4. W świecie pieniądza
Transkrypt
4. W świecie pieniądza
4. W œwiecie pieni¹dza Lekcja wyjaœnia, dlaczego ludzie u¿ywaj¹ pieni¹dza jako œrodka u³atwiaj¹cego wymianê. Przedstawia rodzaje pieni¹dza i pokazuje jego kluczow¹ rolê w gospodarce rynkowej. Zajêcia prezentuj¹ funkcje realizowane przez bank centralny i banki komercyjne w gospodarce, ukazuj¹c tak¿e wybrane problemy zwi¹zane z kryzysem bankowo-finansowym. Uczniowie i uczennice poznaj¹ równie¿ najwa¿niejsze operacje bankowe, w tym: przyjmowanie wk³adów oszczêdnoœciowych i lokat terminowych, prowadzenie rachunków bankowych, udzielanie kredytów. Ucz¹ siê porównywaæ oferty ró¿nych banków. CELE LEKCJI WYNIKAJ¥CE Z PODSTAWY PROGRAMOWEJ Uczeñ: 25.2) podaje przyk³ady racjonalnego i nieracjonalnego gospodarowania; stosuje zasady racjonalnego gospodarowania w odniesieniu do w³asnych zasobów (np. czasu, pieniêdzy); 25.4) wyjaœnia dzia³anie prawa poda¿y i popytu oraz ceny jako regulatora rynku; analizuje rynek wybranego produktu i wybranej us³ugi; 27.1) przedstawia na przyk³adach funkcje i formy pieni¹dza w gospodarce rynkowej; 27.2) wyjaœnia, czym siê zajmuj¹: bank centralny, banki komercyjne, gie³da papierów wartoœciowych; 158 C z ³ o w i e k w g o s p o d a r c e r y n k o w e j 27.3) wyszukuje i zestawia ze sob¹ oferty ró¿nych banków (konta, lokaty, kredyty, fundusze inwestycyjne); wyjaœnia, na czym polega oszczêdzanie i inwestowanie. PO ZAJÊCIACH UCZEÑ/UCZENNICA POTRAFI • okreœliæ, jakie funkcje pe³ni pieni¹dz; • wymieniæ i scharakteryzowaæ ró¿ne formy pieni¹dza funkcjonuj¹ce we wspó³czesnym œwiecie; • wyjaœniæ pojêcia: bank komercyjny, bank centralny, depozyt, stopa procentowa, kredyt, gie³da papierów wartoœciowych; • wymieniæ podstawowe operacje prowadzone przez banki handlowe; • oceniæ korzyœci wynikaj¹ce z us³ug banku dla przedsiêbiorstw i gospodarstw domowych; • znaleŸæ i porównaæ oferty ró¿nych banków oraz funduszy inwestycyjnych. METODY PRACY • rozmowa nauczaj¹ca • miniwyk³ad • praca w parach • praca z tekstem • gra symulacyjna ŒRODKI DYDAKTYCZNE • przyniesione przez uczniów ulotki reklamuj¹ce oferty ró¿nych banków (lub informacje na ten temat zebrane w internecie) JAK PRZEPROWADZIÆ ZAJÊCIA? WPROWADZENIE Zeszyt ćwiczeń 2 s. 51 ćw. 1 1. „Krótka historia pieni¹dza” (miniwyk³ad). Poproœ uczniów i uczennice, aby wymienili ró¿ne przedmioty, które pe³ni³y kiedyœ funkcjê pieni¹dza. Nastêpnie krótko przedstaw im informacje z tekstu „Krótka historia pieni¹dza” (cz. 2., s. 122), podaj¹c przyk³ady waluty w dawnych czasach oraz wspó³czeœnie wystêpuj¹ce rodzaje pieni¹dza. 2. „Funkcje pieni¹dza” (praca z tekstem, praca w parach). Poleæ, aby zapoznali siê najpierw z tekstem „Funkcje pieni¹dza” (ramka na s. 123), a nastêpnie wykonali w parach æwiczenie „Jaka to funkcja?” (s. 123). ROZWINIÊCIE Zeszyt ćwiczeń 2 s. 51 ćw. 2 3. „Banki, depozyty, kredyty” (rozmowa nauczaj¹ca, miniwyk³ad). Odwo³uj¹c siê do wiedzy uczniów, poproœ, by wymienili inne bezgotówkowe œrodki p³atnicze. W razie trudnoœci zapytaj, czy ich rodzice posiadaj¹ np. wk³ady oszczêdnoœciowe albo lokaty bankowe. Uœwiadom, ¿e pe³ni¹ one rolê pieni¹dza – s¹ œrodkami zap³aty i przechowywania wartoœci. Wyjaœnij, ¿e banki to instytucje, które s¹ poœrednikami finansowymi pos³uguj¹cymi siê w³aœnie pieni¹dzem bezgotówkowym. Zapytaj, sk¹d banki bior¹ pieni¹dze, do jakich celów ich u¿ywaj¹ oraz dlaczego ich dzia³alnoœæ przynosi zysk. Uzupe³nij wypowiedzi uczniów, odwo³uj¹c siê do tekstu „Banki, depozyty i kredyty” (cz. 2., s. 124–125). Wyjaœnij, w jaki C z ³ o w i e k w g o s p o d a r c e r y n k o w e j sposób funkcjonuj¹ banki komercyjne (handlowe), które po¿yczaj¹ pieni¹dze od klientów, zapisuj¹c na ich konto wk³ad bankowy, czyli sumê, jak¹ bank jest winien. Powiedz te¿, ¿e poza bankami komercyjnymi w ka¿dym kraju istnieje bank centralny, którego zadaniem jest realizowanie polityki pieniê¿nej pañstwa, w tym emisja