Wielkopolski Ośrodek Koordynujący Program Profilaktyki Raka Pie

Program Profilaktyki
Raka Piersi
Wojewódzki Ośrodek Koordynujący Populacyjny Program
Wczesnego Wykrywania Raka Piersi
dla Wielkopolski i części Ziemi Lubuskiej
(Wielkopolskie Centrum Onkologii)
13.06.2006 r.
Najczęstsze nowotwory złośliwe w
Polsce w 2003 r. (zachorowalność)











Mężczyźni
płuco
15 762
gruczoł krokowy 5 832
pęcherz moczowy 4015
okrężnica
3840
żołądek
3572
odbytnica
2790
nerka
2276
krtań
2186
trzustka
1743
mózg
1384
Kobiety
pierś
11 733
płuco
4781
trzon macicy
3953
okrężnica
3620
szyjka macicy
3439
jajnik
3371
odbytnica
2061
żołądek
1973
trzustka
1631
nerka
1531
Najczęstsze nowotwory złośliwe w
Polsce w 2003 r. (umieralność)











Mężczyźni
płuco
16 335
żołądek
3677
gruczoł krokowy 3390
okrężnica
2987
pęcherz moczowy 2284
trzustka
2016
nerka
1459
krtań
1408
odbytnica
1256
mózg
1253
Kobiety
pierś 4942
płuco 4700
okrężnica 2883
jajnik 2271
żołądek
2094
trzustka
2001
szyjka macicy 1825
pęch. żółciowy 1173
mózg
1171
odbytnica 1011
1. Nowotwory złośliwe piersi u
kobiet – kilka słów o epidemiologii
 W Polsce co roku zachoruje na nowotwór
piersi około 12 000 kobiet (z czego około
1200 w Wielkopolsce).
 W Polsce co roku z powodu nowotworu
piersi umiera prawie 5 000 kobiet (z
czego 450 w Wielkopolsce)
Liczba zarejestrowanych zachorowań i
zgonów na nowotwór piersi w Polsce w
latach 1963-2003.
zachorowalność
umieralność
14000
11733
12000
liczba bezwględna
10000
8416
8000
5386
6000
4012
4942
4000
3664
2476
4381
2669
2000
1587
0
1963
1973
1983
rok
1993
2003
Zmiany w zachorowalności i
umieralności na nowotwór piersi
u kobiet.
wpółcz.
surowy
współcz.
standar.
2003 rok Wielkopl.
liczby
bezwzgl.
wpółcz.
surowy
współcz.
standar.
liczby
bezwzgl.
wpółcz.
surowy
współcz.
standar.
liczby
bezwzgl.
wpółcz.
surowy
współcz.
standar.
liczby
bezwzgl.
1963 rok Polska
ZACHOROWANIA
1993 rok Polska
2003 rok Polska
na 100 000
na 100 000
na 100 000
na 100 000
2476 15,7 14,6 8416 42,6 32,3 11733 59,6 40,2 1205 69,7 47,8
Zmiany w zachorowalności i
umieralności na nowotwór piersi
u kobiet.
2003 rok Wielkopl.
liczby
bezw zgl.
wpółcz.
surowy
współcz.
standar.
liczby
bezw zgl.
wpółcz.
surowy
współcz.
standar.
liczby
bezw zgl.
wpółcz.
surowy
współcz.
standar.
liczby
bezw zgl.
wpółcz.
surowy
współcz.
standar.
1963 rok Polska
ZGONY
1993 rok Polska
2003 rok Polska
na 100 000
na 100 000
na 100 000
1587 10,0 9,3 4381 22,2 15,7 4942 25,1 15,0 450
na 100 000
26,0 15,8
Przyrost liczby zachorowań na
nowotwory złośliwe wynika z trzech
głównych przyczyn:



Zwiększenie liczby ludności Polski (1950 r.
25 milionów, 2003 r. ponad 38 milionów).
