Program Ochrony Środowiska uchwala166_zal
Transkrypt
Program Ochrony Środowiska uchwala166_zal
PROGRAM OCHRONY ŚRODOWISKA w części dotyczącej ochrony powietrza atmosferycznego przed zanieczyszczeniami na terenie Powiatu Wodzisławskiego pn.: PLAN POPRAWY JAKOŚCI POWIETRZA na OBSZARZE GMIN WCHODZĄCYCH W SKŁAD POWIATU WODZISŁAWSKIEGO POPRZEZ ZASTĄPIENIE ISTNIEJĄCYCH ŹRÓDEŁ CIEPŁA NOWOCZESNYMI ŹRÓDŁAMI NISKOEMISYJNYMI POWIAT WODZISŁAWSKI Wersja końcowa Opracował: mgr inż. Jerzy Piszczek Wspólpraca: mgr inż. Michał Wawer Katowice, marzec 2004r. SPIS TREŚCI I. WPROWADZENIE ---------------------------------------------------------6 I.1. UKIERUNKOWANIA PRAWNE ............................................................7 I.2. POROZUMIENIA I UMOWY ................................................................8 I.3. ZESPÓŁ DO SPRAW NISKIEJ EMISJI ....................................................9 I.4. OGÓLNE ZAŁOŻENIA PROGRAMU .......................................................9 I.4.1. NAZWA PROGRAMU 9 9 I.4.2. LOKALIZACJA PROGRAMU I.4.3. ZAKRES PROGRAMU 11 I.4.4. CELE PROGRAMU 11 I.5. SPÓJNOŚĆ ZE STRATEGIAMI I PROGRAMAMI NADRZĘDNYMI ...................11 II. DIAGNOZA STANU I WSKAZANIA REALIZACYJNE PROGRAMU---- 14 III. GMINA GODÓW --------------------------------------------------------- 16 III.1. OPIS OGÓLNY .............................................................................16 III.2. UWARUNKOWANIA NISKIEJ EMISJI ..................................................16 16 III.2.1. EMISJA GAZÓW ZE ŹRÓDEŁ MOBILNYCH (TZW. EMISJA KOMUNIKACYJNA) III.2.2. EMISJA Z OBIEKTÓW ADMINISTROWANYCH PRZEZ GMINĘ ORAZ INDYWIDUALNYCH PALENISK I KOTŁOWNI OPALANYCH PALIWAMI STAŁYMI 16 III.3. ZAŁOŻENIA REALIZACYJNE .............................................................17 III.4. ŹRÓDŁA FINANSOWANIA I BUDŻET ..................................................18 III.5. SZACUNKOWY KOSZTORYS .............................................................18 III.6. HARMONOGRAM REALIZACJI ..........................................................19 IV. GMINA GORZYCE ------------------------------------------------------- 20 IV.1. OPIS OGÓLNY .............................................................................20 IV.2. UWARUNKOWANIA NISKIEJ EMISJI ..................................................20 IV.2.1. EMISJA GAZÓW ZE ŹRÓDEŁ MOBILNYCH (TZW. EMISJA KOMUNIKACYJNA) 20 IV.2.2. EMISJA Z OBIEKTÓW ADMINISTROWANYCH PRZEZ GMINĘ ORAZ INDYWIDUALNYCH PALENISK I KOTŁOWNI OPALANYCH PALIWAMI STAŁYMI 20 IV.3. ZAŁOŻENIA REALIZACYJNE .............................................................21 IV.4. ŹRÓDŁA FINANSOWANIA I BUDŻET ..................................................23 IV.5. SZACUNKOWY KOSZTORYS .............................................................23 IV.6. HARMONOGRAM REALIZACJI ..........................................................24 V. GMINA LUBOMIA ------------------------------------------------------- 25 V.1. OPIS OGÓLNY .............................................................................25 V.2. UWARUNKOWANIA NISKIEJ EMISJI ..................................................25 V.2.1. EMISJA GAZÓW ZE ŹRÓDEŁ MOBILNYCH (TZW. EMISJA KOMUNIKACYJNA) 25 V.2.2. EMISJA Z OBIEKTÓW ADMINISTROWANYCH PRZEZ GMINĘ ORAZ INDYWIDUALNYCH PALENISK I KOTŁOWNI OPALANYCH PALIWAMI STAŁYMI 25 2 V.3. V.4. V.5. V.6. ZAŁOŻENIA REALIZACYJNE .............................................................26 ŹRÓDŁA FINANSOWANIA I BUDŻET ..................................................28 SZACUNKOWY KOSZTORYS .............................................................28 HARMONOGRAM REALIZACJI ..........................................................29 VI. GMINA MARKLOWICE -------------------------------------------------- 30 VI.1. OPIS OGÓLNY .............................................................................30 VI.2. UWARUNKOWANIA NISKIEJ EMISJI ..................................................30 VI.2.1. EMISJA GAZÓW ZE ŹRÓDEŁ MOBILNYCH (TZW. EMISJA KOMUNIKACYJNA) 30 VI.2.2. EMISJA Z OBIEKTÓW ADMINISTROWANYCH PRZEZ GMINĘ ORAZ INDYWIDUALNYCH PALENISK I KOTŁOWNI OPALANYCH PALIWAMI STAŁYMI 30 VI.3. ZAŁOŻENIA REALIZACYJNE .............................................................31 VI.4. ŹRÓDŁA FINANSOWANIA I BUDŻET ..................................................32 VI.5. SZACUNKOWY KOSZTORYS .............................................................33 VI.6. HARMONOGRAM REALIZACJI ..........................................................33 VII. GMINA MSZANA -------------------------------------------------------- 34 VII.1. OPIS OGÓLNY .............................................................................34 VII.2. UWARUNKOWANIA NISKIEJ EMISJI ..................................................34 VII.2.1. EMISJA GAZÓW ZE ŹRÓDEŁ MOBILNYCH (TZW. EMISJA KOMUNIKACYJNA) 34 VII.2.2. EMISJA Z OBIEKTÓW ADMINISTROWANYCH PRZEZ GMINĘ ORAZ INDYWIDUALNYCH PALENISK I KOTŁOWNI OPALANYCH PALIWAMI STAŁYMI 34 VII.3. ZAŁOŻENIA REALIZACYJNE .............................................................35 VII.4. ŹRÓDŁA FINANSOWANIA I BUDŻET ..................................................36 VII.5. SZACUNKOWY KOSZTORYS .............................................................37 VII.6. HARMONOGRAM REALIZACJI ..........................................................37 VIII. GMINA PSZÓW ---------------------------------------------------------- 38 VIII.1. OPIS OGÓLNY .............................................................................38 VIII.2. UWARUNKOWANIA NISKIEJ EMISJI ..................................................38 VIII.2.1. EMISJA GAZÓW ZE ŹRÓDEŁ MOBILNYCH (TZW. EMISJA KOMUNIKACYJNA) 38 VIII.2.2. EMISJA Z OBIEKTÓW ADMINISTROWANYCH PRZEZ GMINĘ ORAZ INDYWIDUALNYCH PALENISK I KOTŁOWNI OPALANYCH PALIWAMI STAŁYMI 38 VIII.3. ZAŁOŻENIA REALIZACYJNE .............................................................39 VIII.4. ŹRÓDŁA FINANSOWANIA I BUDŻET ..................................................41 VIII.5. SZACUNKOWY KOSZTORYS .............................................................41 VIII.6. HARMONOGRAM REALIZACJI ..........................................................42 IX. GMINA RADLIN --------------------------------------------------------- 43 IX.1. OPIS OGÓLNY .............................................................................43 IX.2. UWARUNKOWANIA NISKIEJ EMISJI ..................................................43 IX.2.1. EMISJA GAZÓW ZE ŹRÓDEŁ MOBILNYCH (TZW. EMISJA KOMUNIKACYJNA) 43 IX.2.2. EMISJA Z OBIEKTÓW ADMINISTROWANYCH PRZEZ GMINĘ ORAZ INDYWIDUALNYCH PALENISK I KOTŁOWNI OPALANYCH PALIWAMI STAŁYMI 43 IX.3. ZAŁOŻENIA REALIZACYJNE .............................................................44 3 IX.4. IX.5. IX.6. X. ŹRÓDŁA FINANSOWANIA I BUDŻET ..................................................46 SZACUNKOWY KOSZTORYS .............................................................47 HARMONOGRAM REALIZACJI ..........................................................48 GMINA RYDUŁTOWY --------------------------------------------------- 49 X.1. OPIS OGÓLNY .............................................................................49 X.2. UWARUNKOWANIA NISKIEJ EMISJI ..................................................49 X.2.1. EMISJA GAZÓW ZE ŹRÓDEŁ MOBILNYCH (TZW. EMISJA KOMUNIKACYJNA) 49 X.2.2. EMISJA Z OBIEKTÓW ADMINISTROWANYCH PRZEZ GMINĘ ORAZ INDYWIDUALNYCH PALENISK I KOTŁOWNI OPALANYCH PALIWAMI STAŁYMI 49 X.3. ZAŁOŻENIA REALIZACYJNE .............................................................51 X.4. ŹRÓDŁA FINANSOWANIA I BUDŻET ..................................................53 X.5. SZACUNKOWY KOSZTORYS .............................................................53 X.6. HARMONOGRAM REALIZACJI ..........................................................54 XI. GMINA WODZISŁAW ŚLĄSKI------------------------------------------ 55 XI.1. OPIS OGÓLNY .............................................................................55 XI.2. UWARUNKOWANIA NISKIEJ EMISJI ..................................................55 XI.2.1. EMISJA GAZÓW ZE ŹRÓDEŁ MOBILNYCH (TZW. EMISJA KOMUNIKACYJNA) 55 XI.2.2. EMISJA Z OBIEKTÓW ADMINISTROWANYCH PRZEZ GMINĘ ORAZ INDYWIDUALNYCH PALENISK I KOTŁOWNI OPALANYCH PALIWAMI STAŁYMI 56 XI.3. ZAŁOŻENIA REALIZACYJNE .............................................................56 XI.4. ŹRÓDŁA FINANSOWANIA I BUDŻET ..................................................58 XI.5. SZACUNKOWY KOSZTORYS .............................................................59 XI.6. HARMONOGRAM REALIZACJI ..........................................................60 XII. POWIAT WODZISŁAWSKI (STAROSTWO) --------------------------- 61 XII.1. OPIS OGÓLNY .............................................................................61 XII.2. UWARUNKOWANIA NISKIEJ EMISJI ..................................................61 XII.2.1. EMISJA GAZÓW ZE ŹRÓDEŁ MOBILNYCH (TZW. EMISJA KOMUNIKACYJNA) 61 XII.2.2. EMISJA Z OBIEKTÓW ADMINISTROWANYCH PRZEZ POWIAT 61 XII.3. ZAŁOŻENIA REALIZACYJNE .............................................................62 XII.4. ŹRÓDŁA FINANSOWANIA I BUDŻET ..................................................63 XII.5. SZACUNKOWY KOSZTORYS .............................................................63 XII.6. HARMONOGRAM REALIZACJI ..........................................................64 XIII. PODSUMOWANIE ------------------------------------------------------- 65 XIII.1. ŁĄCZNY KOSZTORYS PROGRAMU .....................................................65 XIII.2. HARMONOGRAM REALIZACJI ..........................................................66 XIII.2.1.OPIS HARMONOGRAMU 66 XIII.3. ODDZIAŁYWANIE PROGRAMU NA ŚRODOWISKO SPOŁECZNO-GOSPODARCZE66 XIII.4. ODDZIAŁYWANIE NA ŚRODOWISKO NATURALNE..................................67 XIII.5. ANALIZA SKUTKÓW REALIZACJI PROGRAMU.......................................68 XIV. INFORMACJE UZUPEŁNIAJĄCE I ZAŁĄCZNIKI ---------------------- 69 4 XIV.1. KOPIA POWIATEM WODZISŁAWSKIM A GMINAMI WCHODZĄCYMI W SKŁAD POWIATU, DOTYCZĄCEJ PROJEKTU PROGRAMU. .69 XIV.2. MAPA DRÓG KRAJOWYCH I WOJEWÓDZKICH ......................................73 UMOWY POMIĘDZY 5 I. WPROWADZENIE Województwo Śląskie leży w południowej części Polski. Najdalej wysunięte punkty granic województwa: na północ (szerokość północna): 51° 06' na południe (szerokość północna): 49° 23' na zachód (długość wschodnia): 18° 02' na wschód (długość wschodnia): 19° 58' Graniczy z województwami: opolskim, łódzkim, świętokrzyskim, małopolskim oraz Czechami i Słowacją. Łączna długość granic 957 km, z czego z województwami: łódzkim: 135 km małopolskim: 265 km opolskim: 226 km świętokrzyskim: 105 km oraz z Republiką Czeską: 141 km z Republiką Słowacką: 85 km Powierzchnia województwa wynosząca 12 294 km2 stanowi zaledwie 3,9% powierzchni Polski, tymczasem liczba mieszkańców - 4 830 tys., to 12,5 % ludności Polski. Jest najgęściej zaludnionym województwem w Polsce - na 1 km2 przypada 393 osób (średnia krajowa - 124). Granic obecnego województwa śląskiego nie należy utożsamiać z historycznymi granicami regionu śląskiego. Historyczny Śląsk obejmował ziemie znajdujące się w dorzeczu Odry ograniczone od północy rzeką Barycz, od zachodu rzeką Kwisą, od południa górami Sudetami, a od wschodu wododziałem między dorzeczami Odry i Wisły. Częste zmiany przynależności państwowej Śląska i jego podziały powodują, iż historia tej ziemi jest szczególnie skomplikowana. W trakcie ostatnich jedenastu wieków Śląsk znajdował się we władaniu: Czechów, Polaków, Węgrów, Austriaków i Prusaków. Wielokrotnie przechodził z rąk do rąk, a w chwili obecnej większość jego ziem znajduje się w granicach Rzeczypospolitej Polskiej (województwa: dolnośląskie, opolskie, część śląskiego i lubuskiego). Niewielki skrawek Dolnego Śląska należy do niemieckiego kraju związkowego Saksonia (np. miasto Hoyerswerda) oraz Republiki Czeskiej (Śląsk Opawsko-Karniowski i zachodnia część Śląska Cieszyńskiego, czyli tzw. Zaolzie). W skład obecnego województwa śląskiego wchodzi wschodnia część ziem górnośląskich (pozostała część Górnego Śląska znajduje się w granicach województwa opolskiego i Republiki Czeskiej), które stanowią nieco ponad połowę województwa oraz ziemie małopolskie takie jak Beskid Żywiecki, Zagłębie Dąbrowskie i Jura Krakowsko-Częstochowska. O wejściu tych ziem w skład województwa śląskiego zadecydowały nie względy historyczne tylko gospodarcze. Obszar województwa należy do dorzeczy Wisły i Odry. Główne rzeki to: Wisła biorąca swój początek w Beskidzie Śląskim, Odra, Warta, Pilica, Mała Panew, Liswarta, Soła. Lasy stanowią 31,7% ogólnej powierzchni województwa, przy średniej krajowej 28,4%. Do najsilniej zalesionych powiatów należą: tarnogórski (51,6%), lubliniecki (51%), żywiecki (50,8%). Największe kompleksy leśne ciągną się wzdłuż Małej Panwi, w Beskidach oraz na północny-zachód od Rybnika. 6 Klimat Województwa Śląskiego jest określany jako przejściowy - między ciepłym morskim klimatem zachodniej Europy a kontynentalnym ze wschodu. Nad regionem ścierają się bowiem wilgotne masy powietrza znad Atlantyku z bardzo suchymi znad kontynentu. Powoduje to dużą zmienność pogody z dnia na dzień i znaczne zróżnicowanie poszczególnych pór roku w kolejnych latach. Klimat regionu cechuje za sprawą wpływu wyżyn i gór: obfite opady, duże zróżnicowanie lokalnych warunków klimatycznych. Tereny centralne i zachodnie należą do najcieplejszych. Najchłodniejszym miesiącem roku w regionie jest zwykle styczeń, a najcieplejszym - najczęściej lipiec. Nad Województwem Śląskim przeważają wiatry z kierunków zachodnich o niewielkiej prędkości - do 5 m/s. Kotlina Oświęcimska ma najdłuższy okres wegetacji (220 dni), a Beskidy najkrótszy (190-205 dni). Suma opadów rocznych waha się od 650 mm na północy do 1400 mm w górach. Region górski wyróżnia się długo utrzymującą się pokrywą śnieżną (ponad 150 dni). I.1. Ukierunkowania prawne Zapisy Programu Ochrony Środowiska Województwa Śląskiego do 2004 roku oraz cele długoterminowe do roku 2015 mówią m.in.: (…) Ustawa Prawo Ochrony Środowiska (poś) uwzględnia praktycznie wymagania wszystkich dyrektyw UE. Zgodnie z Prawem ochrony środowiska ocenę jakości powietrza dokonuje się w strefach, a strefę stanowią: - miasta i aglomeracje o liczbie mieszkańców większej niż 250 tys.; - obszar powiatu nie wchodzący w skład aglomeracji, o której mowa powyżej. Na potrzeby ustalenia odpowiedniego sposobu oceny jakości powietrza w poszczególnych strefach wojewoda dokonuje, przynajmniej co pięć lat, klasyfikacji stref, odrębnie pod kątem poziomu każdej substancji, wyodrębniając strefy, w których: 1. przekroczone są poziomy dopuszczalne, 2. poziom substancji nie przekracza poziomu dopuszczalnego i jest wyższy od górnego progu oszacowania, 3. poziom substancji nie przekracza górnego progu oszacowania i jest wyższy od dolnego progu oszacowania, 4. poziom substancji nie przekracza dolnego progu oszacowania Górny oraz dolny próg oszacowania oznacza procentową część dopuszczalnego poziomu substancji w powietrzu określoną w przepisach, które wyda Minister właściwy do spraw środowiska w drodze rozporządzenia, które będzie także zawierało sposoby, metody i zakres dokonywania oceny poziomów substancji w powietrzu oraz metodyki referencyjne modelowania jakości powietrza. Zgodnie z ustawą Prawo ochrony środowiska, Wojewodowie mieli dokonać klasyfikacji stref w terminie do 31.03 2002 roku, a do dnia 30 czerwca 2003 roku określić »programy ochrony powietrza« (art.91 poś) dla stref, w których występują przekroczenia dopuszczalnych stężeń zanieczyszczeń w powietrzu. Jednak do tego czasu nie ukazały się stosowne rozporządzenia, co pozwoliłoby na dokonanie klasyfikacji stref. (…) 7 Pomimo braku klasyfikacji stref można wskazać, że programy ochrony powietrza powinny być opracowane dla stref położonych w obszarze konurbacji górnośląskiej, a także Częstochowy, Bielska Białej i Rybnika. Chcąc dostosować się do wymagań w zakresie stężeń podstawowych zanieczyszczeń w powietrzu uznano, że największy efekt można uzyskać ukierunkowując działania na: - gospodarkę cieplną (optymalizację gospodarki cieplnej): modernizacja i rozbudowa miejskich systemów ciepłowniczych (źródeł, sieci) połączona z likwidacją "niskiej emisji" (systemowa konwersja palenisk domowych na rozwiązania bardziej ekologiczne) i termorenowacją obiektów. - system transportowy (ograniczenie emisji ze źródeł komunikacyjnych): proekologiczne inwestycje - modernizacja taboru, budowa obwodnic drogowych miast, eliminacja benzyny zawierającej ołów, rygorystyczne przestrzeganie wymagań co do stanu technicznego pojazdów. - przemysł; redukcję wytwarzania zanieczyszczeń (czystsza produkcja w połączeniu z restrukturyzacją przemysłu), ograniczenie emisji przemysłowej ze źródeł technologicznych na drodze tzw. działań "na końcu rury", instalacje do redukcji zanieczyszczeń w zakładach energetycznego spalania paliw (odsiarczanie spalin odlotowych). - edukację ekologiczną poprzez promowanie właściwych zachowań społeczeństwa (oszczędność energii cieplnej i elektrycznej, używanie węgla dobrej jakości, wiedza nt. zanieczyszczeń powietrza substancjami powstającymi podczas spalania butelek plastikowych, opon, itp. w piecach domowych). Działania podejmowane w ramach ww. kierunków będą zmierzały do spełnienia celów zapisanych w II Polityce Ekologicznej Państwa, tj. m.in.: - w horyzoncie do 2010 roku - ograniczenie emisji pyłów średnio o 75% (w zakresie zróżnicowanym w zależności od branżowych wymagań określonych w przepisach prawa międzynarodowego i dyrektywach UE), dwutlenku siarki o 56%, tlenków azotu o 31%, lotnych związków organicznych (poza metanem) o 4% i amoniaku o 8% w stosunku do stanu w 1990 