bulteno nr 1 31 kong en E-to2

KONGRESA BULTENO Nr
Nr 1
100-jara Jubileo de Esperanto-Movado en Lodzo
kaj
31 –a Tutpollanda Esperanto-Kongreso
Łódź, 21-24.08.2008
Kongresa temo: „Esperanto - ilo kaj rimedo de dialogo”,
Alveno al Lodzo: Per trajno de Varsovio (ĉ. 2 horoj), de Poznań ĉ 4 h. de Krakovo 4-5 h. Per
interurba buso PKS aŭ Polski Express (de grandaj urboj). Per aŭto vi povas facile alveni Lodzon per
aŭtovojo A-1 (de sudo kaj nordo) kaj A-2 (de oriento kaj okcidento)
Kongresejo: La kongreso okazos en Lodza Domo de Kulturo
situanta en centro de Lodzo ĉe la strato Traugutta 18. La
kulturdomo situas 200 metrojn de unu el du lodzaj
ĉefstacidomoj – Łódź Fabryczna (direkto al Varsovio) kaj Centra
Busa Stacidomo. Kulturdomo estas videbla de stacidomaj kajoj.
Irante de stacidomo trairu sobteran trapasejon sub str.
Kilińskiego. Alveno de stacidomo Łódź Kaliska (direkto al
Gdańsk, Poznań, Bydgoszcz) per tramo 12* (8 haltejojn – 20
min.) Alveno de tanoktejo per tramo nr 13* (8 haltejojn – 16
minutojn)
Tranoktejo: Partoprenantoj de la kongreso loĝos en studenta domo ĉe la str.
śubardzka 2A (Dom Studenta Akademii Muzycznej) tel. 042 662 17 01, int. 701.
Tranoktejo troviĝas proksime al ĉefaŭtovojo A-1 (str. Włókniarzy) en kwartalo śubardź.
Alveno al tranoktejo: de stacidomo Łódź Fabryczna per tramo nr 13* (8 haltejojn – 16
minutojn) - de stacidomo Łódź Kaliska per tramo nr. 8 (4 haltejojn – 8 minutojn) Eblas
mendi lokon en kelkaj hoteloj situantaj 200 metrojn de kongresejo. Anoncu pri tio!
Manĝado: Por kongresanoj estos preparataj: matenmaĝo kaj tagmanĝo. Ĉiuj manĝos
en kafejo „Łódka” en la unua etaĝo de la kulturdomo. En esperanta bufedo dum la tuta
kongreso vi povas senpage trinki akvon, kafon kaj teon. Proksime al kongresejo ĉe la
strato Traugutta ankaŭ eblas manĝi en restoracioj kaj baroj.
* - Atenton!
En Lodzo daŭras granda alikonstruado de trafika sistemo. En kelkaj lokoj de urbo grandaj
laboroj malfaciligas urban veturadon. Tramlinijoj estas portempe ŝanĝitaj. Ni ne estas certa, ke anoncitaj
tramoj revenos al propraj vojoj ĝis aŭgusto. Antaŭ la kongreso ni sendos al aliĝintaj personoj pli aktualajn
informojn. Eblas mem kontroli horaron kaj tramvojojn ĉe retpaĝo de urba trafikkompanio:
http://www.mpk.lodz.pl/rozklady/
Vendrede
la 22.08.2008 en proksima al kongresejo poŝtoficejo Łodź – 1 ĉe la strato Tuwima 39
estos uzeblaj specjalaj filatelaj porokazaj stampoj. Tipa stampo kun dato kaj aŭtomata afranstampo.
Ni ankaŭ planas eldoni porokazan poŝtkarton .
1
PROGRAMO
Merkredo – 20.08.2008 – akceptado de gastoj en Studenta Domo ĉe la str. śubardzka 2a.
