CZT Podkarpacie ciecia do KE - e

Projekt „Transport pod kontrolą” realizowany
w ramach programu Obywatele dla
Demokracji, finansowanego z Funduszy EOG.
CZT-2025-1-KR
Warszawa, 23.02.2015
PL
Commissioner
Violeta Bulc
European Commission
Rue de la Loi / Wetstraat 200
1049 Brussels
Belgia
dotyczy: Ograniczenia liczby połączeń kolejowych w województwie Podkarpackim poniżej
poziomu określonego w Planie Transportowym dla tego województwa.
Od 1 stycznia 2014 na wniosek Zarządu Województwa Podkarpackiego w rozkładzie jazdy
pociągów na terenie tego województwa nastąpiło znaczące ograniczenie oferty pociągów
użyteczności publicznej, łamiące zapisy Planu zrównoważonego rozwoju publicznego
transportu zbiorowego tego województwa (dalej: Planu Transportowego, uchwała nr
XlV/925/14 Sejmiku Województwa Podkarpackiego z dnia 22 kwietnia 2014 r. w sprawie
przyjęcia „Planu zrównoważonego rozwoju publicznego transportu zbiorowego dla
Województwa Podkarpackiego").
Ograniczenie oferty objęło następujące trasy kolejowe:
1. Rzeszów Główny – Tarnobrzeg – Stalowa Wola Rozwadów (linie kolejowe nr 71,
25, 74, 68): Plan Transportowy zakłada ok. 6 par pociągów, w rozkładzie jazdy
pociągów od 1.01 jest 5 par pociągów.
2. Trasa Tarnów – Rzeszów Główny – Przemyśl (linia kolejowa 91): Plan Transportowy
zakłada ok. 16 par pociągów, w rozkładzie jazdy pociągów kursuje ok. 14 par.
1
3. Trasa Przeworsk – Stalowa Wola (linia kolejowa nr 68): Plan Transportowy zakłada
ok. 6 par pociągów, w rozkładzie pociągów od 1.01 kursują 3 pary.
4. Trasa Rzeszów Główny – Jasło (linia kolejowa nr 106): Plan Transportowy zakłada
ok. 6 par pociągów, w rozkładzie jazdy pociągów od 1.01 kursują jedynie 2 pary.
5. Trasa Jasło – Zagórz (linia kolejowa nr 108): Plan Transportowy zakłada ok. 6 par
pociągów, w rozkładzie pociągów od 1.01 całkowicie zawieszono pociągi regionalne.
6. Trasa Jarosław – Munina – Horyniec Zdrój – Zamość (linie nr 91 oraz nr 101): Plan
Transportowy zakłada ok. 5 par pociągów, w rozkładzie jazdy pociągów od
1.01 całkowicie zawieszenie pociągi regionalne całoroczne, pozostawiono jedynie
jedną parą pociągów, kursującą w piątki, soboty i niedziele.
Oznacza to w naszej opinii naruszenie definicji „pasażerskiego transportu publicznego”, która
ma być usługą transportu pasażerskiego o ogólnym znaczeniu gospodarczym, świadczoną
publicznie w sposób ciągły.
Mimo ogłoszenia w maju 2013 r. w TED zamiaru objęcia przewozami użyteczności publicznej
linii Jasło – Zagórz, linia ta od 1 stycznia br. jest zawieszona w ruchu regionalnym, a linia
Jarosław – Horyniec Zdrój ma przewozy wykonywane nie w sposób ciągły.
Jak z powyższego wynika stan taki jest całkowicie niezgodny z Planem Transportowym
województwa i dodatkowo z art. 7.2.c) rozporządzenia 1370/WE, co do zakresu usług.
Ponadto zwracamy uwagę, że w odniesieniu do trasy z pkt. 4 akurat w ubiegłym roku
zakończyły się 2 projekty rewitalizacyjne na tej linii kolejowej, finansowane ze środków Unii
Europejskiej w ramach RPO Województwa Podkarpackiego na lata 2007-13:
•
Poprawa dostępności linii kolejowej poprzez przebudowę niektórych elementów
infrastruktury na odcinkach linii kolejowej nr 106 Rzeszów - Jasło w ramach RPOWP
na lata 2007 - 2013
•
Rewitalizacja odcinka Przybówka - Jasło oraz przebudowa mostu w km 19,837 linii
kolejowej nr 106 Rzeszów - Jasło w ramach RPOWP na lata 2007-2013.
Dodatkowo województwo pozyskiwało z wykorzystaniem środków europejskich tabor
szynowy, który kursuje po ww. liniach kolejowych. Dotyczy to zakupu m.in. 5 spalinowych
autobusów szynowych i elektrycznych zespołów trakcyjnych m.in. do obsługi PrzemyślTarnów (w ramach tzw. Południowej Grupy Zakupowej).