r. - w horyzoncie do 2010 roku - ograniczenie emisji toksycznych substancji z grupy metali ciężkich i trwałych zanieczyszczeń organicznych - osiągnięcie w latach 2008 - 2012 wielkości emisji gazów cieplarnianych nie przekraczającej 94% wielkości emisji z roku 1988 i spełnienie wymagań Protokołu z Kioto. I.2. Porozumienia i umowy Zmierzając do wypełnienia wskazanych powyżej ukierunkowań, z inicjatywy Starosty Powiatu Wodzisławskiego, doszło do podpisania Umowy w sprawie opracowania projektu Programów Ochrony Środowiska w części dotyczącej ochrony powietrza atmosferycznego przed zanieczyszczeniami na terenie Powiatu Wodzisławskiego. Stronami Umowy (kopia patrz: XIV.1) są: Powiat Wodzisławski reprezentowany przez Zarząd Powiatu w osobach Materzoka Starosty i Józefa Żywiny Wicestarosty; Gmina Godów reprezentowana przez Wójta Józefa Pękałę; Gmina Gorzyce reprezentowana przez Wójta Krystynę Durczok; Jana 8 Gmina Gmina Gmina Gmina Gmina Gmina Gmina Lubomia Marklowice Mszana Pszów Radlin Rydułtowy Wodzisław Śl. reprezentowana reprezentowana reprezentowana reprezentowana reprezentowana reprezentowana reprezentowana przez przez przez przez przez przez przez Wójta Czesława Burka; Wójta Tadeusza Chrószcza; Wójta Jerzego Grzegoszczyka; Burmistrza Ryszarda Zapała; Burmistrza Barbarę Magierę; Burmistrza Alfreda Piotra Sikorę; Prezydenta Adama Krzyżaka; Dla osiągnięcia celu głównego i celu szczegółowego fundamentalne znaczenie ma współpraca pomiędzy gminami oraz powiatem. Powiat administruje jedynie niewielką ilością obiektów, które mogą zaistnieć w Programie. Znacznie większe możliwości mają gminy, z jednej strony zarządzające większą liczbą obiektów użyteczności publicznej, a z drugiej mogące bezpośrednio oddziaływać na swoich mieszkańców poprzez instrumenty prawne i finansowe. Podpisana Umowa początkuje szereg kolejnych działań zmierzających do tego, aby wdrożyć PROGRAM NISKA EMISJA GMINY i POWIAT WODZISŁAWSKI. Wykonawcą Projektu Programu jest Fundacja na rzecz Efektywnego Wykorzystania Energii w Katowicach ul. Wierzbowa 11, 40-169 Katowice, zgodnie z umową 25/SRP/03. I.3. Zespół do spraw niskiej emisji Prace nad organizacyjną stroną opracowywania Projektu Programu rozpoczęto ze znacznym wyprzedzeniem w stosunku do podpisania umów. Zgodnie z ustaleniami Konwentu Gmin Powiatu Wodzisławskiego powołano Zespół do spraw niskiej emisji, w skład którego weszli przedstawiciele powiatu wodzisławskiego i wszystkich gmin tworzących powiat. Członkowie Zespołu wspomagali proces tworzenia ram organizacyjnych Programu oraz zbieranie informacji i danych koniecznych do jego opracowania. Wymiana danych i informacji pomiędzy członkami Zespołu odbywała się za pomocą telefonu, poczty elektronicznej oraz w trakcie okresowych, bezpośrednich spotkań roboczych. I.4. Ogólne Założenia Programu I.4.1. Nazwa Programu Poprawa jakości powietrza na obszarze gmin wchodzących w skład powiatu wodzisławskiego poprzez zastąpienie istniejących źródeł ciepła nowoczesnymi źródłami niskoemisyjnymi - PROGRAM NISKA EMISJA - GMINY i POWIAT WODZISŁAWSKI I.4.2. Lokalizacja Programu Powiat wodzisławski (155,4 tys. mieszkańców, 286.9 km kw. powierzchni - dane statystyczne - 2002r.) położony jest w południowej części Polski, na Wyżynie Śląskiej (w południowo-zachodniej części województwa śląskiego), w centralnej części Kotliny Raciborsko - Oświęcimskiej zwanej Płaskowyżem Rybnicko-Wodzisławskim, który na zachodzie łączy się z doliną górnej Odry, na południowym zachodzie graniczy z Bramą Morawską. Tworzą go: 9 Gminy miejskie: Wodzisław Śląski Pszów Radlin Rydułtowy (ok. (ok. (ok. (ok. 49,8 14,2 17,7 22,0 Gminy wiejskie: Godów Gorzyce Lubomia Marklowice Mszana (ok. (ok. (ok. (ok. (ok. 12,3 tys. mieszkańców, 38,1 km kw. powierzchni); 19,3 tys. mieszkańców, 64,5 km kw. powierzchni); 8,0 tys. mieszkańców, 41,8 km kw. powierzchni); 5,0 tys. mieszkańców, 13,8 km kw. powierzchni); 6,9 tys. mieszkańców, 31,3 km kw. powierzchni). tys. tys. tys. tys. mieszkańców, mieszkańców, mieszkańców, mieszkańców, 49,6 20,5 12,5 15,0 km km km km kw. kw. kw. kw. powierzchni); powierzchni); powierzchni); powierzchni). Rysunek 1 Powiat graniczy: od wschodu z Powiatem Jastrzębskim; od południa z Republiką Czeską; od zachodu i częściowo od północy z Powiatem Raciborskim; od północy z ziemskim i grodzkim Powiatem Rybnickim oraz Powiatem Żorskim. 10 I.4.3. Zakres Programu Zasadniczo Program obejmuje następujące zanieczyszczenia powietrza: dwutlenek siarki, pył, tlenki azou, tlenek węgla, dwutlenek węgla; i dedykowany jest dla obiektów użyteczności publicznej administrowanych przez Gminy i Powiat, a ogrzewanych ze źródeł ciepła opalanych paliwami stałymi oraz dla indywidulanych użytkowników źródeł ciepła opalanych paliwami stałymi. W ramach Programu dokonywane będą wymiany istniejących, nieefektywnych i generujących znaczne ilości zanieczyszczeń urządzeń grzewczych na wysokosprawne i przyjazne środowisku nowoczesne urządzenia grzewcze opalane wysokojakościowym węglem, koksem, paliwami gazowymi lub ciekłymi, jak również zasilane energią elektryczną lub ciepłem sieciowym. Nie jest konieczne, ale jest możliwe zastosowanie urządzeń wykorzystujących energię odnawialną (energię wody, wiatru, słońca, ziemi, energię pochodzącą z biomasy). Włączenie do Programu innych grup użytkowników, bądź rozszerzenie zakresu np. o działania termomodernizacyjne (ocieplenia) uzależnione jest od indywidualnych decyzji poszczególnych Stron uczestniczących w Programie (Gmin i Powiatu Wodzisławskiego). I.4.4. Cele Programu Cel ogólny Poprawa jakości wodzisławskim Cel bezpośredni I.5. powietrza atmosferycznego w powiecie Zmniejszenie emisji zanieczyszczeń gazowych i pyłowych do powietrza atmosferycznego z istniejących źródeł ciepła eksploatowanych przez j.s.t. oraz użytkowników indywidulanych o ok. 20% w stosunku do stanu istniejącego. Spójność ze strategiami i programami nadrzędnymi PROGRAM NISKA EMISJA - GMINY i POWIAT WODZISŁAWSKI jest spójny z: "Strategią Rozwoju Województwa Śląskiego na lata 2000 - 2015" w zakresie: priorytetu rozwoju (F) "Poprawa jakości środowiska przyrodniczego i kulturowego, w tym zwiększenie atrakcyjności terenu", celu strategicznego (C3) "Polepszenie jakości powietrza", "Redukcja niskiej emisji, ograniczenie emisji CO2 kierunków działań: (FC3K1) (oraz NOX + SO2), ograniczenie strat energetycznych" (FC3K3) "Promocja wykorzystania alternatywnych źródeł energii cieplnej" 11 "Programem Ochrony Środowiska Województwa Śląskiego do 2004r. oraz celami długoterminowymi do roku 2015" w zakresie: celu długoterminowego do 2015r.: Polepszenie jakości powietrza atmosferycznego; Zagadnienia: Ograniczanie niskiej emisji; celu krótkoterminowego: P.3 Ograniczanie emisji ze spalania paliw; Głównych działań: P.3.1. Wdrażanie programów uciepłownienia i likwidacji niskiej emisji; P.3.3. Kontynuacja zmiany systemu ogrzewania z węglowego na gazowe, elektryczne lub olejowe; P.3.4. Szersze wdrażanie zamiany wyeksploatowanych, nieefektywnych kotłów węglowych na kotły nowej generacji, energooszczędne i niskoemisyjne; P.3.5. Termorenowacja budynków w pierwszym rzędzie tych, gdzie modernizowany jest system ogrzewania; P.3.6. Wdrażanie stosowania alternatywnych źródeł energii, w tym energii odnawialnej; Strategią Rozwoju Powiatu Wodzisławskiego w zakresie: Obszaru I. Celu strategicznego V. Zadania 1 Gospodarka; Dywersyfikacja działań w obszarze przemysłu węglowego oraz ekologiczne wykorzystanie węgla kamiennego i metanu; Opracowanie projektów dla ekologicznego wykorzystania węgla; Obszaru IV. Infrastruktura Techniczna; Celu strategicznego III. Rozwój infrastruktury związanej z ochroną środowiska; Zadania 1. Realizacja kompleksowego planu związanego z ochroną środowiska powiatu zgodnie z wymogami Unii Europejskiej w tym Powiatowy Plan Poprawy Jakości Powietrza; Programem Ochrony Środowiska dla Powiatu Wodzisławskiego w zakresie: Priorytetów ekologicznych: (…) preferencje ogrzewania ekologicznego w domach jednorodzinnych i zbiorowego zamieszkania oraz jego upowszechnienie; termomodernizacja budynków mieszkalnych; działania zmierzające do wyeliminowania lub ograniczenia uciążliwości powietrza w wyniku tzw. „niskiej emisji”; rozwój sieci ciepłowniczej na terenie miast Powiatu Wodzisławskiego poparty analizą opłacalności tej inwestycji; rozwój sieci gazowniczej na terenie gmin i miast Powiatu Wodzisławskiego poparty analizą opłacalności tej inwestycji; (…) Celów i zadań środowiskowych (Załącznik nr 3): Celu długoterminowego 2004-2015 P1 12 Poprawa jakości powietrza oraz obniżenie poziomu substancji szkodliwych w powietrzu Celu krótkookresowego 2004-2008 P1C1 Poprawa jakości powietrza poprzez ograniczenie emisji Zadania P1C1Z3 Opracowanie i wdrożenie programu niskiej emisji oraz Gminnymi Programami ochrony środowiska, Założeniami do planów i Planami zaopatrzenia w ciepło, energię elektryczną i paliwa gazowe, a jednocześnie spełnia zapisy zawarte w Szóstym Środowiskowym Programie Działania Wspólnoty Europejskiej na lata 2001-2010 "Środowisko: Nasza Przyszłość, Nasz Wybór" - idea ochrony klimatu ziemi oraz Dyrektywie EU 93/76/EEC z 13 września 1993r. o ograniczaniu emisji CO2 poprzez poprawę efektywności wykorzystania energii (SAVE). 13 II. DIAGNOZA STANU i WSKAZANIA REALIZACYJNE PROGRAMU Program Ochrony Środowiska Województwa Śląskiego do 2004 roku oraz cele długoterminowe do roku 2015 następująco diagnozuje stan powietrza atmosferycznego w województwie: (…) Województwo śląskie zajmuje pierwsze miejsce w kraju pod względem emisji zanieczyszczeń pyłowych do powietrza z zakładów szczególnie uciążliwych, emitując 42,8 tys. Mg/rok pyłu (21,3% emisji w Polsce) i drugie miejsce pod względem emisji zanieczyszczeń gazowych (po woj. łódzkim) emitując 33 952 tys. Mg/rok zanieczyszczeń gazowych (16,3% emisji w Polsce). Rozkład przestrzenny emisji zanieczyszczeń na terenie województwa śląskiego jest nierównomierny, a główna jej część skoncentrowana jest w konurbacji górnośląskiej, Bielsku Białej, Częstochowie i Rybniku. Najistotniejsze substancje zanieczyszczające występujące w powietrzu, które ze względu na notowany poziom w stosunku do stanu normatywnego stanowią największe zagrożenie dla zdrowia mieszkańców województwa śląskiego to pył, dwutlenek siarki, tlenki azotu i tlenek węgla oraz węglowodory aromatyczne. (…) Niska emisja zanieczyszczeń powietrza jest to tzw. emisja komunikacyjna i emisja pochodząca z lokalnych kotłowni węglowych i indywidualnych palenisk domowych opalanych najczęściej węglem tanim, a więc o złej charakterystyce i niskich parametrach grzewczych. Wielkość emisji z tych źródeł jest trudna do oszacowania. Z bilansu danych wykonanych w 1999 roku według metodologii CORINAIR (przyjętej przez Europejską Agencję Środowiska) wynika, że w Polsce podczas spalania paliw, zwłaszcza w paleniskach domowych i kotłowniach o niskiej sprawności, powstaje prawie 40% emisji tlenku węgla, 18% dwutlenku siarki, 9% tlenków azotu i ponad 17% niemetanowych lotnych związków organicznych. Szczególnie duża koncentracja niskich emitorów występuje w miastach konurbacji górnośląskiej, w Częstochowie i w Bielsku-Białej - co znajduje odzwierciedlenie we wzroście stężenia zanieczyszczeń pyłowych i gazowych w sezonach grzewczych. Niska emisja pochodząca ze spalania węgla stanowi duże obciążenie także dla środowiska terenów wiejskich i szeregu osiedli mieszkaniowych małych miejscowości (np. jednorodzinne osiedla górnicze), gdzie spala się najgorsze gatunki węgla w paleniskach nie przystosowanych do tego. W miastach konurbacji górnośląskiej od lat realizowany jest program likwidacji źródeł niskiej emisji mający na celu między innymi stopniową likwidację uciążliwych kotłowni lokalnych. Prowadzona jest także akcja refinansowania kosztów modernizacji indywidualnych palenisk domowych poprzez zmianę czynnika grzewczego. W Polsce emisja gazów ze źródeł mobilnych (tzw. emisja komunikacyjna) wynosi: ponad 28% tlenku węgla, 42% tlenków azotu i 28% niemetanowych lotnych związków organicznych. Można oszacować dla Katowic (a także i innych miast konurbacji górnośląskiej), że udział emisji komunikacyjnej w całkowitej imisji tlenku węgla wynosi około 80%, a tlenków azotu około 50% (na podstawie danych dla Krakowa), a najwyższe stężenia zanieczyszczeń na obszarze miasta występują wzdłuż szlaków drogowych o dużym natężeniu ruchu kołowego. 14 (…) Na tym tle Powiat Wodzisławski prezentuje się raczej dobrze mieszcząc się w przedziale 0,51 - 1,0 tys. Mg/km2/rok dla emisji gazów (drugi w kolejności przedział poczynając od wartości najniższych) oraz w przedziale 1,1 - 5,0 tys. Mg/km2/rok dla emisji pyłów (również drugi w kolejności przedział poczynając od wartości najniższych). Biorąc pod uwagę fakt, że na terenie Powiatu Wodzisławskiego nie występują źródła energetyki zawodowej (zdecydowanie największego emitenta zanieczyszczeń gazowych i pyłowych na terenie województwa śląskiego), stwierdzamy że największy wpływ na jakość powietrza ma niska emisja. Dążenie zatem do ograniczenia tejże niskiej emisji, pochodzącej z lokalnych kotłowni węglowych o niskiej sprawności i indywidualnych palenisk domowych opalanych najczęściej tanim, o gorszych parametrach ekologicznych (zawartość siarki i popiołu) i grzewczych (wartość opałowa), węglem należy uznać za w pełni uzasadnione. 15 III. GMINA GODÓW III.1. Opis ogólny Gmina Godów (12 340 mieszkańców z czego 554 osoby pracujące, 38,1 km kw. powierzchni) jest położona w południowo-zachodniej części Wyżyny Śląskiej i stanowi środkową część Kotliny Raciborsko-Oświęcimskiej. Teren gminy jest pagórkowaty opadający w kierunku zlewisk rzek: Olza, Leśnica, Szotkówka i Piotrówka. Od południa graniczy z Czechami, z zachodu z gminą Gorzyce, od północy sąsiaduje z Wodzisławiem i Mszaną, zaś od wschodu z Jastrzębiem. Na terenie gminy działają 704 jednostki gospodarcze zarejestrowane w systemie REGON. III.2. Uwarunkowania niskiej emisji Na terenie Gminy nie występują scentralizowane systemy ciepłownicze oraz przemysłowe źródła emisji. III.2.1. Emisja gazów ze źródeł mobilnych (tzw. emisja komunikacyjna) Przez teren Gminy nie przebiegają drogi krajowe i wojewódzkie (patrz: XIV.2, str.73). Brak również danych opisujących natężenie ruchu i emisje na drogach powiatowych i gminnych. Układ dróg wskazuje, że emisja komunikacyjna będzie pochodną tylko raczej niezbyt dużego ruchu lokalnego. III.2.2. Emisja z obiektów administrowanych przez Gminę oraz indywidualnych palenisk i kotłowni opalanych paliwami stałymi Na terenie Gminy znajdują się 24 obiekty użyteczności publicznej administrowane przez Gminę ogrzewane z lokalnych kotłowni opalanych paliwami stałymi oraz 2 325 indywidualnych palenisk domowych lub kotłowni opalanych paliwami stałymi. Nie przewiduje się wymiany źródeł ciepła w obiektach gminnych. Przeprowadzone wstępne badanie ankietowe wykazało, że 106 indywidualnych użytkowników byłoby zainteresowanych skorzystaniem z Programu. Z tej liczby ponad 30% użytkowników posiada kotły starsze niż 15 lat, 25% kotły 10-cio, 15-sto letnie, 30% kotły 5-cio, 10cio letnie, a 14% kotły nie starsze niż 5-cioletnie. Łączne emisje dla stanu istniejącego, stanu po wdrożeniu Programu oraz zmniejszenia emisji zawierają: Tabela 1 dla obiektów administrowanych przez Gminę i Tabela 2 dla użytkowników indywidualnych. Tabela 1 RODZAJ ZANIECZYSZCZEŃ (EMISJI) JEDNOSTKA WIELKOŚĆ DOTYCHCZASOWA WIELKOŚĆ PLANOWANA (DOCELOWA) ZMIANA BEZWZGLĘDNA ZMIANA WZGLĘDNA (%) - - a b c=a-b d=c/a x 100% 1 2 3 4 5 6 SO2 pył NOX CO CO2 Mg/a Mg/a Mg/a Mg/a Mg/a 13.676 45.849 8.778 72.094 1 755.600 13.676 45.849 8.778 72.094 1 755.600 0.000 0.000 0.000 0.000 0.000 0.0% 0.0% 0.0% 0.0% 0.0% 16 Tabela 2 JEDNOSTKA WIELKOŚĆ DOTYCHCZASOWA WIELKOŚĆ PLANOWANA (DOCELOWA) ZMIANA BEZWZGLĘDNA ZMIANA WZGLĘDNA (%) - - a b c=a-b d=c/a x 100% 1 2 3 4 5 6 RODZAJ ZANIECZYSZCZEŃ (EMISJI) SO2 pył NOX CO CO2 III.3. Mg/a Mg/a Mg/a Mg/a Mg/a 257.612 820.457 165.348 1 358.003 33 069.600 247.356 783.383 159.628 1 296.975 32 644.000 10.256 37.074 5.720 61.028 425.600 4.0% 4.5% 3.5% 4.5% 1.3% Założenia realizacyjne Program realizowany będzie tylko dla użytkowników indywidualnych. Z ogólnej liczby 106 zainteresowanych, ponad 80% wyraziło chęć zamontowania kotła węglowego z paleniskiem retortowym, ok. 14% zainteresowane jest kotłami gazowymi, a pojedynczy użytkownicy chcieliby zamontować tradycyjny kocioł na paliwo stałe, ogrzewanie elektryczne, kocioł olejowy lub kocioł na drewno. Ponad 60% użytkowników dokonało już wymiany okien, a niemalże wszyscy pozostali zainteresowani uczestnictwem w Programie taką wymianę planują, 15% ma już ocieplone ściany zewnętrzne i 36% stropy nad najwyższą kondygnacją, 28% planuje ocieplenie ścian, a 36% ocieplenie stropów. Zasady realizacji i finansowania dla użytkownika indywidualnego są następujące: ¾ całkowity koszt wymiany aktualnie eksploatowanego źródła ciepła na nowoczesne, niskoemisyjne (zgodnie z pkt. I.4.3) nie większy niż 7 600.- zł (w koszcie mieszczą się przeróbki w obrębie kotłowni konieczne do podłączenia nowego kotła - określono na podstawie badania ankietowego); ¾ użytkownik otrzymuje dofinansowanie w wysokości 75% całości kosztów, lecz nie więcej niż 5 700.- zł; ¾ użytkownik gwarantuje udział własny w wysokości 25%, chyba że koszt wymiany przekracza 7 600.- zł, wówczas finansuje również koszty powyżej 7 600.