PL - Ipex.eu

WYSOKI PRZEDSTAWICIEL UNII
EUROPEJSKIEJ DO SPRAW
ZAGRANICZNYCH I POLITYKI
BEZPIECZEŃSTWA
KOMISJA
EUROPEJSKA
Bruksela, dnia 18.2.2015 r.
JOIN(2015) 4 final
ANNEXES 1 to 2
ZAŁĄCZNIKI
do
wspólnego wniosku
DECYZJA RADY
w sprawie stanowiska Unii w ramach Rady Stowarzyszenia utworzonej na mocy Układu
o stowarzyszeniu między Unią Europejską, Europejską Wspólnotą Energii Atomowej i
jej państwami członkowskimi, z jednej strony, a Ukrainą, z drugiej strony, w
odniesieniu do przyjęcia zalecenia w sprawie realizacji programu stowarzyszeniowego
UE–Ukraina
PL
PL
ZAŁĄCZNIKI
do
wspólnego wniosku
DECYZJA RADY
w sprawie stanowiska Unii w ramach Rady Stowarzyszenia utworzonej na mocy Układu
o stowarzyszeniu między Unią Europejską, Europejską Wspólnotą Energii Atomowej i
jej państwami członkowskimi, z jednej strony, a Ukrainą, z drugiej strony, w
odniesieniu do przyjęcia zalecenia w sprawie realizacji programu stowarzyszeniowego
UE–Ukraina
PL
2
PL
ZAŁĄCZNIK 1
Projekt
ZALECENIE
w sprawie realizacji programu stowarzyszeniowego UE–Ukraina
RADA WSPÓŁPRACY UE–UKRAINA,
uwzględniając Układ o stowarzyszeniu między Unią Europejską, Europejską Wspólnotą
Energii Atomowej i jej państwami członkowskimi, z jednej strony, a Ukrainą, z drugiej strony
(zwany dalej „układem o stowarzyszeniu”), w szczególności jego art. 463,
a także mając na uwadze, co następuje:
(1)
Zgodnie z art. 463 układu o stowarzyszeniu Rada Stowarzyszenia jest
uprawniona do wydawania odpowiednich zaleceń na potrzeby realizacji celów
w nim zawartych.
(2)
Zgodnie z art. 476 układu o stowarzyszeniu Strony podejmują wszelkie ogólne
lub szczególne środki wymagane w celu wypełnienia swoich zobowiązań w
ramach układu.
(3)
Do momentu wejścia w życie układ o stowarzyszeniu jest stosowany
tymczasowo zgodnie z decyzją Rady 2014/294/UE1 z dnia 17 marca 2014 r.,
decyzją Rady 2014/668/UE2 z dnia 23 czerwca 2014 r. i decyzją Rady
2014/691/UE z dnia 29 września 2014 r.3.
(4)
Strony
układu
o
stowarzyszeniu
uzgodniły
treść
programu
stowarzyszeniowego, którego zamierzeniem jest przygotowanie i ułatwienie
wykonania układu o stowarzyszeniu poprzez utworzenie praktycznych ram
umożliwiających realizację nadrzędnych celów, jakimi jest stowarzyszenie
polityczne i integracja gospodarcza.
(5)
Program stowarzyszeniowy służy dwojakiemu celowi: określeniu konkretnych
środków służących wypełnieniu zobowiązań Stron określonych w układzie o
stowarzyszeniu oraz zapewnieniu szerszych ram dla dalszego zacieśnienia
stosunków między UE a Ukrainą, co pozwoli na osiągnięcie wysokiego stopnia
integracji gospodarczej i pogłębienie współpracy politycznej zgodnie z
ogólnym celem układu o stowarzyszeniu,
PRZYJMUJE NINIEJSZE ZALECENIE:
Artykuł
Rada Stowarzyszenia zaleca, aby Strony realizowały określony w załączniku program
stowarzyszeniowy UE–Ukraina w zakresie, w jakim realizacja ta ma na celu osiągnięcie
celów układu o stowarzyszeniu między Unią Europejską, Europejską Wspólnotą Energii
Atomowej i jej państwami członkowskimi, z jednej strony, a Ukrainą, z drugiej strony.
Sporządzono w […].
W imieniu Rady Stowarzyszenia
1
2
3
PL
Dz.U. L 161/1 z 29.5.2014, s. 1.
Dz.U. L 278/1 z 20.9.2014, s. 1.
Dz.U. L 289/1 z 3.10.2014, s. 1.
3
PL
Przewodniczący
PL
4
PL
ZAŁĄCZNIK 2
ZAŁĄCZNIK 2
Program stowarzyszeniowy UE–Ukraina
mający na celu
stowarzyszeniu
I.
przygotowanie
i
ułatwienie
wykonania
układu
o
CZĘŚĆ STRATEGICZNA
Unia Europejska i Ukraina (zwane dalej „Stronami”) uznają, że kontekst ich stosunków uległ
znaczącym, pozytywnym zmianom. Stosunki między UE a Ukrainą opierają się obecnie na
tych częściach układu o stowarzyszeniu, które są stosowane tymczasowo, na częściach
umowy o partnerstwie i współpracy (UPiW), które pozostają w mocy, a także na ramach
określonych w europejskiej polityce sąsiedztwa. Strony opracowały i uruchomiły również
plan działania w zakresie liberalizacji reżimu wizowego, którego skuteczna realizacja stanowi
podstawowy element stowarzyszenia politycznego i integracji gospodarczej Ukrainy z Unią
Europejską określony w układzie o stowarzyszeniu, zwłaszcza w kontekście znacznego
zwiększenia mobilności i poprawy kontaktów międzyludzkich.
Strony rozpoczęły negocjowanie układu o stowarzyszeniu w 2007 r., natomiast negocjacje
dotyczące pogłębionej i kompleksowej strefy wolnego handlu (DCFTA), która miała stać się
integralną częścią tego układu, rozpoczęto w 2008 r. Dnia 19 grudnia 2011 r. zakończono
negocjacje w sprawie układu o stowarzyszeniu, następnie dnia 30 marca 2012 r. parafowano
treść układu, a dnia 19 lipca 2012 r. – część układu poświęconą DCFTA. Po podpisaniu
politycznych rozdziałów układu o stowarzyszeniu między UE a Ukrainą na szczycie UE w
dniu 21 marca 2014 r. obie Strony podpisały pozostałe sekcje układu, w tym – przy okazji
szczytu UE, który odbył się w dniu 27 czerwca 2014 r. – sekcję poświęconą pogłębionej i
kompleksowej strefie wolnego handlu (DCFTA),
W dniu 16 września 2014 r. ukraiński parlament ratyfikował układ o stowarzyszeniu, zaś
Parlament Europejski wydał zgodę, umożliwiając tymczasowe stosowanie odpowiednich
postanowień układu o stowarzyszeniu od dnia 1 listopada 2014 r. oraz postanowień zawartych
w sekcji dotyczącej DCFTA od dnia 1 stycznia 2016 r.
Konieczne jest podjęcie działań w celu zapewnienia Stronom możliwości czerpania pełnych
korzyści z układu, poczynając od tymczasowego stosowania niektórych jego części. Celem
niniejszego programu stowarzyszeniowego jest przygotowanie i ułatwienie wykonania układu
o stowarzyszeniu poprzez utworzenie praktycznych ram umożliwiających realizację ogólnych
zamierzeń stowarzyszenia politycznego i integracji gospodarczej oraz poprzez opracowanie
listy priorytetów wspólnych prac w poszczególnych sektorach. Fakt, że koncentruje się on na
ograniczonej liczbie priorytetów, nie powinien mieć wpływu na zakres lub zasadność dialogu
prowadzonego obecnie w ramach umowy o partnerstwie i współpracy, innych umów lub
PL
5
PL
wielostronnego wymiaru Partnerstwa Wschodniego, ani na zakres i zasadność dialogu
prowadzonego w przyszłości w ramach układu o stowarzyszeniu. W szczególności nie
powinien on przesądzać o wykonaniu zobowiązań podjętych w ramach układu o
stowarzyszeniu / DCFTA po jego wejściu w życie lub w okresie tymczasowego stosowania.
II.
ZASADY,
INSTRUMENTY I ŚRODKI STOSOWANE W CELU REALIZACJI PROGRAMU
STOWARZYSZENIOWEGO
Program stowarzyszeniowy będzie realizowany w oparciu o następujące wspólne zasady:
PL
•
program stowarzyszeniowy stanowi praktyczny instrument mający na celu
przygotowanie i ułatwienie pełnego wykonania układu o stowarzyszeniu między UE
a Ukrainą oraz osiągnięcie ogólnych celów, jakimi jest stowarzyszenie polityczne i
integracja gospodarcza;
•
priorytety działań określone w programie stowarzyszeniowym uzupełniają obowiązki
Stron polegające na wdrażaniu tymczasowo stosowanych części układu o
stowarzyszeniu między UE a Ukrainą oraz wykonaniu wszystkich jego postanowień
po wejściu w życie tego układu, jak również na zagwarantowaniu wypracowania
przez Strony jednolitej interpretacji działań koniecznych do dalszego pogłębiania
stowarzyszenia politycznego i integracji gospodarczej;
•
priorytety działań określone w programie stowarzyszeniowym należy zdefiniować z
uwzględnieniem struktury ram instytucjonalnych przedstawionej w układzie o
stowarzyszeniu między UE a Ukrainą, uznając odpowiednie zadania i obowiązki
poszczególnych organów, w szczególności jeżeli chodzi o Parlamentarny Komitet
Stowarzyszenia i Platformę Społeczeństwa Obywatelskiego;
•
program stowarzyszeniowy należy realizować z pełnym poszanowaniem zasad
przejrzystości, rozliczalności i integracji;
•
realizacja programu stowarzyszeniowego wymaga zaangażowania obu Stron;
•
celem programu stowarzyszeniowego jest osiągnięcie wymiernych i wyraźnie
określonych rezultatów poprzez stopniowe wdrażanie praktycznych środków;
•
Strony uznają znaczenie, jakie ma wspieranie realizacji uzgodnionych priorytetów za
pomocą właściwych i wystarczających środków politycznych, technicznych i
finansowych; oraz
•
niniejszy program stowarzyszeniowy jest podstawowym narzędziem służącym do
monitorowania i oceny postępów Ukrainy w wykonywaniu układu o stowarzyszeniu
między UE a Ukrainą, a także do monitorowania i oceny osiągnięć w zakresie
realizacji ogólnych celów stowarzyszenia politycznego i integracji gospodarczej, w
szczególności jeżeli chodzi o osiągnięcia Ukrainy w zapewnianiu poszanowania
wspólnych wartości i postępy w osiąganiu konwergencji z UE w obszarach polityki,
gospodarki i prawa. Realizacja programu stowarzyszeniowego będzie przedmiotem i
elementem corocznej sprawozdawczości, monitorowania i oceny. Poczynione
postępy będą rozpatrywane w ramach struktur utworzonych na mocy układu o
stowarzyszeniu, umowy o partnerstwie i współpracy lub innych odpowiednich
umów. W ramach tego procesu Strony będą dążyły do przeprowadzenia, w miarę
możliwości, ogólnej wspólnej oceny postępów poczynionych w danym roku.
6
PL
Unia Europejska będzie wspierała Ukrainę w realizacji celów i priorytetów określonych w
programie stowarzyszeniowym. Wsparcie takie będzie udzielane z wykorzystaniem
wszystkich dostępnych źródeł wsparcia UE, wiedzy fachowej i doradztwa, najlepszych
praktyk i know-how, jak również wymiany informacji, w tym udzielania porad i
ustrukturyzowanego procesu zbliżania przepisów krajowych do dorobku prawnego UE, oraz
wsparcia na rzecz budowania zdolności i wzmocnienia instytucjonalnego. W tym kontekście
zadaniem Ukrainy jest pełne wykorzystanie roli, jaką pełni misja doradcza Unii Europejskiej
na rzecz reformy cywilnego sektora bezpieczeństwa na Ukrainie, będąca częścią ogólnego
wkładu UE w proces reform. Ukraina będzie także dążyła do koordynacji wsparcia
uzyskanego od innych swoich partnerów i zachęcała do takiej koordynacji. Ponadto na
potrzeby wsparcia realizacji programu stowarzyszeniowego dostępne będą odpowiednie
unijne instrumenty finansowe. Niezależnie od powyższego program stowarzyszeniowy sam w
sobie nie jest dokumentem programowania finansowego i nie zastępuje działań z zakresu
programowania lub ustalania finansowania podejmowanych przez Strony.
Wsparcie unijne będzie zapewniane w kontekście ogólnych priorytetów pomocy na rzecz
Ukrainy w wysokości określonej w wieloletnim programowaniu w ramach Europejskiego
Instrumentu Sąsiedztwa (ENI) jako część całkowitych środków finansowych dostępnych dla
Ukrainy i z pełnym poszanowaniem odpowiednich zasad i procedur dotyczących unijnej
pomocy zewnętrznej.
W latach 2007–2013 UE przeznaczyła kwotę 1 005,6 mln EUR na pomoc dwustronną dla
Ukrainy, skupiając się przede wszystkim na wsparciu na rzecz rozwoju demokratycznego i
dobrych rządów, wsparciu na rzecz przeprowadzenia reformy regulacyjnej i budowania
potencjału administracyjnego, wsparciu na rzecz rozwoju infrastruktury (krajowy program
orientacyjny na lata 2007–2010) oraz na dobrych rządach i państwie prawa, ułatwianiu
wejścia w życie układu o stowarzyszeniu między UE a Ukrainą, w tym DCFTA, i
zrównoważonym rozwoju (krajowy program orientacyjny na lata 2011–2013). Szereg
projektów finansowanych na podstawie tych ram jest nadal w trakcie realizacji.
Orientacyjna kwota środków finansowych przydzielonych na pomoc dwustronną dla Ukrainy
w latach 2014–2020 wynosi od 828 mln EUR do 1 013 mln EUR. Podobnie jak pozostałe
państwa objęte ENI, Ukraina może także korzystać z dodatkowych środków pochodzących z
programu parasolowego.
W 2014 r. w odpowiedzi na szybki rozwój wydarzeń na Ukrainie i pilną potrzebę
uruchomienia znacznego wsparcia finansowego na rzecz zapewnienia stabilizacji i rozwoju
państwa UE zatwierdziła specjalny pakiet pomocowy o wartości 365 mln EUR, obejmujący
umowę na rzecz budowania państwowości opiewającą na kwotę 355 mln EUR i program
wsparcia społeczeństwa obywatelskiego o wartości 10 mln EUR.
W 2015 r. ewentualny specjalny pakiet pomocowy mógłby być ukierunkowany przede
wszystkim na działania związane z rozwojem i odbudową sektora prywatnego. W wyniku
zbliżającego się wieloletniego programowania na lata 2016–2017 unijna pomoc dwustronna
powinna zostać objęta jednolitymi ramami wsparcia w zależności od sytuacji na miejscu.
PL
7
PL
Społeczeństwo obywatelskie, w szczególności Platforma Społeczeństwa Obywatelskiego UE–
Ukraina, jak również Parlamentarny Komitet Stowarzyszenia również będą zachęcane do
skierowania swoich działań związanych z monitorowaniem na program stowarzyszeniowy.
Niniejszy program stowarzyszeniowy można w razie potrzeby zmieniać lub aktualizować za
zgodą Rady Stowarzyszenia UE–Ukraina.
III.
CZĘŚĆ OPERACYJNA
1.
Krótkoterminowe priorytety działań
Komitet Stowarzyszenia, utworzony na mocy układu o stowarzyszeniu, określi priorytety
działań i wytyczne dotyczące realizacji programu stowarzyszeniowego zgodnie z
postanowieniami sekcji III pkt 8 poniżej.
