Makroekonomia I Ćwiczenia
Transkrypt
Makroekonomia I Ćwiczenia
Makroekonomia I Ćwiczenia Zajęcia 1 Karol Strzeliński 2014 Makroekonomia I Ćwiczenia Czym różni się makroekonomia od mikroekonomii? W mikroekonomii koncentrujemy się na próbach wyjaśnienia zjawisk ekonomicznych na podstawie indywidualnych decyzji podmiotów gospodarczych. W makroekonomii koncentrujemy się próbach wyjaśnienia zjawisk ekonomicznych dotyczących dużych agregatów Interesuje nas jak działa gospodarka jako całość, sposób w jaki się rozwija, jakim podlega fluktuacjom i zmianom długotrwałym. Analiza makroekonomiczna jest podstawą do prowadzenia polityki makroekonomicznej, której celem jest najczęściej rozwój i stabilizacja ekonomiczna. 2 Makroekonomia I Ćwiczenia Makroekonomistów interesuje analiza przyczynowoskutkowa takich zjawisk jak m.in.: • produkcja w skali kraju (wielkość i struktura), • dynamika tej produkcji w długim okresie i jej fluktuacje w krótkim okresie, • podziałem wytworzonej produkcji, • zmiany cen (wielkości nominalne a realne), • tworzenie i wykorzystanie zasobów czynników wytwórczych (m.in. inwestycje, bezrobocie, zasoby naturalne, itp.). 3 Makroekonomia I Ćwiczenia Makroekonomiści badają łączny efekty działania podmiotów gospodarczych, takich jak: • przedsiębiorstwa, • gospodarstwa domowe. Badają także jak na wzrost w długim okresie i stabilizację gospodarki w krótkim okresie oddziałuje polityka: • fiskalna, • monetarna, • inne polityki (np: polityka handlowa, inwestycyjna, zatrudnienia). 4 Makroekonomia I Ćwiczenia Wzrost Gospodarczy i Cykl koniunkturalny PKB ekspansja trend recesja Czas 5 Makroekonomia I Ćwiczenia W analizie ekonomicznej posługujemy się modelami. • Upraszczają rzeczywistość; • Pozwalają; • rozumieć zależności pomiędzy agregatami, • testować (np. reakcje na politykę ekonomiczną), • prognozować (np. wzrost). 6 Makroekonomia I Ćwiczenia Prosty model ruchu okrężnego w gospodarce (Circular Flow – CF) Założenia do modelu: • brak państwa (rządu) i zagranicy, • gospodarstwa domowe dysponują czynnikami produkcji (w tym nakładami pracy) i dostarczają je przedsiębiorstwom, • gospodarstwa domowe są wyłącznymi właścicielami przedsiębiorstw, • przedsiębiorstwa dostarczają dobra i usługi, • wszystkie dochody gospodarstw domowych są wydatkowane na dobra i usługi, • całkowity przychód ze sprzedaży dóbr i usług jest wydatkowany na czynniki produkcji. 7 Makroekonomia I Ćwiczenia Model ruchu okrężnego w gospodarce (Circular Flow – CF) dobra dobra Rynek dóbr finalnych zapłata za dobra zapłata za dobra gospodarstwa domowe przedsiębiorstwa zapłata za usługi czynników zapłata za usługi czynników Rynek czynników usługi czynników usługi czynników 8 Makroekonomia I Ćwiczenia Model CF może mieć też różne rozwinięcia (zmieniają nam się założenia) Możemy dodać rząd,… rynek dóbr finalnych G Wydatki rządowe na dobra i usługi przedsiębiorstwa C Wydatki gospodarstw domowych gospodarstwa domowe rząd TN Podatki netto rynek czynników 9 Makroekonomia I Ćwiczenia … rząd i sektor finansowy, … rynek dóbr finalnych I Inwestycje, wydatki firm na zakup dóbr kapitałowych rząd przedsiębiorstwa C G TN gospodarstwa domowe Finansowanie deficytu budżetowego $$ kredyty dla przedsiębiorstw G –TN sektor finansowy S Oszczędności rynek czynników 10 Makroekonomia I Ćwiczenia …możemy także otworzyć gospodarkę na świat. reszta świata [ROW] X Płatności za eksport rynek dóbr finalnych C I X-Z eksport netto G TN rząd przedsiębiorstwa $$ G -TN Z Płatności za import gospodarstwa domowe S sektor finansowy rynek czynników 11 Dochody, PKB, … Produkt krajowy brutto (PKB) (ang. GDP) to miara produkcji wytworzonej przez czynniki wytwórcze, zlokalizowane na terytorium danego kraju bez względu na to, kto jest ich właścicielem. 3 równoznaczne sposoby mierzenia aktywności gospodarczej: • • • wartość wszystkich dóbr finalnych wytworzonych w kraju w danym roku, strumień dochodów czynników produkcji, suma wartości dodanych ze wszystkich gałęzi gospodarki narodowej. 12 Przykład 1. 1. 