- zł; ¾ użytkownik dokonuje złomowania dotychczas eksploatowanego źródła ciepła (potwierdzone protokołem złomowania); ¾ użytkownik gwarantuje eksploatację urządzenia grzewczego zgodnie z instrukcją w tym stosowanie właściwego paliwa; ¾ Gmina ponosi koszty zarządzania Programem, koszty monitoringu i oceny oraz koszty doradztwa; Gmina, zgodnie z ustawą o zamówieniach publicznych, dokona wyboru operatora lokalnego, który odpowiedzialny będzie za: a. utworzenie punktów doradztwa, w których można będzie otrzymać kompleksową informację o programie oraz wypełnić ankietę i złożyć deklarację dotyczącą skorzystania z programu; b. wykonanie audytów, podpisanie umów i wykonanie modernizacji oraz likwidacji (złomowania) zdemontowanych urządzeń grzewczych; c. zapewnienie dostaw odpowiedniej jakości paliwa; 17 d. serwis; Realizacja Programu w głównej mierze polegać będzie na wspomaganiu, monitorowaniu i rozliczaniu działań prowadzonych przez wybranego operatora. ZADANIE OPIS Przygotowanie i Zadanie 1 przeprowadzenie procedur wyboru operatora Promocja Programu i Zadanie 2 wspomaganie działania punktów doradztwa Wspomaganie i nadzorowanie modernizacji źródeł ciepła w Zadanie 3 gminnych obiektach użyteczności publicznej Wspomaganie i nadzorowanie Zadanie 4 modernizacji źródeł ciepła u użytkowników indywidulanych Zadanie 5 Monitoring działań operatora; Rozliczenia i raportowanie Zadanie 6 Ocena realizacji Programu III.4. REALIZATORZY INNE ZASOBY Wydział UG odpowie– dzialny za zamówie– nia publiczne Lokalne i ponad– Wydział UG odpowie– lokalne media, orga– dzialny za promocję nizacje pozarządowe Wydział UG odpowie– dzialny za realizację Operator inwestycji Wydział UG odpowie– dzialny za realizację inwestycji Wydziały UG odpo– wiedzialne za realiza– cję inwestycji, ochro– nę środowiska, finanse Wójt, Wydział UG odpowiedzialny za pro– mocję Operator Operator Lokalne i ponad– lokalne media, orga– nizacje pozarządowe Źródła finansowania i budżet Projekt dotyczy działań związanych z ochroną środowiska, szczególnie w zakresie ochrony powietrza atmosferycznego, dlatego przewiduje się wykorzystanie finansowania zewnętrznego z funduszy wspierających działania służące poprawie stanu środowiska. Uwzględniając aktualnie obowiązujące zasady dofinansowania zaproponować można następującą inżynierię finansowania dla realizacji projektu (Gmina nie określiła możliwości dopłat z GFOŚiGW): udział środków własnych (użytkownicy indywidualni) 24.0% 201.4 tys. PLN udział środków gminnych (budżet gminy, GFOŚiGW) 3.9% 32.6 tys. PLN udział funduszy ochrony środowiska 72.1% 604.2 tys. PLN III.5. Szacunkowy kosztorys Całkowite nakłady inwestycyjne wynoszą 838.2 tys. PLN, na co składają się: Inwestycje bezpośrednie u beneficjentów 805.6 tys. PLN Zarządzanie projektem 14.1 tys. PLN Monitoring i ocena 12.1 tys. PLN Doradztwo 6.4 tys. PLN Realizacja projektu opiera się na zasobach krajowych, dlatego nieprzewidziane wydatki mogą być spowodowane raczej tylko działaniem sił wyższych. Wskazane byłoby utworzenie rezerwy w wysokości ok. 16 tys. PLN. 18 FINANSOWANIE PROGRAMU dla UŻYTKOWNIKÓW INDYWIDUALNYCH 1 rok 2 rok 3 rok RAZEM Ilość zainteresowanych 29 25 52 106 Koszt modernizacji 220 400 190 000 395 200 805 600 Udział użytkowników 55 100 47 500 98 800 201 400 Finansowanie zewn. 165 300 142 500 296 400 604 200 GFOŚiGW 0 0 0 0 Zarządzanie Programem 3 860 3 330 6 920 14 110 Monitoring i ocena 3 310 2 850 5 930 12 090 Doradztwo 1 760 1 520 3 160 6 440 ŁĄCZNIE KOSZTY PROGRAMU 229 330 197 700 411 210 838 240 III.6. Harmonogram realizacji Ze względu na brak środków w budżecie Gminy na rok 2004, Program będzie realizowany w cyklu trzyletnim 2005 - 2007. Pierwszy etap to przygotowanie procedur i wybór operatora. Drugi, najważniejszy, to właściwe inwestycje, a trzeci to zakończenie i ocena projektu. Zgodnie z wynikami badania ankietowego w pierwszym roku realizacji należy wykonać 29 wymian, co stanowi 27% ogółu zainteresowanych, w drugim roku odpowiednio 25 wymian - 24%, a w trzecim roku 52 wymiany - 49%. 19 IV. IV.1. GMINA GORZYCE Opis ogólny Gmina Gorzyce (19 341 mieszkańców z czego 2 046 osób pracujących, 64,5 km kw. powierzchni) leży w południowo zachodniej części województwa śląskiego na krawędzi Wyżyny Śląskiej i Doliny Nadodrzańskiej, co sprawia, iż ziemia ta należy do ciekawych krajobrazowo terenów Górnego Śląska. Od południa graniczy z Czechami, od północy sąsiaduje z Wodzisławiem i Lubomią, zaś od wschodu z Godowem. Gospodarcza działalność Gminy skoncentrowana jest przede wszystkim na wykorzystaniu jej przygranicznego położenia. Na terenie gminy działa 1 201 jednostek gospodarczych zarejestrowanych w systemie REGON. IV.2. Uwarunkowania niskiej emisji Na terenie Gminy nie występują scentralizowane systemy ciepłownicze oraz przemysłowe źródła emisji. IV.2.1. Emisja gazów ze źródeł mobilnych (tzw. emisja komunikacyjna) Przez teren Gminy przebiega droga krajowa DK 78 łącząca Rybnik z przejściem granicznym w Chałupkach i nie przebiegają drogi wojewódzkie (patrz: XIV.2, str.73). Brak danych opisujących natężenie ruchu i emisje na drogach powiatowych i gminnych. Układ dróg wskazuje, że emisja komunikacyjna koncentrować się będzie wzdłuż znacznie obciążonej DK 78, natomiast w pozostałej części Gminy będzie pochodną tylko ruchu lokalnego. IV.2.2. Emisja z obiektów administrowanych przez Gminę oraz indywidualnych palenisk i kotłowni opalanych paliwami stałymi Na terenie Gminy znajdują się 24 obiekty użyteczności publicznej administrowane przez Gminę ogrzewane z lokalnych kotłowni opalanych paliwami stałymi oraz 3 500 indywidualnych palenisk domowych lub kotłowni opalanych paliwami stałymi. Przewiduje się wymianę źródła ciepła w 1 obiekcie gminnym. Przeprowadzone wstępne badanie ankietowe wykazało, że 313 indywidualnych użytkowników byłoby zainteresowanych skorzystaniem z Programu. Z tej liczby ponad 30% użytkowników posiada kotły starsze niż 15 lat, 27% kotły 10-cio, 15-sto letnie, 21% kotły 5-cio, 10cio letnie, a nieco ponad 20% kotły nie starsze niż 5-cioletnie. Łączne emisje dla stanu istniejącego, stanu po wdrożeniu Programu oraz zmniejszenia emisji zawierają: Tabela 3 dla obiektów administrowanych przez Gminę i Tabela 4 dla użytkowników indywidualnych. 20 Tabela 3 JEDNOSTKA WIELKOŚĆ DOTYCHCZASOWA WIELKOŚĆ PLANOWANA (DOCELOWA) ZMIANA BEZWZGLĘDNA ZMIANA WZGLĘDNA (%) - - a b c=a-b d=c/a x 100% 1 2 3 4 5 6 RODZAJ ZANIECZYSZCZEŃ (EMISJI) SO2 pył NOX CO CO2 Mg/a Mg/a Mg/a Mg/a Mg/a 13.676 45.849 8.778 72.094 1 755.600 13.178 43.954 8.500 69.131 1 735.000 0.498 1.895 0.278 2.963 20.600 3.6% 4.1% 3.2% 4.1% 1.2% Tabela 4 RODZAJ ZANIECZYSZCZEŃ (EMISJI) JEDNOSTKA WIELKOŚĆ DOTYCHCZASOWA WIELKOŚĆ PLANOWANA (DOCELOWA) ZMIANA BEZWZGLĘDNA ZMIANA WZGLĘDNA (%) - - a b c=a-b d=c/a x 100% 1 2 3 4 5 6 SO2 pył NOX CO CO2 Mg/a Mg/a Mg/a Mg/a Mg/a IV.3. 387.803 1 235.096 248.911 2 044.306 49 782.200 357.517 1 125.622 232.020 1 864.097 48 525.600 30.286 109.475 16.891 180.209 1 256.600 7.8% 8.9% 6.8% 8.8% 2.5% Założenia realizacyjne Zaleca się dwutorową realizację Programu: dla użytkowników indywidualnych, dla obiektów administrowanych przez Gminę. Z ogólnej liczby 313 zainteresowanych, ponad 62% wyraziło chęć zamontowania kotła węglowego z paleniskiem retortowym, ok. 22% tradycyjnego kotła na paliwo stałe, 10% zainteresowane jest kotłami gazowymi, 5% kotłami olejowymi, a pojedynczy użytkownicy chcieliby zamontować pompę ciepła. Ponad 67% użytkowników dokonało już wymiany okien, a dalsze 19% zainteresowanych uczestnictwem w Programie taką wymianę planuje, 20% ma już ocieplone ściany zewnętrzne i 34% stropy nad najwyższą kondygnacją, 25% planuje ocieplenie ścian, a 33% ocieplenie stropów. Zasady realizacji i finansowania dla użytkownika indywidualnego są następujące: ¾ całkowity koszt wymiany aktualnie eksploatowanego źródła ciepła na nowoczesne, niskoemisyjne (zgodnie z pkt. I.4.3) nie większy niż 8 000.- zł (w koszcie mieszczą się przeróbki w obrębie kotłowni konieczne do podłączenia nowego kotła - określono na podstawie wyników badań ankietowych); ¾ użytkownik otrzymuje dofinansowanie w wysokości 75% całości kosztów, lecz nie więcej niż 6 000.- zł; 21 ¾ użytkownik gwarantuje udział własny w wysokości 25%, chyba że koszt wymiany przekracza 8 000.- zł, wówczas finansuje również koszty powyżej 8 000.- zł; ¾ użytkownik dokonuje złomowania dotychczas eksploatowanego źródła ciepła (potwierdzone protokołem złomowania); ¾ użytkownik gwarantuje eksploatację urządzenia grzewczego zgodnie z instrukcją w tym stosowanie właściwego paliwa; ¾ Gmina ponosi koszty zarządzania Programem, koszty monitoringu i oceny oraz koszty doradztwa; Gmina, zgodnie z ustawą o zamówieniach publicznych, dokona wyboru operatora lokalnego, który odpowiedzialny będzie za: a. utworzenie punktów doradztwa, w których można będzie otrzymać kompleksową informację o programie oraz wypełnić ankietę i złożyć deklarację dotyczącą skorzystania z programu; b. wykonanie audytów, podpisanie umów i wykonanie modernizacji oraz likwidacji (złomowania) zdemontowanych urządzeń grzewczych; c. zapewnienie dostaw odpowiedniej jakości paliwa; d. serwis; Zasady realizacji i finansowania dla obiektów administrowanych przez Gminę są następujące: ¾ koszt wymiany aktualnie eksploatowanego źródła ciepła na nowoczesne, niskoemisyjne nie większy niż 400.- zł/kW mocy cieplnej kotłowni po modernizacji (w koszcie mieszczą się przeróbki w obrębie kotłowni konieczne do podłączenia nowego kotła); ¾ użytkownik otrzymuje dofinansowanie w wysokości 75% całości kosztów, lecz nie więcej niż 300.- zł/kW; ¾ użytkownik gwarantuje udział własny w wysokości 25%, chyba że koszt wymiany przekracza 400.- zł/kW , wówczas finansuje również koszty powyżej 400.- zł/kW; ¾ użytkownik dokonuje złomowania dotychczas eksploatowanego źródła ciepła (potwierdzone protokołem złomowania); ¾ użytkownik gwarantuje eksploatację kotła zgodnie z instrukcją w tym stosowanie właściwego paliwa; ¾ Gmina ponosi koszty zarządzania Programem, koszty monitoringu i oceny oraz koszty doradztwa; W odniesieniu do obiektów własnych Gmina może skorzystać z usług wybranego operatora lub realizować zadania we własnym zakresie. Realizacja Programu w głównej mierze polegać będzie na wspomaganiu, monitorowaniu i rozliczaniu działań prowadzonych przez wybranego operatora. 22 ZADANIE OPIS Przygotowanie i Zadanie 1 przeprowadzenie procedur wyboru operatora Promocja Programu i Zadanie 2 wspomaganie działania punktów doradztwa Wspomaganie i nadzorowanie modernizacji źródeł ciepła w Zadanie 3 gminnych obiektach użyteczności publicznej Wspomaganie i nadzorowanie Zadanie 4 modernizacji źródeł ciepła u użytkowników indywidulanych Zadanie 5 Monitoring działań operatora; Rozliczenia i raportowanie Zadanie 6 Ocena realizacji Programu IV.4. REALIZATORZY INNE ZASOBY Wydział UG odpowie– dzialny za zamówie– nia publiczne Lokalne i ponad– Wydział UG odpowie– lokalne media, orga– dzialny za promocję nizacje pozarządowe Wydział UG odpowie– dzialny za realizację Operator inwestycji Wydział UG odpowie– dzialny za realizację inwestycji Wydziały UG odpo– wiedzialne za realiza– cję inwestycji, ochro– nę środowiska, finanse Wójt, Wydział UG odpowiedzialny za pro– mocję Operator Operator Lokalne i ponad– lokalne media, orga– nizacje pozarządowe Źródła finansowania i budżet Projekt dotyczy działań związanych z ochroną środowiska, szczególnie w zakresie ochrony powietrza atmosferycznego, dlatego przewiduje się wykorzystanie finansowania zewnętrznego z funduszy wspierających działania służące poprawie stanu środowiska. Uwzględniając aktualnie obowiązujące zasady dofinansowania zaproponować można następującą inżynierię finansowania dla realizacji projektu: dla użytkowników indywidualnych (Gmina nie określiła możliwości dopłat z GFOŚiGW): udział środków własnych (użytkownicy indywidualni) 24.0% 626.0 tys. PLN udział środków gminnych (budżet gminy, GFOŚiGW) 3.9% 101.4 tys. PLN udział funduszy ochrony środowiska 72.1% 1 878.0 tys. PLN dla obiektów administrowanych przez Gminę. udział środków gminnych (budżet gminy, GFOŚiGW) 23.1% 138.3 tys. PLN udział funduszy ochrony środowiska 76.9% 460.3 tys. PLN IV.5. Szacunkowy kosztorys dla użytkowników indywidualnych Całkowite nakłady inwestycyjne wynoszą 2 605.4 tys. PLN, na co składają się: Inwestycje bezpośrednie u beneficjentów 2 504.0 tys. PLN Zarządzanie projektem 43.8 tys. PLN Monitoring i ocena 37.6 tys. PLN Doradztwo 20.0 tys. PLN 23 dla obiektów administrowanych przez Gminę. Całkowite nakłady inwestycyjne wynoszą 598.6 tys. PLN, na co składają się: Inwestycje bezpośrednie u beneficjentów 575.3 tys. PLN Zarządzanie projektem 10.1 tys. PLN Monitoring i ocena 8.6 tys. PLN Doradztwo 4.6 tys. PLN Realizacja projektu opiera się na zasobach krajowych, dlatego nieprzewidziane wydatki mogą być spowodowane raczej tylko działaniem sił wyższych. Wskazane byłoby utworzenie rezerwy w wysokości ok. 30 tys. PLN. FINANSOWANIE PROGRAMU dla UŻYTKOWNIKÓW INDYWIDUALNYCH 1 rok 2 rok 3 rok RAZEM Ilość zainteresowanych 64 114 135 313 Koszt modernizacji 512 000 912 000 1 080 000 2 504 000 Udział użytkowników 128 000 228 000 270 000 626 000 Finansowanie zewn. 384 000 684 000 810 000 1 878 000 GFOŚiGW 0 0 0 0 Zarządzanie Programem 8 960 15 960 18 900 43 820 Monitoring i ocena 7 680 13 680 16 200 37 560 Doradztwo 4 100 7 300 8 640 20 030 ŁĄCZNIE KOSZTY PROGRAMU 532 740 948 940 1 123 740 2 605 410 FINANSOWANIE PROGRAMU w OBIEKTACH UŻYTECZNOŚCI PUBLICZNEJ 1 rok 2 rok 3 rok RAZEM Ilość obiektów w Programie 1 1* Koszt modernizacji 382 552 192 794 0 575 346 Udział własny Gminy 76 510 38 559 0 115 069 Finansowanie zewn. 306 042 154 235 0 460 277 Zarządzanie Programem 6 Monitoring i ocena 5 Doradztwo 3 ŁĄCZNIE KOSZTY PROGRAMU 398 1* obiekt realizowany w okresie 2 lat IV.6. 690 740 060 042 3 2 1 200 370 890 540 594 0 0 0 0 10 8 4 598 060 630 600 636 Harmonogram realizacji Ze względu na brak środków w budżecie Gminy na rok 2004 i obciążenia budżetu w roku 2005, Program dla użytkowników indywidualnych będzie realizowany w cyklu trzyletnim 2006 - 2008 (realizacja Programu w obiekcie gminnym w latach 2004 2005). Pierwszy etap to przygotowanie procedur i wybór operatora. Drugi, najważniejszy, to właściwe inwestycje, a trzeci to zakończenie i ocena projektu. Zgodnie z wynikami badania ankietowego w pierwszym roku realizacji należy wykonać 64 wymiany, co stanowi 21% ogółu zainteresowanych, w drugim roku odpowiednio 114 wymian - 36%, a w trzecim roku 135 wymian - 43%. 24 V. V.1. GMINA LUBOMIA Opis ogólny Gmina Lubomia (8 042 mieszkańców z czego 814 osób pracujących, 41,8 km kw. powierzchni) leży w dorzeczu górnej Odry i jej dopływów Syrynki i Lubomki, w południowo-zachodniej części ziemi rybnicko-wodzisławskiej. Gminę tworzą następujące sołectwa: Lubomia, Syrynia, Nieboczowy, Buków, Ligota Tworkowska oraz Grabówka. Od południa graniczy z Gorzycami, z zachodu z powiatem raciborskim, od północy sąsiaduje z ziemskim powiatem rybnickim, zaś od wschodu z Pszowem i Wodzisławiem Śląskim. Na terenie gminy działa 408 jednostek gospodarczych zarejestrowanych w systemie REGON. V.2. Uwarunkowania niskiej emisji Na terenie Gminy nie występują scentralizowane systemy ciepłownicze, natomiast występują przemysłowe źródła emisji: 1. Cegielnia „CERAMOT” s.c. w Bukowie – gmina Lubomia; 2. Zakład Rzeźniczo-Wędliniarski – Lubomia ul. Nepomucena 14; 3. Zakład Rzeźniczo-Wędliniarski – Lubomia ul. Polna 3. V.2.1. Emisja gazów ze źródeł mobilnych (tzw. emisja komunikacyjna) Przez teren Gminy nie przebiegają drogi krajowe, przebiega natomiast droga wojewódzka 936 (patrz: XIV.2, str.73). Istnieją jedynie wyrywkowe dane opisujące natężenie ruchu na drogach powiatowych i gminnych. Układ dróg wskazuje, że emisja komunikacyjna koncentrować się będzie wzdłuż znacznie obciążonej drogi wojewódzkiej 936, natomiast w pozostałej części Gminy będzie pochodną tylko ruchu lokalnego. V.2.2. Emisja z obiektów administrowanych przez Gminę oraz indywidualnych palenisk i kotłowni opalanych paliwami stałymi Na terenie Gminy znajduje się 27 obiektów użyteczności publicznej administrowanych przez Gminę, ogrzewanych z lokalnych kotłowni opalanych paliwami stałymi oraz 1 953 indywidualnych palenisk domowych lub kotłowni opalanych paliwami stałymi. Przewiduje się wymianę źródeł ciepła w 2 obiektach gminnych. Nie wykonano wstępnego badania ankietowego, dlatego na podstawie wyników uzyskanych w innych gminach, oszacowano że 148 indywidualnych użytkowników byłoby zainteresowanych skorzystaniem z Programu. Łączne emisje dla stanu istniejącego, stanu po wdrożeniu Programu oraz zmniejszenia emisji zawierają: Tabela 5 dla obiektów administrowanych przez Gminę i Tabela 6 dla użytkowników indywidualnych. 25 Tabela 5 JEDNOSTKA WIELKOŚĆ DOTYCHCZASOWA WIELKOŚĆ PLANOWANA (DOCELOWA) ZMIANA BEZWZGLĘDNA ZMIANA WZGLĘDNA (%) - - a b c=a-b d=c/a x 100% 1 2 3 4 5 6 RODZAJ ZANIECZYSZCZEŃ (EMISJI) SO2 pył NOX CO CO2 Mg/a Mg/a Mg/a Mg/a Mg/a 15.385 51.579 9.875 81.103 1 975.000 14.391 47.794 9.320 75.185 1 933.800 0.995 3.784 0.555 5.918 41.200 6.5% 7.3% 5.6% 7.3% 2.1% Tabela 6 RODZAJ ZANIECZYSZCZEŃ (EMISJI) V.3. JEDNOSTKA WIELKOŚĆ DOTYCHCZASOWA WIELKOŚĆ PLANOWANA (DOCELOWA) ZMIANA BEZWZGLĘDNA ZMIANA WZGLĘDNA (%) - - a b c=a-b d=c/a x 100% 1 2 3 4 5 6 SO2 pył NOX CO CO2 Mg/a Mg/a Mg/a Mg/a Mg/a 231.781 777.039 148.768 1 221.832 29 753.600 217.458 722.545 140.780 1 136.613 29 159.200 14.322 54.494 7.988 85.219 594.400 6.2% 7.0% 5.4% 7.0% 2.0% Założenia realizacyjne Zalecana jest dwutorowa realizacja Programu: dla użytkowników indywidualnych, dla obiektów administrowanych przez Gminę. Zasady realizacji i finansowania dla użytkownika indywidualnego są następujące: ¾ całkowity koszt wymiany aktualnie eksploatowanego źródła ciepła na nowoczesne, niskoemisyjne (zgodnie z pkt. I.4.3) nie większy niż 8 000.- zł (w koszcie mieszczą się przeróbki w obrębie kotłowni konieczne do podłączenia nowego kotła - określono na podstawie wyników badań ankietowych w innych gminach); ¾ użytkownik otrzymuje dofinansowanie w wysokości 75% całości kosztów, lecz nie więcej niż 6 000.- zł; ¾ użytkownik gwarantuje udział własny w wysokości 25%, chyba że koszt wymiany przekracza 8 000.- zł, wówczas finansuje również koszty powyżej 8 000.