ZESZYTY NAUKOWE UNIWERSYTETU SZCZECI SKIEGO IWONA B

ZESZYTY NAUKOWE UNIWERSYTETU SZCZECI SKIEGO
NR 394 PRACE KATEDRY EKONOMETRII I STATYSTYKI NR 15 2004
IWONA B K
Akademia Rolnicza
Szczecin
INTENSYWNO RUCHU TURYSTYCZNEGO
W WOJEWÓDZTWACH POLSKI
Druga połowa XX wieku przyniosła burzliwy rozwój turystyki na całym
wiecie. Liczby dotycz ce turystyki zagranicznej si gaj w ostatnich latach ponad
700 mln uczestników zagranicznych podró y turystycznych rocznie. Turystyka
wewn trzna ka dego kraju odnotowuje jeszcze intensywniejszy rozwój.
W turystyce krajowej ekonomiczne znaczenie turystyki wi e si z aktywizacj
regionów i miejscowo ci, które maj odpowiednie walory turystyczne,
a w wi kszo ci przypadków brakuje im rozwini tego przemysłu i urodzajnej
gleby (tereny górskie, nadmorskie, pojezierne). W wyniku rozwoju turystyki
nast puje przepływ pieni dza z regionów silniejszych gospodarczo do rejonów
recepcji turystycznej. Ł czy si to z tworzeniem nowych miejsc pracy, o niskim
koszcie ich powstania, co w przypadku bezrobocia ma bardzo istotne znaczenie.
Dla rozwoju ruchu turystycznego wa na jest baza noclegowa turystyki. Mi dzy
wielko ci ruchu turystycznego a rozwojem bazy istnieje zasadnicza
współzale no .
W artykule przedstawiono charakterystyk ruchu turystycznego rejestrowanego w bazie noclegowej zlokalizowanej na terenie województw Polski.
W analizie posłu ono si wska nikami rozwoju ruchu turystycznego, które
pozwoliły na okre lenie roli badanego regionu w rozwoju sektora turystycznego
w Polsce.
Iwona B k
44
Ostatnie lata przyniosły istotne zmiany bazy noclegowej turystyki w Polsce. Dotyczyły one jej liczby i standardu obiektów. Informacje o stanie i wykorzystaniu bazy noclegowej turystyki w Polsce pochodz ze stałych bada staty
stycznych Głównego Urz du Statystycznego. Raz w roku obiekty wiadcz ce
usługi noclegowe dla turystów s zobowi zane do sporz dzenia sprawozdania
na formularzu oznaczonym symbolem K-T1. Jak podaje GUS, 31 lipca 2002
roku liczba obiektów noclegowych turystyki wynosiła ponad 7,9 tys. obiektów.
W porównaniu do 1987 roku spadła ona o ponad 20%. Najwi ksze spadki licz
by obiektów odnotowano na pocz tku lat dziewi dziesi tych (rysunek 1). Jedynie w latach 1996–1997 nast pił znaczny wzrost obiektów turystycznych.
W roku 1997 było ich 12 tys., a ju w 1998 roku liczba obiektów nie osi gn ła
nawet 8,5 tys.
14000
12000
10000
8000
6000
4000
2000
2002
2001
2000
1999
1998
1997
1996
1995
1994
1993
1992
1991
1990
1989
1988
1987
0
Rys. 1. Liczba obiektów noclegowych turystyki w Polsce w latach 1987–2002
ródło: opracowanie własne na podstawie [4].
W roku 2002 obiekty noclegowe turystyki oferowały ł cznie 610,9 tys.
miejsc noclegowych. Tak niskiej liczby miejsc noclegowych nie odnotowano
w całym badanym okresie. W porównaniu do 1987 roku spadek liczby miejsc
wyniósł 28,7%. W latach 1987–2002 (z wyj tkiem lat 1996 i 1997) liczba
miejsc noclegowych z roku na rok ulegała spadkowi (rysunek 2). W roku 2002
liczba miejsc całorocznych wyniosła prawie 335 tys. miejsc, czyli 54,8% cało-
Intensywno ruchu turystycznego w województwach Polski
45
ci. Reszta miejsc była wykorzystywana w sezonie letnim. Warto zauwa y , e
spadkowi liczby miejsc noclegowych towarzyszył, szczególnie od połowy lat
dziewi dziesi tych, wzrost miejsc całorocznych (rysunek 3). W roku 2002
liczba miejsc całorocznych w porównaniu do 1987 roku wzrosła prawie o 28%.
900000
800000
700000
600000
500000
400000
300000
200000
100000
0
1987
1989
1991
1993
1995
1997
1999
2001
Rys. 2. Liczba miejsc noclegowych w obiektach turystycznych w Polsce w latach 1987–
2002
ródło: opracowanie własne na podstawie [4].
400000
350000
300000
250000
200000
150000
100000
50000
0
1987
1989
1991
1993
1995
1997
1999
2001
Rys. 3. Liczba miejsc noclegowych całorocznych w obiektach turystycznych w Polsce
w latach 1987–2002
ródło: opracowanie własne na podstawie [4].