Zmian w strukturze wieku, a przede
wszystkim zwiększenia liczby ludności po 65
roku życia (w 1965 r. 2,1 miliony ludności tj.
7% stanowiły osoby po 65 r.ż., w 2003 r.
prawie 5 milionów tj. 13%).
Zwiększenie ekspozycji na czynniki
rakotwórcze i rozpowszechnienie zachowań
sprzyjających rozwojowi raka.
Populacja kobiet (wszystkie przedziały
wiekowe) w poszczególnych województwach w
2003 r.
Populacja kobiet (wszystkie grupy
wiekowe) w poszczególnych regionach
i krajach w 2003 r.
12
11
liczba populacji kobiet (w mln.)
10
8
6
4
2,7
2,3
1,8
2
1,7
1,5
0,9
0
Teksas
Słowacja
Norwegia
Nowa
Zelandia
państwo/region
Wielkopolska Australia Płd. Irlandia Płn.
Liczba zarejestrowanych przypadków
zachorowania na raka piersi wśród kobiet w
Wielkopolsce w latach 1985-2003
1400
1316
1200
1217 1204 1205
1100
Liczba przypadków
1000
1006 997
800
822
802
600
675
624
689
715
652
843
1151
1043
870
700
400
200
0
1985 1986 1987 1988 1989 1990 1991 1992 1993 1994 1995 1996 1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003
Rok
Analiza wojewódzka
 Nowotwory złośliwe piersi u kobiet
występują częściej w populacji miejskiej
niż wiejskiej (wskaźnik miasto/wieś
wynosi 1.49)
 Zwraca uwagę obserwowane od wielu lat
zjawisko wysokiego zagrożenia
nowotworami złośliwymi sutka w
populacji kobiet w województwie
wielkopolskim (źródło-”Nowotwory złośliwe w Polsce”; W.A. Zatoński 1993,
Współczynniki surowe zachorowalności na raka
piersi dla kobiet (wszystkie grupy wiekowe) w
poszczególnych regionach i krajach w 2003 r.
140
125
121,2
120
117
108,6
wartość współczynnika
100
80
73,8
69,7
59,6
60
45,6
40
20
0
Australia Płd.
Nowa
Zelandia
Irlandia Płn.
Teksas
Norwegia
państwo/region
Wielkopolska
Polska
Słowacja
Współczynniki surowe umieralności na raka
piersi dla kobiet (wszystkie przedziały) w
poszczególnych regionach i krajach w 2003 r.
40
36,3
34,1
35
31,06
30,9
wartość współczynnika
30
26,1
25,1
25
24,3
18,4
20
15
10
5
0
Irlandia Płn.
Nowa
Zelandia
Norwegia
Australia Płd.
Wielkopolska
państwo/region
Polska
Teksas
Słowacja
Współczynnik śmiertelności (iloraz zgonów do
zachorowań) na raka piersi w Wielkopolsce i
Polsce w latach 1999-2003
rok
1999
2000
2001
2002
2003
współczynnik na 100 000
wskaźnik
śmiertelności
zachorowalności
umieralności
Wielkopolska Polska Wielkopolska Polska Wielkopolska Polska
66,30
54,90
27,60
22,90
0,42
0,42
75,40
59,70
27,50
23,70
0,36
0,40
70,09
61,00
27,40
24,30
0,39
0,40
69,02
61,50
27,00
24,50
0,39
0,40
69,67
59,60
26,10
25,10
0,37
0,42
Współczynnik śmiertelności na raka piersi w
Polsce i Wielkopolsce w latach 1999-2003
Wielkopolska
Polska
0,43
0,42
Wartość współczynnika
0,41
0,40
0,39
0,38
0,37
0,36
0,35
0,34
0,33
1999
2000
2001
Rok
2002
2003
2. Wybór kohorty wiekowej
populacji kobiet przewidzianych do
badań skriningowych.
 „Skriningiem obejmuje się tę część
populacji, w której występuje największe
ryzyko zachorowania na chorobę
nowotworową określonego narządu”
(R.Kordek „ONKOLOGIA. Podręcznik dla
studentów i lekarzy. MP 2003).
