decyzja rh

Sygn. akt VIII U 551/14
UZASADNIENIE
Decyzją z dnia 21 stycznia 2014 roku Prezes Kasy Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego Oddział w G. stwierdził
ustanie ubezpieczenia społecznego rolników R. H. w zakresie ubezpieczenia emerytalno-rentowego, wypadkowego,
chorobowego, macierzyńskiego w okresach od 01 stycznia 1993 r. do 18 lipca 1993 r. , od 01 stycznia 1994 r. do 27 lipca
1994 r. , od 01 października 1994 r. , bowiem, jak wynika zaświadczeń Urzędu Skarbowego w W., ubezpieczony figuruje
w ewidencji jako osoba prowadząca działy specjalne produkcji rolnej od lutego 1992 r. do nadal, przy czym zgłaszał
zawieszenie i nie prowadził działów specjalnych w okresach 01 listopada 1992r. – 18 lipca 1993r., 02 listopada 1993r.
– 27 lipca 1994r., 20 listopada 1994r. – 07 sierpnia 1997r., 01 stycznia 1998r. -31 grudnia 1999r. Nadto R. H. figuruje
w ewidencji jako osoba fizyczna prowadząca pozarolniczą działalność gospodarczą od 18 sierpnia 1994 r. do nadal.
W odwołaniu od powyższej decyzji ubezpieczony R. H. zaskarżył ją w całości, zarzucając naruszenie :
a) art. 7 Konstytucji Rzeczpospolitej Polskiej (Dz.U.1997.78.483) poprzez wydanie zaskarżonej decyzji w oparciu o
przepis nieobowiązujący w czasie rozpoczęcia działalności gospodarczej przez ubezpieczonego, tj.: art. 3a ustawy o
ubezpieczeniu społecznym rolników podczas gdy organy władzy publicznej mają obowiązek działać na podstawie i w
graniach prawa,
b) art. 42 ustawy o ubezpieczeniu społecznym rolników (Dz.U1993.71.342) poprzez nieprawidłowe ewidencjonowanie
okresów podlegania ubezpieczeniu społecznemu rolników i opłacaniu składek przez ubezpieczonego, co doprowadziło
do wydania zaskarżonej decyzji, w której organ rentowy dopiero po ponad 19 latach stwierdził ustanie ubezpieczenia
społecznego rolników w stosunku do ubezpieczonego tj. 1.10.1994r.,
c) art. 62 ust. 1 pkt 1 ustawy o ubezpieczeniu społecznym rolników (Dz.U.1993.71.342) poprzez niedopełnienie
przez Kasę Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego swojego obowiązku w zakresie obsługi ubezpieczonego w sprawie
dotyczącej składek na ubezpieczenie społeczne rolników, poprzez bezpodstawne pobieranie przez ponad 19 lat od
ubezpieczonego na rzecz organu rentowego nienależnych mu składek bez uprzedniego wskazania ubezpieczonemu o
ustaniu jego ubezpieczenia społecznego rolników,
d) art. 39 ust 4 ustawy o ubezpieczeniu społecznym rolników (Dz.U.1993.71.342) poprzez niewydanie przez ponad
19 lat przez Kasę Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego decyzji o ustaniu ubezpieczenia społecznego rolników
ubezpieczonego pomimo zmiany stanu faktycznego oraz prawnego ubezpieczonego, czym naraził ubezpieczonego na
niepowetowaną szkodę w postaci utraty okresu składkowego na ubezpieczenie przez okres ponad 19 lat.
Mając powyższe na uwadze wniósł o zmianę zaskarżonej decyzji poprzez ustalenie, że ubezpieczony podlegał
ubezpieczeniu społecznemu rolników do dnia 21.01.2014r. tj. do dnia wydania zaskarżonej decyzji.
W odpowiedzi na odwołanie Prezes Kasy Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego wniósł o oddalenie odwołania w
całości, podtrzymując argumenty wskazane w zaskarżonej decyzji.