46
Iwona B k
Turystyka wewn trzkrajowa, rozumiana jako suma turystyki krajowej
i zagranicznej przyjazdowej, jest nierównomiernie rozło ona na obszarze kraju.
Poszczególne województwa charakteryzuje bowiem ró ny poziom warunków
recepcji turystów krajowych i zagranicznych. Ró ny jest wi c ich udział
w ogólnej liczbie uczestników turystyki wewn trzkrajowej. Jest wiele czynników, które wpływaj na to, e ruch w danym rejonie (województwie, powiecie,
gminie) jest du y, a w innym nie wyst puje prawie wcale. Zespół tych czynni
ków nazywamy turystyczn atrakcyjno ci terenu, na któr składaj si 1:
a) walory turystyczne terenu, czyli wyst puj ce tam cechy rodowiska przyrodniczego lub obiekty b d ce przedmiotem wypoczynkowych, krajoznawczych i innych zainteresowa turystów;
b) stopie turystycznego zagospodarowania, a wi c wielko i ró norod
no bazy noclegowej, prawidłowa rozbudowa sieci gastronomicznej i
handlowej itp.;
c) dost pno komunikacyjna z podstawowych centrów wysyłkowych
(wielkie miasta), a wi c wygodne poł czenia drogowe, wła ciwe poł czenia kolejowe i autobusowe;
d) imprezy rozrywkowe, kulturalne, sportowe itp.;
e) atrakcyjno ekonomiczna oferowanych usług, czyli poziom cen za noclegi, wy ywienie itp.
Jednak sama atrakcyjno turystyczna terenu charakteryzuj ca poda turystyczn nie decyduje automatycznie o przyci gni ciu na ten teren odpowiedniego co
do wielko ci i struktury ruchu turystycznego. Niezb dny jest kompleks rodków oddziaływania na popyt turystyczny przez informacj i reklam turystycz
n , która jest w stanie wylansowa mod na dany region czy miejscowo .
W roku 2002 najwi cej obiektów noclegowych miały województwa: za
chodniopomorskie (12,7%), małopolskie (12,1%) i dolno l skie (11,6%). Tylko
1,1% obiektów było zlokalizowanych w województwie opolskim (tabela 1).
W latach 1998–2002 zarówno w Polsce jak i w wi kszo ci województw systematycznie spadała liczba obiektów. Najwi kszy spadek odnotowano w województwach: pomorskim, małopolskim i warmi sko-mazurskim, wyniósł on
ponad 60%. Jedynie w dwóch województwach baza noclegowa turystyki
zwi kszyła si , najwi cej w województwie wi tokrzyskim, w którym w 2002
roku liczba obiektów w porównaniu do 1998 roku wzrosła o 5,2%.
1
Zob. [3], s. 115.
Intensywno ruchu turystycznego w województwach Polski
47
Tabela 1
Obiekty turystyczne według województw w latach 1998–2002
2002
Województwo
1998
1999
2000
2001
1998 = 100
Polska
13 437 13 546 8 626 8 686 7 948
59,2
dolno l skie
1 098 1 096
880
1 004 918
83,6
kujawsko-pomorskie
477
451
431
408
374
78,4
lubelskie
514
839
476
486
455
88,5
lubuskie
352
358
313
363
332
94,3
łódzkie
271
253
245
314
272
100,4
małopolskie
2 499 2 710 1 055 1 057 963
38,5
mazowieckie
422
400
313
351
350
82,9
opolskie
155
144
104
103
90
58,1
podkarpackie
515
509
427
429
433
84,1
podlaskie
326
307
255
263
245
75,2
pomorskie
2 340 2 324
977
957
870
37,2
766
718
536
470
387
50,5
l skie
wi tokrzyskie
155
176
162
153
163
105,2
warmi sko-mazurskie
941
855
589
478
368
39,1
wielkopolskie
765
774
680
799
717
93,7
zachodniopomorskie
1 841 1 932 1 183 1 051 1 011
54,9
ródło: [4] i obliczenia własne.
Najwi cej miejsc noclegowych w 2002 roku oferowało województwo
zachodniopomorskie (19,2%), a zdecydowanie najmniej, tylko 1% miejsc, miało województwo opolskie (tabela 2). Podobnie jak liczba obiektów równie
liczba miejsc noclegowych wykazywała malej c tendencj . Najwi kszy spadek liczby miejsc odnotowano w województwie warmi sko-mazurskim
(46,8%), a najmniejszy w województwie wi tokrzyskim (2,6%).