 Warunkiem skuteczności skriningu jest
jego masowość i długoterminowość.
 Zgodnie z zaleceniem komisji ekspertów UE
skriningiem mammograficznym należy objąć
kobiety wyłącznie w wieku 50-69 lat, a badanie
trzeba wykonywać co 2, 3 lata.
 Wg danych GUS (stan na dzień 30.06.2005 r.)
W Wielkopolsce populacja kobiet w wieku 5069 lat (tj. roczniki 1937-1956) wynosi 395 814.
 W grupie 50-69 lat jest około 6 900 kobiet
chorych na raka piersi.
 Liczba badań planowana przez WOW NFZ do
realizacji na rok 2006 – 98 486, co po odjęciu z
populacji kobiet już chorych na nowotwór piersi
stanowi ponad 25%.
Czy warto regularnie badać piersi?
3. Cel istnienia WOK
Celem istnienia 16 WOK PPWWRP jest:
 koordynacja,
 monitorowanie,
 sprawowanie nadzoru nad programem
profilaktyki raka piersi na podległym
terenie.
Realizacja zadania ma prowadzić do:
- stworzenia wraz z WOW NFZ systemu
umożliwiającego wieloletnie, ciągłe
prowadzenie aktywnego skriningu,
- poprawy zgłaszalności kobiet na badania
mammograficzne,
- zwiększenia świadomości kobiet w zakresie
profilaktyki raka piersi,
- monitorowania losów pacjentek z wykrytymi
zmianami nowotworowymi,
- zagwarantowania maksymalnego i
efektywnego wykorzystania środków
finansowych, przeznaczonych na profilaktykę
raka piersi,
Najważniejszy cel programu:
 zmniejszenie współczynnika zachorowalności i
umieralności na nowotwory piersi wśród kobiet,
 zwiększenie liczby nowotworów wykrywanych
we wczesnych stadiach zaawansowania, co
daje pacjentkom szanse całkowitego
wyleczenia, uratowania piersi ! (w Niemczech
68% operacji to operacje oszczędzające, w
Polsce wykonuje się zaledwie 3% takich
operacji) krótszy czas hospitalizacji i
nieobecności w pracy, zdecydowanie niższe
koszty leczenia (źródło „SZ” Nr SI-54/2005 (3452-3455))
Po co w ogóle WOK-i?
 Dotychczasowe inwestycje budżetu państwa w
nieskoordynowane, niepopulacyjne programy
aktywnej lub, co było częstym zjawiskiem,
biernej profilaktyki, nie przynosiły
spodziewanych efektów w postaci obniżenia
współczynnika zachorowalności i umieralności
na raka piersi.
 Co gorsza, przy ograniczonych możliwościach
finansowych, część środków i tak wracała do
budżetu NFZ. W 2002 ośrodki wykorzystały
tylko 87% środków przewidzianych na
profilaktykę raka piersi.
Jak chcemy realizować
nasze zadania?
 WIEDZA O REALIZACJI PROGRAMU
(współpraca z NFZ i ośrodkami realizującymi program),
 POPRAWA JAKOŚCI ŚWIADCZEŃ,
 PODNOSZENIE KWALIFIKACJI KADRY,
 PROFILAKTYKA I PROMOCJA ZDROWIA
propagowanie zdrowego stylu życia i samobadania
piersi wśród kobiet,
 SZKOLENIA DLA LEKARZY POZ, PIELĘGNIAREK I
POŁOŻNYCH ŚRODOWISKOWYCH.
 PROMOCJA PROGRAMU (wraz z WOW
NFZ oraz władzami samorządowymi i
kościelnymi poprzez akcję medialną,
wydrukowanie ulotek reklamowych,
plakatów, wystąpienia w lokalnej
telewizji)
 INFORMACJA (telefon informacyjny o
programie 061 8850 635)
 STRONA INTERNETOWA www.wco.pl