113 Jozefowski_Layout 1
Transkrypt
113 Jozefowski_Layout 1
ed . 1 Wydział Nauk o Zdrowiu, Katedra Fizjoterapii, Akademia Medyczna, Wrocław Wydział Fizjoterapii, Katedra Kultury Fizycznej Osób Niepełnosprawnych, Akademia Wychowania Fizycznego Wrocław 1 Faculty of Health Science, Department of Physiotherapy, Wroclaw Medical University 2 Faculty of Physiotherapy, Department of Physical Culture of People with Disabilities, University School of Physical Education, Wroclaw 2 Wpływ turnusu Aktywnej Rehabilitacji na sprawność funkcjonalną osób po uszkodzeniu rdzenia kręgowego w odcinku szyjnym ibu dis tr Effect of an inpatient Active Rehabilitation programme on functional performance of patients following a cervical spinal cord injury on ly - Słowa kluczowe: uszkodzenie rdzenia kręgowego, Aktywna Rehabilitacja, sprawność funkcjonalna, SCIM Key words: spinal cord injury, Active Rehabilitation, functional performance, SCIM STRESZCZENIE pe rso na lu se Wstęp. Celem pracy była ocena skuteczności jednorazowego turnusu Aktywnej Rehabilitacji na sprawność funkcjonalną osób z wysokim uszkodzeniem rdzenia kręgowego. Materiał i metody. Badaniami objęto grupę 23 mężczyzn z tetraplegią z powodu uszkodzenia rdzenia kręgowego w odcinku szyjnym, w wieku 17 – 30 lat. Pierwszą grupę stanowiły osoby z uszkodzeniem na wysokości C6 (n=22), drugą – na wysokości C7 (n=11). Do oceny funkcjonalnej tych osób zastosowano Rdzeniowy Pomiar Niezależności – Spinal Cord Independence Measure (SCIM). Pacjenci byli oceniani bezpośrednio przed rozpoczęciem turnusu (BADANIE I) oraz po jego zakończeniu (BADANIE II). Wyniki. W grupie C6 wartość średnia SCIM wzrosła z 32,8 do 43,5, a w grupie C7 odpowiednio z 43,7 do 53,9. Wzrost wartości SCIM zaobserwowano w obu grupach w każdym z badanych obszarów, tj.: opieki własnej, oddychania i kontroli zwieraczy, poruszania się w pomieszczeniu i poruszania zewnętrznego. Wnioski. Czternastodniowy turnus Aktywnej Rehabilitacji wydaje się mieć istotny wpływ na poprawę sprawności funkcjonalnej pacjentów po uszkodzeniu rdzenia kręgowego na poziomie C6 i C7 we wszystkich badanych aspektach, nawet wówczas, gdy od uszkodzenia minął dość długi okres (14-17 miesięcy). SUMMARY is c op y is for Background. The study aimed to evaluate the effectiveness of a single administration of an inpatient programme of Active Rehabilitation on the functional performance of people with high spinal cord injury. Material and methods. The study involved 23 men between the ages of 17 and 30 years with tetraplegia due to spinal cord injury in the cervical segment. Group 1 was composed of patients with damage at the level of C6 (n = 22), and Group II consisted of patients with damage at the level of C7 (n = 11). Patients were evaluated immediately before the beginning of the programme (TEST I) and on its completion (TEST II) using the Spinal Cord Independence Measure (SCIM) scale. Results. Mean SCIM increased from 32.8 to 43.5 in the C6 group, and from 43.7 to 53.9 in the C7 group. Improved SCIM scores were noted in both groups in all of the domains surveyed: self-care, respiration and sphincter management, and indoor and outdoor mobility. Conclusions. A fourteen-day inpatient programme of Active Rehabilitation appeared to have a significant impact on improving functional performance in the patients after spinal cord injury at the C6 and C7 level in all aspects examined, even when the damage had occurred 14-17 months before the treatment began. Liczba słów/Word count: 5295 Tabele/Tables: 0 Ryciny/Figures: 5 Adres do korespondencji / Address for correspondence Piotr Józefowski 52-013 Wrocław, ul. Opolska 121 D/15 Tel.: 888 531 300, (71) 78-40-186, fax.: (71) 78-40-182, e-mail: [email protected] Th This copy is for personal use only - distribution prohibited. - Piotr Józefowski1(A,B,D,E,F), Rafał Szafraniec2(C,D,E,F), Jan Szczegielniak2(E,F) tio np roh ibit This copy is for personal use only - distribution prohibited. Author’s Contribution A – Study Design B – Data Collection C – Statistical Analysis D – Data Interpretation E – Manuscript Preparation F – Literature Search G – Funds Collection This copy is for personal use only - distribution prohibited. - Zaangażowanie Autorów A – Przygotowanie projektu badawczego B – Zbieranie danych C – Analiza statystyczna D – Interpretacja danych E – Przygotowanie manuskryptu F – Opracowanie piśmiennictwa G – Pozyskanie funduszy © MEDSPORTPRESS, 2011; 1(4); Vol. 11, 21-29 Piśmiennictwo/References: 27 Otrzymano / Received Zaakceptowano / Accepted 14.09.2010 r. 28.11.2010 r. - This copy is for personal use only - distribution prohibited. Fizjoterapia Polska ARTYKUŁ ORYGINALNY / ORIGINAL ARTICLE 21 is c op y is for pe rso na lu se on ly - dis tr ibu tio np roh ibit ed . BACKGROUND The annual global incidence of spinal cord injury (SCI) has been estimated at 25-30 per one million population. Accurate data for the Polish population are not available, and the number of patients with spinal injuries associated with damage to the spinal cord is estimated at over 800 a year, including 300-400 cases of injuries to