Odrodzenie pobudziło zainteresowanie historią, geografią i
Transkrypt
Odrodzenie pobudziło zainteresowanie historią, geografią i
modlitewnik, Raj duszny, opublikowano w 1513 r. Pierwszym z wiodących poetów Odrodzenia był Klemens Janicki (1516-1543). Syn chłopski, pisał po łacinie poezję patriotyczną o Polsce. Po jego śmierci, jego wiersze zostały przetłumaczone na język polski (1563) i zyskały dużą popularność. Janicki był autorem pierwszego wiarygodnego poematu autobiograficznego w historii polskiej poezji. Polska Reformacja bynajmniej nie była w głównej mierze ruchem spirytualnym. Była wykorzystywana do pogłębiania dawno już rozpoczętych procesów emancypacji intelektualnej i politycznej. Rzesze polskiej szlachty, która odniosła tak znaczne sukcesy w ograniczaniu władzy królewskiej, były przyciągane przez idee Reformacji. Łamały one władzę kościelną. Reformacja pomagała skrystalizować absolutny prymat wolności osobistej w Rzeczypospolitej Polskiej. Stąd, ani korona, ani Kościół nie mogły mieć pierwszeństwa przed świętym prawem do wolności osobistej obywateli. Hetman Jan Tarnowski zwykł mówić, że nie w religii rzecz, lecz w wolności. Znakomita biografię hetmana Jana Tarnowskiego napisał Stanisław Orzechowski, autor pism politycznych i religijnych. W kalwinizmie, szlachta odnalazła potwierdzenie swojej wyższości nad koroną i jej administracją, gdyż kalwinizm przypisywał wiodącą rolę w sprawach kościoła świeckiej starszyźnie, a nie panującemu monarsze. Polska szlachta traktowała pastorów kalwińskich jako narzędzie, nigdy zaś jako równych sobie partnerów w sprawach kościelnych. Natomiast luteranizm, ze względu na swój obcy narodowo charakter i jego poddaństwo w stosunku do monarchy, nie znalazł u polskiej szlachty uznania. W Polsce, luteranizm pozostał przede wszystkim religią mieszczan. Reformacja nie polepszyła sytuacji chłopstwa i tylko niewielu przystąpiło do nowej wiary. Odrodzenie pobudziło zainteresowanie historią, geografią i obyczajami. Odrodzenia mialo wpływ na wydaną w roku 1551 przez Marcina Bielskiego (1495-1575) Kronikę wszystkyego swyata, która była pierwszym podręcznikiem historii napisanym po polsku w Polsce. W czasach Odrodzenia i Oświecenia, głównym ośrodkiem drukarstwa w Polsce był Kraków, zarówno pod względem jakości, jak i ilości. Mikołaj Szarffenberg wynalazł przenośną „drukarnię polową” do doraźnej publikacji odezw i statutów podczas podróży króla. W 1551 r. Andrzej Frycz Modrzewski (1503-1572), ojciec polskiej myśli demokratycznej, opublikował manifest polityczny, republikański w naturze i 40