- zł; ¾ użytkownik dokonuje złomowania dotychczas eksploatowanego źródła ciepła (potwierdzone protokołem złomowania); ¾ użytkownik gwarantuje eksploatację urządzenia grzewczego zgodnie z instrukcją w tym stosowanie właściwego paliwa; ¾ Gmina ponosi koszty zarządzania Programem, koszty monitoringu i oceny oraz koszty doradztwa; 26 Gmina, zgodnie z ustawą o zamówieniach publicznych, dokona wyboru operatora lokalnego, który odpowiedzialny będzie za: a. utworzenie punktów doradztwa, w których można będzie otrzymać kompleksową informację o programie oraz wypełnić ankietę i złożyć deklarację dotyczącą skorzystania z programu; b. wykonanie audytów, podpisanie umów i wykonanie modernizacji oraz likwidacji (złomowania) zdemontowanych urządzeń grzewczych; c. zapewnienie dostaw odpowiedniej jakości paliwa; d. serwis; Zasady realizacji i finansowania dla obiektów administrowanych przez Gminę są następujące: ¾ koszt wymiany aktualnie eksploatowanego źródła ciepła na nowoczesne, niskoemisyjne nie większy niż 400.- zł/kW mocy cieplnej kotłowni po modernizacji (w koszcie mieszczą się przeróbki w obrębie kotłowni konieczne do podłączenia nowego kotła); ¾ użytkownik otrzymuje dofinansowanie w wysokości 75% całości kosztów, lecz nie więcej niż 300.- zł/kW; ¾ użytkownik gwarantuje udział własny w wysokości 25%, chyba że koszt wymiany przekracza 400.- zł/kW , wówczas finansuje również koszty powyżej 400.- zł/kW; ¾ użytkownik dokonuje złomowania dotychczas eksploatowanego źródła ciepła (potwierdzone protokołem złomowania); ¾ użytkownik gwarantuje eksploatację kotła zgodnie z instrukcją w tym stosowanie właściwego paliwa; ¾ Gmina ponosi koszty zarządzania Programem, koszty monitoringu i oceny oraz koszty doradztwa; W odniesieniu do obiektów własnych Gmina może skorzystać z usług wybranego operatora lub realizować zadania we własnym zakresie. Realizacja Programu w głównej mierze polegać będzie na wspomaganiu, monitorowaniu i rozliczaniu działań prowadzonych przez wybranego operatora. ZADANIE OPIS Przygotowanie i Zadanie 1 przeprowadzenie procedur wyboru operatora Promocja Programu i Zadanie 2 wspomaganie działania punktów doradztwa Wspomaganie i nadzorowanie modernizacji źródeł ciepła w Zadanie 3 gminnych obiektach użyteczności publicznej Wspomaganie i nadzorowanie Zadanie 4 modernizacji źródeł ciepła u użytkowników indywidulanych REALIZATORZY INNE ZASOBY Wydział UG odpowie– dzialny za zamówie– nia publiczne Lokalne i ponad– Wydział UG odpowie– lokalne media, orga– dzialny za promocję nizacje pozarządowe Wydział UG odpowie– dzialny za realizację Operator inwestycji Wydział UG odpowie– dzialny za realizację Operator inwestycji 27 Monitoring działań operatora; Zadanie 5 Rozliczenia i raportowanie Zadanie 6 Ocena realizacji Programu V.4. Wydziały UG odpo– wiedzialne za realiza– cję inwestycji, ochro– nę środowiska, finanse Wójt, Wydział UG odpowiedzialny za pro– mocję Operator Lokalne i ponad– lokalne media, orga– nizacje pozarządowe Źródła finansowania i budżet Projekt dotyczy działań związanych z ochroną środowiska, szczególnie w zakresie ochrony powietrza atmosferycznego, dlatego przewiduje się wykorzystanie finansowania zewnętrznego z funduszy wspierających działania służące poprawie stanu środowiska. Uwzględniając aktualnie obowiązujące zasady dofinansowania zaproponować można następującą inżynierię finansowania dla realizacji projektu: dla użytkowników indywidualnych (Gmina nie określiła możliwości dopłat z GFOŚiGW): udział środków własnych (użytkownicy indywidualni) 24.0% 296.0 tys. PLN udział środków gminnych (budżet gminy, GFOŚiGW) 3.9% 48.0 tys. PLN udział funduszy ochrony środowiska 72.1% 888.0 tys. PLN dla obiektów administrowanych przez Gminę. udział środków gminnych (budżet gminy, GFOŚiGW) 23.1% 79.4 tys. PLN udział funduszy ochrony środowiska 76.9% 264.0 tys. PLN V.5. Szacunkowy kosztorys dla użytkowników indywidualnych Całkowite nakłady inwestycyjne wynoszą 1 232.0 tys. PLN, na co składają się: Inwestycje bezpośrednie u beneficjentów 1 184.0 tys. PLN Zarządzanie projektem 20.7 tys. PLN Monitoring i ocena 17.8 tys. PLN Doradztwo 9.5 tys. PLN dla obiektów administrowanych przez Gminę. Całkowite nakłady inwestycyjne wynoszą 343.4 tys. PLN, na co składają się: Inwestycje bezpośrednie u beneficjentów 330.0 tys. PLN Zarządzanie projektem 5.8 tys. PLN Monitoring i ocena 5.0 tys. PLN Doradztwo 2.6 tys. PLN Realizacja projektu opiera się na zasobach krajowych, dlatego nieprzewidziane wydatki mogą być spowodowane raczej tylko działaniem sił wyższych. Wskazane byłoby utworzenie rezerwy w wysokości ok. 20 tys. PLN. 28 FINANSOWANIE PROGRAMU dla UŻYTKOWNIKÓW INDYWIDUALNYCH 1 rok 2 rok 3 rok RAZEM Ilość zainteresowanych 37 40 71 148 Koszt modernizacji 296 000 320 000 568 000 1 184 000 Udział użytkowników 74 000 80 000 142 000 296 000 Finansowanie zewn. 222 000 240 000 426 000 888 000 GFOŚiGW 0 0 0 0 Zarządzanie Programem 5 180 5 600 9 940 20 720 Monitoring i ocena 4 440 4 800 8 520 17 760 Doradztwo 2 370 2 560 4 540 9 470 ŁĄCZNIE KOSZTY PROGRAMU 307 990 332 960 591 000 1 231 950 FINANSOWANIE PROGRAMU w OBIEKTACH UŻYTECZNOŚCI PUBLICZNEJ 1 rok 2 rok 3 rok RAZEM Ilość obiektów w Programie 1 1 2 Koszt modernizacji 0 180 000 150 000 330 000 Udział własny Gminy 0 36 000 30 000 66 000 Finansowanie zewn. 0 144 000 120 000 264 000 Zarządzanie Programem Monitoring i ocena Doradztwo ŁĄCZNIE KOSZTY PROGRAMU V.6. 0 0 0 0 3 2 1 187 150 700 440 290 2 2 1 156 630 250 200 080 5 4 2 343 780 950 640 370 Harmonogram realizacji Ze względu na brak środków w budżecie Gminy na rok 2004 i słabe przygotowanie informacyjne, prawdopodobna jest realizacja Programu w cyklu trzyletnim 2005 2007 (obiekty gminne będą realizowane w latach 2005 - 2006). Pierwszy etap to uściślenie informacji, przygotowanie procedur i wybór operatora. Drugi, najważniejszy, to właściwe inwestycje, a trzeci to zakończenie i ocena projektu. Szacuje się, że w pierwszym roku realizacji wykonane będzie 37 wymian, co stanowi 25% potencjalnie zainteresowanych, w drugim roku odpowiednio 40 wymian - 27%, a w trzecim roku 71 wymian - 48%. 29 VI. VI.1. GMINA MARKLOWICE Opis ogólny Gmina Marklowice (5 053 mieszkańców z czego 321 osób pracujących, 13,8 km kw. powierzchni) obejmuje miejscowość Marklowice, którą tworzą następujące dzielnice: Marklowice Dolne, Marklowice Górne, Chałupki, Praga, Wilczek i Grodzisko. Od południa graniczy z Mszaną, z zachodu z Wodzisławiem i Radlinem, od północy i wschodu sąsiaduje z powiatem rybnickim. Na terenie gminy działają 233 jednostki gospodarcze zarejestrowane w systemie REGON. VI.2. Uwarunkowania niskiej emisji Na terenie Gminy występują scentralizowane systemy ciepłownicze: - system ciepłowniczy zasilany z Ciepłowni "Marklowice" zasila Kopalnię Węgla Kamiennego "Marcel"" oraz kilka budynków użyteczności publicznej zlokalizowanych w centrum gminy; - system ciepłowniczy oparty na kotłowni „Jankowice" pracującej na potrzeby KWK "Jankowice" - szyb VI zlokalizowany w północno - wschodniej części gminy; oraz nie występują przemysłowe źródła emisji. VI.2.1. Emisja gazów ze źródeł mobilnych (tzw. emisja komunikacyjna) Przez teren Gminy nie przebiegają drogi krajowe, natomiast przebiega droga wojewódzka 932 (patrz: XIV.2, str.73). Istnieją jedynie wyrywkowe dane opisujące natężenie ruchu na drogach powiatowych i gminnych. Układ dróg wskazuje, że emisja komunikacyjna będzie się koncentrować wzdłuż średnio obciążonej drogi wojewódzkiej 932, a na pozostałym obszarze będzie pochodną tylko raczej niezbyt dużego ruchu lokalnego. VI.2.2. Emisja z obiektów administrowanych przez Gminę oraz indywidualnych palenisk i kotłowni opalanych paliwami stałymi Na terenie Gminy znajdują się 2 obiekty użyteczności publicznej administrowane przez Gminę ogrzewane z lokalnych kotłowni opalanych paliwami stałymi oraz 929 indywidualnych palenisk domowych lub kotłowni opalanych paliwami stałymi. Nie przewiduje się wymiany źródeł ciepła w obiektach gminnych (zakończenie procesu modernizacji w roku bieżącym). Przeprowadzone wstępne badanie ankietowe wykazało, że 34 indywidualnych użytkowników byłoby zainteresowanych skorzystaniem z Programu. Z tej liczby ponad 32% użytkowników posiada kotły starsze niż 15 lat, 18% kotły 10-cio, 15-sto letnie, 32% kotły 5-cio, 10-cio letnie i 18% kotły nie starsze niż 5-cioletnie. Łączne emisje dla stanu istniejącego, stanu po wdrożeniu Programu oraz zmniejszenia emisji zawierają: Tabela 7 dla obiektów administrowanych przez Gminę i Tabela 8 dla użytkowników indywidualnych. 30 Tabela 7 JEDNOSTKA WIELKOŚĆ DOTYCHCZASOWA WIELKOŚĆ PLANOWANA (DOCELOWA) ZMIANA BEZWZGLĘDNA ZMIANA WZGLĘDNA (%) - - a b c=a-b d=c/a x 100% 1 2 3 4 5 6 RODZAJ ZANIECZYSZCZEŃ (EMISJI) SO2 pył NOX CO CO2 Mg/a Mg/a Mg/a Mg/a Mg/a 1.140 3.823 0.732 6.012 146.400 1.140 3.823 0.732 6.012 146.400 0.000 0.000 0.000 0.000 0.000 0.0% 0.0% 0.0% 0.0% 0.0% Tabela 8 RODZAJ ZANIECZYSZCZEŃ (EMISJI) JEDNOSTKA WIELKOŚĆ DOTYCHCZASOWA WIELKOŚĆ PLANOWANA (DOCELOWA) ZMIANA BEZWZGLĘDNA ZMIANA WZGLĘDNA (%) - - a b c=a-b d=c/a x 100% 1 2 3 4 5 6 SO2 pył NOX CO CO2 Mg/a Mg/a Mg/a Mg/a Mg/a VI.3. 102.934 327.829 66.068 542.616 13 213.600 99.644 315.937 64.233 523.040 13 077.000 3.290 11.892 1.835 19.576 136.600 3.2% 3.6% 2.8% 3.6% 1.0% Założenia realizacyjne Program realizowany będzie tylko dla użytkowników indywidualnych. Z ogólnej liczby 34 zainteresowanych, ponad 57% wyraziło chęć zamontowania kotła węglowego z paleniskiem retortowym, ok. 36% tradycyjnego kotła na paliwo stałe, 4% zainteresowane jest kotłami gazowymi, a 4% użytkowników chciałoby przyłączyć się do sieci ciepłowniczej. Ponad 67% użytkowników dokonało już wymiany okien, a dalsze 27% zainteresowanych uczestnictwem w Programie taką wymianę planuje, 9% ma już ocieplone ściany zewnętrzne i 35% stropy nad najwyższą kondygnacją, 32% planuje ocieplenie ścian, a 27% ocieplenie stropów. Zasady realizacji i finansowania dla użytkownika indywidualnego są następujące: ¾ całkowity koszt wymiany aktualnie eksploatowanego źródła ciepła na nowoczesne, niskoemisyjne (zgodnie z pkt. I.4.3) nie większy niż 8 000.- zł (w koszcie mieszczą się przeróbki w obrębie kotłowni konieczne do podłączenia nowego kotła - określono na podstawie wyników badań ankietowych); ¾ użytkownik otrzymuje dofinansowanie w wysokości 75% całości kosztów, lecz nie więcej niż 6 000.- zł; ¾ użytkownik gwarantuje udział własny w wysokości 25%, chyba że koszt wymiany przekracza 8 000.- zł, wówczas finansuje również koszty powyżej 8 000.- zł; ¾ użytkownik dokonuje złomowania dotychczas eksploatowanego źródła ciepła (potwierdzone protokołem złomowania); 31 ¾ użytkownik gwarantuje eksploatację urządzenia grzewczego zgodnie z instrukcją w tym stosowanie właściwego paliwa; ¾ Gmina ponosi koszty zarządzania Programem, koszty monitoringu i oceny oraz koszty doradztwa; Gmina, zgodnie z ustawą o zamówieniach publicznych, dokona wyboru operatora lokalnego, który odpowiedzialny będzie za: a. utworzenie punktów doradztwa, w których można będzie otrzymać kompleksową informację o programie oraz wypełnić ankietę i złożyć deklarację dotyczącą skorzystania z programu; b. wykonanie audytów, podpisanie umów i wykonanie modernizacji oraz likwidacji (złomowania) zdemontowanych urządzeń grzewczych; c. zapewnienie dostaw odpowiedniej jakości paliwa; d. serwis; Realizacja Programu w głównej mierze polegać będzie na wspomaganiu, monitorowaniu i rozliczaniu działań prowadzonych przez wybranego operatora. ZADANIE OPIS Przygotowanie i Zadanie 1 przeprowadzenie procedur wyboru operatora Promocja Programu i Zadanie 2 wspomaganie działania punktów doradztwa Wspomaganie i nadzorowanie modernizacji źródeł ciepła w Zadanie 3 gminnych obiektach użyteczności publicznej Wspomaganie i nadzorowanie Zadanie 4 modernizacji źródeł ciepła u użytkowników indywidulanych Zadanie 5 Monitoring działań operatora; Rozliczenia i raportowanie Zadanie 6 Ocena realizacji Programu VI.4. REALIZATORZY INNE ZASOBY Wydział UG odpowie– dzialny za zamówie– nia publiczne Lokalne i ponad– Wydział UG odpowie– lokalne media, orga– dzialny za promocję nizacje pozarządowe Wydział UG odpowie– dzialny za realizację Operator inwestycji Wydział UG odpowie– dzialny za realizację inwestycji Wydziały UG odpo– wiedzialne za realiza– cję inwestycji, ochro– nę środowiska, finanse Wójt, Wydział UG odpowiedzialny za pro– mocję Operator Operator Lokalne i ponad– lokalne media, orga– nizacje pozarządowe Źródła finansowania i budżet Projekt dotyczy działań związanych z ochroną środowiska, szczególnie w zakresie ochrony powietrza atmosferycznego, dlatego przewiduje się wykorzystanie finansowania zewnętrznego z funduszy wspierających działania służące poprawie stanu środowiska. Uwzględniając aktualnie obowiązujące zasady dofinansowania zaproponować można następującą inżynierię finansowania dla realizacji projektu (Gmina określiła możliwości dopłat z GFOŚiGW na poziomie 7 000.- PLN/rocznie): 32 udział środków własnych (użytkownicy indywidualni) 16.6% 47.0 tys. PLN udział środków gminnych (budżet gminy, GFOŚiGW) 11.3% 32.0 tys. PLN udział funduszy ochrony środowiska 72.1% 204.0 tys. PLN VI.5. Szacunkowy kosztorys Całkowite nakłady inwestycyjne wynoszą 283.0 tys. PLN, na co składają się: Inwestycje bezpośrednie u beneficjentów 272.0 tys. PLN Zarządzanie projektem 4.8 tys. PLN Monitoring i ocena 4.0 tys. PLN Doradztwo 2.2 tys. PLN Realizacja projektu opiera się na zasobach krajowych, dlatego nieprzewidziane wydatki mogą być spowodowane raczej tylko działaniem sił wyższych. Wskazane byłoby utworzenie rezerwy w wysokości ok. 6 tys. PLN. FINANSOWANIE PROGRAMU dla UŻYTKOWNIKÓW INDYWIDUALNYCH 1 rok 2 rok 3 rok RAZEM Ilość zainteresowanych 4 15 15 34 Koszt modernizacji 32 000 120 000 120 000 272 000 Udział użytkowników 5 528 20 730 20 730 46 988 Finansowanie zewn. 24 000 90 000 90 000 204 000 GFOŚiGW 2 472 9 270 9 270 21 012 Zarządzanie Programem 560 2 100 2 100 4 760 Monitoring i ocena 480 1 800 1 800 4 080 Doradztwo 260 960 960 2 180 ŁĄCZNIE KOSZTY PROGRAMU 33 300 124 860 124 860 283 020 VI.6. Harmonogram realizacji Ze względu na brak środków w budżecie Gminy na rok 2004 oraz obciążenia budżetu w roku 2005, Program będzie realizowany w cyklu trzyletnim 2006 - 2008. Pierwszy etap to przygotowanie procedur i wybór operatora. Drugi, najważniejszy, to właściwe inwestycje, a trzeci to zakończenie i ocena projektu. Zgodnie z wynikami badania ankietowego w pierwszym roku realizacji należy wykonać 4 wymiany, co stanowi 12% ogółu zainteresowanych, w drugim roku odpowiednio 15 wymian - 44%, a w trzecim roku odpowiednio 15 wymian - 44%. 33 VII. GMINA MSZANA VII.1. Opis ogólny Gmina Mszana (6 899 mieszkańców z czego 518 osób pracujących, 31,3 km kw. powierzchni) pełni w regionie funkcję rolniczo - mieszkaniową. Na terenie gminy nie występują zakłady produkcyjne średniej wielkości, brak jest też zakładów przetwórstwa rolno-spożywczego. Od południa graniczy z Godowem, z zachodu z Wodzisławiem, od północy z Marklowicami, natomiast ze wschodu sąsiaduje z powiatem jastrzębskim. Na terenie gminy działa 439 jednostek gospodarczych zarejestrowanych w systemie REGON. VII.2. Uwarunkowania niskiej emisji Na terenie Gminy występują scentralizowane systemy ciepłownicze: - lokalny system ciepłowniczy zasilający odbiorców przemysłowych zachodnie) zasilany od strony miasta Jastrzębie; oraz nie występują przemysłowe źródła emisji. (Szyby VII.2.1. Emisja gazów ze źródeł mobilnych (tzw. emisja komunikacyjna) Przez teren Gminy nie przebiegają drogi krajowe, natomiast przebiegają drogi wojewódzkie 930 i 933 (patrz: XIV.2, str.73). Istnieją jedynie wyrywkowe dane opisujące natężenie ruchu na drogach powiatowych i gminnych. Układ dróg wskazuje, że emisja komunikacyjna będzie się koncentrować wzdłuż średnio obciążonych dróg wojewódzkich 930 i 933, a na pozostałym obszarze będzie pochodną tylko raczej niezbyt dużego ruchu lokalnego. VII.2.2. Emisja z obiektów administrowanych przez Gminę oraz indywidualnych palenisk i kotłowni opalanych paliwami stałymi Na terenie Gminy znajdują się 5 obiektów użyteczności publicznej administrowanych przez Gminę ogrzewanych z lokalnych kotłowni opalanych paliwami stałymi oraz 1 300 indywidualnych palenisk domowych lub kotłowni opalanych paliwami stałymi. W okresie ostatnich kilku lat dokonano wymian kotłów w obiektach administrowanych przez Gminę i dlatego nie przewiduje się wymiany źródeł ciepła w tych obiektach (wymiana kilkuletnich kotłów jest nieuzasadniona technicznie i ekonomicznie). Wprawdzie przeprowadzone wstępne badanie ankietowe wykazało, że jedynie 8 indywidulanych użytkowników byłoby zainteresowanych skorzystaniem z Programu. Zasadne jest jednak przypuszczenie, że uruchomienie punktu doradztwa oraz pozytywny przykład kilku osób, które zgłoszą swój akces do Programu może zachęcić innych do skorzystania zeń. Dlatego założono, że 99 osób potencjalnie będzie uczestniczyło w Programie. Z tej liczby około 71% użytkowników posiada kotły starsze niż 15 lat, 15% kotły 10-cio, 15-sto letnie, 14% kotły 5-cio, 10-cio letnie i nie występują kotły nie starsze niż 5-cioletnie. Łączne emisje dla stanu istniejącego, stanu po wdrożeniu Programu oraz zmniejszenia emisji zawierają: Tabela 9 dla obiektów administrowanych przez Gminę i Tabela 10 dla użytkowników indywidualnych. 