Spośród priorytetów zawartych w programie stowarzyszeniowym w pierwszej kolejności
należy podjąć krótkoterminowe działania w zakresie reform, wśród których znajdują się:
•
reforma konstytucyjna
ponowne rozpoczęcie reformy konstytucyjnej w drodze otwartego procesu z
udziałem wielu stron, obejmującego aktywne konsultacje ze społeczeństwem
obywatelskim oraz przeprowadzonego zgodnie z zaleceniami Komisji Weneckiej, w
ramach którego podejmowane będą działania legislacyjne mające na celu zmianę
konstytucji, umożliwienie reformy decentralizacyjnej i reformy sądownictwa;
•
reforma wyborcza
podjęcie działań mających na celu harmonizację prawa wyborczego poprzez jego
ujednolicenie oraz zreformowanie finansowania partii politycznych, w tym
finansowania przez państwo. Przedmiotową reformę należy przygotować w drodze
otwartego procesu z udziałem wielu stron, przeprowadzonego zgodnie z zaleceniami
OBWE/ODIHR, GRECO i Komisji Weneckiej, który w pierwszej kolejności – w
świetle wyborów samorządowych zaplanowanych na drugą połowę 2015 r. –
obejmie zmianę ustawodawstwa dotyczącego wyborów samorządowych;
•
zapobieganie i zwalczanie korupcji
wykazanie znacznych postępów w walce z korupcją, między innymi poprzez
wdrożenie kompleksowego pakietu przepisów antykorupcyjnych przyjętego w dniu
14 października 2014 r., poczynając od powołania i zapewnienia skutecznego
funkcjonowania zarówno Krajowego Biura Antykorupcyjnego, jak i Krajowej
Agencji ds. Zapobiegania Korupcji;
•
reforma sądownictwa
podjęcie dalszych działań w zakresie reformy sądownictwa, w szczególności poprzez
przyjęcie, zgodnie z normami europejskimi oraz w ścisłym porozumieniu z Radą
PL
8
PL
Europy/Komisją Wenecką, strategii reformy wymiaru sprawiedliwości, w tym
szczegółowego i kompleksowego planu wdrażania;
•
reforma administracji publicznej
rozpoczęcie kompleksowej reformy administracji publicznej, zwłaszcza służby
cywilnej i służby w organach samorządu lokalnego, ze szczególnym uwzględnieniem
europejskich zasad administracji publicznej, między innymi poprzez sfinalizowanie i
przyjęcie projektu ustawy w sprawie reformy służby cywilnej;
•
deregulacja
zmniejszenie obciążeń regulacyjnych dla przedsiębiorstw, w szczególności MŚP,
poprzez ograniczenie liczby pozwoleń i licencji;
•
reforma zamówień publicznych
zwiększenie przejrzystości i konkurencyjności zamówień publicznych; dostosowanie
wykazu wyjątków dotyczących sfery zamówień publicznych do przepisów dyrektyw
UE w sprawie zamówień publicznych; zapewnienie konkurencyjnych zamówień
publicznych i dostępu do informacji związanych z zamówieniami publicznymi,
zwłaszcza przez przedsiębiorstwa publiczne;
•
reforma podatkowa, w tym zwroty VAT
podjęcie działań mających na celu poprawę wydajności administracji podatkowej,
między innymi na etapie rozpatrywania wniosków o zwrot VAT, w celu zapewnienia
terminowego rozliczenia wszystkich uznanych wniosków o zwrot VAT, przy
jednoczesnym eliminowaniu wszelkich form dyskryminacji;
•
kontrola zewnętrzna
dalsze rozwijanie funkcji kontroli zewnętrznej na podstawie niedawno
przeprowadzonych reform w celu wzmocnienia mechanizmów kontroli i równowagi;
•
reforma sektora energetycznego
zgodnie z trzecim pakietem energetycznym: przyspieszenie rozdziału i
restrukturyzacji Naftogazu, przyjęcie ustawy w sprawie nowego organu
regulacyjnego ds. gazu, energii elektrycznej i mediów oraz przedłożenie, w
porozumieniu z UE, projektów ustaw dotyczących rynku gazu i energii elektrycznej.
2.
Dialog polityczny
2.1
Demokracja, praworządność, prawa człowieka i podstawowe wolności
Strony zgadzają się prowadzić dialog i realizować współpracę w celu wzmocnienia
poszanowania zasad demokracji, praworządności i dobrych rządów, praw człowieka i
podstawowych wolności, w tym praw osób należących do mniejszości narodowych,
zapisanych w kluczowych konwencjach ONZ i Rady Europy oraz powiązanych z nimi
protokołach. Wspomniane dialog i współpraca obejmują następujące obszary:
(i)
PL
wzmocnienie stabilności, niezależności i efektywności instytucji stojących na straży
demokracji i praworządności, a w szczególności:
9
PL
(ii)
•
przeprowadzenie i zakończenie kompleksowego i przejrzystego procesu
reformy konstytucyjnej, obejmującego aktywne konsultacje ze społeczeństwem
obywatelskim i innymi zainteresowanymi stronami, mającego na celu dalsze
rozwijanie konstytucyjnego systemu skutecznych mechanizmów kontroli i
równowagi pomiędzy instytucjami państwowymi oraz umożliwienie
przeprowadzenia reformy decentralizacyjnej i reformy sądownictwa w świetle
odpowiednich zaleceń Komisji Weneckiej;
•
wzmocnienie funkcjonowania samorządów lokalnych i regionalnych oraz
statusu prawnego służby w organach samorządu lokalnego między innymi w
drodze reformy decentralizacyjnej, zakładającej przekazanie tym organom
znacznych kompetencji i powiązanych środków finansowych, zgodnie z
odpowiednimi normami zawartymi w Europejskiej karcie samorządu
lokalnego;
•
udoskonalenie i harmonizacja całego prawa wyborczego poprzez jego
ujednolicenie, podniesienie jakości innych przepisów związanych z wyborami,
zwłaszcza przepisów dotyczących referendów i Centralnej Komisji Wyborczej
oraz przepisów dotyczących finansowania partii politycznych (w tym
finansowania przez państwo) w drodze otwartego procesu z udziałem wielu
stron, przeprowadzonego zgodnie z zaleceniami OBWE/ODIHR, Komisji
Weneckiej i GRECO;
•
ścisłą współpracę na rzecz dostosowania ram prawnych służby cywilnej
Ukrainy do europejskich zasad administracji publicznej oraz zwiększenia
zdolności administracji publicznej na Ukrainie na podstawie oceny
przeprowadzonej przez SIGMA, z uwzględnieniem efektywnego zarządzania
finansami publicznymi, skutecznej walki z korupcją i reformy służby cywilnej;
•
pomoc w zapewnieniu pełnej realizacji mandatu Rzecznika Praw
Obywatelskich, w tym realizacji jego/jej działań w regionach i promowanie
jego/jej współpracy z europejskimi instytucjami i sieciami ds. praw człowieka.
Istotne znaczenie dla realizacji tego priorytetu będą miały zasady dotyczące
statusu instytucji krajowych (zasady paryskie)4;
zapewnienie niezależności, bezstronności, profesjonalizmu i skuteczności
sądownictwa, prokuratury oraz organów ścigania, które powinny być wolne od
korupcji i ingerencji politycznej lub jakichkolwiek innych niewłaściwych wpływów:
•
podjęcie dodatkowych działań na rzecz reformy sądownictwa, w szczególności
poprzez przyjęcie, zgodnie z normami europejskimi oraz w ścisłym
porozumieniu z Radą Europy/Komisją Wenecką, strategii reformy wymiaru
sprawiedliwości, w tym szczegółowego i kompleksowego planu wdrażania,
przede wszystkim w celu:
–
4
PL
wdrożenia ukraińskiej ustawy o prokuraturze i podjęcia wszelkich
niezbędnych działań organizacyjnych i prawnych w celu zapewnienia
zgodności działań prokuratury z normami europejskimi;
Przyjęte uchwałą Zgromadzenia Ogólnego ONZ nr 48/134 z dnia 20 grudnia 1993 r.
10
PL
(iii)
PL
zapewnienia skutecznego funkcjonowania Wysokiej Rady ds. Wymiaru
Sprawiedliwości;
–
przyjęcia i wdrożenia przepisów w zakresie systemu sądownictwa i
statusu
sędziów;
•
podjęcie odpowiednich działań w zakresie reformy policji, w tym
wprowadzenie zmian do Kodeksu karnego i innych aktów ustawodawczych
związanych z przyjęciem przepisów ramowych dotyczących funkcjonowania
policji, w ścisłym porozumieniu z Radą Europy/Komisją Wenecką, oraz
udoskonalenie szkoleń dla sędziów, urzędników sądowych i prokuratorów, jak
również personelu pomocniczego i pracowników organów ścigania;
•
skuteczne wdrażanie i stosowanie Kodeksu cywilnego, karnego,
gospodarczego i administracyjnego oraz powiązanych z nimi Kodeksów
postępowania, w oparciu o normy europejskie;
•
zapewnienie zasobów niezbędnych do skutecznego wdrażania Kodeksu
postępowania karnego i przepisów o adwokaturze;
•
opracowanie i przeprowadzenie reformy cywilnego sektora bezpieczeństwa w
oparciu o praworządność, demokratyczne rządy, rozliczalność i poszanowanie
praw człowieka, przy pomocy i w pełnym porozumieniu z misją doradczą Unii
Europejskiej na Ukrainie (EUAM) między innymi poprzez rozwój dostępnych,
rozliczalnych, skutecznych, przejrzystych i profesjonalnych sił policyjnych,
wprowadzenie opartego na prawach podejścia do działań policyjnych,
prowadzenie działań policyjnych z wykorzystaniem danych wywiadowczych
oraz zwalczanie przestępczości, w tym cyberprzestępczości;
zapewnienie poszanowania praw człowieka i podstawowych wolności dzięki szeroko
zakrojonej współpracy w zakresie ochrony praw człowieka i podstawowych
wolności, obejmującej zarówno indywidualne przypadki, jak i kwestie dotyczące
aktów prawa międzynarodowego z zakresu praw człowieka. Współpraca ta obejmuje
między innymi:
•
a)
–
przyjęcie i wdrożenie krajowej strategii dotyczącej praw człowieka i
stosownego planu działania na rzecz zapewnienia spójności działań Ukrainy
podejmowanych w celu wywiązania się z jej zobowiązań międzynarodowych i
realizacji priorytetów polityki w obszarze praw człowieka;
promowanie wdrażania międzynarodowych i regionalnych standardów praw
człowieka
•
szybkie wykonanie wszystkich wyroków Europejskiego Trybunału Praw
Człowieka oraz promowanie rozwijającego się orzecznictwa Trybunału jako
głównego źródła międzynarodowego prawa regulującego kwestie praw
człowieka, przy wsparciu UE, a także wzmocnienie uprawnień prewencyjnych
i nadzorczych Pełnomocnika Rządu ds. Europejskiego Trybunału Praw
Człowieka w celu zapewnienia skutecznego wykonywania wyroków tego
Trybunału;
•
wdrażanie zaleceń Rady Europy związanych z warunkami zatrzymywania i
pomocą medyczną dla zatrzymanych osób;
11
PL
b)
•
podnoszenie świadomości sędziów, prokuratorów i innych organów ścigania w
zakresie praw człowieka za pomocą wspólnych działań na rzecz doskonalenia
szkoleń organizowanych dla sędziów, prokuratorów i funkcjonariuszy organów
ścigania i poświęconych tematyce praw człowieka oraz w szczególności
przeciwdziałania torturom oraz nieludzkiemu i poniżającemu traktowaniu;
•
kontynuowanie
wdrażania
Konwencji
ONZ
o
prawach
niepełnosprawnych i Protokołu fakultatywnego do tej konwencji;
•
zapewnienie pełnego stosowania ram legislacyjnych dotyczących kwestii
antydyskryminacyjnych we wszystkich obszarach, w tym wdrażanie ustawy
antydyskryminacyjnej i zwiększenie uprawnień Rzecznika Praw
Obywatelskich zgodnie ze sprawozdaniami okresowymi z realizacji planu
działania w zakresie liberalizacji reżimu wizowego;
osób
wolność wypowiedzi, zrzeszania się i zgromadzeń
wolność wypowiedzi:
promowanie ram prawnych i administracyjnych niezbędnych do korzystania z
wolności wypowiedzi, ze szczególnym naciskiem na środki masowego przekazu i
prawa dziennikarzy, w szczególności poprzez:
•
współpracę w zakresie opracowywania i wdrażania systemu publicznego
nadawania, w tym wymianę najlepszych praktyk, przyjęcie ram legislacyjnych
i ich wdrażanie zgodnie z normami europejskimi i międzynarodowymi;
•
podejmowanie dalszych kroków na rzecz ustanowienia jasnych zasad
zrównoważonego dostępu konkurentów wyborczych do mediów;
•
•
nawiązywanie współpracy na rzecz utrzymania warunków, jakie są niezbędne,
aby dziennikarze mogli wykonywać swoją pracę swobodnie i bez narażania się
na zagrożenia lub faktyczną przemoc. Współpraca taka będzie obejmowała
wymianę najlepszych praktyk w zakresie skutecznej ochrony dziennikarzy
przez organy ścigania;
•
wolność zgromadzeń:
•
podejmowanie konkretnych działań zmierzających do przyjęcia i pełnego
wdrożenia przepisów w zakresie wolności pokojowego zgromadzania się w
ścisłej współpracy z ukraińskim społeczeństwem obywatelskim, OBWEODIHR i Komisją Wenecką oraz zgodnie z najlepszymi praktykami
europejskimi;
•
zacieśnianie współpracy w celu dalszego zwiększania świadomości organów
ścigania i sądów w zakresie poszanowania wolności pokojowego
zgromadzania się, zwłaszcza w drodze wymiany najlepszych praktyk, szkoleń i
współpracę w zakresie wdrażania przepisów prawa;
wolność zrzeszania się:
tworzenie korzystnych warunków prawnych i instytucjonalnych dla instytucji
społeczeństwa obywatelskiego, w szczególności w celu promowania zaangażowania
obywateli i ich udziału w publicznych procesach decyzyjnych;
c)
PL
zapewnienie poszanowania praw osób należących do mniejszości
12
PL
d)
e)
f)
g)
PL
•
wymiana najlepszych praktyk w zakresie środków ochrony mniejszości przed
dyskryminacją i wykluczeniem zgodnie z normami europejskimi i
międzynarodowymi w celu opracowania nowoczesnych ram prawnych;
nawiązywanie ścisłej współpracy między organami a przedstawicielami grup
mniejszości;
•
współpraca dotycząca środków zwalczania rosnącej nietolerancji i przypadków
przestępstwa z nienawiści (czy to z powodu rasizmu, homofobii, ksenofobii
czy antysemityzmu);
przeciwdziałanie torturom oraz nieludzkiemu i poniżającemu traktowaniu
•
dalsze wzmacnianie wysiłków mających na celu ulepszenie podstawy prawnej
i praktyki w obszarze pozbawiania wolności, w szczególności w odniesieniu do
aresztu tymczasowego i zatrzymania administracyjnego, w celu skutecznego
rozwiązania problemu arbitralnych zatrzymań;
•
poprawa warunków przetrzymywania wszystkich więźniów, zarówno
przebywających w areszcie tymczasowym, jak i osadzonych po wydaniu
wyroku skazującego, a także warunków eskortowania więźniów, mająca na
celu wyeliminowanie złego traktowania i wdrożenie zaleceń Komitetu ONZ
przeciwko Torturom i europejskiego komitetu ds. zapobiegania torturom;
•
zapewnienie zasobów niezbędnych do skutecznego wdrażania krajowego
mechanizmu zapobiegania torturom;
•
ustanowienie skutecznego mechanizmu rozpatrywania skarg na działania
funkcjonariuszy organów ścigania i prowadzenie dochodzeń w tych sprawach
przez niezależny organ (Krajowe Biuro Śledcze);
zapewnienie równego traktowania
•
wymiana najlepszych praktyk w celu zapewnienia równego traktowania kobiet
i mężczyzn w życiu społecznym i gospodarczym oraz promowanie większego
udziału kobiet w życiu publicznym i procesie decyzyjnym;
•
zwalczanie przemocy domowej poprzez działanie na rzecz wzmocnienia ram
legislacyjnych i praktyk organów ścigania w związku z przemocą domową
oraz poprzez podnoszenie świadomości i organizowanie szkoleń;
zapewnienie poszanowania praw dziecka
•
wdrażanie środków mających na celu ochronę dzieci przed wszystkimi
formami przemocy oraz poprawę sytuacji dzieci z najsłabszych grup
społecznych, a także rozwiązanie problemu ubóstwa dzieci, w tym wdrażanie
środków w kontekście zobowiązań wynikających z Protokołu fakultatywnego
do Konwencji o prawach dziecka w sprawie handlu dziećmi, dziecięcej
prostytucji i dziecięcej pornografii w celu zacieśnienia współpracy na rzecz
zwalczania sprzedaży dzieci, handlu dziećmi i ich wykorzystywania;
•
zapewnienie odpowiednich zasobów i wzmocnienie roli Rzecznika Praw
Obywatelskich w celu podjęcia niezbędnych środków i monitorowania
sytuacji;
•
opracowanie norm dotyczących wymiaru sprawiedliwości dla nieletnich
zgodnie z odpowiednimi normami międzynarodowymi;
zapewnienie poszanowania praw związkowych i podstawowych norm pracy
13
PL
•
2.2.
