Projekt Wykonawczy - Instytut Meteorologii i Gospodarki Wodnej

ul. Łódzka 44B/5
80 - 180 Gdańsk
NIP 876-100-74-80
Regon 870310899
KONSTRUKTOR
Dariusz Kowalski
tel./fax.
tel.
058 304 86 96
0601 64 96 71
e-mail:
[email protected]
Projekt Wykonawczy
Nr 15/2007
OBIEKT:
ADRES:
BRANŻA:
STADIUM:
INWESTOR:
Funkcja
Wolnostojąca wieża pomiarowa H=20 m - Fundamentowanie
ul. Kajki 128, 11-730 Mikołajki
Konstrukcyjna
Projekt wykonawczy
Instytut Meteorologii i Gospodarki Wodnej
01-673 Warszawa, ul. Podleśna 61
Oddział Morski IMGW w Gdyni,
81-342 Gdynia, ul. Waszyngtona 42
Imię i Nazwisko
Podpis
Data
dr inż. Dariusz Kowalski
Opracował
upr. bud. nr 152/Gd/00
PIIB nr POM/BO/2341/01
2007-12-06
dr inż. Dariusz Kowalski
Projektował:
upr. bud. nr 152/Gd/00
PIIB nr POM/BO/2341/01
2007-12-06
mgr inż. Rafał Lewandowski
Sprawdził:
upr.bud. nr 199/Gd/2002
PIIB nr POM/BO/5897/02
2007-12-06
Egz.- 4
Rozdzielnik
Inwestor – 4 egz.
A/a -1 egz.
Gdańsk, grudzień 2007r.
KONSTRUKTOR Dariusz Kowalski
Wolnostojąca wieża pomiarowa
Projekt Wykonawczy
Zestawienie zawartości
L.p.
Część opisowa
stron
1
Strona tytułowa
1
2
Zestawienie zawartości
1
3
Opis techniczny
7
4
Zestawienie materiałów
3
Spis rysunków
Nr rysunku
Tematyka rysunku
Skala
1.
Plan sytuacyjny – Wieża H=20 m
1:500
2.
Fundament wieży pomiarowej
1:20
3.
Zakotwienie wieży
1:10
4.
Stabilizacja kotew – dół - SKD
1:10
5.
Stabilizacja kotew – góra - SKG
1:10
6.
Uziemienie wieży
1:25
Projekt wykonawczy – IMGW OM Gdynia – Fundamentowanie – Stacja Mikołajki
str.- 2
KONSTRUKTOR Dariusz Kowalski
Opis techniczny
do projektu wykonawczego fundamentowania meteorologicznej wieży
pomiarowej zlokalizowanej w miejscowości Mikołajki, przy ul. Kajki 128.
Inwestorem obiektu jest Instytut Meteorologii i Gospodarki Wodnej w
Warszawie, Oddział Morski w Gdyni, z siedzibą przy ul. Waszyngtona 42.
1. Podstawa opracowania
Niniejsze opracowanie wykonano na zlecenie Morskiego Oddziału Instytutu Meteorologii
i Gospodarki Wodnej z siedzibą w Gdyni przy ulicy Waszyngtona 42, zgodnie z umową
z dnia 24-08-2007r.
2. Zakres opracowania
W zakres niniejszego opracowania wchodzi:
- wykonanie obliczeń statyczno – wytrzymałościowych dla lokalnych warunków
posadowienia,
- wykonanie rysunków warsztatowych projektowanego fundamentu od obiekt wieżowy.
3. Przeznaczenie
Nowo projektowany fundament będzie przeznaczony dla nowej wieży pomiarowej. Nowa
wieża będzie tylko i wyłącznie użytkowana do pomiaru prędkości i kierunku wiatru. Na
ostatnim segmencie wieży zostaną zainstalowane dwa wiatromierze z klinami kierunku
wiatru.
4. Materiały wyjściowe
-
wytyczne inwestora określające wymagania
uzgodnienia z Użytkownikiem,
normy i przepisy projektowania,
badania geotechniczne gruntu – wykonane przez Zakład Geologiczny „Geol” z Olsztyna
mapa do celów projektowych – w skali 1:500
5. Lokalizacja
Obiekt będący przedmiotem niniejszego projektu będzie zlokalizowany na terenie
istniejącego wydzielonego ogródka meteorologicznego. Nowy obiekt będzie zlokalizowany w
odległości około 12 m od obecnie eksploatowanej wieży pomiarowej o wysokościach 14 m
przeznaczonej do likwidacji.
