80% Polaków uważa, że firma odpowiedzialna to ta, która dba o

80% Polaków uważa, że firma
odpowiedzialna to ta, która dba o
swoich pracowników
Raport z badania Społeczna odpowiedzialność biznesu jako
element budowania pozytywnego wizerunku przedsiębiorcy
GFK Polonia, styczeń 2009
Dr Jacek Męcina
Instytut Polityki Społecznej UW
Prezentacja na podstawie badań „Pracujący Polacy
2007” i „Dialog społeczny na poziomie zakładu pracy
2009”
SPOŁECZNA ODPOWIEDZIALNOŚĆ
BIZNESU A STOSUNKI PRACY
• Model stosunków pracy w Polsce –
między gospodarką rynkową a zmianą
postfordowską
• Transformacja ustrojowa i integracja
europejskie a nowe standardy w
stosunkach pracy
• Nowe zjawiska na rynku pracy
• Deficyty dialogu społecznego, informacji i
partycypacji pracowniczej
Poglądy na gospodarkę i politykę społeczną kształtują
się pod wpływem dialogu i mogą poprawiać relacje
pracodawca – pracownik i pomagać w budowaniu
kapitału społecznego na poziomie przedsiębiortwa
1. Mimo utrzymującej się różnicy w opiniach pomiędzy pracodawcami a
liderami związkowymi w wielu poglądach na gospodarkę, znaczenie
konkurencji, prywatyzację, szczególnie z udziałem krajowego kapitału, a
zwłaszcza w poglądach na nowoczesną politykę społeczną i aktywną walkę
z bezrobociem, różnice te są najmniejsze w grupie zwolenników dialogu.
Oznacza to rysująca się przestrzeń dla porozumiewania się stron mimo
ewidentnie występujących różnic.
2. Z prezentowanych wyników rysuje się rosnąca akceptacja dla zasad
rynku takich jak konkurencja między przedsiębiorstwami, bankructwa
przedsiębiorstw nie przynoszących zysku, zakładanie nowych dużych
przedsiębiorstw przez polski kapitał prywatny, sprzedawanie
przedsiębiorstw państwowych polskiemu kapitałowi prywatnemu,
zakładanie nowych dużych przedsiębiorstw przez kapitał zagraniczny,
dopuszczenie istnienia bezrobocia,
3. Poparcie wszystkich grup respondentów dla elementów nowoczesnej
polityki społecznej jak umożliwienie osobom bezrobotnym podnoszenie
kwalifikacji na koszt urzędów pracy, wypłacanie zasiłków osobom
bezrobotnym, które aktywnie poszukują pracy, zapewnienie przez rząd
dochodu gwarantowanego wszystkim obywatelom.
Dominuje pogląd o pozytywnym wpływie
integracji z UE na stosunki pracy w Polsce
pracownicy
pracodawcy
związki
rady
Pracodawcy bardziej liczą się z
pracownikami, poprawił się
klimat w zakładach pracy
40,9
55,5
69,3
42,6
Pracownicy
otrzymali
korzystne
dla
uprawnienia
nowe,
siebie
41,2
49,7
69,7
51,5
dla
i
40,4
32,2
65,5
37,6
Poprawiła
się
sytuacja
ekonomiczna przedsiębiorstw
38,1
41,3
63,7
51,4
Wzrosły pensje pracowników
38,5
52,9
62,1
42,6
Zaczęto zwalczać dyskryminację
pracowników i mobbing
57,2
64,6
68,1
55,5
Komisja
Europejska
wpływa
korzystnie na przestrzeganie
prawa pracy w Polsce
54,4
65,8
57,6
58,4
Wzrósł
szacunek
przedsiębiorców
pracodawców w Polsce
Poparcie dla rozwiązania, że w większych zakładach pracy
zarządy mają obowiązek informować pracowników o
ważnych sprawach dotyczących załogi
Partycypacja i dostęp do informacji
100%
80%
36%
35%
57%
60%
26%
42%
60%
40%
20%
0%
69%
43%
pracodaw cy
pracow nicy
zdecydowanie popiera
zw iązki
zaw odow e
rady pracow ników
raczej popiera
Akceptacja pracowników dla poszczególnych stwierdzeń
dotyczących tego, czym kieruje się dyrekcja zakładu pracy,
uzyskaniem jak najlepszych
wyników ekonomicznych
82,6%
chęcią maksymalizacji
swojego zysku
3,6%
65,2%
14,9%
troską o fachowców
61,9%
11,9%
troską o pracowników
wyższych szczebli
61,4%
13,2%
48,4%
troską o ogół pracowikow
41,4%
regułami fair play
0%
22,6%
10%
20%
16,7%
30%
tak
40%
nie
50%
60%
70%
80%
90%
Akceptacja pracowników dla poszczególnych stwierdzeń
dotyczących tego, czym kierują się liderzy związków
zawodowych w zakładzie pracy,
troską o członków swojego
związku
56,4%
46,8%
dbaniem o własną pozycję
16,3%
32,0%
inteesem przedsiębiorstwa
0%
13,7%
34,5%
troską o ogół pracowikow
regułami fair play
4,5%
14,7%
26,8%
10%
12,6%
20%
30%
tak
nie
40%
50%
60%
70%
Rozkład odpowiedzi na pytanie „Kto, według Pana/
Pani, najlepiej reprezentuje interesy pracowników w
Pana/ Pani zakładzie pracy?”