W piśmie z dnia 22 października 2014 r. ubezpieczony wniósł o zmianę zaskarżonej decyzji poprzez ustalenie, że
ubezpieczony podlegał ubezpieczeniu społecznemu rolników od 01 października 1979 r. do dnia 31 grudnia 1998 r.
Sąd ustalił następujący stan faktyczny:
R. H. od dnia 01 października 1979r. podlegał ubezpieczeniu rolników z mocy ustawy, w pełnym zakresie, z tytułu
prowadzenia działów specjalnych produkcji rolnej.
niesporne.
R. H. zawiesił i nie prowadził działów specjalnych produkcji rolnej w okresach 01 listopada 1992r. – 18 lipca 1993r.,
02 listopada 1993r. – 27 lipca 1994r., 20 listopada 1994r. – 07 sierpnia 1997r., 01 stycznia 1998r. -31 grudnia 1999r.
R. H. zgłaszał zawieszenie prowadzenia działów specjalnych w powyższych okresach w Urzędzie Skarbowym w W. .
Nie poinformował o tym fakcie KRUS .
R. H. w spornych okresach zawieszenia działów specjalnych opłacał składki na ubezpieczenia społeczne rolników.
Od lutego 1992 r. płacił podatek dochodowy od dochodów z działów specjalnych produkcji rolnego, z wyłączeniem
okresów zawieszenia.
dowód: akta KRUS, zaświadczenie Urzędu Skarbowego w W. z dn. 19.12.2013 r. w aktach KRUS , zeznania
ubezpieczonego – protokół –k. 87-88, płyta CD-k. 89 akt sprawy , pismo Urzędu Skarbowego z dn. 30.10.2014 r. –
k. 85 akt sprawy
R. H. figuruje w ewidencji działalności gospodarczej na podstawie wpisu z dnia 18 maja 1994 r. do nadal jako
osoba prowadząca działalność gospodarczą w zakresie wykonywania robót budowlanych i wykończeniowych o nazwie
Zakład (...) w B. Jako dzień rozpoczęcia działalności gospodarczej zgłosił 23 maja 1994 r.
Ubezpieczony faktycznie i czynnie prowadzi działalność gospodarczą od maja 1994 r. do chwili obecnej. W sierpniu
1994r. pom raz pierwszy zgłosił opłacanie podatku z tytułu prowadzenia działalności gospodarczej w Urzędzie
Skarbowym. Nigdy nie zawieszał prowadzenia działalności gospodarczej.
Nie zgłosił rozpoczęcia i prowadzenia działalności gospodarczej ani w ZUS ani w KRUS.
Ubezpieczony nie opłacał składek na ubezpieczenia społeczne w ZUS z tytułu prowadzonej działalności gospodarczej.
dowód : akta KRUS, zaświadczenie Urzędu Skarbowego w W. z dn. 24.09.2013 r. w aktach KRUS , kserokopie
dokumentów z ewidencji działalności gospodarczej – k. 34-40 akt sprawy , zeznania ubezpieczonego – protokół –k.
87-88, płyta CD-k. 89 akt sprawy
R. H. figuruje w ewidencji podatników Urzędu Skarbowego w W. jako osoba fizyczna prowadząca działalność
gospodarczą w okresie od 18 sierpnia 1994 roku do nadal, oraz w ewidencji podatników podatku dochodowego
od działów specjalnych produkcji rolnej od lutego 1992 roku. Za lata 1998-2013 R. H. złożył zeznania o wysokości
osiągniętego przychodu z tytułu pozarolniczej działalności gospodarczej PIT-28. Za lata 2000- 2006 - podatnik
złożył zeznania o wysokości uzyskanego dochodu (poniesionej straty) PIT-36, w których wykazał przychód z działów
specjalnych produkcji rolnej; za lata 2007-2013 podatnik nie złożył zeznania o wysokości uzyskanego dochodu
(poniesionej straty) PIT-36, z działów specjalnych produkcji rolnej; za lata 2002 - 2006 oraz od 2013 do 2014
roku podatnik dokonywał wpłat z tytułu zryczałtowanego podatku dochodowego w ramach prowadzonej działalności
gospodarczej.