PL
dalsze wzmacnianie wysiłków, między innymi poprzez wymianę najlepszych
praktyk, na rzecz promowania pełnego korzystania z praw związkowych i
podstawowych norm pracy zapisanych w konwencjach Międzynarodowej
Organizacji Pracy, a także na rzecz promowania efektywnego wykorzystania
rokowań zbiorowych.
Zapobieganie i zwalczanie korupcji
•
Wdrażanie odpowiednich zaleceń Rady Europy, Grupy Państw Przeciwko
Korupcji (GRECO) i OECD;
•
zapewnienie odpowiednich działań następczych w związku z zaleceniami w
sprawie zwalczania korupcji, które przedstawiono w sprawozdaniach
okresowych z realizacji planu działania w zakresie liberalizacji reżimu
wizowego;
•
udział w obszernym procesie reform antykorupcyjnych, który ma przynieść
wymierne rezultaty w zakresie zapobiegania i zwalczania korupcji dzięki jasno
określonym obowiązkom przypisanym wyspecjalizowanym organom i dzięki
budżetowi przydzielonemu na realizację poszczególnych działań;
•
zapewnienie wdrożenia przepisów antykorupcyjnych przyjętych w dniu 14
października 2014 r., w szczególności szybkie i skuteczne utworzenie obu
agencji przewidzianych w przepisach antykorupcyjnych, oraz opracowanie
kompleksowego planu realizacji krajowej strategii antykorupcyjnej na lata
2014–2017;
•
zapewnienie sprawnego funkcjonowania Biura Antykorupcyjnego jako
wyspecjalizowanej antykorupcyjnej agencji śledczej zajmującej się
wykrywaniem poważnych przestępstw korupcyjnych i prowadzeniem
postępowań przygotowawczych w związku z takimi przestępstwami;
•
zapobieganie i zwalczanie korupcji, zwłaszcza korupcji na dużą skalę, na
wszystkich poziomach społeczeństwa, w organach ścigania, organach celnych i
systemach podatkowych oraz zapewnienie przejrzystości finansowania poprzez
opracowanie kodeksów etycznych i prowadzenie specjalistycznych szkoleń;
•
wdrożenie przepisów, które wprowadzają nowy system konfiskaty i
zajmowania dochodów z przestępstwa zgodnie z normami europejskimi;
•
zapewnienie przejrzystości w odniesieniu do ujawniania informacji
majątkowych i wdrożenie systemu przejrzystości i weryfikacji oświadczeń
majątkowych polityków i urzędników publicznych;
•
zapewnienie jawności informacji o beneficjentach końcowych podmiotów
prawnych i zarejestrowanych prawach do nieruchomości oraz obciążeniach na
nieruchomościach, które są zawarte w krajowym rejestrze praw do
nieruchomości;
•
wprowadzenie ochrony osób zgłaszających przypadki naruszenia i zapewnienie
odpowiedniej ochrony przed niekorzystnymi skutkami;
•
podjęcie niezbędnych kroków w celu zawarcia umowy o współpracy z
Eurojustem, parafowanej w dniu 8 grudnia 2011 r., i umowy o współpracy
operacyjnej z Europolem;
14
PL
2.3
•
zapewnienie przejrzystości i rozliczalności na wszystkich poziomach poprzez
stworzenie warunków umożliwiających monitorowanie korupcji przez
podmioty społeczeństwa obywatelskiego i niezależne media;
•
zreformowanie przepisów dotyczących finansowania partii politycznych
zgodnie z zaleceniami GRECO i procedur pozbawiania immunitetu posłów, w
sprawie których prowadzone jest dochodzenie.
Polityka zagraniczna i bezpieczeństwa
Kwestie regionalne i międzynarodowe, współpraca w zakresie polityki zagranicznej
i bezpieczeństwa, zapobieganie rozprzestrzenianiu BMR i rozbrojenie,
zapobieganie konfliktom i zarządzanie kryzysowe
(i)
(ii)
PL
pogłębienie współpracy w obszarze WPZiB:
•
konsultowanie i koordynowanie działań podejmowanych na szczeblu
dwustronnym i wielostronnym w ramach międzynarodowych wysiłków,
których wspólnym celem jest znalezienie trwałego politycznego rozwiązania
sytuacji w niektórych regionach obwodów donieckiego i ługańskiego na
Ukrainie spowodowanej nielegalnymi działaniami Federacji Rosyjskiej;
•
wspieranie działań specjalnej misji obserwacyjnej OBWE, misji obserwacyjnej
OBWE i wszelkich innych misji OBWE w celu wspierania zawieszenia broni i
monitorowania granic;
dalsze wzmacnianie spójności w kwestiach regionalnych i międzynarodowych,
zapobiegania konfliktom i zarządzania kryzysowego; współdziałanie na rzecz
zwiększenia efektywności instytucji i konwencji wielostronnych w celu
wzmocnienia globalnego rządzenia, zwiększenia koordynacji działań na rzecz
zwalczania zagrożeń dla bezpieczeństwa i rozwiązania problemów związanych z
rozwojem:
•
zintensyfikowanie konsultacji i koordynacji za pośrednictwem dostępnych
kanałów dyplomatycznych i wojskowych w celu rozwiązania
międzynarodowych kwestii będących przedmiotem wspólnych obaw, w tym
przede wszystkim wyzwań związanych z wspólnymi zasadami dotyczącymi
pokoju i bezpieczeństwa międzynarodowego, ustanowionymi w Karcie
Narodów Zjednoczonych, akcie końcowym OBWE i innych właściwych
dokumentach wielostronnych, również w świetle stosowanej przez Ukrainę
praktyki dostosowywania się do deklaracji i wspólnych stanowisk w ramach
unijnej WPZiB;
•
kontynuowanie dialogu
bezpieczeństwa;
•
kontynuowanie regularnych konsultacji między UE a Ukrainą w sprawie
zarządzania kryzysowego;
•
kontynuowanie praktyki polegającej na wspólnym określaniu możliwości
udziału Ukrainy w trwających i przyszłych operacjach prowadzonych w
ramach WPBiO, w oparciu o dobre doświadczenia Ukrainy związane z
udziałem w operacjach UE prowadzonych na Bałkanach oraz w innych
operacjach UE (np. Atalanta);
•
kontynuowanie wdrażania uzgodnień dotyczących konsultacji i współpracy
między UE a Ukrainą przyjętych w Sewilli w odniesieniu do operacji
w
sprawie
15
wdrożenia
europejskiej
strategii
PL
zarządzania kryzysowego prowadzonych przez UE, w tym dalszy udział
Ukrainy w odpowiednich działaniach z zakresu zarządzania kryzysowego i
szkoleniach związanych z WPBiO;
(iii)
PL
•
zwiększenie, w stosownych przypadkach, interoperacyjności działań
podejmowanych przez ukraińskie jednostki pokojowe i siły państw
członkowskich UE dzięki doświadczeniu zdobytemu podczas odpowiednich
operacji zarządzania kryzysowego UE, w których uczestniczyła Ukraina, oraz
dzięki zaangażowaniu jednostek sił zbrojnych Ukrainy w tworzenie
wielonarodowych taktycznych grup bojowych UE;
•
wzmacnianie wspólnych działań prowadzonych przez Ukrainę i UE w trybie
5+2 w celu osiągnięcia trwałego rozwiązania konfliktu naddniestrzańskiego w
Republice Mołdawii;
•
kontynuowanie współpracy UE i Ukrainy z Republiką Mołdawii w zakresie
problemów transgranicznych, zwłaszcza w drodze interwencji finansowanych
przez UE, takich jak misja graniczna UE dla Mołdawii i Ukrainy (EUBAM);
•
kontynuowanie konsultacji w sprawie sankcji stosowanych przez UE;
•
dalsze poszukiwanie konkretnych sposobów osiągnięcia większego zbliżenia w
dziedzinie polityki zagranicznej i bezpieczeństwa;
•
podejmowanie działań mających na celu wspieranie współpracy wojskowej i
współpracy o charakterze technicznym między UE a Ukrainą;
•
zachęcanie do bezpośredniej współpracy dotyczącej konkretnych działań
określonych wspólnie przez obie Strony i ułatwianie takiej współpracy między
odpowiednimi instytucjami ukraińskimi a agencjami i organami
WPZiB/WPBiO, takimi jak Europejska Agencja Obrony, Instytut Unii
Europejskiej Studiów na Bezpieczeństwem, Centrum Satelitarne Unii
Europejskiej i Europejskie Kolegium Bezpieczeństwa i Obrony;
dalsze rozwijanie współpracy dotyczącej zagrożeń dla wspólnego bezpieczeństwa, w
tym dotyczącej zwalczania terroryzmu, nierozprzestrzeniania broni masowego
rażenia i nielegalnego wywozu broni:
•
kontynuowanie współpracy w obszarze nierozprzestrzeniania broni masowego
rażenia, w tym w sprawach związanych z krajowym wdrażaniem
odpowiednich aktów międzynarodowych, takich jak konwencja o zakazie broni
chemicznej, konwencja o zakazie broni biologicznej i toksycznej i NPT, oraz
systemów kontroli eksportu;
•
dalsze doskonalenie krajowego systemu kontroli eksportu, kontrolowanie
międzynarodowych transferów towarów powiązanych z BMR, w tym kontrola
końcowego przeznaczenia produktów podwójnego zastosowania, w świetle
odpowiednich przepisów unijnych, dalsza współpraca na rzecz opracowania
krajowych wykazów produktów podwójnego zastosowania, kontrolowanie
przekazywania technologii w formie niematerialnej, wprowadzenie systemu
kontroli eksportu, w tym zapobieganie naruszeniom przepisów dotyczących
kontroli eksportu i nakładanie sankcji za takie naruszenia, a także kontakty z
przemysłem;
16
PL
2.4
•
kontynuowanie
jądrowymi;
•
kontynuowanie współpracy na rzecz realizacji celów globalnego partnerstwa
G-7 we wszystkich jego aspektach;
•
współpraca na rzecz wzmocnienia ochrony biologicznej i norm bezpieczeństwa
biologicznego w laboratoriach, innych placówkach oraz w trakcie transportu w
odniesieniu do niebezpiecznych czynników biologicznych, w szczególności w
świetle trwającego dialogu na temat możliwej współpracy na rzecz
bezpieczeństwa biologicznego i ochrony biologicznej;
•
współpraca na rzecz zwiększenia bezpieczeństwa działań w przestrzeni
kosmicznej za pomocą środków budowy zaufania, takich jak środki
zaproponowane w unijnym projekcie kodeksu postępowania;
•
dalsza współpraca w zakresie wywozu broni w świetle treści i zasad zawartych
we wspólnym stanowisku Rady 2008/944/WPZiB, określającym wspólne
zasady kontroli wywozu technologii wojskowych i sprzętu wojskowego, oraz
w świetle ratyfikacji i wykonania traktatu o handlu bronią, który przyjęto na
Zgromadzeniu Ogólnym ONZ w dniu 2 kwietnia 2013 r. i który wszedł w
życie w dniu 24 grudnia 2014 r.;
•
dalsze rozwijanie współpracy na rzecz zwalczania nielegalnego handlu BSiL i
amunicją do tego rodzaju broni;
•
wspólne przeciwdziałanie zagrożeniom bezpieczeństwa stwarzanym przez
ukraińskie zapasy starej amunicji, w tym miny przeciwpiechotne, wdrożenie
projektu w sprawie wyeliminowania min przeciwpiechotnych zgodnie z
postanowieniami Konwencji o zakazie użycia, składowania, produkcji i
przekazywania min przeciwpiechotnych oraz o ich zniszczeniu z 1997 r.
(konwencja ottawska), z wykorzystaniem pomocy finansowej UE.
na
rzecz
zwalczania
handlu
materiałami
Międzynarodowy Trybunał Karny
•
PL
współpracy
Zacieśnianie współpracy w celu promowania pokoju, międzynarodowego
wymiaru sprawiedliwości i walki z bezkarnością między innymi poprzez
ratyfikację i wdrażanie Rzymskiego Statutu Międzynarodowego Trybunału
Karnego z 1998 r. oraz aktów z nim związanych.
3.
Współpraca w zakresie sprawiedliwości, wolności i bezpieczeństwa
3.1
Ochrona danych
•
Zapewnienie wsparcia służącego wzmocnieniu ukraińskiego systemu ochrony
danych osobowych;
•
wdrożenie ram legislacyjnych i zapewnienie wysokiego poziomu ochrony
danych osobowych, zgodnie z europejskimi aktami i normami;
•
zwiększenie zdolności organu ochrony danych (Rzecznika Praw
Obywatelskich) i prowadzenie działań następczych w związku z
zastosowaniem norm ochrony danych we wszystkich sektorach, zwłaszcza w
zakresie egzekwowania prawa.
17
PL
3.2
PL
Współpraca prawna
•
Dalsze wzmacnianie współpracy sądowej w sprawach cywilnych i handlowych
poprzez przystąpienie do wielostronnych konwencji, w szczególności do
konwencji Haskiej Konferencji Prawa Prywatnego Międzynarodowego w
obszarze międzynarodowej współpracy prawnej i sporów sądowych oraz
ochrony dzieci, oraz wdrażanie tych konwencji;
•
dalsze wzmacnianie współpracy wymiarów sprawiedliwości w sprawach
karnych poprzez przystąpienie do stosowanych konwencji, zwłaszcza
konwencji Rady Europy, oraz ich wdrażanie;
•
podejmowanie niezbędnych kroków w celu zawarcia umowy o współpracy z
Eurojustem, którą parafowano w dniu 8 grudnia 2011 r.
