Interakcje roślin wyższych z mikroorganizmami - BIOL

Interakcje roślin wyższych z mikroorganizmami
SYLABUS
A. Informacje ogólne
Elementy sylabusu
Opis
Nazwa jednostki
prowadzącej kierunek
Nazwa kierunku studiów
Poziom kształcenia
Profil studiów
Forma studiów
Kod przedmiotu
Język przedmiotu
Uniwersytet w Białymstoku, Wydział Biologiczno -Chemiczny, Instytut Biologii
Rodzaj przedmiotu
Rok studiów/semestr
Wymagania wstępne
Liczba godzin zajęć
dydaktycznych z podziałem
na formy prowadzenia zajęć
przedmiot obowiązkowy, moduł specjalnościowy (mikrobiologia)
III rok/semestr 6
Student powinien posiadać zaliczenie laboratorium z mikrobiologii oraz fizjologii roślin.
biologia
studia pierwszego stopnia
ogólnoakademicki
stacjonarne
0200-BS1-6IRM
polski
Wykład – 15 godz.
Laboratorium – 15 godz.
Założenia i cele przedmiotu
Celem przedmiotu jest przedstawienie zagadnienia interakcji mikroorganizmów i roślin
naczyniowych, jako złożonego procesu istotnego dla dostosowania obu komponentów.
Metody dydaktyczne oraz
ogólna forma zaliczenia
przedmiotu
Metody dydaktyczne: wykład, eksperyment, analiza wyników, konsultacje
Formy zaliczenia przedmiotu: zaliczenie na ocenę
Odniesienie do kierunkowych
efektów kształcenia
Efekty kształceniai
Student zna fizjologiczne i środowiskowe podstawy współżycia grzybów i
endobakterii z roślinami
Student nabiera praktycznej umiejętności pracy z podstawową aparaturą badawczą,
przygotowania, prowadzenia i dokumentacji doświadczeń oraz analizy uzyskanych
wyników.
Punkty ECTS
Bilans nakładu pracy
studentaii
Wskaźniki ilościowe
Data opracowania:
K_W02, K_W09,
K_W10, K_U01, K_U04, , K_U12,
K_K02, K_K05, K_K06
2
Ogólny nakład pracy studenta: 50 godz. w tym: udział w wykładach: 15 godz.; udział w
laboratoriach: 15 godz.; przygotowanie się do zajęć, zaliczeń: 16.3 godz.; udział w
konsultacjach, zaliczeniach: 3.8 godz.
Nakład pracy studenta związany z zajęciami iii:
Liczba godzin
Punkty ECTS
33.8
1.4
wymagającymi bezpośredniego udziału nauczyciela
35
1.4
o charakterze praktycznym
20.08.2013
Koordynator
przedmiotu:
dr hab. Iwona Ciereszko, prof. UwB i dr Ewa
Oleńska
SYLABUS
B. Informacje szczegółowe
Elementy składowe sylabusu
Nazwa przedmiotu
Kod przedmiotu
Nazwa kierunku
Nazwa jednostki prowadzącej
kierunek
Język przedmiotu
Rok studiów/ semestr
Opis
Interakcje roślin wyższych z mikroorganizmami
0200-BS1-6IRM
biologia, studia pierwszego stopnia
Wydział Biologiczno-Chemiczny UwB, Instytut Biologii
polski
III rok/semestr 6
Liczba godzin zajęć
dydaktycznych oraz forma
prowadzenia zajęć
Prowadzący
15 godz., wykład
Treści merytoryczne
przedmiotu:
1. Wstęp – Podstawowe interakcje pomiędzy roślinami a różnymi
mikroorganizmami - od pasożytnictwa do symbiozy, interakcje w ryzosferze
korzeni roślin z mikroorganizmami glebowymi, podstawowe pojęcia,
agresywność chorób infekcyjnych; terminologia, zapoznanie z literaturą
przedmiotu
2. Rola bakterii stymulujących wzrost i rozwój roślin (PGPR). Przykłady
działania bakterii typu PGPR. Zastosowanie bakterii PGPR w bioremediacji.
3. Asocjacje bakterii endofitycznych z roślinami naczyniowymi. Pojęcie
endofitu. Kategorie endofitów. Drogi zasiedlania roślinnych gospodarzy.
Przykłady endofitów i ich działanie na rośliny, promowanie wzrostu przez
bakterie.
4. Symbioza roślin motylkowatych z bakteriami brodawkowymi
(ryzobiami). Brodawki łodygowe i korzeniowe organami symbiozy.
Molekularne podłoże inicjacji rozwoju brodawek. Mechanizm powstawania
brodawek. Rodzaje brodawek i ich budowa. Specyficzność gospodarza –
systematyka ryzobiów.
5. Mutualizm na przykładzie współżycia ryzobiów z roślinami
motylkowatymi. Wzajemna wymiana składników. Mechanizm wiązania
azotu atmosferycznego. Kompleks nitrogenazy. Molekularne podłoże redukcji
azotu. Formy życiowe ryzobiów. Wiązanie azotu przez symbiotyczne i
niesymbiotyczne bakterie, sinice i promieniowce.