the cervical spine [1]. Despite progress in our understanding of the pathophysiology of acute spinal cord injury and in spinal surgery, as many as half of patients remain tetra- or paraplegic, i.e. they totally or partially lose motor and sensory function [2]. Standard physiotherapy does not usually include work on improving self-care and the ability to perform activities of daily living, focusing instead on muscle strength and the range of motion. Active Rehabilitation (AR), which is promoted in Poland by the Foundation of Active Rehabilitation (FAR), aims at achieving a high level of self-care and locomotor ability in patients following SCI [3,4,5]. The AR programme resembles the pentathlon as it includes wheelchair riding, swimming, archery, table tennis and general fitness exercises. Transferred from Sweden for SCI rehabilitation, these sports develop strength, stamina and motor coordination, and improve patients’ overall and functional status [6,7]. Self-care activities are individualised, the training is natural and not strictly structured [3]. The instructor not only monitors all ADLs of the participants (e.g. getting dressed, undressing, transfer to the wheelchair or bed, using the toilet, washing and eating), but also corrects the activities and adjusts them to the functional capabilities of the participants. AR accelerates rehabilitation and often determines rehabilitation outcomes achieved in this group of disabled patients [8]. Assessment of functional performance in SCI patients is an important component of the evaluation of treatment and rehabilitation outcomes. Spinal cord injuries give rise to a variety of clinical presentations and functional syndromes; hence, from a practical point of view the incorporation of clinimetric methods is especially useful for this group of disabled patients [9,10,11]. The Barthel Index (BI) has been used mainly in Europe over the past several dozen years. Other functional tools used to evaluate neurological patients include the Lawton, Catz and Rivermead ADL Scales, Rankin Scale as well as Sodring Motor Evaluation Scale (SMES). Newer instruments include the Functional Independence Measure (FIM) and its modification by Opara, known as the Repty Functional Index (RFI) [12,13,14,15]. The first version of the Spinal Cord Independence Measure (SCIM) was published by A. Catz and M. Itzkovich in 1997. After a couple of years of tests and research, SCIM II was introduced in 2001, followed a year later by SCIM III, which became an international measure. SCIM is used for functional assessment of baseline and final evaluation of SCI patients undergoing rehabilitation. The aim of the study was to evaluate the effectiveness of an inpatient Active Rehabilitation programme on the functional performance of tetraplegic patients measured with the SCIM scale. The study was also designed to assess the magnitude of change in individual functional parameters of the following domains: self-care, respiration Th This copy is for personal use only - distribution prohibited. This copy is for personal use only - distribution prohibited. This copy is for personal use only - distribution prohibited. - WSTĘP Liczbę osób z uszkodzeniem rdzenia kręgowego (URK) na świecie określa się na 25-30 na 1 milion populacji w stosunku rocznym. W Polsce brak jest dokładnych danych na ten temat, a szacunkowo określa się liczbę urazów kręgosłupa z uszkodzeniem rdzenia na ponad 800 rocznie. Urazy odcinka szyjnego stanowią ok. 300-400 przypadków rocznie [1]. Mimo iż postęp w rozumieniu patofizjologii ostrego urazu rdzenia i chirurgii kręgosłupa doprowadził do znacznej poprawy wyników leczenia, aż połowa chorych pozostaje tetra- lub paraplegikami, czyli traci całkowicie lub częściowo samodzielną funkcję ruchową i czuciową [2]. W postępowaniu standardowym fizjoterapia często nie uwzględnia nauki czynności samoobsługowych i dnia codziennego, koncentrując swoje działania na poprawie siły mięśniowej i zakresu ruchów. System Aktywnej Rehabilitacji (AR), w Polsce prowadzony przez Fundację Aktywnej Rehabilitacji (FAR), umożliwia osiągnięcie wysokiego poziomu sprawności samoobsługowej i lokomocyjnej osób po URK [3, 4, 5]. Prowadzone treningi oparte są na pięcioboju AR: jeździe na wózku inwalidzkim, pływaniu, łucznictwie, tenisie stołowym oraz treningu ogólnokondycyjnym. Są to dyscypliny sportu przeniesione z systemu szwedzkiego celem rehabilitacji osób po URK poprzez sport. Dyscypliny te kształtują siłę, wytrzymałość oraz koordynację ruchową. Pozwalają na podniesienie sprawności ogólnej i funkcjonalnej [6,7]. Trening czynności samoobsługowych jest indywidualny dla każdego uczestnika, odbywa się w sposób naturalny i nie jest ujęty w określone ramy treningowe [3]. Instruktor kontroluje wszystkie codzienne czynności samoobsługi uczestników: ubieranie i rozbieranie, przejście na wózek i łóżko, toaletę, mycie się oraz spożywanie posiłków. Czynności te są przez niego korygowane i dostosowywane do możliwości funkcjonalnych uczestników. System AR wpływa na przyspieszenie rehabilitacji, a niejednokrotnie determinuje jej efekt