3.3
Współpraca w dziedzinie zarządzania granicami, migracji i azylu
(i)
Zarządzanie granicami:
•
dalsze wzmocnienie zarządzania granicami i utrzymanie wysokiego poziomu
odpraw granicznych i ochrony granic oraz rozbudowa i modernizacja
stacjonarnych i ruchomych systemów nadzoru wideo;
•
zwiększenie efektywności kontroli granicznej poprzez wprowadzenie
wspólnych odpraw granicznych i wspólnej ochrony granic, a także operacyjnej
wymiany informacji w punktach kontaktowych;
•
dalsze opracowywanie i wdrażanie wspólnej metodyki analizy ryzyka,
zarządzania danymi wywiadowczymi i przepływami danych oraz poprawa
procesu wdrażania na podstawie wyników analizy ryzyka;
•
rozszerzenie współpracy pomiędzy agencjami i zapewnienie Państwowej
Służbie Granicznej dostępu do różnych baz danych zawierających dane
statystyczne oraz do baz danych Interpolu;
•
kontynuowanie współpracy w zakresie zintegrowanego zarządzania granicami,
między innymi za pomocą kompleksowego wsparcia ze strony UE, które ma
zostać wspólnie określone;
•
kontynuowanie procesu demarkacji granic Ukrainy, dzięki unijnej pomocy
technicznej, zgodnie z normami międzynarodowymi oraz we współpracy, w
stosownych przypadkach, z organami poszczególnych krajów sąsiedzkich;
•
zacieśnienie i rozszerzenie współpracy w ramach istniejących roboczych
ustaleń między Służbą Graniczną Ukrainy a Frontexem dotyczących w
szczególności analizy ryzyka i zarządzania ryzykiem;
•
w kontekście dalszej współpracy Ukrainy z Republiką Mołdawii w kwestiach
transgranicznych, w tym skutecznej wymiany informacji na temat przepływu
towarów i osób przez wspólną granicę, Ukraina i Unia Europejska utrzymają
dotychczasową współpracę z Republiką Mołdawii w szczególności w drodze
trójstronnych rozmów technicznych oraz dzięki wsparciu misji pomocy
granicznej UE dostosowującej mandat misji w celu odzwierciedlenia
zmieniających się potrzeb tej współpracy;
•
zapewnienie opracowania i wdrożenia nowej generacji
zintegrowanego zarządzania granicą, począwszy od 2016 r.;
18
strategii
PL
•
(ii)
3.4.
PL
wdrożenie strategii logistycznych w celu zapewnienia odpowiedniego
wykorzystania
infrastruktury,
sprzętu
technicznego,
systemów
informatycznych, zasobów finansowych i ludzkich;
migracja:
•
kontynuowanie skutecznego wdrażania umowy o readmisji między UE a
Ukrainą oraz środków na rzecz reintegracji obywateli Ukrainy (powracających
dobrowolnie lub w ramach readmisji);
•
podejmowanie praktycznych działań i środków, które zwiększą skuteczność i
znaczenie wszystkich umów o readmisji;
•
zapewnienie Państwowej Służbie Migracyjnej zasobów finansowych i ludzkich
w celu wdrożenia niezbędnych środków i wykonania zadań zgodnie z ramami
prawnymi w zakresie zarządzania migracją;
•
opracowanie dodatkowych form i modułów szkolenia oraz kursów językowych
dla urzędników;
•
zacieśnianie współpracy pomiędzy agencjami w dziedzinie migracji oraz
konieczność opracowania i ustanowienia form i mechanizmów współpracy w
odniesieniu do wszystkich kwestii związanych z migracją;
•
zapewnienie odpowiedniej infrastruktury (w tym ośrodków detencyjnych) oraz
zwiększenie uprawnień odpowiedzialnych organów w celu zapewnienia
skutecznego wydalania z terytorium Ukrainy nielegalnie przebywających lub
przejeżdżających tranzytem obywateli państw trzecich;
•
zapewnienie poszanowania praw człowieka w przypadku zatrzymania
administracyjnego (w celu wydalenia) oraz opracowanie ram integracji.
Azyl
•
Praktyczne wdrożenie Konwencji ONZ dotyczącej statusu uchodźców z 1951
r. oraz między innymi Protokołu do niej z 1967 r. obejmującego prawo do
ubiegania się o azyl i poszanowania zasady non-refoulement oraz Konwencji
ONZ przeciwko międzynarodowej przestępczości zorganizowanej z 2000 r. w
celu zwalczania i zapobiegania przestępczej zorganizowanej i innych jej form;
•
zapewnienie skutecznego wdrożenia przepisów dotyczących azylu, w tym
zapewnienie odpowiedniej infrastruktury (między innymi tymczasowych
ośrodków przyjmujących osoby ubiegające się o azyl) oraz poszanowanie praw
podstawowych osób ubiegających się o azyl i beneficjentów ochrony
międzynarodowej;
•
usprawnienie procesu decyzyjnego w postępowaniu w sprawie azylu oraz
zwiększenie zdolności odpowiedzialnych organów, w szczególności w
obszarze procedur azylowych oraz przyjmowania osób ubiegających się o azyl
i beneficjentów ochrony międzynarodowej w celu zapewnienia im skutecznego
dostępu do praw;
•
zapewnienie osobom ubiegającym się o azyl i beneficjentom ochrony
międzynarodowej skutecznego dostępu do procedur i praw, z uwzględnieniem
tłumaczenia ustnego na przejściach granicznych, w ośrodkach recepcyjnych i
biurach regionalnych, w których prowadzi się postępowania w sprawie azylu;
19
PL
•
3.5.
Współpraca policyjna, przestępczość zorganizowana i pranie pieniędzy
(i)
Współpraca policyjna:
•
(ii)
(iii)
(iv)
PL
zapewnienie możliwości ustawicznego kształcenia specjalistom w dziedzinie
azylu i migracji, w tym sędziom i sędziom pokoju, urzędnikom rządowym i
administracji publicznej, policji, państwowej służbie granicznej, psychologom i
pracownikom społecznym.
zacieśnianie międzynarodowej operacyjnej współpracy policyjnej poprzez
utworzenie wspólnych zespołów dwu- lub wielostronnych między innymi do
celów przeprowadzania dochodzeń oraz zacieśnienie współpracy
transgranicznej dzięki prowadzeniu wspólnych działań;
przestępczość zorganizowana:
•
zapewnienie realizacji strategii i planu działania w zakresie zwalczania
przestępczości zorganizowanej, z uwzględnieniem skutecznej koordynacji
działań odpowiednich organów;
•
wzmocnienie ochrony świadków poprzez skuteczne stosowanie mechanizmów
przewidzianych w obowiązującym ustawodawstwie, jak również w przepisach
dotyczących współpracy byłych członków grup przestępczych z organami
ścigania, w tym omówienie kwestii utworzenia specjalnych programów
subsydiowania i wynagradzania za współpracę;
handel ludźmi:
•
wdrażanie ukierunkowanego krajowego programu społecznego na rzecz
zwalczania handlu ludźmi, z uwzględnieniem skutecznej koordynacji działań
właściwych organów;
•
zapewnienie ofiarom handlu ludźmi skutecznej ochrony i wzmocnienie praw
procesowych za pomocą systemu zapewniania środków zabezpieczających;
•
zapewnienie wystarczających dotacji budżetowych na rzecz kampanii
prewencyjnych oraz innych programów podnoszenia świadomości i
zaawansowanych programów szkoleniowych dla pracowników rządowych, w
tym urzędników pierwszego kontaktu;
•
zapewnienie zapobiegania handlowi ludźmi poprzez osłabienie popytu, który
sprzyja wszystkim formom wykorzystywania;
rozwiązanie problemu niedozwolonych środków odurzających:
•
kontynuowanie współpracy na rzecz przyjęcia i wdrożenia przez Ukrainę
krajowej strategii antynarkotykowej (do 2020 r.) i odpowiedniego planu
działania opierającego się na zasadach strategii antynarkotykowej UE na lata
2013–2020, w szczególności na zrównoważonym podejściu do zmniejszania
podaży i popytu na niedozwolone środki odurzające;
•
zapewnienie środków finansowych na działania mające na celu realizację
strategii w zakresie krajowej polityki antynarkotykowej;
•
zapewnienie wykonania odpowiednich konwencji ONZ i Rady Europy;
20
PL
(v)
3.6.
PL
•
zapewnienie skutecznych działań zapobiegawczych i działań na rzecz
zmniejszenia podaży niedozwolonych środków odurzających, obrotu nimi i
popytu na nie;
•
zintensyfikowanie dochodzeń prowadzonych przez Prokuraturę Krajową
poprzez szkolenie funkcjonariuszy policji i agentów działających pod
przykryciem;
•
kontynuowanie współpracy w celu opracowania bazy naukowej i niezależnego
systemu monitorowania narkotyków oraz wymiany informacji dotyczących
nowych rodzajów narkotyków z EMCDDA;
•
zbadanie możliwości udziału Ukrainy w sieci monitorowania narkotyków
REITOX, utworzonej przez EMCDDA, oraz opracowanie odpowiedniego
planu działania w celu włączenia Ukrainy do sieci monitorowania narkotyków
REITOX;
•
zwiększenie zdolności systemu monitorowania narkotyków na Ukrainie jako
niezależnego organu zgodnie z wymogami EMCDDA;
•
kontynuowanie współpracy na rzecz zwalczania międzynarodowej
przestępczości zorganizowanej, w tym zwalczania handlu ludźmi, zwalczania
narkotyków, zwalczania prania pieniędzy i cyberprzestępczości poprzez
promowanie skutecznej koordynacji wewnętrznej i zewnętrznej, współpracę,
prowadzenie wspólnych działań oraz wymianę informacji statystycznych i
najlepszych praktyk;
pranie pieniędzy:
•
skuteczne wdrożenie mechanizmu zapobiegania praniu pieniędzy i
finansowaniu terroryzmu i zwalczania tych zjawisk, w szczególności poprzez
wdrożenie przepisów UE w tych dziedzinach; zacieśnienie współpracy z Grupą
Specjalną ds. Przeciwdziałania Praniu Pieniędzy (FATF), Radą Europy,
zwłaszcza jej Komitetem Ekspertów ds. Oceny Środków Przeciwdziałania
Praniu Pieniędzy i Finansowaniu Terroryzmu (MONEYVAL) oraz wszelkimi
innymi odpowiednimi organami w państwach członkowskich UE;
•
zacieśnianie współpracy między Państwową Służbą Monitorowania
Finansowego Ukrainy (SFMS) a jednostkami analityki finansowej (FIU) i
zbadanie możliwości połączenia SMFS Ukrainy z unijnymi platformami
wymiany informacji FIU (obecnie FIU.Net) w celu zwiększenia
transgranicznej wymiany informacji w ramach zwalczania zjawisk prania
pieniędzy i finansowania terroryzmu.
Ułatwienia wizowe i liberalizacja reżimu wizowego
•
Zapewnienie pełnego wdrożenia zmienionej umowy między Ukrainą a UE o
ułatwieniach w wydawaniu wiz oraz umowy o readmisji osób między Ukrainą
a Wspólnotą Europejską;
•
zachęcanie państw członkowskich UE do korzystania z elastycznych rozwiązań
opracowanych na podstawie dorobku prawnego UE w celu zmniejszania lub
znoszenia opłat wizowych w poszczególnych przypadkach oraz zachęcanie do
wydawania wiz wielokrotnego wjazdu z długim okresem ważności zgodnie z
postanowieniami obowiązującej umowy o ułatwieniach wizowych;
21
PL
•
3.7.
4.
prowadzenie intensywnego dialogu na temat wiz w celu ustanowienia ruchu
bezwizowego między UE a Ukrainą na podstawie planu działania UE–Ukraina
na rzecz liberalizacji reżimu wizowego, przedstawionego na szczycie UE–
Ukraina w dniu 22 listopada 2010 r., oraz krajowego planu Ukrainy
dotyczącego jego realizacji, który został zatwierdzony przez prezydenta
Ukrainy w dniu 22 kwietnia 2011 r.
Sytuacja we wschodniej Ukrainie i na Krymie
•
Skuteczne wdrażanie planu działania dotyczącego organizacji kontroli
granicznej na granicy ukraińsko-rosyjskiej oraz na granicy administracyjnej z
Krymem;
•
zwiększenie, z uwagi na toczący się konflikt, środków mających na celu
tworzenie potencjału władz ukraińskich na szczeblu centralnym i regionalnym,
pozwalającego na (i) przyspieszenie rejestrowania osób wewnętrznie
przesiedlonych i wzmocnienie koordynacji na rzecz szybkiego udzielania
takim osobom pomocy doraźnej i długoterminowej (ii) dostosowanie ram
prawnych i regulacyjnych obowiązujących w odniesieniu do osób wewnętrznie
przesiedlonych, dostępu pomocy humanitarnej oraz świadczenia pomocy, (iii)
zapobieganie handlowi ludźmi i ochronę osób zagrożonych handlem ludźmi, w
tym dzieci.
Współpraca gospodarcza
Strony współpracują w celu wsparcia Ukrainy w procesie tworzenia w pełni funkcjonującej
gospodarki rynkowej i stopniowym zbliżaniu jej polityki do polityki UE w różnych
obszarach, zgodnie z zasadami przewodnimi dotyczącymi stabilności makroekonomicznej,
zdrowych finansów publicznych, solidnego systemu finansowego i trwałej równowagi
płatniczej, w szczególności w celu:
•
rozwinięcia zdolności Ukrainy w zakresie prognoz makroekonomicznych
między innymi poprzez udoskonalenie metodyki opracowywania scenariuszy
rozwoju oraz monitorowanie procesów gospodarczych, podniesienie jakości
analizy czynników wpływu i wymianę najlepszych praktyk;
•
zapewnienia niezależności Narodowego Banku Ukrainy zgodnie z najlepszą
praktyką UE, między innymi dzięki wsparciu w postaci wiedzy
specjalistycznej, jaką dysponuje UE, jak również wsparciu Europejskiego
Banku Centralnego;
•
przekazania doświadczeń UE i EBC związanych z kursem walutowym oraz
polityką regulacji i nadzoru sektora finansowego i bankowego, a także
wsparcia Ukrainy w rozwijaniu i wzmacnianiu jej zdolności w tych
dziedzinach;
•
zwiększenia stabilności finansów publicznych i zarządzania nimi poprzez
przeprowadzenie reformy fiskalnej i reformy wydatków oraz wzmocnienie
procesu planowania budżetowego, w szczególności za pomocą:
–
PL
wymiany informacji, doświadczeń i najlepszych praktyk, jak również
podejmowania
innych
środków
w
celu
wypracowania
średniookresowego systemu prognozowania/planowania oraz poprawy
dokładności makroekonomicznego i budżetowego prognozowania
średniookresowego;
22
PL
5.
–
wymiany informacji, doświadczeń i najlepszych praktyk w celu
usprawnienia i udoskonalenia procesu planowania budżetowego,
wykonania budżetu oraz nadzoru nad nim, opracowywania budżetu
zadaniowego i możliwego wprowadzenia reguł fiskalnych, w tym
wprowadzenia ograniczeń co do liczby przeglądów budżetu;
–
wprowadzenia środków mających na celu poprawę przestrzegania
przepisów prawa podatkowego i ograniczenie oszustw podatkowych;
–
zwiększenia efektywności administracji podatkowej między innymi w
kontekście rozpatrywania wniosków o zwrot VAT;
–
realizacji krajowej strategii zarządzania finansami publicznymi i
powiązanego z nią planu działania zatwierdzonego przez ukraiński rząd
w sierpniu 2013 r. przy wspólnym wsparciu ze strony UE i OECD
SIGMA, a także przygotowania oceny rozliczalności finansowej
wydatków publicznych w 2015 r. sfinansowanej przez Bank Światowy;
–
zapewnienia stabilnego systemu emerytalnego, między innymi dzięki
przekazaniu najlepszej wiedzy specjalistycznej przez UE i państwa
członkowskie UE na temat reform systemu emerytalnego;
–
wymiany informacji, doświadczeń w zakresie usprawniania zarządzania
długiem publicznym i poprawy zarządzania w tej dziedzinie zgodnie z
najlepszymi praktykami UE, w tym w celu opracowania
średniookresowej strategii zarządzania długiem;
•
zmniejszenia udziału państwa w procesie ustalania cen i wprowadzania
procedur pełnego zwrotu kosztów zgodnie z najlepszymi praktykami UE, w
szczególności dostosowania opłat za media przy opracowywaniu siatki
bezpieczeństwa socjalnego, tak aby chronić najsłabsze grupy społeczne przed
podwyżkami cen;
•
dalszego rozwoju otwartych, konkurencyjnych i przejrzystych reguł i procedur
prywatyzacji oraz ich wdrażania zgodnie z najlepszymi praktykami UE;
•
wzmocnienia ładu korporacyjnego, w szczególności w przedsiębiorstwach
państwowych, w tym zrestrukturyzowania przedsiębiorstw państwowych,
wzmocnienia zarządzania własnością publiczną i przeglądu państwowego
systemu dotacji.
