Norda 2014.07.18

A W Piśmie Świętym odnaleźć można odpowiedzi na wszystkie pytania nurtujące człowieka i jasne
drogowskazy, jak nie pogubić się w życiu, jak to życie uczynić godne i owocne - mówi o. Sikora
Tłumaczę Biblię z potrzeby serca
Rozmowa
Przetłumaczenie przez Ojca
czterech Ewangelii ma wymiar
historyczny. Jako pierwszy sięgnął bowiem Ojciec do języka
oryginału, czyli greki.
Pracę nad tłumaczeniem jednej księgi biblijnej, a mianowicie Ewangelii według św. Marka podjąłem z potrzeby serca,
gdy zbliżał się rok 2000, Rok
Wielkiego Jubileuszu chrześcijaństwa. Zastanawiałem się
wówczas, w jaki sposób mógłbym ten jubileusz uczcić.
Po dłuższej refleksji doszedłem do wniosku, że ponieważ
jestem biblistą i pochodzę
z Kaszub, więc może by tak
podjąć próbę przetłumaczenia
jednej, najkrótszej Ewangelii
z języka greckiego, w którym
ta Ewangelia została napisana,
na język kaszubski. I na tym
moją pracę jako tłumacza
tekstu biblijnego chciałem zakończyć. Ale gdy okazało się,
że tłumaczenie to zostało zasadniczo życzliwie przyjęte
zarówno przez teologów, językoznawców, jak i szerszy krąg
czytelników, to - zainspirowany przez pana Przemysława
Basińskiego, reżysera poznańskiego, i zachęcony przez pana prof. Jerzego Tredera z Uniwersytetu Gdańskiego - zdecydowałem się w kolejnych
latach tłumaczyć pozostałe
trzy Ewangelie. Znaczne ich
fragmenty były najpierw czytane w kolegiacie wejherowskiej przez panią Danutę
Stenkę w ramach cyklu Verba
Sacra – Biblia kaszubska. Każda z Ewangelii była wpierw
wydawana osobno, a w 2010
roku, po rewizji tych, poniekąd pilotażowych edycji, wy-
FOT, MAT. PRAS.
Z ojcem prof. dr. hab. Adamem
Ryszardem Sikorą OFM, tłumaczem Ewangelii na język
kaszubski, rozmawia Marek
Adamkowicz
b Pochodzący z Kaszub
o. Adam Ryszard Sikora OFM
jest uznanym biblistą
dana w znanej publikacji Zarządu Głównego Zrzeszenia
Kaszubsko-Pomorskiego
w Gdańsku.
Przypuszczam, że wielkim translatorskim wyzwaniem było połączenie dwóch, jakże odległych
języków - antycznej greki
i współczesnej kaszubszczyzny.
To prawda, antyczna greka,
do której możemy zaliczyć
także grekę czasów Jezusa
(tzw. koine dialektos)
oraz współczesna kaszubszczyzna to dwa różne światy.
Celowo mówię „światy”, gdyż
wiadomo, że przy tłumaczeniu tego typu tekstów nie tylko należy przekładać język
na język, ale oddać cały klimat
rzeczywistości tak odległej
od współczesności. Ku mojemu zaskoczeniu, gdy chodzi
o sam zasób słów kaszubskich, a nawet większych
związków frazeologicznych,
to nie napotkałem na większe
problemy. Słownictwo kaszubskie okazało się nadzwyczaj bogate i dające duże możliwości dość wiernego przekładu. Problemem jednak pozostają, np. przekłady nazw
własnych czy liczne zwroty
idiomatyczne.
Sensem wydawania Ewangelii
po kaszubsku miało być nie tylko wzbogacanie języka regionalnego, ale przede wszystkim roz-
budzanie ducha religijnego.
Po czterech latach od ukazania
się po raz pierwszy kompletu
Ewangelii, można już chyba pokusić się o pewien bilans, ocenę
funkcjonowania przekładu w życiu Kościoła.
Przyznam, że trudno mi odpowiedzieć na to pytanie.
