pobierz

Paweł PŁUSA
WALORY POZNAWCZE I KSZTAŁCĄCE TEKSTÓW FRANCUSKIEGO
JĘZYKA SPECJALISTYCZNEGO MEDYCYNY – ADAPTACJE I PRÓBA
EWALUACJI GLOTTODYDAKTYCZNEJ
Streszczenie. Referat dotyczy czynności dydaktycznych wykonanych w ramach zajęć
seminarium specjalizacyjnego grupy studiów magisterskich. Zasadniczym celem zaplanowanych
procedur glottometodycznych było staranne zaprojektowanie serii zajęć lektoratowych dla
studentów medycyny lub grupy lekarzy zainteresowanych poznaniem lektu specjalistycznego
języka francuskiego. Adaptacje wybranych tekstów i ćwiczeń dotyczą skryptu „Pratiques du
francais medical”. Załączone na CD zestawy-bloki adaptacyjne A-E są opracowanymi przez
studentów propozycjami ćwiczeń do wybranych tekstów. PowyŜsza publikacja jest próbą ewalucji
przydatności glottodydaktycznej podręcznika, jego walorów poznawczych i kształcących ze
zwróceniem szczególnej uwagi na przewidywany przebieg percepcji terminologii fachowej.
W roku akademickim 2006- 7 i 2007- 8 równolegle do odbywających się zajęć seminarium
magisterskiego miały miejsce równoległe ćwiczenia seminarium specjalizacyjnego.
Postanowiono podczas jednego z 4 semestrów jakie były do dyspozycji, zorganizować pole
badawcze traktując grupę seminaryjną jako niereprezentatywną. Ten rodzaj empirycznych
badań glottodydaktycznych umoŜliwia uzyskanie odpowiedzi na postawione pytania, a takŜe
zrealizowanie wąskich celów badawczych. Organizacja i przebieg eksperymentu obejmowały:
a. ewaluację i kwalifikację wyboru tekstów specjalistycznych zaczerpniętych z
podręcznika BoŜeny Jakimczyk pt.: „Pratiques du francais medical”;
b. opracowanie szeregu adaptacji wskazanych rozdziałów w formie projektów zajęć
lektoratowych;
c. symulowanie zajęć lektoratowych w ramach grupy seminaryjnej;
d. ocenę przydatności glottodydaktycznej podręcznika poprzedzoną omówieniem struktury
i uzupełnioną przez wskazanie walorów opracowanych adaptacji.
W schemacie badawczym nie przewidziano przeprowadzenia ewaluacji percepcji terminologii
fachowej ze względu na brak dostępu do realnej populacji lektoratowej.
WyŜej wymieniony podręcznik ukazał się drukiem w 2003 r. w Wydawnictwie Akademii
Medycznej w Gdańsku na podstawie zgody Senackiej Komisji Wydawnictw AM w Gdańsku.
Recenzentem podręcznika była Joanna Jakubowska. Objętość podręcznika obejmuje 160
stronnic. Zgodnie ze spisem treści ksiąŜka zawiera 21 rozdziałów tematycznych, 1 rozdział
zatytułowany Bilan, 1 rozdział pt.: textes complementaires z siedmioma tekstami
specjalistycznym( 12 pozycji). Podręcznik w całości jest francuskojęzyczny. KaŜdy rozdział
tematyczny zawiera 9 zestawów ćwiczeniowych. Proponowane typy ćwiczeń są następujące:
słownikowe, słowotwórcze, odpowiedzi na pytania, ćwiczenia rozumienia, uzupełniania,
poprawnej składni ze zwrotami, uŜycie czasów, akwizycji terminów specjalistycznych,
stawiania diagnozy, prowadzenia rozmowy-wywiadu z pacjentem, formułowania definicji
dotyczących terminów medycznych, budowania zgodności terminologicznych, właściwego
stosowania terminów medycznych, gramatyczne, formułowania informacji, testowania
wiedzy medycznej praktycznej o leczeniu specjalizacyjnym, wypełniania kwestionariusza,
porządkowania dialogu, uŜycia czasów, poprawnego czytania ogłoszeń i skrotów literowych,
czytania ulotek załączonych do lekarstw, omawianie wyników badań krwi i moczu.
Odnośnie walorów i braków podręcznika stwierdza się :
V Międzynarodowa Konferencja Edukacyjna
- starannie opracowaną znaczną ilość zróŜnicowanych ćwiczeń;
- wysoką częstość terminów języka medycyny;
- właściwe wybory tekstów zaczerpniętych ze źródeł fachowych, ale bez podawania źródeł
przy kaŜdym tekście bądź ćwiczeniu;
- relatywnie wysoki stopień trudności tekstów;
- umiejętny dobór tekstów pod kątem efektywnej realizacji załoŜonych celów poznawczych;
- brak określenia stopnia znajomości języka standardowego niezbędnego do aktywnego
udziału w zajęciach lektoratowych;
- brak wstępu ze wskazaniem potencjalnych odbiorców.
PowyŜsza ocena szczegółowa nie deprecjonuje ksiąŜki B. Jakimczyk, która w ciągu
minionych lat wykorzystywała z powodzeniem swój podręcznik.