Handel i zagadnienia związane z handlem
Ze względu na potrzebę kontynuowania procesu reform i modernizacji w myśl
międzynarodowych zobowiązań Ukrainy kontynuowane będą, w razie potrzeby przy wsparciu
ze strony UE, odpowiednie przygotowania do wykonania we właściwym czasie tytułu IV
układu o stowarzyszeniu. W związku z tym przygotowaniami i koniecznością poprawy
klimatu biznesowego władze Ukrainy będą działały w ścisłym porozumieniu z całym
środowiskiem biznesu.
5.1
Handel towarami
Strony współpracują, w szczególności w drodze wzajemnych konsultacji, na rzecz
przygotowania we właściwym czasie odpowiedniej realizacji przepisów zawartych w sekcji
układu o stowarzyszeniu zatytułowanej „Traktowanie narodowe i dostęp towarów do rynku”,
dążąc do:
PL
23
PL
5.2
•
opracowania mechanizmu określania ceny wejścia w odniesieniu do odzieży
używanej i towarów używanych, które sklasyfikowano w ramach ukraińskiego
kodu celnego 6309 00 00;
•
określenia mechanizmów wdrażania we właściwym czasie konkretnych
środków stosowanych przez Strony, ustanowionych w układzie, w tym:
środków ochronnych w zakresie należności celnych wywozowych, jakie
mają być stosowane przez Ukrainę;
–
środków ochronnych dotyczących samochodów osobowych, jakie mają
być stosowane przez Ukrainę;
–
zarządzania kontyngentami taryfowymi na określone towary.
Przepisy techniczne dotyczące wyrobów przemysłowych, normy i procedury oceny
zgodności
•
Rozwój ustawodawstwa ukraińskiego w zakresie przepisów technicznych,
normalizacji, oceny zgodności, nadzoru rynku, metrologii i akredytacji
dotyczących przepisów, regulacyjnego obrotu wyrobami przemysłowymi
zgodnie z dorobkiem prawnym UE w celu stopniowego usuwania barier
handlowych między Stronami;
•
prowadzenie dwustronnego dialogu w sprawie przepisów technicznych w celu
promowania i upowszechniania:
•
5.3
–
–
wymiany informacji i doświadczeń w celu podniesienia jakości
infrastruktury na potrzeby przepisów technicznych, norm, oceny
zgodności, akredytacji i nadzoru rynku;
–
współpracy między ich odpowiednimi organizacjami w zakresie
normalizacji, metrologii, akredytacji, oceny zgodności i nadzoru rynku;
–
stworzenia wysokiej jakości infrastruktury w na potrzeby normalizacji,
metrologii, akredytacji, oceny zgodności nadzoru rynku;
–
udziału ukraińskich organizacji w pracach powiązanych organizacji
europejskich;
podejmowanie działań zgodnie ze strategią dotyczącą rozwoju systemu
przepisów technicznych do 2020 r.
Środki sanitarne i fitosanitarne
W związku ze stopniowym zbliżeniem ukraińskich przepisów i praktyk dotyczących kwestii
sanitarnych i fitosanitarnych w odniesieniu do żywności i paszy, zdrowia roślin i zwierząt
oraz dotyczących dobrostanu zwierząt do unijnych przepisów i praktyk UE zapewni Ukrainie
wsparcie, między innymi poprzez wprowadzenie odpowiednich dostępnych instrumentów, w
celu wdrożenia odpowiedniego programu reform instytucjonalnych, a także:
PL
•
opracowania kompleksowej strategii bezpieczeństwa żywności mającej na celu
zreformowanie wszystkich środków ustanowionych w załącznikach do
rozdziału układu o stowarzyszeniu poświęconego środkom sanitarnym i
fitosanitarnym;
•
przedstawienia wniosków dotyczących przepisów ukraińskich, które nie
zostały jeszcze zbliżone do prawodawstwa UE;
24
PL
•
5.4
zwiększenia potencjału administracyjnego w tych obszarach poprzez:
–
przegląd
funkcji
obecnych
organów
władz
państwowych
odpowiedzialnych za kwestie związane ze środkami sanitarnymi i
fitosanitarnymi dotyczącymi prawodawstwa UE;
–
szkolenie specjalistów zatrudnionych we właściwych organach
ukraińskich odpowiedzialnych za kwestie związane ze środkami
sanitarnymi i fitosanitarnymi, w szczególności w zakresie wdrażania
zbliżonego prawodawstwa;
–
dostosowanie laboratoriów zajmujących się bezpieczeństwem żywności,
zdrowiem zwierząt i laboratoriów fitosanitarnych do wymogów UE;
•
utworzenia systemu wczesnego ostrzegania w odniesieniu do żywności i paszy,
zdrowia zwierząt i zdrowia roślin;
•
wsparcia przedsiębiorstw sektora spożywczego we wdrażaniu ich własnych
systemów kontroli;
•
organizowania wspólnie z odpowiednimi agencjami i organizacjami
pozarządowymi kampanii informacyjnych poświęconych wymogom
dotyczącym dostępu do rynku UE.
Handel usługami, swoboda przedsiębiorczości i inwestycji
Kontynuowanie efektywnego dialogu w sprawie handlu usługami zgodnie z postanowieniami
układu o stowarzyszeniu.
5.5
Przepływy kapitału i płatności
Kontynuowanie efektywnego dialogu w zakresie przepływów kapitału i płatności, w
szczególności w celu monitorowania przestrzegania wszystkich istniejących zobowiązań
określonych w układzie o stowarzyszeniu.
5.6
Udzielanie zamówień publicznych
Strony zwracają szczególną uwagę na współpracę, podejmując następujące działania:
PL
•
rozszerzając i zacieśniając współpracę, między innymi w ramach pomocy
technicznej, mającą na celu podjęcie odpowiednich środków, w szczególności
na rzecz zapewnienia, aby centralny organ rządowy odpowiedzialny za
politykę gospodarczą posiadał wystarczający potencjał administracyjny
pozwalający mu na wywiązanie się ze swoich zadań związanych z
zamówieniami publicznymi;
•
zapewniając, aby niezależny organ odwoławczy (Komitet Antymonopolowy)
posiadał wystarczający potencjał administracyjny, pozwalający na stosowanie
skutecznych środków odwoławczych zgodnie z dyrektywami 89/665 i 92/13;
•
rozpoczynając przygotowywanie kompleksowego planu działań w sprawie
udzielania zamówień publicznych, o którym mowa w art. 152 układu o
stowarzyszeniu, z wykorzystaniem istniejących uzgodnień dotyczących
pomocy technicznej, w tym – w razie potrzeby – w ramach posiedzeń na
szczeblu eksperckim;
•
współpracując na rzecz dalszej harmonizacji obowiązujących na Ukrainie
przepisów udzielania zamówień publicznych z najnowszym dorobkiem
25
PL
prawnym UE i opierając się w tym celu na strategii w dziedzinie zamówień
publicznych.
5.7
Konkurencja
(i)
Pomoc państwa:
Strony współpracują na rzecz utworzenia efektywnego systemu kontroli i monitorowania
pomocy państwa na Ukrainie oraz realizują powiązany z tym systemem program reform
instytucjonalnych.
(ii)
Ochrona konkurencji:
Strony będą współpracowały w celu:
5.8
•
zwiększenia przejrzystości i przewidywalności polityki konkurencji na
Ukrainie, w tym publikowania decyzji organu ds. konkurencji po ich przyjęciu
bez zbędnej zwłoki oraz publikowania zasad stosowanych przy wdrażaniu i
egzekwowaniu prawa konkurencji;
•
promowania zbliżenia prawa konkurencji i praktyk obowiązujących na
Ukrainie do dorobku prawnego UE, w szczególności w dziedzinie reguł
kontroli połączeń oraz zasad, na jakich wdrażane i egzekwowane jest prawo
konkurencji;
•
wdrażania przepisów określonych w rozdziale układu o stowarzyszeniu
dotyczącym konkurencji (cześć poświęcona DCFTA).
Własność intelektualna
Zacieśnienie współpracy na rzecz ochrony praw własności intelektualnej w drodze wymiany
doświadczeń i organizowanie wspólnych działań dotyczących praw własności intelektualnej,
a także kontynuowanie dialogu w tym zakresie w celu:
5.9
•
właściwego wdrożenia norm zawartych w dyrektywie 2004/48/WE w sprawie
egzekwowania praw własności intelektualnej i rozporządzeniu nr 608/2013 w
sprawie egzekwowania praw własności intelektualnej;
•
podjęcia skutecznych działań zapobiegających podrabianiu towarów i piractwu
oraz zapewnienia skutecznego wdrożenia przepisów dotyczących
egzekwowania prawa i sankcji za naruszenie praw własności intelektualnej na
podstawie strategii egzekwowania praw własności intelektualnej;
•
zwiększenia zdolności w zakresie spójnego i kompleksowego egzekwowania
przepisów na szczeblu organów publicznych (organy administracyjne, sądowe
i operacyjne), przede wszystkim poprzez zwiększenie zasobów koniecznych do
egzekwowania prawa w odniesieniu do piractwa internetowego w
Ministerstwie Spraw Wewnętrznych.
Ułatwienia celne i handlowe
Strony wdrażają strategiczne ramy współpracy celnej między UE a Ukrainą zgodnie z planem
działania na lata 2012–2014, w którym określono konkretne priorytety i działania. Strony
przywiązują wagę do następujących działań:
(i)
PL
bezpieczne i niezakłócone szlaki handlowe:
26
PL
•
rozwój przejrzystego środowiska wzajemnej wymiany handlowej;
zapewnienie, aby odpowiednie przepisy i procedury oraz potencjał
administracyjny i operacyjny administracji celnej co do zasady umożliwiały
realizację celów w zakresie skutecznej kontroli i ułatwiania wsparcia legalnego
handlu, jednocześnie zapewniając bezpieczeństwo i zapobiegając nadużyciom;
współpraca transgraniczna między UE a Ukrainą jest jednym z wyznaczników
rozwijających się stosunków celnych, ponieważ ma bezpośredni wpływ na
przedsiębiorców, spedytorów i pasażerów;
•
opracowanie przez Ukrainę systemu upoważnionego przedsiębiorcy w celu
ułatwienia handlu i wzajemnego uznawania w przyszłości; na wniosek Ukrainy
UE może udzielić odpowiedniej pomocy;
(ii)
zarządzanie ryzykiem i zwalczanie nadużyć finansowych:
•
współpraca na rzecz wdrożenia nowoczesnych technik kontroli celnej,
bazujących przede wszystkim na selektywnych i uproszczonych procedurach
kontroli opartej na analizie ryzyka w odniesieniu do zwalniania towarów i
audytu po odprawie celnej; wzajemne zapoznawanie się z systemami
zarządzania ryzykiem obu Stron może przybierać formę wyjazdów studyjnych
lub warsztatów;
•
zbadanie możliwości ustanowienia międzyagencyjnych i międzynarodowych
mechanizmów (w tym platform internetowych) wymiany danych między
innymi na temat towarów i pojazdów zgodnie z odpowiednimi normami i
przepisami dotyczącymi ochrony danych w ramach grupy roboczej powołanej
pomiędzy UE i jej wschodnimi sąsiadami;
•
wzmacnianie dialogu w sprawie zwalczania nadużyć finansowych w celu
zapobiegania nielegalnemu handlowi i egzekwowania zakazu nielegalnego
handlu między innymi wyrobami akcyzowymi, w szczególności papierosami;
wzmocniony dialog może obejmować wymianę praktycznych doświadczeń i
organizowanie wspólnych działań;
(iii) inwestycje w modernizację systemu celnego:
PL
•
opracowanie i wdrożenie, przy wsparciu ze strony UE udzielonym na wniosek
Ukrainy, kompleksowego planu strategicznego dotyczącego administracji
celnej, w tym struktur, procedur, zasobów, wsparcia IT i planu wdrażania. Za
punkt odniesienia mogą posłużyć unijne plany działania dotyczące
modernizacji systemu celnego;
•
dalszy rozwój ukraińskich przepisów celnych i ich odpowiednich przepisów
wykonawczych, zgodnie z aktami i normami międzynarodowymi
obowiązującymi w dziedzinie polityki celnej i handlowej, w tym aktami i
normami opracowanymi przez UE, Światową Organizację Celną, WTO, ONZ;
•
współpraca
w
zakresie
wdrażania
zaktualizowanego
Systemu
Zharmonizowanego w celu przyjęcia Nomenklatury scalonej i zapewnienia
właściwej i spójnej klasyfikacji towarów;
•
zapewnienie przestrzegania najwyższych norm etycznych w administracji
celnej, zwłaszcza na granicy, poprzez wykorzystanie środków
odzwierciedlających zasady stosowane w deklaracji Światowej Organizacji
Celnej z Aruszy;
27
PL
•
współpraca na rzecz dalszego rozwoju procedur i praktyk ustalania wartości
celnej w celu zwiększenia ich przejrzystości i efektywności, między innymi
poprzez wymianę najlepszych praktyk w zakresie wdrażania norm WTO;
•
podejmowanie wszelkich niezbędnych kroków w ramach kompetencji Stron w
celu ułatwienia Ukrainie przyszłego udziału zarówno w grupie roboczej
UE/EFTA, jak i Grupie ds. Elektronicznej Administracji Celnej (ang.
Electronic Customs Group, ECG) – system NCTS;
•
opracowanie, przy wsparciu ze strony UE udzielonym na wniosek Ukrainy, i
wdrożenie kompleksowego planu strategicznego w sektorze administracji
celnej w celu dostosowania jej przepisów tranzytowych, procedur
operacyjnych i systemu IT do konwencji UE/EFTA o wspólnej procedurze
tranzytowej i uproszczenia formalności związanych z handlem towarami z
myślą o zapewnieniu przyszłego przystąpienia Ukrainy do wspomnianych
konwencji oraz udziału we wspólnym systemie tranzytowym; zapewnienie –
na wniosek Ukrainy – odpowiedniej pomocy lub projektu partnerskiego
ukraińskiej administracji celnej w zakresie stosowania systemu wspólnego
tranzytu i systemu NCTS;
•
mając na uwadze ograniczenia finansowe ukraińskiego ustawodawstwa,
zapewnienie ukraińskim ekspertom celnym doraźnego udziału w unijnym
programie „Cła 2020” (rozporządzenie nr 1294/2013); wiąże się to z
koniecznością dokonania na kolejnym etapie zmian przepisów krajowych i
zawarcia dwustronnego porozumienia w sprawie regularnego udziału w
programie po osiągnięciu przez Ukrainę wystarczającego poziomu zbliżenia
odpowiednich przepisów i metod administracyjnych do przepisów i metod UE;
(iv) reguły pochodzenia:
Strony współpracują na rzecz przygotowania odpowiedniego wdrożenia reguł pochodzenia,
które będą stosowane przez Strony, w szczególności poprzez:
5.10
•
zapewnienie, na wniosek Ukrainy, odpowiedniej pomocy ukraińskiemu
organowi celnemu w formie wizyt studyjnych lub warsztatów poświęconych
stosowaniu reguł pochodzenia;
•
wspieranie Ukrainy w przygotowywaniu kompleksowej analizy dotyczącej
przyszłego przystąpienia do paneurośródziemnomorskiej konwencji w sprawie
reguł pochodzenia, która, w wyniku rozszerzenia obszaru kumulacji, przyniesie
nowe korzyści ukraińskim podmiotom gospodarczym;
•
przeniesienie odpowiedzialności za wydawanie świadectw przewozowych
EUR 1 z Ukraińskiej Izby Handlowej na ukraiński organ celny;
•
opracowanie mechanizmu mającego na celu zapewnienie skutecznego
stosowania reguł pochodzenia w odniesieniu do towarów przywożonych z
tymczasowo okupowanego terytorium Krymu;
•
wymianę najlepszych praktyk między organami celnymi w zakresie
przyznawania statusu upoważnionego eksportera.