dowód: pismo US w W. –k. 46 akt sprawy
Decyzją z dnia 07 marca 2014 r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w G. stwierdził , że R. H. od dnia
01 stycznia 1999r. podlega obowiązkowym ubezpieczeniom emerytalnemu, rentowym i wypadkowemu z tytułu
prowadzenia pozarolniczej działalności gospodarczej i podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i
rentowe stanowi zadeklarowana kwota, nie niższa jednak niż 60% prognozowanego przeciętnego wynagrodzenia
miesięcznego przyjętego do ustalenia kwoty ograniczenia rocznej podstawy wymiaru składek.
Ubezpieczony nie zaskarżył powyższej decyzji .
W dniu 07 października 2014 r. złożył w ZUS Oddział w G. wniosek o umorzenie całości zaległości składkowych.
Decyzją z dnia 08 grudnia 2014 r. (...) Oddział w G. umorzył w części zaległości z tytułu składek za okres od lutego
2004 r. do lutego 2009 r. na podstawie ustawy z dnia 9 listopada 2012 r. o umorzeniu należności powstałych z tytułu
nieopłaconych składek przez osoby prowadzące pozarolniczą działalność (Dz. U. z 2012 r., poz. 1551) .
dowód: akta ZUS , w tym decyzja z dn. 07 marca 2014 r. oraz decyzja z dn. 08 grudnia 2014 r.-k. 95 akt sprawy
Pozwany organ rentowy powziął informację o okresach zawieszenia przez R. H. prowadzenia działów specjalnych
produkcji rolnej oraz o prowadzeniu przez niego pozarolniczej działalności gospodarczej na podstawie zaświadczeń z
Urzędu Skarbowego z dnia 24.09.2013 r. oraz z dnia 19.12.2013 r. .
Zaskarżoną decyzją z dnia 21 stycznia 2014 roku Prezes Kasy Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego Oddział w
G. stwierdził ustanie ubezpieczenia społecznego rolników R. H. w zakresie ubezpieczenia emerytalno-rentowego,
wypadkowego, chorobowego, macierzyńskiego w okresach od 01 stycznia 1993 r. do 18 lipca 1993 r. , od 01 stycznia
1994 r. do 27 lipca 1994 r. , od 01 października 1994 r.
Niesporne, decyzja –k. 194 akt KRUS
Stan faktyczny Sąd ustalił na podstawie dokumentów zawartych w aktach pozwanego, których wiarygodności oraz
autentyczności nie kwestionowała żadna ze stron procesu. Sąd również nie znalazł podstaw do podważenia ich
wiarygodności z urzędu. Sąd uznał za wiarygodne i uczynił podstawą ustaleń faktycznych zeznania ubezpieczonego
jako spontaniczne, spójne i logiczne ; w szczególności doniosłe prawnie znaczenie miało przyznanie przez niego , że w
okresach 01 listopada 1992r. – 18 lipca 1993r., 02 listopada 1993r. – 27 lipca 1994r. faktycznie zawiesił i nie prowadził
działalności w zakresie działów specjalnych produkcji rolnej oraz, że faktycznie prowadzi pozarolniczą działalność
gospodarczą od maja 1994 r. do nadal.
Sąd zważył, co następuje :
Odwołanie ubezpieczonego R. H. należało oddalić.