6. Mikoryza – rodzaje mikoryzy i jej znaczenie
7. Choroby pasożytnicze roślin, rodzaje patogenów, typy odporności roślin
na choroby, agresywność chorób infekcyjnych, odpowiedź na atak patogenów
Efekty kształcenia wraz ze
sposobem ich weryfikacji
- Student charakteryzuje znaczenie bakterii endofitycznych dla dostosowania
roślin.
- Student opisuje mechanizmy działania bakterii promujących wzrost i rozwój
roślin;
- Student wyjaśnia mechanizmy powstawania i funkcjonowania organów
symbiozy.
dr hab. Iwona Ciereszko, prof. UwB, dr Ewa Oleńska
Sposoby weryfikacji:
Egzamin pisemny (test zamknięty, pytania otwarte opisowe)
Forma i warunki zaliczenia
przedmiotu
Wykaz literatury podstawowej
i uzupełniającej
Warunek zaliczenia:
1. Pozytywna ocena zaliczenia laboratoriów.
2. Pozytywna ocena zaliczenia egzaminu.
Literatura podstawowa:
- Podstawy biologii roślin, red. Kopcewicz J. Wydawnictwo Naukowe PWN,
Warszawa, 2012
- Komórki roślinne w warunkach stresu T.1. Komórki in vivo, red. Woźny A.,
Przybył K. Wydawnictwo Naukowe UAM, Poznań 2004
- Fizjologiczne podstawy odporności roślin na choroby, red. Grzesiuk S.,
Koczowska I., Gorecki R.J. Wydawnictwo ART, Olsztyn, 1999
- Klama J. 2004. Współżycie endofitów bakteryjnych z roślinami. Acta
Scientarum Polonorum, Agricultura 3 (1): 19-28.
Sujkowska M. 2009. Przebieg procesu infekcji w układzie symbiotycznym
rośliny motylkowate – Rhizobium. Wiadomości Botaniczne 53 (1/2): 35-53.
Legocki A.B. 2009. Ewolucja układów symbiotycznych. Postępy Biologii
Komórki 36, Suplement 25: 9-17.
Literatura uzupełniająca:
- Wielbo J., Skorupska A. 2003. Ewolucja układu symbiotycznego Rhizobium
– rośliny motylkowate. Postępy Mikrobiologii 42 (3): 263-283.
- Szymon Zubek 2012. Czy symbiotyczne grzyby arbuskularne mogą sprzyjać
inwazji roślin ? Kosmos 61 (4): 657-666.
- Andrzej Chlebicki 2010. Od pasożytnictwa do mutualizmu, konsekwencje
długotrwałych interakcji. Podstawowe interakcje między grzybami
pasożytniczymi i roślinami. Kosmos 2010, 53 (1): 33–38
Denison R.F., Kiers E.T. 2004. Lifestyle alternatives for rhizobia: mutualism,
parasitism, and forgoing symbiosis. FEMS Microbiology Letters 237:187193.
Carlot M., Giacomini A., Casella S. 2002. Aspects of plant-microbe
interactions in heavy metal polluted soil. Acta Biotechnology 22 (1-2): 13-20.
- Biotechnologia roślin, red. Malepszy S. Wydawnictwo Naukowe PWN,
Warszawa, 2009
- Fizjologia plonowania roślin red. Górecki RJ, Grzesiuk S. Wydawnictwo
Uniwersytetu Warmińsko-Mazurskiego, Olsztyn 2002
- Starck Z., Chołuj D., Niemyska B. 1995. Fizjologiczna reakcja roślin na
niekorzystne czynniki środowiska. Wydawnictwo SGGW, Warszawa.
- Paduch-Cichal E. 2011. Choroby roślin sadowniczych powodowane przez
wiroidy i wirusy. Pow. Wyd. Roln. i Leśne W-wa
- Fizjologia roślin sadowniczych strefy umiarkowanej. T. 2. red. LS.
Jankiewicz, M Filek, W Lech Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa,
2012
……………………………….
podpis osoby składającej sylabus
SYLABUS
C. Informacje szczegółowe
Elementy składowe sylabusu
Nazwa przedmiotu
Kod przedmiotu
Nazwa kierunku
Nazwa jednostki prowadzącej
kierunek
Język przedmiotu
Rok studiów/ semestr
Opis
Interakcje roślin wyższych z mikroorganizmami
0200-BS1-6IRM
biologia, studia pierwszego stopnia
Wydział Biologiczno-Chemiczny UwB, Instytut Biologii
polski
III rok/semestr 6 (letni)
Liczba godzin zajęć
dydaktycznych oraz forma
prowadzenia zajęć
Prowadzący
15 godz., laboratorium
Treści merytoryczne
1. Inokulacja roślin preparatami mikoryzowymi
dr Ewa Oleńska, dr Ewa Żebrowska, mgr Edyta Łukaszuk
przedmiotu:
Efekty kształcenia wraz ze
sposobem ich weryfikacji
Forma i warunki zaliczenia
przedmiotu
2. Określanie stopnia mikoryzacji
3. Rola mikoryzy w przeciwdziałaniu skutkom stresu wywołanego obecnością
metali ciężkich
4. Izolacja symbiontów Trifolium repens, Trifolium pratense oraz Vicia sp.
5. Otrzymanie czystych kultur ryzobiów.
6. Ustalanie zakresu gospodarza oraz zdolności brodawkowania roślin pod
wpływem izolatów.