NaleŜy dodatkowo wyjaśnić, Ŝe zróŜnicowane typy ćwiczeń zawarte w tym podręczniku
mogły mieć pewien nieznaczny wpływ na adaptacje opracowane przez 2-3 osobowe zespoły
badawcze. Staranność tych adaptacji wynikająca z kreatywnego podejścia do treści materiału
językowego i korpusu terminologicznego zadecydowały o ich niewątpliwych walorach
dydaktycznych. Wykorzystano pięć bloków adaptacyjnych; A, B, C, D, E. Zawartość
glottodydaktyczna poszczególnych bloków jest następująca:
Zestaw-blok adaptacyjny A :to konspekt szczegółowy, tzw. Fiche pratique z 6 punktami
zsynchronizowanymi z załączonymi doc.1 do doc.5. na uwagę zasługuje dołączony CD z
nagraniem krótkiej relacji z pobytu pacjenta Adriana w szpitalu.
Zestaw-blok adaptacyjny B: jest relatywnie obszernym projektem lekcji zatytułowanej: La
pharmacie familiale. Jest to klasyczna, tj. tradycyjna prezentacja przebiegu procesu
lekcyjnego z podziałem na fazy określone ramami czasowymi.
Zestaw-blok adaptacyjny C:jest propozycją adresowaną do uczniów 2 klasy liceum,
przewidzianą na 3 godziny lekcyjne. Całość stanowi interesującą ofertę glottodydaktyczną
poprzez starannie dobrane i przemyślane ćwiczenia interaktywne.
Zestaw-blok adaptacyjny D: poświęcony jest opisom chorób zakaźnych. Zakłada się
przyswojenie słownictwa specjalistycznego poprzez uwaŜną lekturę załączonych tekstów.
Całość ilustrowana jest zestawem kolorowych zdjęć.
Zestaw-blok adaptacyjny E: jest próbą wdroŜenia do starannego czytania ulotek
załączonych do lekarstw ze zwróceniem uwagi na ich przeznaczenie dla pacjentów. MoŜna
uwaŜać, Ŝe powyŜszy typ zajęć seminaryjnych przyczynił się do rozszerzenia kompetencji
nauczycielskich nabytych przez studentki w toku wcześniej odbytych studiów licencjackich.
Załączony CD z zarejestrowanymi zestawami A, B, C, D, E umoŜliwia szczegółowy
przegląd projektów i ćwiczeń.
Zalecanym przez nas uzupełnieniem i rozszerzeniem treści powyŜszego opracowania moŜe
być podręcznik zatytułowany: „ Strategie czytania ze zrozumieniem” Red. Paweł Płusa.
Wydawnictwo Akademii im. Jana Długosza w Częstochowie, Częstochowa 2005.
Wstęp do tej zbiorowej monografii powinien być niewątpliwą zachętą do zapoznania się z
tym nowoczesnym ujęciem problematyki nauczania wielojęzycznych tekstów
specjalistycznych, a w szczególności do studiowania dyskursu glottodydaktyki teoretycznej i
praktycznej.
Doświadczenia będące wynikiem wieloletniej pracy dydaktycznej związanej z wykładami
z metodyki i dydaktyki nauczania języków obcych : francuskiego, angielskiego i
niemieckiego oraz konwersatoria z glottodydaktyki teoretycznej prowadzone w Instytucie
Filologii Obcych WyŜszej Szkoły Pedagogicznej w Częstochowie i w Instytucie Filologii
154
„Języki obce w kontekście współczesnych wyzwań i perspektyw”
Romańskiej Uniwersytetu Śląskiego ukazały potrzebę uwraŜliwienia terminologicznego
studentów neofilologii. Zalecane lektury obcojęzyczne dla uzupełnienia i rozszerzenia treści
powyŜszych zajęć sprawiały określone trudności w poprawnym rozumieniu pojęć, poglądów i
sformułowań teoretycznych. Powodem bliŜej lub mniej określonych niedokładności
pojawiających się w toku lektury był brak satysfakcjonującej ekwiwalentności leksykalnoznaczeniowej. Zawodziły takŜe słabe kompetencje czytania ze zrozumieniem będące
następstwem braku niezbędnych strategii czytania. Zbiór tekstów wielojęzycznych będący
racjonalnym wyborem pod kątem tematyki i terminologii typowej dla aparatu pojęciowego
glottodydaktyki teoretycznej jest wynikiem czynności ekscerpcyjnych i przekładoznawczych
zespołu pracowników dydaktycznych dwóch Instytutów, a mianowicie Instytutu Filologii
Obcych WSP w Częstochowie i Instytutu Filologii Romańskiej Uniwersytetu Śląskiego w
Sosnowcu. Owe objętości są częściowo zrównowaŜone, gdyŜ charakteryzuje je częściowo
równorzędny stopień trudności znaczeniowych. Kolejne korpusy tekstowe uzupełnione
glosariuszami poprzedzone zostały krótką serią artykułów stanowiących wprowadzenie
teoretyczne do proponowanej lektury aktywnej, zachęcającej do własnych ćwiczeń
leksykalnych i tłumaczeniowych. Wielojęzyczny glosariusz porównawczy umieszczony za
zbiorem tekstów dokumentuje wysoką zbieŜność i odpowiedniość wielojęzycznych aparatów
terminologicznych glottodydaktyki współczesnej. PowyŜsze opracowanie adresowane jest do
studentów neofilologii i wykładowców prowadzących konwersatoria i zajęcia seminaryjne
jest wąskim projektem badawczym, który powinien spotkać się z zainteresowaniem i
uznaniem ze strony odbiorców.
Redaktor naukowy zbioru
155