Metadane scenariusza

1. Utrwalanie się władzy ludowej na ziemiach polskich po
zakończeniu II wojny światowej
1. 1. Cele lekcji
1. a) Wiadomości
Uczeń:
•
zna postanowienia konferencji poczdamskiej dotyczące kształtu polskiej granicy na
zachodzie,
•
zna skalę przesiedleń na ziemiach polskich po II wojnie światowej,
•
wie o działalności podziemia antykomunistycznego w pierwszym okresie
funkcjonowania władzy ludowej,
•
zna metody działania i skalę represji stosowanych przez organy bezpieczeństwa wobec
przeciwników (rzeczywistych i domniemanych) władzy komunistycznej,
•
wie, jakimi metodami komuniści zmierzali do osiągnięcia monopolu w rządzeniu
krajem.
2. b) Umiejętności
Uczeń:
•
potrafi opisać sytuację polityczną na ziemiach polskich po wyzwoleniu spod okupacji
niemieckiej,
•
umie opowiedzieć o demograficznych i społecznych konsekwencjach masowych
przesiedleń, do których doszło na ziemiach polskich po zakończeniu II wojny
światowej,
•
potrafi przedstawić własną opinię na temat działalności podziemia
antykomunistycznego.
2. 2. Metoda i forma pracy
Metoda sprawdzająca: uczniowie odpowiadają na pytania związane z genezą władzy
komunistycznej w Polsce.
W formie referatu: jeden z uczniów opowiada o działalności podziemia antykomunistycznego.
W formie dyskusji: uczniowie rozmawiają o sensie walki konspiracyjnej po zakończeniu
wojny.
Metoda podająca: nauczyciel mówi o monopolizacji władzy w Polsce przez komunistów.
3. 3. Środki dydaktyczne
1. Dane dotyczące skali represji aparatu bezpieczeństwa wobec podziemia
antykomunistycznego.
2. Dane przedstawiające strukturę demograficzną i narodowościową Polski po
zakończeniu akcji przesiedleńczych.
4. 4. Przebieg lekcji
1. a) Faza przygotowawcza
W formie pytań do klasy nauczyciel sprawdza wiadomości uczniów dotyczące genezy struktur
formującej się władzy ludowej. Uczniowie rozszyfrowują skrót PKWN, mówią
o Manifeście lipcowym z 1944 roku oraz charakteryzują stosunek Związek Radzieckiego do
Państwa Podziemnego i Armii Krajowej. Nauczyciel opowiada o sytuacji na ziemiach
polskich wyzwalanych spod okupacji niemieckiej. Mówi o przejmowaniu władzy przez,
wspierany siłą Armii Czerwonej i NKWD, PKWN.
2. b) Faza realizacyjna
Nauczyciel mówi o przemianowaniu PKWN na Rząd Tymczasowy oraz rozbudowie aparatu
bezpieczeństwa. Podaje nazwy poszczególnych organów i zakres ich działalności.
Jeden z uczniów w formie referatu prezentuje wiadomości dotyczące działalności
konspiracyjnej prowadzonej przeciwko władzy komunistycznej. Po wysłuchaniu wystąpienia
uczniowie zastanawiają się nad powodami, które decydowały o kontynuacji działalności
podziemnej przez część społeczeństwa. Dyskutują na temat tego, czy walka ta miała sens.
Nauczyciel mówi o skali represji – podaje konkretne dane.
Nauczyciel omawia życie polityczne kraju od momentu utworzenia TRJN do chwili
powstania PZPR. Nauczyciel przedstawia kolejne kroki, które komuniści pokonywali na
drodze do osiągnięcia monopolu w rządzeniu krajem.
Nauczyciel mówi o ustaleniach konferencji poczdamskiej dotyczących przebiegu granic
Polski oraz przesiedleń Niemców. Uczniowie opowiadają o demograficznych, społecznych
i politycznych konsekwencjach akcji przesiedleńczych na ziemiach polskich.
3. c) Faza podsumowująca
Nauczyciel zarysowuje ogólny obraz polityczno-gospodarczej sytuacji Polski w momencie
utworzenia PZPR.
5. 5. Bibliografia
1. Davies N., Boże igrzysko: historia Polski, T.2, przekł. Elżbieta Tabakowska, Znak,
Kraków 1996.
2. Kersten K., Rok pierwszy, WSiP, Warszawa 1993.
3. Paczkowski A., Aparat bezpieczeństwa w latach 1944 – 1956: taktyka, strategia,
metody, ISP PAN, Warszawa 1994.
4. Paczkowski A., Zdobycie władzy 1945 – 1947, WSiP, Warszawa 1993.
6. 6. Załączniki
1. Zadanie domowe
Odszukaj informacje dotyczące Józefa Kurasia. Napisz, dlaczego jest on uważany za postać
kontrowersyjną. Na podstawie odnalezionych materiałów, przedstaw własną ocenę osoby
i postawy „Ognia”.
7. 7. Czas trwania lekcji
45 minut
8. 8. Uwagi do scenariusza
brak