końcowy w tej grupie osób niepełnosprawnych [8]. Diagnoza stanu funkcjonalnego osób z URK jest ważnym elementem oceny wyników leczenia i rehabilitacji. Uszkodzenie rdzenia kręgowego charakteryzuje się różnorodnym obrazem klinicznym i funkcjonalnym, zastosowanie zatem metod klinimetrycznych dla tej grupy niepełnosprawnych ma duże znaczenie praktyczne [9,10,11]. Od kilkudziesięciu lat do dnia dzisiejszego, zwłaszcza w Europie, stosuje się Indeks Barthel (BI). Innymi skalami funkcjonalnymi służącymi do oceny chorych neurologicznych są skale: Lawtona, Catza, Rivermed, Rankina oraz Test Oceny Funkcji Ruchowych Sodring. Nowszymi metodami klinimetrycznymi są: Funkcjonalna Skala Niezależności (Funktional Independence Measure – FIM) oraz jej modyfikacja dokonana przez Oparę – Wskaźnik Funkcjonalny Repty (WFR) [12,13,14, 15]. Pierwsza wersja SCIM została opublikowana w 1997 roku przez A. Catza i M. Itzkovich. Po kilkuletnich badaniach i stosowaniu, w 2001 roku została opracowana druga wersja testu (SCIM II). Trzecia wersja SCIM III powstała rok później i została uznana za miarę międzynarodową. SCIM jest skalą służącą do oceny funkcjonalnej, używaną dla oceny wyjściowej i końcowej pacjentów z uszkodzeniem rdzenia kręgowego w procesie rehabilitacji. - This copy is for personal use only - distribution prohibited. Józefowski P. i wsp., Wpływ turnusu Aktywnej Rehabilitacji na sprawność funkcjonalną osób po URK 22 - tio np roh ibit ed . and sphincter management, and indoor and outdoor mobility, following completion of the AR programme. MATERIAL AND METHODS The study involved 23 men aged 17-30 years with tetraplegia secondary to a cervical spinal cord injury. The patients were divided into two groups with respect to the extent of paralysis, associated with the level of spinal cord injury. The division was based on the classification of motor levels of injury according to the American Spinal Injury Association (ASIA) [16]. Group I was composed of 12 patients with damage at the C6 level, and Group II involved 11 patients with damage at the C7 level. The mean age in Group I (C6) was 24.3 years (± 4.4) and the mean time since injury amounted to 14.8 months (± 6.8). In Group II (C7) the mean age was comparable to that of Group I, amounting to 24.8 years (± 4.6), while time since injury was slightly longer, at 17.6 months (± 7.8). The study was carried out among participants in inpatient Active Rehabilitation programmes in Spała and Zielona Góra. To enable detailed evaluation of the effectiveness of AR on functional performance, the study involved only patients participating in the AR programme for the first time (level one). The study incorporated the newest tool for functional evaluation of patients after SCI, the Spinal Cord Independence Measure (SCIM) [17]. The SCIM includes 16 types of activities in the following four functional domains [18]: I. Self-care (score 0 -20 points) 1. Eating (0-5 pts.) 2. Bathing (0-5 pts.) 3. Getting dressed (0-5 pts.) 4. Grooming (0-5 pts.) II. Respiration and sphincter management (0-40 points) 5. Respiration (0-10 pts.) 6. Sphincter management – bladder (0-15 pts.) 7. Sphincter management – bowel (0-10 pts.) 8. Use of toilet (0-5 pts.) III. Indoor mobility – room and toilet (0-10 points) 9. Bed mobility (0-6 pts.) 10. Bed/wheelchair transfer (0-2 pts.) 11. Wheelchair/toilet/bath transfer (0-2 pts.) IV. Outdoor mobility – inside and outside the house/ flat (030 points) 12. Indoor mobility (short distances) (0-8 pts.) 13. Moderate distance mobility (10-100 m.) (0-8 pts.) 14. Outdoor mobility (over 100 m.) (0-8 pts.) 15. Walking up and down stairs (0-4 pts.) 16. Wheelchair/car transfer (0-2 pts.) The examiner filled in the questionnaire with close-ended scored items on the basis of his observation or an interview. The maximum SCIM score is 100. Itzkovich et al. confirmed that an interview-based SCIM evaluation may also serve as a detailed method of measuring the daily activity of SCI patients. is c op y is for pe rso na lu se on ly - dis tr ibu MATERIAŁ I METODY Badaniami objęto grupę 23 mężczyzn z tetraplegią z powodu uszkodzenia rdzenia kręgowego w odcinku szyjnym, w wieku 17-30 lat. Ze względu na zakres porażeń wynikający z wysokości uszkodzenia rdzenia, badane osoby podzielono na 2 grupy, w oparciu o klasyfikację motorycznych poziomów uszkodzenia zaproponowaną przez ASIA (American Spinal Injury Association) [16]. Pierwszą grupę stanowiły osoby z uszkodzeniem na wysokości C6, drugą – osoby z uszkodzeniem na wysokości C7. W pierwszej grupie (C6) znalazło się 12 osób o średniej wieku 24,3 lata (± 4,4) i średnim czasie od urazu wynoszącym 14,8 miesięcy (± 6,8). Wiek 11 członków drugiej grupy (C7) był zbliżony i wynosił 24,8 lata (± 4,6), a czas od urazu był nieznacznie dłuższy – 17,6 miesięcy (± 7,8). Badania zostały przeprowadzone na turnusach Aktywnej Rehabilitacji w Spale i Zielonej Górze. Dla dokładnej oceny wpływu metod AR na sprawność funkcjonalną, badania odbyły się tylko na turnusach I stopnia, a więc u osób po raz pierwszy uczestniczących w turnusie. W badaniach zastosowano najnowsze