Handel i zrównoważony rozwój
Strony zobowiązują się do prowadzenia dialogu w kwestiach objętych rozdziałem układu o
stowarzyszeniu dotyczącym handlu i zrównoważonego rozwoju.
PL
28
PL
5.11
Przejrzystość przepisów
Strony zwracają szczególną uwagę na współpracę na rzecz:
5.12
•
zapewnienia zgodności środków o zasięgu ogólnym, w tym przepisów
wewnętrznych dotyczących realizacji polityki regulacyjnej w sferach objętych
postanowieniami tytułu układu o stowarzyszeniu „Handel i zagadnienia
związane z handlem” z wymogami dotyczącymi zasady przejrzystości;
•
ustanowienia punktu kontaktowego i mechanizmu rozpatrywania wniosków
osób zainteresowanych wszelkimi obowiązującymi lub zaproponowanymi
środkami o zasięgu ogólnym oraz zainteresowanych praktyką takiego
wdrażania środków, które może wpłynąć na kwestie objęte układem.
Handel i współpraca regulacyjna
Strony zwracają szczególną uwagę na współpracę w zakresie dalszej harmonizacji
ustawodawstwa ukraińskiego z aktami dorobku prawnego UE w dziedzinie:
6.
•
reklam wykorzystywanych w sprzedaży na odległość;
•
zapewniania bezpieczeństwa produktów spożywczych
konsumentów o właściwościach produktów;
•
realizacji unijnego programu wsparcia budżetowego w sektorze usuwania
barier technicznych w handlu.
i
informowania
Współpraca w dziedzinie energetyki, w tym kwestie dotyczące energii jądrowej
Opierając się na nieprzerwanym wdrażaniu protokołu ustaleń w sprawie współpracy w
dziedzinie energetyki między UE a Ukrainą oraz w ramach przygotowań do wdrożenia
dorobku prawnego UE wspomnianego w odpowiednim załączniku do układu o
stowarzyszeniu, a także zgodnie z zobowiązaniami Ukrainy jako umawiającej się strony
Traktatu o Wspólnocie Energetycznej i odpowiednimi umowami wielostronnymi, Strony
zwracają szczególną uwagę na współpracę podczas podejmowania działań określonych
poniżej.
6.1
PL
Integracja rynków energii
•
Przyjęcie nowej strategii energetycznej i planu działania na rzecz jej realizacji;
•
wdrożenie trzeciego pakietu energetycznego zgodnie z zobowiązaniami
wynikającymi z Traktatu o Wspólnocie Energetycznej;
•
dalsze wzmacnianie zdolności i niezależności Krajowej Komisji Regulacyjnej
ds. Energii i Mediów (ang. National Energy and Utilities Regulation
Commission, NEURC);
•
kontynuowanie reformy taryfy opłat za energię elektryczną i cen gazu oraz
środków mających na celu zapewnienie pełnej odpłatności za dostarczanie
energii elektrycznej i gazu;
•
kontynuowanie współpracy, przy znacznym wsparciu ze strony
międzynarodowych instytucji finansowych, na rzecz pełnej realizacji wspólnej
deklaracji w sprawie konferencji inwestycyjnej dotyczącej remontu i
modernizacji ukraińskiej sieci przesyłowej gazu z dnia 23 marca 2009 r, w
29
PL
szczególności reformy sektora gazowego i restrukturyzacji państwowego
przedsiębiorstwa Naftogaz;
6.2
6.3
6.4
•
skuteczna współpraca w zakresie przeprowadzenia studium wykonalności
dotyczącego włączenia jednolitego systemu elektroenergetycznego Ukrainy do
środkowoeuropejskich sieci energii elektrycznej zgodnie z wymogami
ENTSO-E (europejskiej sieci operatorów systemów przesyłowych energii
elektrycznej) oraz wspólna analiza kosztów i korzyści takiego włączenia w
porównaniu z rozwiązaniami stanowiącymi alternatywę dla pełnej
synchronizacji;
•
zapewnienie specjalistycznej pomocy ze strony UE przy opracowywaniu
przepisów niezbędnych do wykonania zobowiązań Ukrainy wynikających z
Traktatu o Wspólnocie Energetycznej.
Bezpieczeństwo energetyczne
•
Przyjęcie i wdrożenie środków, które zostaną określone w opracowanym przez
rząd krajowym planie działania na wypadek kryzysu energetycznego;
•
wdrożenie zaleceń zawartych w sprawozdaniu UE z wyników testu warunków
skrajnych z października 2014 r.;
•
sporządzenie projektu decyzji w sprawie strategicznych zapasów naftowych i
jej wdrożenie;
•
zapewnienie Ukrainie wsparcia w zwiększaniu bezpieczeństwa energetycznego
kraju.
Efektywność energetyczna, energia odnawialna i kwestie środowiskowe
•
Wdrażanie unijnych dyrektyw w sprawie efektywności energetycznej i
odnawialnych źródeł energii na mocy Traktatu o Wspólnocie Energetycznej
oraz decyzji Rady Ministrów na mocy Traktatu o Wspólnocie Energetycznej;
•
ustanowienie i przyjęcie do końca 2015 r. krajowego planu redukcji emisji oraz
współpraca w zakresie szybkiej realizacji planu z uwagi na zobowiązania
wynikające z Traktatu o Wspólnocie Energetycznej i odpowiednie cele UE.
Reforma sektora węgla
•
6.5
Wykonanie zaleceń zawartych w programie reform sektora węgla w związku z
wycofaniem dotacji dla państwowego sektora górniczego, które są dużym
obciążeniem dla budżetu państwa, przy jednoczesnym podniesieniu norm
bezpieczeństwa i norm środowiskowych oraz uwzględnieniu kwestii
społecznych.
Bezpieczeństwo jądrowe
Strony kontynuują współpracę w zakresie:
•
PL
projektów związanych z likwidacją czarnobylskiej elektrowni jądrowej i Planu
realizacji powłoki ochronnej w celu przywrócenia w Czarnobylu bezpiecznego
stanu środowiska po katastrofie, która spowodowała uszkodzenie osłony
reaktora nr 4 (w ramach międzynarodowego funduszu zarządzanego przez
EBOR);
30
PL
•
projektów w ramach Instrumentu Współpracy w dziedzinie Bezpieczeństwa
Jądrowego wspierających zwłaszcza nadzór jądrowy i gospodarowanie
odpadami jądrowymi;
•
realizacji działań zgodnie z „Krajowym planem działania opartym na wynikach
testów warunków skrajnych”, który opracowano po przeprowadzeniu testów
warunków skrajnych w ukraińskich elektrowniach jądrowych i który zawiera
zalecenia ENSREG.
7.
Inne kwestie sektorowe
7.1
Publiczna wewnętrzna kontrola finansowa oraz audyt zewnętrzny i kontrola
zewnętrzna
Strony współpracują w celu zapewnienia rozwoju publicznej wewnętrznej kontroli finansowej
i audytu zewnętrznego poprzez:
7.2
•
zapewnienie dalszego usprawniania systemu kontroli wewnętrznej, w tym
niezależnego pod względem funkcjonalnym audytu wewnętrznego, w organach
państwowych za pomocą dostosowania do powszechnie przyjętych norm i
metod międzynarodowych oraz najlepszych praktyk UE;
•
zapewnienie wdrażania międzynarodowych standardów audytu zewnętrznego
(Międzynarodowa Organizacja Najwyższych Organów Kontroli) przez
Najwyższy Organ Kontroli (Izbę Obrachunkową);
•
zapewnienie efektywnej współpracy z odpowiednimi instytucjami i organami
UE w przypadku kontroli na miejscu i inspekcji związanych z zarządzaniem
funduszami unijnymi i kontrolą tych funduszy, zgodnie ze stosownymi
zasadami i procedurami.
Podatki
Zacieśnienie i rozszerzenie współpracy mającej na celu usprawnienie i rozwój ukraińskiego
systemu podatkowego i administracji podatkowej w oparciu o normy międzynarodowe i
europejskie, w tym przygotowanie do stopniowego zbliżania do struktury podatków
określonej w dorobku prawnym UE zgodnie z załącznikiem do układu o stowarzyszeniu, w
szczególności poprzez:
PL
•
ulepszenie i uproszczenie przepisów podatkowych;
•
poprawę międzynarodowej współpracy w dziedzinie podatków w celu
wspierania dobrego zarządzania w kwestiach podatkowych, jak opisano w
układzie o stowarzyszeniu; w odniesieniu do uczciwej konkurencji podatkowej
– przestrzeganie zasad ustanowionych w unijnym Kodeksie postępowania w
zakresie opodatkowania przedsiębiorstw;
•
zwiększenie potencjału administracji podatkowej, w szczególności poprzez
dążenie do bardziej ukierunkowanego, opartego na ryzyku systemu kontroli i
audytów podatkowych;
•
wdrożenie trwałego i szybkiego rozwiązania problemu zaległości w
wypłacaniu zwrotu VAT;
•
podejmowanie działań mających na celu ujednolicenie polityki w zakresie
przeciwdziałania nadużyciom finansowym i ich zwalczania oraz w zakresie
przemytu wyrobów akcyzowych.
31
PL
7.3
7.4
Statystyka
•
Przygotowanie do wdrażania Kompendium wymogów statystycznych Komisji
Europejskiej, stanowiącego załącznik do układu o stowarzyszeniu;
•
wzmocnienie roli koordynacyjnej Państwowej Służby Statystycznej Ukrainy
(ang. State Statistical Service of Ukraine, SSSU) w krajowym systemie
statystycznym poprzez jej odpowiednie i wyraźne odzwierciedlenie w prawie
statystycznym, sporządzenie protokołów ustaleń z najważniejszymi
podmiotami opracowującymi oficjalne (państwowe) dane statystyczne oraz
rozpoczęcie przygotowań do wprowadzenia skoordynowanego programu prac
w dziedzinie statystyki obejmującego wszystkie oficjalne dane statystyczne;
•
wzmocnienie niezależności zawodowej SSSU zgodnie z Europejskim
kodeksem praktyk statystycznych;
•
dostosowanie ukraińskiej ustawy o statystyce krajowej do wymogów
europejskich w związku z ustanowieniem Krajowej Rady Statystycznej i
wdrożeniem Europejskiego kodeksu praktyk statystycznych;
•
usprawnienie rozpowszechniania oficjalnych (państwowych) danych
statystycznych oraz odpowiednich metadanych wśród wszystkich
użytkowników, w tym rządu, społeczeństwa obywatelskiego, przedsiębiorstw,
środków masowego przekazu i innych podmiotów, za pomocą nowoczesnych i
zintegrowanych narzędzi rozpowszechniania informacji, takich jak strony
internetowe i przyjazne dla użytkownika bazy danych itd.;
•
podniesienie jakości oficjalnych (państwowych) danych statystycznych we
współpracy z innymi podmiotami dostarczającymi dane i użytkownikami
korzystającymi z danych, opracowanie i wdrażanie ram zapewniania jakości, w
tym sporządzanie i publikacja sprawozdań dotyczących jakości.
Transport
Strony współpracują w celu zapewnienia Ukrainie wsparcia we wdrożeniu oraz
przygotowania się do wdrożenia dorobku prawnego UE, o którym mowa w stosownych
załącznikach do układu o stowarzyszeniu:
PL
(i)
transport:
•
zapewnienie większej zbieżności regulacyjnej między dorobkiem prawnym UE
a przepisami krajowymi w zakresie środków transportu i wzmocnienie
zdolności organów krajowych w zakresie wdrażania i egzekwowania
przepisów;
•
dalsze wdrażanie ukraińskiej krajowej strategii transportu do 2020 r.;
•
przygotowanie i wdrożenie reform w podsektorach transportu (transport
kolejowy, morski, śródlądowy, drogowy i lotniczy);
•
usprawnienie przepływu pasażerów i towarów, zwiększenie płynności
przepływów transportowych między Ukrainą, UE a państwami trzecimi w
regionie poprzez usuwanie przeszkód (administracyjnych, technicznych,
transgranicznych itp.), w tym przeszkód związanych z planowaniem,
wdrażaniem, eksploatacją i utrzymaniem infrastruktury transportowej;
uproszczenie procedur handlu międzynarodowego;
32
PL
7.5
•
opracowanie krajowego systemu modelowania przepływów transportowych i
programu realizacji krajowej (priorytetowej) sieci transportowej Ukrainy
zgodnej z infrastrukturą sieciową Partnerstwa Wschodniego ds. transportu oraz
opracowanie szeregu zaawansowanych projektów;
•
rozwój usług intermodalnych i multimodalnych za pomocą sprawnego systemu
logistycznego oraz dopuszczenie rozwiązań związanych z interoperacyjnością
różnych szerokości toru i innymi normami technicznymi;
•
aktualizacja krajowej strategii i krajowego programu zwiększających
bezpieczeństwo ruchu drogowego oraz kontynuowanie realizacji działań;
(ii)
lotnictwo:
•
podpisanie umowy w sprawie ustanowienia Wspólnego Europejskiego Obszaru
Lotniczego w 2015 r. oraz zawarcie jej w należytym czasie;
•
prowadzenie działań mających na celu dostosowanie ustawodawstwa
ukraińskiego w obszarze lotnictwa do prawodawstwa UE;
•
wdrażanie unijnych wymogów i norm w obszarze lotnictwa na podstawie
umowy w sprawie ustanowienia Wspólnego Europejskiego Obszaru
Lotniczego po jej podpisaniu w 2015 r. oraz wzmocnienie potencjału
administracyjnego władz lotniczych;
•
utrzymanie i dalsze rozszerzanie współpracy z EASA w dziedzinie
bezpieczeństwa lotniczego, w tym odnośnie do zbliżenia ukraińskiego systemu
certyfikacji zdatności do lotu do unijnego systemu.
