Międzynarodowe prawo humanitarne nie jest stosowane w

7. W JAKICH SYTUACJACH NALEŻY STOSOWAĆ PRAWO HUMANITARNE? DO KOGO JEST
ONO SKIEROWANE I KOGO CHRONI?
Międzynarodowe prawo humanitarne należy stosować w dwóch sytuacjach; można powiedzieć, że
tworzy ono dwa systemy ochrony:
a) Międzynarodowe konflikty zbrojne
W takich sytuacjach należy stosować konwencje genewskie i protokół dodatkowy I.
Prawo humanitarne jest skierowane przede wszystkim do stron konfliktu i chroni każdą osobę lub
każdą grupę osób, które w ogóle nie biorą udziału w konflikcie, albo przestały już brać w nim udział, tj.:
- rannych i chorych żołnierzy w wojnie lądowej, a także członków służb medycznych sił zbrojnych;
- rannych i chorych żołnierzy lub rozbitków w wojnie morskiej, a także członków służb medycznych
marynarki wojennej;
- jeńców wojennych;
- ludność cywilną, na przykład:
* osoby cywilne będące cudzoziemcami, które przebywaj± na terytorium stron konfliktu, łącznie z
uchodźcami;
* osoby cywilne na obszarach okupowanych;
* zatrzymane oraz internowane osoby cywilne;
* personel medyczny i duchowny lub jednostki obrony cywilnej.
Wojny narodowowyzwoleńcze, które odpowiadaj± kryteriom określonym w artykule 1 protokołu I, są
traktowane jak międzynarodowe konflikty zbrojne.
b) Niemiędzynarodowe konflikty zbrojne
W przypadku niemiędzynarodowego konfliktu zbrojnego należy stosować artykuł 3 wspólny dla
czterech konwencji genewskich oraz protokół II.
Warto zauważyć, że warunki stosowania protokołu II zostały sformułowane bardziej restryktywnie,
aniżeli warunki stosowania artykułu 3. W takich sytuacjach prawo humanitarne jest skierowane do sił
zbrojnych, zarówno regularnych jak i nieregularnych, które uczestniczą w konflikcie, a chroni każdą
osobę lub kategorię osób, które w ogóle nie biorą udziału w działaniach zbrojnych albo przestały już
brać w nich udział, na przykład:
- rannych lub chorych uczestników walki;
- osoby pozbawione wolności w następstwie konfliktu;
- ludność cywilną;
- personel medyczny i duchowny.
PRAWO HUMANITARNE A NIEMIĘDZYNARODOWE KONFLIKTY ZBROJNE
Artykuł 3 wspólny dla czterech konwencji genewskich jest uważany za swego rodzaju traktat w
miniaturze. Nawet jeśli uwzględnimy postanowienia protokołu II, to przepisy dotyczące konfliktów
wewnętrznych pozostają mniej szczegółowe, aniżeli postanowienia dotyczące międzynarodowych
konfliktów zbrojnych. Bardzo trudnym okazało się wzmocnienie systemu ochrony obowiązującego w
niemiędzynarodowych konfliktach zbrojnych w sytuacji, gdy państwa przywiązują bardzo dużą wagę
do zasady suwerenności.Normy zawarte w artykule 3 są uważane za prawo zwyczajowe i
wprowadzają minimalny standard, poniżej którego strony walczące nigdy nie powinny schodzić.
JAKIE PRAWO NALEŻY STOSOWAĆ DO ZAMIESZEK WEWNĘTRZNYCH I INNYCH SYTUACJI
WEWNĘTRZNEJ PRZEMOCY?
Międzynarodowe prawo humanitarne nie jest stosowane w sytuacjach, gdy rozmiary
przemocy nie pozwalaj stwierdzić, że mamy do czynienia z konfliktem zbrojnym. W tego
typu przypadkach należy odwołać się do praw człowieka oraz do takich przepisów prawa
wewnętrznego, jakie można wówczas zastosować.