Akceptejo komencas labori de la 12.00 horo
Ĵaudo – 21.08.2008
8.00 - 9.30 akceptado de gastoj en kongresejo ĉ. 102 (Lodza Domo de Kulturo)
8.30 – matenmanĝo en kongresejo - kafejo en la 1-a etaĝo
9.30 – malfermo de la Kongreso – alveno de standardo, esperanta himno
- malfermo de la Kongreso kaj salutvortoj – Halina Komar
- salutvortoj en kvar lingvoj historie uzataj en Lodzo – germana, juda, pola, rusa
– salutvortoj de honoraj gastoj
- koncerto de esperanta koruso "Eĥo"
- prelego pri historio de E-Movado en Lodzo
- prelegoj de gastoj: Barbara Pietrzak (UEA), Halina Komar (PEA) – kongresa temo,
ElŜbieta Karczewska (BES) -organizanto de UK 2009
- prezentado de ILEI – Pollando - salono 212 – en la dua etaĝo
- libroservo ĉambro 101
14.00-16.00 – tagmanĝa paŭzo
16.30 – busa ekskurso al juda tombejo kaj prelego pri juda kulturo
20.00 – vespera arta programo: prezentado de arkivaj dokumentaj filmoj pri juda kulturo dum
intermilita periodo, (kreitaj antaŭ dua mondmilito), esperantaj poezjaĵoj de J. Tuwim, versoj pri
Lodzo, interkona vespero
Vendredo – 22.08.2008 - TAGO PRI PROMESITA TERO
8.30 - matenmanĝo
9. - 14.00 – busa ekskurso tra Lodzo – „Vilao de E. Herbst” fabrik-loĝeja komplekso „KsięŜy Młyn”,
metado de floroj ĉe memortabulo al L. Zamenhof (str. L. Zamenhofa 1/3)
14.00 - 15.30 - tagmanĝa paŭzo
16.00-18.00 – programo de ILEI-Pollando, kongresaj prelegoj kaj diskutoj, diskuto pri federaciiĝo de
E-movado,
18.00 – vizitado de ortodoksa preĝejo ĉe la str. Kilińskiego 56 (apud kongresejo).
20.00 – vespera arta programo: - kabareto "Bi Ba Bo", kapelo "Z Górnej", ensemblo "Bałałajki". Arta
prezentado – (prezentos gelernantoj de 31 Liceo je la nomo L. Zamenhofa en Lodzo).
Sabato – 23.08 2008- TAGO DE LANDA AGADO
8.30 - matenmanĝo
9.00-13.00 – kunsido de PEA delegitoj
9.00-13.00 – vizitado de palaco de Poznański ĉe la str. Ogrodowa 15
11.00 - 14.00 - informa esperanta stando en Manufaktura (str. Ogrodowa 15)
14.00 - 15.00 - tagmanĝa paŭzo
15.30 – esperanta diservo en preĝejo ĉe la str. Sienkiewicza 38
17.00 - 20.00 kunvenoj de sekcioj - veterana sekcio de PEA, kunveno de PEJ,
20.00 - vespera arta programo: koncerto de JOMO, Zuza Kornicka, esperanta karaoke
Dimanĉo – 24.08.2008 - TAGO DE UNUIĜO DE LANDA MOVADO
8.30 - matenmanĝo
9.00- diskutoj, socia agado, prezentado de lokaj agadoj, kluboj, ktp. Raporto pri PEA-agado en la
2008j.. proponoj al agadplano en la 2009j., interŝanĝo de spertoj.
13.00 informo pri organizanto de sekvonta tutpollanda E-kongreso en la 2010j. fermo de Kongreso,
14.00 - 15.00 - tagmanĝa paŭzo
15.00 18.00 – turisma programo por personoj, kiuj restos pli longe en Lodzo
19.00 - ev. prezentado de filmo "Ziemia Obiecana" kun esperantaj subskriboj
2
IOM PRI LODZAJ INTERESAJ LOKOJ
Juda Tombejo estis fondita en la 19 jarcento kaj apartenas al la plej grandaj
judaj tombejoj en Eŭropo. Sur 40.2 hektara tereno konserviĝis ĉirkaŭ 180 000
tombŝtonoj. Laŭ tradicio sur la tombejo troviĝas apartaj partoj por viroj kaj virinoj. Ĉe
la ĉefaleo situas familiaj tomboj. Inter ili staras la plej granda juda tombo en Pollando –
tombo de enterprenisto Izrael Poznański. Tomboj sekvas de diversaj stiloj de
arkitekturo kaj skulptoarto, kiuj regis en la 19 kaj 20 jarcento. Multaj tomboj en secesia
stilo (el komenco de la 20 j.) sin kvalifas al la plej belaj en Pollando. Absoluta escepto
kontraŭ juda tradicio estas tombo de Ruta Akawie. Prezentado sur ĝi siluetojn de
homoj estas malpermesite en judaismo. Tutan terenon ĉirkaŭas brika muro kaj interne
troviĝas dua muro kiu dividas tombejon al du partoj – “la mondo de vivantoj kaj la
mondo de mortinoj”. En la tombejo staras unika antaŭentombiga domo.
