Czyste podłoże w każdej oborze
Transkrypt
Czyste podłoże w każdej oborze
Strona 12 www.wrp.pl Marek Gaworski Katedra Organizacji i Inżynierii Produkcji SGGW Warszawa Nr 07/2009 (59) Higiena, czystość, dezynfekcja, odkażanie. Zbiór tak istotnych pojęć na trwałe wpisał się w treść słownika zatytułowanego „utrzymanie pomieszczeń dla zwierząt inwentarskich”. W tym słowniku poczesne miejsce należy się również środkom i metodom przeznaczonym do zachowania nienagannego stanu środowiska, w którym przebywa bydło, trzoda i inne grupy zwierząt. Czyste podłoże w każdej oborze C zy właściwie wiecie, na czym stoją i po czym chodzą wasze krowy? Czy to rzeczywiście czysta i bezpieczna posadzka, czy też gruba warstwa zbyt rzadko usuwanych odchodów, w której nie trudno o nowe przypadki infekcji racic i wynikające stąd problemy z kończynami generujące wysokie koszty a zarazem straty finansowe w gospodarstwie? Tak znamienne pytania usłyszałem na jednym z seminariów dla producentów rolnych, które poświęcono problemom racic, kulawizny i innych schorzeń bydła mlecznego. Do tych pytań można jeszcze dołączyć inne: na czym właściwie leży bydło i inne zwierzęta inwentarskie, jakim powietrzem oddychają i jaki z tego tytułu mogą przeżywać dyskomfort? Odpowiedzi na te i inne problemy warto poszukiwać w higienie pomieszczeń inwentarskich, w których przecież kilka miesięcy, a w przy- padku niektórych technologii nawet cały rok zwierzęta pozostają w zamkniętych pomieszczeniach i są narażone na zagrożenia płynące z kontaktu z otoczeniem. Wbrew pozorom higieny nie należy traktować jedynie w kategoriach cyklicznego usuwania odchodów z pomieszczeń, okresowego bielenia i dezynfekcji ścian, czy też ograniczania zagrożeń towarzyszących inwazji much w okresie wysokich temperatur. Zachowaniu priorytetowych zasad higieny i czystości środowiska, w którym przebywają zwierzęta inwentarskie sprzyja kompleksowe podejście do higienizacji podłoży i powietrza w oborach, chlewniach i kurnikach. We wspomnianym, kompleksowym podejściu istotną rolę pełni wykorzystanie specjalistycznych preparatów, w szerokim zakresie oferowanych na krajowym rynku środków wspomagających produkcję zwierzęcą w gospodarstwach. Idea kompleksowej higienizacji Specjalistyczne preparaty chemiczne, mineralne lub biologiczne stanowią doskonałą alternatywę w rozwiązywaniu problemów związanych z higieną miejsca przebywania zwierząt inwentarskich. Spełniają bowiem szereg istotnych funkcji, wśród których wymienia się przede wszystkim zdolność do ograniczania rozwoju i neutralizowania pasożytów, insektów, bakterii, wirusów i innych chorobotwórczych mikroorganizmów na podłożach przeznaczonych do chodzenia i odpoczynku poszczególnych grup i gatunków zwierząt. Jeśli odpowiednio dobrane preparaty aplikuje się w ściółkę pokrywającą stanowiska przeznaczone do odpoczynku, to w efekcie można znacznie ograniczyć przenoszenie między zwierzętami chorobotwórczych bakterii i rozwój infekcji. Najpełniej uwidacznia się to w pomieszczeniach z krowami mlecznymi utrzymywanymi w sys- temie wolnostanowiskowym. Gdy poszczególne stanowiska legowiskowe są kolejno zajmowane przez różne krowy, to w przypadku każdej z nich może dochodzić do kontaktu celów w pomieszczeniach inwentarskich. Wśród nich można wymienić kształtowanie prawidłowego mikroklimatu w budynkach inwentarskich w efekcie wychwy- Na czym właściwie leży bydło i inne zwierzęta inwentarskie, jakim powietrzem oddychają i jaki z tego tytułu mogą przeżywać dyskomfort? końcówek strzyków wymienia z podłożem, a tym samym wnikania do kanałów strzykowych chorobotwórczych drobnoustrojów. Drobnoustroje takie mogą zaś znaleźć się w ściółce chociażby w wyniku wypływu mleka ze strzyków chorych na zapalenie wymienia krów. Dlatego tak ważna jest w tej sytuacji systematyczna neutralizacja drobnoustrojów w ściółce na stanowiskach legowiskowych, w czym znaczną pomoc stanowią właściwie dobrane preparaty rozprowadzane na powierzchni przeznaczonej do odpoczynku