Iwona B k
48
Tabela 2
Miejsca noclegowe w obiektach turystycznych według województw
w latach 1998–2002
Województwo
1998
Polska
dolno l skie
kujawsko-pomorskie
lubelskie
lubuskie
łódzkie
małopolskie
mazowieckie
opolskie
podkarpackie
podlaskie
pomorskie
l skie
wi tokrzyskie
warmi sko-mazurskie
wielkopolskie
zachodniopomorskie
791 808
58 540
31 438
29 199
21 191
20 817
93 598
38 060
9 916
25 089
18 648
126 872
46 061
9 958
64 409
46 458
151 554
1999
2000
770 351 668 332
58 044
54 315
30 503
29 960
26 827
24 312
20 812
19 813
19 348
23 705
98 943
66 602
35 275
32 994
10 281
6 391
24 910
22 269
18 284
16 107
127 829 97 414
43 023
42 568
11 221
9 842
55 670
48 943
44 771
42 708
144 610 130 389
2002
1998 = 100
2001
641 172
56 826
27 943
22 967
19 441
19 740
65 484
34 516
7 420
23 054
14 209
95 158
35 046
9 388
48 839
44 165
116 676
610 914
54 237
25 192
23 129
18 373
18 350
70 531
35 416
6 054
23 987
14 497
88 962
30 382
9 704
34 255
40 503
117 342
77,2
92,6
80,1
79,2
86,7
88,1
75,4
93,1
61,1
95,6
77,7
70,1
66,0
97,4
53,2
87,2
77,4
ródło: [4] i obliczenia własne.
O znaczeniu poszczególnych obszarów administracyjnych w wypełnianiu
funkcji turystycznych najlepiej wiadczy poziom wska nika Deferta, czyli liczba miejsc noclegowych przypadaj ca na 100 mieszka ców stałych danej jed
nostki administracyjnej2. Dla miejscowo ci o niewielkim zagospodarowaniu
turystycznym i słabo rozwini tych przyjazdach turystów wska nik ten jest stosunkowo niski (1–100). Według tego kryterium, rzeczywista funkcja turystycz
na zaczyna si wykształca dopiero wówczas, gdy wska nik osi ga warto 100, czyli gdy pojemno bazy turystycznej (noclegowej) jest równa liczbie
mieszka ludno ci stałej. Przy wska niku o wysoko ci 100–500 funkcje turystyczne s ju na ogół dobrze rozwini te3.
Jak wynika z danych zawartych w tabeli 3, województwa w Polsce nie
maj wykształconej funkcji turystycznej, warto wska nika Deferta wahała si 2
3
Zob. [2], s. 94.
Zob. [5], s. 209–210.
Intensywno ruchu turystycznego w województwach Polski
49
bowiem w przedziale od 0,6 do 6,9. Relatywnie najlepiej rozwini t baz noclegow miało województwo zachodniopomorskie, nast pnie pomorskie i warmi sko–mazurskie, a znacznie słabiej pozostałe województwa. Na uwag za
sługuje fakt, e w wi kszo ci województw nast pił spadek wska nika Deferta,
co niew tpliwie wynika ze spadku miejsc noclegowych w bazie turystycznej.
Tabela 3
Wska nik Deferta według województw w 2002 roku
Województwo
1998
1999
2000
2001
Polska
2,0
2,0
1,7
1,6
dolno l skie
2,0
1,9
1,8
1,9
kujawsko-pomorskie
1,5
1,5
1,4
1,3
lubelskie
1,3
1,2
1,1
1,0
lubuskie
2,1
2,0
1,9
1,9
łódzkie
0,8
0,7
0,9
0,7
małopolskie
2,9
3,1
2,1
2,0
mazowieckie
0,8
0,7
0,7
0,7
opolskie
0,9
0,9
0,6
0,7
podkarpackie
1,2
1,2
1,0
1,0
podlaskie
1,5
1,5
1,3
1,1
pomorskie
5,8
5,8
4,4
4,3
l skie
0,9
0,9
0,9
0,7
0,8
0,8
0,7
0,7
wi tokrzyskie
warmi sko-mazurskie
4,4
3,8
3,3
3,3
wielkopolskie
1,4
1,3
1,3
1,3
zachodniopomorskie
8,8
8,3
7,5
6,7
2002
1,6
1,9
1,2
1,1
1,8
0,7
2,2
0,7
0,6
1,1
1,2
4,1
0,6
0,7
2,4
1,2
6,9
ródło: obliczenia własne na podstawie [4].
W latach 1998–2002 rejestrowano zmniejszenie si ruchu turystycznego
na obszarze Polski. Liczba turystów w 2002 roku spadła o ponad 10% w porównaniu do 1998 roku (tabela 4). Spadek liczby turystów w trzech wojewódz
twach przekroczył 20%, a w sze ciu województwach zwi kszyła si liczba turystów korzystaj cych z bazy noclegowej turystyki. Najwi kszy wzrost odno
towano w województwie wi tokrzyskim – o 20,2%, lubuskim – o 4,4%, łódz
kim – o 2,6%, a w województwach: dolno l skim, mazowieckim i wielkopolskim wzrost liczby miejsc noclegowych nie przekroczył 2%.