Po pierwsze, bo cztery lata to
jednak chyba zbyt mało czasu, by pokusić się o wyprowadzenie poważniejszych wniosków. A po drugie, w niewielkim stopniu orientuję się, jaki
jest faktyczny zasięg recepcji
kaszubskich przekładów biblijnych. Moja wiedza na ten temat jest bardzo cząstkowa.
Wiem, że w związku z czytaniem Pisma Świętego w ramach cyklu Verba Sacra
w Wejherowie, zainteresowanie tymi przekładami wzrosło.
Wielokrotnie zwracano się
do mnie z zapytaniem, gdzie
można nabyć te tłumaczenia.
Wiem, że wielkim propagatorem przekładu czterech
Ewangelii na kaszubski jest ks.
Marian Miotk i wielu mu podobnych kapłanów odprawiających msze św. po kaszubsku. Znam też osoby, które
stosunkowo często sięgają do
lektury biblijnej po kaszubsku
z pobudek zarówno religijnych, jak i językoznawczych.
To wszystko jednak nie wystarcza, by pokusić się o pełniejszy bilans korzystania z tego tłumaczenia w minionych
czterech latach.
Cztery Ewangelie to ledwie
cząstka Pisma Świętego. Ojciec
tymczasem rozbudził nadzieję,
że doczekamy się przykładu kolejnych ksiąg Biblii.
Nad przekładami tekstów Pisma Świętego z języków oryginalnych na kaszubski pracuję
cały czas, przygotowując rokrocznie materiał na kolejne
edycje Verba Sacra. Poza przekładem czterech Ewangelii
przetłumaczyłem z języka hebrajskiego na kaszubski około
Odpust w Sianowie 19-27 lipca
A WielkiOdpustwSanktuarium
MatkiBoskiejKrólowejKaszub
wSianowiegromadziKaszubów
zewszystkichstron.Pierwsiwyruszylijużwśrodę,bypokonaćponad
100kmwpielgrzymimtrudzie.
Ostatnidotrąwniedzielnyporanek.
Mszainaugurującaodpustzostanie
odprawionawsobotęogodz.19.
A ZaśpiewaLedowôNótazKanady.Wtym roku rodzimym Kaszubom wmodlitwie towarzyszyć
będą potomkowie emigrantów
kaszubskich zKanady - zespół zaśpiewa pieśni podczas sumy pontyfikalnej wniedzielę o godz. 11.30.
Odprawi ją biskup pelpliński Ryszard Kasyna.
30 psalmów i znaczą część
Księgi Rodzaju. Tłumaczenie
całej tej księgi mam zamiar
ukończyć jeszcze w tym roku.
Co do pozostałych ksiąg zarówno Starego, jak i Nowego
Testamentu, to staram się
przetłumaczyć tyle, na ile
pozwalają mi na to czas i siły.
Od lat czekam na pojawienie
się pomocnika lub kontynuatora, znającego zarówno kaszubski, jak i starożytne języki
biblijne. I wierzę, że Pan Bóg
kogoś takiego w odpowiednim czasie przyśle. Biblia jest
dla człowieka wierzącego
Księgą życia, albo mówiąc
bardziej poetycko Listem Boga skierowanym do człowieka. W niej odnaleźć można
odpowiedzi na wszystkie podstawowe pytania nurtujące
człowieka każdej epoki.
W niej odnaleźć można jasne
drogowskazy, jak nie pogubić
się w życiu, jak to życie uczynić godne i owocne. Zza każdej jej kart wyłania się Bóg,
który jest Miłością, zatroskany
o los każdego z nas. Jedni ten
List czytają z największą
czcią, wdzięcznością i radością, inni odrzucają go nieraz
demonstracyjnie. Jako kapłan, życzę każdemu, by z tej
Księgi czerpał Życie. I dlatego
za św. Hieronimem powtórzę:
„Niech wschodzące słońce zastanie cię przy czytaniu Biblii,
a wieczorem niech twoja
umęczona głowa zasypia
na świętych stronicach”. a
Rozmawiał MAREK ADAMKOWICZ
O. prof. dr hab. Adam Ryszard
Sikora OFM - kierownik Zakładu Egzegezy Starego i Nowego
Testamentu na Wydziale Teologicznym Uniwersytetu im.