narzędzie do oceny funkcjonalnej osób po uszkodzeniu rdzenia kręgowego – Rdzeniowy Pomiar Niezależności (Spinal Cord Independence Measure – SCIM) [17]. Skala SCIM obejmuje 16 zadań w 4 obszarach funkcjonowania: [18] I. Opieka własna (skala 0 -20 punktów) 1. Odżywianie (0-5 pkt.) 2. Kąpiel (0-5 pkt.) 3. Ubieranie (0-5 pkt.) 4. Pielęgnacja (0-5 pkt.) II. Oddychanie i kontrola zwieraczy (0-40 punktów) 5. Oddychanie (0-10 pkt.) 6. Kontrola zwieraczy – pęcherz (0-15 pkt.) 7. Kontrola zwieraczy – jelita (0-10 pkt.) 8. Toaleta (0-5 pkt.) III. Poruszanie wewnętrzne – pokój i toaleta (0-10 punktów) 9. Poruszanie w łóżku (0-6 pkt.) 10.Transfer łóżko – wózek (0-2 pkt.) 11.Transfer wózek – toaleta – wanna (0-2 pkt.) IV. Poruszanie zewnętrzne – w domu i na zewnątrz (0-30 punktów) 12. Poruszanie się wewnątrz (krótkie dystanse) (0-8 pkt.) 13. Poruszanie się na średnich dystansach (10-100 m.) (0-8 pkt.) 14. Poruszanie się na zewnątrz (powyżej 100 m.) (0-8 pkt.) 15. Poruszanie się na schodach (0-4 pkt.) 16. Transfer wózek – samochód (0-2 pkt.) Badający na podstawie obserwacji (wywiadu) wypełniał arkusz z gotowymi odpowiedziami, odpowiednio punk- Th This copy is for personal use only - distribution prohibited. This copy is for personal use only - distribution prohibited. This copy is for personal use only - distribution prohibited. - Celem przeprowadzonych badań była ocena wpływu turnusu AR na sprawność funkcjonalną tetraplegików mierzoną najnowszą skalą SCIM. Badanie mało także określić stopień zmian w poszczególnych wskaźnikach funkcjonalnych w zakresie: opieki własnej (samoobsługi), oddychania i kontroli zwieraczy, poruszania się wewnątrz i na zewnątrz budynku u uczestników po odbyciu turnusu AR. - This copy is for personal use only - distribution prohibited. Józefowski P. et al., Effect of inpatient Active Rehabilitation programme on functional performance of SCI patients 23 Metody statystyczne Uzyskane wyniki poddano podstawowej analizie statystycznej obliczając średnią arytmetyczną (x) oraz odchylenie standardowe (SD). Do określenia istotnych statystycznie różnic pomiędzy wartościami parametrów uzyskanymi bezpośrednio przed i po turnusie AR posłużono się nieparametrycznym testem kolejności par Wilcoxona (Statistica 9.0). Istotność statystyczną rozpatrywano na poziomie p<0,05. Statistical design The results were analyzed with basic statistics, namely arithmetic mean (x) and standard deviation (SD). Wilcoxon’s signed rank test (Statistica 9.0) was used to detect statistically significant differences between the values of parameters obtained immediately before the beginning and on completion of the inpatient AR programme. The level of statistical significance was assumed at p<0.05. WYNIKI RESULTS tio np roh ibit ibu dis tr ly - on se rso na pe y is op is c Th Ryc. 1. Średnie wartości SCIM uzyskane w badaniu początkowym (BADANIE I) i końcowym (BADANIE II) w obu badanych grupach; p – poziom istotności statystycznej Fig. 1. Mean SCIM scores obtained in the baseline (TEST I) and final (TEST II) examinations in both groups, p - level of statistical significance - This copy is for personal use only - distribution prohibited. The analysis of functional performance measured with SCIM showed a significant increase in both groups (by approximately 10 points on average) following the inpatient Active Rehabilitation programme (Fig. 1). In the C6 group, the mean SCIM score increased from 32.8 to 43.5 and in the C7 group it increased from 43.7 to 53.9. Notably, on completion of the programme, C6 patients represented a similar level of functional performance to that of the C7 group before the rehabilitation. A similar correlation was observed in the domain of self care, which improved from 9.9 to 14.3 pts. in the C6 group and from 12.2 to 16.7 in the C7 group (Fig. 2). Respiration and sphincter management scores increased from 16.3 to 18.3 pts. in the C6 group, and from 21 to 23.5 in the C7 group (Fig. 3). lu Analizując ogólne wyniki sprawności funkcjonalnej w skali SCIM zaobserwować można jej istotny wzrost w obu badanych grupach, będący wynikiem uczestnictwa w turnusie AR (Ryc. 1). Wzrost ten w obu grupach miał podobną wartość ok. 10 pkt. W grupie C6 wartość średnia SCIM wzrosła z 32,8 do 43,5, a w grupie C7 odpowiednio z 43,7 do 53,9. Na uwagę zasługuje fakt, iż pacjenci z grupy C6 charakteryzowali się po turnusie AR sprawnością funkcjonalną na podobnym poziomie co badani z grupy C7 przed turnusem. Podobną zależność zaobserwowano w obszarze opieki własnej, gdzie nastąpił wzrost z 9,9 do 14,3 pkt. w grupie C6, a w grupie C7 z 12,2 do 16,7 (Ryc. 2). W obszarze oddychania i kontroli zwieraczy w grupie C6 sprawność funkcjonalna wzrosła średnio z 16,3 do 18,3 pkt., a w grupie C7 z 21 do 23,5 (Ryc. 3). ed . Patients were evaluated immediately before the beginning of the programme (TEST I) and on its completion (TEST II). for This copy is for personal use only - distribution prohibited. This copy is for personal use only - distribution prohibited. - towanymi. Maksymalna suma punktów w skali SCIM to 100. Wyniki badań Itzkovich i