Iwona B k
50
Tabela 4
Liczba osób korzystaj cych z noclegów w obiektach turystycznych
według województw w latach 1998–2001
Województwo
POLSKA
dolno ! l " skie
kujawsko-pomorskie
lubelskie
lubuskie
łódzkie
małopolskie
mazowieckie
opolskie
podkarpackie
podlaskie
pomorskie
! l " skie
! wi# tokrzyskie
warmi$ sko-mazurskie
wielkopolskie
zachodniopomorskie
*
1998
1999*
2000
2001
2002
1998=100
15 886 073 13 099 546 14 627 871 14 304 901 14 244 477
1 561 965
615 864
617 360
486 259
526 763
2 342 571
1 854 479
190 871
621 803
475 992
1 354 086
1 521 013
242 545
867 345
1 075 346
1 531 811
1 278 512
490 413
441 497
373 542
418 135
1 873 328
1 425 432
170 185
495 245
332 143
1 330 282
1 134 652
216 689
847 744
927 991
1 343 756
1 526 340
576 344
516 259
480 156
529 893
1 968 621
1 616 475
142 422
573 415
390 477
1 305 857
1 294 959
264 357
835 471
1 125 020
1 474 183
1 700 910
556 011
491 058
479 834
519 414
1 899 976
1 683 068
149 292
520 571
368 046
1 230 848
1 185 812
283 877
721 382
1 141 709
1 373 093
1 587 245
534 399
494 969
507 496
540 421
1 944 160
1 855 694
144 837
531 227
355 009
1 226 947
1 059 006
291 619
711 507
1 095 472
1 364 469
89,7
101,6
86,8
80,2
104,4
102,6
83,0
100,1
75,9
85,4
74,6
90,6
69,6
120,2
82,0
101,9
89,1
Dane za okres stycze –wrzesie .
ródło: obliczenia własne na podstawie [4].
Poni ej przeanalizowano województwa pod wzgl dem liczby miejsc noc
legowych i liczby turystów odwiedzaj cych, uwzgl dniaj c jednocze nie jego
powierzchni . W tym celu wyznaczono wska niki g sto ci bazy noclegowej,
które obrazuj liczb miejsc noclegowych przypadaj cych na 1 km2 wojewódz
twa4 oraz wska niki g sto ci ruchu turystycznego, okre laj ce liczb turystów
na 1 km2.
W roku 2002 na 1 km2 powierzchni kraju przypadały 2 miejsca noclegowe
(tabela 5). Podobna sytuacja była w dwóch poprzednich latach, jedynie w 1998
roku wska nik wynosił 3. A w jedenastu województwach na 1 km2 powierzchni przypadało tylko jedno miejsce noclegowe. Najlepsza sytuacja była w województwach: zachodniopomorskim, pomorskim i małopolskim, w których miernik ten wyniósł 5. Z uwagi na zmniejszaj c si w badanym okresie liczb
miejsc noclegowych w obiektach turystycznych zmniejszeniu ulegała równie
warto wska nika g sto ci bazy noclegowej. Podobn tendencj spadkow
4
Zob.[5], s. 67.
Intensywno ruchu turystycznego w województwach Polski
51
charakteryzowała si warto wska nika g sto ci ruchu turystycznego. W roku
1998 w Polsce na 1 km2 przypadało 51 turystów, podczas gdy w 2002 roku
tylko 46 osób. Zdecydowanie najwy sz g sto ci ruchu turystycznego charakteryzowało si województwo małopolskie – 128 osób na 1 km2. W trzech wo
jewództwach miernik nie przekroczył warto ci 20.
Tabela 5
Wska niki g sto ci bazy noclegowej i g sto ci ruchu turystycznego
według województw w latach 1998–2001
2000
2001
2002
1998
1999
2000
2001
2002
Polska
dolno ! l " skie
kujawsko-pomorskie
lubelskie
lubuskie
łódzkie
małopolskie
mazowieckie
opolskie
podkarpackie
podlaskie
pomorskie
! l" skie
! wi # tokrzyskie
warmi$ sko-mazurskie
wielkopolskie
zachodniopomorskie
1999
Województwo
Wska% nik g# sto ! ci ruchu turystycznego
1998
Wska% nik g# sto ! ci bazy
noclegowej
3
3
2
1
2
1
6
1
1
1
1
7
4
1
3
2
7
2
3
2
1
1
1
7
1
1
1
1
7
3
1
2
2
6
2
3
2
1
1
1
4
1
1
1
1
5
3
1
2
1
6
2
3
2
1
1
1
4
1
1
1
1
5
3
1
2
1
5
2
3
1
1
1
1
5
1
1
1
1
5
2
1
1
1
5
51
78
34
25
35
29
155
52
20
35
24
74
124
21
36
36
67
42
64
27
18
27
23
124
40
18
28
16
73
92
19
35
31
59
47
77
32
21
34
29
130
45
15
32
19
71
105
23
35
38
64
46
85
31
20
34
29
125
47
16
29
18
67
96
24
30
38
60
46
80
30
20
36
30
128
52
15
30
18
67
86
25
29
37
60
ródło: obliczenia własne na podstawie [4].