Adama Mickiewicza w Poznaniu. Autor 14 pozycji książkowych i ok. 120 artykułów naukowych i popularnonaukowych z zakresu biblistyki i kaszubskiej translatoryki biblijnej.
Cztery Ewangelie po kaszubsku
A CzteryEwangelie,którenajęzykkaszubskiprzełożyło.prof.
AdamRyszardSikorazostały
wznowionestaraniem„DziennikaBałtyckiego”orazZrzeszenia
Kaszubsko-Pomorskiego.
Będące fundamentem chrześcijaństwa Ewangelie, dzięki przekładowi
o. Sikory zyskały dodatkowy wymiar jako dzieło
podnoszące status języka kaszubskiego. Przekład zyskał pozytywną opinię Rady Języka Polskiego, która
przy okazji krytycznej oceny współczesnych tłumaczeń na gwary
i regionalne lub
środowiskowe
odmiany języka, uzasadnia, że tylko
przekład
kaszubski
zasługuje
w pełni na tę nazwę, gdyż dokonany został
przez biblistę, z języka oryginału.
Jakkolwiek nie jest to pierwsza translacja fragmentu Pisma Świętego wystarczy wspomnieć chociażby
dokonania ks. Franciszka Gruczy czy
Eugeniusza Gołąbka - to dzieło o. Sikory zasługuje na szczególną uwagę.
„Nowi Testament. Ewanielie
po kaszëbsku”, które ukazały się
w tym roku, to już kolejna edycja tego dzieła. Poprzednia, również zawierająca zbiór czterech Ewangelii,
ukazała się cztery lata temu. Wydarzenie to zbiegło się z dziesiątą rocznicą milenijnej pielgrzymki Kaszubów do Ziemi Świętej, która była
wielką manifestacją wiary i widocz-
ną nobilitacją języka kaszubskiego.
To właśnie przy okazji tej podróży
została poświęcona tablica z modlitwą „Ojcze Nasz” po kaszubsku w jerozolimskim kościele Pater Noster.
Przetłumaczenie Ewangelii jest znaczącym krokiem w rozwoju języka
regionalnego. Przede wszystkim
jednak ma być przyczynkiem do lepszego poznania Słowa Bożego,
które Kaszubom towarzyszy
od czasów misji chrystianizacyjnych
św. Wojciecha i Ottona z Bambergu.
Wydany przez „Dziennik Bałtycki”
przy współpracy Zrzeszenia Kaszubsko-Pomorskiego „Nowi Testament.
Ewanielie po kaszëbsku” będzie dostępny (w cenie 19,90 zł, na specjalnie wyznaczonych stoiskach) w najbliższą sobotę i niedzielę na odpustach, jakie odbędą się w Sianowie
i Swarzewie. Partnerami wydania
Ewangelii są Andrzej i Tadeusz
Bigusowie z Sierakowic, właściciele
firmy BAT. (MA)
Odpust w Swarzewie 19-20 lipca
A Pielgrzymkasamorządowcównazakończenieodpustu
Zakończenie Wielkiego Odpustu
Sianowskiego nastąpi 27 lipca, gdy
sumę odprawi sufragan częstochowski, ks. biskup Antoni Długosz, znany z telewizyjnego programu „Ziarno”.
(J.S.)
A NaodpustMatkiBoskiej
SzkaplerznejwSwarzewiewsobotęprzyjdąwiernizPółwyspu
HelskiegoorazWładysławowai
Chłapowa.
Lipcowy odpust zwany jest rybackim, bo do Królowej Polskiego
Morza przychodzą modlić się przede wszystkim wierni z nadmor-
skich parafii. Uroczystości odbywają się zawsze w niedzielę po 16 dniu
miesiąca.
A Powitaniepątnikówodbędzie
sięprzykaplicyObjawienia.
Obrzęd powitania jest bardzo widowiskowy. Przyniesione przez
pielgrzymów obrazy „kłaniają” się
tym swarzewskim.
Odpustowe
nabożeństwa
Jeszcze w sobotę o godz. 19 zostanie odprawiona msza św. dla pielgrzymów. Wcześniej, od godz. 16
wierni będą mogli przystępować
do spowiedzi. Msza odpustowa zostanie odprawiona w niedzielę
o godz. 10.30. (R.K.)