W rejonie obecnie projektowanej lokalizacji znajdują się urządzenia meteorologiczne
będące własnością IMGW, a eksploatowane przez OM IMGW służące do realizacji
ogólnopolskiego Systemu Monitoringu i Osłony Kraju.
6. Demontaż istniejącej wieży
Obecna wieża jest złym stanie technicznym i należy ją zdemontować po wykonaniu
wszystkich prac inwestycyjnych zawiązanych z nowym obiektem wieżowym. Istniejąca wieża
jest konstrukcją kratową, czworościenną,. Zasadnicza wysokość wieży wynosi 14 m.
Projekt wykonawczy – IMGW OM Gdynia – Fundamentowanie – Stacja Mikołajki
str.- 3
KONSTRUKTOR Dariusz Kowalski
Demontażu wieży dokonać z wykorzystaniem żurawia samochodowego lub też poprzez
przewrócenie wieży na otwarty teren (po demontażu elementów ogrodzenia ogródka
meteorologicznego).
7. Warunki posadowienia
a) warunki gruntowe
W miejscu przewidywanego posadowienia wieży pomiarowej występują gruntu
uwarstwiony o następującej konstrukcji (na podstawie dokumentacji geologicznej):
- nasyp niekontrolowany złożony z piasku gliniastego próchnicznego i kamieni o
grubości około 0,4 m – określony jako warstwa nienośna,
- warstwy gruntu złożonej z gliny, pyłu piaszczystego o grubości 0,8 m, w stanie
twardoplastycznym, o stopniu plastyczności IL=0,20,
- warstwy gruntu złożonej z pisku pylastego i gliny, o grubości 0,4 m, o stopniu
zagęszczenia ID=0,6
- warstwy gruntu złożonej z gliny, pyłu piaszczystego, piasku drobnego o grubości
0,3 m, w stanie twardoplastycznym, o stopniu plastyczności IL=0,20,
- warstwy gruntu złożonej z piasku średniego i żwiru o grubości 0,7 m, o stopniu
zagęszczenia ID=0,6
- i inne wg profilu geologicznego
W poziomie projektowanego fundamentowania nie występuje woda podziemna.
Z powodu istniejących warunków gruntowych obiekt zaliczony będzie do II kategorii
warunków geotechnicznych zgodnie z Rozporządzeniem MSWiA w sprawie ustalania
warunków geotechnicznych posadowienia obiektów budowlanych z 21-02-1998r.
b) istniejący fundament
Istniejąca wieża pomiarowa o wysokości 14 m posadowiona jest na fundamencie
betonowym o wymiarach w rzucie poziomym 1,2 x 1,2 i wysokości całkowitej około 1,4
metra. Górna powierzchnia fundamentu jest usytuowana na poziomie otaczającego terenu.
Istniejący blok fundamentowy po zdemontowaniu stalowej konstrukcji wieży i usunięciu
elementów zakotwienia pozostanie w gruncie bez jego demontażu.
c) projektowany fundament
Z uwagi na wielkość obciążenia zewnętrznego i dopuszczalna wartość naprężeń w gruncie
oraz zmianę lokalizacji wieży należy pod nowo projektowaną wieżę wykonać całkowicie
nowy fundament.
Nowy, schodkowy fundament żelbetowy o wymiarach w planie 4,00 x 4,00 m i całkowitej
wysokości 1,40 m należy posadowić na rzędnej 125,90 m npm, tj. 1,20 metra poniżej
powierzchni terenu. Fundament ten powstanie w północnej części terenu ogródka
meteorologicznego – części dotychczas wolnej od jakiejkolwiek zabudowy oraz infrastruktury
podziemnej.
Nowy fundament należy wykonać z betonu klasy B20 z dodatkami wodoszczelnymi
(hydrotechniczny). Oprócz wymaganej wytrzymałości gwarantowanej beton powinien
charakteryzować się następującymi parametrami, które zwiększą trwałość obiektu
w warunkach korozji atmosferycznej:
- mrozoodporność - nie mniej niż F200,
- wodoszczelność - nie mniej niż W10.