W roku 2002 w porównaniu do 1998 roku liczba udzielonych noclegów
obni yła si o 26,1% (tabela 6). Jednocze nie skróceniu uległ redni czas pobytu turysty w obiektach noclegowych z 3,8 dnia w 1998 roku do 3,1 dnia w 2002
roku (tabela 7). Równie w poszczególnych województwach zanotowano krótsze pobyty turystów, z wyj tkiem województwa kujawsko-pomorskiego i pod
karpackiego, w których redni pobyt turysty w 2002 roku pozostał na poziomie
1998 roku. Głównymi przyczynami tego stanu rzeczy, poza relatywnie niewielkim spadkiem liczby miejsc noclegowych, s niew tpliwie czynniki ekono-
Iwona B k
52
miczne zwi zane z trudn sytuacj finansow społecze stwa. Zdecydowanie
najdłu ej przebywali tury ci w województwie zachodniopomorskim (6,4 dnia).
Ponad cztery dni korzystali z bazy noclegowej województwa pomorskiego.
W pozostałych województwach redni czas pobytu turysty wyniósł od 2 do 4
dni.
Tabela 6
Liczba udzielonych noclegów w obiektach turystycznych
według województw w latach 1998–2002
2002
Województwo
1998
1999*
2000
2001
1998
=100
Polska
60 213 387
4 904 3140
49078807
46 284 776
44 510 381
73,9
dolno ! l " skie
6 135 829
4 733 105
5525781
5 763 563
5 232 620
85,3
kujawsko-pomorskie
2 254 311
1 787 198
2286663
2 076 331
1 988 775
88,2
lubelskie
1 808 822
1 460 414
1489002
1 336 898
1 281 902
70,9
lubuskie
1 359 996
1 122 626
1161787
1 154 105
1 090 157
80,2
łódzkie
1 541 026
1 239 066
1457822
1 351 564
1 347 511
87,4
małopolskie
9 136 066
7 350 284
6710049
6 354 517
6 230 615
68,2
mazowieckie
4 031 317
3 028 739
3275111
3 398 288
3 526 109
87,5
573 204
524 078
374653
387 262
367 694
64,1
podkarpackie
1 573 317
1 319 628
1430651
1 331 625
1 337 198
85,0
podlaskie
1 181 773
913 686
921295
827 673
772 873
65,4
pomorskie
7 537 773
6 792 001
5801351
5 383 897
5 144 740
68,3
! l"
4 420 352
3 179 867
3322993
2 964 947
2 560 885
57,9
opolskie
skie
! wi#
*
tokrzyskie
701 804
682 714
697720
623 081
577 516
82,3
warmi$ sko-mazurskie
3 167 437
2 502 669
2281943
1 948 402
1 868 491
59,0
wielkopolskie
3 212 437
2 595 261
2655181
2 553 587
2 398 591
74,7
zachodniopomorskie
11 577 923
9 811 804
9686805
8 829 036
8 784 704
75,9
Dane za okres stycze –wrzesie .
ródło: obliczenia własne na podstawie [4].
Intensywno ruchu turystycznego w województwach Polski
&
53
Tabela 7
redni czas pobytu turysty w obiektach turystycznych według województw
w latach 1998–2002
Województwo
Polska
dolno l skie
kujawsko-pomorskie
lubelskie
lubuskie
łódzkie
małopolskie
mazowieckie
opolskie
podkarpackie
podlaskie
pomorskie
l skie
wi tokrzyskie
warmi sko-mazurskie
wielkopolskie
zachodniopomorskie
*
1998
1999*
2000
2001
3,8
3,9
3,7
2,9
2,8
2,9
3,9
2,2
3,0
2,5
2,5
5,6
2,9
2,9
3,7
3,0
7,6
3,7
3,7
3,6
3,3
3,0
3,0
3,9
2,1
3,1
2,7
2,8
5,1
2,8
3,2
3,0
2,8
7,3
3,4
3,6
4,0
2,9
2,4
2,8
3,4
2,0
2,6
2,5
2,4
0,4
2,6
2,6
2,7
2,4
6,6
3,2
3,4
3,7
2,7
2,4
2,6
3,3
2,0
2,6
2,6
2,2
4,4
2,5
2,2
2,7
2,2
6,4
3,1
3,3
3,7
2,6
2,1
2,5
3,2
1,9
2,5
2,5
2,2
4,2
2,4
2,0
2,6
2,2
6,4
2002
1998=100
81,6
84,6
100,0
89,7
75,0
86,2
82,1
86,4
83,3
100,0
88,0
75,0
82,8
69,0
70,3
73,3
84,2
Dane za okres stycze –wrzesie .
ródło: obliczenia własne na podstawie [4].
O zró nicowaniu obci ' enia ruchem turystycznym poszczególnych woje
wództw wiadczy poziom wska ników Schneidera (liczba osób korzystaj cych
z noclegów przypadaj ca na 100 stałych mieszka ców) oraz Charvata (liczba
udzielonych noclegów przypadaj ca na 100 stałych mieszka ców). Z porówna
nia wysoko ci obu wska ników wynika, e najpopularniejsze w ród turystów
było województwo zachodniopomorskie, gdzie na 100 stałych mieszka ców
przypadało nawet kilka razy wi cej turystów i noclegów n e w pozostałych
województwach (tabela 8). Na kolejnych miejscach pojawiły si województwa:
pomorskie, małopolskie i dolno l skie. W omawianym okresie wyst piły stosunkowo wyra ne zmiany w poziomie obci ' enia ruchem turystycznym.