wsp. potwierdziły, iż ocena SCIM również na podstawie wywiadu może służyć jako dokładna metoda pomiaru aktywności dnia codziennego pacjentów po uszkodzeniu rdzenia kręgowego [19]. Badania zostały przeprowadzone dwukrotnie: bezpośrednio przed rozpoczęciem turnusu (BADANIE I) oraz po jego zakończeniu (BADANIE II). - This copy is for personal use only - distribution prohibited. Józefowski P. i wsp., Wpływ turnusu Aktywnej Rehabilitacji na sprawność funkcjonalną osób po URK 24 - The level of functional performance with regard to indoor mobility also rose on completion of the AR programme in comparison to the baseline assessment, reaching 4.8 pts. in the C6 group (vs. 2.3 in TEST I) and 7.6 pts. in the C7 group (vs. 5.1 pts. in TEST II) (Fig. 4). TEST II SCIM scores for outdoor mobility were higher than the ones in TEST I in both groups (Fig. 5), increasing from 4.3 to 5.3 pts. in the C6 group, and from 5.5 to 6.2 in the C7 group. tio np roh ibit ed . Ocena sprawności funkcjonalnej podczas poruszania się w pomieszczeniu również była wyższa po turnusie AR w porównaniu z poziomem wyjściowym, wynosząc w grupie C6 4,8 pkt. (vs 2,3 pkt. w BADANIU I), a w grupie C7 – 7,6 pkt. (vs 5,1 pkt. w BADANIU I) (Ryc. 4). W obszarze poruszania zewnętrznego w obu grupach stwierdzono wyższe wartości SCIM podczas BADANIA II w porównaniu z BADANIEM I (Ryc. 5). W grupie C6 wartość SCIM wzrosła z 4,3 do 5,3 pkt., natomiast w grupie C7 z 5,5 do 6,2. se for pe rso na lu Ryc. 2. Średnie wartości SCIM w obszarze opieki własnej uzyskane w badaniu początkowym (BADANIE I) i końcowym (BADANIE II) w obu badanych grupach; p –poziom istotności statystycznej Fig. 2. Mean self-care SCIM scores in the baseline (TEST I) and final (TEST II) examinations in both groups, p - level of statistical significance y is op is c Th Ryc. 3. Średnie wartości SCIM w obszarze oddychania i kontroli zwieraczy uzyskane w badaniu początkowym (BADANIE I) i końcowym (BADANIE II) w obu badanych grupach; p – poziom istotności statystycznej Fig. 3. Mean Respiration and Sphincter Management SCIM scores in the baseline (TEST I) and final (TEST II) examinations in both groups, p – level of statistical significance - This copy is for personal use only - distribution prohibited. - This copy is for personal use only - distribution prohibited. - on ly - dis tr ibu This copy is for personal use only - distribution prohibited. - This copy is for personal use only - distribution prohibited. Józefowski P. et al., Effect of inpatient Active Rehabilitation programme on functional performance of SCI patients 25 - ibu on ly - dis tr Ryc. 4. Średnie wartości SCIM w obszarze poruszania wewnętrznego w badaniu początkowym (BADANIE I) i końcowym (BADANIE II) w obu badanych grupach; p – poziom istotności statystycznej Fig. 4. Mean Indoor Mobility SCIM scores in the baseline (TEST I) and final (TEST II) examinations in both groups, p - level of statistical significance se lu rso na pe y is for Ryc. 5. Średnie wartości SCIM w obszarze poruszania zewnętrznego w badaniu początkowym (BADANIE I) i końcowym (BADANIE II) w obu badanych grupach; p – poziom istotności statystycznej Fig. 5. Mean Outdoor Mobility SCIM scores in the baseline (TEST I) and final (TEST II) examinations in both groups, p - level of statistical significance DISCUSSION Introduced in 2002 and recognized internationally [18, 20, 21], the most recent version of the SCIM scale (SCIM III) was used in the study of Ackerman et al. [16]. The study involved 114 patients following complete spinal cord injuries which occurred within the 12 months preceding the study. All of the patients received the recommended rehabilitation programme. They were divided into subgroups (C1-4, C5, C6, C7-8, T1-6 and T7-12) on the basis of the classification of motor levels of injuries according to ASIA. An examination carried out immediately before completing Th is c op DYSKUSJA Najnowszą wersję skali SCIM (SCIM III), która powstała w 2002 r. i została uznana za skalę międzynarodową [18, 20,21], zastosował w swych badaniach zespół naukowców pod kierownictwem Ackermana [16]. Objęli oni eksperymentem 114 pacjentów po kompletnym uszkodzeniu rdzenia kręgowego, u których incydent wystąpił w ciągu 12 ostatnich miesięcy. Wszyscy badani ukończyli zarekomendowany program rehabilitacji. Pacjentów podzielono na podgrupy (C1-4, C5, C6, C7-8, T1-6 i T7-12) bazując na klasyfikacji motorycznych poziomów uszkodzenia zaproponowanej - This copy is for personal use only - distribution prohibited. - This copy is for personal use only - distribution prohibited. - This copy is for personal use only - distribution prohibited. - tio np roh ibit ed . This copy is for personal use only - distribution prohibited. Józefowski P. i wsp., Wpływ turnusu Aktywnej Rehabilitacji na sprawność funkcjonalną osób po URK 26 - se on ly - dis tr ibu tio np roh ibit ed . the rehabilitation showed significant functional improvement in comparison with a baseline examination performed immediately after the commencement of the programme. Improvement was found in all subgroups, except C1-4. The authors also stated