zwierząt. Działanie preparatów polega na utrzymywaniu wysokiego pH w materiale podłoża i uniemożliwianiu rozwoju drobnoustrojów. Jednym z efektów działania preparatów jest osuszanie ściółki w miejscach przebywania zwierząt. Chorobotwórcze drobnoustroje mogą być również przenoszone między kończynami, a konkretnie racicami bydła i trzody, co niesie za sobą szereg zagrożeń dla stanu zdrowotnego zwierząt. I w tym przypadku wartościowym orężem w walce z zagrożeniami okazują się specjalistyczne preparaty chemiczne, mineralne lub biologiczne rozprowadzane na powierzchniach, po których poruszają się zwierzęta w stadzie. Poza bezpośrednim oddziaływaniem na stan powierzchni przeznaczonej do przemieszczania i odpoczynku zwierząt, oferowane na rynku preparaty są również przystosowane do spełniania innych ważnych tywania części uwalnianego do atmosfery z odchodów amoniaku i siarkowodoru, co sprzyja ograniczeniu stężenia tych gazów w zamkniętych pomieszczeniach inwentarskich. Na sprawę stanu warunków mikroklimatycznych w pomieszczeniach warto w tym miejscu spojrzeć nie tylko z punktu widzenia zwierząt, ale i osób obsługujących stado. Obniżenie poziomu stężenia szkodliwych gazów z pewnością służy zmniejszeniu uciążliwości pracy w oborze, chlewni i kurniku, co nie pozostaje bez wpływu na samopoczucie pracowników i ich stan zdrowia. Specjalistyczne preparaty mineralne w połączeniu z obornikiem lub gnojowicą stanowią o poprawie właściwości nawozów naturalnych i struktury gleby po ich zastosowaniu. Oferowane na rynku preparaty do dezynfekcji podłoży w pomieszczeniach inwentarskich wyróżniają się długim okresem skutecznego działania, dużymi zdolnościami osuszania podłoża, przystosowaniem do wykorzystania na różnych podłożach i w różnych pomieszczeniach (nie tylko produkcyjnych, ale i porodówkach, izolatkach i środkach transportu). Preparaty, na ogół w formie płynnej, proszku lub granulatu cechują się łatwością aplikacji, a także bezpieczeństwem wynikającym z dostosowania do wytycznych i dyrektyw UE. Stosując się do zaleceń dotyczących dawek nie wykazują drażniącego i toksycz- nego działania, dlatego mogą być rozprowadzane w obecności zwierząt. Przykłady oferty rynkowej Na rynku dostępna jest stosunkowo bogata oferta preparatów do podłoży w pomieszczeniach inwentarskich, o szerokim zakresie działania i wykorzystania. Jako przykład można podać preparat PRP FIX, stanowiący mieszaninę specjalnie dobranych, kilkunastu mineralnych składników naturalnych. Celem preparatu jest pośrednio sterowanie jakością ściółki, obornika i gnojowicy, a poprzez ograniczenia emisji odorów (amoniak, siarkowodór, metan, merkaptany) poprawa czystości powietrza w budynkach inwentarskich. Ograniczenie emisji tych gazów przekłada się na możliwość poprawy zdrowotności zwierząt, a tym samym poprawy ekonomicznych wskaźników produkcji. Dzięki znacznemu udziałowi składników mineralnych preparat może wykazywać korzystny wpływ na rolniczą wartość nawozów naturalnych (zwiększenie zawartości N, P, K, Mg, Ca i innych) oraz ich pozytywne, bezpośrednie oddziaływanie na glebę i rośliny uprawne. Preparat PRP FIX, dostępny w formie granulowanej wpływa na stabilizację i stymulację procesów fermentacji ściółki w budynkach inwentarskich, odpadów z produkcji zwierzęcej, a także innych odpadów organicznych, w tym ścieków i kompostów. Jego działanie sprzyja procesom przekształcania substancji organicznej zawartej w tych odpadach w próchnicę. Preparat stosuje się w oborach, chlewniach, kurnikach, stajniach, a także kanałach ściekowych i gnojowych, zbiornikach na gnojowicę, na płytach gnojowych, kompostownikach i w innych miejscach związanych z masą organiczną. Spośród innych, oferowanych na rynku preparatów do dezynfekcji masy organicznej, a także samych zwierząt i najbardziej newralgicznych części ich ciała można wymienić środki Deltasec i Desical o szerokim zakresie wykorzystania w produkcji zwierzęcej, spełniające wyrafinowane kryteria jakości działania i efektów zastosowania. n