Ochrona środowiska i zmiana klimatu
Strony współpracują w celu zapewnienia Ukrainie wsparcia w przygotowaniu się do
wdrożenia oraz we wdrożeniu dorobku prawnego UE, o którym mowa w stosownych
załącznikach do układu o stowarzyszeniu, poprzez:
PL
•
realizowanie przez Ukrainę podstawowych celów (strategii) krajowej strategii
ochrony środowiska w okresie do 2020 r. i krajowego planu działania na rzecz
ochrony środowiska na lata 2011–2015;
•
zwiększenie potencjału administracyjnego na szczeblu krajowym, regionalnym
i lokalnym między innymi poprzez opracowanie skutecznych możliwości
kontroli i egzekwowania prawa;
•
dalszy rozwój i wdrażanie ukraińskich przepisów o ochronie środowiska,
strategii i planów środowiskowych, w szczególności dotyczących oceny
oddziaływania na środowisko, strategicznej oceny oddziaływania na
środowisko, dostępu do informacji o środowisku oraz udziału społeczeństwa,
związanych zwłaszcza z konwencją Espoo i konwencją z Aarhus;
•
uzupełnienie luk prawnych w prawie krajowym oraz opracowanie krajowych
instrumentów wdrażania zgodnie z wielostronnymi umowami środowiskowymi
podpisanymi i ratyfikowanymi przez Ukrainę i UE;
•
wzmocnienie dialogu w ramach wspólnej grupy roboczej UE–Ukraina ds.
zmiany klimatu w sprawie przyczynienia się do zawarcia i podpisania nowego
światowego porozumienia w sprawie zmiany klimatu, opracowania i realizacji
polityki przeciwdziałania zmianie klimatu, w szczególności w ramach
33
PL
krajowego systemu handlu emisjami i planu działania ze środkami
długoterminowymi, w celu łagodzenia i przystosowania się do zmiany klimatu;
7.6
•
wspieranie zrównoważonego rozwoju i ekologizacji gospodarki między innymi
poprzez wdrażanie środków związanych z gospodarowaniem odpadami,
zielonymi zamówieniami publicznymi oraz poprzez wprowadzenie zasad i
rozwiązań w zakresie efektywnego gospodarowania zasobami;
•
rozwój sieci obszarów chronionych na Ukrainie na podstawie zasad sieci
Natura 2000;
•
poprawa skuteczności środków mających na celu ochronę warstwy ozonowej i
ochronę środowiska poprzez zmniejszenie emisji fluorowanych gazów
cieplarnianych;
•
współpraca w zakresie realizacji planu działania na rzecz osiągnięcia
milenijnych celów rozwoju związanych z zasobami wodnymi i celów
szczegółowych zintegrowanego gospodarowania zasobami wodnymi,
polegająca na dialogu w zakresie polityki krajowej prowadzonym w ramach
europejskiej inicjatywy na rzecz wody i wspierana dzięki zbliżeniu do unijnych
przepisów dotyczących zasobów wodnych i ich wdrażaniu;
•
promowanie wdrażania konwencji bukareszteńskiej i protokołów do niej, w
tym współpraca z państwami nadbrzeżnymi na rzecz wykonania dyrektywy
ramowej w sprawie strategii morskiej oraz współpraca ze stronami tej
konwencji w celu promowania przystąpienia Unii Europejskiej do tej
konwencji;
•
prace nad utworzeniem wspólnego systemu informacji o środowisku w ramach
Partnerstwa Wschodniego;
•
kontynuowanie ścisłej współpracy z Regionalnym Centrum Ekologicznym na
Europę Środkową i Wschodnią, w szczególności prac nad utworzeniem biura
Regionalnego Centrum Ekologicznego na Ukrainie między innymi w celu
podniesienia świadomości środowiskowej i promowania roli społeczeństwa
obywatelskiego w kwestiach dotyczących ochrony środowiska.
Ochrona ludności
Strony współpracują w celu wsparcia Ukrainy:
PL
•
we wzmacnianiu dialogu i zwiększaniu potencjału w zakresie zapobiegania
klęskom żywiołowym i katastrofom spowodowanym przez człowieka,
przygotowywania się do takich klęsk i katastrof i reagowania na nie oraz we
wdrażaniu porozumienia administracyjnego między Ukrainą a Komisją
Europejską w sprawie współpracy w obszarze ochrony ludności poprzez
opracowywanie i realizację dwuletnich planów prac;
•
w dokonywaniu postępów w opracowywaniu ogólnokrajowej oceny ryzyka i
sporządzania ogólnokrajowych map zagrożenia klęskami i katastrofami oraz w
obejmowaniu Ukrainy zakresem europejskich systemów wczesnego
ostrzegania i narzędzi monitorowania;
•
w podejmowaniu działań na rzecz opracowania strategii ograniczania ryzyka
przemysłowego i zapobiegania katastrofom spowodowanym przez człowieka,
jak również w poszukiwaniu możliwości sfinansowania jej wdrażania;
34
PL
•
7.7
w dokonywaniu postępów we wdrażaniu „Planu działania z Hyogo:
Budowanie odporności krajów i społeczności na klęski żywiołowe”.
Polityka w zakresie przemysłu i przedsiębiorstw
Strony rozwijają i zacieśniają współpracę w obszarze polityki w zakresie przemysłu i
przedsiębiorstw, przyczyniając się w ten sposób do poprawy otoczenia biznesowego
wszystkich podmiotów gospodarczych, w szczególności małych i średnich przedsiębiorstw
(MŚP). Strony będą współpracowały na rzecz wdrażania polityki dotyczącej MŚP w oparciu o
dziesięć zasad przedstawionych w programie Small Business Act dla Europy oraz o najlepsze
praktyki UE, prowadząc regularny dialog dotyczący polityki w zakresie przemysłu i
przedsiębiorstw, w szczególności poprzez:
•
nawiązanie dwustronnego dialogu poświęconego MŚP, przy aktywnym udziale
przedstawicieli zarówno rządu, jak i stowarzyszeń przedsiębiorców, w celu
wymiany najlepszych praktyk, która ma doprowadzić do dostosowania polityki
ukraińskiej w różnych obszarach do prawodawstwa UE oraz do usprawnienia
polityki przyjaznej MŚP w najnowszym ustawodawstwie ukraińskim poprzez
zastosowanie zasady „najpierw myśl na małą skalę” i testu MŚP. W kontekście
dialogu omawiane będzie również zaangażowanie w programy UE.
Ponadto w ramach panelu Partnerstwa Wschodniego ds. MŚP Strony będą:
7.8
•
współpracowały na rzecz zapewnienia wdrożenia zaleceń przedstawionych w
pierwszej ocenie programu Small Business Act przeprowadzonej przez OECD
we współpracy z Komisją Europejską, Europejską Fundacją Kształcenia i
EBOR pt. „SME Policy Index: Eastern Partner Countries 2012 – Progress in
the Implementation of the Small Business Act for Europe”;
•
współpracowały w ramach drugiej rundy oceny programu Small Business Act
oraz wykorzystają proces oceny, aby zwrócić uwagę na kluczową rolę MŚP w
poprawie otoczenia biznesowego na Ukrainie;
•
kontynuowały współpracę w ramach projektu realizacji zaleceń wynikających
z oceny programu Small Business Act („Drugi etap realizacji strategii na rzecz
konkurencyjności MŚP w ramach Partnerstwa Wschodniego”) w celu poprawy
otoczenia biznesowego na Ukrainie;
•
kontynuowały współpracę w celu ułatwienia udziału Ukrainy w Programie na
rzecz konkurencyjności przedsiębiorstw oraz małych i średnich
przedsiębiorstw (COSME).
Prawo spółek, ład korporacyjny, rachunkowość i audyt
Strony zacieśniają współpracę we wszystkich obszarach związanych z prawem spółek, ładem
korporacyjnym oraz rachunkowością i audytem, prowadząc wymianę doświadczeń i
informacji o swoich najlepszych praktykach oraz obowiązujących ramach regulacyjnych, a w
szczególności:
PL
•
przygotowują się do wdrożenia dorobku prawnego UE, o którym mowa w
stosownych załącznikach do układu o stowarzyszeniu, poprzez stopniowe
zbliżanie ukraińskiego prawa spółek do dorobku prawnego UE w zakresie
prawa spółek;
•
rozwijają potencjał administracyjny odpowiednich instytucji państwowych;
35
PL
7.9
•
usprawniają funkcjonowanie prawa spółek, dokonując ciągłego przeglądu,
aktualizując odpowiednie prawodawstwo i sposób jego stosowania, w tym w
szczególności prawo spółek akcyjnych;
•
upraszczają zasady i procedury rejestracji osób prawnych, w tym spółek, i osób
fizycznych, także przedsiębiorców, obowiązujące w przypadku tworzenia i
likwidowania przedsiębiorstw;
•
kontynuują opracowywanie polityki ładu korporacyjnego i promują
przestrzeganie kodeksu ładu korporacyjnego zgodnie z normami
międzynarodowymi, jak również stopniowe zbliżanie przepisów krajowych do
zasad i zaleceń UE w tym obszarze;
•
wprowadzają odpowiednie międzynarodowe standardy rewizji finansowej na
szczeblu krajowym;
•
promują stosowanie międzynarodowych standardów rachunkowości przez
wszystkie krajowe spółki notowane na rynku regulowanym, w szczególności
ustanawiając odpowiedni mechanizm w tym zakresie.
Usługi finansowe
Strony:
7.10
•
przygotowują wdrożenie dorobku prawnego UE w odpowiednich obszarach
usług finansowych określonych w układzie o stowarzyszeniu poprzez
stopniowe i postępujące zbliżanie przepisów na podstawie zaktualizowanego
wykazu aktualnie obowiązującego prawodawstwa, zanim możliwa będzie
oficjalna aktualizacja odpowiednich załączników do układu o stowarzyszeniu;
•
współpracują na rzecz zapewnienia skutecznego wdrożenia ostrożnościowych
ram regulacyjnych i nadzorczych równoważnych ramom istniejącym w UE w
odniesieniu do rynków finansowych i działalności finansowej;
•
współpracują na rzecz zwiększenia potencjału administracyjnego organów
nadzorczych zgodnie z normami uznawanymi na szczeblu międzynarodowym;
•
zachęcają ukraińskie i unijne organy nadzoru do prowadzenia współpracy, w
szczególności w zakresie wymiany i ujawniania informacji;
•
opracowują przepisy krajowe w zakresie zapobiegania praniu pieniędzy i
finansowaniu terroryzmu oraz zwalczania tych zjawisk, w szczególności
poprzez wdrażanie standardów FATF oraz odpowiedniego prawodawstwa UE
w zakresie przeciwdziałania praniu pieniędzy i zwalczania finansowania
terroryzmu;
•
kontynuują organizowanie wspólnych seminariów, konferencji, szkoleń,
warsztatów i wizyt studyjnych poświęconych przeciwdziałaniu praniu
pieniędzy i finansowaniu terroryzmu, jak również zapraszają ukraińskich
ekspertów do udziału w odpowiednich wydarzeniach organizowanych na
szczeblu UE.
Społeczeństwo informacyjne
Strony współpracują w celu zapewnienia Ukrainie wsparcia we wdrożeniu oraz w
przygotowaniu się do wdrożenia dorobku prawnego UE, o którym mowa w stosownych
załącznikach do układu o stowarzyszeniu, w szczególności poprzez:
PL
36
PL
7.11
•
wsparcie Ukrainy w dalszych działaniach na rzecz zbliżenia przepisów w
zakresie łączności elektronicznej do dorobku prawnego UE w tym obszarze;
•
zwiększanie niezależności i potencjału administracyjnego krajowego organu
regulacyjnego ds. łączności, aby zapewnić mu możliwość podejmowania
odpowiednich środków regulacyjnych i egzekwowania wydawanych decyzji
oraz wszelkich mających zastosowanie regulacji, a także by zagwarantować
uczciwą konkurencję na rynkach;
•
przygotowanie i wdrożenie krajowych strategii na rzecz społeczeństwa
informacyjnego/rynku cyfrowego oraz opracowanie odpowiedniego
ustawodawstwa w tym zakresie, uwzględniając promowanie dostępu
szerokopasmowego, zwiększanie bezpieczeństwa sieci oraz promowanie
wykorzystania ICT do celów, jakimi jest zapewnienie wzrostu gospodarczego i
tworzenie nowych miejsc pracy zgodnie z normami unijnymi.
Turystyka
Strony zobowiązują się do regularnego prowadzenia dialogu w kwestiach objętych
rozdziałem układu o stowarzyszeniu dotyczącym turystyki. W ramach udziału Ukrainy w
Programie na rzecz konkurencyjności przedsiębiorstw oraz małych i średnich przedsiębiorstw
(COSME) będą również realizowane specjalne działania w obszarze turystyki,
ukierunkowane na zwiększanie konkurencyjności i zrównoważonego rozwoju
przedmiotowego sektora.
7.12
Rolnictwo i rozwój obszarów wiejskich
Strony współpracują w celu zapewnienia Ukrainie wsparcia we wdrożeniu oraz
przygotowaniu się do wdrożenia dorobku prawnego UE, o którym mowa w stosownych
załącznikach do układu o stowarzyszeniu, prowadząc szeroko zakrojone działania w ramach
nawiązanego już dialogu poświęconego rolnictwu, w szczególności poprzez:
PL
•
opracowanie i wdrożenie nowego planu działania na rzecz zbliżenia
przedmiotowego sektora do polityki UE i unijnego prawodawstwa w zakresie
polityki rolnej i polityki rozwoju obszarów wiejskich;
•
wspieranie rozwoju otwartego i przejrzystego rynku gruntów rolnych w celu
zwiększenia wydajności i zapewnienia stabilności otoczenia inwestycyjnego;
•
rozszerzanie współpracy w zakresie badań naukowych i wymiany najlepszych
praktyk dotyczących wykorzystania biotechnologii w rolnictwie;
•
organizowanie szkoleń dla organów administracji na szczeblu centralnym i
lokalnym poświęconych nowym modelom polityki rozwoju obszarów
wiejskich na potrzeby dalszego wdrażania programów na rzecz społeczności
wiejskich;
•
wymianę najlepszych praktyk w zakresie odnowy i ochrony zasobów
naturalnych w celu zapewnienia wydajnej i zrównoważonej produkcji rolnej o
wysokiej jakości;
•
wymianę najlepszych praktyk w zakresie zrównoważonej produkcji energii ze
źródeł odnawialnych przez gospodarstwa rolne oraz w zakresie
wykorzystywania takiej energii między innymi w rolnictwie;
37
PL
7.13
7.14
•
analizowanie doświadczeń UE związanych z przechodzeniem na stosowanie
mechanizmu bezpośredniego wsparcia producentów rolnych;
•
zwiększanie konkurencyjności produkcji rolnej, w tym poprzez współpracę na
rzecz wdrażania systemów jakości.
Polityka rybołówstwa i polityka morska
•
Zacieśnianie współpracy i podejmowanie wspólnych działań na rzecz
zapewnienia zrównoważonego rybołówstwa na Morzu Czarnym zarówno w
ramach dwustronnych, jak i wielostronnych kontaktów, w oparciu o podejście
ekosystemowe do zarządzania rybołówstwem;
•
rozszerzanie współpracy naukowej i technicznej służącej zapewnieniu
zdolności monitorowania rybołówstwa i oceny stanu zasobów morskich i stanu
środowiska morskiego;
•
promowanie zintegrowanego podejścia do gospodarki morskiej i zapewnienie
wymiany najlepszych praktyk w tym zakresie dzięki wzmacnianiu
dwustronnego dialogu i identyfikowaniu obszarów będących przedmiotem
wzajemnego zainteresowania, które mogłyby korzystnie wpłynąć na przyszłą
współpracę w regionie Morza Czarnego prowadzoną w kontekście unijnej
zintegrowanej polityki morskiej (strategia „niebieskiego” wzrostu).
