możliwością rozbudowy oraz dowiązaniem do Państwowego Systemu Monitoringu. Przyjęte w powyższym zestawieniu zadania mają prowadzić do zrównoważonego rozwoju Miasta Bełchatowa, polegającego na harmonijnym rozwoju gospodarczym i społecznym postępującym w zgodzie ze środowiskiem naturalnym. Warunkiem osiągnięcia założonych w Programie Ochrony Środowiska dla Miasta Bełchatowa na lata 2009 ÷ 2012 celów ekologicznych jest w miarę możliwości konsekwentna realizacja wyznaczonych w nim działań, jego okresowa weryfikacja i aktualizacja wraz z oceną skutków dla środowiska. Niniejszy Raport jest podstawowym etapem monitoringu realizacji postanowień Programu. 6 Raport za lata 2009 – 2010 z realizacji założeń Programu Ochrony Środowiska dla Miasta Bełchatowa 3. Analiza stanu środowiska oraz zachodzących zmian z oceną skutków realizacji działań zaplanowanych w Programie Ochrony Środowiska w latach 2009 – 2010 3.1. Gospodarka wodno – ściekowa Gospodarka wodna Bełchatowa opiera się w głównej mierze na zasobach wód podziemnych górnej kredy eksploatowanych przez ujęcie miejskie w celu zaopatrzenia ludności, przemysłu i pozostałych odbiorców w wodę. Ścieki komunalne, przemysłowe oraz ścieki deszczowe z terenu miasta, w tym z zakładów przemysłowych odprowadzane są do rzeki Rakówki oraz jej dopływów. Zatem znaczenie tej niewielkiej rzeki dla gminy jest bardzo duże, zwłaszcza w kontekście rozrastającej się wciąż sieci kanalizacji sanitarnej i deszczowej. Bardzo istotna jest także rola zbiorników i oczek wodnych, wód gruntowych, systemów melioracyjnych. 3.1.1. Zaopatrzenie miasta w wodę Miasto Bełchatów zaopatrywane jest w wodę poprzez Ujęcie Wód Podziemnych „MyszakiNiedyszyna”, zlokalizowane w północno-wschodniej części miasta, przy ulicy Olsztyńskiej. Woda czerpana jest ośmioma studniami o głębokościach od 100 do 150 m z górnokredowego poziomu wodonośnego. Zasoby eksploatacyjne ujęcia udokumentowane są na poziomie 900,0 m3/h przy depresji 16-38 m. Obszar zasobowy ujęcia, to zgodnie z dokumentacja hydrogeologiczną 194 km2. Ujmowana woda wymaga uzdatnienia co odbywa się w osiemnastu odżelaziaczach. Po procesie odżelaziania woda jest gromadzona w dwóch zbiornikach wyrównawczych skąd poprzez pompy II stopnia jest tłoczona do sieci miejskiej. Ujęcie wody posiada instalację chlorowania wody, którą można uruchomić w przypadkach pogorszenia się jakości wody. Na terenie miasta znajdują się inne, nieliczne już ujęcia wód podziemnych eksploatujące wody na potrzeby zakładów, ogrodów działkowych, studnie przydomowe. Jakość wód podziemnych Ujęcie obsługiwane jest przez Zakład Wodociągów i Kanalizacji "WOD.-KAN." Sp. z o.o. dysponujący Laboratorium Analizy Wody. Na bieżąco prowadzony jest monitoring jakości 7 Raport za lata 2009 – 2010 z realizacji założeń Programu Ochrony Środowiska dla Miasta Bełchatowa wody pitnej na wyjściu ze stacji uzdatniania i w sieci wodociągowej. Ponadto wody badane są cyklicznie przez służby Państwowej Inspekcji Sanitarnej. Jakość wód podziemnych monitorowana jest przez służby Wojewódzkiego Inspektoratu Ochrony Środowiska w Łodzi, Delegatura w Piotrkowie Trybunalskim. Badania wody przeprowadzane przez laboratoria potwierdzają dobrą jakość wody wydobywanej w Bełchatowie zarówno pod względem bakteriologicznym jak i fizykochemicznym. W poniższej tabeli zestawiono wyniki badań wskaźników fizykochemicznych wód podziemnych udostępnionych poprzez ujęcie Myszaki. Tabela 2. Klasyfikacja wód podziemnych ujęcia Myszaki w latach 2004-2009 Rok 2004 2005 2006 Stratygrafia Klasyfikacja wód Cr2 Cr2 Cr2 Wskaźniki decydujące o klasie czystości III żelazo, wodorowęglany, fosforany, temperatura III temperatura, fosforany, żelazo III fosforany, żelazo 2007 Cr2 III temperatura, fosforany, żelazo 2008 Cr2 II temperatura-12.3°C,Mn-0.062mg/l,Se0.01mg/l,Ca-77.8mg /l,Fe-1.55mg /l 2009 Cr2 II temperatura-13.2°C,Mn-0.059mg/l,Se0.01mg/l,Ca-75mg /l,HCO3-291mg /l,Fe-1.29mg /l Źródło: WIOŚ Jakość użytkowych, kredowych wód podziemnych badanych na ujęciu w latach 2008, 2009 została lepiej oceniona w stosunku do lat poprzednich. W latach 2006 i 2007 wody ujęcia zaklasyfikowane były do wód o zadowalającej jakości. W kolejnych latach wody zaliczone zostały do II klasy – dobrej jakości. W roku 2010 ujęcie Myszaki nie zostało uwzględnione w badaniach stanu wód podziemnych przez służby WIOŚ. 3.1.2 Wody powierzchniowe Informacje ogólne Główną oś hydrograficzną Bełchatowa stanowi rzeka Rakówka, płynąca przez środek miasta z północy na południe oraz 3 jej lewobrzeżne dopływy, z których dwa, w północnowschodniej części miasta, zwyczajowo nazywane są Rakówkami. Oficjalne oznakowane są 8 Raport za lata 2009 – 2010 z realizacji założeń Programu Ochrony Środowiska dla Miasta Bełchatowa R-A i R-B. (rysunek nr 11). Zgodnie z Rozporządzeniem Rady Ministrów z dnia 17 grudnia 2002 roku w sprawie śródlądowych wód powierzchniowych lub ich części stanowiących własność publiczną (Dz.U. 2003 nr 16 poz. 149) Rakówka należy do śródlądowych wód powierzchniowych, stanowiących własność publiczną, istotnych dla regulacji stosunków wodnych na potrzeby rolnictwa, dla których prawa właścicielskie wykonuje Marszałek Województwa Łódzkiego. Rakówka jest prawobrzeżnym dopływem rzeki Widawki i wpływa do niej w 53,9 kilometrze jej biegu w okolicy miejscowości Kuźnica Kaszewska. W całości znajduje się na obszarze powiatu bełchatowskiego. Źródło rzeki znajduje się poza granicami miasta, na terenie gminy Bełchatów. Całkowita jej długość wynosi 22,5 km, powierzchnia zlewni – 147,5 km2. Odcinek przepływający przez teren miasta stanowi środkowy bieg rzeki, na którym koryto i brzegi rzeki zostały w znacznym stopniu uregulowane. Stan ilości wody w rzece zależy w głównej mierze od ilości opadów atmosferycznych. W części północnej miasta, a także w rejonie Grocholic, rozwinięty jest system rowów melioracyjnych odprowadzających wody opadowe do Rakówki lub jej dopływów. W granicach miasta znajdują się również niewielkie zbiorniki. Większość z nich jest pochodzenia antropogenicznego i wykonano je w celach rekreacyjnych jako oczka wodne lub stawy rybne. Charakter naturalnych zbiorników mają oczka wodne „Biały Ług” oraz „Duży Ług” o łącznej powierzchni 5 ha zlokalizowane na terenie kompleksu leśnego w zachodniej części miasta. Jakość wód powierzchniowych W latach 2009-2010 w ramach monitoringu diagnostycznego badano jakość wód płynących rzeką Rakówką poza terenem miasta, w punkcie pomiarowym Kuźnica Kaszewska, Wojewódzkiego ujścia Rakówki do Widawki. Służby Wojewódzkiego Inspektoratu Ochrony Środowiska oceniają stan wód powierzchniowych / potencjał ekologiczny, stan chemiczny i stan jednolitych części wód w oparciu o rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 20 sierpnia 2008 r. w sprawie sposobu klasyfikacji stanu jednolitych części wód powierzchniowych (Dz. U. Nr 162, poz. 1008). Stan jednolitej części wód rzeki Rakówki w roku 2008 oceniono jako zły. Zaznaczono przy tym, że został on oceniony na podstawie niekompletnej oceny. W roku 2009 wody Rakówki objęto monitoringiem operacyjnym, prowadzonym w celu ustalenia stanu jednolitych części wód, które zostały określone, jako zagrożone niespełnieniem założonych dla nich celów. Stan wód Rakówki sklasyfikowano poniżej dobrego ze względu na elementy fizykochemiczne zaś stan ekologiczny na podstawie wskaźników florystycznych uznano za umiarkowany. W roku 2010 badano jedynie stan chemiczny wód Rakówki. Został on oceniony, jako dobry. 9 Raport za lata 2009 – 2010 z realizacji założeń Programu Ochrony Środowiska dla Miasta Bełchatowa 3.1.3. System oczyszczania ścieków Ścieki z terenu miasta odprowadzane są do Miejskiej Oczyszczalni Ścieków, zlokalizowanej w południowo-wschodniej części Bełchatowa przy ul. Piotrkowskiej. Tabela 3. Wartości wskaźników charakteryzujących system kanalizacji sanitarnej w latach 2007 - 2010. 2007 2008 2009 2010 jm Długość czynnej sieci kanalizacyjnej 99,6 104,3 104,6 112,0 km Połączenia kanalizacyjne prowadzące do budynków mieszkalnych i zbiorowego zamieszkania 2347 2458 2551 2643 szt. Wskaźnik Źródło GUS 2700 2650 112 2600 110 2550 108 2500 2450 106 2400 104 2350 102 2300 2250 100 2200 98 Połączenia do budynków [szt.] Długość sieci kanalizacyjnej [km] 114 2150 2007 2008 2009 2010 Rok długość czynnej sieci kanalizacyjnej połączenia kanalizacyjne prowadzące do budynków mieszkalnych i zbiorowego zamieszkania Rysunek 1: Wskaźniki charakteryzujące system kanalizacji sanitarnej w latach 2004 - 2008. Tabela 4. Zestawienie przyłączy wodociągowych i kanalizacyjnych w poszczególnych latach okresu sprawozdawczego. Rok sprawozdawczy Ilość przyłączy do sieci wodociągowej Ilość przyłączy do kanalizacji sanitarnej Wskaźnik skanalizowania miasta 2007 3541 2347 66,3% 2008 3639 2458 67,5% 2009 3707 2551 68,8% 2010 3755 2643 70,4% Źródło: GUS 10 Raport za lata 2009 – 2010 z realizacji założeń Programu Ochrony Środowiska dla Miasta Bełchatowa Powyższe zestawienie daje bardzo ważną informację dotyczącą sukcesywnego wzrostu wskaźnika skanalizowania miasta. Oznacza to, że przybywa więcej przyłączy kanalizacyjnych, niż wodociągowych, co jest korzystną tendencją, ponieważ zostają włączone do systemu nieruchomości, które dotąd nie korzystały z niego. Tabela 5. Wartości wskaźników charakteryzujących oczyszczalnię ścieków w Bełchatowie w latach 2009 - 2010. Wskaźnik Ilość ścieków oczyszczonych odprowadzonych do wód Ścieki z przemysłu odprowadzone do sieci kanalizacyjnej 2007 2008 2009 2010 jm 2207,8 2104,6 2136,5 2179,0 dam /rok 120 104 91 89 dam Równoważna liczba mieszkańców 3 3 99 667 Ładunki zanieczyszczeń w ściekach po oczyszczeniu : BZT5 24386 22065 24515 33675 kg/rok ChZT 176437 149365 163685 191420 kg/rok zawiesina 26896 22405 32812 36895 kg/rok Azot ogólny 45185 38699 39224 53389 kg/rok Fosfor ogólny 4413 4413 4526 4341 kg/rok 1135 1558 1962 1643 t Osady ściekowe wytworzone w ciągu roku Źródło: GUS Mimo wielu działań w kierunku rozwoju systemu odprowadzania i oczyszczania ścieków, potrzeby gminy w tym zakresie nie są jeszcze całkowicie zaspokojone. Bardzo poważny udział w odprowadzanych z terenu miasta ścieków maja ścieki deszczowe. W roku 2010 opracowano operat wodnoprawny, w ramach którego dokonano pełnej inwentaryzacji wszystkich wylotów deszczowych rozproszonych wzdłuż rzeki i jej dopływów oraz przeliczenia całości wód odprowadzanych do kanalizacji deszczowej. Dokonano tego na podstawie analizy całej powierzchni zlewnej, która uległa znacznym zmianom w okresie 11 Raport za lata 2009 – 2010 z realizacji założeń Programu Ochrony Środowiska dla Miasta Bełchatowa od 1992 roku, kiedy to opracowano „Koncepcję programową kanalizacji deszczowej, oczyszczania ścieków deszczowych i regulacji cieków. Bełchatów”. Średnia ilość ścieków odprowadzanych kanalizacją miejską deszczową wynosi 7438,36 m3 na dobę, natomiast średnio rocznie odprowadzanych jest z terenu miasta 2715000 m3. Są to pokaźne ilości obciążające odbiornik – rzekę Rakówkę i jej dopływy zarówno ilościowo, jak i pod względem zrzutu zanieczyszczeń, zwłaszcza zawiesiny ogólnej. W czasie, gdy powstawały najważniejsze kolektory kanalizacji deszczowej w Bełchatowie, nie było jeszcze obowiązku oczyszczania spływających wód opadowych, które uznawano za czyste. Do 2007 roku normatywy dotyczące jakości odprowadzanych ścieków deszczowych obowiązywały „centra miast”. Obecnie wody odprowadzane poprzez system kanalizacji z całego miasta powinny spełniać wymagania jakościowe określone w Rozporządzeniu Ministra Środowiska z dnia 24 lipca 2006 r. w sprawie warunków, jakie należy spełnić przy wprowadzaniu ścieków do wód lub ziemi, oraz w sprawie substancji szczególnie szkodliwych dla środowiska wodnego. Konieczne jest zatem wdrażanie działań prowadzących do ograniczania zanieczyszczeń w ściekach deszczowych. Wody opadowe i roztopowe z dróg, parkingów oraz z terenów miejskich charakteryzują się dużą zawartością zawiesin ogólnych, których stężenia mogą przekraczać wartość 100 mg/l. W większości przypadków nie obserwuje się substancji ropopochodnych, których średnie stężenia przekraczałyby wartości dopuszczalne, tj. 15 mg/l. Tereny stanowiące ryzyko potencjalnych zanieczyszczeń węglowodorami takie, jak stacje paliw, duże parkingi, zaplecza transportu ciężkiego itp. posiadają systemy oczyszczające przed wprowadzeniem do sieci miejskiej. Do urządzeń oczyszczających wody opadowe i roztopowe należą: o rowy i powierzchnie trawiaste, o zbiorniki retencyjno-oczyszczające (szczelne), o zbiorniki retencyjno-infiltracyjne, o piaskowniki, osadniki, studnie osadnikowi, o separatory substancji ropopochodnych, o rowy chłonne, studnie chłonne. Najskuteczniejszym i najprostszym sposobem ograniczanie zanieczyszczeń spłukiwanych z powierzchni zlewni do sieci kanalizacyjnej jest utrzymywanie czystości ulic, placów, parkingów itp. Usuwanie zanieczyszczeń ze zlewni jest prostsze i tańsze, niż usuwanie ich w postaci zawiesiny ze ścieków, lub namułów z odbiornika. Porównanie wyników badań przeprowadzonych w miejskich wodach opadowych spływających z dróg czystych i przeciętnie zanieczyszczonych wykazało, że różnica obciążenia ładunkiem zawiesiny jest wyższa o kilkaset mg/l. 12 Raport za lata 2009 – 2010 z realizacji założeń Programu Ochrony Środowiska dla Miasta Bełchatowa Kolejnym bardzo skutecznym działaniem ograniczającym spływ zawiesiny do kanalizacji deszczowej jest stosowanie nawierzchni brukowych wokół wpustów ulicznych i wzdłuż krawędzi ulic prowadzących wody opadowe oraz zastępowanie w miarę możliwości nawierzchni asfaltowych brukiem. Ograniczy to dopływ do kanalizacji podziemnej niewielkich opadów, które są najbardziej obciążone zanieczyszczeniami. Woda zostanie odparowana i częściowo wsiąknie w grunt, a znaczna ilość zanieczyszczeń pozostanie na powierzchni. Aby sprostać wciąż rosnącym wymaganiom w zakresie jakości odprowadzanych kanalizacją deszczową ścieków, Miasto musi sukcesywnie modernizować istniejący system, wdrażając powyższe rozwiązania w sposób racjonalny, poprzedzony szczegółowym rozpoznaniem warunków zagospodarowania przestrzennego oraz warunków naturalnych. W minionych latach poważnym problemem były przypadki nielegalnych podłączeń do rowów lub bezpośrednio do sieci deszczowej ścieków o charakterze bytowym, pochodzenia rolniczego, i in. Prowadzone przez służby miejskie interwencje doprowadziły do wyeliminowania większości takich przypadków. Konieczna jest ciągła kontrola w tym zakresie by eliminować potencjalne źródła dopływu zanieczyszczeń. Nieczystości ciekłe. W miejscach, gdzie system ogólnej kanalizacji jeszcze nie działa, właściciele nieruchomości zobowiązani są posiadać zbiorniki bezodpływowe lub przydomowe oczyszczalnie ścieków. Nieszczelne szamba oraz niekontrolowane ich opróżnianie, to poważne zagrożenie dla środowiska gruntowo – wodnego, szczególnie na terenach dolin cieków, gdzie zwierciadło wód gruntowych zalega płytko pod powierzchnią terenu. Takie działania powodują zachwianie równowagi biologicznej. Stanowią m.in. zagrożenie bakteriologiczne dla wód powierzchniowych, wód przeznaczonych na hodowlę ryb i do rekreacji oraz prowadzą do nadmiernego zanieczyszczenia i eutrofizacji wód stojących powierzchniowych. Zasady nadzoru i kontroli w tym zakresie reguluje ustawa o utrzymaniu czystości i porządku w gminach. Do wywozu ścieków ze zbiorników bezodpływowych uprawnieni są wyłącznie przedsiębiorcy posiadający wymagane w tym zakresie zezwolenie wydane przez prezydenta. Wydział Inżynierii Urzędu Miasta Bełchatowa prowadzi ewidencję zbiorników bezodpływowych w celu kontroli częstotliwości ich opróżniania. 13 Raport za lata 2009 – 2010 z realizacji założeń Programu Ochrony Środowiska dla Miasta Bełchatowa Tabela 6. Zestawienie zawartych umów przez firmy asenizacyjne na opróżnianie zbiorników bezodpływowych na terenie m. Bełchatowa. Nazwa firmy Rok 2006 2007 2008 2009 2010 Moto house 16 30 10 16 4 Usł. Komun. U. Miel. 34 17 20 8 Mantyk 37 27 RAZEM/ EKO Marczak K. Fila narastająco Region 1 17/17 64/81 27/108 73/181 9 48/229 Tabela 7. Wykaz firm, które posiadają zezwolenie Prezydenta Bełchatowa na opróżnianie zbiorników bezodpływowych na terenie Bełchatowa: Lp. 1. 2. 3. 4. 5. 