Geniusz i obsesja 2011.03.qxd

Geniusz i obsesja 2011.03.qxd
Geniusz i obsesja
78
18.3.2011
15:17
Page 78
lega∏a na podgrzaniu danego pierwiastka do momentu, gdy
stawa∏ si´ on jarzàcym gazem, a nast´pnie za∏amaniu Êwiat∏a,
jakie emitowa∏, za pomocà pryzmatu. Wskutek tego powstawa∏y t´czowe formy Êwietlne lub widma. Nie by∏o dwóch
pierwiastków, które wytworzy∏yby takie same formy Êwietlne. W ten sposób wczeÊniej odkryto osiem nowych pierwiastków. Demarçay podda∏ analizie substancj´ Marii, ale
stwierdzi∏, ˝e nie by∏a ona wystarczajàco czysta, aby wytworzyç spektrum. Gorzko rozczarowana, wróci∏a do laboratorium. W ciàgu dziesi´ciu dni, jak to okreÊli∏a, uda∏o jej si´
uzyskaç substancj´ czterysta razy bardziej aktywnà od uranu. Demarçay podda∏ analizie t´ substancj´, ale i tym razem nie by∏
w stanie wytworzyç czystej linii widma.
Maria czu∏a, ˝e nie mo˝e ju˝ d∏u˝ej czekaç… Jej prace badawcze z regu∏y by∏y dog∏´bne i niepodwa˝alne, tym razem
jednak jej determinacja, aby wygraç wyÊcig, w którym stawkà
by∏o odkrycie nowego pierwiastka, by∏a wa˝niejsza od naukowej ostro˝noÊci. Czy˝by przetar∏a nowy szlak za pomocà swojej metody badawczej po to tylko, aby stwierdziç, ˝e naukowcy
z Niemiec, W∏och i Anglii wykorzystali jà, aby szybciej ni˝ ona
odkryç nowe pierwiastki? Ustaliwszy mierzalny poziom promieniotwórczoÊci, by∏a przekonana, ˝e posiada wystarczajàcy
dowód na istnienie pierwiastka. Maria niezw∏ocznie og∏osi∏a
swoje odkrycie, nazywajàc ten pierwiastek polonem od nazwy
swej ukochanej ojczyzny. W lipcu paƒstwo Curie napisali trzecià prac´ na temat polonu, delikatnie wzmiankujàc, ˝e Demarçay nie odkry∏ jeszcze wyraênej linii widmowej dla tego pierwiastka ani nie zosta∏ on równie˝ odseparowany od bizmutu.
Piotr i Maria taktownie uwzgl´dnili te˝ swojego dobroczyƒc´
piszàc: (…) jeÊli istnienie nowego pierwiastka si´ potwierdzi, odkrycie to b´dziemy zawdzi´czaç nowej metodzie badawczej, w której wykorzystaliÊmy promienie Becquerela.
Jeden pierwiastek zosta∏ ju˝ odkryty, ale wraz ze wzrastajàcà ekscytacjà Maria postanowi∏a znaleêç tak˝e drugi pierwiastek, ten który zachowywa∏ si´ prawie identycznie jak bar. Nie
Geniusz i obsesja 2011.03.qxd
18.3.2011
15:17
Page 79
79
„Najlepsi sprinterzy”
Maria i Piotr pozujàcy w swoim laboratorium
by∏o rzeczà ∏atwà pozbyç si´ baru. Cztery miesiàce póêniej,
pewnego grudniowego poranka, uda∏o si´ jej jednak w koƒcu
uzyskaç substancj´, której promieniotwórczoÊç by∏a dziewi´çset razy wi´ksza od promieniotwórczoÊci czystego uranu.
Obawiajàc si´, ˝e ta ogromna si∏a mo˝e ulec szybkiemu rozpadowi, Maria zarzuci∏a na ramiona sweter i pobieg∏a schodami
na gór´, wpadajàc niczym burza do laboratorium Demarçaya.
Tym razem uda∏o mu si´ uzyskaç wyraênà, niepowtarzalnà lini´ widma. Zapisek z 19 grudnia 1898 roku w dzienniku laboratoryjnym ma∏˝eƒstwa Curie brzmia∏: „Rad” (nazwa pochodzi∏a od ∏aciƒskiego radius, oznaczajàcego „promieƒ”).