34 Tabela 9 RODZAJ ZANIECZYSZCZEŃ (EMISJI) JEDNOSTKA WIELKOŚĆ DOTYCHCZASOWA WIELKOŚĆ PLANOWANA (DOCELOWA) ZMIANA BEZWZGLĘDNA ZMIANA WZGLĘDNA (%) - - a b c=a-b d=c/a x 100% 1 2 3 4 5 6 SO2 pył NOX CO CO2 Mg/a Mg/a Mg/a Mg/a Mg/a 2.469 8.279 1.585 13.018 317.000 2.469 8.279 1.585 13.018 317.000 0.000 0.000 0.000 0.000 0.000 0.0% 0.0% 0.0% 0.0% 0.0% Tabela 10 RODZAJ ZANIECZYSZCZEŃ (EMISJI) JEDNOSTKA WIELKOŚĆ DOTYCHCZASOWA WIELKOŚĆ PLANOWANA (DOCELOWA) ZMIANA BEZWZGLĘDNA ZMIANA WZGLĘDNA (%) - - a b c=a-b d=c/a x 100% 1 2 3 4 5 6 SO2 pył NOX CO CO2 Mg/a Mg/a Mg/a Mg/a Mg/a 144.042 458.752 92.453 759.316 18 490.600 119.188 375.480 77.307 621.800 16 132.400 24.853 83.272 15.146 137.516 2 358.200 17.3% 18.2% 16.4% 18.1% 12.8% VII.3. Założenia realizacyjne Program realizowany będzie tylko dla użytkowników indywidualnych. Szacuje się, że z założonej, ogólnej liczby 99 zainteresowanych, około 67% wyrazi chęć zamontowania kotła węglowego z paleniskiem retortowym, ok. 16% tradycyjnego kotła na paliwo stałe, 9% zainteresowane będzie kotłami gazowymi, a 4% olejowymi. Pozostali użytkownicy byliby zainteresowani pompą ciepła, kotłami na biomasę lub ogrzewaniem elektrycznym. Zakłada się, że ponad 50% użytkowników dokonało już wymiany okien, a dalsze 37% zainteresowanych uczestnictwem w Programie taką wymianę planuje, 12% ma już ocieplone ściany zewnętrzne i 25% stropy nad najwyższą kondygnacją, 25% planuje ocieplenie ścian, a 29% ocieplenie stropów. Zasady realizacji i finansowania dla użytkownika indywidualnego są następujące: ¾ całkowity koszt wymiany aktualnie eksploatowanego źródła ciepła na nowoczesne, niskoemisyjne (zgodnie z pkt. I.4.3) nie większy niż 8 000.- zł (w koszcie mieszczą się przeróbki w obrębie kotłowni konieczne do podłączenia nowego kotła - określono na podstawie wyników badań ankietowych); ¾ użytkownik otrzymuje dofinansowanie w wysokości 75% całości kosztów, lecz nie więcej niż 6 000.- zł; ¾ użytkownik gwarantuje udział własny w wysokości 25%, chyba że koszt wymiany przekracza 8 000.- zł, wówczas finansuje również koszty powyżej 8 000.- zł; ¾ użytkownik dokonuje złomowania dotychczas eksploatowanego źródła ciepła (potwierdzone protokołem złomowania); 35 ¾ użytkownik gwarantuje eksploatację urządzenia grzewczego zgodnie z instrukcją w tym stosowanie właściwego paliwa; ¾ Gmina ponosi koszty zarządzania Programem, koszty monitoringu i oceny oraz koszty doradztwa; Gmina, zgodnie z ustawą o zamówieniach publicznych, dokona wyboru operatora lokalnego, który odpowiedzialny będzie za: a. utworzenie punktów doradztwa, w których można będzie otrzymać kompleksową informację o programie oraz wypełnić ankietę i złożyć deklarację dotyczącą skorzystania z programu; b. wykonanie audytów, podpisanie umów i wykonanie modernizacji oraz likwidacji (złomowania) zdemontowanych urządzeń grzewczych; c. zapewnienie dostaw odpowiedniej jakości paliwa; d. serwis; Realizacja Programu w głównej mierze polegać będzie na wspomaganiu, monitorowaniu i rozliczaniu działań prowadzonych przez wybranego operatora. ZADANIE OPIS Przygotowanie i Zadanie 1 przeprowadzenie procedur wyboru operatora Promocja Programu i Zadanie 2 wspomaganie działania punktów doradztwa Wspomaganie i nadzorowanie modernizacji źródeł ciepła w Zadanie 3 gminnych obiektach użyteczności publicznej Wspomaganie i nadzorowanie Zadanie 4 modernizacji źródeł ciepła u użytkowników indywidulanych Zadanie 5 Monitoring działań operatora; Rozliczenia i raportowanie Zadanie 6 Ocena realizacji Programu REALIZATORZY INNE ZASOBY Wydział UG odpowie– dzialny za zamówie– nia publiczne Lokalne i ponad– Wydział UG odpowie– lokalne media, orga– dzialny za promocję nizacje pozarządowe Wydział UG odpowie– dzialny za realizację Operator inwestycji Wydział UG odpowie– dzialny za realizację inwestycji Wydziały UG odpo– wiedzialne za realiza– cję inwestycji, ochro– nę środowiska, finanse Wójt, Wydział UG odpowiedzialny za pro– mocję Operator Operator Lokalne i ponad– lokalne media, orga– nizacje pozarządowe VII.4. Źródła finansowania i budżet Projekt dotyczy działań związanych z ochroną środowiska, szczególnie w zakresie ochrony powietrza atmosferycznego, dlatego przewiduje się wykorzystanie finansowania zewnętrznego z funduszy wspierających działania służące poprawie stanu środowiska. Uwzględniając aktualnie obowiązujące zasady dofinansowania zaproponować można następującą inżynierię finansowania dla realizacji projektu (Gmina określiła możliwości dopłat z GFOŚiGW na poziomie 20 000.- PLN/rocznie): 36 udział środków własnych (użytkownicy indywidualni) 16.7% 138.0 tys. PLN udział środków gminnych (budżet gminy, GFOŚiGW) 11.2% 92.1 tys. PLN udział funduszy ochrony środowiska 72.1% 594.0 tys. PLN VII.5. Szacunkowy kosztorys Całkowite nakłady inwestycyjne wynoszą 824.1 tys. PLN, na co składają się: Inwestycje bezpośrednie u beneficjentów 792.0 tys. PLN Zarządzanie projektem 13.9 tys. PLN Monitoring i ocena 11.9 tys. PLN Doradztwo 6.3 tys. PLN Realizacja projektu opiera się na zasobach krajowych, dlatego nieprzewidziane wydatki mogą być spowodowane raczej tylko działaniem sił wyższych. Wskazane byłoby utworzenie rezerwy w wysokości ok. 10 tys. PLN. FINANSOWANIE PROGRAMU dla UŻYTKOWNIKÓW INDYWIDUALNYCH 1 rok 2 rok 3 rok RAZEM Ilość zainteresowanych 25 27 47 99 Koszt modernizacji 200 000 216 000 376 000 792 000 Udział użytkowników 34 850 37 638 65 518 138 006 Finansowanie zewn. 150 000 162 000 282 000 594 000 GFOŚiGW 15 150 16 362 28 482 59 994 Zarządzanie Programem 3 500 3 780 6 580 13 860 Monitoring i ocena 3 000 3 240 5 640 11 880 Doradztwo 1 600 1 730 3 010 6 340 ŁĄCZNIE KOSZTY PROGRAMU 208 100 224 750 391 230 824 080 VII.6. Harmonogram realizacji Ze względu na brak środków w budżecie Gminy na rok 2004 oraz obciążenia budżetu w roku 2005, Program będzie realizowany w cyklu trzyletnim 2006 - 2008. Pierwszy etap to przygotowanie procedur i wybór operatora. Drugi, najważniejszy, to właściwe inwestycje, a trzeci to zakończenie i ocena projektu. Zgodnie z założeniami przyjętymi na podstawie wyników badania ankietowego w pierwszym roku realizacji należy wykonać 25 wymian, co stanowi 25% ogółu zainteresowanych, w drugim roku odpowiednio 27 wymian - 27%, a w trzecim roku odpowiednio 47 wymian - 48%. 37 VIII. GMINA PSZÓW VIII.1. Opis ogólny Gmina Pszów (14 177 mieszkańców z czego 4 581 osób pracujących, 20,5 km kw. powierzchni) leży w południowo-zachodniej części województwa śląskiego na szlaku Pszczyna - Wodzisław Śląski - Racibórz. Pszów jest prężnym ośrodkiem o korzystnym położeniu geograficznym, wyposażonym w dobrą infrastrukturę techniczną, rozwijającym się gospodarczo w harmonii ze środowiskiem naturalnym, atrakcyjnym dla inwestorów, bezpiecznym i przyjaznym dla mieszkańców, dbającym o rosnącą jakość życia społeczności lokalnej. Od południa graniczy z Wodzisławiem, z zachodu z Lubomią, od północy z powiatem rybnickim, natomiast ze wschodu sąsiaduje z Radlinem i Rydułtowami. Na terenie gminy działa 737 jednostek gospodarczych zarejestrowanych w systemie REGON. VIII.2. Uwarunkowania niskiej emisji Na terenie Gminy występują scentralizowane systemy ciepłownicze: - system ciepłowniczy zasilany z EC „Anna” – człon ciepłowniczy Pszów - o mocy zainstalowanej ok. 50MW, dla zasilania którego paliwem podstawowym jest węgiel; oraz nie występują przemysłowe źródła emisji. VIII.2.1. Emisja gazów ze źródeł mobilnych (tzw. emisja komunikacyjna) Przez teren Gminy nie przebiegają drogi krajowe, natomiast przebiega droga wojewódzka 933 (patrz: XIV.2, str.73). Istnieją jedynie wyrywkowe dane opisujące natężenie ruchu na drogach powiatowych i gminnych. Układ dróg wskazuje, że emisja komunikacyjna będzie się koncentrować wzdłuż znacznie obciążonej drogi wojewódzkiej 933, a na pozostałym obszarze będzie pochodną ruchu lokalnego. VIII.2.2. Emisja z obiektów administrowanych przez Gminę oraz indywidualnych palenisk i kotłowni opalanych paliwami stałymi Na terenie Gminy znajduje się 7 obiektów użyteczności publicznej administrowanych przez Gminę ogrzewanych z lokalnych kotłowni opalanych paliwami stałymi oraz 2 000 indywidualnych palenisk domowych lub kotłowni opalanych paliwami stałymi. Przewiduje się wymiany źródeł ciepła w 3 obiektach gminnych. Przeprowadzone wstępne badanie ankietowe wykazało, że 54 indywidualnych użytkowników byłoby zainteresowanych skorzystaniem z Programu. Z tej liczby ponad 22% użytkowników posiada kotły starsze niż 15 lat, 33% kotły 10-cio, 15-sto letnie, 26% kotły 5-cio, 10cio letnie i 19% kotły nie starsze niż 5-cioletnie. Łączne emisje dla stanu istniejącego, stanu po wdrożeniu Programu oraz zmniejszenia emisji zawierają: Tabela 11 dla obiektów administrowanych przez Gminę i Tabela 12 dla użytkowników indywidualnych. 38 Tabela 11 JEDNOSTKA WIELKOŚĆ DOTYCHCZASOWA WIELKOŚĆ PLANOWANA (DOCELOWA) ZMIANA BEZWZGLĘDNA ZMIANA WZGLĘDNA (%) - - a b c=a-b d=c/a x 100% 1 2 3 4 5 6 RODZAJ ZANIECZYSZCZEŃ (EMISJI) SO2 pył NOX CO CO2 Mg/a Mg/a Mg/a Mg/a Mg/a 4.369 14.646 2.804 23.029 560.800 2.544 7.703 1.787 12.173 485.200 1.824 6.942 1.017 10.857 75.600 41.8% 47.4% 36.3% 47.1% 13.5% Tabela 12 RODZAJ ZANIECZYSZCZEŃ (EMISJI) JEDNOSTKA WIELKOŚĆ DOTYCHCZASOWA WIELKOŚĆ PLANOWANA (DOCELOWA) ZMIANA BEZWZGLĘDNA ZMIANA WZGLĘDNA (%) - - a b c=a-b d=c/a x 100% 1 2 3 4 5 6 SO2 pył NOX CO CO2 Mg/a Mg/a Mg/a Mg/a Mg/a 221.602 705.770 142.235 1 168.176 28 447.000 216.764 688.281 139.536 1 139.387 28 246.200 4.838 17.489 2.699 28.789 200.800 2.2% 2.5% 1.9% 2.5% 0.7% VIII.3. Założenia realizacyjne Zaleca się dwutorową realizację Programu: dla użytkowników indywidualnych, dla obiektów administrowanych przez Gminę. Z ogólnej liczby 54 zainteresowanych użytkowników indywidualnych, prawie 49% wyraziło chęć zamontowania kotła węglowego z paleniskiem retortowym, ok. 32% tradycyjnego kotła na paliwo stałe, 10% zainteresowane jest kotłami gazowymi, a pojedynczy użytkownicy chcieliby przyłączyć się do sieci ciepłowniczej, zamontować kocioł olejowy lub pompę ciepła. Około 63% użytkowników dokonało już wymiany okien, a dalsze 19% zainteresowanych uczestnictwem w Programie taką wymianę planuje, 24% ma już ocieplone ściany zewnętrzne i 44% stropy nad najwyższą kondygnacją, 26% planuje ocieplenie ścian, a 39% ocieplenie stropów. Zasady realizacji i finansowania dla użytkownika indywidualnego są następujące: ¾ całkowity koszt wymiany aktualnie eksploatowanego źródła ciepła na nowoczesne, niskoemisyjne (zgodnie z pkt. I.4.3) nie większy niż 8 000.- zł (w koszcie mieszczą się przeróbki w obrębie kotłowni konieczne do podłączenia nowego kotła - określono na podstawie badania ankietowego); ¾ użytkownik otrzymuje dofinansowanie w wysokości 75% całości kosztów, lecz nie więcej niż 6 000.- zł; 39 ¾ użytkownik gwarantuje udział własny w wysokości 25%, chyba że koszt wymiany przekracza 8 000.- zł, wówczas finansuje również koszty powyżej 8 000.- zł; ¾ użytkownik dokonuje złomowania dotychczas eksploatowanego źródła ciepła (potwierdzone protokołem złomowania); ¾ użytkownik gwarantuje eksploatację urządzenia grzewczego zgodnie z instrukcją w tym stosowanie właściwego paliwa; ¾ Gmina ponosi koszty zarządzania Programem, koszty monitoringu i oceny oraz koszty doradztwa; Gmina, zgodnie z ustawą o zamówieniach publicznych, dokona wyboru operatora lokalnego, który odpowiedzialny będzie za: a. utworzenie punktów doradztwa, w których można będzie otrzymać kompleksową informację o programie oraz wypełnić ankietę i złożyć deklarację dotyczącą skorzystania z programu; b. wykonanie audytów, podpisanie umów i wykonanie modernizacji oraz likwidacji (złomowania) zdemontowanych urządzeń grzewczych; c. zapewnienie dostaw odpowiedniej jakości paliwa; d. serwis; Zasady realizacji i finansowania dla obiektów administrowanych przez Gminę są następujące: ¾ koszt wymiany aktualnie eksploatowanego źródła ciepła na nowoczesne, niskoemisyjne nie większy niż 400.- zł/kW mocy cieplnej kotłowni po modernizacji (w koszcie mieszczą się przeróbki w obrębie kotłowni konieczne do podłączenia nowego kotła); ¾ użytkownik otrzymuje dofinansowanie w wysokości 75% całości kosztów, lecz nie więcej niż 300.- zł/kW; ¾ użytkownik gwarantuje udział własny w wysokości 25%, chyba że koszt wymiany przekracza 400.- zł/kW , wówczas finansuje również koszty powyżej 400.- zł/kW; ¾ użytkownik dokonuje złomowania dotychczas eksploatowanego źródła ciepła (potwierdzone protokołem złomowania); ¾ użytkownik gwarantuje eksploatację kotła zgodnie z instrukcją w tym stosowanie właściwego paliwa; ¾ Gmina ponosi koszty zarządzania Programem, koszty monitoringu i oceny oraz koszty doradztwa; W odniesieniu do obiektów własnych Gmina może skorzystać z usług wybranego operatora lub realizować zadania we własnym zakresie. Realizacja Programu w głównej mierze polegać będzie na wspomaganiu, monitorowaniu i rozliczaniu działań prowadzonych przez wybranego operatora. 40 ZADANIE OPIS Przygotowanie i Zadanie 1 przeprowadzenie procedur wyboru operatora Promocja Programu i Zadanie 2 wspomaganie działania punktów doradztwa Wspomaganie i nadzorowanie modernizacji źródeł ciepła w Zadanie 3 gminnych obiektach użyteczności publicznej Wspomaganie i nadzorowanie Zadanie 4 modernizacji źródeł ciepła u użytkowników indywidulanych Zadanie 5 Monitoring działań operatora; Rozliczenia i raportowanie Zadanie 6 Ocena realizacji Programu REALIZATORZY INNE ZASOBY Wydział UG odpowie– dzialny za zamówie– nia publiczne Lokalne i ponad– Wydział UG odpowie– lokalne media, orga– dzialny za promocję nizacje pozarządowe Wydział UG odpowie– dzialny za realizację Operator inwestycji Wydział UG odpowie– dzialny za realizację inwestycji Wydziały UG odpo– wiedzialne za realiza– cję inwestycji, ochro– nę środowiska, finanse Wójt, Wydział UG odpowiedzialny za pro– mocję Operator Operator Lokalne i ponad– lokalne media, orga– nizacje pozarządowe VIII.4. Źródła finansowania i budżet Projekt dotyczy działań związanych z ochroną środowiska, szczególnie w zakresie ochrony powietrza atmosferycznego, dlatego przewiduje się wykorzystanie finansowania zewnętrznego z funduszy wspierających działania służące poprawie stanu środowiska. Uwzględniając aktualnie obowiązujące zasady dofinansowania zaproponować można następującą inżynierię finansowania dla realizacji projektu: dla użytkowników indywidualnych (Gmina określiła możliwości dopłat z GFOŚiGW na poziomie 26 000.- PLN/rocznie): udział środków własnych (użytkownicy indywidualni) 6.7% 30.0 tys. PLN udział środków gminnych (budżet gminy, GFOŚiGW) 21.2% 95.5 tys. PLN udział funduszy ochrony środowiska 72.1% 324.0 tys. PLN dla obiektów administrowanych przez Gminę. udział środków gminnych (budżet gminy, GFOŚiGW) 27.9% 38.4 tys. PLN udział funduszy ochrony środowiska 72.1% 99.0 tys. PLN VIII.5. Szacunkowy kosztorys dla użytkowników indywidualnych Całkowite nakłady inwestycyjne wynoszą 449.5 tys. PLN, na co składają się: Inwestycje bezpośrednie u beneficjentów 432.0 tys. PLN Zarządzanie projektem 7.6 tys. PLN Monitoring i ocena 6.5 tys. PLN Doradztwo 3.4 tys. PLN 41 dla obiektów administrowanych przez Gminę. Całkowite nakłady inwestycyjne wynoszą 137.4 tys. PLN, na co składają się: Inwestycje bezpośrednie u beneficjentów 132.0 tys. PLN Zarządzanie projektem 2.3 tys. PLN Monitoring i ocena 2.0 tys. PLN Doradztwo 1.1 tys. PLN Realizacja projektu opiera się na zasobach krajowych, dlatego nieprzewidziane wydatki mogą być spowodowane raczej tylko działaniem sił wyższych. Wskazane byłoby utworzenie rezerwy w wysokości ok. 10 tys. PLN. FINANSOWANIE PROGRAMU dla UŻYTKOWNIKÓW INDYWIDUALNYCH 1 rok 2 rok 3 rok RAZEM Ilość zainteresowanych 18 16 20 54 Koszt modernizacji 144 000 128 000 160 000 432 000 Udział użytkowników 10 008 8 896 11 120 30 024 Finansowanie zewn. 108 000 96 000 120 000 324 000 GFOŚiGW 25 992 23 104 28 880 77 976 Zarządzanie Programem 2 520 2 240 2 800 7 560 Monitoring i ocena 2 160 1 920 2 400 6 480 Doradztwo 1 150 1 020 1 280 3 460 ŁĄCZNIE KOSZTY PROGRAMU 149 830 133 180 166 480 449 500 FINANSOWANIE PROGRAMU w OBIEKTACH UŻYTECZNOŚCI PUBLICZNEJ 1 rok 2 rok 3 rok RAZEM Ilość obiektów w Programie 1 1 1 3 Koszt modernizacji 100 000 12 000 20 000 132 000 Udział własny Gminy 25 000 3 000 5 000 33 000 Finansowanie zewn. 75 000 9 000 15 000 99 000 Zarządzanie Programem Monitoring i ocena Doradztwo ŁĄCZNIE KOSZTY PROGRAMU 1 750 1 500 800 104 050 210 180 100 12 490 350 300 160 20 810 2 1 1 137 310 980 060 350 VIII.6. Harmonogram realizacji Ze względu na brak środków w budżecie Gminy na rok 2004, Program dla użytkowników indywidualnych będzie realizowany w cyklu trzyletnim 2005 - 2007 (obiekty gminne 2004 - 2006). Pierwszy etap to przygotowanie procedur i wybór operatora. Drugi, najważniejszy, to właściwe inwestycje, a trzeci to zakończenie i ocena projektu. Zgodnie z wynikami badania ankietowego w pierwszym roku realizacji należy wykonać 18 wymian, co stanowi 33% ogółu zainteresowanych, w drugim roku odpowiednio 16 wymian - 30%, a w trzecim roku 20 wymian - 37%. 42 IX. IX.1. GMINA RADLIN Opis ogólny Gmina Radlin (17 666 mieszkańców z czego 6 292 osoby pracujące, 12,5 km kw. powierzchni) położony jest na Wyżynie Śląskiej, w centralnej części Kotliny Raciborsko-Oświęcimskiej zwanej Płaskowyżem Rybnickim (wysokość 260-280 m npm). O ukształtowaniu terenu miasta zadecydowały w przeszłości zasadniczo dwa czynniki natury przyrodniczej, a mianowicie działalność lodowca i wód płynących, zaś w ostatnim okresie dynamiczny rozwój eksploatacji górniczej węgla kamiennego. Dzięki położeniu przy drodze krajowej 78 relacji Gliwice – Chałupki – Ostrawa i bogatej ofercie terenów przeznaczonych pod inwestycje Radlin posiada atuty gwarantujące rozwój. Miasto ponadto jest bardzo dobrze skomunikowane z Rybnikiem i Wodzisławiem, a dzięki linii kolejowej także z Katowicami i leżącymi na granicy państwa Chałupkami. Od południa graniczy z Wodzisławiem, z zachodu z Pszowem, od północy z Rydułtowami i z powiatem rybnickim, natomiast ze wschodu sąsiaduje z Marklowicami. Na terenie gminy działa 1 079 jednostek gospodarczych zarejestrowanych w systemie REGON. IX.2. Uwarunkowania niskiej emisji Na terenie Gminy występują scentralizowane systemy ciepłownicze: - system ciepłowniczy oparty na Elektrociepłowni Marcel zaopatrujący bezpośrednio zakłady przemysłowe Radlina, to jest KWK Marcel i Koksownię Radlin oraz miejski system ciepłowniczy, zasilający budownictwo mieszkaniowe oraz budynki użyteczności publicznej w centrum miasta, administrowany przez P.H.U. Esox. W Elektropciepłowni Marcel zainstalowano cztery kotły parowe pyłowo-gazowe typu VKW-75 o łącznej mocy 234,8 MW oraz dwie turbiny upustowo-kondensacyjne (AEG o mocy osiągalnej 15,0 MW i CKD o mocy osiągalnej 22,0 MW); oraz nie występują przemysłowe źródła emisji. IX.2.1. Emisja gazów ze źródeł mobilnych (tzw. emisja komunikacyjna) Przez teren Gminy przebiega droga krajowa 78, natomiast nie przebiega żadna droga wojewódzka (patrz: XIV.2, str.73). Istnieją jedynie wyrywkowe dane opisujące natężenie ruchu na drogach powiatowych i gminnych. Układ dróg wskazuje, że emisja komunikacyjna będzie się koncentrować wzdłuż znacznie obciążonej drogi krajowej 78, a na pozostałym obszarze będzie pochodną ruchu lokalnego. IX.2.2. Emisja z obiektów administrowanych przez Gminę oraz indywidualnych palenisk i kotłowni opalanych paliwami stałymi Na terenie Gminy znajdują się 4 obiekty użyteczności publicznej i 12 budynków zamieszkania zbiorowego administrowanych przez Gminę, ogrzewane z lokalnych kotłowni opalanych paliwami stałymi oraz 2 000 indywidualnych palenisk domowych lub kotłowni opalanych paliwami stałymi. Przewiduje się wymianę źródeł ciepła w 3 obiektach gminnych i 9 budynkach zamieszkania zbiorowego. 