6. Nazwa firmy, adres, telefon Data wydania zezwolenia/Regon Eko-Region Sp. z o.o. ul. Bawełniana 18, 2008-09-19 97-400 Bełchatów Regon: 590765381 tel. 44 633-08-15 Usługi Komunalne Urszula 2008-06-26 Mielczarek ul. Dolna 3 97-400 Bełchatów, Regon: 592307122 tel.509 842 928 MOTOHOUSE Mieczysław 2007-04-02 Pelczar ul. Czapliniecka 67 Regon: 590478316 97-400 Bełchatów, tel. 44 -632-18-46 FHPU „Marczak” s.c. ul. 2007-05-19 Daleka 57 Regon: 590086148 97-400 Bełchatów, tel. 44-632-90-92 Przedsiębiorstwo Usługowe „Wywóz Nieczystości” Dariusz 2009-03-09 Mantyk Oleśnik 19a Regon: 100542703 97-400 Bełchatów, tel.509 842 975 TOI TOI Systemy Sanitarne 2009-06-02 Sp. z o.o. 03-044 03044Warszawa Regon: 272489622 Tel. 22-614 59 79 7. Wywóz Nieczystości Płynnych 2010-07-06 Kazimierz Fila Wiktorów 2 97-400 Bełchatów, Regon: 590843320 tel. 692 184 093 8. WC SERWIS Sp. z o.o. ul. Olechowska 83 92-403 Łódź Tel. 42 – 678-32-21 2011-04-13 Regon: 472933246 Okres obowiązywania zezwolenia 10 lat 10 lat 10 lat 10 lat 10 lat 10 lat 10 lat 10 lat Rodzaj prowadzonej działalności opróżnianie zbiorników bezodpływowych i transport nieczystości ciekłych na terenie miasta Bełchatowa opróżnianie zbiorników bezodpływowych i transport nieczystości ciekłych na terenie miasta Bełchatowa opróżnianie zbiorników bezodpływowych i transport nieczystości ciekłych na terenie miasta Bełchatowa opróżnianie zbiorników bezodpływowych i transport nieczystości ciekłych na terenie miasta Bełchatowa opróżnianie zbiorników bezodpływowych i transport nieczystości ciekłych na terenie miasta Bełchatowa opróżnianie zbiorników bezodpływowych i transport nieczystości ciekłych na terenie miasta Bełchatowa opróżnianie zbiorników bezodpływowych i transport nieczystości ciekłych na terenie miasta Bełchatowa opróżnianie zbiorników bezodpływowych i transport nieczystości ciekłych na terenie miasta Bełchatowa Powyższe podmioty gospodarcze są zobowiązane do przewożenia odebranych nieczystości ciekłych do stacji zlewnej przy miejskiej oczyszczalni ścieków. 14 Raport za lata 2009 – 2010 z realizacji założeń Programu Ochrony Środowiska dla Miasta Bełchatowa 3.1.4. Kształtowanie stosunków wodnych, ochrona przed powodzią i skutkami suszy Bardzo poważnym wyzwaniem dla Miasta Bełchatowa jest ograniczenie ilości ścieków opadowych wprowadzanych do rzeki Rakówki. W roku 2010 opracowano „Operat wodnoprawny na odprowadzanie ścieków opadowych i roztopowych z terenu miasta Bełchatowa …”, którego zadaniem było usystematyzowanie informacji na temat ilości i jakości wszystkich wód opadowych odprowadzanych za pomocą miejskich kolektorów sieci deszczowej poprzez istniejące wyloty bezpośrednio do rzeki Rakówki i pośrednio przez jej dopływy – rowy melioracyjne nazwane umownie „Ciek A”, „Ciek B” i „Ciek C”. Bezpośrednio do rzeki Rakówki ścieki odprowadzane są trzydziestoma wylotami zlokalizowanymi na całej jej długości w obrębie miasta. Powierzchnia jej zlewni (w obrębie miasta) wynosi 792,81 ha, zaś maksymalna ilość ścieków, jaka może do niej wpływać w czasie nawalnego deszczu poprzez sieć kanalizacji deszczowej, to 15714 litrów na 1 sekundę. Do Cieku A płynącego w północno-wschodniej części miasta prowadzi 10 wylotów, a maksymalnie mogą one wprowadzić ok. 5149 l w ciągu sekundy. Do „Cieku B” (wschodnia część miasta) prowadzi 8 wylotów. Za ich pośrednictwem dopływać może maksymalnie 5407 l na sekundę, zaś do „Cieku C” zlokalizowanego w południowej części miasta prowadzą dwa wyloty, doprowadzające 3298 l/s. Są to ilości, jakie mogą dopłynąć do poszczególnych odbiorników w czasie deszczu nawalnego o czasie trwania 15 min. występującego raz na 5 lat, wyliczone na podstawie wzorów teoretycznych uwzględniających powierzchnię i charakter terenów zlewnych. Ilości te są pokaźne i zwiększają się wraz z włączaniem nowych powierzchni do systemu kanalizacji deszczowej. Problemy związane z odprowadzaniem wód opadowych są obserwowane okresowo na terenie miasta i można z dużym prawdopodobieństwem przypuszczać, że będą narastać. Należy przedsięwziąć środki, aby im zapobiegać. Odprowadzanie ścieków deszczowych do wód powierzchniowych nie pozostaje bez wpływu na wody podziemne, zwłaszcza gruntowe, które powinny być zasilane wodami opadowymi. Odprowadzenie znacznych ilości deszczówki do wód powierzchniowych powoduje pozbycie się ich z terenu zlewni, a tym samym pogłębienie już istniejącego w tym rejonie deficytu wód podziemnych. Nasuwa się tu wniosek, że najlepszym kierunkiem w unowocześnianiu systemu kanalizacji deszczowej powinno być poszukiwanie rozwiązań ułatwiających infiltrację wód opadowych do gruntu przy wykorzystaniu terenów piaszczystych o dużej przepuszczalności. 15 Raport za lata 2009 – 2010 z realizacji założeń Programu Ochrony Środowiska dla Miasta Bełchatowa Aby ograniczyć wpływ wód opadowych na odbiornik, należy je zatrzymywać w obrębie zlewni i utrudniać ich odpływ kanalizacją. Priorytetem dalszego rozwoju systemu kanalizacji deszczowej w Bełchatowie powinno być pozostawienie możliwie największej ilości wód opadowych w miejscu ich powstawania. Do gruntu powinno się wprowadzać wody z posesji zabudowy mieszkaniowej, a przede wszystkim z dachów. Za sytuację szczególnie uprzywilejowaną do zastosowania infiltracji deszczu do gruntu uważa się położenie terenów na gruntach piaszczystych wyposażonych w dużą ilość zieleni. Niewskazane jest wprowadzanie spływów powierzchniowych do gruntu przy płytkim poziomie wód gruntowych. Obszary na terenach zurbanizowanych, z których zaleca się wprowadzanie deszczu do gruntu ze względu na małe ich zanieczyszczenie to: o o o o osiedla mieszkaniowe, zespoły usługowe, handlowe, pojedyncze obiekty mieszkaniowe lub usługowe, obiekty przemysłowe nieuciążliwe dla środowiska. Infiltracja wydaje się być najbardziej racjonalnym sposobem odciążenia aktualnego systemu kanalizacji deszczowej na terenie Bełchatowa, ze względu na sprzyjające warunki naturalne – duże powierzchnie piaszczyste o dobrej przepuszczalności. W celu zapobiegania powodziom i podtopieniem należy dążyć do spowalniania odpływu do odbiornika. Urządzeniami wykorzystywanymi do retencjonowania i regulowania natężenia odpływu ścieków deszczowych mogą być różnego rodzaju niecki, naturalne zagłębienia terenowe, rowy, oczka wodne, mokradła, specjalnie budowane zbiorniki retencyjne, retencyjno-filtracyjne, rowy chłonne. Przykładem małej retencji na terenie Bełchatowa jest zbiornik w rejonie parku miejskiego przy ul. Hellwiga o powierzchni ok. 3700 m2. W obrębie miasta tego typu budowli jest niewiele. Istnieje jaszcze kilka stawów i oczek wodnych należących do prywatnych właścicieli. Rozdrobnienie systemu odprowadzania wód deszczowych w odróżnieniu do systemu kanalizacji sanitarnej jest korzystne dla środowiska, ponieważ wody opadowe powinny być zatrzymane w części lub całości na terenie, na który deszcz spadł. Wodę opadową powinno się zagospodarować i wykorzystać wszędzie tam gdzie warunki gruntowo-wodne na to pozwalają. Wskazane jest, by wody opadowe lub roztopowe były wykorzystywane do celów gospodarczych, zagospodarowywane w postaci zbiorników „małej retencji”, oczek wodnych, przepuszczalnych parkingów, itp, a ich nadmiar przeznaczany był na wsiąkanie. Odprowadzanie poprzez infiltrację i retencję może być prowadzone przez różne podmioty i może być alternatywą dla rosnących kosztów utrzymania sieci kanalizacyjnej i nieuniknionych w przyszłości opłat za odprowadzanie deszczówki. Pomóc w tym mogą programy edukacyjne oraz inne działania promocyjne. 16 Raport za lata 2009 – 2010 z realizacji założeń Programu Ochrony Środowiska dla Miasta Bełchatowa Odciążone kolektory kanalizacji deszczowej można wykorzystać do retencjonowania wód opadowych np. w czasie krótkotrwałych deszczów nawalnych poprzez odpowiednie dławienie odpływu ścieków. Jest to jedna z wykorzystywanych metod retencjonowania ścieków deszczowych. Należy dodać, że duże tereny miasta położone są na gruntach o dobrej przepuszczalności. Ponadto w rejonie Bełchatowa dotkliwe bywają okresy suszy gruntowej. Teren Wysoczyzny Bełchatowskiej leży w strefie wododziałowej Wisły (Pilicy) i Odry (Warty), przez co jest ubogi w zasoby wód powierzchniowych i posiada słabą zdolność retencyjną. Innym poważnym problemem jest oddziaływanie leja depresyjnego związanego z eksploatacją bełchatowskiej odkrywki węgla brunatnego z jednej strony, z drugiej eksploatacja wód podziemnych z Ujęcia Myszaki, zaspokajającego potrzeby całego miasta powoduje powstanie leja depresji obejmującego tereny miasta i okolic. Czynniki te wpływają na obniżenie zwierciadła wód gruntowych, zmniejszenie przepływów wody w Rakówce oraz okresowe, bądź zupełne zanikanie niektórych cieków i zbiorników wodnych. Kolejnym działaniem prowadzonym przez Miasto jest objęcie szczególną polityką przestrzenną terenów otwartych systemu dolinnego rzeki Rakówki. Priorytetem jest utrzymanie możliwie naturalnego charakteru doliny i koryta rzeki Rakówki i jej dopływów. Pozwala to na retencjonowanie znacznych ilości wody w obrębie dolin, a także czasowe przyjęcie wód wezbraniowych zgodnie z naturalnym przeznaczeniem. Aktualne plany, programy i strategie Miasta Bełchatowa zakładają: 1. Ochronę terenów dolinnych przed zabudową i niewłaściwym zagospodarowaniem w planowaniu przestrzennym; 2. Stosowanie i przestrzeganie zakazu lokalizacji nowej zabudowy w dolinie rzeki Rakówki i jej dopływów; Są to bardzo ważne działania wynikające z długotrwałych obserwacji sytuacji na terenach dolinnych miasta. Wystąpienia rzeki i zalewanie terenów dolinnych, powodujące lokalne podtopienia ma zazwyczaj miejsce w okresach długotrwałych opadów wiosenno letnich, którym towarzyszy stopniowe podniesienie się poziomu wód gruntowych. Taka sytuacja panuje wówczas także w dolinach innych podobnych rzek, nawet, gdy w ich zlewniach nie występują tereny silnie zurbanizowane. Doliny w naturalny sposób przyjmują wody wezbraniowe, a wyrządzane szkody są często spowodowane błędami polegającymi na złej lokalizacji obiektów. W Bełchatowie raczej nie obserwowano poważnych problemów w postaci podtopień, zalań i szkód występujących podczas deszczów nawalnych, których bezpośrednią przyczyną byłoby zrzucanie w krótkim czasie wód opadowych odprowadzanych systemem kanalizacyjnym miasta. 17 Raport za lata 2009 – 2010 z realizacji założeń Programu Ochrony Środowiska dla Miasta Bełchatowa 3.2. Ochrona powierzchni ziemi i gruntów W celu utrzymania dobrego stanu gruntów konieczna jest ochrona i właściwe wykorzystanie istniejących zasobów glebowych. Bełchatów nie ma większych problemów z terenami zdegradowanymi, brak jest dużego przemysłu, który mógłby powodować zagrożenia zanieczyszczeniami. Bardzo duże znaczenie dla ochrony gruntów ma właściwe planowanie przestrzenne ograniczające zabudowę w miejscach występowania wyższych gatunków gleb, trwałych użytków zielonych, gleb organicznych itd. Należy przeciwdziałać powstawaniu dzikich wysypisk odpadów, w sposób kontrolowany wyłączać grunty z produkcji rolnej, bądź leśnej oraz zabezpieczać gruntowo-wodnego środowisko poprzez uzbrojenie terenów przeznaczonych pod zabudowę w sieć kanalizacji sanitarnej. Powyższe działania są prowadzone i dotychczas nie występują poważniejsze problemy w zakresie ochrony powierzchni ziemi. Na zlecenie Starostwa Powiatowego w Bełchatowie co trzy lata Okręgowa Stacja Chemiczno – Rolnicza w Łodzi wykonywała badania stanu zanieczyszczenia gleb i roślin metalami ciężkimi w wytypowanych miejscach powiatu bełchatowskiego, narażonych na oddziaływanie uciążliwych emitorów zanieczyszczeń. Ostatnie badania na terenie Bełchatowa prowadzono w roku 2008. W badanych próbkach zawartość metali ciężkich nie przekroczyła progowych zawartości wyznaczonych przez Ministra Środowiska w rozporządzeniu z dnia 9 września 2002 r. w sprawie standardów jakości gleby oraz standardów jakości ziemi (Dz. U. z 2002 r. Nr 165, poz. 1359). W odniesieniu do tabeli stopni zanieczyszczenia gleb opracowanej przez Instytut Uprawy Nawożenia i Gleboznawstwa Puławy większość wskaźników w badanych próbkach reprezentowała poziom zawartości naturalnej. Jedynie w punkcie przy skrzyżowaniu ulicy Lipowej z aleją Włókniarzy wystąpiło przekroczenie naturalnej zawartości cynku. Tabela 8. Zawartość metali ciężkich, chlorków i siarki siarczanowej w glebach na terenach zagrożonych emisją zanieczyszczeń w Bełchatowie w roku 2008 Nr pkt Miejsce pobrania próbki Kategoria agronomiczna PH w ln KCl Zawartość metali ciężkich w mg/kg gleby Pb Cd Cu Cr Ni Zn Mn Fe Hg Clorki S-SO4 mg/l mg/100g 1 ul. Lipowa - park b. lekka 6,6 13,1 0,14 5,7 4,0 3,7 43,4 104,3 4416 0,026 7,0 0,66 2 ul. Lipowa - trawnik b. lekka 7,3 11,6 0,14 5,7 3,1 2,4 61,5 63,5 3100 0,024 8,9 1,72 3 ul. Cegielniana - szosa b. lekka 7,2 10,0 0,08 4,0 4,4 3,2 28,7 102,8 4143 0,015 12,3 0,85 4 ul. Cegielniana - działki b. lekka 7,0 7,8 0,12 3,2 3,2 3,1 34,0 3982 0,009 9,5 0,74 88,0 Źródło: Okręgowa Stacja Chemiczno – Rolnicza w Łodzi − zawartość podwyższona - I stopień zanieczyszczenia wg tabeli IUNG Puławy 18 Raport za lata 2009 – 2010 z realizacji założeń Programu Ochrony Środowiska dla Miasta Bełchatowa W kolejnych latach nie poddano badaniom żadnego miejsca na terenie miasta Bełchatowa. 3.3. Ochrona dziedzictwa przyrodniczego Miasto Bełchatów leży w obrębie Wysoczyzny Bełchatowskiej charakteryzującej się ciekawą strukturą geomorfologiczną z ciągiem wzgórz morenowych, pagórkami wydmowymi i głównym działem wodnym Wisły i Odry. Występują tu tereny bezodpływowe, a całość rozcina dolina niewielkiej rzeki Rakówki – skrajnej w systemie wodnym Odry. Takie ukształtowanie powierzchni terenu wpływa na dużą różnorodność zarówno przyrody nieożywionej jak i szaty roślinnej. Na terenie miasta przestrzenie zielone tworzą: • lasy oraz trwałe użytki zielone jako powierzchnie zieleni nieurządzonej, • zieleń urządzona - obiekty przyrodnicze o formach naturalnych, półnaturalnych i przetworzonych, rozmaite założenia ogrodowe towarzyszące budowlom oraz istniejące samoistnie: parki, skwery, zieleńce, tereny sportowe, ogrody działkowe, cmentarze, zieleń uliczna, osiedlowa i przydomowa • tereny dolinne rzeki Rakówki i jej dopływów, jako szczególnie wartościowe dla Bełchatowa, zarówno w formie urządzonej, jak i nieurządzonej. Największy udział w strukturze terenów zielonych mają lasy (561,5 ha), porastające głównie pagórki i wały wydmowe w południowej i zachodniej części miasta oraz trwałe użytki zielone występujące zwłaszcza w dolinie Rakówki i jej dopływów. Lasy oraz trwałe użytki zielone miasta są jednym z podstawowych elementów systemu przyrodniczego miasta i ostoją dla rodzimych gatunków flory i fauny. Tabela 9. Wielkość wskaźników charakteryzujących tereny zielone Bełchatowa w latach 2007- 2010. Jednostka Wskaźnik 2007 2008 2009 2010 miary 15 15 15 15 ha 15 17 18,2 19,9 ha Powierzchnia terenów zieleni ulicznej 18,4 18,4 18,4 18,4 ha Powierzchnia terenów zieleni osiedlowej 58,2 58,2 43,3 43,3 ha Długość żywopłotów 5916 5916 4915 4915 m 21 21 26 26 ha Powierzchnia parków spacerowowypoczynkowych Powierzchnia zieleńców Powierzchnia lasów gminnych 19 Raport za lata 2009 – 2010 z realizacji założeń Programu Ochrony Środowiska dla Miasta Bełchatowa Nasadzenia drzew 269 2050 160 226 szt. Nasadzenia krzewów 4309 10822 4229 7231 szt. Ubytki drzew 334 1156 218 416 szt. Ubytki krzewów 185 0 1720 830 szt. Powierzchnia cmentarzy 18,1 18,1 18,1 18,1 ha Źródło: GUS W Strategii Rozwoju Miasta Bełchatowa na lata 2009-2015 jednym z najważniejszych programów operacyjnych był Program Rewitalizacji Centrum Miasta Bełchatowa. Jego celem było „doprowadzenie do gospodarczego i społecznego ożywienia centrum miasta, poprzez wprowadzenie na tym obszarze nowych lub odtworzenie historycznych funkcji z jednoczesnym przekształceniem przestrzeni (nowa zabudowa, modernizacja, adaptacja dla potrzeb nowego sposobu użytkowania). Istotnym zagadnieniem jest także kwestia poprawy i przebudowy wizerunku Bełchatowa - obciążonego przemysłową przeszłością, w którym wciąż jeszcze silny na zewnątrz jest obraz nieatrakcyjnego miasta przemysłowego, z zanieczyszczonym środowiskiem i zdegradowaną przestrzenią.” Realizacja niniejszego programu przyczynić się ma do poprawy postrzegania Bełchatowa przez swoich mieszkańców oraz osób odwiedzających. Zadanie to było realizowane w latach sprawozdawczych 2009-2010. Ponadto realizowano wiele zadań związanych z pielęgnacja i utrzymaniem terenów zielonych. Przy znacznym wsparciu finansowym Powiatu Bełchatowskiego kontynuowano zagospodarowywanie terenów dolinnych Rakówki. Powstały nowe skwery i ścieżki rowerowe. Działania w tym zakresie zostały dostrzeżone i docenione przez mieszkańców w przeprowadzonej ankiecie, o której mowa w rozdziale 3.7 - Edukacja ekologiczna. Szczegółowy wykaz realizowanych w latach 2009-2010 zadań zaprezentowany jest w tabeli 21. 