komentarz dr hab. n. med. Violetty Sulżyc

W ostatnich dziesięcioleciach obserwujemy zarówno na świecie jak i w Polsce stały
trend wzrostu zapadalności na choroby nowotworowe. Do najczęściej występujących
nowotworów w polskiej populacji należą rak płuca, rak piersi, rak jelita grubego, rak prostaty,
rak żołądka, rak szyjki macicy, rak endometrium.
Większość z tych nowotworów najczęściej jest rozpoznawana u ludzi po 50 roku
życia, stąd ta grupa wiekowa podlega większości programów profilaktycznych. Klasyczne
programy profilaktyczne obejmują wykonywanie po 50 roku życia profilaktycznych
mammografii, badań kolonoskopowych. Z kolei profilaktyka raka szyjki macicy obejmuje
badanie cytologiczne wymazów z szyjki macicy w grupie kobiet 25-59 lat oraz szczepienie
dziewcząt przeciwko zakażeniu wirusem HPV przed rozpoczęciem współżycia płciowego.
Na rozwój nowotworów ma wpływ wiele czynników środowiskowych, w tym
określony styl życia. Udowodniony jest związek rozwoju wielu nowotworów z paleniem
papierosów. Klasyczne nowotwory tytonio-zależne to rak płuc, rak krtani, rak pęcherza
moczowego, rak trzustki. Z nadużywaniem alkoholu ma związek rak wątrobowokomórkowy.
Warto zwrócić uwagę na wpływ na wzrost ryzyka rozwoju raków skóry oraz czerniaka pod
wpływem promieni UV. Najbardziej niebezpieczne są powtarzające się oparzenia słoneczne,
oraz nawyk korzystania z solariów. W aktualnych doniesieniach prasy medycznej podkreśla
się niekorzystny wpływ otyłości i nadwagi na rozwój wielu nowotworów , w tym raka piersi,
raka trzonu macicy, raka jelita grubego. Odwrotny, pro zdrowotny wpływ ma wysiłek
fizyczny, dieta bogata w owoce i warzywa.
Ważne są tzw objawy alarmujące, które zawsze należy skonsultować z lekarzem
rodzinnym. Do takich objawów należą krwawienia, plamienia z dróg rodnych nie związane z
cyklem miesięcznym lub krwawienia pomenopauzalne, oddawanie stolca z domieszką krwi,
pojawienie się domieszki krwi w plwocinie, krwiomocz,
nieuzasadnione dietą znaczne
chudnięcie, utrzymująca się wielomiesięczna chrypka, powiększające się znamiona skórne.
W
niektórych
rodzinach
występują
uwarunkowania
genetyczne
chorób
nowotworowych i te rodziny powinny pozostawać pod opieką Poradni Genetycznych oraz
podlegać specjalnemu nadzorowi onkologicznemu.