43 Przeprowadzone wstępne badanie ankietowe wykazało, że 80 indywidualnych użytkowników byłoby zainteresowanych skorzystaniem z Programu. Z tej liczby prawie 32% użytkowników posiada kotły starsze niż 15 lat, 24% kotły 10-cio, 15-sto letnie, 22% kotły 5-cio, 10-cio letnie i 22% kotły nie starsze niż 5-cioletnie. Łączne emisje dla stanu istniejącego, stanu po wdrożeniu Programu oraz zmniejszenia emisji zawierają: Tabela 13 dla obiektów administrowanych przez Gminę, Tabela 14 dla użytkowników indywidualnych i Tabela 15 dla obiektów ZGK Radlin. Tabela 13 RODZAJ ZANIECZYSZCZEŃ (EMISJI) JEDNOSTKA WIELKOŚĆ DOTYCHCZASOWA WIELKOŚĆ PLANOWANA (DOCELOWA) ZMIANA BEZWZGLĘDNA ZMIANA WZGLĘDNA (%) - - a b c=a-b d=c/a x 100% 1 2 3 4 5 6 SO2 pył NOX CO CO2 Mg/a Mg/a Mg/a Mg/a Mg/a 3.482 11.674 2.235 18.356 447.000 0.468 0.109 0.572 0.277 340.400 3.014 11.564 1.663 18.079 106.600 86.6% 99.1% 74.4% 98.5% 23.8% Tabela 14 JEDNOSTKA WIELKOŚĆ DOTYCHCZASOWA WIELKOŚĆ PLANOWANA (DOCELOWA) ZMIANA BEZWZGLĘDNA ZMIANA WZGLĘDNA (%) - - a b c=a-b d=c/a x 100% 1 2 3 4 5 6 RODZAJ ZANIECZYSZCZEŃ (EMISJI) SO2 pył NOX CO CO2 Mg/a Mg/a Mg/a Mg/a Mg/a 221.602 705.770 142.235 1 168.176 28 447.000 215.312 683.033 138.727 1 130.748 28 186.000 6.290 22.737 3.508 37.428 261.000 2.8% 3.2% 2.5% 3.2% 0.9% Tabela 15 RODZAJ ZANIECZYSZCZEŃ (EMISJI) JEDNOSTKA WIELKOŚĆ DOTYCHCZASOWA WIELKOŚĆ PLANOWANA (DOCELOWA) ZMIANA BEZWZGLĘDNA ZMIANA WZGLĘDNA (%) - - a b c=a-b d=c/a x 100% 1 2 3 4 5 6 SO2 pył NOX CO CO2 Mg/a Mg/a Mg/a Mg/a Mg/a IX.3. 4.559 15.283 2.926 24.031 585.200 1.781 5.747 1.185 9.053 272.000 2.777 9.536 1.741 14.979 313.200 60.9% 62.4% 59.5% 62.3% 53.5% Założenia realizacyjne Zaleca się dwutorową realizację Programu: dla użytkowników indywidualnych, dla obiektów administrowanych przez Gminę (w tym ZGK). 44 Z ogólnej liczby 80 zainteresowanych użytkowników indywidualnych, ponad 56% wyraziło chęć zamontowania kotła węglowego z paleniskiem retortowym, ok. 28% tradycyjnego kotła na paliwo stałe, 5% zainteresowane jest kotłami gazowymi, 7% kotłami olejowymi, a 4% użytkowników chciałoby przyłączyć się do sieci ciepłowniczej. Ponad 75% użytkowników dokonało już wymiany okien, a dalsze 15% zainteresowanych uczestnictwem w Programie taką wymianę planuje, 23% ma już ocieplone ściany zewnętrzne i 48% stropy nad najwyższą kondygnacją, 20% planuje ocieplenie ścian, a 18% ocieplenie stropów. Zasady realizacji i finansowania dla użytkownika indywidualnego są następujące: ¾ całkowity koszt wymiany aktualnie eksploatowanego źródła ciepła na nowoczesne, niskoemisyjne (zgodnie z pkt. I.4.3) nie większy niż 8 000.- zł (w koszcie mieszczą się przeróbki w obrębie kotłowni konieczne do podłączenia nowego kotła - określono na podstawie wyników badań ankietowych); ¾ użytkownik otrzymuje dofinansowanie w wysokości 75% całości kosztów, lecz nie więcej niż 6 000.- zł; ¾ użytkownik gwarantuje udział własny w wysokości 25%, chyba że koszt wymiany przekracza 8 000.- zł, wówczas finansuje również koszty powyżej 8 000.- zł; ¾ użytkownik dokonuje złomowania dotychczas eksploatowanego źródła ciepła (potwierdzone protokołem złomowania); ¾ użytkownik gwarantuje eksploatację urządzenia grzewczego zgodnie z instrukcją w tym stosowanie właściwego paliwa; ¾ Gmina ponosi koszty zarządzania Programem, koszty monitoringu i oceny oraz koszty doradztwa; Gmina, zgodnie z ustawą o zamówieniach publicznych, dokona wyboru operatora lokalnego, który odpowiedzialny będzie za: a. utworzenie punktów doradztwa, w których można będzie otrzymać kompleksową informację o programie oraz wypełnić ankietę i złożyć deklarację dotyczącą skorzystania z programu; b. wykonanie audytów, podpisanie umów i wykonanie modernizacji oraz likwidacji (złomowania) zdemontowanych urządzeń grzewczych; c. zapewnienie dostaw odpowiedniej jakości paliwa; d. serwis; Z 12 obiektów ZGK 3 nie uczestniczy w wymianie źródła ciepła, 8 będzie przyłączonych do sieci ciepłowniczej, a w 1 będą zamontowane ogrzewania elektryczne. Zasady realizacji i finansowania dla obiektów administrowanych przez Gminę oraz ZGK są następujące: ¾ koszt wymiany aktualnie eksploatowanego źródła ciepła na nowoczesne, niskoemisyjne nie większy niż 400.- zł/kW mocy cieplnej kotłowni po modernizacji (w koszcie mieszczą się przeróbki w obrębie kotłowni konieczne do podłączenia nowego kotła); ¾ użytkownik otrzymuje dofinansowanie w wysokości 75% całości kosztów, lecz nie więcej niż 300.- zł/kW; 45 ¾ użytkownik gwarantuje udział własny w wysokości 25%, chyba że koszt wymiany przekracza 400.- zł/kW , wówczas finansuje również koszty powyżej 400.- zł/kW; ¾ użytkownik dokonuje złomowania dotychczas eksploatowanego źródła ciepła (potwierdzone protokołem złomowania); ¾ użytkownik gwarantuje eksploatację kotła zgodnie z instrukcją w tym stosowanie właściwego paliwa; ¾ Gmina ponosi koszty zarządzania Programem, koszty monitoringu i oceny oraz koszty doradztwa; W odniesieniu do obiektów własnych Gmina może skorzystać z usług wybranego operatora lub realizować zadania we własnym zakresie. Realizacja Programu w głównej mierze polegać będzie na wspomaganiu, monitorowaniu i rozliczaniu działań prowadzonych przez wybranego operatora. ZADANIE Zadanie 1 Zadanie 2 Zadanie 3 Zadanie 4 Zadanie 5 OPIS REALIZATORZY Przygotowanie i przeprowadzenie procedur wyboru operatora Promocja Programu i wspomaganie działania punktów doradztwa Wspomaganie i nadzorowanie modernizacji źródeł ciepła w gminnych obiektach użyteczności publicznej Wspomaganie i nadzorowanie modernizacji źródeł ciepła u użytkowników indywidulanych Wydział UG odpowie– dzialny za zamówie– nia publiczne Monitoring działań operatora; Rozliczenia i raportowanie Zadanie 6 Ocena realizacji Programu IX.4. INNE ZASOBY Lokalne i ponad– Wydział UG odpowie– lokalne media, orga– dzialny za promocję nizacje pozarządowe Wydział UG odpowie– dzialny za realizację Operator inwestycji Wydział UG odpowie– dzialny za realizację inwestycji Wydziały UG odpo– wiedzialne za realiza– cję inwestycji, ochro– nę środowiska, finanse Wójt, Wydział UG odpowiedzialny za pro– mocję Operator Operator Lokalne i ponad– lokalne media, orga– nizacje pozarządowe Źródła finansowania i budżet Projekt dotyczy działań związanych z ochroną środowiska, szczególnie w zakresie ochrony powietrza atmosferycznego, dlatego przewiduje się wykorzystanie finansowania zewnętrznego z funduszy wspierających działania służące poprawie stanu środowiska. Uwzględniając aktualnie obowiązujące zasady dofinansowania zaproponować można następującą inżynierię finansowania dla realizacji projektu: dla użytkowników indywidualnych (Gmina określiła możliwości dopłat z GFOŚiGW na poziomie 23 000.- PLN/rocznie): udział środków własnych (użytkownicy indywidualni) 13.7% 91.0 tys. PLN udział środków gminnych (budżet gminy, GFOŚiGW) 14.2% 95.0 tys. PLN udział funduszy ochrony środowiska 72.1% 480.0 tys. PLN 46 dla obiektów administrowanych przez Gminę. udział środków gminnych (budżet gminy, GFOŚiGW) 27.9% 165.6 tys. PLN udział funduszy ochrony środowiska 72.1% 427.5 tys. PLN dla obiektów ZGK: udział środków własnych (użytkownicy indywidualni) 24.0% 54.0 tys. PLN udział środków gminnych (budżet gminy, GFOŚiGW) 3.9% 8.7 tys. PLN udział funduszy ochrony środowiska 72.1% 162.0 tys. PLN IX.5. Szacunkowy kosztorys dla użytkowników indywidualnych Całkowite nakłady inwestycyjne wynoszą 665.9 tys. PLN, na co składają się: Inwestycje bezpośrednie u beneficjentów 640.0 tys. PLN Zarządzanie projektem 11.2 tys. PLN Monitoring i ocena 9.6 tys. PLN Doradztwo 5.1 tys. PLN dla obiektów administrowanych przez Gminę. Całkowite nakłady inwestycyjne wynoszą 593.1 tys. PLN, na co składają się: Inwestycje bezpośrednie u beneficjentów 570.0 tys. PLN Zarządzanie projektem 10.0 tys. PLN Monitoring i ocena 8.6 tys. PLN Doradztwo 4.5 tys. PLN dla obiektów ZGK: Całkowite nakłady inwestycyjne wynoszą 224.7 tys. PLN, na co składają się: Inwestycje bezpośrednie u beneficjentów 216.0 tys. PLN Zarządzanie projektem 3.8 tys. PLN Monitoring i ocena 3.2 tys. PLN Doradztwo 1.7 tys. PLN Realizacja projektu opiera się na zasobach krajowych, dlatego nieprzewidziane wydatki mogą być spowodowane raczej tylko działaniem sił wyższych. Wskazane byłoby utworzenie rezerwy w wysokości ok. 25 tys. PLN. FINANSOWANIE PROGRAMU dla UŻYTKOWNIKÓW INDYWIDUALNYCH 1 rok 2 rok 3 rok RAZEM Ilość zainteresowanych 18 23 39 80 Koszt modernizacji 144 000 184 000 312 000 640 000 Udział użytkowników 20 466 26 151 44 343 90 960 Finansowanie zewn. 108 000 138 000 234 000 480 000 GFOŚiGW 15 534 19 849 33 657 69 040 Zarządzanie Programem 2 520 3 220 5 460 11 200 Monitoring i ocena 2 160 2 760 4 680 9 600 Doradztwo 1 150 1 470 2 500 5 120 ŁĄCZNIE KOSZTY PROGRAMU 149 830 191 450 324 640 665 920 47 FINANSOWANIE PROGRAMU w OBIEKTACH UŻYTECZNOŚCI PUBLICZNEJ 1 rok 2 rok 3 rok RAZEM Ilość obiektów w Programie 1 2 3 Koszt modernizacji 0 200 000 370 000 570 000 Udział własny Gminy 0 50 000 92 500 142 500 Finansowanie zewn. 0 150 000 277 500 427 500 Zarządzanie Programem Monitoring i ocena Doradztwo ŁĄCZNIE KOSZTY PROGRAMU 0 0 0 0 3 3 1 208 500 000 600 100 6 5 2 384 480 550 960 990 9 8 4 593 980 550 560 090 FINANSOWANIE PROGRAMU w BUDYNKACH ZAMIESZKANIA ZBIOROWEGO 1 rok 2 rok 3 rok 4 rok 5 rok RAZEM Ilość obiektów 1 1 2 2 3 9 Koszt modernizacji 24 000 24 000 48 000 48 000 72 000 216 000 Udział użytkowników 6 000 6 000 12 000 12 000 18 000 54 000 Finansowanie zewn. 18 000 18 000 36 000 36 000 54 000 162 000 GFOŚiGW 0 0 0 0 0 0 Zarządzanie Programem 420 420 840 840 1 260 3 780 Monitoring i ocena 360 360 720 720 1 080 3 240 Doradztwo 190 190 380 380 580 1 720 ŁĄCZNIE KOSZTY PROGRAMU 24 970 24 970 49 940 49 940 74 920 224 740 IX.6. Harmonogram realizacji Ze względu na brak środków w budżecie Gminy na rok 2004, Program dla użytkowników indywidualnych będzie realizowany w cyklu trzyletnim 2005 - 2007. Pierwszy etap to przygotowanie procedur i wybór operatora. Drugi, najważniejszy, to właściwe inwestycje, a trzeci to zakończenie i ocena projektu. Zgodnie z wynikami badania ankietowego w pierwszym roku realizacji należy wykonać 18 wymian, co stanowi 22% ogółu zainteresowanych, w drugim roku odpowiednio 23 wymian 29%, a w trzecim roku 39 wymian - 49%. Natomiast w obiektach użyteczności publicznej w 2005 roku zrealizowana będzie jedna wymiana, a w 2006 dwie. Dla obiektów zamieszkania zbiorowego Program realizowany będzie w cyklu pięcioletnim 2005 - 2009. 48 X. X.1. GMINA RYDUŁTOWY Opis ogólny Gmina Rydułtowy (22 034 mieszkańców z czego 5 879 osób pracujących, 15,0 km kw. powierzchni) leży w południowo-zachodniej części Wyżyny Śląskiej, na Płaskowyżu Rybnickim, w Kotlinie Oświęcimsko-Raciborskiej. Północna część miasta od ul. Raciborskiej w kierunku Gminy Gaszowice znajduje się w otulinie Parku Krajobrazowego Cysterskich Kompozycji Krajobrazowych Rud Wielkich. Miasto leży na ciągu komunikacyjnym Rybnik-Racibórz stanowiącym część drogi wojewódzkiej nr 935 Pszczyna-Opole. Zgodnie z planami, w przyszłości droga ta połączy Rydułtowy z autostradami A1 i A4, co znacznie poprawi lokalną komunikację. Granice Rydułtów wytyczają miasta: Rybnik, Radlin, Pszów, oraz gminy: Kornowac i Gaszowice. Miasto leży w strefie nadgranicznej Czech. Na uwagę zasługuje również bliskość granicy słowackiej. Swobodny ruch graniczny umożliwiają główne przejścia w Pietraszynie i Chałupkach. Na terenie gminy działa 1 269 jednostek gospodarczych zarejestrowanych w systemie REGON. X.2. Uwarunkowania niskiej emisji Na terenie Gminy występują scentralizowane systemy ciepłownicze: - system ciepłowniczy Ciepłowni Rydułtowy obsługujący najgęściej zaludnione tereny miasta tj. os. Orłowiec, KWK „Rydułtowy” oraz część Śródmieścia. W Ciepłowni Rydułtowy zainstalowano dwa kotły WR-25 o łącznej mocy 58 MW opalane węglem kamiennym; - system ciepłowniczy zasilany z EC „Anna” – człon ciepłowniczy Rydułtowy, na który składają się wymienniki zmiennych parametrów (c.o.) w ilości 3 szt.: 2 x 4.07 MW i 1 x 17.45 MW. Człon ten zasila Rydułtowy jak i Pszów. Łączna moc zainstalowana wynosi ok.26 MW. Podstawowym paliwem stosowanym w EC „Anna” jest węgiel. Dostawcą ciepła z EC Anna dla miasta Rydułtowy jest PEC Jastrzębie; oraz występują przemysłowe źródła emisji: - Zakład Rzeźnictwo-Wędliniarstwo – Rydułtowy. X.2.1. Emisja gazów ze źródeł mobilnych (tzw. emisja komunikacyjna) Przez teren Gminy nie przebiegają drogi krajowe, natomiast przebiega droga wojewódzka 935 (patrz: XIV.2, str.73). Istnieją jedynie wyrywkowe dane opisujące natężenie ruchu na drogach powiatowych i gminnych. Układ dróg wskazuje, że emisja komunikacyjna będzie się koncentrować wzdłuż znacznie obciążonej drogi wojewódzkiej 935, a na pozostałym obszarze będzie pochodną ruchu lokalnego. X.2.2. Emisja z obiektów administrowanych przez Gminę oraz indywidualnych palenisk i kotłowni opalanych paliwami stałymi Na terenie Gminy znajduje się 8 obiektów użyteczności publicznej administrowanych przez Gminę ogrzewanych z lokalnych kotłowni opalanych paliwami stałymi oraz 2 890 indywidualnych palenisk domowych lub kotłowni opalanych paliwami stałymi. Ponadto w zasobach SM Orłowiec i ZGK Rydułtowy znajduje się 40 obiektów opalanych paliwami stałymi. 49 Przewiduje się wymianę źródeł ciepła w 2 obiektach gminnych. Przeprowadzone wstępne badanie ankietowe wykazało, że 573 indywidualnych użytkowników byłoby zainteresowanych skorzystaniem z Programu. Z tej liczby prawie 33% użytkowników posiada kotły starsze niż 15 lat, 24% kotły 10-cio, 15-sto letnie, 26% kotły 5-cio, 10cio letnie i 17% kotły nie starsze niż 5-cioletnie. Łączne emisje dla stanu istniejącego, stanu po wdrożeniu Programu oraz zmniejszenia emisji zawierają: Tabela 16 dla obiektów administrowanych przez Gminę, Tabela 17 dla użytkowników indywidualnych i Tabela 18 dla obiektów SM i ZGK. Tabela 16 RODZAJ ZANIECZYSZCZEŃ (EMISJI) JEDNOSTKA WIELKOŚĆ DOTYCHCZASOWA WIELKOŚĆ PLANOWANA (DOCELOWA) ZMIANA BEZWZGLĘDNA ZMIANA WZGLĘDNA (%) - - a b c=a-b d=c/a x 100% 1 2 3 4 5 6 SO2 pył NOX CO CO2 Mg/a Mg/a Mg/a Mg/a Mg/a 4.559 15.283 2.926 24.031 585.200 3.563 11.493 2.370 18.105 543.800 0.996 3.790 0.556 5.926 41.400 21.9% 24.8% 19.0% 24.7% 7.1% Tabela 17 JEDNOSTKA WIELKOŚĆ DOTYCHCZASOWA WIELKOŚĆ PLANOWANA (DOCELOWA) ZMIANA BEZWZGLĘDNA ZMIANA WZGLĘDNA (%) - - a b c=a-b d=c/a x 100% 1 2 3 4 5 6 RODZAJ ZANIECZYSZCZEŃ (EMISJI) SO2 pył NOX CO CO2 Mg/a Mg/a Mg/a Mg/a Mg/a 320.216 1 019.840 205.530 1 688.018 41 106.000 265.446 821.867 174.984 1 362.129 38 833.400 54.769 197.973 30.546 325.889 2 272.600 17.1% 19.4% 14.9% 19.3% 5.5% Tabela 18 RODZAJ ZANIECZYSZCZEŃ (EMISJI) JEDNOSTKA WIELKOŚĆ DOTYCHCZASOWA WIELKOŚĆ PLANOWANA (DOCELOWA) ZMIANA BEZWZGLĘDNA ZMIANA WZGLĘDNA (%) - - a b c=a-b d=c/a x 100% 1 2 3 4 5 6 SO2 pył NOX CO CO2 Mg/a Mg/a Mg/a Mg/a Mg/a 15.195 50.941 9.753 80.101 1 950.600 8.202 25.022 5.725 39.524 1 528.600 6.993 25.920 4.028 40.578 422.000 46.0% 50.9% 41.3% 50.7% 21.6% 50 X.3. Założenia realizacyjne Realizacja Programu jest zgodna z zapisami przyjętych uchwałami Rady Miasta Założeń do Planu zaopatrzenia w ciepło, energię elektryczną i paliwa gazowe Miasta Rydułtowy oraz Planu zaopatrzenia w ciepło, energię elektryczną i paliwa gazowe Miasta Rydułtowy . Zaleca się dwutorową realizację Programu: dla użytkowników indywidualnych, dla obiektów administrowanych przez Gminę (w tym ZGK) i obiektów SM. Z ogólnej liczby 573 zainteresowanych użytkowników indywidualnych, około 43% wyraziło chęć zamontowania kotła węglowego z paleniskiem retortowym, ok. 23% tradycyjnego kotła na paliwo stałe, 7% zainteresowane jest kotłami gazowymi, 5% kotłami olejowymi, 20% użytkowników chciałoby przyłączyć się do sieci ciepłowniczej, a pojedyczy użytkownicy chcieliby zastosować ogrzewanie elektryczne lub zamontować pompę ciepła. Ponad 65% użytkowników dokonało już wymiany okien, a dalsze 23% zainteresowanych uczestnictwem w Programie taką wymianę planuje, 17% ma już ocieplone ściany zewnętrzne i 34% stropy nad najwyższą kondygnacją, 34% planuje ocieplenie ścian, a 29% ocieplenie stropów. Zasady realizacji i finansowania dla użytkownika indywidualnego są następujące: ¾ całkowity koszt wymiany aktualnie eksploatowanego źródła ciepła na nowoczesne, niskoemisyjne (zgodnie z pkt. I.4.3) nie większy niż 7 600.- zł (w koszcie mieszczą się przeróbki w obrębie kotłowni konieczne do podłączenia nowego kotła - określono na podstawie badania ankietowego); ¾ użytkownik otrzymuje dofinansowanie w wysokości 75% całości kosztów, lecz nie więcej niż 5 700.