0 50 A 4. HUTA 5. STAL. 6. FSO 7. DEALER 2. 0 40 120 200 200 250 250 280 280 300 B 3. 0 30 C VA: 120 80 50 30 20 Σ 300 13 Rachunek Dochodu Narodowego • Oznaczenia: • PKB – Produkt Krajowy Brutto (ang. GDP – Gross Domestic Product), • C – Konsumpcja (ang. Consumption), • S – Oszczędności (ang. Savings), • Sg – Oszczędności rządowe • G – wydatki rządowe (ang. Government expenditures), • I – Inwestycje, Inwestycje brutto (ang. Investments), • INetto – Inwestycje netto, I = Iplanowane + Inieplanowane = Itrwałe + Δzapasyplanowane + Δzapasynieplanowane • X – Eksport (ang. eXport), • Z – Import, 14 Rachunek Dochodu Narodowego • Oznaczenia (CD.): • NX – Eksport netto (Net export) = X-Z, • T – podatki (ang. Tax): – Te – podatki pośrednie (np. VAT), – Td – podatki bezpośrednie (direct tax) (np. podatek dochodowy), – T∏ - podatki od zysków korporacji • • • • TR – transfery (oznaczane również jako B), TN – podatki netto = T – TR, subsydia – subsydia dla przedsiębiorstw, A – amortyzacja, A = I – INetto = inwestycje restytucyjne (odtworzeniowe), • ZUS - składki na ubezpieczenie społeczne. 15 Rachunek Dochodu Narodowego Produkt Krajowy Brutto (PKB): • PKB = C + I + G + X – Z = C + I + G + NX, • PKB = płace + zyski przedsiębiorstw + dochody z kapitału (odsetki, dywidendy) + dochody z ziemi + dochody z dzierżawy (czynsz), Produkt Narodowy Brutto (PNB, ang. GNP): • PNB = PKB + dochody netto z własności za granicą 16 Rachunek Dochodu Narodowego Produkt Narodowy Netto (PNN, ang. NNP): • PNN = PNB – A = C + INetto + G + NX + dochody netto z własności za granicą. Dochód Narodowy (DN, ang. NI): • DN = PNN(ceny rynkowe) –Te + subsydia = PNN(w cenach bazowych) = suma dochodów z czynników produkcji = PNN(w cenach producenta). 17 Rachunek Dochodu Narodowego Dochód Osobisty (DO, ang. PI): • DO = DN – zyski niepodzielne korporacji – podatki od tych zysków (np. CIT) – (ZUS) + TR + odsetki od długu publicznego. Dochód Osobisty do Dyspozycji (DOD, ang. DPI, DI), dochód rozporządzalny: • DOD = DO – Td = C + S. 18 19 Ruch okrężny (CF) raz jeszcze dobra dobra Rynek dóbr finalnych zapłata za dobra zapłata za dobra gospodarstwa domowe przedsiębiorstwa zapłata za usługi czynników zapłata za usługi czynników Rynek czynników usługi czynników usługi czynników 20 Ruch okrężny – gospodarka zamknięta • Wydatki = Dochody = Produkcja Y ≡C+S ≡C+I S≡I • Suma odpływów w gospodarce = Suma dopływów w gospodarce – Odpływ – strumień pieniądza, który nie przepływa bezpośrednio od gospodarstw domowych do przedsiębiorstw za pośrednictwem rynku dóbr i usług. – Dopływ - strumień pieniądza który otrzymują przedsiębiorstwa, a który nie pochodzi bezpośrednio od gospodarstw domowych. 21 Makroekonomia I Ćwiczenia … rząd i sektor finansowy, … rynek dóbr finalnych I Inwestycje, wydatki firm na zakup dóbr kapitałowych rząd przedsiębiorstwa C G TN gospodarstwa domowe Finansowanie deficytu budżetowego $$ kredyty dla przedsiębiorstw G –TN sektor finansowy S Oszczędności rynek czynników 22 Ruch okrężny – gospodarka zamknięta Wydatki: Y ≡ C + I + G − Te + subsydia Dochody: Y ≡ C + S − TR + Td S ≡ (Y + TR − Td ) − C Nadwyżka finansowa sektora prywatnego = deficyt finansowy państwa S − I ≡ G + TR − Td − Te S + [(Td + Te ) - G + TR ] ≡ I 23 Ruch okrężny – gospodarka otwarta reszta świata [ROW] X Płatności za eksport rynek dóbr finalnych C I X-Z eksport netto G TN rząd przedsiębiorstwa $$ G -TN Z Płatności za import gospodarstwa domowe S sektor finansowy rynek czynników 24 Ruch okrężny - gospodarka otwarta Wydatki: Y ≡ C + I + G − Te + subsydia + X - Z Dochody: Y ≡ C + S − TR + Td S ≡ (Y + TR − Td ) − C S + Td + Te + Z ≡ I + G + TR + subsydia + X Odpływy ≡ Dopływy 25 Saldo budżetu Oszczędności rządowe (SB) • SB > 0 – nadwyżka, • SB < 0 – deficyt budżetowy, • SB ≡ SG ≡ Td + Te + ZUS + podatki od zysków niepodzielnych korporacji – G – TR – subsydia – odsetki od długu publicznego, • S – I ≡ NX + (-SB), • • NX > 0 – nadwyżka bilansu handlowego, NX < 0 – deficyt bilansu handlowego, 26 Makroekonomia I Ćwiczenia Dziękuje za uwagę 27