Wska nik Charvata dla wszystkich województw uległ wyra nemu obni eniu
(dla województwa l skiego a o 41%). Je eli chodzi o poziom wska nika
Schneidera, to jego przyrost nast pił w pi ciu województwach: wi tokrzyskim
Iwona B k
54
(22,3%), lubuskim (6%), dolno l skim (3,8%), łódzkim (3,4%) i wielkopolskim
(2,3%).
Tabela 8
Wska niki Schneidera i Charvata według województw w latach 1998–2002
Województwo
1999
2000
2001
2002
1998
1999
2000
2001
2002
Wska% nik Charvata
1998
Wska% nik Schneidera
Polska
dolno ! l " skie
kujawsko-pomorskie
lubelskie
lubuskie
łódzkie
małopolskie
mazowieckie
opolskie
podkarpackie
podlaskie
pomorskie
! l" skie
! wi# tokrzyskie
warmi$ sko-mazurskie
wielkopolskie
zachodniopomorskie
41
53
29
28
47
20
72
37
18
29
39
61
31
18
59
32
88
34
43
23
20
36
16
58
28
16
23
27
60
23
16
58
28
77
38
51
27
23
47
20
61
32
13
27
32
59
27
20
57
33
85
37
57
26
22
47
20
59
33
14
24
30
56
25
22
49
34
79
37
55
26
23
50
21
60
36
14
25
29
56
22
22
50
33
80
156
207
107
81
133
59
282
79
53
74
97
342
92
53
216
95
668
127
159
85
66
110
47
227
60
49
62
75
308
66
52
170
77
566
127
186
109
67
113
55
207
64
35
67
76
263
69
53
155
79
559
120
194
99
60
113
51
196
67
36
62
68
244
61
47
133
76
509
116
180
96
58
108
52
193
69
35
64
64
236
54
45
131
72
517
ródło: obliczenia własne na podstawie [4].
W roku 2002 na jedno miejsce noclegowe przypadało 23 turystów, czyli
o trzy osoby wi cej ni w roku 1998 (tabela 9). Wska nik rozwoju bazy nocle
gowej okre la liczb turystów przypadaj cych na jedno miejsce noclegowe.
Przyjmuje on wy sze warto ci w tych województwach, które przyjmuj du
liczb turystów, a ich baza noclegowa jest stosunkowo słabo rozwini ta. Najni szy poziom wska nika zanotowano zatem w województwach: zachodniopomorskim i pomorskim, a najwy szy w województwie mazowieckim.
Wska nik wykorzystania pojemno ci noclegowej, mierzony liczb dni
w roku, w ci gu których było zaj te jedno miejsce noclegowe, wyniósł dla całej
bazy noclegowej w 2002 roku (ł cznie z sezonow ) 73 dni. W dziewi ciu wo
jewództwach wska nik nie przekroczył tej wielko ci. Najwy sz warto osi -
Intensywno ruchu turystycznego w województwach Polski
55
gn ł w województwie mazowieckim, w którym jedno miejsce noclegowe było
zaj te przez 100 dni w roku.
Tabela 9
Wska niki rozwoju bazy noclegowej i wykorzystania pojemno ci noclegowej
według województw w latach 1998–2002
1999
2000
2001
2002
1998
1999
2000
2001
2002
Polska
dolno ! l " skie
kujawsko-pomorskie
lubelskie
lubuskie
łódzkie
małopolskie
mazowieckie
opolskie
podkarpackie
podlaskie
pomorskie
! l" skie
! wi # tokrzyskie
warmi$ sko-mazurskie
wielkopolskie
zachodniopomorskie
Wska% nik wykorzystania
pojemno ! ci noclegowej
1998
Województwo
Wska% nik rozwoju bazy
noclegowej
20
27
20
21
23
25
25
49
19
25
26
11
33
24
13
23
10
17
22
16
16
18
22
19
40
17
20
18
10
26
19
15
21
9
22
28
19
21
24
22
30
49
22
26
24
13
30
27
17
26
11
23
31
20
22
25
27
30
49
20
24
27
13
34
30
15
27
12
23
29
21
21
28
29
28
52
24
22
24
14
35
30
21
27
12
76
105
72
62
64
74
98
106
58
63
63
59
96
70
49
69
76
64
82
59
54
54
64
74
86
51
53
50
53
74
61
45
58
68
73
102
76
61
59
61
101
99
59
64
57
60
78
71
47
62
74
73
104
76
61
61
71
100
99
52
60
61
57
85
67
40
60
76
73
96
79
55
59
73
88
100
61
56
53
58
84
60
55
59
75
ródło: obliczenia własne na podstawie [4].