that SCIM III appeared to be sufficiently sensitive to trace functional changes associated with rehabilitation even in late-stage SCI patients. Jacob et al. [22] analyzed data of 237 SCI patients obtained from a network of 17 SCI rehabilitation centres in Europe. The patients were evaluated according to the SCIM scale at 1, 6 and 12 months post-injury. There was a negative correlation between the patients’ age and SCIM scores obtained between Months 6 and 12 following the spinal cord injury. Hence, it was suggested that rehabilitation of elderly patients should particularly emphasise measures to improve functional improvement. Similarly, Van Hedel et al. [23] analyzed data gathered in a network of European centres which carry out SCI research in their European Multicentre Study for Human Spinal Cord Injury (EM-SCI). The study involved 886 patients evaluated with SCIM II and the walking index for SCI (WISCI II) within two weeks and at 1, 3, 6 and 12 months following the injury. Early on during the rehabilitation, the correlation between the walking index and SCIM II scores was moderate but at 6 and 12 months since injury the correlation was considered strong. A higher correlation was found for indoor than outdoor mobility. Wirth et al. [24] attempted to evaluate functional recovery with SCIM II in the first year after complete spinal cord injury. A year following spinal cord injury SCIM score increased significantly in both complete paraplegics and tetraplegics. The Functional Independence Scale was used for functional assessment of SCI patients in the study of Yilmaz et al. [25]. Examinations were conducted on admission to hospital, immediately before discharge, and at least 6 months post-discharge. All patients demonstrated a significant increase in the FIM index at discharge and in the long-term assessment in comparison to the baseline examination. Haisma et al. [26] obtained somewhat different results. A FIM-based evaluation of SCI patients at the beginning of rehabilitation, 3 months later, at discharge from the hospital and at a year after the completion of the rehabilitation showed improvement in the FIM index during hospital rehabilitation followed by a plateau in the following period. Duran et al. [27] examined the effectiveness of a 16week rehabilitation programme on the level of functional independence of SCI patients. The 120-minute sessions took place three times a week. Exercises focused on improving locomotion, strength, and coordination. Relaxation methods were also used. The authors noted a significant increase in the FIM score on completion of the programme. The correlational study between the SCIM and FIM indices carried out by Catz and Itzkovich revealed a high degree of correlation. The SCIM was found to be more sensitive to functional changes in sphincter management and mobility than the FIM score [18,20,21]. The present results appear to be compatible with the majority of conclusions quoted above, indicating a signi- lu rso na pe for y is op is c Th This copy is for personal use only - distribution prohibited. This copy is for personal use only - distribution prohibited. This copy is for personal use only - distribution prohibited. - przez ASIA. W badaniu wykonanym tuż przed zakończeniem programu rehabilitacji stwierdzono istotną poprawę stanu funkcjonalnego pacjentów, w porównaniu z badaniem wykonanym tuż po rozpoczęciu usprawniania, we wszystkich podgrupach z wyjątkiem C1-4. Autorzy jednocześnie stwierdzili, iż skala SCIM III wydaje się być wystarczająco czuła, aby uchwycić funkcjonalne zmiany zachodzące podczas procesu rehabilitacji nawet w późniejszym okresie po uszkodzeniu rdzenia kręgowego. W oparciu o dane zebrane z europejskiej sieci 17 centrów rehabilitacji SCI, Jakob i wsp. [22] poddali analizie wyniki 237 pacjentów po uszkodzeniu rdzenia kręgowego. Osoby te były oceniane za pomocą skali SCIM 1, 6 i 12 miesięcy po incydencie. Stwierdzono ujemną korelację pomiędzy wiekiem pacjentów a wartościami SCIM w drugim półroczu po uszkodzeniu rdzenia kręgowego. Autorzy sugerują zatem, aby w procesie rehabilitacji starszych pacjentów położyć szczególny nacisk na trening usprawniający ich funkcjonowanie. Van Hedel i wsp. [23], podobnie jak wyżej wspomniani autorzy, przeanalizowali dane uzyskane z sieci europejskich ośrodków biorących udział w badaniach dotyczących SCI – European Multicenter Study for Human Spinal Cord Injury (EM-SCI). Wyniki dotyczyły 886 pacjentów, których poddano ocenie za pomocą skali SCIM II i wskaźnika chodu dla SCI (WISCI II) w okresie 2 tygodni oraz 1, 3, 6 i 12 miesięcy po urazie. W początkowym etapie rehabilitacji stwierdzono umiarkowaną korelację między wskaźnikiem chodu a wartościami SCIM II w obszarze poruszania się, ale już 6 i 12 miesięcy po uszkodzeniu korelacja była silna. Silniejszą korelację stwierdzono w obszarze poruszania „wewnętrznego” w porównaniu z „zewnętrznym”. Próby oceny funkcjonalnej poprawy w pierwszym roku po całkowitym uszkodzeniu rdzenia kręgowego dokonali Wirth i wsp. [24], wykorzystując skalę SCIM II. Zaobserwowano istotny wzrost