W celu przyspieszenia prac montażowych należy do mieszanki betonowej dodać środki
przyspieszające wiązanie.
Pod fundamentem należy wykonać podkład z chudego betonu – beton klasy B10, o
grubości około 10 cm.
Projekt wykonawczy – IMGW OM Gdynia – Fundamentowanie – Stacja Mikołajki
str.- 4
KONSTRUKTOR Dariusz Kowalski
W trakcie prowadzenie robót ziemnych związanych z fundamentem należy niedopuścić do
zalania wykopu przez wody opadowe. Przed rozpoczęciem robót betonowych w dnie wykopu
należy dokonać odbioru stanu gruntu w poziomie posadowienie przez uprawnionego geologa.
Nowy fundament należy zazbroić konstrukcyjnie siatką z prętów stalowych o średnicy
16 mm ze stali grupy A-II (18G2A) o oczkach 25 x 25 cm .
W trakcie betonowania fundamentu należy osadzić kotwy fajkowe o średnicy 24 mm –
F24 (po cztery na każdą podporę). Śruby powinny wystawać ponad górną powierzchnię
fundamentu na wysokość minimum 100 mm, w celu zapewnienia możliwości regulacji
poziomu podparcia każdej nogi podporowej. W bloku betonowym należy osadzić przepust dla
instalacji sygnałowej, którego wielkość należy uzgodnić z Inwestorem (w projekcie przyjęto
przepust o średnicy 50 mm).
Górną powierzchnię fundamentu o wymiarach 2,0 x 2,0 m należy wykonać ze spadkami w
czterech kierunkach w celu wyeliminowania możliwości powstawania zastoiska wodnego.
Wielkość wymienionego spadku powinna wynosić około 0,5 - 1 %.
d) izolacja przeciwwilgociowa
Część bloku fundamentowego umieszczonego poniżej poziomu terenu należy
zabezpieczyć powłokami hydroizolacyjnymi z wykorzystaniem takich środków powłokowych
jak np.: Izolbet, Dysperbit, Izohan. Powłokę izolacyjną wyprowadzić na wysokość około 5-10
cm ponad otaczający teren.
Spód stopy zabezpieczyć poprzez izolację powłokową oraz przeponę wykonana z jednej
warstwy papy izolacyjnej.
e) zasypanie wykopu
Wykop należy zasypać gruntem pozyskanym w trakcie wykonywania wykopu pod
fundament. Zasypkę należy wykonywać warstwami o grubości około 20 – 25 cm, które należy
każdorazowo zagęszczać do stopnia zagęszczenia ID=0,80. Do zasypania wykop nie używać
kamieni oraz innych zanieczyszczeń (śmieci).
8. Materiały
Wszystkie nowe materiały stalowe powinny posiadać atesty hutnicze i być dopuszczone
do stosowania w budownictwie zgodnie z Rozporządzeniem MSWiA z dnia 5-08-1998r.
(Dz. U. nr 107 poz. 679). Ewentualne materiały importowane lub odpowiedniki importowane
materiałów polskich powinny mieć dodatkowo zezwolenie Urzędu Dozoru Technicznego do
stosowania na terenie RP.
9. Ochrona odgromowa
Zgodnie z normą PN-86/E-05003/01 stalową konstrukcję wieży można uznać za element
odprowadzający ładunek wyładowania atmosferycznego bez spełniania ograniczeń wymiaru
minimalnego. U podnóża wieży należy wykonać co najmniej dwa przewody odprowadzające
z bednarki o wymiarach minimalnych 30 x 3 mm . Przewody uziemiające – w ilości minimum
2 sztuk, o wymiarach minimalnych 30 x 3 mm należy połączyć ze zbrojeniem konstrukcyjnym
bloku fundamentowego i wyprowadzić poza obrys podstawy fundamentu. Przewody ochrony
odgromowej należy wykonać z ocynkowanej bednarki. Należy wykonać uziom otokowy
usytuowany w poziomie fundamentu – w odległości około 0,5 m od fundamentu.
10. Instalacje kabli sygnałowych
Przewody należy przeprowadzić przez blok fundamentowy w osłonie, którą należy
umiejscowić w czasie betonowania.