W pierwszej kolejności należy podnieść, iż wobec bezspornego, przyznanego przez ubezpieczonego faktu
nieprowadzenia działów specjalnych – a tym samym działalności rolniczej – w okresie od 01 listopada 1992r. do 18
lipca 1993r. oraz od 02 listopada 1993r. do 27 lipca 1994r. ubezpieczony nie miał tytułu do objęcia go ubezpieczeniem
rolniczym w okresach od 01 stycznia 1993r. do 18 lipca 1993. i od 01 stycznia 1994r. do 27 lipca 1994r. zgodnie z
treścią art. 1, 7 ust 1 pkt 1 i 16 ust.1 pkt 1 ustawy z dnia 20.12.1990r. o ubezpieczeniu społecznym rolników w brzmieniu
ówcześnie obowiązującym ( Dz. U 1991.7.24).
Tym samym zasadne jest wyłączenie w powyższych okresach ubezpieczonego z ubezpieczenia społecznego rolników.
Odnośnie pozostałych okresów spornych ujętych w zaskarżonej decyzji Sąd zważył, że bezspornym także faktem jest
rozpoczęcie od dnia maja 1994r. i prowadzenie do dnia dzisiejszego działalności gospodarczej przez ubezpieczonego.
Należy podnieść, iż w momencie rozpoczęcia prowadzenia działalności gospodarczej, wnioskodawca nie miał
możliwości wyboru pomiędzy ubezpieczeniem w ZUS a ubezpieczeniem rolniczym w KRUS, gdyż taka możliwość nie
została wprowadzona do obowiązujących przepisów i obligatoryjnie, na podstawie art. 1 i art. 2 obowiązującej wówczas
ustawy z dnia 18 grudnia 1976r. o ubezpieczeniu społecznym osób prowadzących działalność gospodarczą oraz ich
rodzin (tj. Dz. U. z 1989r., Nr 46, poz.250 ze zm.), jako rolnik, prowadzący jednocześnie pozarolniczą działalność
gospodarczą, podlegał z mocy ustawy ubezpieczeniu społecznemu osób prowadzących działalność gospodarczą.
Po raz pierwszy rolnicy prowadzący działalność gospodarczą uzyskali prawo do wyboru ubezpieczenia na podstawie
art. 2 ustawy z dnia 12 września 1996r. o zmianie ustawy o ubezpieczeniu społecznym rolników (Dz. U. Nr 124, poz.
585 i Nr 155, poz. 771).
Zgodnie z tym przepisem, osoba, która w dniu 01 stycznia 1997r. łącznie spełniała następujące warunki: była rolnikiem
prowadzącym na własny rachunek działalność rolniczą jako posiadacz gospodarstwa rolnego powierzchni powyżej 1
ha przeliczeniowego lub dział specjalny produkcji rolnej bądź domownikiem stale pracującym w wym. gospodarstwie i
jednocześnie prowadziła działalność gospodarczą, podlegając ubezpieczeniu w ZUS (bezwzględny warunek zgłoszenia
prowadzenia działalności gospodarczej w ZUS najpóźniej w dniu 01 stycznia 1997r.), mogła złożyć oświadczenie o
chęci przejścia do ubezpieczenia społecznego rolników.