20 Raport za lata 2009 – 2010 z realizacji założeń Programu Ochrony Środowiska dla Miasta Bełchatowa Rysunek 2: Mapka przyrodnicza Bełchatowa. 3.3.1. Lasy Lasy są bardzo cennym elementem przyrodniczym Bełchatowa. Grunty leśne zajmują powierzchnię 561,5 ha, co stanowi 16,2% powierzchni gminy i jest stosunkowo wysokim wskaźnikiem dla gminy miejskiej. 21 Raport za lata 2009 – 2010 z realizacji założeń Programu Ochrony Środowiska dla Miasta Bełchatowa Znaczenie przyrodnicze lasów jest ogromne, począwszy od produkcji tlenu i retencji wody poprzez koncentrację dużych skupisk rodzimej flory i fauny, skończywszy na funkcji rekreacyjnej, edukacyjnej oraz gospodarczej. Roślinność leśna stanowi także ochronę dla wydm poprzez zapobieganie procesowi przewiewania piasku i ruchu wydm. Na terenie miasta ma swoją siedzibę Nadleśnictwo Bełchatów. W jego zarządzie znajduje się 284,81 ha, co stanowi 47,6 % ogólnej powierzchni gruntów leśnych. Gmina Miasto Bełchatów jest właścicielem 26 ha powierzchni leśnych. Pozostałe grunty leśne, to lasy prywatne (256,4 ha). Udział powierzchni leśnych w ostatnich latach nieznacznie waha się, jednak utrzymuje ciągle podobny, wysoki poziom. Tabela 10. Powierzchnia gruntów leśnych na terenie Miasta Bełchatowa w latach 2007 - 2010. Powierzchnia gruntów leśnych Publiczne W tym Lata Ogółem W tym Razem Własność lasy Lesistość w zarządzie Własność Skarbu Lasów gminy Państwa Państwowych Prywatne [%] [ha] 2007 561,8 543,9 327,8 308,8 284,8 21,0 234,0 15,7 2008 559,8 541,9 328,8 309,8 284,8 21,0 231,0 15,6 2009 581,6 563,7 322,6 298,6 274,6 26,0 259,0 16,3 2010 581,0 561,5 324,6 300,6 276,6 26,0 256,4 16,2 Źródło: Baza Danych Regionalnych GUS 22 Raport za lata 2009 – 2010 z realizacji założeń Programu Ochrony Środowiska dla Miasta Bełchatowa Lesistość na terenie Miasta Bełchatowa w latach 2007-2010 16,4 16,2 16,0 15,8 15,6 15,4 15,2 2007 2008 2009 2010 lesistość [%] Rysunek 3: Lesistość na terenie Miasta Bełchatowa w latach 2007 - 2010. Na wykresie widoczny jest wzrost wskaźnika lesistości na terenie miasta od 2007r. do 2009r. W roku 2010 wskaźnik ten zmniejszył się o 0,1% w stosunku do poprzedniego roku. 3.4. Powietrze i klimat akustyczny 3.4.1. Emisja zanieczyszczeń do powietrza Najpoważniejszymi zanieczyszczeniami powietrza są gazy i pyły z procesów energetycznego spalania paliw oraz emisja komunikacyjna pochodząca głównie z transportu samochodowego. Na terenie powiatu bełchatowskiego, w gminie Kleszczów skoncentrowany jest przemysł emitujący największe ilości gazów i pyłów do powietrza w całym województwie łódzkim. Masowy strumień głównych zanieczyszczeń do powietrza z Elektrowni Bełchatów stanowi blisko 80% emisji województwa. W konsekwencji powiat bełchatowski odpowiada za największą w województwie łódzkim emisję do atmosfery dwutlenku siarki, dwutlenku azotu i tlenku węgla, pomimo zastosowanych w Elektrowni Bełchatów nowoczesnych technologii znacznie redukujących te zanieczyszczenia. Emisja z Elektrowni Bełchatów ze względu na wysokość kominów (ponad 300 m) nie wpływa bezpośrednio na jakość powietrza w Bełchatowie. W mieście nie ma zakładów przemysłowych emitujących znaczne ilości gazów i pyłów do powietrza. Ciepłownia miejska opalana węglem kamiennym w 2001 roku została wyłączona z systemu ciepłowniczego. 23 Raport za lata 2009 – 2010 z realizacji założeń Programu Ochrony Środowiska dla Miasta Bełchatowa Energia cieplna dla miasta wytwarzana jest w skojarzeniu z produkcją energii elektrycznej w Elektrowni Bełchatów, w odległości około 12 km od Bełchatowa. Podstawowym źródłem zanieczyszczeń powietrza w Bełchatowie jest emisja liniowa (komunikacyjna) koncentrująca się szczególnie w centrum miasta oraz wzdłuż ważnych ciągów komunikacyjnych oraz w mniejszym stopniu tzw. niska emisja - rozproszone urządzenia grzewcze kotłowni przydomowych opalane węglem lub miałem. Tabela 11. Wyniki pomiarów pasywnych SO2 w 2009r. - wartości stężeń średniomiesięcznych i średniej rocznej (µg/m3). Bełchatów os. Bełchatów Bełchatów Bełchatów Bełchatów Dolnośląskie ul. Wojska Polskiego ul. Kościuszki os. Budowlanych ul. Wschodnia 16 bl. 329/330 (KW. IRYS) (Poczta) bl. 4 SO2 SO2 SO2 SO2 SO2 Styczeń 22,3 22 24,5 19,9 16,4 Luty 20,2 17,6 23 22,5 20 Marzec 15 15 15,4 16,5 14,9 Kwiecień 6,2 6 5,3 5,2 4,2 Maj 7,5 8,3 9,9 8,8 8,6 3 3 2,9 2,8 3,4 Lipiec 3,1 3,2 3,5 3,2 3,4 Sierpień 2,1 2,1 2,3 2,1 2,1 Wrzesień 2,1 2,3 2,1 2,1 3,2 Październik 2,4 2,4 3,3 2,6 2,6 Listopad 5,2 4,7 7 5,9 5 Grudzień 8,8 7,5 8,8 9,1 7,6 Średnia sezon letni 4 4,2 4,3 4 4,2 Średnia sezon zimowy 12,3 11,5 13,7 12,8 11,1 8,2 7,8 9 8,4 7,6 Czas pomiarów Czerwiec Średnia roczna Źródło: WIOŚ 24 Średnie wartości stężeń SO 2 [µ g/m3] Raport za lata 2009 – 2010 z realizacji założeń Programu Ochrony Środowiska dla Miasta Bełchatowa 16 14 Bełchatów os. Dolnośląskie bl. 329/330 12 Bełchatów ul. Wojska Polskiego (KW. IRYS) 10 8 Bełchatów ul. Kościuszki (Poczta) 6 Bełchatów os. Budowlanych bl. 4 4 Bełchatów ul. Wschodnia 16 2 0 Średnia sezon letni Średnia sezon zimowy Średnia roczna Czas pomiaru Rysunek 4: Średnie wartości stężeń SO2 w sezonie letnim, zimowym i rocznym w punktach pomiarów pasywnych w roku 2009. Bełchatów os. Dolnośląskie bl. 329/330 Bełchatów ul. Wojska Polskiego (KW.IRYS) 20 Bełchatów ul. Kościuszki (Poczta) Bełchatów os. Budow lanych bl. 4 Wartość stężenia SO 2 [µ g/m 3] 25 15 Bełchatów ul. Wschodnia 16 10 5 Grudzień Listopad Październik Wrzesień Sierpień Lipiec Czerwiec Maj Kwiecień Marzec Luty Styczeń 0 Miesiąc Rysunek 5: Zmiany wartości stężeń miesięcznych SO2 w punktach pomiarów pasywnych w roku 2009. 25 Raport za lata 2009 – 2010 z realizacji założeń Programu Ochrony Środowiska dla Miasta Bełchatowa Tabela 12. Wyniki pomiarów pasywnych SO2 w 2010r. - wartości stężeń średniomiesięcznych i średniej rocznej (µg/m3). Bełchatów ul. Przemysłowa Bełchatów ul. Kościuszki (Poczta) Bełchatów ul. Czapliniecka 77 Bełchatów ul. Cegielniana 52 SO2 SO2 SO2 SO2 Styczeń Luty Marzec Kwiecień Maj Czerwiec Lipiec Sierpień Wrzesień 22,3 31 11,7 5,6 2,1 3 3,5 2,9 4 23,8 25,9 9,1 5,1 2,1 3 3,5 3,1 2,3 23,5 9,8 9,6 3,1 2,1 2,3 3,5 2,7 2,1 28,8 9,2 7,7 3,9 2,1 2,2 3,5 2,2 2,1 Październik Listopad Grudzień 5,4 5,6 25,8 5 7,2 25,2 3,8 7,2 26,1 4,5 7,3 25,1 Średnia sezon letni 3,5 3,2 2,6 2,7 Średnia sezon zimowy 17 16 13,3 13,8 10,2 9,6 8 8,2 Czas pomiarów Średnie wartości stężeń SO 2 [µ g/m3] Średnia roczna Źródło: WIOŚ 18 16 Bełchatów ul. Przemysłowa 14 12 Bełchatów ul. Kościuszki (Poczta) 10 8 Bełchatów ul. Czapliniecka 77 6 4 Bełchatów ul. Cegielniana 52 2 0 Średnia sezon letni Średnia sezon zimowy Średnia roczna Czas pomiaru Rysunek 6: Średnie wartości stężeń SO2 w sezonie letnim, zimowym i rocznym w punktach pomiarów pasywnych w roku 2010. 26 Raport za lata 2009 – 2010 z realizacji założeń Programu Ochrony Środowiska dla Miasta Bełchatowa 35 Bełchatów ul. Przemysłow a 30 Bełchatów ul. Czapliniecka 77 25 Bełchatów ul. Cegielniana 52 Wartość stężenia SO 2 [µg/m3] Bełchatów ul. Kościuszki (Poczta) 20 15 10 5 Grudzień Listopad Październik Wrzesień Sierpień Lipiec Czerwiec Maj Kwiecień Marzec Luty Styczeń 0 Miesiąc Rysunek 7: Zmiany wartości stężeń miesięcznych SO2 w punktach pomiarów pasywnych w roku 2010. Tabela 13. Wyniki pomiarów pasywnych NO2 w 2009r. - wartości stężeń średniomiesięcznych i średniej rocznej (µg/m3). Bełchatów Bełchatów Bełchatów Bełchatów Bełchatów ul. Wojska Polskiego ul. Kościuszki os. Budowlanych ul. Wschodnia 16 os. Dolnośląskie (KW. IRYS) (Poczta) bl. 4 NO2 NO2 NO2 NO2 NO2 Styczeń 30,8 39,5 57,8 34,7 34,3 Luty 20,3 33,7 52,9 24,6 24,2 Marzec 14,3 26,2 37,3 17 15,5 Kwiecień 12,5 13,5 24,3 14,4 13,3 Maj 14 30,3 40,1 14,5 14 Czerwiec 8,9 20,4 31,6 10,8 10,2 Lipiec 9,9 25,8 32,7 10,6 11,6 Sierpień 8,8 21,1 27,7 12,1 11,2 Wrzesień 18 37,3 41,5 19 17,9 Październik 16 35,8 38,3 17,6 18,9 Listopad 20,7 42 49,5 24,4 25,4 Grudzień 21,7 37,6 43,9 25,1 24,2 Średnia sezon letni 12 12 12 12 12 Średnia sezon zimowy 20,6 35,8 46,6 23,9 23,8 16,3 30,3 39,8 18,7 18,4 Czas pomiarów bl. 329/330 Średnia roczna Źródło: WIOŚ 27 Raport za lata 2009 – 2010 z realizacji założeń Programu Ochrony Środowiska dla Miasta Bełchatowa Średnie wartości stężeń NO 2 [µ g/m 3] 50 45 40 Bełchatów os. Dolnośląskie bl. 329/330 35 Bełchatów ul. Wojska Polskiego (KW. IRYS) 30 25 Bełchatów ul. Kościuszki (Poczta) 20 Bełchatów os. Budowlanych bl. 4 15 10 Bełchatów ul. Wschodnia 16 5 0 Średnia sezon letni Średnia sezon zimowy Średnia roczna Czas pom iaru Rysunek 8: Średnie wartości stężeń NO2 w sezonie letnim, zimowym i rocznym w punktach pomiarów pasywnych w roku 2009. 60 Bełchatów os. Dolnośląskie bl. 329/330 Bełchatów ul. Wojska Polskiego (KW. IRYS) 40 Wartość stężenia NO 2 [µ g/m 3] 50 Bełchatów ul. Kościuszki (Poczta) 30 Bełchatów os. Budow lanych bl. 4 Bełchatów ul. Wschodnia 16 20 10 Grudzień Listopad Październik Wrzesień Sierpień Lipiec Czerwiec Maj Kwiecień Marzec Luty Styczeń 0 Miesiąc Rysunek 9: Zmiany wartości stężeń miesięcznych NO2 w punktach pomiarów pasywnych w roku 2009. 28 Raport za lata 2009 – 2010 z realizacji założeń Programu Ochrony Środowiska dla Miasta Bełchatowa Tabela 14. Wyniki pomiarów pasywnych NO2 w 2010r. - wartości stężeń średniomiesięcznych i średniej rocznej (µg/m3). Czas pomiarów Bełchatów Bełchatów Bełchatów Bełchatów ul. Przemysłowa ul. Kościuszki ul. Czapliniecka 77 ul. Cegielniana 52 (Poczta) NO2 NO2 NO2 NO2 Styczeń Luty Marzec Kwiecień Maj Czerwiec Lipiec Sierpień Wrzesień 24,8 22,4 15,3 15,2 14,4 12,1 8,6 18,7 17 32,3 48,7 42,3 33,8 28,8 28,5 24,6 60,6 47,4 44,3 38,4 33 20,2 24 16,5 12,3 38,3 32,1 20,8 17,1 13,7 13,4 9,9 8,6 6,9 16,7 6,3 Październik Listopad Grudzień 20 25,7 36,8 38,3 47,6 57,2 30,4 43,9 53,3 17,4 25,8 37 Średnia sezon letni 14,3 37,3 23,9 10,3 Średnia sezon zimowy 24,2 44,4 40,6 22,0 19,3 40,8 32,2 16,1 Średnie wartości stężeń NO 2 [µ g/m 3] Średnia roczna Źródło: WIOŚ 50 45 40 Bełchatów ul. Przemysłowa 35 30 25 Bełchatów ul. Kościuszki (Poczta) 20 Bełchatów ul. Czapliniecka 77 15 10 Bełchatów ul. Cegielniana 52 5 0 Średnia sezon letni Średnia sezon zimowy Średnia roczna Czas pomiaru Rysunek 10: Średnie wartości stężeń NO2 w sezonie letnim, zimowym i rocznym w punktach pomiarów pasywnych w roku 2010. 29 Raport za lata 2009 – 2010 z realizacji założeń Programu Ochrony Środowiska dla Miasta Bełchatowa Bełchatów ul. Przemysłow a 60 Bełchatów ul. Kościuszki (Poczta) [µ g/m 3] 40 Wartość stężenia NO 2 Bełchatów ul. Czapliniecka 77 50 Bełchatów ul. Cegielniana 52 30 20 10 Grudzień Listopad Październik Wrzesień Sierpień Lipiec Czerwiec Maj Kwiecień Marzec Luty Styczeń 0 Miesiąc Rysunek 11: Zmiany wartości stężeń miesięcznych NO2 w punktach pomiarów pasywnych w roku 2010. Prezentowane powyżej wyniki pomiarów pasywnych traktowane są jako uzupełnienie informacji o rozkładzie stężeń zanieczyszczeń. W Bełchatowie były wykonywane w następujących punktach: W 2009 roku: • os. Dolnośląskie bl.329/330, • ul. Wojska Polskiego (Kw. IRYS), • ul. Kościuszki (Poczta), • os. Budowlanych bl. 4, • ul. Wschodnia 16. W 2010 roku: • ul. Przemysłowa, • ul. Kościuszki (Poczta), • ul. Czaplinecka 77, • ul. Cegielniana 52. Średnioroczny poziom stężeń dwutlenku siarki mieścił się w przedziale: rok 2009: 7,6-9 µg/m3, przy czym w miesiącach letnich 4,0-4,3 µg/m3, zaś w miesiącach zimowych 11,1-13,7 µg/m3. Najwyższy wynik 24,5 µg/m3 odnotowano w styczniu w punkcie na ul. Kościuszki (Poczta). 30 Raport za lata 2009 – 2010 z realizacji założeń Programu Ochrony Środowiska dla Miasta Bełchatowa rok 2010: 8-10,2 µg/m3, przy czym w miesiącach letnich 2,6-3,5 µg/m3, zaś w miesiącach zimowych 13,3-17 µg/m3. Najwyższy wynik 26,1 µg/m3 odnotowano w grudniu w punkcie na ul. Czaplineckiej 77. Średnioroczny poziom stężeń dwutlenku azotu mieścił się w przedziale: rok 2009: 16,3-39,8 µg/m3, przy czym w miesiącach letnich utrzymywał się na poziomie 12 µg/m3, zaś w miesiącach zimowych 20,6-46,6 µg/m3. Najwyższy wynik 57,8 µg/m3 odnotowano w styczniu w punkcie na ul. Kościuszki (Poczta). rok 2010: 16,1-40,8 µg/m3, przy czym w miesiącach letnich 10,3-37,3 µg/m3, zaś w miesiącach zimowych 22,0-44,4 µg/m3. Najwyższy wynik 60,6 µg/m3 odnotowano w sierpniu w punkcie na ul. Kościuszki (Poczta). Na podstawie otrzymanych danych (najwyższych wyników) oraz porównania ich z wartościami odniesienia zawartymi w Rozporządzeniu Ministra Środowiska z dnia 26 stycznia 2010 r. w sprawie wartości odniesienia dla niektórych substancji w powietrzu (Dz.U. 2010 nr 16 poz. 87), można stwierdzić że na terenie miasta występują przekroczenia wartości dopuszczalnych. Wyniki badań monitoringowych powietrza wskazują, że najwięcej zanieczyszczeń pochodzi z emisji komunikacyjnej. Zanieczyszczenia kumulują się w centrum miasta, a dominują tlenki azotu. Mając na uwadze fakt, że ruch drogowy ma istotny wpływ na jakość powietrza atmosferycznego w Bełchatowie, należy skoncentrować się na działaniach zmierzających do usprawnianiu układu komunikacyjnego w mieście. W obliczu bardzo szybkiego rozwoju motoryzacji konieczne jest rozbudowywanie i modernizacja infrastruktury drogowej. Miasto Bełchatów, w zakresie swoich kompetencji prowadzi sukcesywne działania zmierzające do podnoszenia standardu dróg i poprawy ich stanu technicznego, zwiększa się także ilość ścieżek rowerowych, jednak efekty są znikome z punktu widzenia ochrony powietrza i ochrony przed hałasem. Rozwiązaniem, które może poprawić sytuację jest oczekiwana od lat przez mieszkańców budowa obwodnic wyprowadzających ruch tranzytowy poza tereny zabudowane. Korzystne z punktu widzenia jakości powietrza w mieście jest też podłączanie kolejnych odbiorców do miejskiej sieci ciepłowniczej. 3.4.2. Klimat akustyczny Na terenie Bełchatowa decydujący wpływ na klimat akustyczny ma przebieg szlaków tranzytowych przez miasto oraz dynamiczny rozwój motoryzacji, a tym samym wzrost natężenia przewozów towarowych i osobowych w ruchu lokalnym oraz tranzytowym. 31 Raport za lata 2009 – 2010 z realizacji założeń Programu Ochrony Środowiska dla Miasta Bełchatowa Powoduje to pogorszenie warunków akustycznych w obrębie tras na terenach chronionych (zabudowa mieszkaniowa). Jako kluczowy element przyczyniający się do polepszenia środowiska akustycznego w bełchatowie w przyjętym w roku 2009 Programie Ochrony Środowiska dla Miasta Bełchatowa wskazano budowę planowanych obwodnic: „obwodnicy północnej” w ciągu drogi krajowej nr 8 i „obwodnicy wschodniej” w ciągu drogi wojewódzkiej nr 484. Ważne są działania zmierzające do poprawy stanu istniejących dróg oraz budowa i promowanie alternatywnych rozwiązań ograniczających ilość pojazdów mechanicznych poruszających się po ulicach miasta: budowa ścieżek rowerowych, promocja transportu zbiorowego, itd. Działania takie były sukcesywnie w miarę możliwości miasta prowadzone, jednak ich efekt jest wciąż niewystarczający bez realizacji wskazanych powyżej inwestycji, na które władze miasta nie mają większego wpływu. Są to zadania w obrębie dróg krajowych i wojewódzkich. Na terenie miasta w latach sprawozdawczych 2009-2010 prowadzono szereg działań zmierzających do redukcji uciążliwości hałasowych. Ich szczegółowy wykaz zawiera tabela 21. Prowadzono termomodernizację i wymianę stolarki okiennej w budynkach użyteczności publicznej oraz lokalach mieszkalnych. Bełchatów od kilku lat nie był uwzględniany w monitoringu klimatu akustycznego, prowadzonego przez służby WIOŚ. Pomimo braku aktualnych badań monitoringowych klimatu akustycznego na terenie Bełchatowa należy spodziewać się, że poziom natężenia hałasu jest podobny lub większy od zbadanego w roku 2002. W porze dziennej w niemalże wszystkich punktach pomiarowych poziom hałasu zawierał się w przedziale 70-74 dB. Najwyższe natężenie hałasu zanotowano przy ulicy Włókniarzy. Dopuszczalny poziom 60 dB został tu przekroczony o 13 jednostek. Średnie natężenie ruchu pojazdów w tym miejscu wynosiło 572 pojazdy na godzinę przy udziale pojazdów ciężkich 17,8%. Ponieważ przebieg dróg tranzytowych przez miasto dotąd nie zmienił się, a natężenie ruchu zwiększa się systematycznie, można przyjąć, że jest on zbliżony do pomierzonego w badaniach z roku 2002. Hałas komunikacyjny został wytypowany przez mieszkańców miasta w ankietach, jako jedna z największych uciążliwości. Podobnie, jak w odniesieniu do ochrony powietrza, również w zakresie emisji hałasu efekty wielu prowadzonych działań są słabo odczuwalne, ponieważ sprawcą uciążliwości jest komunikacja samochodowa, której nie sposób ograniczyć. Prowadzone liczne prace polegające na termomodernizacji budynków z wymianą okien na nowoczesne, ograniczające hałas, zwłaszcza w obiektach zbiorowego zamieszkania, użyteczności publicznej, zakładach pracy znacząco poprawiają warunki życia. W latach sprawozdawczych także prowadzono takie działania. Są one wymienione w tabeli 21. 