Nauka, technologia i innowacje
Strony współpracują na rzecz:
7.15
•
zacieśnienia współpracy w obszarze badań naukowych i innowacji, w
szczególności poprzez skuteczne stowarzyszenie Ukrainy w ramach programu
„Horyzont 2020” i możliwe stowarzyszenie jej w ramach programu Euratom
uzupełniającego program „Horyzont 2020”, przy jednoczesnym zwiększeniu
wsparcia instytucjonalnego związanego z takim stowarzyszeniem w celu
zmaksymalizowania jego wpływu;
•
zapewnienia wymiany najlepszych praktyk w zakresie opracowywania
struktury i wdrażania polityki w obszarze badań naukowych i innowacji, a
także w zakresie zarządzania powiązanymi programami i inicjatywami
przewodnimi oraz dokonywania ich przeglądu;
•
wspierania działań służących zwiększeniu potencjału Ukrainy w obszarze
badań naukowych i innowacji, w szczególności poprzez poprawę warunków
ramowych ułatwiających tworzenie partnerstw między instytucjami
badawczymi a przedsiębiorstwami oraz wykorzystywanie wyników badań w
warunkach rynkowych;
•
intensyfikacji realizacji postanowień Umowy o współpracy naukowej i
technologicznej między Ukrainą a UE.
Przestrzeń kosmiczna
Strony będą współpracowały w kwestiach objętych rozdziałem układu o stowarzyszeniu
dotyczącym przestrzeni kosmicznej, z uwzględnieniem udziału w projekcie rozszerzenia
EGNOS i w programie ramowym „Horyzont 2020”.
PL
38
PL
7.16
Ochrona konsumentów
W kontekście przygotowań do wdrożenia dorobku prawnego UE, o którym mowa w
stosownych załącznikach do układu o stowarzyszeniu, Strony współpracują na rzecz:
7.17
•
wymiany informacji i nawiązania dialogu w obszarze ochrony konsumentów.
Strony mogą zbadać możliwość prowadzenia dalszej współpracy w kwestiach
będących przedmiotem wzajemnego zainteresowania;
•
zachęcania do wzmacniania pozycji konsumentów;
•
wzmacniania potencjału administracyjnego do egzekwowania przepisów w
zakresie ochrony konsumentów na Ukrainie, w szczególności poprzez
zapewnianie szkoleń i wsparcia technicznego w ramach programu TAIEX
skierowanego do ukraińskiej administracji publicznej, w tym dla organów
władzy sądowniczej i ustawodawczej oraz organizacji społeczeństwa
obywatelskiego, w zakresie transpozycji prawodawstwa UE i jego
późniejszego wdrażania i egzekwowania.
Współpraca w kwestiach społecznych
Strony współpracują na rzecz:
•
•
PL
przygotowania do wdrożenia dorobku prawnego UE w obszarze
równouprawnienia płci, przepisów antydyskryminacyjnych, bezpieczeństwa i
higieny pracy, prawa pracy i warunków pracy, o których mowa w stosownych
załącznikach do układu o stowarzyszeniu, oraz w szczególności na rzecz:
–
zwiększania potencjału administracyjnego inspekcji pracy oraz, w
szczególności, organów państwowych zajmujących się bezpieczeństwem
w pracy i ochroną zdrowia w pracy i placówek publicznych
odpowiedzialnych za bezpieczeństwo w pracy oraz ich potencjału w
zakresie egzekwowania przepisów w obszarze bezpieczeństwa i higieny
pracy i prawa pracy;
–
rozszerzenia zakresu środków praktycznych stosowanych w obszarze
równouprawnienia płci w celu zniwelowania zróżnicowania
wynagrodzenia ze względu na płeć, jak również w obszarze zapobiegania
dyskryminacji;
–
zapoznawania się z najlepszymi praktykami i doświadczeniami w
zakresie skutecznego zarządzania ochroną zdrowia w pracy na szczeblu
publicznym;
opracowania strategicznego
zagwarantowania:
podejścia
do
zatrudnienia
w
celu
–
lepszego dopasowywania umiejętności do potrzeb ukraińskiego rynku
pracy i poprawy jego efektywności;
–
zwiększenia potencjału organów administracji odpowiadających za
politykę zatrudnienia, z uwzględnieniem publicznych służb zatrudnienia;
–
upowszechniania godnej pracy oraz przekształcenia sektora
nieformalnego w sektor pracy formalnej, a także wdrażania krajowych
programów godnej pracy realizowanych w ramach współpracy między
MOP a Ukrainą;
39
PL
–
7.18
wspierania działań antydyskryminacyjnych i zapewnienia równych szans
przede wszystkim osobom niepełnosprawnym, w szczególności w
obszarze zatrudnienia;
•
wymiany najlepszych praktyk służących poprawie skuteczności ochrony
socjalnej w celu zwiększenia zarówno stopnia jej dostosowania do potrzeb
społecznych, jak i stabilności jej finansowania, a także w celu znacznego
zmniejszenia liczby osób ubogich i najbardziej potrzebujących;
•
zachęcania do prowadzenia zarówno trójstronnego, jak i dwustronnego dialogu
społecznego oraz do budowania zdolności partnerów społecznych, w tym
również w ramach TAIEX;
•
promowania zawierania między Ukrainą a państwami członkowskimi UE
umów w sprawie koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego, mając na
uwadze potrzeby obywateli ukraińskich zatrudnionych legalnie w państwach
członkowskich UE ;
•
wymiany najlepszych praktyk w zakresie świadczenia usług społecznych w
celu promowania synergii między publicznymi i prywatnymi podmiotami tego
sektora na Ukrainie.
Zdrowie publiczne
Strony będą współpracowały w zakresie:
PL
•
wdrażania reformy sektora opieki zdrowotnej;
•
zwiększania potencjału w zakresie zarządzania opieką zdrowotną, w
szczególności w obszarze zdrowia publicznego;
•
przygotowań do wdrożenia dorobku prawnego UE w obszarze zdrowia, w
szczególności przepisów wskazanych w stosownych załącznikach do układu o
stowarzyszeniu, w tym przepisów dotyczących tytoniu, tkanek, krwi i
komórek, a także chorób zakaźnych;
•
zapobiegania zachorowaniom na choroby niezakaźne dzięki edukacji
prozdrowotnej i promowaniu zdrowego stylu życia, dzięki działaniom
ukierunkowanym na główne czynniki wpływające na zdrowie i problemy
zdrowotne, takie jak zdrowie matki i dziecka, zdrowie psychiczne, uzależnienie
od alkoholu, narkotyków i tytoniu, a także poprzez zwiększanie zaangażowania
społeczeństwa obywatelskiego;
•
zapobiegania zachorowaniom na choroby zakaźne i kontrolowania takich
chorób, w szczególności HIV/AIDS, gruźlicy, zakażeń przenoszonych drogą
płciową oraz zapalenia wątroby typu C i B, między innymi we współpracy z
Europejskim Centrum ds. Zapobiegania i Kontroli Chorób;
•
stopniowego opracowywania polityki i rozwijania dialogu regulacyjnego w
zakresie produktów leczniczych;
•
wymiany dowodów potwierdzających dobrą praktykę ograniczania czynników
ryzyka, takich jak używanie tytoniu i bierne palenie tytoniu, poprzez wdrażanie
Ramowej konwencji Światowej Organizacji Zdrowia o ograniczaniu użycia
tytoniu;
•
budowania zdolności w zakresie zwalczania transgranicznych zagrożeń dla
zdrowia poprzez wdrażanie Międzynarodowych przepisów zdrowotnych, z
40
PL
uwzględnieniem rozwijania gotowości i planowania reakcji, a także
organizowania szkoleń;
7.19
•
uczestnictwa w unijnych sieciach i grupach roboczych ds. zdrowia
publicznego, takich jak ośrodek analityczny ds. HIV/AIDS i Forum
Społeczeństwa Obywatelskiego ds. HIV/AIDS;
•
wprowadzania innowacji w obszarze zdrowia publicznego i wspierania ezdrowia.
Kształcenie, szkolenie i młodzież
Strony współpracują na rzecz:
7.20
•
wspierania reformy i modernizacji szkolnictwa wyższego, w szczególności w
zakresie wdrażania nowej ustawy o szkolnictwie wyższym w celu pogłębienia
integracji z europejskim obszarem szkolnictwa wyższego;
•
prowadzenia wspólnych działań i wymiany informacji dotyczących
zapewniania jakości w celu wspierania procesu wdrażania międzynarodowych
kryteriów oceny i praktyk w zakresie monitorowania; informacji na temat
rozwoju autonomii uniwersytetów; oraz informacji o przebiegu procesu
profesjonalizacji kadr zarządzających szkolnictwem wyższym;
•
zwiększania wiedzy na temat programów UE w obszarze edukacji takich jak
Erasmus+ i działanie „Maria Skłodowska-Curie” na rzecz badań, szkoleń i
mobilności oraz promowania udziału Ukrainy w tych programach;
•
wypracowywania mechanizmu wzajemnego uznawania kwalifikacji
akademickich i zawodowych, dyplomów i świadectw potwierdzających
posiadanie określonego wykształcenia;
•
podejmowania wspólnych działań i wymiany informacji w celu wprowadzenia
na Ukrainie krajowych ram kwalifikacji oraz ich późniejszego dostosowania do
europejskich ram kwalifikacji;
•
podejmowania wspólnych działań i wymiany informacji w celu wsparcia
Ukrainy w zbliżaniu jej systemu szkolenia zawodowego do modernizowanych
unijnych struktur kształcenia i szkolenia zawodowego w ramach procesu
kopenhaskiego i za pośrednictwem instrumentów takich jak europejskie ramy
kwalifikacji (EQF), europejski system transferu osiągnięć w kształceniu i
szkoleniu zawodowym (ECVET) oraz europejskie ramy odniesienia na rzecz
zapewniania jakości w kształceniu i szkoleniu zawodowym (EQAVET);
•
rozszerzania dialogu w zakresie systemów kształcenia ogólnego, kształcenia na
odległość i uczenia się przez całe życie;
•
promowania wymian międzynarodowych i współpracy międzynarodowej w
obszarze kształcenia pozaformalnego młodzieży i młodych pracowników jako
sposobu na zachęcanie młodych osób do udziału w demokracji i rynku pracy,
zwiększania potencjału organizacji młodzieżowych i promowania dialogu
poświęconego polityce młodzieżowej między innymi za pośrednictwem
programów unijnych skierowanych do osób młodych, takich jak Erasmus+.
Kultura
•
PL
Strony będą promowały wdrażanie Konwencji UNESCO z 2005 r. w sprawie
ochrony i promowania różnorodności form wyrazu kulturowego;
41
PL
7.21
•
Strony będą współpracowały na rzecz rozwoju na Ukrainie polityki kulturalnej
sprzyjającej włączeniu społecznemu oraz na rzecz utrzymania i podkreślenia
wartości ukraińskiego dziedzictwa kulturalnego i naturalnego;
•
Strony będą promowały udział ukraińskich podmiotów kulturalnych w
programach współpracy kulturalnej oraz przygotują Ukrainę do udziału w
unijnym programie „Kreatywna Europa”, w tym w podprogramie „Kultura”.
Sport i aktywność fizyczna
Strony wymieniają informacje i dobre praktyki dotyczące następujących kwestii: promowania
aktywności fizycznej wywierającej korzystny wpływ na zdrowie, krajowych systemów
kompetencji i kwalifikacji w sektorze sportu, włączania grup defaworyzowanych, zwalczania
dopingu i przeciwdziałania ustawianiu wyników zawodów sportowych.
7.22
Współpraca w zakresie społeczeństwa obywatelskiego
Strony będą współpracowały na rzecz zapoznania ukraińskich instytucji społeczeństwa
obywatelskiego, z uwzględnieniem krajowej platformy Forum Społeczeństwa
Obywatelskiego Partnerstwa Wschodniego, z procesem konsolidacji i dialogu między
partnerami społecznymi w UE w celu dalszego włączania aspektów związanych ze
społeczeństwem obywatelskim do procesów politycznych zachodzących na Ukrainie.
7.23
Współpraca transgraniczna i regionalna
•
Wdrażanie protokołu ustaleń w sprawie nawiązania dialogu w zakresie polityki
regionalnej i rozwoju współpracy regionalnej;
•
zacieśnianie współpracy między Ukrainą a UE w ramach programów
regionalnych i transgranicznych w celu zmniejszenia dysproporcji w rozwoju
między poszczególnymi regionami i zapewnienia im dobrobytu poprzez:
•
•
PL
–
nawiązywanie długoterminowych stosunków między podmiotami
społecznymi i gospodarczymi po obydwu stronach wspólnej granicy, co
przyczynia się do poprawy konkurencyjności obszarów przygranicznych;
–
współdziałanie na rzecz promowania rozwoju społecznego i
gospodarczego na obszarach przygranicznych i włączanie takich działań
w proces kształtowania bardziej długofalowej polityki regionalnej;
ograniczanie efektu granicy rozumianego jako bariera fizyczna poprzez:
–
nawiązywanie bliskich kontaktów między organami na szczeblu
regionalnym i lokalnym;
–
poprawę wydajności procedur granicznych, w tym również dzięki
dalszemu
–
udoskonalaniu niezbędnych elementów infrastruktury granicznej;
zacieśnianie współpracy w ramach strategii UE na rzecz regionu Dunaju, w
tym również poprzez udział w dialogu politycznym i realizowanie działań i
42
PL
projektów mających istotne znaczenie dla Ukrainy we współpracy z
zainteresowanymi państwami członkowskimi.
7.24
7.25
7.26
Rozwój regionalny
•
Wdrażanie protokołu ustaleń w sprawie nawiązania dialogu w zakresie polityki
regionalnej i rozwoju współpracy regionalnej;
•
wdrażanie przyjętej w 2014 r. krajowej strategii rozwoju regionalnego do 2020
r.;
•
ustanowienie ram rozwoju regionalnego poprzez przyjęcie ustawy o
podstawowych zasadach krajowej polityki regionalnej lub nowelizację
przepisów w zakresie rozwoju regionalnego;
•
ustanowienie skutecznego mechanizmu koordynacji, w tym ustrukturyzowanej
procedury konsultacji z zainteresowanymi stronami w obszarze rozwoju
regionalnego (na szczeblu krajowym i regionalnym, z uwzględnieniem
społeczeństwa obywatelskiego);
•
zapewnienie pełnej przejrzystości budżetu przewidzianego na cele związane z
rozwojem regionalnym, z uwzględnieniem krajowego funduszu rozwoju
regionalnego i subwencji, a także objęcie tego budżetu nadzorem.
Sektor audiowizualny
•
Przygotowanie do wdrożenia dorobku prawnego UE, o którym mowa w
stosownych załącznikach do układu o stowarzyszeniu, w szczególności
dyrektywy 2007/65/WE z dnia 11 grudnia 2007 r. o audiowizualnych usługach
medialnych zmieniającej dyrektywę Rady 89/552/EWG w sprawie koordynacji
niektórych przepisów ustawowych, wykonawczych i administracyjnych państw
członkowskich, dotyczących wykonywania telewizyjnej działalności
transmisyjnej;
•
przygotowanie do udziału Ukrainy w unijnym programie „Kreatywna Europa”,
z uwzględnieniem współpracy Ukrainy i UE w zakresie niektórych elementów
podprogramu „MEDIA”.
Udział w programach unijnych i działaniach agencji unijnych
Strony będą ściśle współpracowały na rzecz wdrożenia postanowień tytułu V rozdział XXVIII
układu o stowarzyszeniu zapewniających Ukrainie możliwość uczestniczenia w programach
unijnych.
8.
Postanowienia dotyczące monitorowania i sprawozdawczości
Komitet Stowarzyszenia lub inne odpowiednie podmioty dokonają przeglądu postępów w
realizacji programu stowarzyszeniowego, a także przyszłych priorytetów i wszelkich
koniecznych dostosowań programu stowarzyszeniowego. Komitet Stowarzyszenia będzie się
zbierał regularnie, co najmniej raz do roku. Każda ze Stron może przeprowadzić własny
przegląd postępów w realizacji programu stowarzyszeniowego niezależnie od przeglądu
przeprowadzanego przez Komitet Stowarzyszenia.
PL
43
PL