W tabeli 10 przedstawiono wska niki mierz ce intensywno ruchu turystycznego w województwach i podregionach w Polsce. Z danych w niej zawartych wynika, e regionem najbardziej obci ' onym ruchem turystycznym
w 2002 roku był region koszali ski, w którym na 100 stałych mieszka ców
przypadały 724 noclegi (wska nik Charvata). Najwy sz g sto ci ruchu turystycznego charakteryzowały si najwi ksze miasta Polski – Warszawa, Kraków, Wrocław, Pozna , Trójmiasto – wa ne centra kulturalne, gospodarcze i
polityczne. Tam jest równie najlepiej rozwini ta baza noclegowa. W wi kszo
ci podregionów na 1 km2 powierzchni przypadało od jednego do pi ciu miejsc
noclegowych, natomiast w wy ej wymienionych miastach, liczba miejsc noclegowych przypadaj ca na 1 km2 powierzchni wahała si od 16 w Łodzi do 48
Iwona B k
56
w Krakowie. Na podstawie wyznaczonego wska nika Deferta mo na stwierdzi , e w adnym z podregionów turystyka nie jest dominuj c form działal
no ci gospodarczej i tym samym nie maj one wykształconej funkcji turystycznej.
Tabela 10
Wska nik
Charvata
Wska nik g sto ci ruchu
Wska nik
g sto ci bazy
noclegowej
1
Dolno ! l " skie
podregiony:
– jeleniogórsko-wałbrzyski
– legnicki
– wrocławski
– m. Wrocław
Kujawsko-pomorskie
podregiony:
– bydgoski
– toru$ sko-włocławski
Lubelskie
podregiony:
– bialskopodlaski
– chełmsko-zamojski
– lubelski
Lubuskie
podregiony:
– gorzowski
– zielonogórski
Łódzkie
podregiony:
– łódzki
– piotrkowsko-skierniewicki
– m. Łód%
Małopolskie
podregiony:
– krakowsko-tarnowski
– nowos " decki
– m. Kraków
*
Wska nik
Schneidera
i podregiony
)
Wska nik
Deferta
Województwa
Wska nik wykorzystania
pojemno ci
noclegowej
Wska nik
rozwoju bazy
noclegowej
Wska niki rozwoju turystyki w województwach i podregionach Polski w 2002 roku
2
1,8
3
54
4
178
5
98
6
30
7
79
8
3
3,0
0,5
0,7
1,1
1,2
68
18
19
77
26
294
43
47
130
95
98
94
63
114
80
23
39
25
68
21
88
21
16
1689
30
4
1
1
25
1
1,3
1,1
1,0
24
27
22
103
88
57
78
82
57
18
25
22
27
32
20
1
1
1
2,1
1,0
0,8
1,8
26
19
23
50
86
41
59
106
41
43
79
60
12
20
31
28
14
14
29
36
1
1
1
1
2,2
1,5
0,7
68
39
21
141
85
51
65
55
75
31
25
30
42
31
30
1
1
1
0,5
0,9
0,6
2,1
15
25
22
60
35
75
44
191
64
81
75
90
28
27
38
28
16
24
594
128
1
1
16
5
0,4
4,4
2,1
15
82
110
28
385
208
69
88
101
37
19
53
28
120
2541
1
6
48
(
(
(
(
(
(
)
(
)
*
Intensywno ruchu turystycznego w województwach Polski
1
Mazowieckie
podregiony:
– ciechanowsko-płocki
– ostroł# cko-siedlecki
– warszawski
– radomski
– m. Warszawa
Opolskie
podregion
– opolski
Podkarpackie
podregiony:
– rzeszowsko-tarnobrzeski
– kro ! nie$ sko-przemyski
Podlaskie
podregiony:
– białostocko-suwalski
– łom+ y$ ski
Pomorskie
podregiony:
– słupski
– gda$ ski
–
, Gda$ sk-Gdynia-Sopot
l " skie
podregiony:
– północno ! l " ski
– południowo ! l " ski
– centralny ! l " ski
–
, rybnicko-jastrz# bski
wi # tokrzyskie
podregion
– ! wi # tokrzyski
Warmi$ sko-mazurskie
podregiony:
– elbl " ski
– olszty$ ski
– ełcki
Wielkopolskie
podregiony:
– pilski
– pozna$ ski
– kaliski
– koni$ ski
– m. Pozna$
Zachodniopomorskie
podregiony:
– szczeci$ ski
– koszali$ ski
57
2
0,7
3
36
4
69
5
100
6
53
7
52
8
1
0,5
0,7
0,3
0,5
1,2
0,6
15
12
16
11
81
14
30
29
41
34
137
34
65
44
134
73
117
61
32
18
53
25
69
24
12
7
26
12
2785
15
0
0
0
0
41
1
0,6
1,1
14
25
34
62
61
57
24
23
15
29
1
1
0,7
1,5
1,2
19
32
29
37
93
38
50
61
33
27
21
25
30
29
17
1
1
1
1,4
0,6
4,0
34
16
56
71
39
235
53
62
58
25
25
14
20
9
67
1
0
5
7,0
3,9
2,3
0,6
55
48
67
22
377
207
180
54
54
53
79
84
8
12
29
35
32
47
1213
86
4
4
42
2
0,7
2,7
0,2
0,3
0,7
41
76
10
8
22
56
245
19
16
44
82
89
82
55
60
59
28
42
28
30
38
94
238
1
3
6
25
1
0,7
2,4
22
50
44
130
60
55
30
21
25
29
1
1
1,5
3,1
2,6
1,2
26
78
33
33
68
196
106
71
46
64
41
60
18
25
13
28
19
46
15
37
1
2
1
1
1,0
1,6
0,5
1,2
1,2
6,9
27
30
16
34
63
80
55
84
35
69
106
517
53
51
66
58
86
75
26
18
31
28
51
12
17
29
18
33
1393
59
1
2
1
1
27
5
5,8
8,9
75
91
405
724
70
82
13
10
66
52
5
5
ródło: obliczenia własne na podstawie [4].