Cmentarz śydowski powstał w XIX w. i naleŜy do największych Ŝydowskich cmentarzy w Europie. Na powierzchni 40,2
hektara zachowało się około 180 tysięcy nagrobków. Zgodnie z tradycją, na cmentarzu znajdują się osobne kwartały dla męŜczyzn i
kobiet. Przy głównej alei cmentarnej znajdują się rodzinne grobowce. Wśród nich stoi największy grobowiec Ŝydowski w Polsce przemysłowca Izraela Poznańskiego. Grobowce nawiązują do róŜnych stylów architektury, rzeźby i sztuki, panujących w XIX i XX w.
Wiele nagrobków secesyjnych (z pocz. XX w.), jest zaliczanych do najpiękniejszych w Polsce. Absolutnym wyjątkiem, ze względu na
tradycję i religię Ŝydowska, jest nagrobek Ruty Akawie. Przedstawiono na nim zarys postaci ludzkich, co przez judaizm jest surowo
zabronione. Teren otacza zewnętrzny ceglany mur, natomiast wewnątrz znajduje się drugi dzielący cmentarz na 2 części – „świat
Ŝywych i umarłych”. Na terenie Cmentarza znajduję się Dom Przedpogrzebowy.
Vilao de E. Herbst - En jaroj 1870-1879 formiĝis eŭropskale unika
fabrik-rezideja komplekso "KsięŜy Młyn". (Pastra muelejo) Grava elemento de la
komplekso estas vilao de lodzaj enterprenistoj Edward kaj Zofia Herbst. Edzino
de Edward estis filino de fama lodza kotona potenculo Karol Scheibler.
En ĉefkonstruaĵo – vilao oni rekonstruis ĉambrojn kiuj substrekas stilon
de domo de lodza enterprenisto el turnopunkto de la 19 kaj 20 jarcento. Ĉe
teretaĝo situas tre riĉe ekipitaj ĉambroj en reprezenta karaktero. Kabineto de
dommastro, spegula ĉambro kun novrokoka ekipaĵo, orienta salono, salono de
floroj, ĉasista ĉambro, manĝejo kaj bala salono. En la unua etaĝo estis
rekonstruitaj loĝejaj ĉambroj de domposedantoj: apartamento de domastrino, vestejo, kaj dormĉambro, vira
apartamento kun dormejo, saloneto kaj biblioteko. Oni rekonstruis ankau ĉambron de avino, filino kaj
gastĉamron.
Willa E. Herbsta
W latach 1870-1879 powstał unikalny w skali europejskiej zespół fabryczno-rezydencjonalny, tzw. kompleks
"KsięŜy Młyn". Istotną część zespołu stanowi willa łódzkiego przemysłowca Edwarda i Zofii Matyldy Herbst, córki łódzkiego potentata
bawełny Karola Scheiblera.
W budynku głównym - willi - zostały odtworzone wnętrza podkreślające charakter domu łódzkiego przemysłowca przełomu
XIX i XX wieku. Na parterze znajdują się pomieszczenia o bogatym wystroju, mające charakter reprezentacyjny: gabinet pana domu,
salon lustrzany z neorokokowym wystrojem, salon wschodni, salon kwiatów, pokój myśliwski oraz jadalnia i sala balowa. Na piętrze
zostały zrekonstruowane pokoje mieszkalne właścicieli: apartament pani składający się z garderoby, sypialni i buduaru; apartament
pana, w którego skład wchodzą sypialnia, salonik i biblioteka. Odtworzono równieŜ pokoje babci, panienki i gościnny.
Manufaktura – unu el la plej grandaj el Pollando kaj Eŭropo centro de komerco,
kulturo kaj amuzo. Ĝi estas situata en centro de Lodzo en renovigita teksa fabriko
de Izrael Poznański sur 27 hektara tereno. Fabriko, palaco de fabrikposedanto
domoj por laboristoj, kreas duan en Lodzo historian kaj industrian kompleskson el
19 jarcento. En la Manufaktura krom multajn vendejojn oni povas viziti kinejon
Cinema City kun 15 salonoj (unu kun 3D-ekrano), ripozcentron kun kegloludejo,
grimpmuro, atletejo, kelkajn muzeojn, ekspoziciojn kaj multajn restoracijojn,
kafejojn kaj barojn.