Dla nowego taboru elektrycznego i spalinowego efektywność wykorzystania taboru
zakupionego ze środków unijnych wynosi ok. 400 km przebiegu pojazdu spalinowego i 547
km przebiegu pojazdu elektrycznego (przebiegi wynikają z częstotliwości przeglądów P3-P5
wynikających z wykonanej pracy eksploatacyjnej). Z racji na likwidację pociągów faktycznie
te przebiegi są nawet 2 razy niższe. W efekcie zakupiony ze środków europejskich tabor jest
wykorzystany w połowie i dla takich wielkości przewozów zakupy urzędu winny objąć tylko
połowę pojazdów. Z kolei zakupy taboru bez środków europejskich (Fundusz Kolejowy)
charakteryzuje jeszcze gorszy wskaźnik - pociągi na linii Stalowa Wola – Przeworsk po
likwidacji wykonują dobowo średnio po 148 km (na linii kursują 3 obiegi taboru), gdy
referencyjny przebieg dobowy nowego taboru wynosi minimum 547 km (czyli 3,5 razy
więcej).
2
W przypadku taboru spalinowego średni obieg taboru wynosi ok. 150-170 km, czyli jest 3
razy niższy niż przebieg referencyjny dla tego rodzaju taboru. 7 pojazdów spalinowych na 11
zostało zakupione z wykorzystaniem środków europejskich w transzach po 2 (2010 r) i 5
(2010-2012). Tylko te pojazdy winny wykonywać dobowo 2800 km przebiegu, gdy całość
ruchu spalinowego wynosi w regionie po 1 stycznia 2015 r. ok. 1700-1800 km.
Widoczne jest nierespektowanie przez władze regionalne podjętych zobowiązań w zakresie
świadczenia usług użyteczności publicznej. Linie kolejowe modernizowane w celu
zwiększenia przewozów pasażerskich są pozbawiane takiej oferty, a tabor mający pozyskać
pasażerów do oferty zrównoważonego transportu zamiast wozić pasażerów bezczynnie stoi
lub jest wykorzystany niezgodnie z dobrymi praktykami w tym zakresie.
W efekcie region narusza zobowiązania zawarte w załączniku do rozporządzenia 1370/WE
w pkt. 7 załącznika:
7. Metoda rekompensowania musi promować utrzymanie lub rozwój:
— systemu skutecznego zarządzania podmiotu świadczącego usługi publiczne, który to system
może zostać podany obiektywniej ocenie, oraz
— usług transportu pasażerskiego odpowiednio wysokiej jakości.
Trudno za rozwój i utrzymanie status quo uznać zawieszanie połączeń mimo pozyskania ze
środków unijnych nakładów na zakup taboru do obsługi zawieszanych pociągów i
modernizacji linii kolejowych, na których wprowadzono pogorszenie oferty. Wyłonienie
operatora nastąpiło w regionie w czasie bezpośrednio poprzedzającym wejście rozkładu
jazdy w XII 2015 r., gdy żaden inny operator nie mógł uczestniczyć w zamówieniu
publicznym, gdyż wyłonienie operatora nastąpiło po dacie zakończenia prac nad nowym
rozkładem jazdy. W efekcie zaniechano systemu skutecznego zarządzania podmiotu
świadczącego usługi publiczne, co skutkuje złym wykorzystaniem posiadanych przez
województwo Podkarpackie zasobów kolejowego taboru pasażerskiego.
Dodatkowo Województwo Podkarpackie narusza zapisy krajowej ustawy – o publicznym
transporcie zbiorowym (dalej: ptz, Dz. U. z 2011 r. nr 5 poz. 13 nr 228). Ustawa o ptz stanowi
implementację na poziomie krajowym szeregu unijnych rozporządzeń, m.in. nr1370 i nr
1371/WE. A w przypadku tego regionu sieć komunikacyjna objęta rekompensatą nie pokrywa
się z zakresem przyjętego planu transportowego w województwie dla okresu jego
uchwalenia. Zgodnie z art. 9 ustawy o ptz jest to obowiązujące prawo miejscowe
obligatoryjne do stosowania. Samorząd złamał zapisy art. 8 ww. ustawy, które obligują go do
planowania rozwoju transportu (a nie ograniczania zakresu przewozów) zgodnie z zapisami
przyjętego planu transportowego wynikającymi z art. 12 ustawy o ptz.
Z uwagi na powyższe nieprawidłowości uważamy, że Komisja Europejska powinna
wstrzymać wszelkie wypłaty w ramach RPO WP 2007-13 do czasu usunięcia
nieprawidłowości, to jest do czasu przywrócenia kursowania pociągów w liczbie zgodnej z
przyjętym Planem Transportowym i zapewnienia zgodności oferty przewozowej z podjętymi
przez region zobowiązaniami oraz zapewnienia wydatkowania środków unijnych zgodnie z
zakładanymi przez beneficjenta celami.
3