Jak wynika z akt sprawy - skarżący w dniu 01 stycznia 1997r. nie był rolnikiem - nie prowadził działu specjalnego
produkcji rolnej – nie zgłosił też prowadzonej pozarolniczej działalności gospodarczej w ZUS , zatem nie przysługiwało
mu prawo wyboru ubezpieczenia społecznego. Kolejna zmiana do ubezpieczenia rolników wprowadzona została z
chwilą dodania do ustawy z dnia 20.12.1990r. o ubezpieczeniu społecznym rolników (tj. Dz. U. z 2013r., poz. 1403)
artykułu 5a. Zgodnie z tym przepisem, w brzmieniu obowiązującym zarówno w okresie od 01.01.1997r. do dnia
01.05.2004r., jaki od dnia 02.05.2004r., rolnik podejmujący się prowadzenia pozarolniczej działalności gospodarczej
może pozostać w ubezpieczeniu rolników, jeżeli przed rozpoczęciem prowadzenia tej działalności nieprzerwanie
co najmniej 1 rok (obecnie 3 lata), podlega ubezpieczeniu rolniczemu z mocy ustawy. Wnioskodawca nie spełniał
także tych warunków, bowiem przed okresami prowadzenia działów specjalnych, tj. od 08 sierpnia 1997r. do 31
grudnia 1997r. i od dnia 01 stycznia 2000r. do nadal prowadził już nieprzerwanie od maja ( jeśli rozpatrywać wpis
do ewidencji) lub przynajmniej od sierpnia 1994r. działalność gospodarczą. Okoliczność prowadzenia działalności
gospodarczej od maja 1994r. potwierdził sam ubezpieczony zeznający w charakterze strony , pomimo podawania przez
jego pełnomocnika w pismach procesowych innych dat rozpoczęcia działalności gospodarczej, tj.: od 01 stycznia 1999
r. czy też przyjęcia przez pozwanego daty wynikającej z ewidencji podatników ujawnionej przez Urząd Skarbowy , tj.:
18 sierpnia 1994 r. Wspomniana data 01 stycznia 1999 r. ma związek z decyzją ZUS z dnia 07 marca 2014 r. , którą
organ rentowy objął Skarżącego obowiązkowym ubezpieczeniem od dnia 01.01.1999r., w związku z tym, że ustawa
z dnia 13.10.1998r. o systemie ubezpieczeń społecznych obowiązywała od dnia 01.01.1999r., a organ ten nie mógł
dokonać wcześniejszego objęcia .
Odnosząc się do zarzutów postawionych w odwołaniu, zgodzić się należy z twierdzeniem, że zadaniem pozwanego jest
prawidłowe ewidencjonowanie okresów podlegania ubezpieczeniu i opłacania składek przez ubezpieczonego rolnika.
Obowiązek ten możliwy będzie jednakże do wypełnienia, tylko w sytuacji ścisłej i rzetelnej współpracy rolnika z
organem rentowym. Zgodnie bowiem z art. 37 ust. 1 ustawy z dnia 20.12.1990r. o ubezpieczeniu społecznym rolników,
rolnik obowiązany jest nie czekając na wezwanie w ciągu 14 dni zgłaszać KRUS osoby podlegające ubezpieczeniu
w jego gospodarstwie oraz informować Kasę o okolicznościach mających wpływ na podleganie ubezpieczeniu i
o zmianach tych okoliczności. Wydanie zaskarżonej decyzji jest konsekwencją zaniechania po stronie Skarżącego
poinformowania pozwanego o prowadzeniu pozarolniczej działalności gospodarczej. Skarżący również samodzielnie
nie powiadomił pozwanego, o okresach zawieszenia prowadzenia działalności rolniczej. Przeciwnie w aktach organu
rentowego znajduje się bogata korespondencja Skarżącego do pozwanego zawierająca prośby o zastosowanie ulg
w spłacie nieopłacanych składek. Powyższe prowadzi do wniosku, iż intencją Wnioskodawcy nie było ujawnienie
okresów zaprzestania prowadzenia działalności rolniczej.
Bezpodstawny jest także zarzut skarżącego braku po stronie pozwanego podstaw prawnych do wydania decyzji
obejmującej okres wsteczny. Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 09.06.2008r. w sprawie II UK 312/07 stwierdził,
że rolniczy organ rentowy jest uprawniony do wydania decyzji korygującej z mocą wsteczną uprzednio ustalony
bezpodstawnie tytuł rolniczego ubezpieczenia społecznego w sytuacji, gdy ujawni fakt podlegania innemu
ubezpieczeniu społecznemu, a następnie brak rocznego nieprzerwanego ubezpieczenia rolniczego.