Izrael Poznański lasis grandegan palacon ĉe la strato Ogrodowa (en Manfaktura komplekso). Ĝi estas la
plej impona kaj granda fabrikista palaco en Eŭropo. La palaco kunligas multajn stilojn kaj estas nomata Lodza Luvro. En la palaco troviĝas Muzeo de Historio de Urbo Lodzo. En unu el kabinetoj oni prezentas
historion de familio Poznański. Apartaj ĉambroj estas dediĉitaj al meritaj lodzanoj: Karl Dedecius, Julian
3
Tuwim, Artur Rubinstein, Jan Karski. En subtera parto oni povas rigardi ekspozicion pri historio de industria
Lodzo
Ne nur la palaco, sed ankaŭ konservita ĝis nun lia ruĝbrika fabriko estas simboloj de multnacia Lodzo.
Manufaktura to jedno z największych w Polsce i Europie centrum handlowo, rekreacyjno, rozrywkowych. Usytuowane w
centrum Łodzi, w miejscu zrewitalizowanej fabryki Izraela Poznańskiego, na powierzchni około 27ha,. W Manufakturze, poza sklepami,
odwiedzić równieŜ moŜna kino Cinema City, w tym jedną z ekranem 3D, centrum rekreacji z kręgielnią, ścianką do wspinaczki, fitness
clubem i skate parkiem, restauracje, kafejki, kilka z muzeów. Wystawy i inne okolicznościowe atrakcje.
Poznański pozostawił po sobie ogromny fabryczny kompleks, szpital, a takŜe wspaniały pałac, przy ulicy Ogrodowej.
Faktycznie to największy fabrykancki pałac w Europie. Łączy w sobie wiele stylów. I jest nazywany łódzkim Luwrem. W pałacu
ulokowało się Muzeum Historii Miasta Łodzi. W jednym z gabinetów odtworzona została historia rodziny Poznańskich, odrębne sale
poświęcono wybitnym łodzianom, m.in. Karlowi Dedeciusowi, Julianowi Tuwimowi, Arturowi Rubinsteinowi, Janowi Karskiemu. W
podziemiach jest wystawa prezentująca historię Łodzi przemysłowej. Nie tylko pałac Poznańskiego, ale teŜ zachowana do dziś jego
fabryka z czerwonej cegły, stanowią symbol wielokulturowej Łodzi.
--------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------Mapo de Lodzo
7
1- Kongresejo, 2- Stacidomo Łódź Fabryczna, 3- Stacidomo Łódź Kaliska, 4- Tranoktejo,
5- Manufaktura, 6- Juda tombejo, 7- Vilao de E. Herbst , preĝejo
Aliaj informoj: Al nia urbo, eblas veni pli frue kaj resti pri longe. Prezo de tranoktado estas la sama - 30 zl
nokto/persono. En la studenta domo oni ne povas aĉeti manĝaĵon. Proksime al la tranoktejo (300 m) estas loĝkvartalo
kun vendejoj kaj resotoracio.
Retpaĝoj pri urbo: http://lodz.parki.org/ www.lodz.pl http://www.lodzcity.pl/
www.uml.lodz.pl
Aliĝilon kaj aliajn informilojn petu ĉe: Robert Kamiński - hejma + 48 42 611-19-14 post la
2000, portebla telefono + 48 601 17-49-17, laborejo + 48 42 66-55-448 (900-1500), e-mail,
[email protected] , [email protected] Zofia Śmistek – hejma + 48 42 654-89-05 (vespere),
laborejo +48 42 654-11-31, interne 137, [email protected] ElŜbieta Kembłowska – hejma + 48 42
670-86-89 (vespere), [email protected]
Koresponda adreso (ne por pakaĵoj): Pola Esperanto-Asocio, Filio en Lodzo
Lodza Domo de Kulturo
str. R. Traugutta 18, ĉ. 310,
PL 90-113 ŁÓDŹ
Skr. Poczt. 20,
PL 90-965 ŁÓDŹ-36
-------------------------Sidejo – Siedziba
  Adres do korespondencji (nie dla paczek):
Polski Związek Esperantystów, Oddział w
Łodzi, Łódzki Dom Kultury
ul. R. Traugutta 18, pok. 310,
PL 90-113 ŁÓDŹ
Banko-konto: mBank 90 1140 2004 0000 3902 3345 7320
NIP 526-10-55-675
4