1. Student nabiera praktycznej umiejętności obsługi urządzeń pomiarowych i
narzędzi laboratoryjnych, przygotowania, prowadzenia i dokumentacji
doświadczeń oraz analizy i interpretacji uzyskanych wyników z
wykorzystaniem literatury naukowej.
2. Student potrafi wyjaśnić znaczenie bakterii i grzybów w dostosowaniu
roślin do warunków środowiska oraz wykorzystuje w tym celu literaturę
naukową z różnych dyscyplin biologicznych w języku polskim i angielskim.
3. Student wykazuje aktywną postawę w planowaniu badań laboratoryjnych dobiera nowoczesne metody, pracuje samodzielnie i zespołowo nad
rozwiązywaniem problemów biologicznych, szanuje pracę swoją i innych
członków zespołu.
Sposoby weryfikacji:
1. Kontrola stanu wiedzy studentów przed zajęciami (wejściówki).
2. Bieżąca ocena pracy zespołowej podczas analizy uzyskanych w trakcie
zajęć wyników.
3. Dwa sprawdziany pisemne (pytania otwarte, zadania z treścią).
Wykaz literatury podstawowej
i uzupełniającej
Warunek zaliczenia:
1. Obecność na zajęciach.
2. Zaliczenie wejściówek.
3. Pozytywna ocena pracy studenta podczas laboratoriów.
4. Pozytywne zaliczenie dwóch sprawdzianów.
Literatura podstawowa:
Klama J. 2004. Współżycie endofitów bakteryjnych z roślinami. Acta
Scientarum Polonorum, Agricultura 3 (1): 19-28.
Sujkowska M. 2009. Przebieg procesu infekcji w układzie symbiotycznym
rośliny motylkowate – Rhizobium. Wiadomości Botaniczne 53 (1/2): 35-53.
Legocki A.B. 2009. Ewolucja układów symbiotycznych. Postępy Biologii
Komórki 36, Suplement 25: 9-17.
Turnau K. 1993. Mikoryza w siedliskach skażonych metalami toksycznymi.
Wiad. Bot. 37: 43–58.
Turnau K., Jurkiewicz A., Grzybowska. 2002. Rola mikoryzy w bioremediacji
terenów zanieczyszczonych. Kosmos 51: 185–194.
Literatura uzupełniająca:
Wielbo J., Skorupska A. 2003. Ewolucja układu symbiotycznego Rhizobium
– rośliny motylkowate. Postępy Mikrobiologii 42 (3): 263-283.
Denison R.F., Kiers E.T. 2004. Lifestyle alternatives for rhizobia: mutualism,
parasitism, and forgoing symbiosis. FEMS Microbiology Letters 237:187193.
Carlot M., Giacomini A., Casella S. 2002. Aspects of plant-microbe
interactions in heavy metal polluted soil. Acta Biotechnology 22 (1-2): 13-20.
Tylman I. Kowalczyk S.2012. Receptory i szlaki sygnałowe regulujące
symbiozę brodawkową i mikoryzę arbuskularną Postępy Biologii Komórki
39 429- 458
Błaszkowski J. 2004. Przeszłość, teraźniejszość i przyszłość klasyfikacji
arbuskularnych grzybów mikoryzowych. Kosmos. 1 (53), s. 17–24
……………………………….
podpis osoby składającej sylabus
i
Opis zakładanych efektów kształcenia w zakresie wiedzy, umiejętności i kompetencji społecznych, z uwzględnieniem form zajęć.
Uwzględnia się tylko efekty możliwe do sprawdzenia (mierzalne / weryfikowalne).
ii
Przykładowe rodzaje aktywności: udział w wykładach, ćwiczeniach, przygotowanie do zajęć, udział w konsultacjach,
realizacja zadań projektowych, pisanie eseju, przygotowanie do egzaminu. Liczba godzin nakładu pracy studenta powinna
być zgodna z przypisanymi do tego przedmiotu punktami ECTS wg przelicznika : 1 ECTS – 25÷30 h.
iii Zajęcia wymagające bezpośredniego udziału nauczyciela są to tzw. godziny kontaktowe (również te nieujęte w rozkładzie
zajęć, np. konsultacje lub zaliczenia/egzaminy). Suma punktów ECTS obu nakładów może być większa od ogólnej liczby
punktów ECTS przypisanej temu przedmiotowi.