- zł; ¾ użytkownik gwarantuje udział własny w wysokości 25%, chyba że koszt wymiany przekracza 7 600.- zł, wówczas finansuje również koszty powyżej 7 600.- zł; ¾ użytkownik dokonuje złomowania dotychczas eksploatowanego źródła ciepła (potwierdzone protokołem złomowania); ¾ użytkownik gwarantuje eksploatację urządzenia grzewczego zgodnie z instrukcją w tym stosowanie właściwego paliwa; ¾ Gmina ponosi koszty zarządzania Programem, koszty monitoringu i oceny oraz koszty doradztwa; Gmina, zgodnie z ustawą o zamówieniach publicznych, dokona wyboru operatora lokalnego, który odpowiedzialny będzie za: a. utworzenie punktów doradztwa, w których można będzie otrzymać kompleksową informację o programie oraz wypełnić ankietę i złożyć deklarację dotyczącą skorzystania z programu; b. wykonanie audytów, podpisanie umów i wykonanie modernizacji oraz likwidacji (złomowania) zdemontowanych urządzeń grzewczych; c. zapewnienie dostaw odpowiedniej jakości paliwa; d. serwis; Z 40 obiektów SM i ZGK 13 nie uczestniczy w wymianie źródła ciepła, 16 będzie przyłączonych do sieci ciepłowniczej, w 3 będą zamontowane kotły węglowe z paleniskiem retortowym, w 6 tradycyjne kotły na paliwo stałe, 1 kocioł olejowy i 1 kocioł gazowy. 51 Zasady realizacji i finansowania dla obiektów administrowanych przez Gminę oraz SM i ZGK są następujące: ¾ koszt wymiany aktualnie eksploatowanego źródła ciepła na nowoczesne, niskoemisyjne nie większy niż 400.- zł/kW mocy cieplnej kotłowni po modernizacji (w koszcie mieszczą się przeróbki w obrębie kotłowni konieczne do podłączenia nowego kotła); ¾ użytkownik otrzymuje dofinansowanie w wysokości 75% całości kosztów, lecz nie więcej niż 300.- zł/kW; ¾ użytkownik gwarantuje udział własny w wysokości 25%, chyba że koszt wymiany przekracza 400.- zł/kW , wówczas finansuje również koszty powyżej 400.- zł/kW; ¾ użytkownik dokonuje złomowania dotychczas eksploatowanego źródła ciepła (potwierdzone protokołem złomowania); ¾ użytkownik gwarantuje eksploatację kotła zgodnie z instrukcją w tym stosowanie właściwego paliwa; ¾ Gmina ponosi koszty, bądź występuje o finansowanie zewnętrzne dla działań termomodernizacyjnych w obiektach, w których dokonano lub dokonuje się wymiany źródła ciepła; ¾ Gmina ponosi koszty zarządzania Programem, koszty monitoringu i oceny oraz koszty doradztwa; W odniesieniu do obiektów własnych Gmina może skorzystać z usług wybranego operatora lub realizować zadania we własnym zakresie. Realizacja Programu w głównej mierze polegać będzie na wspomaganiu, monitorowaniu i rozliczaniu działań prowadzonych przez wybranego operatora. ZADANIE OPIS Przygotowanie i Zadanie 1 przeprowadzenie procedur wyboru operatora Promocja Programu i Zadanie 2 wspomaganie działania punktów doradztwa Wspomaganie i nadzorowanie modernizacji źródeł ciepła w Zadanie 3 gminnych obiektach użyteczności publicznej Wspomaganie i nadzorowanie Zadanie 4 modernizacji źródeł ciepła u użytkowników indywidulanych Zadanie 5 Monitoring działań operatora; Rozliczenia i raportowanie Zadanie 6 Ocena realizacji Programu REALIZATORZY INNE ZASOBY Wydział UG odpowie– dzialny za zamówie– nia publiczne Lokalne i ponad– Wydział UG odpowie– lokalne media, orga– dzialny za promocję nizacje pozarządowe Wydział UG odpowie– dzialny za realizację Operator inwestycji Wydział UG odpowie– dzialny za realizację inwestycji Wydziały UG odpo– wiedzialne za realiza– cję inwestycji, ochro– nę środowiska, finanse Wójt, Wydział UG odpowiedzialny za pro– mocję Operator Operator Lokalne i ponad– lokalne media, orga– nizacje pozarządowe 52 X.4. Źródła finansowania i budżet Projekt dotyczy działań związanych z ochroną środowiska, szczególnie w zakresie ochrony powietrza atmosferycznego, dlatego przewiduje się wykorzystanie finansowania zewnętrznego z funduszy wspierających działania służące poprawie stanu środowiska. Uwzględniając aktualnie obowiązujące zasady dofinansowania zaproponować można następującą inżynierię finansowania dla realizacji projektu (bez wartości działań termomodernizacyjnych): dla użytkowników indywidualnych (Gmina nie określiła możliwości dopłat z GFOŚiGW): udział środków własnych (użytkownicy indywidualni) 24.0% 1 088.7 tys. PLN udział środków gminnych (budżet gminy, GFOŚiGW) 3.9% 176.4 tys. PLN udział funduszy ochrony środowiska 72.1% 3 266.1 tys. PLN dla obiektów użyteczności publicznej administrowanych przez Gminę: udział środków gminnych (budżet gminy, GFOŚiGW) 100.0% 130.1 tys. PLN dla obiektów SM Orłowiec i ZGK: udział środków własnych (użytkownicy indywidualni) 24.0% 162.0 tys. PLN udział środków gminnych (budżet gminy, GFOŚiGW) 3.9% 26.3 tys. PLN udział funduszy ochrony środowiska 72.1% 486.0 tys. PLN X.5. Szacunkowy kosztorys dla użytkowników indywidualnych Całkowite nakłady inwestycyjne wynoszą 4 531.2 tys. PLN, na co składają się: Inwestycje bezpośrednie u beneficjentów 4 354.8 tys. PLN Zarządzanie projektem 76.2 tys. PLN Monitoring i ocena 65.3 tys. PLN Doradztwo 34.8 tys. PLN dla obiektów administrowanych przez Gminę. Całkowite nakłady inwestycyjne wynoszą 130.1 tys. PLN, na co składają się: Inwestycje bezpośrednie u beneficjentów 125.0 tys. PLN Zarządzanie projektem 2.2 tys. PLN Monitoring i ocena 1.9 tys. PLN Doradztwo 1.0 tys. PLN dla obiektów SM i ZGK: Całkowite nakłady inwestycyjne wynoszą 674.3 tys. PLN, na co składają się: Inwestycje bezpośrednie u beneficjentów 648.0 tys. PLN Zarządzanie projektem 11.4 tys. PLN Monitoring i ocena 9.7 tys. PLN Doradztwo 5.2 tys. PLN Realizacja projektu opiera się na zasobach krajowych, dlatego nieprzewidziane wydatki mogą być spowodowane raczej tylko działaniem sił wyższych. Wskazane byłoby utworzenie rezerwy w wysokości ok. 120 tys. PLN. 53 FINANSOWANIE PROGRAMU dla UŻYTKOWNIKÓW INDYWIDUALNYCH 1 rok 2 rok 3 rok RAZEM Ilość zainteresowanych 0 276 297 573 Koszt modernizacji 0 2 097 600 2 257 200 4 354 800 Udział użytkowników 0 524 400 564 300 1 088 700 Finansowanie zewn. 0 1 573 200 1 692 900 3 266 100 GFOŚiGW 0 0 0 0 Zarządzanie Programem 0 36 710 39 500 76 210 Monitoring i ocena 0 31 460 33 860 65 320 Doradztwo 0 16 780 18 060 34 840 ŁĄCZNIE KOSZTY PROGRAMU 0 2 182 550 2 348 620 4 531 170 FINANSOWANIE PROGRAMU w OBIEKTACH UŻYTECZNOŚCI PUBLICZNEJ 1 rok 2 rok 3 rok RAZEM Ilość obiektów w Programie 1 1 2 Koszt modernizacji 55 000 70 000 0 125 000 Udział własny Gminy 55 000 70 000 0 125 000 Finansowanie zewn. 0 0 0 0 Zarządzanie Programem Monitoring i ocena Doradztwo ŁĄCZNIE KOSZTY PROGRAMU 960 830 440 57 230 1 230 1 050 560 72 840 0 0 0 0 2 1 1 130 190 880 000 070 FINANSOWANIE PROGRAMU w BUDYNKACH ZAMIESZKANIA ZBIOROWEGO 1 rok 2 rok 3 rok 4 rok 5 rok RAZEM Ilość obiektów 3 4 5 7 8 27 Koszt modernizacji 72 000 96 000 120 000 168 000 192 000 648 000 Udział użytkowników 18 000 24 000 30 000 42 000 48 000 162 000 Finansowanie zewn. 54 000 72 000 90 000 126 000 144 000 486 000 GFOŚiGW 0 0 0 0 0 0 Zarządzanie Programem 1 260 1 680 2 100 2 940 3 360 11 340 Monitoring i ocena 1 080 1 440 1 800 2 520 2 880 9 720 Doradztwo 580 770 960 1 340 1 540 5 190 ŁĄCZNIE KOSZTY PROGRAMU 74 920 99 890 124 860 174 800 199 780 674 250 X.6. Harmonogram realizacji Ze względu na brak środków w budżecie Gminy na rok 2004, Program dla użytkowników indywidualnych będzie realizowany w cyklu trzyletnim 2005 - 2007. Pierwszy etap to przygotowanie procedur i wybór operatora. Drugi, najważniejszy, to właściwe inwestycje, a trzeci to zakończenie i ocena projektu. Zgodnie z wynikami badania ankietowego w pierwszym roku realizacji należy wykonać 118 wymian, co stanowi 20% ogółu zainteresowanych, w drugim roku odpowiednio 158 wymian 28%, a w trzecim roku 297 wymian - 52%. Natomiast w obiektach użyteczności publicznej wymiany zostaną zrealizowane po jednej w pierwszym i drugim roku (2004 i 2005). Realizacja zadań w obiektach SM i ZGK przebiegać będzie w cyklu pięcioletnim 2004 - 2008, z sukcesywnym wykonywaniem modernizacji obiektów w kolejnych latach. 54 XI. XI.1. GMINA WODZISŁAW ŚLĄSKI Opis ogólny Gmina Wodzisław Śląski (49 837 mieszkańców z czego 9 257 osób pracujących, 49,6 km kw. powierzchni) jest stolicą powiatu i pierwszym dużym miastem leżącym przy drodze krajowej 78 łączącej przejście drogowe w Chałupkach (17 km od przejścia granicznego) z centrum aglomeracji górnośląskiej - Katowicami, a dalej z Warszawą. Wodzisław Śląski jest centralnie położony pomiędzy pozostałymi gminami powiatu wodzisławskiego, granicząc z każdą z nich. Na terenie gminy działa 3 679 jednostek gospodarczych zarejestrowanych w systemie REGON. XI.2. Uwarunkowania niskiej emisji Na terenie Gminy występują scentralizowane systemy ciepłownicze: - miejski system ciepłowniczy obejmujący swoim zasięgiem centralną część miasta wraz z większością zorganizowanego wielorodzinnego budownictwa mieszkaniowego zamykającego się w obrębie obszaru ograniczonego ulicami Kokoszycką, Pszowską, Matuszczyka, Radlińską, Wałową, Rybnicką i Radlińskie Chałupki. System ten zasilany jest z Ciepłowni Miejskiej zlokalizowanej przy ul. Radlińskiej. W ciepłowni zainstalowane są 3 kotły wodne – rusztowe: 2 kotły WR10 oraz 1 kocioł WR-25, wszystkie opalane węglem. Dodatkowo w okresie letnim pracują 2 kotłownie zaopatrujące odbiorców mieszkaniowych w ciepłą wodę użytkową (Kotłownia K-5, węglowa, na osiedlu XXX lecia oraz kotłownia K-3, olejowa, przy ul. Kubsza); - system Ciepłowni „1 Maja”, który był do niedawna podstawowym źródłem ciepła dla zlikwidowanej Kopalni 1 Maja oraz osiedla „1 Maja” w dzielnicy Wichliwy. W ciepłowni zainstalowano: 2 kotły gazowe KOG-6 opalane gazem z odmetanowania kopalń o mocy 2*6 MW, kocioł wodno-rusztowy WR-25 o mocy 29 MW oraz 2 kotły wodno-rusztowe WR-10, o mocach 2*11,6 MW; - system Kotłowni „Jedłownik”, oparty na źródle ciepła zlokalizowanym na terenie zlikwidowanego Szybu „Jedłownik” KWK „Anna” w Pszowie. Kotłownia ta pokrywa potrzeby grzewczo-wentylacyjne tylko w sezonie grzewczym odbiorców mieszkaniowych, usługowych i komunalnych zlokalizowanych w jej pobliżu. W kotłowni zainstalowano 5 jednostek wodnych rusztowych: 2*WLM-1,25 o mocy 2*1,5 MW, : 2 * WLM-2,5 o mocy 2*2,9 MW oraz 1*WR 2,5 o mocy 2,9 MW. oraz występują przemysłowe źródła emisji: - PPHU Sprzętu Pożarniczego i Ochronnego „FIRE-SYSTEM” Spółka Jawna – Wodzisław Śląski; XI.2.1. Emisja gazów ze źródeł mobilnych (tzw. emisja komunikacyjna) Przez teren Gminy przebiega droga krajowa 78 oraz krzyżują się drogi wojewódzkie 932, 933, 936 (patrz: XIV.2, str.73). Istnieją jedynie wyrywkowe dane opisujące natężenie ruchu na drogach powiatowych i gminnych. Układ dróg wskazuje, że emisja komunikacyjna będzie się koncentrować wzdłuż znacznie obciążonej drogi krajowej 78, jak również wzdłuż obciążonych dróg wojewódzkich 932, 933, 936, a na pozostałym obszarze będzie pochodną ruchu lokalnego. 55 XI.2.2. Emisja z obiektów administrowanych przez Gminę oraz indywidualnych palenisk i kotłowni opalanych paliwami stałymi Na terenie Gminy znajduje się 12 obiektów użyteczności publicznej administrowanych przez Gminę ogrzewanych z lokalnych kotłowni opalanych paliwami stałymi oraz 3 200 indywidualnych palenisk domowych lub kotłowni opalanych paliwami stałymi. Przewiduje się wymiany źródeł ciepła w 2 obiektach gminnych. Przeprowadzone wstępne badanie ankietowe wykazało, że 207 indywidualnych użytkowników byłoby zainteresowanych skorzystaniem z Programu. Z tej liczby prawie 34% użytkowników posiada kotły starsze niż 15 lat, 28% kotły 10-cio, 15-sto letnie, 27% kotły 5-cio, 10-cio letnie i 11% kotły nie starsze niż 5cioletnie. Łączne emisje dla stanu istniejącego, stanu po wdrożeniu Programu oraz zmniejszenia emisji zawierają: Tabela 19 dla obiektów administrowanych przez Gminę i Tabela 20 dla użytkowników indywidualnych. Tabela 19 RODZAJ ZANIECZYSZCZEŃ (EMISJI) JEDNOSTKA WIELKOŚĆ DOTYCHCZASOWA WIELKOŚĆ PLANOWANA (DOCELOWA) ZMIANA BEZWZGLĘDNA ZMIANA WZGLĘDNA (%) - - a b c=a-b d=c/a x 100% 1 2 3 4 5 6 SO2 pył NOX CO CO2 Mg/a Mg/a Mg/a Mg/a Mg/a 6.078 20.376 3.901 32.039 780.200 5.746 19.112 3.716 30.063 766.400 0.332 1.263 0.185 1.975 13.800 5.5% 6.2% 4.7% 6.2% 1.8% Tabela 20 JEDNOSTKA WIELKOŚĆ DOTYCHCZASOWA WIELKOŚĆ PLANOWANA (DOCELOWA) ZMIANA BEZWZGLĘDNA ZMIANA WZGLĘDNA (%) - - a b c=a-b d=c/a x 100% 1 2 3 4 5 6 RODZAJ ZANIECZYSZCZEŃ (EMISJI) SO2 pył NOX CO CO2 XI.3. Mg/a Mg/a Mg/a Mg/a Mg/a 354.563 1 129.232 227.576 1 869.082 45 515.200 335.887 1 061.725 217.160 1 757.956 44 740.200 18.676 67.508 10.416 111.126 775.000 5.3% 6.0% 4.6% 5.9% 1.7% Założenia realizacyjne Zaleca się dwutorową realizację Programu: dla użytkowników indywidualnych, dla obiektów administrowanych przez Gminę. 56 Z ogólnej liczby 207 zainteresowanych użytkowników indywidualnych, prawie 45% wyraziło chęć zamontowania kotła węglowego z paleniskiem retortowym, ok. 31% tradycyjnego kotła na paliwo stałe, 10% zainteresowane jest kotłami gazowymi, 5% chciałoby przyłączyć się do sieci ciepłowniczej, 2% zastosować kotły olejowe, a pojedynczy użytkownicy chcieliby zamontować ogrzewanie elektryczne, pompę ciepła lub kocioł na biomasę. Około 63% użytkowników dokonało już wymiany okien, a dalsze 26% zainteresowanych uczestnictwem w Programie taką wymianę planuje, 19% ma już ocieplone ściany zewnętrzne i 38% stropy nad najwyższą kondygnacją, 33% planuje ocieplenie ścian, a 31% ocieplenie stropów. Zasady realizacji i finansowania dla użytkownika indywidualnego są następujące: ¾ całkowity koszt wymiany aktualnie eksploatowanego źródła ciepła na nowoczesne, niskoemisyjne (zgodnie z pkt. I.4.3) nie większy niż 7 600.- zł (w koszcie mieszczą się przeróbki w obrębie kotłowni konieczne do podłączenia nowego kotła - określono na podstawie badania ankietowego); ¾ użytkownik otrzymuje dofinansowanie w wysokości 75% całości kosztów, lecz nie więcej niż 5 700.- zł; ¾ użytkownik gwarantuje udział własny w wysokości 25%, chyba że koszt wymiany przekracza 7 600.- zł, wówczas finansuje również koszty powyżej 7 600.- zł; ¾ użytkownik dokonuje złomowania dotychczas eksploatowanego źródła ciepła (potwierdzone protokołem złomowania); ¾ użytkownik gwarantuje eksploatację urządzenia grzewczego zgodnie z instrukcją w tym stosowanie właściwego paliwa; ¾ Gmina ponosi koszty zarządzania Programem, koszty monitoringu i oceny oraz koszty doradztwa; Gmina, zgodnie z ustawą o zamówieniach publicznych, dokona wyboru operatora lokalnego, który odpowiedzialny będzie za: a. utworzenie punktów doradztwa, w których można będzie otrzymać kompleksową informację o programie oraz wypełnić ankietę i złożyć deklarację dotyczącą skorzystania z programu; b. wykonanie audytów, podpisanie umów i wykonanie modernizacji oraz likwidacji (złomowania) zdemontowanych urządzeń grzewczych; c. zapewnienie dostaw odpowiedniej jakości paliwa; d. serwis; Zasady realizacji i finansowania dla obiektów administrowanych przez Gminę są następujące: ¾ koszt wymiany aktualnie eksploatowanego źródła ciepła na nowoczesne, niskoemisyjne nie większy niż 400.- zł/kW mocy cieplnej kotłowni po modernizacji (w koszcie mieszczą się przeróbki w obrębie kotłowni konieczne do podłączenia nowego kotła); ¾ użytkownik otrzymuje dofinansowanie w wysokości 75% całości kosztów, lecz nie więcej niż 300.- zł/kW; ¾ użytkownik gwarantuje udział własny w wysokości 25%, chyba że koszt wymiany przekracza 400.- zł/kW , wówczas finansuje również koszty powyżej 400.- zł/kW; 57 ¾ użytkownik dokonuje złomowania dotychczas eksploatowanego źródła ciepła (potwierdzone protokołem złomowania); ¾ użytkownik gwarantuje eksploatację kotła zgodnie z instrukcją w tym stosowanie właściwego paliwa; ¾ Gmina ponosi koszty, bądź występuje o finansowanie zewnętrzne dla działań termomodernizacyjnych w obiektach, w których dokonano lub dokonuje się wymiany źródła ciepła; ¾ Gmina ponosi koszty zarządzania Programem, koszty monitoringu i oceny oraz koszty doradztwa; W odniesieniu do obiektów własnych Gmina może skorzystać z usług wybranego operatora lub realizować zadania we własnym zakresie. Realizacja Programu w głównej mierze polegać będzie na wspomaganiu, monitorowaniu i rozliczaniu działań prowadzonych przez wybranego operatora. ZADANIE OPIS Przygotowanie i Zadanie 1 przeprowadzenie procedur wyboru operatora Promocja Programu i Zadanie 2 wspomaganie działania punktów doradztwa Wspomaganie i nadzorowanie modernizacji źródeł ciepła w Zadanie 3 gminnych obiektach użyteczności publicznej Wspomaganie i nadzorowanie Zadanie 4 modernizacji źródeł ciepła u użytkowników indywidulanych Zadanie 5 Monitoring działań operatora; Rozliczenia i raportowanie Zadanie 6 Ocena realizacji Programu XI.4. REALIZATORZY INNE ZASOBY Wydział UG odpowie– dzialny za zamówie– nia publiczne Lokalne i ponad– Wydział UG odpowie– lokalne media, orga– dzialny za promocję nizacje pozarządowe Wydział UG odpowie– dzialny za realizację Operator inwestycji Wydział UG odpowie– dzialny za realizację inwestycji Wydziały UG odpo– wiedzialne za realiza– cję inwestycji, ochro– nę środowiska, finanse Wójt, Wydział UG odpowiedzialny za pro– mocję Operator Operator Lokalne i ponad– lokalne media, orga– nizacje pozarządowe Źródła finansowania i budżet Projekt dotyczy działań związanych z ochroną środowiska, szczególnie w zakresie ochrony powietrza atmosferycznego, dlatego przewiduje się wykorzystanie finansowania zewnętrznego z funduszy wspierających działania służące poprawie stanu środowiska. Uwzględniając aktualnie obowiązujące zasady dofinansowania zaproponować można następującą inżynierię finansowania dla realizacji projektu: dla użytkowników indywidualnych (Gmina określiła możliwości dopłat z GFOŚiGW na poziomie 40 000.- PLN w okresie 3 lat): udział środków własnych (użytkownicy indywidualni) 21.6% 353.3 tys. PLN udział środków gminnych (budżet gminy, GFOŚiGW) 6.3% 103.7 tys. PLN udział funduszy ochrony środowiska 72.1% 1 179.9 tys. PLN 58 dla obiektów administrowanych przez Gminę. udział środków gminnych (budżet gminy, GFOŚiGW) 100.0% XI.5. 