21,7%
31,0%
4,6%
13,9%
12,1%
bezpośredni przełożeni
dyrekcja/ zarząd
rada pracowników
nikt
związek zawodowy
Odsetek respondentów należących do
związków zawodowych wg wieku i stażu pracy
46,8%
50%
38,4%
40%
34,1%
30%
20%
25,0%
19,3%
13,8%
7,4%
10%
0%
19-34 lat
35-44 lat
wiek
powyżej 44
lat
1-4 lata
5-10 lat
11-20 lat
staż pracy
21 lat i
więcej
Zasady fair play
Wykres Przestrzeganie zasad zawartych Kodeksie pracy (pracownicy)
Pensje są wypłacane terminowo
87,8
Urlopy są udzielane zgodnie przepisami
79,0
Pracodawca reguluje wszystkie należności
wobec pracowników, takie jak pensje, dodatki,
ekwiwalenty.
78,3
Zasady bezpieczeństwa pracy są przestrzegane.
71,5
Dokumentacja czasu pracy jest prowadzono
prawidłowo, nie wpisuje się mniejszej liczby
godzin niż rzeczywiście trwała praca.
70,8
0
10
20
30
40
50
60
70
80
90
100
Kryteria, które powinny decydować o
podwyżkach wynagrodzeń (w %)
pracownicy
Pracodawcy
Związki
zawodowe
Wyniki finansowe
69,7
79,4
72,7
Sytuacja gospodarcza branży
14,3
16,1
18,9
Wzrost kosztów utrzymania
41,0
21,9
61,7
najlepszych 48,8
39,4
46,6
Utrzymanie w zatrudnieniu lub/ i 23,6
pozyskanie pracowników
18,1
25,0
Wskaźnik ustalany przez Komisję 3,4
Trójstronną
1,9
10,6
Inne
1,9
0,0
Chęć motywowania
pracowników
1,1
Rodzaje świadczeń, z których korzystają
najczęściej pracownicy firmy.
odprawy emerytalne
56%
nagrody jubileuszowe
45%
dopłaty do wczasów
21%
29%
4%
28%
6%
26%
16%
urlop dla poratowania zdrowia
8%
dodatkowe ubezpieczenie emerytalne
7%
zniżki komunikacyjne
7%
korzystają wszyscy
korzystają niektórzy
13%
22%
6%
darmowe pakiety opieki zdrowotnej dla pracownika
darmowe pakiety opieki zdrowotnej dla rodziny
pracownika
9%
40%
dodatkowe ubezpieczenie NW
dopłaty do kursów języków obcych
15%
46%
dopłaty do wypoczynku dzieci
dopłaty do studiów podyplomowych
20%
42%
dodatki stażowe
dopłaty do studiów wyższych
13%
12%
18%
18%
13%
6% 10%
0%
10%
20%
30%
40%
50%
60%
70%
80%
Jak Pani/Pana zdaniem związki
zawodowe powinny zachować się w
sytuacji kryzysu?
nie wiem; 9,0
dogadywać się z
pracodawcą, aby
chronić miejsca
pracy; 73,7
bronić pracow.i
ich uprawnień
wszelk.spos.do
strajku włącz;
17,3
Główne przyczyny niezadowolenia
z warunków pracy
67,5
70
51,2
60
50
38,9
36,1
31,6
40
30
20
10
0
Nie daje
wysokich
zarobków
Nie daje szans
awansu
Nie daje
Nie daje
Nie motywuje
spełnienia
możliwości do rozwijania
ambicji
podnoszenia umiejętności
zawodowych kwalifikacji
Polacy pracujący 2007
Jakie cechy strategii ZZL powinna realizować
firma odpowiedzialna społecznie ?
• Zerwanie z paternalistycznym modelem zarządzania na rzecz
partycypacji w dostępie do informacji
• Informowanie i konsultowanie ma ogromne znaczenie w procesie
permanentnych zmian w organizacji i jej otoczeniu, a pracownicy
powinni być podmiotem nie przedmiotem zmian
• Strony deklarują gotowość dialogu i unikanie skrajnych sytuacji
konfliktowych jak strajki, czy protesty na rzecz dialogu, co należy
wykorzystać
• Wypracowanie sprawiedliwej i efektywnej ekonomicznie strategii
wynagrodzeń – modele proefektywnościowe powiązane z wynikami
i rozwojem pracowniczym
• Strategia zarządzania elastycznością zatrudnienia w kierunki
flexicurity, elastyczność oparta na standardach z wejściem i
wyjściem z elastyczności,
• Inwestowanie w kapitał ludzki jako stały element ZZL
• Programy wsparcia – 50+, łączenie obowiązków rodzinnych z
zawodowymi, zakaz dyskryminacji i przeciwdziałanie mobbingowi
• Występuje silne zróżnicowanie poglądów na sposoby reprezentacji i
docelowy kształt zbiorowych stosunków pracy,