tego wskaźnika rok po SCI, zarówno w grupie pacjentów z kompletną paraplegią, jak i tetraplegią. Yilmaz i wsp. [25] do oceny funkcjonalnej pacjentów po SCI użyli Funkcjonalnej Skali Niezależności (FIM). Badania wykonano po przyjęciu chorych na oddział szpitalny, tuż przed wypisem ze szpitala oraz co najmniej 6 miesięcy po wypisie. U wszystkich chorych stwierdzono istotny wzrost wskaźnika FIM w momencie opuszczenia szpitala oraz w okresie późniejszym, w porównaniu z badaniem przeprowadzonym w początkowej fazie leczenia. Nieco odmienne wyniki badań przedstawił w swej pracy zespół naukowców, kierowany przez Haisma [26]. Oceniając za pomocą FIM pacjentów po uszkodzeniu rdzenia kręgowego na początku rehabilitacji, 3 miesiące później, w momencie wypisu ze szpitala i rok po zakończeniu rehabilitacji szpitalnej, autorzy stwierdzili, iż wskaźnik FIM ulegał poprawie podczas rehabilitacji szpitalnej, natomiast później następowała jego stabilizacja. Duran i wsp. [27] badali wpływ 16-tygodniowego programu rehabilitacji na poziom funkcjonalnej niezależności pacjentów po SCI. Trening prowadzony był 3 razy w tygodniu, a każda sesja trwała 120 min. Pacjenci ćwiczyli lokomocję, siłę, koordynację oraz stosowali metody relaksacyjne. Autorzy stwierdzili po ukończonym programie istotny wzrost wartości FIM. - This copy is for personal use only - distribution prohibited. Józefowski P. et al., Effect of inpatient Active Rehabilitation programme on functional performance of SCI patients 27 WNIOSKI CONCLUSIONS 1. Czternastodniowy turnus Aktywnej Rehabilitacji wydaje się mieć istotny wpływ na poprawę sprawności funkcjonalnej pacjentów po uszkodzeniu rdzenia kręgowego na poziomie C6 i C7, nawet wówczas, gdy od uszkodzenia minął dość długi okres (14-17 miesięcy). 2. Poprawę sprawności funkcjonalnej zaobserwowano we wszystkich badanych obszarach – opieka własna, oddychanie i kontrola zwieraczy, poruszanie wewnętrzne i zewnętrzne. 3. Wyniki badań zdają się potwierdzać fakt, iż SCIM, jest wystarczająco czułym narzędziem do oceny postępów rehabilitacji także w jej późniejszej fazie i wówczas, gdy jest ona prowadzona w krótkim czasie. 4. Ze względu na niewielką liczebność badanej próby wyniki wymagają weryfikacji na liczniejszej populacji. 1. A 14-day inpatient programme of Active Rehabilitation appears to have a significant effect on the functional recovery of patients after spinal cord injury at C6 and C7 levels, even if time since trauma is quite long (14-17 months). 2. Functional recovery was observed in all aspects investigated, i.e. self-care, respiration and sphincter management, and indoor/outdoor mobility. 3. The results appear to confirm that the SCIM is sensitive enough for the assessment of rehabilitation progress, including long-term evaluation and assessment of rehabilitation carried out over a short period of time. 4. Owing to the small sample size, the results need to be verified on a larger population. tio np roh ibit ibu dis tr ly - on se lu rso na PIŚMIENNICTWO / REFERENCES ed . ficant effect of specialized rehabilitation on the performance of activities of daily living in patients after spinal cord injury. The present authors, like Yilmaz et al. [25], to name but one study, confirmed the effectiveness of rehabilitation even in the late stage after the injury. Notably, the interval of time after which the authors re-evaluated the patients was definitely the shortest, at 14 days, compared to those in all the cited studies. is c op y is for pe 1. Kwolek A, Samojedna-Kobosz A, Pacześniak A, Tęcza T, Szpunar P. Rehabilitacja i sytuacja społeczna osób po urazie rdzenia kręgowego w odcinku szyjnym. Post Rehab 2004; 4: 15-18. 2. Kiwerski JE, Krasuski M, Ogonowski A, Dziewulski M. Możliwości przywrócenia lub poprawy funkcji ręki chorego z tetraplegią. Ortop Traumatol Rehab 2000; 3: 28-33. 3. Furmaniuk L, Cywińska G. Metodyka usprawniania osób po urazie rdzenia kręgowego podczas obozów Aktywnej Rehabilitacji. Fizjoter 2008; 16 (1): 85-91. 4. Tasiemski T. Efektywność systemu Aktywnej Rehabilitacji w usprawnianiu czynności samoobsługi i lokomocji osób po urazach rdzenia kręgowego. Post Rehab 1998; 12(1): 67-79. 5. Żuk M, Majcher P. Fatyga M, Skwarcz A. Sytuacja psychologiczna pacjenta niepełnosprawnego ruchowo po urazie rdzenia kręgowego. Fizjoter Pol 2002; 2(1): 65-67. 6. Tasiemski T. Możliwości usprawniania samoobsługowo-lokomocyjnego w tetraplegii pourazowej na przykładzie wybranych przypadków. Post Rehab 1996; supl 2: 271-80. 7. Besowski S. Aktywna rehabilitacja. Probl Rehab Społ Zawod 1992; 4 (134): 38- 47. 8. Kiwierski J. Rehabilitacja osób po urazach kręgosłupa z uszkodzeniem układu nerwowego. Post Rehab 1994; supl 1: 105-115. 9. Ronikier A. Metody klinimetryczne. W: Kwolek A, red. Rehabilitacja Medyczna, T.1. Wrocław: Urban & Partner; 2004. str. 281-288. 10. Opara J. Klinimetria w stwardnieniu rozsianym. Farmakoter Psychiat Neurol 2005; 3: 219-226. 11. Wright DB, Linacre JM, Smith RM, Heinemann AW, Granger CV. FIM Measurement properties and Rasch model details. Scand J Rehabil Med 1997; 29: 267 – 272. 