12.5 tys. PLN Szacunkowy kosztorys dla użytkowników indywidualnych Całkowite nakłady inwestycyjne wynoszą 1 636.9 tys. PLN, na co składają się: Inwestycje bezpośrednie u beneficjentów 1 573.2 tys. PLN Zarządzanie projektem 27.5 tys. PLN Monitoring i ocena 23.6 tys. PLN Doradztwo 12.6 tys. PLN dla obiektów administrowanych przez Gminę. Całkowite nakłady inwestycyjne wynoszą 12.5 tys. PLN, na co składają się: Inwestycje bezpośrednie u beneficjentów 12.0 tys. PLN Zarządzanie projektem 0.2 tys. PLN Monitoring i ocena 0.2 tys. PLN Doradztwo 0.1 tys. PLN Realizacja projektu opiera się na zasobach krajowych, dlatego nieprzewidziane wydatki mogą być spowodowane raczej tylko działaniem sił wyższych. Wskazane byłoby utworzenie rezerwy w wysokości ok. 35 tys. PLN. FINANSOWANIE PROGRAMU dla UŻYTKOWNIKÓW INDYWIDUALNYCH 1 rok 2 rok 3 rok RAZEM Ilość zainteresowanych 61 54 92 207 Koszt modernizacji 463 600 410 400 699 200 1 573 200 Udział użytkowników 104 127 92 178 157 044 353 349 Finansowanie zewn. 347 700 307 800 524 400 1 179 900 GFOŚiGW 11 773 10 422 17 756 39 951 Zarządzanie Programem 8 110 7 180 12 240 27 530 Monitoring i ocena 6 950 6 160 10 490 23 600 Doradztwo 3 710 3 280 5 590 12 580 ŁĄCZNIE KOSZTY PROGRAMU 482 370 427 020 727 520 1 636 910 FINANSOWANIE PROGRAMU w OBIEKTACH UŻYTECZNOŚCI PUBLICZNEJ 1 rok 2 rok 3 rok RAZEM Ilość obiektów w Programie 1 1 2 Koszt modernizacji 7 000 5 000 0 12 000 Udział własny Gminy 7 000 5 000 0 12 000 Finansowanie zewn. 0 0 0 0 Zarządzanie Programem Monitoring i ocena Doradztwo ŁĄCZNIE KOSZTY PROGRAMU 120 110 60 7 290 90 80 40 5 210 0 0 0 0 210 190 100 12 500 59 XI.6. Harmonogram realizacji Ze względu na brak środków w budżecie Gminy na rok 2004, Program dla użytkowników indywidualnych będzie realizowany w cyklu trzyletnim 2006 - 2008. Pierwszy etap to przygotowanie procedur i wybór operatora. Drugi, najważniejszy, to właściwe inwestycje, a trzeci to zakończenie i ocena projektu. Zgodnie z wynikami badania ankietowego w pierwszym roku realizacji należy wykonać 61 wymian, co stanowi 30% ogółu zainteresowanych, w drugim roku odpowiednio 54 wymiany 26%, a w trzecim roku 92 wymiany - 44%. W pierwszym i drugim roku zostaną zrealizowane po jednej wymianie w obiektach użyteczności publicznej. 60 XII. POWIAT WODZISŁAWSKI (Starostwo) XII.1. Opis ogólny Powiat jest jednostką samorządu terytorialnego powstałą w oparciu o ustawę z dnia 5 czerwca 1998r. o samorządzie powiatowym (Dz. U. nr 91, poz.: 578 z 1998r.). Zadaniem jednostki jest realizacja zadań ponadlokalnych na swoim obszarze utworzonym przez obszary poszczególnych gmin wchodzących w skład powiatu. Rada i Zarząd powiatu wykonują zadania, do których zalicza się m.in. zarządzanie nieruchomościami i obiektami będącymi własnością powiatu, a służącymi do realizacji usług o charakterze publicznym (oświata, pomoc społeczna, ochrona zdrowia, itp.). XII.2. Uwarunkowania niskiej emisji Powiat posiada swoje obiekty na terenach różnych gmin. Dlatego emisja z tych źródeł obciąża środowisko w miejscach zależnych od lokalizacji poszczególnych obiektów. XII.2.1. Emisja gazów ze źródeł mobilnych (tzw. emisja komunikacyjna) Z uwagi na to, że przez teren powiatu przebiega droga krajowa 78 oraz krzyżują się drogi wojewódzkie 930, 932, 933, 935, 936 (patrz: XIV.2, str.73) nie sposób pominąć emisji zanieczyszczeń do powietrza powstającej z wykorzystania paliw płynnych do napędzania silników spalinowych w pojazdach samochodowych. Jest to problem narastający, zwłaszcza na terenie miast. Mimo prowadzonej modernizacji układów komunikacyjnych, płynność ruchu w godzinach szczytu jest zakłócona z uwagi na lawinowo narastającą liczbę pojazdów. Obecność spalin samochodowych najdotkliwiej odczuwana jest w letnie, słoneczne dni, ponieważ oprócz toksycznych spalin tworzy się bardzo szkodliwa dla zdrowia, przypowierzchniowa warstwa ozonu pochodzenia fotochemicznego. Istnieją jedynie wyrywkowe dane opisujące natężenie ruchu na drogach powiatowych i gminnych. Układ dróg wskazuje, że emisja komunikacyjna będzie się koncentrować wzdłuż znacznie obciążonej drogi krajowej 78, jak również wzdłuż obciążonych dróg wojewódzkich 930, 932, 933, 935, 936, a na pozostałym obszarze będzie pochodną ruchu lokalnego. Do poprawy płynności ruchu w miastach, a tym samym obniżenia emisji ze źródeł mobilnych z pewnością przyczynia się budowanie rond. XII.2.2. Emisja z obiektów administrowanych przez Powiat Na terenie Powiatu znajduje się 16 obiektów użyteczności publicznej administrowanych przez Powiat ogrzewanych z lokalnych kotłowni opalanych paliwami stałymi. Przewiduje się wymiany źródeł ciepła w 7 obiektach powiatowych. Łączne emisje dla stanu istniejącego, stanu po wdrożeniu Programu oraz zmniejszenia emisji zawiera Tabela 21. 61 Tabela 21 JEDNOSTKA WIELKOŚĆ DOTYCHCZASOWA WIELKOŚĆ PLANOWANA (DOCELOWA) ZMIANA BEZWZGLĘDNA ZMIANA WZGLĘDNA (%) - - a b c=a-b d=c/a x 100% 1 2 3 4 5 6 RODZAJ ZANIECZYSZCZEŃ (EMISJI) SO2 pył NOX CO CO2 Mg/a Mg/a Mg/a Mg/a Mg/a 36.315 121.747 23.309 191.437 4 661.800 13.082 32.891 10.436 52.512 3 785.000 23.233 88.855 12.873 138.925 876.800 64.0% 73.0% 55.2% 72.6% 18.8% XII.3. Założenia realizacyjne Program realizowany będzie w miarę posiadania środków własnych i pozyskiwania finansowania zewnętrznego. Powiat, w odniesieniu do obiektów własnych może realizować zadania we własnym zakresie lub skorzystać z usług wybranego zgodnie z ustawą o zamówieniach publicznych operatora lokalnego, który odpowiedzialny będzie za: a. wykonanie audytów, podpisanie umów i wykonanie modernizacji oraz likwidacji (złomowania) zdemontowanych urządzeń grzewczych; b. zapewnienie dostaw odpowiedniej jakości paliwa; c. serwis; Zasady realizacji i finansowania dla obiektów administrowanych przez Powiat są następujące: ¾ koszt wymiany aktualnie eksploatowanego źródła ciepła na nowoczesne, niskoemisyjne nie większy niż 400.- zł/kW mocy cieplnej kotłowni po modernizacji (w koszcie mieszczą się przeróbki w obrębie kotłowni konieczne do podłączenia nowego kotła); ¾ użytkownik otrzymuje dofinansowanie w wysokości 75% całości kosztów, lecz nie więcej niż 300.- zł/kW; ¾ użytkownik gwarantuje udział własny w wysokości 25%, chyba że koszt wymiany przekracza 400.- zł/kW , wówczas finansuje również koszty powyżej 400.- zł/kW; ¾ użytkownik dokonuje złomowania dotychczas eksploatowanego źródła ciepła (potwierdzone protokołem złomowania); ¾ użytkownik gwarantuje eksploatację kotła zgodnie z instrukcją w tym stosowanie właściwego paliwa; ¾ Powiat ponosi koszty zarządzania Programem, koszty monitoringu i oceny; Realizacja Programu w zależności od wybranego modelu postępowania (realizacja własna lub wybrany operator) będzie zawierała zróżnicowany zakres działań. Poniżej zaprezentowano przykładowy zakres wspomagania, monitorowania i rozliczania działań prowadzonych przez wybranego operatora. 62 ZADANIE OPIS Przygotowanie Zadanie 1 przeprowadzenie wyboru operatora REALIZATORZY INNE ZASOBY i Wydział SP odpowie– procedur dzialny za zamówie– nia publiczne Zadanie 2 Promocja Programu Lokalne i ponad– Wydział SP odpowie– lokalne media, orga– dzialny za promocję nizacje pozarządowe Wspomaganie i nadzorowanie modernizacji źródeł ciepła w Zadanie 3 powiatowych obiektach użyteczności publicznej Wydział SP odpowie– dzialny za realizację Operator inwestycji Monitoring działań operatora; Zadanie 4 Rozliczenia i raportowanie Zadanie 5 Ocena realizacji Programu Wydziały SP odpo– wiedzialne za realiza– cję inwestycji, ochro– nę środowiska, finanse Starosta, Wydział SP odpowiedzialny za pro– mocję Operator Lokalne i ponad– lokalne media, orga– nizacje pozarządowe XII.4. Źródła finansowania i budżet Projekt dotyczy działań związanych z ochroną środowiska, szczególnie w zakresie ochrony powietrza atmosferycznego, dlatego przewiduje się wykorzystanie finansowania zewnętrznego z funduszy wspierających działania służące poprawie stanu środowiska. Uwzględniając aktualnie obowiązujące zasady dofinansowania zaproponować można następującą inżynierię finansowania dla realizacji projektu: dla obiektów administrowanych przez Powiat: udział środków powiatowych (budżet powiatu, PFOŚiGW) 27.7% 2 651.8 tys. PLN udział funduszy ochrony środowiska 72.3% 6 915.3 tys. PLN XII.5. Szacunkowy kosztorys Całkowite nakłady inwestycyjne wynoszą 9 567.1 tys. PLN, na co składają się: Inwestycje bezpośrednie u beneficjentów 9 194.8 tys. PLN Zarządzanie projektem 160.9 tys. PLN Monitoring i ocena 137.9 tys. PLN Doradztwo 73.5 tys. PLN Realizacja projektu opiera się na zasobach krajowych, dlatego nieprzewidziane wydatki mogą być spowodowane raczej tylko działaniem sił wyższych. Wskazane byłoby utworzenie rezerwy w wysokości ok. 150 tys. PLN. 63 FINANSOWANIE PROGRAMU w OBIEKTACH UŻYTECZNOŚCI PUBLICZNEJ 1 rok 2 rok 3 rok RAZEM Ilość obiektów w Programie 3 2 2 7 Koszt modernizacji 3 505 596 2 732 585 2 956 585 9 194 766 Udział własny Powiatu 1 027 986 600 917 650 517 2 279 420 Finansowanie zewn. 2 477 610 2 131 668 2 306 068 6 915 346 Zarządzanie Programem Monitoring i ocena Doradztwo ŁĄCZNIE KOSZTY PROGRAMU 61 52 28 3 647 350 580 040 566 47 40 21 2 843 820 990 860 255 51 44 23 3 076 740 160 910 350 137 920 650 73 550 325 9 567 146 XII.6. Harmonogram realizacji Program będzie realizowany w cyklu trzyletnim 2004 - 2006. Pierwszy etap to przygotowanie procedur i ewntualny wybór operatora. Drugi, najważniejszy, to właściwe inwestycje, a trzeci to zakończenie i ocena projektu. W pierwszym roku realizacji planuje się wykonanie 3 wymian, w drugim roku odpowiednio 2 wymian i w trzecim 2 wymian. Należy dodać, że faktyczne wykonanie będzie wyglądała nieco inaczej, ponieważ zazwyczaj obiekty są realizowane w cyklach dwuletnich. 64 XIII. PODSUMOWANIE XIII.1. Łączny kosztorys Programu dla użytkowników indywidualnych Całkowite nakłady inwestycyjne wynoszą 13 066.2 tys. PLN, na co składają się: Inwestycje bezpośrednie u beneficjentów 12 557.6 tys. PLN Zarządzanie projektem 219.8 tys. PLN Monitoring i ocena 188.4 tys. PLN Doradztwo 100.4 tys. PLN dla obiektów administrowanych przez Gminy i Powiat. Całkowite nakłady inwestycyjne wynoszą 11 382.1 tys. PLN, na co składają się: Inwestycje bezpośrednie u beneficjentów 10 939.1 tys. PLN Zarządzanie projektem 191.4 tys. PLN Monitoring i ocena 164.1 tys. PLN Doradztwo 87.5 tys. PLN dla obiektów SM Orłowiec, ZGK w Rydułtowach i ZGK w Radlinie: Całkowite nakłady inwestycyjne wynoszą 899.0 tys. PLN, na co składają się: Inwestycje bezpośrednie u beneficjentów 864.0 tys. PLN Zarządzanie projektem 15.1 tys. PLN Monitoring i ocena 13.0 tys. PLN Doradztwo 6.9 tys. PLN FINANSOWANIE PROGRAMU dla UŻYTKOWNIKÓW INDYWIDUALNYCH 1 rok 2 rok 3 rok 4 rok RAZEM Ilość zainteresowanych 220 416 689 289 1614 Koszt modernizacji 1 701 200 3 230 400 5 350 800 2 275 200 12 557 600 Udział użytkowników 383 774 711 645 1 218 211 477 688 2 791 318 Finansowanie zewn. 1 275 900 2 422 800 4 013 100 1 706 400 9 418 200 GFOŚiGW 41 526 95 955 119 489 91 112 348 082 Zarządzanie Programem 29 770 56 530 93 640 39 820 219 760 Monitoring i ocena 25 520 48 450 80 270 34 130 188 370 Doradztwo 13 600 25 850 42 810 18 200 100 460 ŁĄCZNIE KOSZTY PROGRAMU 1 770 090 3 361 230 5 567 520 2 367 350 13 066 190 FINANSOWANIE PROGRAMU w OBIEKTACH UŻYTECZNOŚCI PUBLICZNEJ 1 rok 2 rok 3 rok RAZEM Ilość obiektów w Programie 7 7 6 20 Koszt modernizacji 4 050 148 3 392 379 3 496 585 10 939 112 Udział własny Gminy 1 191 496 803 476 778 017 2 772 989 Finansowanie zewn. 2 858 652 2 588 903 2 718 568 8 166 123 Zarządzanie Programem Monitoring i ocena Doradztwo ŁĄCZNIE KOSZTY PROGRAMU 70 60 32 4 214 870 760 400 178 59 50 27 3 529 370 890 140 779 61 52 27 3 638 200 191 440 450 164 100 970 87 510 205 11 382 162 65 FINANSOWANIE PROGRAMU w BUDYNKACH ZAMIESZKANIA ZBIOROWEGO 1 rok 2 rok 3 rok 4 rok 5 rok RAZEM Ilość obiektów 4 5 7 9 11 36 Koszt modernizacji 96 000 120 000 168 000 216 000 264 000 864 000 Udział użytkowników 24 000 30 000 42 000 54 000 66 000 216 000 Finansowanie zewn. 72 000 90 000 126 000 162 000 198 000 648 000 GFOŚiGW 0 0 0 0 0 0 Zarządzanie Programem 1 680 2 100 2 940 3 780 4 620 15 120 Monitoring i ocena 1 440 1 800 2 520 3 240 3 960 12 960 Doradztwo 770 960 1 340 1 720 2 120 6 910 ŁĄCZNIE KOSZTY PROGRAMU 99 890 124 860 174 800 224 740 274 700 898 990 XIII.2. Harmonogram realizacji XIII.2.1. Opis harmonogramu Zasadniczo Program będzie realizowany w cyklu trzyletnim, ale o zróżnicowanym w poszczególnych Gminach, punkcie startowym. Dlatego faktycznie cała realizacja trwała będzie cztery lata (2005 - 2008). Pierwszy etap to przygotowanie procedur i wybór operatorów. Nie wyklucza się porozumiewania się i współdziałania Gmin przy wyborze jednego, wspólnego operatora. Drugi, najważniejszy, to właściwe inwestycje, a trzeci to zakończenie i ocena Programu. Zgodnie z wynikami badania ankietowego w pierwszym roku realizacji należy wykonać 220 wymian, co stanowi 13% ogółu zainteresowanych, w drugim roku odpowiednio 416 wymian - 26%, w trzecim 689 wymian - 43%, a w czwartym 289 wymian - 18%. Realizacja działań w odniesieniu do obiektów użyteczności publicznej również zamknie się w cyklu trzyletnim, natomiast w obiektach zamieszkania zbiorowego Program realizowany będzie przez pięć lat. XIII.3. Oddziaływanie gospodarcze Programu na środowisko społeczno- Modernizacja źródeł ciepła może, choć nie musi spowodować wzrost kosztów ogrzewania. Przeciwdziałać temu można poprzez wdrożenie przedsięwzięć termomodernizacyjnych (ocieplenia). Zakłada się, że możliwe jest utrzymanie kosztów na obecnym poziomie (lub nawet ich zmniejszenie) poprzez łączne wykonanie modernizacji źródła wraz z odpowiednio dobranym zestawem przedsięwzięć termomodernizacyjnych. Dodatkowo możliwy jest wzrost kosztów z tytułu umowy o odbiór odpadów (śmieci). Te aspekty mogą zniechęcać, głównie użytkowników indywidualnych do uczestnictwa w Programie. Zyski to utworzenie nowych miejsc pracy (w punktach doradztwa, firmach instalatorskich i budowlanych), spadek ilości odpadów i paliw niskiej jakości spalanych lokalnie w piecach i kotłach grzewczych. Ponadto realizacja projektu spowoduje wzrost zapotrzebowania na bardzo dobrej jakości węgiel w sortymencie groszek. Pojawi się konieczność rozbudowy sieci sprzedaży. Działania te nie są bezpośrednio związane z projektem, ale mając na uwadze zapewnienie użytkownikom komfortu korzystania ze zmodernizaowanych źródeł ciepła, konieczne do realizacji. W efekcie można się spodziewać stworzenia dodatkowych miejsc pracy. 66 XIII.4. Oddziaływanie na środowisko naturalne Wdrożenie projektu przyniesie efekty dla środowiska naturalnego, w postaci zmniejszenia emisji do atmosfery zanieczyszczeń związanych ze spalaniem paliw, pomimo że podstawowym paliwem pozostanie węgiel. Ilość paliw stałych spalanych w źródłach zmniejszy się jednak z uwagi na zastosowanie nowoczesnych, niskoemisyjnych kotłów wyposażonych w automatyczne sterowanie pogodowoczasowe i ewentualne wdrożenie przedsięwzięć obniżających zużycie ciepła w budynkach. Uwzględniając zainteresowanie dotychczasowych użytkowników źródeł ciepła opalanych paliwami stałymi wyrażone w trakcie badania ankietowego oraz propozycje zgłoszone przez Gminy i Powiat, można oszacować możliwe do uzyskania efekty (Tabela 22 - budynki użyteczności publicznej; Tabela 23 - indywidualni użytkownicy; Tabela 24 - budynki zamieszkania zbiorowego). Tabela 22 RODZAJ ZANIECZYSZCZEŃ (EMISJI) JEDNOSTKA WIELKOŚĆ DOTYCHCZASOWA WIELKOŚĆ PLANOWANA (DOCELOWA) ZMIANA BEZWZGLĘDNA ZMIANA WZGLĘDNA (%) - - a b c=a-b d=c/a x 100% 1 2 3 4 5 6 SO2 pył NOX CO CO2 Mg/a Mg/a Mg/a Mg/a Mg/a 101.150 339.103 64.923 533.213 12 984.600 70.258 221.009 47.796 348.569 11 808.600 30.892 118.094 17.127 184.643 1 176.000 30.5% 34.8% 26.4% 34.6% 9.1% Tabela 23 RODZAJ ZANIECZYSZCZEŃ (EMISJI) JEDNOSTKA WIELKOŚĆ DOTYCHCZASOWA WIELKOŚĆ PLANOWANA (DOCELOWA) ZMIANA BEZWZGLĘDNA ZMIANA WZGLĘDNA (%) - - a b c=a-b d=c/a x 100% 1 2 3 4 5 6 SO2 pył NOX CO CO2 Mg/a Mg/a Mg/a Mg/a Mg/a 2 7 1 11 285 226.770 091.934 429.249 738.422 849.800 2 6 1 10 277 059.188 492.745 334.500 751.642 569.000 167.582 599.188 94.749 986.780 8 280.800 7.5% 8.4% 6.6% 8.4% 2.9% Tabela 24 RODZAJ ZANIECZYSZCZEŃ (EMISJI) JEDNOSTKA WIELKOŚĆ DOTYCHCZASOWA WIELKOŚĆ PLANOWANA (DOCELOWA) ZMIANA BEZWZGLĘDNA ZMIANA WZGLĘDNA (%) - - a b c=a-b d=c/a x 100% 1 2 3 4 5 6 SO2 pył NOX CO CO2 Mg/a Mg/a Mg/a Mg/a Mg/a 19.754 66.224 12.679 104.133 2 535.800 9.984 30.768 6.911 48.576 1 800.600 9.770 35.456 5.768 55.557 735.200 49.5% 53.5% 45.5% 53.4% 29.0% 67 Rozkład uzyskanych efektów na terenie powiatu wodzisławskiego prezentują Tabele w rodziałach dotyczących poszczególnych gmin. Poprawa może być zauważalna również w gminach sąsiadujących z obszarem powiatu wodzisławskiego, w tym również w pewnym stopniu, poza naszą południową granicą. XIII.5. Analiza skutków realizacji Programu Dla Gmin i Powiatu utrzymanie kosztów ogrzewania na istniejącym poziomie można uznać za sukces, ponieważ równocześnie należy założyć wzrost przychodów do ich budżetów. Ostatecznie zatem gminy i powiat dysponować będą większą ilością środków własnych, uzyskując jednocześnie widoczny efekt w środowisku naturalnym. Tym bardziej, że Program w zaprezentowanym zakresie obejmuje jedynie część użytkowników indywidualnych i obiektów użyteczności publicznej oraz budynków zamieszkania zbiorowego. Nie zamyka to drogi pozostałym chętnym do skorzystania z Programu, ponieważ w oparciu o monitorowanie realizacji możliwe są modyfikacje i rozszerzenie Programu na kolejne lata funkcjonowania. 68 XIV. INFORMACJE UZUPEŁNIAJĄCE I ZAŁĄCZNIKI XIV.1. Kopia umowy pomiędzy Powiatem Wodzisławskim a Gminami wchodzącymi w skład powiatu, dotyczącej projektu Programu. 69 70 71 72 XIV.2. Mapa dróg krajowych i wojewódzkich 73