Co z tą ko ro zją? (3)

miesięcznik informacyjno-techniczny
8 (192), sierpień 2014
Co z tą korozją? (3)
Agresywny
chlorek
W systemach instalacyjnych ryzyko wystąpienia korozji jest bardzo
duże. Wpływ na to ma kilka czynników, takich jak np. rodzaj zastosowanych materiałów, sposób ich połączenia, rodzaj transportowanego medium i warunki otoczenia.
Cykl moich artykułów („Magazyn
Instalatora” 4/2014 „Zżeranie rury”,
XX-XX, 5/2014 „Warstwa ochronna” przyp. red.) ma na celu przybliżyć
czytelnikom problem występowania korozji metali w instalacjach i
związane z tym zjawiskiem zagrożenia oraz skutki ekonomiczne.
Systemy otwarte
Wiadomo już, że korozji ulega każdy metal i stop, z którego produkowane są elementy instalacji. Różne są tylko rodzaje korozji oraz jej intensywność. Wiedząc zatem, jaki materiał zastosujemy, możemy ochronić go przed
tym niekorzystnym zjawiskiem już na
etapie montażu. Aby zminimalizować
niszczycielską siłę korozji, przestrzegajmy kilku prostych zasad, które
uchronią instalację przed awarią oraz
kłopotliwymi i kosztownymi remontami. Praktyka wskazuje, iż podczas
montażu instalacji pracujących głównie w systemach otwartych nie powinno się łączyć bezpośrednio stali szlachetnej ze stalą ocynkowaną. Jeżeli zachodzi taka konieczność, należy zamontować kształtkę dystansową z brązu lub mosiądzu, dzięki której odstęp
pomiędzy elementem konstrukcyjnym ze stali ocynkowanej a elementem ze stali szlachetnej będzie odpowiadał przynajmniej zewnętrznej średnicy rury. W przypadku konieczności
połączenia stali szlachetnej z miedzią,
brązem lub mosiądzem nie należy znacząco przekraczać w dół minimalnego
stosunku powierzchni mających kontakt z wodą. Oznacza to, że stosunek
całkowitej powierzchni miedzi do całkowitej powierzchni stali nierdzewnej
w instalacji powinien wynosić min.
18
2%. Możliwe jest natomiast bezpośrednie łączenie miedzi ze stalą ocynkowaną z zachowaniem reguły przepływu, która mówi, iż miedź - patrząc
w kierunku przepływu wody - zawsze
powinna być umieszczona za elementami instalacji ze stali ocynkowanej.
Inaczej ocynkowana stal zagrożona byłaby korozją wżerową powodowaną
przez odkładanie się jonów miedzi na
powierzchni rur ze stali ocynkowanej.
Systemy zamknięte
W układach zamkniętych wykorzystujących wodę w znacznym stopniu
pozbawioną tlenu, jak np. instalacje
c.o., solarne, ryzyko powstawania korozji jest znacznie mniejsze. W tym
przypadku możliwe są kombinacje różnych metali (miedź, stal niestopowa,
stal szlachetna itp.) w dowolnej kolejności. Niemniej jednak dobrze wziąć
pod uwagę, że do układów zamkniętych może zawsze dostać się tlen.
Czynniki zewnętrzne
Instalacje zagrożone są również korozją wywołaną czynnikami zewnętrznymi. W zależności od środowiska, w
jakim przebiegać ma instalacja, należy wziąć pod uwagę ryzyko wystąpienia korozji i podjąć wszystkie możliwe
środki zaradcze. Na przykład w przypadku instalacji ułożonej w ziemi
wszystkie elementy powinny zostać
zabezpieczone przed uszkodzeniami
mechanicznymi (które mogą stać się
źródłem późniejszej korozji) poprzez
umieszczenie w rurze ochronnej. Ziemia stanowi bowiem środowisko korozyjne, w którym korozja przebiega jako proces elektrochemiczny. Szybkość
procesu korozji zależy od jej wilgotności i zasolenia. Przy dużej wilgotności
tlen może dyfundować tylko przez
wodę, co jest procesem bardzo powolnym, a więc szybkość korozji będzie
niewielka. Zjawisko takie występuje
np. poniżej poziomu wód gruntowych.
Jeśli tylko część porów w glebie jest
wypełniona wodą, np. powyżej poziomu wód gruntowych, to tlen przenika
na drodze dyfuzji w fazie gazowej. Jest
to relatywnie szybszy proces, zatem
szybkość korozji też będzie większa.
W związku z tym elementy z metalu, głównie rury, wymagają ponadto
zastosowania ochrony przed zewnętrznymi czynnikami mogącymi
powodować korozję poprzez nałożenie powłok ochronnych, np. malowanie farbą antykorozyjną. Alternatywą
może być zastosowanie powłok galwanicznych. Można w tym celu zastosować cynkowanie ogniowe powierzchni zewnętrznej, co w zależności od
klimatu zagwarantuje trwałą ochronę
antykorozyjną na długi czas. Równoważną ochronę antykorozyjną w stosunku do cynkowania ogniowego może zapewnić powłoka grubości 7-15
um powstała w wyniku cynkowania
galwanicznego powierzchni.
Należy jednak zwrócić uwagę, iż np.
w obrębie punktów mocowania przewodów lub przepustów rzadko da się
uzyskać jednolitą, ciągłą powłokę zabezpieczającą. Miejsca pozbawione
powłoki z reguły narażone są na zwiększony atak korozji. Dlatego nie zaleca
się nakładania powłok ochronnych na
już zmontowanych instalacjach.
Generalnie instalacje wykonane ze
stali szlachetnej układane pod tynkiem nie wymagają dodatkowej ochrony przeciwkorozyjnej, o ile otaczające
je materiały budowlane pozbawione są
dodatków zawierających chlorek (np.
domieszek przeciwmrozowych). Natomiast te same instalacje układane
na tynku należy zabezpieczyć antykorozyjnie, jeżeli będą eksploatowane w
www.instalator.pl