32 Raport za lata 2009 – 2010 z realizacji założeń Programu Ochrony Środowiska dla Miasta Bełchatowa 3.5. Promieniowanie elektromagnetyczne Źródłami uciążliwego promieniowania na terenie miasta Bełchatowa mogą być napowietrzne linie o napięciu 110 kV, 220 kV i 400 kV. Wśród instalacji radiokomunikacyjnych, emitujących promieniowanie elektromagnetyczne, najbardziej powszechne są stacje bazowe telefonii komórkowej. Posiadają stosunkowo małą moc, a tym samym mały zasięg, konieczne jest więc dość gęste ich lokalizowanie. Na terenie miasta zlokalizowane są między innymi stacje bazowe telefonii komórkowej: Plus GSM, Era GSM. Ponadto na terenie miasta znajduje się radiowa stacja nadawacza zlokalizowana na budynku przy ulicy Czaplinieckiej 44b. Oceny poziomów pól elektromagnetycznych w środowisku i obserwacji zmian dokonuje wojewódzki inspektor ochrony środowiska w ramach państwowego monitoringu środowiska (art. 123 ust. 1 Ustawy z dnia 27 kwietnia 2001 r. Prawo ochrony środowiska tekst jednolity: Dz. U. z 2008 r. Nr 25, poz. 150 – z późniejszymi zmianami). Państwowy monitoring środowiska, zgodnie z art. 26 ust. 1 pkt 5 przywołanej wyżej ustawy, obejmuje uzyskiwane na podstawie badań monitoringowych informacje w zakresie promieniowania jonizującego i pól elektromagnetycznych. Wojewódzki inspektor ochrony środowiska prowadzi również, aktualizowany co rok, rejestr zawierający informacje o terenach, na których stwierdzono przekroczenie dopuszczalnych poziomów pól elektromagnetycznych w środowisku. W Bełchatowie Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska w Łodzi przeprowadził pomiary natężenia promieniowania elektromagnetycznego w roku 2008. Wyniki pomiarów prezentowane są w poniższej tabeli. Tabela 15. Wykaz i charakterystyka punktów pomiarowych natężenia pola elektromagnetycznego w Bełchatowie w 2008r. Nr Miejsce pomiaru punktu 1 Bełchatów ul. Kościuszki 13 2 Bełchatów ul. Grota Roweckiego/Targowa 3 Bełchatów os. Dolnośląskie 333 Kategoria terenu Współrzędne geograficzne Miasto powyżej 50 tys. mieszkańców Data wykonania pomiarów Czas wykonania pomiarów długość szerokość 19°22'8'' 51°21'55'' 09.10.2008 12.00 19°22'56'' 51°22'8'' 09.10.2008 14.15 19°21'43'' 51°21'23'' 10.10.2008 12.30 Źródło: WIOŚ W następnych latach nie prowadzono monitoringu na terenie Bełchatowa. W roku 2010 pomiary przeprowadzane były w 3 punktach monitoringowych zlokalizowanych na terenie powiatu bełchatowskiego. Wyniki zamieszczono poniżej. 33 Raport za lata 2009 – 2010 z realizacji założeń Programu Ochrony Środowiska dla Miasta Bełchatowa Tabela 16. Wyniki pomiarów natężenia pola elektromagnetycznego w powiecie bełchatowskim w 2010r. Nr punktu Miejsce pomiaru Data pomiaru Sonda nazwa 1 2 Maksymalna składowa elektryczna zakres mierzonych częstotliwości pow. bełchatowski, gmina Szczerców, 2010-09-22 wieś Szczercowska Wieś EF-0391 pow. bełchatowski, gmina Drużbice, wieś Bukowie Dolne EF-0391 Średnia arytmetyczna składowa elektryczna Minimalna składowa elektryczna Gęstość mocy pola 2 [W/m ] [V/m] [V/m] [V/m] 0,1MHz3000MHz <0,30 <0,30 <0,30 <0,001 <0,30 <0,30 <0,30 <0,001 0,1MHz3000MHz 2010-09-22 Źródło: WIOŚ Zarówno badania z roku 2008, z terytorium miasta, jak i późniejsze, z wytypowanych miejsc powiatu nie wykazały przekroczeń dopuszczalnych wartości natężenia promieniowania elektromagnetycznego w żadnym z punktów. Działania władz miasta w zakresie przeciwdziałania uciążliwościom związanym z promieniowaniem skupiają się na właściwym planowaniu przestrzennym, uwzględniającym potencjalne zagrożenia. 3.6. Racjonalizacja wykorzystania materiałów i surowców Polityka ekologiczna państwa skierowana została na wdrożenie idei zrównoważonej produkcji i konsumpcji. Działania w tym zakresie obejmować mają m.in.: • Zmniejszenie zużycia wody w sektorze komunalnym, • Ograniczenie wodochłonności produkcji przemysłowej, • Ograniczenie materiałochłonności i energochłonności, • Ochronę i racjonalizację eksploatacji zasobów kopalin. Miasto Bełchatów w opracowanym Programie ochrony środowiska wykazało szereg działań realizowanych i przewidzianych do realizacji zmierzających do zrównoważonego wykorzystanie surowców, materiałów i energii. Efektywność wykorzystania materiałów i surowców uległa dużej poprawie w ostatnich dziesięcioleciach, a wymusiła to rozwijająca się gospodarka rynkowa, realne ceny surowców i energii, ciągle zwiększający się w kosztach materiałów i surowców udział koszów korzystania ze środowiska w trakcie ich pozyskiwania, a także zwiększająca się świadomość ekologiczna społeczeństwa. Było to możliwe dzięki wielu inwestycjom w przemyśle, 34 Raport za lata 2009 – 2010 z realizacji założeń Programu Ochrony Środowiska dla Miasta Bełchatowa transporcie i gospodarce komunalnej, a także wdrożeniu wodooszczędnych technologii przez podmioty gospodarcze. Strategia wynikająca z polityki ekologicznej UE zakłada dalsze ograniczenie zużycia surowców i energii. Zaopatrzeniem miasta Bełchatowa w energię cieplną zajmuje się PEC Sp.z o.o. w Bełchatowie. Działalność przedsiębiorstwa sprowadza się do dystrybucji ciepła do celów grzewczych i przygotowania ciepłej wody użytkowej. Ciepłownia miejska opalana węglem kamiennym w 2001 roku została wyłączona z systemu ciepłowniczego. Podstawowym producentem ciepła dla odbiorców z terenu Bełchatowa jest PGE Elektrownia Bełchatów S.A., największy producent energii elektrycznej w Polsce. Surowcem dla elektrowni jest węgiel brunatny. Elektrownia posiada nowoczesne instalacje odsiarczania spalin, a emisję związków azotu ogranicza się poprzez optymalizację procesu spalania. Energia cieplna dla miasta Bełchatów wytwarzana jest w 100 % w skojarzeniu z produkcją energii elektrycznej. Takie rozwiązanie stanowi model optymalny z punktu widzenia: ♦ ekonomicznego – niskie ceny wytwarzanego ciepło; ♦ ekologicznego – wysoka sprawność przetwarzania paliwa pierwotnego. Ciepło przesyłane jest z Elektrowni rurociągiem o długości 12 km do przepompowni w Bełchatowie, skąd kierowane jest dwiema magistralami do miasta. Drugim, mniej znaczącym źródłem ciepła jest spalarnia odpadów medycznych spółki ECO-ABC. Tabela 17. Ważniejsze wskaźniki charakteryzujące sieć ciepłowniczą w Bełchatowie w latach 2006 - 2010. Wskaźniki 2006 2007 2008 2009 2010 j.m. Całkowita długość sieci cieplnej 111,9 115,6 117,6 123,7 127,3 km Ilość umów na dostarczanie ciepła 1962 2053 2147 2276 2404 szt. Źródło danych: PEC 35 Raport za lata 2009 – 2010 z realizacji założeń Programu Ochrony Środowiska dla Miasta Bełchatowa 130 125 120 115 2404 2276 110 1962 2147 2053 105 100 2006 2007 2008 2009 2010 Ilość umów na dostarczanie ciepła Całkowita długość sieci cieplnej Rysunek 12: Zmiany długości sieci ciepłowniczej oraz ilości obowiązujących umów na dostarczanie ciepła w latach 2006 - 2010. W latach sprawozdawczych 2009 i 2010 prowadzono działania mające na celu włączanie kolejnych obszarów miasta. Realizowane były zadania: „Budowa sieci rozdzielczej dla budynków i działek budowlanych w rejonie osiedla Olsztyńskiego Etap II” oraz „Budowa sieci rozdzielczej dla budynków i działek budowlanych w rejonie osiedla Ludwików”. Są to działania korzystne z punktu widzenia ochrony środowiska. Energia pozyskiwana z instalacji, dla których jest jedynie produktem dodatkowym, wytwarzana jest w sposób zintegrowany z główną produkcją i nie powoduje dodatkowego obciążenia dla środowiska. Ponadto prowadzi do eliminacji znaczących źródeł punktowych zanieczyszczających powietrze, począwszy od miejskiej ciepłowni, na kotłowniach rozproszonych w budownictwie jednorodzinnym kończąc. Całość oświetlenia ulicznego w Bełchatowie oparta jest na systemach energooszczędnych ze sterownikami astronomicznymi. W roku 2009 Miasto Bełchatów zostało partnerem prestiżowego programu GreenLight, który jest inicjatywą z zakresu ochrony środowiska zapoczątkowaną w roku 2000 przez Dyrektoriat Generalny ds. Energii i Transportu Komisji Europejskiej. Celem programu jest ograniczenie zużycia energii elektrycznej, przeznaczanej zarówno na oświetlenie wewnętrzne, jak i zewnętrzne w Europie. Ma to prowadzić do redukcji emisji zanieczyszczeń, przyczyniających się do powstawania efektu cieplarnianego. Urząd Miasta Bełchatowa zgłosił do programu ulicę Sadową, na której zainstalowano nowe, energooszczędne oprawy oświetleniowe. Projekt ten był współfinansowany w ramach programu Intelligent Energy Europe. 36 Raport za lata 2009 – 2010 z realizacji założeń Programu Ochrony Środowiska dla Miasta Bełchatowa Od lat prowadzone są prace związane z termomodernizacją budynków wielorodzinnych, obiektów użyteczności publicznej i innych pomieszczeń. Służy to oszczędności energii, a pośrednio paliw i surowców, ograniczeniu emisji zanieczyszczeń do powietrza oraz ilości wytwarzanych odpadów z sektora energetycznego. Od roku 2009 przygotowywane jest zadanie polegające na modernizacji obiektów miejskiej oczyszczalni ścieków w kierunku lepszego, niż dotychczas zagospodarowania osadów ściekowych. W ramach zadania planowane są następujące przedsięwzięcia: Zmiana technologii w zakresie fermentacji osadów, produkcja biogazu i wykorzystanie go jako surowca do produkcji energii cieplnej i ewentualnie elektrycznej. Suszenie przefermentowanych osadów z wykorzystaniem niekonwencjonalnych źródeł energii (cieplnej z biogazu, słonecznej, pompy ciepła) w celu zminimalizowania końcowej masy osadów i poprawy ich właściwości sanitarnych. Zagospodarowanie wysuszonych osadów. Ulepszenie pracy węzła zagęszczania i transportu osadu wstępnego i tłuszczów. Zadanie to wpasowuje się w ideę ograniczenia materiałochłonności, energochłonności i odpadowości. Efektem końcowym będzie instalacja pozwalająca na obróbkę osadów ściekowych, które będą wykorzystane, jako niekonwencjonalne źródło energii. Wspomnieć tu także należy, że budynki na terenie oczyszczalni ogrzewane są za pomocą pomp ciepła. Ważnym aspektem gospodarki surowcowej jest racjonalne korzystanie z zasobów wodnych, których wiodącym odbiorcą jest sektor komunalny. Ograniczanie zużycia wody, to przede wszystkim ochrona zasobów wód podziemnych, ponadto mniejsze ładunki zanieczyszczeń z oczyszczania ścieków oraz skuteczniejsze ich oczyszczanie. Tabela 18. Wskaźniki charakteryzujące zapotrzebowanie na wodę w Bełchatowie w latach 2007 - 2010. Wskaźniki 2007 2008 2009 2010 jm 108,7 114,4 116,4 120,7 km Woda dostarczona gospodarstwom domowym 1 992,7 1925,8 1912,8 1938,3 dam Ilość przyłączy wodociągowych do budynków mieszkalnych i zbiorowego zamieszkania 3 541 3636 3707 3755 szt. Mieszkańcy korzystający z instalacji wodociągowej 98,3 98,3 98,3 98,3 % Zużycie wody w gospodarstwach domowych na jednego mieszkańca 32,3 31,4 31,1 31,8 m Zużycie wody na potrzeby przemysłu 124 115 101 89 dam 2 420,7 2359,1 2312,0 2323,2 dam /rok Długość czynnej sieci rozdzielczej wodociągowej Zużycie wody na potrzeby gospodarki narodowej i ludności 3 Źródło: GUS 37 3 3 3 Raport za lata 2009 – 2010 z realizacji założeń Programu Ochrony Środowiska dla Miasta Bełchatowa 3 Ilość wody dostarczanej gospodarstwom domowym w dam 3 Ilość wody [dam ] 2000 1980 1960 1940 1920 1900 1880 1860 2007 2008 2009 2010 Rok Rysunek 13: Woda dostarczona gospodarstwom domowym w latach 2007 - 2010 w Bełchatowie. Z powyższego wykresu wynika, iż od 2007 do 2009 roku obserwowano tendencję zniżkową, jeśli chodzi o zużycie wody w Bełchatowie. W tamtym okresie ilość dostarczanej wody nie zwiększała się mimo zwiększającej się długość sieci i ilość przyłączy. Zarówno w sektorze komunalnym, jak i w przemyśle zauważalne są oszczędności. Przekłada się to także na ilości odprowadzanych ścieków i ma korzystne znaczenie zarówno dla ochrony zasobów wód podziemnych, jak i poprawy stanu wód powierzchniowych. Obserwowany w roku 2010 wzrost zużycia świadczyć może o wzroście zachowań konsumpcyjnych w społeczeństwie związanym z poprawą warunków materialnym. Jest to jednak zbyt krótki okres, by wyciągać daleko idące wnioski. Zużycie wody w przemyśle nadal charakteryzowało się nieznaczną tendencją zniżkową. Tabela 19. Zużycie gazu oraz energii elektrycznej w gospodarstwach domowych na jednego mieszkańca Bełchatowa w latach 2007 - 2010. Wskaźniki 2007 2008 2009 2010 jm Zużycie gazu w gospodarstwach domowych na jednego mieszkańca 85,7 85,8 70,2 71,4 m Zużycie energii elektrycznej w gospodarstwach domowych na jednego mieszkańca 566,5 582,1 607,5 594,0 kWh 3 Źródło: GUS 38 Raport za lata 2009 – 2010 z realizacji założeń Programu Ochrony Środowiska dla Miasta Bełchatowa Zużycie energii [kWh] Zużycie energii elektrycznej na 1 mieszkańca w miastach 1000 900 800 700 600 500 400 300 200 100 0 2007 2008 2009 2010 Rok Łódź Bełchatów Radomsko Piotrków Trybunalski Rysunek 14: Zużycie energii elektrycznej w gospodarstwach domowych na jednego mieszkańca w wybranych miastach województwa łódzkiego w latach 2007 - 2010. Z przedstawionego powyżej wykresu wynika, iż w latach 2007 – 2010 Bełchatów wyróżniał się spośród porównywanych z nim miast najniższym zużyciem energii elektrycznej na jednego mieszkańca w gospodarstwach domowych. Zużycie gazu na 1 mieszkańca w miastach 140 Zużycie gazu [m 3] 120 100 80 60 40 20 0 2007 2008 2009 2010 Rok Łódź Bełchatów Radomsko Piotrków Trybunalski Rysunek 15: Zużycie gazu w gospodarstwach domowych na jednego mieszkańca w wybranych miastach województwa łódzkiego w latach 2007 - 2010. 