pieni¹dza, dbanie o jego wartoœæ, ustalanie oficjalnych kursów walut oraz stóp procentowych. Zapytaj, czy wiedz¹, jak nazywa siê ten bank w Polsce (Narodowy Bank Polski) i kto jest jego prezesem. Poleæ zapoznanie siê z tekstem „Bank centralny i banki komercyjne” (ramka na s. 125); warto dodaæ, ¿e bank centralny udziela tak¿e licencji na prowadzenie dzia³alnoœci innym bankom. Poproœ, ¿eby uczniowie uzasadnili sens istnienia banku centralnego, a w ci¹gu najbli¿szych kilku tygodni poszukali w œrodkach masowego przekazu przyk³adów dzia³añ NBP. 4. „Gie³da i fundusze inwestycyjne” (praca z tekstem, gra symulacyjna). Poproœ uczniów, aby zapoznali siê z tekstem „Gie³da i fundusze inwestycyjne” (cz. 2., s. 127). Nastêpnie, pracuj¹c w parach, maj¹ przeanalizowaæ wykresy zamieszczone na s. 128. Niech ka¿dy z nich spróbuje wyjaœniæ koledze lub kole¿ance, jakie informacje mo¿na z nich odczytaæ. Mo¿esz tak¿e zaproponowaæ uczniom udzia³ w symulacji „Gramy na gie³dzie” (cz. 2., s. 127). Poinformuj krótko, na czym polegaæ bêdzie gra, oraz przedstaw zadanie do wykonania (instrukcja w podrêczniku – s. 127). 5. „Gdzie oszczêdzaæ, gdzie wzi¹æ kredyt?” (analiza informacji). Poleæ uczniom, aby na podstawie informacji uzyskanych w ró¿nych bankach spróbowali ustaliæ: a) w jakim banku najkorzystniej jest lokowaæ swoje oszczêdnoœci? b) w którym banku najlepiej wzi¹æ kredyty: studencki, samochodowy oraz kredyt hipoteczny. Zwróæ uwagê, ¿e z punktu widzenia kredytobiorcy istotna jest nie tylko wysokoœæ oprocentowania, ale tak¿e rodzaj wymaganych zabezpieczeñ (np. ¿yranci, wymagana wysokoœæ zarobków, ubezpieczenie na ¿ycie) – patrz: æwiczenie na s. 126. ZAKOÑCZENIE 6. „Zagadka ekonomiczna” (praca w parach). Zaproponuj uczniom i uczennicom, aby rozwi¹zali zagadkê ekonomiczn¹ na s. 126, a w¹tpliwoœci skonsultowali najpierw z s¹siedni¹ par¹, a dopiero potem – z nauczycielem. 7. „Porównaj fundusze” – praca domowa. Poleæ, aby uczniowie i uczennice poszukali w internecie informacji na temat 2–3 wybranych funduszy inwestycyjnych (funduszy akcyjnych oraz funduszy stabilnego wzrostu i obligacji), których udzia³y mo¿na kupiæ w Polsce. Jakie zyski przynios³y one w ci¹gu ubieg³ego roku? Poproœ, by siê zastanowili, która z tych inwestycji wi¹¿e siê z wiêkszym ryzykiem i dlaczego (æwiczenie na s. 128). ÆWICZENIA DODATKOWE « „Inflacja, czyli gdy pieni¹dz traci na wartoœci” (rozmowa nauczaj¹ca, praca z tekstem). Zapytaj uczniów i uczennice, co oznaczaj¹ pojêcia „inflacja” i „deflacja”. Nastêpnie poproœ, aby przeczytali tekst na s. 123 mówi¹cy o obu tych zjawiskach. Wyjaœnij, najlepiej na przyk³adach, jakie s¹ skutki inflacji. 159 Zeszyt ćwiczeń 2 s. 51 ćw. 3 160 C z ³ o w i e k w g o s p o d a r c e r y n k o w e j « „Zareklamuj bank” (praca w parach). Zaproponuj uczniom i uczennicom, aby opracowali w parach krótk¹ gazetow¹ reklamê banku informuj¹c¹ o operacjach, których mo¿na w nim dokonaæ, oraz korzystnych warunkach oszczêdzania i zaci¹gania kredytów (æwiczenie na s. 126). Zanim przyst¹pi¹ do pracy, poproœ, aby przyjrzeli siê reklamom ró¿nych banków przyniesionym na lekcjê. Wyjaœnij, ¿e do 1989 roku w Polsce dzia³a³y tylko banki pañstwowe. Obecnie wszystko siê zmieni³o – banki zosta³y sprywatyzowane (choæ skarb pañstwa zachowa³ w nich zwykle znacz¹ce udzia³y), powsta³o kilka nowych banków prywatnych, na nasz rynek wesz³y tak¿e wielkie banki zagraniczne. « „Pieni¹dze rz¹dz¹ œwiatem?” – praca domowa dla chêtnych (wypowiedŸ pisemna). Zaproponuj uczniom i uczennicom napisanie krótkiej pracy, w której podzieliliby siê swoimi opiniami na temat wp³ywu pieni¹dza na nasze ¿ycie (æwiczenie na s. 128). « „Nierównoœci gro¿¹ œwiatu” (praca w parach). Poproœ uczniów i uczennice, by zastanowili siê nad przyczynami nierównoœci dochodowych na œwiecie (dlaczego w jednych krajach s¹ wiêksze, a w innych mniejsze) oraz poszukali rozwi¹zania, jak je zmniejszyæ (æwiczenie na s. 126).