Projekt wykonawczy – IMGW OM Gdynia – Fundamentowanie – Stacja Mikołajki
str.- 5
KONSTRUKTOR Dariusz Kowalski
11. Wpływ remontu na środowisko naturalne
W wyniku budowy nowej wieży pomiarowej nastąpi czasowy wzrost uciążliwości dla
środowiska przez emisję hałasu, wytwarzanie odpadów i emisję odgazów. Wieża w trakcie
normalnej eksploatacji nie będzie powodowała uciążliwość dla środowiska w innym niż
dotychczas stopniu.
11.1. Charakterystyka odpadów powstających w czasie demontażu i budowy
W trakcie realizacji robót budowlanych powstaną odpady niebezpieczne oraz odpady inne
niż niebezpieczne.
Do odpadów niebezpiecznych zaliczono (w nawiasach podano kody według Załącznika
do Rozporządzenia Ministra Środowiska z dnia 27 września 2001 r. w sprawie katalogu
odpadów (Dz. U. z dnia 8 października 2001 r.):
Rodzaje odpadów
inne odpady z budowy, remontów i demontażu (w tym odpady
zmieszane) zawierające substancje niebezpieczne (w tym przypadku
puszki i opakowania po farbach, rozcieńczalnikach, rozpuszczalnikach
i detergentach)
Kod odpadu Ilość odpadów
(17 09 03)
5 szt.
Do odpadów innych niż niebezpieczne zaliczono:
Rodzaje odpadów
Kod odpadu Ilość odpadów
Gruz budowlany
0,25 m3
Grunt z wykopów
14,7 m3
odpady i złomy metaliczne oraz stopów metali - żelazo i stal
(17 04 05)
0,02 t
kable elektryczne
(17 04 11)
30 m
Gromadzenie, selekcja, wywożenie i utylizacja pozostałych odpadów musi być
prowadzona zgodnie z obowiązującymi zasadami gospodarki odpadami.
Gromadzenie odpadów w trakcie prac budowlanych na placu budowy powinno odbywać
się w szczelnych pojemnikach, ustawionych na szczelnej i utwardzonej nawierzchni
betonowej. Nie dotyczy to odpadów wielkogabarytowych innych niż niebezpieczne.
11.2. Emisja zanieczyszczeń
W procesie budowy wieży nastąpi niezorganizowana emisja odgazów do powietrza. Emisja
odgazów wystąpi:
− jako spaliny z samochodów i innych maszyn budowlanych,
Nastąpi także emisja gazów powstających w trakcie procesu spawania warsztatowego.
Jako spaliny z tego procesu powstanie: tlenek azotu, oraz tlenek węgla.
11.3. Hałas
W trakcie prowadzenia prac budowlanych źródłem emisji hałasu do środowiska będzie
transport samochodowy, którym dowożone będą materiały budowlane oraz wywożone odpady
stałe powstałe w trakcie prac budowlanych. Źródłem hałasu będzie praca maszyn i urządzeń
budowlanych na placu budowy. Powstały hałas nie będzie stanowił zagrożenia i nie będzie
dokuczliwy dla okolicznych użytkowników terenu i środowiska, z uwagi na usytuowanie
placu budowy na terenie przemysłowym na otwartym nabrzeżu toru wodnego. Poziom
Projekt wykonawczy – IMGW OM Gdynia – Fundamentowanie – Stacja Mikołajki
str.- 6
KONSTRUKTOR Dariusz Kowalski
natężenia hałasu nie będzie przekraczać 65 dB A. Ewentualne przekroczenie dopuszczalnych
poziomów hałasu będzie krótkotrwałe i nie spowoduje negatywnych skutków
środowiskowych.
12. Warunki prowadzenia robót
W czasie realizacji opisywanego zamierzenia inwestycyjnego należy przestrzegać
aktualnie obowiązujących przepisów i wytycznych zawartych planie BIOZ i innych,
lokalnych obowiązujących na terenie gdzie będą wznoszone wieże pomiarowe.
Wszelkie prace niebezpieczne pożarowo należy przeprowadzić zgodnie z wymaganiami
ustalonymi w rozporządzeniu Ministra Spraw Wewnętrznych z dnia 3-11-1992 w sprawie
ochrony przeciwpożarowej budynków, innych obiektów budowlanych i terenów (Dz.U. Nr 92,
poz. 460).