39 Raport za lata 2009 – 2010 z realizacji założeń Programu Ochrony Środowiska dla Miasta Bełchatowa Zestawienie zużycia gazu na 1 mieszkańca, w wybranych miastach województwa łódzkiego, wykazało, iż w Bełchatowie poziom zużycia jest stosunkowo, niski nie przekracza 100 m3 i obniża się nieznacznie na przestrzeni ostatnich lat. 3.7. Edukacja ekologiczna Świadomość ekologiczna społeczeństwa jest najważniejszym czynnikiem determinującym racjonalne gospodarowanie zasobami środowiska. Działania służące podnoszeniu wiedzy o środowisku i potrzebie jego ochrony przynoszą wymierne efekty. Aby zrealizować cele polityki ekologicznej Miasta zapisane w Programie ochrony środowiska, konieczne jest uczestnictwo w tym procesie całej społeczności. Podstawowe znaczenie dla szerokiego, społecznego udziału w urzeczywistnianiu celów ekologicznych ma: 1. odpowiednia edukacja ekologiczna, 2. zapewnienie powszechnego dostępu do informacji o środowisku, 3. umożliwienie społeczeństwu możliwości wyrażania swoich opinii i wpływania na podejmowane, istotne dla środowiska decyzje. Edukacja ekologiczna kształtuje pozytywne relacje między człowiekiem, a przyrodą, uświadamia zależność człowieka od środowiska oraz uczy odpowiedzialności za dokonywane zmiany. Polityka ekologiczna państwa, za jedno z głównych zadań dla organów władzy wszystkich szczebli i organizacji społecznych do tego powołanych, stawia utworzenie systemu powszechnej edukacji ekologicznej. Edukacja ekologiczna została wprowadzona obowiązkowo do programów nauczania szkół wszystkich szczebli. Równie ważna jest edukacja środowiskowa, tzw. nieformalna – podejmowanie różnego rodzaju prób dotarcia do społeczeństwa w celu promocji postaw ekologicznych oraz wyrobienia wrażliwości społecznej i postawy dezaprobaty wobec aktów wandalizmu i zanieczyszczania środowiska. Zapewne znaczna część problemów środowiskowych miasta wynika z nadal niedostatecznej świadomości ekologicznej części jego mieszkańców. W poniższej tabeli, na podstawie udzielonych przez szkoły i przedszkola informacji zestawiono działania wychodzące często poza ramy programu obowiązkowego, polegające na organizowaniu uroczystości, imprez, wycieczek, zapraszaniu organizacji i instytucji odpowiedzialnych za stan środowiska. Do powyższych działań włączały się m.in. instytucje: Starostwo Powiatowe, Nadleśnictwo Bełchatów, Powiatowa Stacja Sanitarno 40 Raport za lata 2009 – 2010 z realizacji założeń Programu Ochrony Środowiska dla Miasta Bełchatowa Epidemiologiczna, MCK, LOP-Bełchatów, firmy zajmujące się gospodarką odpadami i inne zainteresowane ochroną środowiska oraz rodzice. Tabela 20. Zadania dotyczące edukacji ekologicznej, prowadzonej w latach 2009 - 2010, w szkołach na terenie Bełchatowa. L.p. Nazwa placówki Realizowane zadania Organizatorzy PRZEDSZKOLA 1 Przedszkole Samorządowe nr 1 „Pod Topolą” Przedszkole Samorządowe nr 2 2 Integracyjne Przedszkole Samorządowe nr 3 3 Przedszkole Samorządowe nr 5 4 Zbiórka makulatury, puszek, baterii. Udział w konkursach i akcjach: • „1,2,3…kartoniki zbieraj Ty!” • „Kubusiowi Przyjaciele Natury” • „Czyste powietrze wokół nas” Przegląd Twórczości Ekologicznej Dzieci. PS 1 Eko-Region Tymbark Powiatowa Stacja SanitarnoEpidemiologiczna w Bełchatowie Starostwo Powiatowe w Bełchatowie Realizacja programów: • „Przedszkolak Młodym Ekologiem” • „Przyroda potrzebuje przyjaciela” Udział w konkursach i akcjach: • „1,2,3…kartoniki zbieraj Ty!” • „Czyste powietrze wokół nas” • „Sprzątanie Świata” • „Zamień tusze na fundusze” – zbiórka zużytych tonerów do drukarek • „Kubusiowi Przyjaciele Natury” • „Zbieramy nakrętki” Zbiórka makulatury, baterii. Teatrzyki o tematyce ekologicznej. PS nr 2 SP nr 4 Firma Tymbark Powiatowa Stacja SanitarnoEpidemiologiczna w Bełchatowie Starostwo Powiatowe w Bełchatowie Reba - Organizacja Odzysku S.A. Warszawa Zbiórka makulatury, puszek, baterii. Udział w konkursach i akcjach: • „Święto Ziemi” • „1,2,3…kartoniki zbieraj Ty!” • „Sprzątanie Świata” • „Czyste powietrze wokół nas” Wycieczki ekologiczne: • Pomniki przyrody w Bełchatowie – Dworek Olszewskich i jego otoczenie • Szkoła Leśna Borowiny- krajobrazy leśne. IP nr 3 SP nr 4 Eko-Region Rekarton Powiatowa Stacja SanitarnoEpidemiologiczna w Bełchatowie Starostwo Powiatowe w Bełchatowie Uroczystości: • Uroczystość pasowania na przedszkolaka i przyjaciela przyrody z udziałem dzieci, kadry pedagogicznej i leśnika – „Już jestem Przedszkolakiem i Ekoludkiem Przyjacielem Przyrody” oraz w 2010r. z udziałem przedstawiciela LOP „Przedszkolak z piątki prawdziwym ekologiem” Konkursy i akcje: • „Mały ekolog” – konkurs wiedzy przyrodniczoekologicznej dla dzieci 5-6 letnich. • Dzień wegetarianina pt. „Uczymy się zdrowego żywienia”pogadanka skierowana do dzieci i rodziców, ciekawe przepisy, poczęstunek • „Światowy Dzień Ziemi”- promowanie postaw ekologicznych w społeczeństwie, zorganizowanie spotkania w ogrodzie przedszkolnym dla wychowanków i rodziców pt. „Dbajmy o naszą planetę” • Spotkanie z lekarzem pod hasłem „Julek Zdrowulek, wie jak dbać o siebie i innych” • Poranek ekologiczny o zdrowiu z udziałem dzieci i ich rodziców pt. „Czyste powietrze wokół nas”- akcja antynikotynowa • „Kubusiowi Przyjaciele Natury” – uzyskanie rocznego certyfikatu dla przedszkola PS nr 5 Nadleśnictwo Bełchatów LOP w Bełchatowie WFOŚiGW w Łodzi Przedstawiciel służby zdrowia: lekarz Rodzice wychowanków Play Firma projektująca ogrody 41 Raport za lata 2009 – 2010 z realizacji założeń Programu Ochrony Środowiska dla Miasta Bełchatowa • Lekcja edukacyjna przeprowadzona przez Eko- Region pt. „Co z czego powstaje?” • „Czym się zajmuje LOP?”- spotkanie z przedstawicielem, ekranizacja filmu o tematyce przyrodniczej • Marsz ulicami LOP i Nadleśnictwa pod hasłem „Witaj wiosno w czystym mieście!” • Światowy dzień sprzątania ziemi z udziałem wszystkich grup wiekowych pt. „Wszyscy dbamy o naszą planetę” • Światowy Dzień Ochrony Środowiska- przemarsz uliczkami osiedla, prezentacja transparentów i haseł o treściach proekologicznych • Zielone prace w ogrodzie przedszkolnym z udziałem pracownika firmy ogrodniczej pt. „Ogród ozdobą naszego przedszkola” Działania artystyczne: • Festiwal piosenki ekologicznej pt. „Jesienią jest wesoło gdy dzieci śpiewają wokoło” oraz w 2010r. „Zielone nutki” • Happening wiosenny pt. „Jestem trendy”- pokaz mody ekologicznej wykonanej z nieużytków • Pokaz mody ekologicznej wykonanej z nieużytków i darów przyrody pt. „Eko- dodatki” • Wodewil ekologiczny pt. „Wiemy jak segregować odpady”- wdrażanie do ekologicznego trybu życiu • Przedstawienie ekologiczne propagujące właściwe zachowania wobec przyrody zorganizowane przez grupę starszaków i ich rodziców pt. „Jak należy zachowywać się w lesie?” Projekty ekologiczne (realizowane przy współpracy WFOŚiGW w Łodzi): • „Krokiem małego odkrywcy po ekologicznej ścieżce zdrowia” • „Poznajemy i uczymy się szanować przyrodę naszego regionu w Przedszkolu Samorządowym nr 5 w Bełchatowie” Wycieczka do BEWY- poznanie zjawisk towarzyszących wydobywaniu i nalewaniu wody źródlanej Wydanie przewodnika edukacyjnego dla dzieci i nauczycieli przy współpracy z WFOŚ i GW w Łodzi pt. „Szlakiem przyrody po regionie bełchatowskim” Przedszkole Samorządowe nr 8 5 Zbiórka makulatury Konkursy i akcje: • „ Kubusiowi Przyjaciele Natury” – otrzymanie Certyfikatu „Przyjaciel Natury ” dla Przedszkola na rok • „Ziemia – mój dom” (collage z udziałem innych przedszkoli z terenu miasta i powiatu) • „Bełchatów w różnych porach roku” z udziałem rodziców • „1,2,3…kartoniki zbieraj Ty!” • konkurs wewnętrzny wiedzy ekologicznej „Przyjaciele przyrody” • „ Czyste powietrze wokół nas” • „Sprzątanie Świata” • „Dzień Wiosny” Realizacja programu edukacji ekologicznej „Mali Przyjaciele Ziemi” współfinansowanego ze środków WFOŚiGW w Łodzi Poranki ekologiczne: • „Obchody Dnia Wody” • „Obchody Dnia Ziemi” Teatrzyki o tematyce ekologicznej Wycieczki ekologiczne: • Wycieczka do Arboretum w Rogowie • Wycieczka do Rezerwatu Przyrody – Łuszczanowice ( teren Nadleśnictwa Bełchatów) • Wycieczka do Nadleśnictwa Kluki Pomnik Przyrody „Dąb Cygański” Wycieczka do Kołacinka – Dinoparku • Wycieczka do rozlewni wód mineralnych BEWA w Piaskach PS nr 8 PS nr 4 Firma Tymbark Starostwo Powiatowe w Bełchatowie Powiatowa Stacja SanitarnoEpidemiologiczna w Bełchatowie Urząd Miasta Bełchatów WFOŚiGW w Łodzi • 42 Raport za lata 2009 – 2010 z realizacji założeń Programu Ochrony Środowiska dla Miasta Bełchatowa SZKOŁY PODSTAWOWE Szkoła Podstawowa nr 1 im. Stanisława Jachowicza z oddziałami integracyjnymi Zajęcia w izbie edukacyjnej w szkółce leśnej Zbiórka karmy i dokarmianie zwierząt w lesie, budowa karmników, zbiórka karmy dla zwierząt w schronisku i dokarmianie zwierząt Całoroczna zbiórka surowców wtórnych: makulatura, aluminium, baterie, zakrętki, kartoniki Spotkania z leśnikami na terenie szkoły, spotkania z przedstawicielami KWB Bełchatów Konkursy i akcje: • udział w konkursie ekologicznym organizowanym przez NLP Łódź • "Kwitnący Bełchatów" - całoroczne sprzątanie najbardziej zaśmieconych miejsc w Bełchatowie • przystąpienie do akcji "Ożywić Pola" • imprezy okolicznościowe z okazji "Pierwszego Dnia Wiosny" i "Dnia Ziemi" - teatrzyki, konkursy plastyczne, wiedzowe o charakterze ekologicznym • „Sprzątanie Świata” Wystawa zwierząt. Wycieczki do EKOREGIONU, KWB Bełchatów, rezerwatu, ZOO. Prowadzenie zajęć na terenie szkoły o tematyce ekologicznej, udział nauczycieli w szkoleniu o tematyce ekologicznej SP nr 1 SP nr 4 SP nr 8 Nadleśnictwo Bełchatów KWB Bełchatów NLP Łódź Starostwo Powiatowe w Bełchatowie Łowiec Polski 6 Szkoła Podstawowa nr 3 7 Szkoła Podstawowa nr 4 8 Szkoła Podstawowa nr 12 Zbiórka makulatury i baterii. Konkursy i akcje: • "Moja gmina, miejscowość jest czysta" • "Sprzątanie Świata" • Ogólnopolski Konkurs Ekologiczny Eko-Planeta • "Na tropie surowców wtórnych. 1,2,3…kartoniki zbieraj Ty" • konkursy plastyczne "Zielony Bełchatów" - Serce Powiatu, „Zapobiegaj pożarom” oraz „Czyste powietrze wokół nas” – dla kl. 0 • "Zimowa pomoc dla zwierząt" • "Chrońmy Środowisko" • "Dzień Ziemi" – konkursy międzyklasowe. Realizacja programu "Ścieżki Ekologicznej" Prowadzenie kół ekologicznych wg rocznych planów lub programów pracy w kl. IV – VI Udział w działaniach: "Orły i nie tylko" oraz "Rekultywacja leśna terenów przemysłowych" SP nr 4 SP nr 8 Starostwo Powiatowe w Bełchatowie Komitet Organizacyjny Ogólnopolskiego Konkursu Ekologicznego Eko - Planeta w Warszawie Eko-Region MCK Bełchatów LOP w Bełchatowie Nadleśnictwo Bełchatów Powiatowa Stacja Sanitarno Epidemiologiczna w Bełchatowie ZOP ZOSP RP Bełchatów Nauczyciele ze SP nr 3 Program szkolny zbiórki zużytych baterii Konkursy i akcje: • "Moja gmina, miejscowość jest czysta" • "Zimowa pomoc dla zwierząt" • "Na tropie surowców wtórnych. 1,2,3…kartoniki zbieraj Ty" • "Dzień Ziemi" - konkurs plastyczny oraz apel, "Dzień Ziemi" w 2010r. - konkurs plastyczny dla uczniów klas 0-III oraz konkurs wiedzy dla uczniów klas IV-VI • konkurs "Nie wrzucaj jak leci pustych kartridży i tonerów do śmieci" • ogólnopolski konkurs "Drugie dno H2O…, czyli woda w moim mieście" SP nr 4 Starostwo Powiatowe w Bełchatowie Nadleśnictwo Bełchatów Eko-Region Reba - Organizacja Odzysku S.A. Warszawa F.I.X Foxsystem Tomaszów Mazowiecki Ośrodek Działań Ekologicznych "Źródła" oddział w Warszawie Zbiórka baterii, zakrętek, kartoników po napojach, telefonów komórkowych Prowadzenie Koła ekologiczno-przyrodniczego i Koła LOP Konkursy i akcje: ogólnopolskie • "Zaklinacze deszczu" • "Eko-Planeta" • "Olimp przyrodniczy" • "Sprzątanie Świata" SP nr 12 SP nr 4 SP nr 8 SGGW w Warszawie OLIMPUS SP nr 4 w Zelowie Starostwo Powiatowe w Bełchatowie WODN w Piotrkowie Trybunalskim 43 Raport za lata 2009 – 2010 z realizacji założeń Programu Ochrony Środowiska dla Miasta Bełchatowa 9 Szkoła Podstawowa nr 13 10 powiatowy • "Las całkiem blisko nas" • „Zimowa pomoc dla zwierząt” Uczestnictwo w konkursach międzyszkolnych, warsztatach i innych, zgodnie z kalendarzem szkolnym. Uczestnictwo dzieci w kołach ekologicznych i LOP Udział w konferencjach metodycznych nauczycieli, w warsztatach terenowych do Załęczańskiego Parku Krajobrazowego. Kontynuacja rozpoczętych działań ekologicznych. Pozyskanie środków na przedsięwzięcie ekologiczne ze Starostwa Powiatowego w Bełchatowie • konkursy ekologiczne klas V i VI • wycieczka do Załęczańskiego Parku Krajobrazowego • wycieczka do Kołacinka Festiwal Ekologicznej Twórczości Dzieci "Ekologia na wesoło" Nadleśnictwo Bełchatów LOP w Bełchatowie Zbiórka surowców wtórnych: makulatury, puszek i baterii. Konkursy i akcje: • wiosenne "Sprzątanie Świata" połączone z ochodami Dnia Ziemi • jesienne "Sprzątanie Świata" połączone z udziałem w konkursie "Moja gmina, miejscowość jest czysta" • zbiórka opakowań tetra-pack w ramach konkursu "1,2,3…kartoniki zbieraj Ty" • udział w Ogólnopolskim Konkursie Ekologicznym "Eko Planeta" • udział w powiatowym konkursie "Zimowa pomoc dla zwierząt" • udział w VI Ogólnopolskim Konkursie "Czysty Las" w roku szkolnym 2009/2010 Kształcenie właściwych postaw i zachowań proekologicznych na zajęciach kółka ekologicznego i przyrodniczego Propagowanie właściwych ekologicznych nawyków konsumenckich w ramach realizacji programu "Akademia 3R" SP nr 13 SP nr 4 Starostwo Powiatowe w Bełchatowie Eko-Region SGGW w Warszawie Nadleśnictwo Bełchatów LOP w Bełchatowie Ośrodek Działań Ekologicznych "Źródła" w Łodzi GIMNAZJA Publiczne Gimnazjum nr 5 z oddziałami integracyjnymi Zbiórka makulatury (udział w konkursie), zbiórka baterii. Obchody Dnia Ochrony Środowiska: • szkolny konkurs ekologiczny dla klas I • wystawa prac plastycznych o tematyce ekologicznej • szkolny konkurs na najlepszy plakat o tematyce ekologicznej Udział w akcji zbierania kapsli od butelek PET. PG nr 5 Starostwo Powiatowe w Bełchatowie Eko-Region Fundacja Nauka i Kultura z Krakowa Zbiórka makulatury. Konkursy i akcje: • „Sprzątanie Świata” • konkurs ekologiczny „Woda Skarbem Ziemi” • konkurs ekologiczno-turystyczny Działania ekologiczne w ramach realizacji projektu „Zostawcie nam czysty kawałek świata” (konkursy fotograficzne, literackie, wycieczki) Działania ekologiczne w klasie o rozszerzonej edukacji ekologiczno-turystycznej „Wędrujemy przez czysty świat” PG nr 4 ZSP nr 2 Starostwo Powiatowe w Bełchatowie Kuratorium Oświaty w Łodzi 11 Publiczne Gimnazjum nr 4 12 Drugim ważnym elementem w kreowaniu postaw prośrodowiskowych jest zapewnienie społeczeństwu prawa do udziału w podejmowaniu decyzji ekologicznych i pełnego dostępu do informacji o środowisku oraz o wszelkich działaniach mających na nie wpływ. Gwarantuje to polskie prawodawstwo, a szczegółowo reguluje ustawa z dnia 3 października 2008 r. 44 Raport za lata 2009 – 2010 z realizacji założeń Programu Ochrony Środowiska dla Miasta Bełchatowa o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko (Dz.U. 2008 nr 199 poz. 1227 ze zmianami). Urząd Miasta realizuje w pełni wymagania powyższej ustawy. Prowadzony jest publicznie dostępny wykaz danych o dokumentach zawierających informacje o środowisku i jego ochronie. Za pośrednictwem Biuletynu Informacji Publicznej można zapoznać się z Planem Gospodarki Odpadami Gminy Miasto Bełchatów 2011 (z uwzględnieniem lat 2012-2015) oraz Programem Ochrony Środowiska dla Miasta Bełchatowa na lata 2009-2012 z uwzględnieniem perspektyw na lata 2013-2016. Jest tam zamieszczona informacja o firmach znajdujących się na terenie Miasta Bełchatowa zbierających zużyty sprzęt elektryczny i elektroniczny pochodzący z gospodarstw domowych, a także ewidencja udzielonych i cofniętych zezwoleń na prowadzenie przez przedsiębiorców działalności w zakresie utrzymania czystości i porządku na terenie m. Bełchatowa. Na bieżąco podawane są do publicznej wiadomości obwieszczenia o postępowaniach administracyjnych z udziałem społeczeństwa w sprawach dotyczących wydania decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach oraz o ocenach oddziaływania na środowisko planowanych przedsięwzięć mogących znacząco oddziaływać na środowisko. Sukcesywne podnoszenie wiedzy ekologicznej oraz włączanie społeczności miasta do czynnego udziału w poprawie stanu środowiska skutkować będzie harmonijnym, zrównoważonym rozwojem akceptowanym przez świadome społeczeństwo. Kolejnym ważnym czynnikiem wzmacniającym postawy ekologiczne jest umożliwienie społeczeństwu wyrażania swoich opinii dotyczących spraw istotnych dla środowiska. W trakcie opracowywania niniejszego Raportu przeprowadzono badanie odczuć społeczeństwa wobec problemów ochrony środowiska przy użyciu przygotowanych ankiet. W badaniu uczestniczyło 125 osób udzielających odpowiedzi elektronicznie, na stronie internetowej Urzędu Miasta oraz w sposób tradycyjny, poprzez wypełnienie druków ankiet w siedzibie Urzędu Miasta w Bełchatowie. Poniżej zaprezentowano pytania zadane respondentom wraz z wynikami i komentarzem. 45 Raport za lata 2009 – 2010 z realizacji założeń Programu Ochrony Środowiska dla Miasta Bełchatowa Pytanie 1. Czy stan środowiska w Bełchatowie można uznać za dobry? 9,52% 27,78% 62,70% tak nie nie w iem Ponad połowa respondentów potwierdziła, że stan środowiska w Bełchatowie jest dobry. To bardzo dobry wynik, jednak nie oznacza to wcale, że nie trzeba zabiegać o polepszenie warunków środowiskowych w mieście. Prawie 28% ankietowanych uznała, że stan środowiska w mieście nie jest dobry. Pytanie 2. Czy zanieczyszczenie powietrza wpływa odczuwalnie na standard życia mieszkańców? 13,49% 45,24% 41,27% tak nie nie w iem Według 45,24% ankietowanych zanieczyszczenie powietrza wpływa na standard życia mieszkańców Bełchatowa. 41,27% osób pytanych uważa, że zanieczyszczenie powietrza nie wpływa na standard życia w Bełchatowie. Zanieczyszczenie środowiska w miastach to rzecz „naturalna”, występuje tam bowiem duża liczba ludzi, samochodów oraz przemysł. Te wszystkie czynniki nakładają się na pogorszenie stanu powietrza w mieście. Bełchatów nie posiada ciepłowni miejskiej, co ma niebagatelne znaczenie dla stanu powietrza, tradycyjne kotłownie węglowe też nie są tak powszechne, jak w wielu innych miastach podobnej wielkości, zatem głównym źródłem zanieczyszczenia powietrza jest komunikacja, co potwierdzili ankietowani poniżej. 46 Raport za lata 2009 – 2010 z realizacji założeń Programu Ochrony Środowiska dla Miasta Bełchatowa Pytanie 3. Jakie są główne źródła zanieczyszczeń powietrza w Bełchatowie? 