12. Wade DT, Collin C. The Barthel ADL Index: a standard measure of physical disability? In: Disability Study 1988; 10: 64-67. 13. Anderson K, Akito S, Atkins M, Bieringa – Sorensen F. Functional Recovery Measure for Spinal Cord Injury: An Evidence–Based Review for Clinical Practice and Research. Spinal Cord 2008; 31(2): 133 – 44. 14. Opara J. Klinimetria w udarach mózgu. AWF Katowice; 2005. 15. Fujiwara T, Hara Y, Akaboshi K, Chino N. Relationship between shoulder muscle strength and functional independence measure (FIM) score among C6 tetraplegics. Spinal Cord 1999; 37: 58 – 61. Th This copy is for personal use only - distribution prohibited. This copy is for personal use only - distribution prohibited. This copy is for personal use only - distribution prohibited. - Badanie korelacji między wskaźnikami SCIM i FIM przeprowadzone przez Catz i Itzkowich wykazało bardzo wysoką zgodność. Metoda SCIM okazała się być bardziej wrażliwa niż FIM na zmiany w funkcjach w zakresie obsługi zwieraczy i mobilności (poruszania się) [18,20,21]. Wyniki badań własnych wydają się być w zgodzie z większością wniosków przytoczonych wcześniej, które wskazują na istotny wpływ prowadzonej specjalistycznej rehabilitacji na wykonywanie czynności dnia codziennego przez pacjentów po uszkodzeniu rdzenia kręgowego. Autorzy, podobnie jak choćby Yilmaz i wsp. [25], potwierdzili efektywność rehabilitacji nawet w późniejszym czasie po urazie. Należy jednocześnie zwrócić uwagę na fakt, iż czas po jakim autorzy poddali ponownej ocenie pacjentów był zdecydowanie najkrótszy (14 dni) spośród wszystkich wspomnianych eksperymentów. - This copy is for personal use only - distribution prohibited. Józefowski P. i wsp., Wpływ turnusu Aktywnej Rehabilitacji na sprawność funkcjonalną osób po URK 28 - ed . tio np roh ibit ibu dis tr ly - on This copy is for personal use only - distribution prohibited. - 16. Ackerman P, Morrison SA, McDowell S, Vazquez L. Using the Spinal Cord Independence Measure III to measure functional recovery in a post-acute spinal cord injury program. Spinal Cord 2010; 48(5): 380-7. 17. Catz A, Itzkovich M, Agranov E, Ring H, Tamir A. SCIM – spinal cord independence measure: a new disability scale for patients with spinal cord lesions. Spinal Cord 1997; 35: 850 – 6. 18. Catz A, Itzkovich M, Steinberg F. The Catz–Itzkovich SCIM: a revised version of the Spinal Cord Independence Measure. Disabil Rehabil 2001; 23(6): 263 – 8. 19. Itzkovich M, Tamir A, Philo O, Steinberg F, Ronen J, Spasser R, Gepstein R, Ring H, Catz A. Reliability of the Catz-Itzkovich Spinal Cord Independence Measure assessment by interview and comparison with observation, Am J Phys Med Rehabil 2003; 82(4): 267-72. 20. Catz A, Itzkowich M. Spinal Cord Independence Measure: comprehensive ability rating scale for the spinal cord lesion patient. J Rehabil Res Dev 2007; 44(1): 65 – 8. 21. Itzkovich M, Gelernteri I, Biering-Sorensen F, Weeks C, Laramee MT, Craven BC. The Spinal Cord Independence Measure (SCIM) revision III: reliability and validity in a multi-center international study. Disabil Rehabil 2007; 29(24): 1926 – 33. 22. Jakob W, Wirz M, van Hedel HJ, Dietz V; EM-SCI Study Group. Difficulty of elderly SCI subjects to translate motor recovery – "body function" – into daily living activities. J Neurotrauma 2009; 26(11): 2037-44. 23. van Hedel HJ, Dietz V; European Multicenter Study on Human Spinal Cord Injury (EM-SCI) Study Group. Walking during daily life can be validly and responsively assessed in subjects with a spinal cord injury. Neurorehabil Neural Repair 2009; 23(2):117-24. 24. Wirth B, van Hedel HJ, Kometer B, Dietz V, Curt A. Changes in activity after a complete spinal cord injury as measured by the Spinal Cord Independence Measure II (SCIM II). Neurorehabil Neural Repair 2008; 22(3): 279-87. 25. Yilmaz F, Sahin F, Aktug S, Kuran B, Yilmaz A. Long-term follow-up of patients with spinal cord injury. Neurorehabil Neural Repair 2005;19(4): 332-7. 26. Haisma JA, Post MW, van der Woude LH, Stam HJ, Bergen MP, Sluis TA, van den Berg-Emons HJ, Bussmann JB. Functional independence and health-related functional status following spinal cord injury: a prospective study of the association with physical capacity. J Rehabil Med 2008; 40(10):812-8. 27. Durán FS, Lugo L, Ramírez L, Eusse E. Effects of an exercise program on the rehabilitation of patients with spinal cord injury. Arch Phys Med Rehabil 2001; 82(10): 1349-54. y is op is c Th - This copy is for personal use only - distribution prohibited. - for pe rso na lu This copy is for personal use only - distribution prohibited. se - This copy is for personal use only - distribution prohibited. Józefowski P. et al., Effect of inpatient Active Rehabilitation programme on functional performance of SCI patients 29 30 - is c Th op y is - lu rso na pe se This copy is for personal use only - distribution prohibited. for This copy is for personal use only - distribution prohibited. ly - - ed . This copy is for personal use only - distribution prohibited. tio np roh ibit ibu dis tr This copy is for personal use only - distribution prohibited. on -