Dokładny projekt organizacji robót i montażu zostanie opracowany przez generalnego
wykonawcę robót lub przez Wykonawcę robót montażowych z uwzględnieniem dostępnego
sprzętu budowlanego oraz dostępności terenu do prowadzenia prac.
We wszystkich fazach realizacji konstrukcji wykonane roboty, a w szczególności roboty
ulegające zakryciu, powinny być odbierane przez nadzór inwestorski budowy i odnotowane
w dzienniku budowy.
W czasie montażu zwracać szczególną uwagę na zachowanie stateczności całości
konstrukcji jak i poszczególnych jej elementów.
W czasie wykonania wszelkich prac, na każdym etapie powstawania konstrukcji należy
bezwzględnie przestrzegać przepisów BHP szczególnie związanych z cięciem
i wykonywaniem prac spawalniczych.
12.1. Przepisy ppoż. i BHP
a) Warunki ogólne
Wszystkie roboty muszą być prowadzone zgodnie z obowiązującymi przepisami
bezpieczeństwa i higieny oraz ochrony przeciwpożarowej. Przepisy te powinny również być
uwzględnione przy opracowywaniu projektów wykonawczych demontażu i montażu
konstrukcji oraz planów technologicznych spawania. Główne akty prawne dotyczące robót
objętych zakresem niniejszego opracowania to:
-
Ustawa z dnia 7 lipca 1994r. Prawo budowlane (Dz.U. Nr 89,poz.414); ze zmianami (tekst
jednolity Dz.U. Nr 15 poz. 139 z 1999 r.)
-
Rozporządzenie MPiPS z dnia 26 września 1997r w sprawie ogólnych przepisów bezpieczeństwa i
higieny pracy (Dz.U. Nr 129 poz.844);
-
Rozporządzenie MPiPS z dnia 28 maja 1996r w sprawie szczegółowych zasad szkolenia
w dziedzinie bhp i higieny pracy (Dz. U. Nr 62 poz. 285);
-
Rozporządzenie MPiPS z dnia 28 maja 1996r w sprawie rodzaju prac, które powinny być
wykonane przez co najmniej dwie osoby, (Dz. U. Nr 62 poz. 288);
Rozporządzenie MGPiOŚ z 28 marca 1972 r. (Dz. U. nr 13 poz. 93) w sprawie bezpieczeństwa i
higieny
pracy
przy
wykonywaniu
robót
budowlanomontażowych
i rozbiórkowych; ze zmianami (Dz.U. Nr 24 poz. 142 z 1974 r.);
-
-
Rozporządzenie Ministra Gospodarki z dn. 27 kwietnia 2000 r w sprawie bezpieczeństwa
i higieny pracy przy pracach spawalniczych ( Dz. U. nr 40, poz. 470 );
-
Rozporządzenie M.S.W z dnia 3 listopada 1992 r w sprawie ochrony ppoż. budynków, innych
obiektów budowlanych i terenów (Dz. U Nr 92 poz. 460); ze zmianami (Dz.U. Nr 102 poz. 507 z
Projekt wykonawczy – IMGW OM Gdynia – Fundamentowanie – Stacja Mikołajki
str.- 7
KONSTRUKTOR Dariusz Kowalski
1995r.)
-
Zarządzenie MGMiP z dnia 28 lutego 1987 r. w sprawie eksploatacji elektrycznych spawarek i
zgrzewarek ( MP nr 8 poz. 70)
-
Rozporządzenie MPiOS oraz MZ z dnia 20 marca 1954 r. w sprawie bezpieczeństwa pracy przy
obsłudze żurawi ( Dz. U. nr 15, poz. 58 ); ze zmianami (Dz.U. Nr 13 poz. 91 z 1965 r., (Dz.U. Nr
24 poz. 141 z 1974 r.)