58
Iwona B k
Obszar Polski ma ró n atrakcyjno ze wzgl du na zró nicowanie rodowiska i nierównomierne zagospodarowanie na potrzeby turystyki. Warunkuje to
bardzo zró nicowany rozkład przestrzenny ruchu turystycznego. Koncentruje
si on w pewnych regionach i miejscowo ciach, podczas gdy inne, rozleglejsze
obszary, nie s prawie wcale odwiedzane przez turystów. Konsekwencj tego
stanu rzeczy jest małe znaczenie turystyki dla ekonomiki regionów, bud etów
terenowych i dochodów ludno ci. Wła ciwie dla adnego regionu w Polsce
turystyka nie jest głównym ródłem dochodów ani wiod c funkcj gospodarcz . W czterech województwach, najliczniej odwiedzanych, skupia si ponad
54% miejsc turystyki w Polsce. Wskazuje to na olbrzymi dysproporcj w zagospodarowaniu turystycznym i w konsekwencji rozmieszczeniu ruchu turystycznego. Województwa słabiej wyposa one w obiekty turystyczne cz sto
dysponuj równie cennymi walorami turystycznymi i mogłyby przej - cz ruchu z terenów nadmiernie obci ' onych. Wymaga to jednak znacznych inwestycji.
Turystyka ma ogromny wpływ na funkcjonowanie gospodarki. Przyczynia
si do rozwoju innych jej sektorów i daje zatrudnienie coraz wi kszej liczbie
osób. Na wiecie obserwuje si rosn c opłacalno turystyki. W poszczególnych krajach wyst puj jednak du e wahania. Dotycz one równie Polski,
która jest krajem o du ym potencjale turystycznym i ekonomicznym, jednak nie
w pełni wykorzystanym.
Kraj nasz, b d c w okresie przemian ekonomicznych, musi stawia na
rozwój turystyki. Jest to niezb dne do wyrównania bilansu płatniczego,
tworzenia nowych miejsc pracy i przesuni cia zatrudnienia z przemysłu
i rolnictwa do usług. Rozwój turystyki daje szans aktywizacji regionów
i miejscowo ci turystycznych, które nie maj korzystnych warunków do
rozwoju innych dziedzin gospodarki narodowej (na przykład region
nowos decki). Na takich obszarach aktywizowanych przez turystyk podnosi
si tempo ycia, poprawiaj warunki bytowe i kultura ycia codziennego
mieszka ców5.
Dla przyci gni cia wi kszej liczby turystów i podró nych nale y
profesjonalnie zaprezentowa potencjał turystyczny przez dobrze zorganizowany, promowany i wprowadzony na rynek produkt turystyczny. Rozwój
5
Zob. [1], s. 120.
Intensywno ruchu turystycznego w województwach Polski
59
turystyki i zwi zane z tym korzy ci ekonomiczne mog decydowa o przysz
ło ci polskiego sektora turystycznego i jego miejsca w gospodarce narodowej.
LITERATURA
1.
Gaworecki W.W.: Elementy turystyki mi . dzynarodowej. Wydawnictwo Uniwersyte-
tu Gda skiego, Gda sk 1993.
2.
Naumowicz K.: Turystyka w strefie nadmorskiej województwa szczeci/ skiego. Wy-
brane problemy funkcjonowania rynku. Uniwersytet Szczeci ski, Szczecin 1990.
3.
Ostrowski S.: Ruch turystyczny w Polsce. Sport i Turystyka, Warszawa 1972.
4.
Turystyka. GUS, Warszawa 1998–2001.
5.
Warszy ska J., Jackowski A.: Podstawy geografii turyzmu. PWN, Warszawa 1978.
INTENSITY OF TOURIST MOVEMENT IN POLISH VOIVODSHIPS
Summary
In the article we presented characteristics of tourist movement registered in accommodation base localised on the area of Polish voivodships. In the analysis we used
the ratios of tourist movement development, which allowed describing the role of analysed region in development of tourist sector in Poland.
Translated by Krzysztof Dmytrów