Wydanie zaskarżonej decyzji było konieczne tym bardziej , że pozwany stwierdził brak po stronie wnioskodawcy tytułu
do objęcia ubezpieczeniem rolników w okresach zawieszenia prowadzenia działów specjalnych, wyszczególnionych
w decyzji. Ubezpieczony zeznając w charakterze strony nie kwestionował, że nie prowadził działów specjalnych w
ujawnionych w ewidencji organu podatkowego okresach zawieszenia.
Wbrew argumentom skarżącego, sam fakt opłacania składek na ubezpieczenia społeczne rolników w okresie
zawieszenia działów specjalnych, tj. bez podstawy prawnej do objęcia ubezpieczeniem społecznym rolników, nie rodzi
tytułu prawnego do objęcia ubezpieczeniem rolnym.
Bezpodstawne jest zatem żądanie wnioskodawcy objęcia go ubezpieczeniem społecznym rolników w okresach
wskazanych w decyzji, obejmujących czasokres od 01 stycznia 1993 r. do 31 grudnia 1998r.
Pozwany organ rentowy nie może objąć skarżącego w spornych okresach przed dniem 01 stycznia 1999r.
ubezpieczeniem rolników, w sytuacji kiedy ten miał zawieszone prowadzenie działów specjalnych, czyli nie spełniał
on warunków art. 7 i 16 ustawy z dnia 20.12.1990r. o ubezpieczeniu społecznym rolników, aby podlegać temu
ubezpieczeniu (nie był rolnikiem). Zgodnie bowiem z treścią przepisu artykułu 7 ust. 1 ustawy tejże ustawy,
ubezpieczeniu wypadkowemu, chorobowemu i macierzyńskiemu podlega z mocy ustawy rolnik, którego gospodarstwo
obejmuje obszar użytków rolnych powyżej 1 ha przeliczeniowego lub dział specjalny, i domownik tego rolnika - jeżeli
rolnik ten rolnik lub domownik nie podlega innemu ubezpieczeniu społecznemu lub nie ma ustalonego prawa do
emerytury lub renty albo nie ma ustalonego prawa do świadczeń z ubezpieczeń społecznych. W myśl artykułu 16 ust.
1.pkt 1 tej ustawy, rolnik, którego gospodarstwo obejmuje obszar użytków rolnych powyżej 1 ha przeliczeniowego lub
dział specjalny, podlega z mocy ustawy ubezpieczeniu emerytalno – rentowemu, jednakże w myśl ust.3 tegoż artykułu
przepisu ust. 1 nie stosuje się do osoby, która podlega innemu ubezpieczeniu społecznemu lub ma ustalone prawo do
emerytury lub renty, lub ma ustalone prawo do świadczeń z ubezpieczeń społecznych.
W związku z treścią art. 3a ustawy z dnia 20 grudnia 1990 r. o ubezpieczeniu rolników w brzmieniu obowiązującym do
dnia 01 października 2009 r., - ubezpieczenie ustawało z końcem kwartału, w którym ustały okoliczności uzasadniające
podleganie ubezpieczeniu, zaskarżona decyzja stwierdzająca ustanie ubezpieczenia społecznego rolników R. H. za
okres zawieszenia prowadzenia działów produkcji rolnej , tj.: od 01 stycznia 1993 r. do 18 lipca 1993 r. , od 01 stycznia
1994 r. do 27 lipca 1994 r. , od 01 października 1994 r. oraz od 01 października 1994 r. w związku z prowadzeniem
działalności gospodarczej- odpowiada prawu.
Mając na uwadze powyższe okoliczności, Sąd, na podstawie art. 47714 § 1 k.p.c. w związku z powyżej powołanymi
przepisami, oddalił odwołanie.
SSO Magdalena Graul
ZARZĄDZENIE
1. odnotować w kontrolce uzasadnień,
2. odpis wyroku wraz z uzasadnieniem doręczyć ubezpieczonemu, z pouczeniem,
3. przedłożyć z wpływem apelacji lub za 21 dni z zpo.
SSO Magdalena Graul