-
Rozporządzenie MPiOS oraz MZ z dnia 15 maja 1954 r. w sprawie bezpieczeństwa
i higieny pracy przy użytkowaniu butli z gazami sprężonymi, skroplonymi
i rozpuszczonymi pod ciśnieniem (Dz.U. Nr 29 poz. 115 z 1954 r., Dz.U. Nr 23 poz. 216
z 1971 r., Dz.U. Nr 75 poz. 846 z 1999 r.);
-
Rozporządzenie MPiPS z dnia 14 marca 2000 r. w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy
pracowników zatrudnionych przy ręcznych pracach transportowych( Dz.U. nr 26, poz. 313);
-
Rozporządzenie MPiPS z dnia 28.05.1996r. w sprawie rodzajów prac, które powinny być
wykonywane przez co najmniej dwie osoby (Dz.U. Nr 62 poz.288);
-
Rozporządzenie MPiPS z dn. 28.05.1996r. w sprawie rodzajów prac wymagających szczególnej
sprawności psychofizycznej (Dz.U. nr 62 poz. 287);
-
Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 18 czerwca 1968 r. w sprawie bezpieczeństwa
i higieny pracy przy stosowaniu promieniowania jonizującego (Dz. U. nr 20, poz. 122);
ze zmianami (Dz.U. Nr 24 poz. 142 z 1974 r.)
-
Rozporządzenie MPiOS, MPC i MZ z 13 kwietnia 1951 r. w sprawie bezpieczeństwa pracy przy
sprężarkach powietrznych (Dz. U. nr 22, poz. 174 ); ze zmianami (Dz.U. Nr 13 poz. 91 z 1965 r.,
Dz.U. Nr 24 poz. 142 z 1974 r.)
-
PN-M-47900-02:1996 Rusztowania stojące metalowe robocze. Rusztowania stojakowe z rur stalowych.
Ogólne wymagania i badania oraz eksploatacja;
Poza tym należy przestrzegać wewnętrznych przepisów bhp i ppoż. obowiązujących na terenie
Właściciela oraz Inwestora. Inwestor powinien przeszkolić pracowników z innych firm w zakresie
tych przepisów. Wszelkie zmiany w niniejszym projekcie mogą być dokonywane tylko
w uzgodnieniu z autorem opracowania.
b) warunki szczegółowe
− wygrodzić, oznakować i zabezpieczyć plac montażowy;
− zapewnić stałą kontrolę uprawnionego nadzoru technicznego w trakcie montażu;
− przestrzegać zasadę by w trakcie podnoszenia elementów żadna osoba nie znajdowała się
pod podnoszonym ciężarem;
− wszystkie oprzyrządowania montażowe stosować zgodnie z Polskimi Normami.
− wyznaczyć i oznakować strefę niebezpieczną prowadzenia robót;
− zapoznać pracowników z zagrożeniami występującymi na stanowisku pracy oraz
związanym z tym ryzykiem. Fakt zapoznania pracowników powinien być potwierdzony
w sposób pisemny;
− stosowane zawiesia montażowe powinny być atestowane.
Projekt wykonawczy – IMGW OM Gdynia – Fundamentowanie – Stacja Mikołajki
str.- 8
KONSTRUKTOR Dariusz Kowalski
12.2. Nadzór nad realizacją
Nad realizacją robót budowlanych należy ustanowić inspektora nadzoru inwestorskiego
zgodnie z wymaganiami Rozporządzenia Ministra Infrastruktury z dnia 19-11-2001r.
w sprawie rodzaju obiektów budowlanych, przy których realizacji jest wymagane
ustanowienie inspektora nadzoru inwestorskiego (Dz. U. Nr 138, poz. 1554).
Kierownictwo nad robotami jak i nadzór należy powierzyć tylko osobom posiadającym
aktualny w trakcie wykonywania prac wpis na listę członków Polskiej Izby Inżynierów
Budownictwa zgodnie z ustawą o samorządach zawodowych architektów, inżynierów
budownictwa oraz urbanistów z dnia 15-12-2000r. (Dz. U. Nr 5, poz. 42, z 2001r).
13. Uwagi końcowe
Wszelkie prace należy wykonać zgodnie z „Warunkami technicznymi wykonania i odbioru
robót budowlano - montażowych”, tom I „Budownictwo ogólne”, „Warunkach technicznych
wykonania i odbioru robót montażowych, tom II „Konstrukcje stalowe” oraz aktualnie
obowiązującymi normami i przepisami wykonania i odbioru robót budowlanych.
Wszelkie zmiany w projekcie należy uzgadniać z projektantem obiektu.
Opracował:
dr inż. Dariusz Kowalski
Projekt wykonawczy – IMGW OM Gdynia – Fundamentowanie – Stacja Mikołajki
Gdańsk, grudzień 2007 r.
str.- 9