50% 45% 40% 47,56 35% 30% 25% 20% 25,61 15% 10% 8,54 5% 0% ny ali sp m sa do ho oc we o ktr ele ia wn 7,32 4,27 1,22 1,22 ia aln e w w ne ów nie kó dó łow ad zin ło w cie pa ys dp od p ś d r o m a cie ia ze no oo lni rn pr ed sk tro za wi yj ala dy lek zc o p a m s e ł s d k zy ła do za oc sk p ko 0,61 1,22 2,44 t ko n łow ie Główne źródło zanieczyszczeń powietrza w Bełchatowie, według respondentów, stanowią spaliny samochodowe (47,56%). Na drugim miejscu uplasowała się elektrownia (25,61%), a na trzecim kopalnia w Bełchatowie (8,54%). Ankietowani wymieniali jeszcze w tym punkcie: oczyszczalnię ścieków, domy jednorodzinne, zakłady przemysłowe, wysypisko, spalarnię odpadów, składowisko odpadów, elektrociepłownie i kotłownie. Pytanie 4. Czy w Pana/-i sąsiedztwie występują obiekty emitujące nieprzyjemne zapachy? 40,48% 59,52% tak nie 47 Raport za lata 2009 – 2010 z realizacji założeń Programu Ochrony Środowiska dla Miasta Bełchatowa 1,96% 1,96% 3,92% oczyszczalnia ścieków 5,88% spalarnia odpadów szamba schronisko dla zw ierząt składow isko odpadów 86,27% Ponad połowa pytanych nie ma w sąsiedztwie obiektów emitujących nieprzyjemne zapachy. Wśród osób odpowiadających pozytywnie na to pytanie, aż 86,27% wskazało oczyszczalnię ścieków. Pytanie 5. Jak ocenia Pan/-i stan wody płynącej w rzece Rakówce? 60% 50% 50,79 40% 30% 20% 10% 23,81 2,38 16,67 6,35 0% bardzo dobry dobry średni zły bardzo zły Większość ankietowanych oceniła jako średni stan wody płynącej w rzece Rakówce. 16,67% pytanych określiło stan wody w tej rzece jako dobry, stan zły 23,81%, a bardzo zły 6,35%. 48 Raport za lata 2009 – 2010 z realizacji założeń Programu Ochrony Środowiska dla Miasta Bełchatowa Pytanie 6. Jak ocenia Pan/-i stan wody dostarczanej wodociągiem do Pana/-i domu? 50% 45% 40% 46,40 35% 30% 36,80 25% 20% 15% 10% 5% 2,40 9,60 4,80 0% bardzo dobry dobry zły średni bardzo zły Stan wody doprowadzanej do gospodarstw domowych w Bełchatowie został oceniony głównie jako dobry (46,40%) i w mniejszym stopniu średni (36,80%). Pytanie 7. Jak ocenia Pan/-i poziom hałasu w Bełchatowie? 12,00% 27,20% 60,80% w ysoki średni niski Ponad 60% (60,80%) osób poddawanych ankiecie odpowiedziało, że poziom hałasu w Bełchatowie jest średni. 27,20% ankietowanych uważa, że poziom hałasu w Bełchatowie jest wysoki. 49 Raport za lata 2009 – 2010 z realizacji założeń Programu Ochrony Środowiska dla Miasta Bełchatowa Pytanie 8. Jakie są najbardziej uciążliwe obiekty (drogi) emitujące hałas na terenie miasta? Na wykresie zostały przedstawione ulice, których nazwa w ankiecie powtarza się co najmniej 10 razy. Wśród ulic najczęściej wymienianych przez ankietowanych znalazły się: 1. ul. Wojska Polskiego 2. ul. Czaplinecka 3. Droga krajowa nr 8 4. ul. 9 Maja 5. Al. Włókniarzy 6. Al. Kard. Wyszyńskiego 30% 25% 27,59 20% 23,28 15% 10% 13,79 13,79 12,07 9,48 5% 0% ul. W ojska Polskiego ul. Czapliniecka Droga krajowa nr 8 ul. 9 Maja Al. W łókniarzy Al. Kard. W yszyńskiego Wśród innych wymienianych w ankiecie ulic znalazły się: • ul. Sienkiewicza • ul. Lipowa • ul. Armii Krajowej • ul. Staszica • ul. Piłsudskiego • ul. Pabianicka • ul. Kościuszki • uliczki osiedlowe 50 Raport za lata 2009 – 2010 z realizacji założeń Programu Ochrony Środowiska dla Miasta Bełchatowa Pytanie 9. Jak ocenia Pan/-i stan terenów zielonych: parków, skwerów, zieleńców na terenie miasta skali od 1 do 6? 40% 35% 30% 36,51 35,71 25% 20% 15% 10% 13,49 5% 8,73 1,59 3,97 0% 1 2 3 4 5 6 Stan terenów zieleni w Bełchatowie został przez ankietowanych został oceniony w większości na 4 (w skali 1-6). Odpowiedziało tak 36,51% osób. Na 5 oceniło stan terenów zieleni 35,71% pytanych. Zdarzyły się również oceny na 1 i 2, ale stanowią one niski procent wszystkich wyników. Pytanie 10. Który z elementów środowiska Pana/-i zdaniem jest najbardziej zagrożony? 50% 45% 40% 47,79 35% 30% 25% 20% 15% 10% 16,81 12,39 5% 5,31 10,62 7,08 0% wody powierzchniowe wody podziemne gleby powietrze atmosf ery czne szata roślinna świat zwierzęcy Według ankietowanych najbardziej zagrożonym elementem środowiska jest powietrze atmosferyczne. Odpowiedziało tak 47,79% osób. Na drugim miejscu znalazła się szata roślinna, dalej wody powierzchniowe, świat zwierzęcy, gleby i wody podziemne. 51 Raport za lata 2009 – 2010 z realizacji założeń Programu Ochrony Środowiska dla Miasta Bełchatowa Pytanie 11. Jakie są główne źródła zanieczyszczeń środowiska w mieście? 0% 2,91% 9,71% 19,42% zakłady przemysłow e elektrow nie/ciepłow nie 8,74% 0% ścieki gospodarcze i bytow e stacje paliw [0%] w zrost liczby samochodów brak św iadomości ekologicznej mieszkańców inne [0%] 59,22% Według większości ankietowanych głównym źródłem zanieczyszczenia powietrza w Bełchatowie jest ruch uliczny, zwiększona ilość samochodów, czyli spaliny. Odpowiedź taką zaznaczyło, aż 59,22% pytanych. Żadna z osób nie zaznaczyła stacji paliw jako szkodliwej dla atmosfery, ani nie podała innych źródeł zanieczyszczeń powietrza. Na drugim miejscu znaleźli się sami mieszkańcy miasta. Brak świadomości ekologicznej mieszkańców może przyczynić się do zanieczyszczenia powietrza, szczególnie w przypadkach spalania w kotłowniach domowych odpadów komunalnych, w wyniku czego wydostają się do atmosfery substancje bardzo szkodliwe dla środowiska i dla zdrowia ludzi. Wynik ankiety wskazuje, że wiele osób ma tego świadomość. Pytanie 14. Kto Pana/-i zdaniem w największym stopniu odpowiada za stan środowiska? 7,27% w ładze państw a w ładze miasta 44,55% 35,45% zakłady przemysłow e mieszkańcy 12,73% 52 Raport za lata 2009 – 2010 z realizacji założeń Programu Ochrony Środowiska dla Miasta Bełchatowa Aż 44,55% ankietowanych uznało, że to mieszkańcy w największym stopniu odpowiadają za stan środowiska w mieście. Na drugim miejscu znalazły się władze miasta 35,45%. Pytanie 15. Czy podejmuje Pan/-i działania na rzecz środowiska naturalnego? 40% 35% 30% 25% 35,20 34,40 20% 15% 10% 5% 9,60 8,00 7,20 5,60 0% tak, akty wnie działam dość często czasem rzadko sporady cznie nie Większość osób odpowiedziała, że uczestniczy dość często w działaniach na rzecz środowiska (35,20%). 5,60% osób nie bierze udziału w takich działaniach. Pytanie 16. Czy byłby/byłaby Pan/-i poświęcić swój wolny czas na działania na rzecz środowiska? 44,00% 47,20% tak nie 8,80% nie w iem Większość pytanych osób nie wie czy poświęciłaby swój czas dla środowiska. 44% ankietowanych zaznaczyła odpowiedź TAK. Tylko 8,8% osób nie poświęciłoby swojego czasu dla środowiska. 53 Raport za lata 2009 – 2010 z realizacji założeń Programu Ochrony Środowiska dla Miasta Bełchatowa Pytanie 17. Czy zauważa Pan/-i pozytywne działania władz Miasta Bełchatów na rzecz środowiska naturalnego (zieleń miejska, stan wód, czystość i porządek)? 45% 40% 35% 40,48 30% 38,89 25% 20% 15% 10% 15,87 5% 4,76 0% działania są w idoczne działania są działania są nie obserw uję w idoczne, ale jest niew ystarczające żadnych działań ich zbyt mało Według 40,48% pytanych, działania władz Miasta na rzecz środowiska są widoczne. Tylko 4,76% osób uważa, że nie obserwuje żadnych działań. Pytanie 18. Czy zauważa Pan/-i pozytywne działania Mieszkańców na rzecz środowiska naturalnego w Bełchatowie? 50% 45% 40% 46,83 35% 30% 25% 20% 26,19 23,81 15% 10% 3,17 5% 0% działania są w idoczne działania są działania są nie obserw uję w idoczne, ale jest niew ystarczające żadnych działań ich zbyt mało Pozytywne działania Mieszkańców na rzecz środowiska naturalnego w Bełchatowie zostały ocenione, w tej ankiecie, jako niewystarczające. Odpowiedziało tak 46,83% pytanych osób. Żadnych działań nie obserwuje 23,81% ankietowanych. 54 Raport za lata 2009 – 2010 z realizacji założeń Programu Ochrony Środowiska dla Miasta Bełchatowa Pytanie 19. Jakie tendencje obserwuje Pan/-i w ostatnich latach. 3,97% 5,56% 46,83% 43,65% w yraźnie popraw ia się nieznacznie popraw ia się nieznacznie pogarsza się w yraźnie pogarsza się Ankietowani w 46,83% ocenili, że stan środowiska w Bełchatowie wyraźnie poprawia się. 43,65% respondentów odpowiedziało, że stan ten poprawia się nieznacznie, a 5,56% osób odpowiedziało, że stan środowiska wyraźnie się pogarsza. Analizując odpowiedzi mieszkańców na zadane w tej ankiecie pytania, można stwierdzić, iż mieszkańcy są w dużej mierze świadomi swojego wpływu na otaczające ich środowisko w mieście – aż 44,55% ankietowanych uznało, że to mieszkańcy w największym stopniu odpowiadają za stan środowiska w mieście. Jednak 47,2% pytanych nie wie czy poświęciłoby swój czas na działania na rzecz środowiska. Mając na uwadze te wyniki, nie dziwi fakt, że na pytanie: „Czy zauważa Pan/-i pozytywne działania Mieszkańców na rzecz środowiska naturalnego w Bełchatowie?”, większość ankietowanych (46,83%), odpowiedziała że działania te są niewystarczające. Wyniki ankiety dają podstawy do założenia, że potencjał prośrodowiskowy w społeczeństwie jest duży, prowadzone dotychczas działania edukacyjne mają wymierne efekty. Należy poszukiwać nowych bodźców, które zaktywizują mieszkańców biernych, ale dostrzegających swą rolę w kształtowaniu środowiska. 55 Raport za lata 2009 – 2010 z realizacji założeń Programu Ochrony Środowiska dla Miasta Bełchatowa 4. Ocena realizacji Programu Ochrony Środowiska Miasta w latach 2009 – 2010 oraz przedstawienie problemów środowiskowych Na terenie miasta Bełchatowa w latach 2009 ÷ 2010 prowadzono wiele działań zmierzających do poprawy stanu środowiska przyrodniczego, a także działań wpasowujących się w ideę zrównoważonego rozwoju, poprawiających warunki życia mieszkańców, a jednocześnie wpływających korzystnie na stan środowiska. Należą do nich: remonty i modernizacja dróg, budowa chodników i ścieżek rowerowych, termomodernizacja budynków zbiorowego zamieszkania, rozbudowa sieci kanalizacyjnej i wodociągowej. Wiele działań służących kształtowaniu środowiska naturalnego wpisanych jest w zadania statutowe poszczególnych instytucji działających na terenie miasta. Należą do nich zadania kontrolne, planowanie przestrzenne, utrzymanie porządku i czystości w gminie, utrzymywanie i eksploatacja wszelkiego rodzaju urządzeń komunalnych, sieci kanalizacyjnych, deszczowych, utrzymanie i pielęgnacja zieleni miejskiej, konserwacja odbiorników ścieków itp. Zadania te zostały wymieniona w wykazie działań inwestycyjnych i pozainwestycyjnych wskazanych do realizacji na terenie miasta w latach 2009-2016 w przyjętym w roku 2009 Programie, ze wskazaniem kierunków ich realizacji wynikających z analizy uwarunkowań środowiskowych i problemów miasta. Przyjęto także harmonogram rzeczowo – finansowy działań proekologicznych na lata 2009 ÷ 2016 dla Miasta Bełchatowa i spółek miejskich. Stopień realizacji działań zaplanowanych w harmonogramie do realizacji na lata 2009-2010 zaprezentowany jest w tabeli 21. 56 Tabela 21. Przedsięwzięcia w zakresie budowy i przebudowy infrastruktury wodno-kanalizacyjnej prowadzone w latach 2009 – 2010 na terenie Miasta Bełchatowa Lp. Opis zadania Lata realizacji Jednostka realizująca Źródła finansowania Poniesione wydatki w latach 2009-2010 (w rozbiciu na źródła finansowania) Uwagi Ochrona zasobów wód podziemnych i powierzchniowych wraz z poprawą ich jakości oraz ochrona przed powodzią 1. „Budowa i modernizacja systemu sieci wodno-kanalizacyjnej na terenie Miasta Bełchatowa”: K.01 Przebudowa Ujęcia Wody MYSZAKI K.02 Budowa kanalizacji sanitarnej i deszczowej, przebudowa sieci wodociągowej w ul. Lipowej - etap III K.03 Budowa kanalizacji sanitarnej, deszczowej i wodociągu w Os.Ludwików - etap I K.04 Budowa kanalizacji sanitarnej, deszczowej wraz z przebudową i budową sieci wodociągowej w ulicach Pabianickiej i Cegielnianej K.05 Budowa kanalizacji sanitarnej i deszczowej w Os. Politanice K.06 Budowa kanalizacji sanitarnej, deszczowej i wodociągu w obszarze ,,Centrum" oraz w nowoprojektowanych ulicach obszaru ograniczonego ulicami: 9 Maja, 1 Maja, Staszica, rzeką Rakówką (rejon ulicy Bocznej), a także w rejonie Ujęcia Wody K.07 Budowa kanalizacji sanitarnej i deszczowej w Os.Binków K.08 Modernizacja poprzez budowę i przebudowę istniejącej sieci wodociągowej, hydroforni, budowa spinek wodociągowych, modernizacja poprzez budowę i przebudowę istniejącej sieci kanalizacji sanitarnej i deszczowej na terenie Miasta Bełchatowa Koszty zarządzania JRP, opłaty, promocja 2007 - 2013 Zakład Wodociągów i Kanalizacji "WOD.KAN." Sp. z o.o. 97-400 Bełchatów, ul. Św. Faustyny Kowalskiej 9 1.Wkład własny "WOD.-KAN." Sp. z o.o 2.Pożyczka z WFOŚiGW 3. Dofinansowanie z NFOŚiGW K.01- 65 658,40 : - pożyczka z WFOŚiGW: 0,00 - zrefundowane z NFOŚiGW: 55 809,64 K.02 - 1 459 348,26: - pożyczka z WFOŚiGW: 1 376 699,96 - zrefundowane z NFOŚiGW: 1 223 235,91 K.03 - 393 728,04 - pożyczka z WFOŚiGW: 381 353,60 - zrefundowane z NFOŚiGW: 334 668,83 K.04 - 5 667 731,45 - pożyczka z WFOŚiGW: 3 838 705,52 - zrefundowane z NFOŚiGW: 4 717 646,08 K.05 - 156 906,07 - pożyczka z WFOŚiGW: 0,00 - zrefundowane z NFOŚiGW: 0,00 K.06 - 219 206,01 - pożyczka z WFOŚiGW: 0,00 - zrefundowane z NFOŚiGW: 0,00 K.07 - 3 160 862,78 - pożyczka z WFOŚiGW: 2 881 634,35 - zrefundowane z NFOŚiGW: 2 506 339,19 K.08 - 1 376 437,45 - pożyczka z WFOŚiGW: 0,00 - zrefundowane z NFOŚiGW: 433 517,21 Koszty zarządzania JRP, opłaty, promocja 861 920,55 - pożyczka z WFOŚiGW: 0,00 - zrefundowane z NFOŚiGW: 0,00 Zmieniono opis zadań, aby był zgodny z umową zawartą z NFOŚiGW. Kwoty wykazane w poniesionych wydatkach były w całości finansowane z środków Spółki, a dopiero później refundowane z NFOŚiGW. Podobnie pożyczka wypłacana była do faktur już uregulowanych przez Spółkę. Raport za lata 2009 – 2010 z realizacji założeń Programu Ochrony Środowiska dla Miasta Bełchatowa Lp. 2. 3. Opis zadania Budowa kanalizacji sanitarnej wraz z odejściami kanalizacji deszczowej w ramach pasa drogowego w ulicy Wojska Polskiego Podłączenie budynków komunalnych do sieci wodociągowej, kanalizacji sanitarnej i deszczowej wraz z istniejącą wewnętrzną wod..-kan. Źródła finansowania Poniesione wydatki w latach 2009-2010 (w rozbiciu na źródła finansowania) Uwagi Miasto Bełchatów Budżet Miasta Bełchatowa 2 250 896,43 zł Zadanie zakończono 2009 WL Budżet Miasta Bełchatowa 48 979,68 zł ul. Czyżewskiego 24 podłączenie wody i kanalizacji ściekowej 2010 WL Budżet Miasta Bełchatowa 3 050 zł Projekt techniczny przebudowy przyłączy kanalizacji ściekowej do bloku ul. Olsztyńska 50A i 50B Budżet Miasta Bełchatowa 672 634, 25 zł Zrealizowano odwodnienie osiedla 1-go Maja – etap II, etap III. W 2011r. realizowane jest odwodnienie osiedla Wolności. Budżet Miasta Bełchatowa 322 326,37 zł Opracowano dokumentację projektową, kwota umowna – 848 022,60 zł Lata realizacji Jednostka realizująca 2008 – 2010 4 Odwodnienie osiedli 1 Maja i Wolność 2006-2012 Miasto Bełchatów 5 Budowa uzbrojenia dla osiedla Ludwików w obszarze ograniczonym ulicami: Lipową, Al. Ks. Kard. S. Wyszyńskiego, Ludwikowską i zachodnią granicą miasta Bełchatowa w kierunku północnym 2009 (trwa nadal) Miasto Bełchatów ZWiK „WOD-KAN” Sp. z o.o. Ochrona dziedzictwa przyrodniczego 1. Zagospodarowanie Osiedlowych stref Integracji i Aktywności „ZOSIA” 2. Budowa II etapu parku na osiedlu Dolnośląskim 3. 4. Dolina rzeki VII i VIII etap Nasadzenia krzewów na osiedlach mieszkaniowych 2009 - 2010 Miasto Bełchatów Budżet Miasta Bełchatowa 2 161 468,01zł - Miasto Bełchatów - - Budżet Miasta Bełchatowa 651 219,50 zł 2009-2010 Miasto Bełchatów Budżet Powiatu Bełchatowskiego 295 000 zł Budżet Miasta Bełchatowa 84 300,00 zł Budżet Powiatu Bełchatowskiego 100 000,00 zł 2009 Zadania nie wykonano z powodu braku środków Miasto Bełchatów 58 Raport za lata 2009 – 2010 z realizacji założeń Programu Ochrony Środowiska dla Miasta Bełchatowa Lp. Opis zadania Lata realizacji Jednostka realizująca Źródła finansowania Poniesione wydatki w latach 2009-2010 (w rozbiciu na źródła finansowania) Budżet Miasta Bełchatowa 4 861 354,54zł Budżet Powiatu Bełchatowskiego 100 000,00zł Zagospodarowanie terenów zieleni na osiedlach mieszkaniowych, utworzenie terenów zieleni na osiedlach mieszkaniowych – os. Łąkowa i Czapliniecka 2009-2010 6. Budowa Wielofunkcyjnego Kompleksu Boisk Sportowych przy PG Nr 3 Zadania nie zrealizowano Miasto Bełchatów - - 7. Modernizacja placów zabaw w przedszkolach samorządowych: PS 1, PS 2, PS 3, PS 4, PS 5, PS 6, PS 7, PS 8 2009 – 2010 Miasto przekazało środki finansowe, realizacja należała do każdej z placówek Budżet Miasta Bełchatowa 240 000 zł 8. Budowa placów zabaw na osiedlach mieszkaniowych. 2009-2010 Miasto Bełchatów Budżet Miasta Bełchatowa 1 524 109,60zł 9. Bieżące zadania związane z utrzymaniem i pielęgnacją zieleni miejskiej 2009-2010 Miasto Bełchatów Budżet Miasta Bełchatowa 3 187 274,76zł 5. Uwagi Miasto Bełchatów Zadania nie zrealizowano Fundusze przekazano 29.12.2009r. – po 30 000 zł dla każdej z placówek, realizacja w 2010r. Poprawa jakości powietrza oraz redukcja emisji ponadnormatywnego hałasu 1. Termomodernizacja placówek oświaty - szkoły 2007-2010 Miasto Bełchatów Budżet Miasta Bełchatowa 1 120 904,23 zł Na realizację zadania otrzymaliśmy dofinansowanie z WFOŚiGW w Łodzi w wysokości 3.029.893,04 zł, stanowiące umorzenie pożyczki Nr 273/OW/P/2002, zaciągniętej na rozbudowę i modernizację Miejskiej Oczyszczalni Ścieków w Bełchatowie w wysokości 16.466.822,00 zł. 3 029 893,04 zł Zadanie zakończone. W latach 2009-2010 wykonano termomodernizację budynków Szkół Podstawowych Nr 3, 4, 5 oraz Publicznego Gimnazjum Nr 4 w Bełchatowie. Planowaną w ramach przedmiotowego zadania termomodernizację Publicznego Gimnazjum Nr 4 w Bełchatowie w 2010r. wykonano w ramach zadania: „Termomodernizacja placówek oświatowych – gimnazja”. 59 Raport za lata 2009 – 2010 z realizacji założeń Programu Ochrony Środowiska dla Miasta Bełchatowa Lp. 2. 3. 4 Opis zadania Przebudowa i termomodernizacja budynku Żłobka Miejskiego „Jaś i Małgosia” Termomodernizacja placówek oświatowych – przedszkola Termomodernizacja komunalnych budynków mieszkalnych „Wisły” i „Odry” Lata realizacji Jednostka realizująca Źródła finansowania Poniesione wydatki w latach 2009-2010 (w rozbiciu na źródła finansowania) 2008-2009 Miasto Bełchatów Budżet Miasta Bełchatowa 887 434,91zł 2008-2011 Miasto Bełchatów Budżet Miasta Bełchatowa 1 842 225,12zł Budżet Miasta Bełchatowa 2009 – 2010 WL 839 494,15 zł Budżet Gminy Bełchatów 5 Modernizacja budynków komunalnych położonych w obszarze rewitalizowanym 6 Termomodernizacja budynku przy uli. Czapliniecka 44D 7 Remont samorządowych instytucji kultury – Gwarek, MCK Zadania nie zrealizowano - Od 2009r. WL 2009 - 2011 MCK - - Budżet Miasta Bełchatowa 19 500,00 zł MCK 3069,30 zł Budżet Miasta Bełchatowa 16613,85 zł Uwagi Zadanie realizowane w 2009r. Zrealizowano termomodernizację budynków Przedszkoli Samorządowych Nr 1, 4 i 6. W trakcie realizacji jest termomodernizacja budynków Przedszkoli Samorządowych Nr 2, 3, 5 oraz 7 (termin realizacji 2011r.). W ramach zadania opracowano dokumentacje projektowe oraz wykonano studium wykonalności wraz z wnioskiem aplikacyjnym. Zadanie termomodernizacja „Wisły” – zrealizowano w 2010r. Koszty „Wisły”: 2009 – 2010r. – 666 335,87 zł W roku 2010 odstąpiono od termomodernizacji „Odry” z powodu braku środków. Koszty „Odry” w 2009r. – 173 158,28 zł Zadania nie zrealizowano Wykonano projekt ocieplenia budynku. Zadanie przygotowane do termomodernizacji – brak środków, zadanie nie będzie realizowane w 2011r. 60 Raport za lata 2009 – 2010 z realizacji założeń Programu Ochrony Środowiska dla Miasta Bełchatowa Lp. 8. 9 10. 11. 12. Lata realizacji Jednostka realizująca Źródła finansowania Poniesione wydatki w latach 2009-2010 (w rozbiciu na źródła finansowania) - MZK - - (co roku od 2005r.) 2009 - 2010 WL Budżet Miasta Bełchatowa 821 827,58 zł W 2011r. zadanie nie jest realizowane z powodu braku środków finansowych. Budowa sieci rozdzielczej dla budynków i działek budowlanych w rejonie osiedla „Pustkowie” Etap II 2009 PEC Bełchatów PEC Bełchatów – środki własne 1 238 148 zł Zadanie opisane w części dokumentów jako „Pustkowie” (zmiana nazewnictwa) Budowa sieci rozdzielczej dla budynków i działek budowlanych w rejonie osiedla „Grocholice” Rezygnacja z inwestycji w najbliższych latach Opis zadania Zakup nowych autobusów przystosowanych do przewozów osób w lokalnym transporcie zbiorowym Wymiana okien w lokalach mieszkalnych gminy Budowa sieci rozdzielczej dla budynków i działek budowlanych w rejonie osiedla „Ludwików” 2010-2013 PEC Bełchatów PEC Bełchatów Brak harmonogramu finansowania PEC Bełchatów – środki własne Uwagi Zadanie zrealizowane zostało w dniu 09.06.2011r. Nie poniesiono nakładów Zrezygnowano z zadania z powodu braku możliwości realizacji w ramach przyjętego Planu Wieloletniego na lata 2009-2012. Analiza możliwości wykonania w latach kolejnych 177 700 zł Wykonano projekt techniczny sieci rozdzielczej, (brak projektów przyłączy) uzyskano prawomocną decyzję o pozwoleniu na budowę. Termin rozpoczęcia i zakończenia inwestycji uzależniony od możliwości finansowych Spółki oraz postępu zagospodarowania i zabudowania terenu 61 Raport za lata 2009 – 2010 z realizacji założeń Programu Ochrony Środowiska dla Miasta Bełchatowa Lp. 13. 14. Opis zadania Budowa północno-zachodniego pierścienia miejskiej sieci ciepłowniczej Wymiana stolarki okiennej w zasobach S.M.B. 15. Modernizacja systemu grzewczego S.M.B. 16. Modernizacja części socjalno-biurowej przy ul. Przemysłowej 11 17. Termomodernizacja budynków – docieplenie ścian zewnętrznych 18. Termomodernizacja budynków – docieplenie ścian zewnętrznych Lata realizacji 2009-2014 2009 - 2010 Jednostka realizująca PEC Bełchatów Spółdzielnia Spółdzielnia - MZK 2009 Wspólnoty Mieszkaniowe zarządzane przez PGM Sp. z o. o. w Bełchatowie 2010 Wspólnoty Mieszkaniowe zarządzane przez PGM Sp. z o. o. w Bełchatowie Źródła finansowania Poniesione wydatki w latach 2009-2010 (w rozbiciu na źródła finansowania) Uwagi Zadanie podzielono na etapy, w 2009 r. zrealizowano budowę wzdłuż ul. Lnianej zakończono komorą przy ul. Piłsudskiego. W 2012 r. planujemy wybudować fragment od ul. Bawełnianej w kierunku północnym do ul Sienkiewicza PEC Bełchatów – środki własne 660 060 zł Spółdzielnia - fundusz remontowy 36523,64 Właściciele 24800,73 Razem 61324,37 Spółdzielnia - fundusz remontowy 21093,60 Montaż termostatów w lokalach mieszk. - - Zadanie zostało przełożone do realizacji na późniejszy okres z powodu braku środków finansowych. Kredyty 2 640 505,47 Środki własne 737 935,99 Kredyty 3 319 814,26 Środki własne 1 081 076,69 Wymia. Stol na klatkach Refundacja % za stolar. w lokal mieszkalnych 62 Raport za lata 2009 – 2010 z realizacji założeń Programu Ochrony Środowiska dla Miasta Bełchatowa Lp. Opis zadania 19. Wymiana stolarki okiennej w zasobach GSM Lata realizacji Jednostka realizująca Wymiana stolarki okiennej w zasobach GSM 2009 21. 22. Budowa i przebudowa systemu dróg regionalnych i lokalnych na terenie Miasta Bełchatowa: -Przebudowa drogi powiatowej Al. Ks. Kard. S. Wyszyńskiego, etap II, III; -Budowa łącznika pomiędzy drogami powiatowymi: Al. Ks. Kard. S. Wyszyńskiego i ul. Zamoście 80 040 GSM (refundacja) 32 060 GSM 24 773 Mieszkańcy prywatnie 65 817 GSM (refundacja) 29 000 GSM 35 132 Budżet Miasta Bełchatowa 5 152 178,85zł Regionalny Program Operacyjny Województwa Łódzkiego na lata 2007-2013 12 789 279,66zł Budżet Miasta Bełchatowa 3 037 100,40zł Budżet Powiatu Bełchatowskiego 670 648,50zł Regionalny Program Operacyjny Województwa Łódzkiego na lata 2007-2013 1 135 665,33zł Mieszkańcy prywatnie 2010 GSM „Wsparcie rozwoju przedsiębiorczości i otoczenia biznesu poprzez rozbudowę i przebudowę infrastruktury miejskiej Bełchatowa”: - Przebudowa ul. Bawełnianej wraz z infrastrukturą komunalną - Przebudowa Placu Narutowicza, ul. 19 stycznia, ul. Fabrycznej wraz z infrastrukturą komunalną -Rozwój infrastruktury społeczeństwa informacyjnego -Monitoring wizyjny terenu rewitalizowanego Centrum Miasta Bełchatowa Etap II - Przebudowa i rozbudowa Miejskiego Centrum Kultury -Przebudowa i rozbudowa budynku przy ul. Kościuszki 15 Mieszkańcy prywatnie Uwagi Mieszkańcy prywatnie GSM 20. Źródła finansowania Poniesione wydatki w latach 2009-2010 (w rozbiciu na źródła finansowania) 2007-2011 2007-2011 Miasto Bełchatów Do końca 2010r. zrealizowano: - Przebudowę Placu Narutowicza, ul. 19 Stycznia, ul. Fabrycznej wraz z infrastrukturą komunalną. - Rozwój infrastruktury społeczeństwa informacyjnego. - Monitoring wizyjny terenu rewitalizowanego Centrum Miasta Bełchatowa Etap II; w trakcie realizacji były: - Przebudowa i rozbudowa Miejskiego Centrum Kultury. - Przebudowa i rozbudowa budynku przy ul. Kościuszki 15. Wykonano Etap II przebudowy drogi powiatowej Al. ks. Kard. S. Wyszyńskiego. W trakcie realizacji jest Etap III oraz budowa łącznika pomiędzy drogami powiatowymi: Al. ks. Kard. S. Wyszyńskiego i ul. Zamoście. Termin realizacji 2011r. 63 Raport za lata 2009 – 2010 z realizacji założeń Programu Ochrony Środowiska dla Miasta Bełchatowa Lp. 23. Opis zadania Budowa nawierzchni ulic, ścieżki rowerowej, chodników, zjazdów, oświetlenia w Os. Politanice -przebudowa ulicy Czyżewskiego -ulice osiedlowe 24. Przebudowa nawierzchni ulicy Pabianickiej wraz z budową chodników, ścieżki rowerowej oraz zjazdów 25. Przebudowa nawierzchni wraz z budową ścieżki rowerowej, chodników, zjazdów w ulicy Lipowej – etap III 26. 27. Budowa nawierzchni ulic w osiedlu Bińków Przebudowa, remont układów komunikacyjnych i dróg publicznych na terenie miasta Lata realizacji 2012 - 2013 Jednostka realizująca Miasto Bełchatów Źródła finansowania Poniesione wydatki w latach 2009-2010 (w rozbiciu na źródła finansowania) 43 920,00zł Zadanie będzie realizowane przez zarządcę drogi – Zarząd Dróg Wojewódzkich w Łodzi. Została zawarta umowa pomiędzy Miastem Bełchatów a Województwem Łódzkim. Przedmiotem niniejszej umowy jest określenie zasad współdziałania i współfinansowania przy przygotowaniu i realizacji inwestycji polegającej na przebudowie drogi wojewódzkiej nr 485 – ul. Pabianicka w Bełchatowie. Zadanie nie było realizowane, brak zadania w budżecie Miasta. 2010 Zarząd Dróg Wojewódzkich w Łodzi Budżet Miasta Bełchatowa - - - - Budżet Miasta Bełchatowa 3 567 986,77zł Narodowy Program Przebudowy Dróg Lokalnych 2008-2011 1 600 000,00zł Budżet Miasta Bełchatowa 8 920 279,85zł Dotacja Powiatu Bełchatowskiego 1 834 217,86zł 2009-2010 Przebudowa ul. Czyżewskiego będzie realizowana w latach 2012-2013. W ramach wydatkowanej kwoty została uregulowana należność za koszty dotyczące opracowanej dokumentacji projektowej. Budżet Miasta Bełchatowa Miasto Bełchatów udzieliło w 2010r. pomocy finansowej (152 000,00zł) i rzeczowej (87 000,00złstanowi ją dokumentacja projektowa opracowana na zlecenie Miasta Bełchatowa w 2006r.) dla Województwa Łódzkiego z przeznaczeniem na przygotowanie i realizację przedmiotowej inwestycji. 2009 Uwagi Miasto Bełchatów Zadanie, w zakresie planowanym na etapie opracowania Programu Ochrony Środowiska, zostało zrealizowane do końca 2009r. Obecnie planowana jest budowa nawierzchni ulic kolejnego obszaru os. Binków (planowane lata realizacji 2011-2015). Miasto Bełchatów 64 Raport za lata 2009 – 2010 z realizacji założeń Programu Ochrony Środowiska dla Miasta Bełchatowa Lp. 28. Opis zadania Budowa ścieżek rowerowych na terenie miasta 29. Budowa nawierzchni ulic w Os. Bełchatówek 30. Budowa nawierzchni ulic w Os. Edwardów 31. Budowa nawierzchni ulic w Os. Olsztyńskim Lata realizacji Jednostka realizująca 2009-2010 Miasto Bełchatów 2007-2010 2006-2015 Źródła finansowania Poniesione wydatki w latach 2009-2010 (w rozbiciu na źródła finansowania) Budżet Miasta Bełchatowa 675 000,00zł Dotacja Powiatu Bełchatowskiego 675 000,00zł Uwagi Budowa ścieżek rowerowych na ulicach: Okrzei i Mielczarskiego. Miasto Bełchatów Budżet Miasta Bełchatowa 1 721 157,00zł W ramach zadania do końca 2010r. wykonano nawierzchnię ul. Modrej. W 2010r. rozpoczęto rozbudowę ul. Chabrowej wraz z odwodnieniem, kanalizacją sanitarną, deszczową, siecią wodociągową i przebudową instalacji elektrycznej oraz oświetleniem. Termin realizacji 2011r. (w 2010r. uzyskano dok. projektowo-kosztorysową). Miasto Bełchatów Budżet Miasta Bełchatowa 2 238 405,13zł W ramach zadania wykonano nawierzchnię ulic: Morawskiego, Fryzego, Pożaryskiego, Szpora (zakończono w 2009r.). 1 621 059,90zł W ramach zadania wykonano: - budowa ul. Mazowieckiej i Kujawskiej od skrzyżowania z ul. Chełmińską do skrzyż. z Kurpiowską, - budowa ul. Kujawskiej na odcinku od ul. Kaliskiej do ul. Kurpiowskiej. Opracowane zostały także: Dokumentacja projektowokosztorysowa na budowę ul. Pogodnej wraz z odwodnieniem i oświetleniem, Dokumentacja na budowę ulic w osiedlu Olsztyńskim w zakresie: - ul. Małopolska od skrzyżowania z ul. Chełmińską do skrzyżowania z ul. Kurpiowską do dz. 306, - ul. Kurpiowska od skrzyżowania z ul. Małopolską do skrzyżowania z ul. Kujawską, - ul. Kujawska od skrzyżowania z ul. Kurpiowską do skrzyż. z ul. Kaliską, - ul. Kaliska od skrzyżowania z ul. Łowicką do skrzyż. z Mazowiecką. Miasto Bełchatów Budżet Miasta Bełchatowa 65 Raport za lata 2009 – 2010 z realizacji założeń Programu Ochrony Środowiska dla Miasta Bełchatowa Lp. 32. Opis zadania Budowa nawierzchni ulicy Jaworowej Lata realizacji Jednostka realizująca Źródła finansowania Poniesione wydatki w latach 2009-2010 (w rozbiciu na źródła finansowania) 2009-2010 Miasto Bełchatów Budżet Miasta Bełchatowa 301 234,71zł Zadanie zrealizowane. Uwagi 33. Budowa nawierzchni ulic: Nowa, Dolna, Wolna 2007-2014 Miasto Bełchatów Budżet Miasta Bełchatowa 18 300,00zł W ramach wydatkowanej kwoty została uregulowana należność za opracowanie dok.projektowokosztorysowej na przebudowę ulicy prostopadłej do ul. Dolnej wraz z łopatką do zawracania. W 2010r. podpisano umowę na budowę ulicy Nowej na odcinku od skrzyżowania z ul. Żabią do projektowanej obwodnicy wschodniej wraz z odwodnieniem, rozwiązaniem kolizji oraz rozbudową ulicy prostopadłej do ul. Dolnej wraz z odwodnieniem. Termin realizacji – 2011r. 35. Przebudowa infrastruktury drogowej w rejonie bloków 202, 203, 204 na Os. Dolnośląskim 2009-2010 Miasto Bełchatów Budżet Miasta Bełchatowa 876 562,68zł Zadanie zrealizowane. 36. Przebudowa nawierzchni ulicy Cegielnianej wraz z budową chodników, ścieżki rowerowej oraz zjazdów - - - - Zadanie nie było realizowane, brak zadania w budżecie Miasta. W trakcie realizacji jest inwestycja dotycząca ulic: Radomszczańskiej, Obrońców Gór Borowskich, Powstańców 1863r., Powstańców Wielkopolskich, Rzymowskiego, Korfantego, 11 Listopada, Bugaj, Powstańców Śląskich, Smugowej, Tkackiej, Projektowana I oraz Projektowana II. Termin realizacji – 2012r. 37. Budowa nawierzchni ulic w Os. Grocholice 2008-2015 Miasto Bełchatów Budżet Miasta Bełchatowa 260 563,60zł 38. Budowa nawierzchni ulicy Zakątek 2011-2012 Miasto Bełchatów Budżet Miasta Bełchatowa 0,00zł Umowę na realizację zadania podpisano w 2011r. 66 Raport za lata 2009 – 2010 z realizacji założeń Programu Ochrony Środowiska dla Miasta Bełchatowa Lp. Opis zadania Lata realizacji Jednostka realizująca 39. Budowa chodnika oraz ścieżki rowerowej przy ulicy Piłsudskiego (na całej długości ulicy Piłsudskiego)łącznej Miasto Bełchatów z miejscowością Dobrzelów oraz zatoki autobusowej na wysokości ulicy Cegielnianej - - 40. Budowa trzeciego pasa jezdni na ulicy Czaplinieckiej pomiędzy skrzyżowaniem z Al. Włókniarzy z Szpitalem - - Źródła finansowania Poniesione wydatki w latach 2009-2010 (w rozbiciu na źródła finansowania) - - Budżet Miasta Bełchatowa 61 000,00zł Uwagi Zadanie nie było realizowane, brak zadania w budżecie Miasta. Zadanie realizowane w 2011r. w zakresie rozbudowy skrzyżowania drogi wojewódzkiej nr 484 – ul. Czaplinieckiej, z drogą krajową nr 8 – Al. Włókniarzy w Bełchatowie. W 2010r. uzyskano dokumentację projektową na realizację w/w inwestycję. Racjonalne wykorzystanie materiałów i surowców 1. Modernizacja obiektów oczyszczalni ścieków w kierunku lepszego, niż dotychczas zagospodarowania osadów ściekowych. W ramach zadania planowane są następujące przedsięwzięcia: 1. Zmiana technologii w zakresie fermentacji osadów, produkcja biogazu i wykorzystanie go jako surowca do produkcji energii cieplnej i ewentualnie elektrycznej. 2. Suszenie przefermentowanych osadów z wykorzystaniem niekonwencjonalnych źródeł energii (cieplnej z biogazu, słonecznej, pompy ciepła) w celu zminimalizowania końcowej masy osadów i poprawy ich właściwości sanitarnych. 3. Zagospodarowanie wysuszonych osadów. 4. Ulepszenie pracy węzła zagęszczania i transportu osadu wstępnego i tłuszczów. Zakład Wodociągów i Kanalizacji „WOD.-KAN.” Sp. z o.o. 2011-2013 Zakład Wodociągów i Kanalizacji Spółka z o.o. „WOD.-KAN.” z siedzibą w Bełchatowie Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej 80 000,00zł Refundacja 68 000,00zł Zakres zadania został zweryfikowany pod względem zgodności z „Krajowym Programem Gospodarki Odpadami 2014”. Dokonano niezbędnych zmian i w 2011r. rozpoczęto procedurę przetargową. 67 Raport za lata 2009 – 2010 z realizacji założeń Programu Ochrony Środowiska dla Miasta Bełchatowa Lp. Opis zadania Lata realizacji Jednostka realizująca Źródła finansowania Poniesione wydatki w latach 2009-2010 (w rozbiciu na źródła finansowania) Uwagi Edukacja ekologiczna 1. Uruchomienie stacji monitoringu środowiska wyposażonej w miarę możliwości w urządzenia pomiarowe z możliwością rozbudowy oraz dowiązaniem do Państwowego Systemu Monitoringu. Miasto Bełchatów - Zadanie nie było realizowane w latach 2009-2010 68 Z powyższego zestawienia tabelarycznego wynika, że na działania inwestycyjne zmierzające do poprawy stanu środowiska na terenie miasta w latach 2009 - 2010 wydano 95 241 920,35 zł, w tym: zadania z zakresu ochrony zasobów wód podziemnych i powierzchniowych: • 16 659 685,29 zł ochrona dziedzictwa przyrodniczego: • 13 204 726,41 zł poprawa jakości powietrza oraz redukcja emisji ponadnormatywnego hałasu: • 65 297 508,65 zł racjonalne wykorzystanie materiałów i surowców • 80 000 zł Większość środków pochodziła z budżetu Miasta Bełchatowa oraz spółek i instytucji podległych. Pozyskane środki zewnętrzne z dotacji wynosiły 31 500 921,25 i stanowiły 33% poniesionych nakładów. Dofinansowania pozyskiwano z następujących instytucji i programów: Regionalny Program Operacyjny Województwa Łódzkiego na lata 2007-2013, WFOŚiGW w Łodzi, NFOŚiGW, Budżet Powiatu Bełchatowskiego, Narodowy Program Przebudowy Dróg Lokalnych 2008-2011. Ponadto prowadzono szereg działań w ramach własnych zadań statutowych przez Urząd Miasta i jednostki podlegające Miastu. Tabela 22. Zestawienie ilości najważniejszych decyzji z zakresu ochrony środowiska i ochrony przyrody wydanych w latach 2009 - 2010. Ilość rozpatrywanych spraw dotyczących Ilość rozpatrywanych spraw decyzji środowiskowych wydanych przez dotyczących zezwolenia na usuwanie drzew Prezydenta Miasta Bełchatowa i krzewów 2009 26 122 2010 17 138 Rok sprawozdawczy Źródło: Dane z Urzędu Miasta Wszystkie poważniejsze inwestycje zarówno w sektorze prywatnym, jak i publicznym poprzedza każdorazowo postępowanie zmierzające do wydania decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach prowadzone w uzgodnieniu z Regionalnym Dyrektorem Ochrony Środowiska oraz Organem Inspekcji Sanitarnej, a w przypadku przedsięwzięć o znaczącym oddziaływaniu dla środowiska przeprowadzana jest ocena ich oddziaływania na środowisko, Raport za lata 2009 – 2010 z realizacji założeń Programu Ochrony Środowiska dla Miasta Bełchatowa niekiedy skomplikowana i drobiazgowa. Służy to zachowaniu podstawowej zasady zrównoważonego rozwoju, gdzie rozwój gospodarczy i społeczny nie może odbywać się kosztem środowiska przyrodniczego. Służby miasta mają bardzo duży wpływ na kształtowanie walorów przyrodniczych. Zajmują się pielęgnacja i utrzymaniem zieleni miejskiej. Zlecają usługi w tym zakresie tylko doświadczonym i profesjonalnym wykonawcom, co jest bardzo ważne, gdyż niewłaściwe zabiegi pielęgnacyjne w przypadku drzew mogą przynieść niepowetowane szkody. Usuwanie drzew i krzewów na terenie miasta odbywa się pod ścisłym nadzorem administracyjnym. Każdorazowo analizuje się zasadność usuwania roślin i określa warunki zgodnie z wymogami Ustawy o ochronie przyrody. Tabela 23. Ważniejsze wskaźniki ukazujące tendencje zmian w latach 2009 - 2010 związane ze stanem środowiska przyrodniczego w Bełchatowie. Wskaźniki Rok 2009 Rok 2010 Jednostka miary długość czynnej sieci rozdzielczej wodociągowej 116,4 120,7 km woda dostarczona gospodarstwom domowym 1912,8 1938,3 dam3 Zużycie wody na potrzeby gospodarki narodowej i ludności 2312,0 2323,2 dam3/rok długość czynnej sieci kanalizacyjnej 104,6 112,0 km połączenia kanalizacyjne prowadzące do budynków mieszkalnych i zbiorowego zamieszkania 2551 2643 szt. BZT5 [kg/rok] 24515 33675 kg/rok ChZT [kg/rok] 163685 191420 kg/rok Zawiesina [kg/rok] 32812 36895 kg/rok azot ogólny [kg/rok] 39224 53389 kg/rok fosfor ogólny [kg/rok] 4526 4341 kg/rok Osady ściekowe wytworzone w ciągu roku 1962 1643 t Przepustowość oczyszczalni ścieków 13000 13000 dam3/dobę Wielkość oczyszczalni komunalnej w RLM 99 667 99 667 RLM Ogólna ilość ścieków oczyszczonych odprowadzonych 2136,5 2179 dam3 Ludność korzystająca z miejskiej oczyszczalni ścieków 59900 59900 osoba Oczyszczalnia ścieków w Bełchatowie Ładunki zanieczyszczeń w ściekach po oczyszczeniu : 70 Raport za lata 2009 – 2010 z realizacji założeń Programu Ochrony Środowiska dla Miasta Bełchatowa Mieszkańcy korzystający z instalacji wodociągowej 98,3 98,3 % 60119 59761 osoba 93,3 % 57027 56711 osoba Długość czynnej sieci gazowej 57,0 57,04 km Mieszkańcy korzystający z instalacji gazowej 83,3 82,9 % Zużycie wody w gospodarstwach domowych na jednego mieszkańca 31,1 32,4 m3 Zużycie energii elektrycznej w gospodarstwach domowych na jednego mieszkańca 607,5 594,0 kWh Zużycie gazu w gospodarstwach domowych na jednego mieszkańca 70,2 71,4 m3 Zużycie gazu 4308,2 4356,0 tys. m3 Ludność korzystająca z sieci gazowej 50908 50394 osoba Zużycie wody na potrzeby przemysłu 101 89 dam3 Ogólna ilość ścieków odprowadzanych z przemysłu odprowadzone 91 89 dam3 69,0 4697,3 tys. zł Liczba pomników przyrody 7 7 szt Parki spacerowo - wypoczynkowe - ilość obiektów 3 3 szt. 15,0 15,0 ha 14 15 szt. Zieleńce- powierzchnia 15,8 17,5 ha Zieleń uliczna - powierzchnia 16,0 16,0 ha Tereny zieleni osiedlowej - powierzchnia 39,5 39,5 ha Parki, zieleńce i tereny zieleni osiedlowej – powierzchnia ogółem 70,3 72 ha Żywopłoty w gestii samorządu 4365 4365 m Nasadzenia drzew 160 226 szt. Nasadzenia krzewów 4229 7231 szt. Ubytki drzew 218 416 szt. Ubytki krzewów 1720 830 szt. Ludność korzystająca z sieci wodociągowej Mieszkańcy korzystający z instalacji kanalizacyjnej Ludność korzystająca z sieci kanalizacyjnej Wydatki inwestycyjne na gospodarkę odpadami, ochronę i przywrócenie wartości użytkowej gleb oraz wód podziemnych i powierzchniowych Parki spacerowo - wypoczynkowe - powierzchnia Zieleńce - ilość obiektów 93,3 Źródło: GUS 71 Raport za lata 2009 – 2010 z realizacji założeń Programu Ochrony Środowiska dla Miasta Bełchatowa Powyższa tabela zawiera ważniejsze wskaźniki pobrane z Bazy Danych Lokalnych Głównego Urzędu Statystycznego ukazujące tendencje zmian w mieście Bełchatowie latach 2009 ÷ 2010. Powyższe wskaźniki wraz za źródłem ich pozyskiwania zostały wytypowane w Programie Ochrony Środowiska dla Miasta Bełchatowa, ze względu na ich dostępność oraz ujednolicony sposób pozyskiwania. Są one przydatnym narzędziem do przeprowadzania analizy i oceny zmian stanu środowiska czy stopnia realizacji przyjętych celów programowych. Z monitoringu diagnostycznego prowadzonego przez służby Wojewódzkiego Inspektoratu Ochrony Środowiska wynika, że stan środowiska w na terenie miasta Bełchatowa w latach sprawozdawczych był na ogół dość zadowalający. Prezentacja wyników badań znajduje się w rozdziałach dotyczących poszczególnych komponentów środowiska. Największe problemy środowiskowe zaobserwowane na terenie miasta po analizie stanu środowiska, tendencji długookresowych oraz odczuć mieszkańców w latach 2009-2010 to: • hałas komunikacyjny i zanieczyszczenia powietrza związane z komunikacją samochodową, zwłaszcza w centrum miasta i w pobliżu szlaków tranzytowych; • problemy związane z ilością i jakością wód opadowych i roztopowych odprowadzanych systemem kanalizacji deszczowej do rzeki Rakówki i jej dopływów – słabo rozwinięty system retencjonowania wód i powszechne stosowanie tradycyjnych metod pozbywania się wód opadowych, które okazują się niewystarczające i prowadzą do niewydolności systemu, często do podtopień, zwłaszcza w terenach dolinnych rzeki; Miasto Bełchatów, podobnie, jak większość miast w Polsce boryka się z problemami związanymi z odprowadzaniem nadmiaru wód deszczowych ze swojego terytorium. Z jednej strony wzrost terytorium miasta oraz powierzchni uszczelnionych, tradycyjne rozwiązania budowy kolektorów deszczowych, stosunkowo niewielki odbiornik, z drugiej wciąż wzrastające wymagania prawne i rosnące koszty utrzymania systemu stawiają przed miastem nowe wyzwania prowadzące do wdrażania nowoczesnych rozwiązań opartych na zasadzie zrównoważonego rozwoju. Z licznych specjalistycznych publikacji i raportów wynika, że podstawowe działania w rozwoju systemów odprowadzania ścieków opadowych z terenów zurbanizowanych powinny koncentrować się u źródła powstawania spływu i polegać na ograniczaniu objętości wód opadowych odprowadzanych kanalizacją do odbiornika. W niniejszym opracowaniu opisano stan środowiska na terenie miasta Bełchatowa, przedstawiono działania realizowane w latach sprawozdawczych 2009 ÷ 2010 i podejmowano próbę oceny ich efektu ekologicznego. Należy liczyć się z tym, iż efekty działań prośrodowiskowych nie są łatwe, a często nie są możliwe do pomierzenia. Znacznie łatwiej obserwować skutki braku podejmowania jakichkolwiek działań. 72 Raport za lata 2009 – 2010 z realizacji założeń Programu Ochrony Środowiska dla Miasta Bełchatowa Przewodnim priorytetem dla Miasta Bełchatowa na nadchodzące lata powinna być zasada zrównoważonego rozwoju, polegająca na racjonalnym dysponowaniu środkami tak, by rozwój społeczny i gospodarczy postępował z troską o środowisko i uwzględniał poważne problemy ekologiczne miasta. Ważnym kierunkiem działań w najbliższym czasie powinno być szerokie propagowanie i wspieranie alternatywnych źródeł energii oraz działania na rzecz ograniczenia zużycia wody (szczególnie wód podziemnych), materiałów i surowców, a także ograniczenia wytwarzania odpadów i ścieków zarówno w gospodarstwach domowych, sektorze komunalnym jak i w przemyśle. 73 Raport za lata 2009 – 2010 z realizacji założeń Programu Ochrony Środowiska dla Miasta Bełchatowa Spis tabel i rysunków TABELA 1. WYKAZ DZIAŁAŃ INWESTYCYJNYCH I POZAINWESTYCYJNYCH WSKAZANYCH DO REALIZACJI NA TERENIE .......................................................................................................................................................... 3 TABELA 2. KLASYFIKACJA WÓD PODZIEMNYCH UJĘCIA MYSZAKI W LATACH 2004-2009 ....................................... 8 TABELA 3. WARTOŚCI WSKAŹNIKÓW CHARAKTERYZUJĄCYCH SYSTEM KANALIZACJI SANITARNEJ ...................... 10 TABELA 4. ZESTAWIENIE PRZYŁĄCZY WODOCIĄGOWYCH I KANALIZACYJNYCH W POSZCZEGÓLNYCH LATACH OKRESU ........................................................................................................................................................ 10 TABELA 5. WARTOŚCI WSKAŹNIKÓW CHARAKTERYZUJĄCYCH OCZYSZCZALNIĘ ŚCIEKÓW W BEŁCHATOWIE ....... 11 TABELA 6. ZESTAWIENIE ZAWARTYCH UMÓW PRZEZ FIRMY ASENIZACYJNE NA OPRÓŻNIANIE ZBIORNIKÓW ........ 14 TABELA 7. WYKAZ FIRM, KTÓRE POSIADAJĄ ZEZWOLENIE PREZYDENTA BEŁCHATOWA NA OPRÓŻNIANIE ZBIORNIKÓW ................................................................................................................................................ 14 TABELA 8. ZAWARTOŚĆ METALI CIĘŻKICH, CHLORKÓW I SIARKI SIARCZANOWEJ W GLEBACH NA TERENACH ....... 18 TABELA 9. WIELKOŚĆ WSKAŹNIKÓW CHARAKTERYZUJĄCYCH TERENY ZIELONE BEŁCHATOWA W LATACH 20072010............................................................................................................................................................. 19 TABELA 10. POWIERZCHNIA GRUNTÓW LEŚNYCH NA TERENIE MIASTA BEŁCHATOWA W LATACH 2007 - 2010. ... 22 TABELA 11. WYNIKI POMIARÓW PASYWNYCH SO2 W 2009R. - WARTOŚCI STĘŻEŃ ŚREDNIOMIESIĘCZNYCH .......... 24 TABELA 12. WYNIKI POMIARÓW PASYWNYCH SO2 W 2010R. - WARTOŚCI STĘŻEŃ ŚREDNIOMIESIĘCZNYCH .......... 26 TABELA 13. WYNIKI POMIARÓW PASYWNYCH NO2 W 2009R. - WARTOŚCI STĘŻEŃ ŚREDNIOMIESIĘCZNYCH ......... 27 TABELA 14. WYNIKI POMIARÓW PASYWNYCH NO2 W 2010R. - WARTOŚCI STĘŻEŃ ŚREDNIOMIESIĘCZNYCH ......... 29 TABELA 15. WYKAZ I CHARAKTERYSTYKA PUNKTÓW POMIAROWYCH NATĘŻENIA POLA ELEKTROMAGNETYCZNEGO .......................................................................................................................... 33 TABELA 16. WYNIKI POMIARÓW NATĘŻENIA POLA ELEKTROMAGNETYCZNEGO W POWIECIE BEŁCHATOWSKIM ... 34 TABELA 17. WAŻNIEJSZE WSKAŹNIKI CHARAKTERYZUJĄCE SIEĆ CIEPŁOWNICZĄ W BEŁCHATOWIE W LATACH ... 35 TABELA 18. WSKAŹNIKI CHARAKTERYZUJĄCE ZAPOTRZEBOWANIE NA WODĘ W BEŁCHATOWIE W LATACH......... 37 TABELA 19. ZUŻYCIE GAZU ORAZ ENERGII ELEKTRYCZNEJ W GOSPODARSTWACH DOMOWYCH NA JEDNEGO ........ 38 TABELA 20. ZADANIA DOTYCZĄCE EDUKACJI EKOLOGICZNEJ, PROWADZONEJ W LATACH 2009 - 2010, W SZKOŁACH .................................................................................................................................................... 41 TABELA 21. ZESTAWIENIE ILOŚCI NAJWAŻNIEJSZYCH DECYZJI Z ZAKRESU OCHRONY ŚRODOWISKA I OCHRONY ... 69 TABELA 22. WAŻNIEJSZE WSKAŹNIKI UKAZUJĄCE TENDENCJE ZMIAN W LATACH 2009 - 2010 ZWIĄZANE ZE STANEM ........................................................................................................................................................ 70 RYSUNEK 1: WSKAŹNIKI CHARAKTERYZUJĄCE SYSTEM KANALIZACJI SANITARNEJ W LATACH 2004 - 2008. ........ 10 RYSUNEK 2: MAPKA PRZYRODNICZA BEŁCHATOWA. ............................................................................................ 21 RYSUNEK 3: LESISTOŚĆ NA TERENIE MIASTA BEŁCHATOWA W LATACH 2007 - 2010. .......................................... 23 RYSUNEK 4: ŚREDNIE WARTOŚCI STĘŻEŃ SO2 W SEZONIE LETNIM, ZIMOWYM I ROCZNYM W PUNKTACH POMIARÓW PASYWNYCH W ROKU 2009. ......................................................................................................................... 25 RYSUNEK 5: ZMIANY WARTOŚCI STĘŻEŃ MIESIĘCZNYCH SO2 W PUNKTACH POMIARÓW PASYWNYCH W ROKU 2009. ..................................................................................................................................................................... 25 RYSUNEK 6: ŚREDNIE WARTOŚCI STĘŻEŃ SO2 W SEZONIE LETNIM, ZIMOWYM I ROCZNYM W PUNKTACH POMIARÓW PASYWNYCH W ROKU 2010. ......................................................................................................................... 26 RYSUNEK 7: ZMIANY WARTOŚCI STĘŻEŃ MIESIĘCZNYCH SO2 W PUNKTACH POMIARÓW PASYWNYCH W ROKU 2010. ..................................................................................................................................................................... 27 RYSUNEK 8: ŚREDNIE WARTOŚCI STĘŻEŃ NO2 W SEZONIE LETNIM, ZIMOWYM I ROCZNYM W PUNKTACH POMIARÓW PASYWNYCH W ROKU 2009. ......................................................................................................................... 28 RYSUNEK 9: ZMIANY WARTOŚCI STĘŻEŃ MIESIĘCZNYCH NO2 W PUNKTACH POMIARÓW PASYWNYCH W ROKU 2009............................................................................................................................................................. 28 RYSUNEK 10: ŚREDNIE WARTOŚCI STĘŻEŃ NO2 W SEZONIE LETNIM, ZIMOWYM I ROCZNYM W PUNKTACH POMIARÓW PASYWNYCH W ROKU 2010. ....................................................................................................... 29 RYSUNEK 11: ZMIANY WARTOŚCI STĘŻEŃ MIESIĘCZNYCH NO2 W PUNKTACH POMIARÓW PASYWNYCH W ROKU 2010............................................................................................................................................................. 30 RYSUNEK 12: WODA DOSTARCZONA GOSPODARSTWOM DOMOWYM W LATACH 2007 - 2010 W BEŁCHATOWIE.... 38 RYSUNEK 13: ZMIANY DŁUGOŚCI SIECI CIEPŁOWNICZEJ ORAZ ILOŚCI OBOWIĄZUJĄCYCH UMÓW NA DOSTARCZANIE CIEPŁA W LATACH 2006 - 2008..................................................................................................................... 36 RYSUNEK 14: ZUŻYCIE ENERGII ELEKTRYCZNEJ W GOSPODARSTWACH DOMOWYCH NA JEDNEGO MIESZKAŃCA W WYBRANYCH MIASTACH WOJEWÓDZTWA ŁÓDZKIEGO W LATACH 2007 - 2009............................................. 39 RYSUNEK 15: ZUŻYCIE GAZU W GOSPODARSTWACH DOMOWYCH NA JEDNEGO MIESZKAŃCA W WYBRANYCH MIASTACH WOJEWÓDZTWA ŁÓDZKIEGO W LATACH 2007 - 2009. ................................................................. 39 74
