naukawpolsce - Postępy Biochemii

złożona z opiekunów poszczególnych
drużyn, którzy wcześniej mieli za zadanie przygotować zestawy pytań
konkursowych. Nieoceniona przy
organizowaniu konkursu stała się
również pomoc Fundacji Uniwersytetu Medycznego we Wrocławiu, która
w osobie Prezesa Wiesława Zawady,
przekazała środki finansowe na pokrycie niektórych kosztów organizacyjnych. Komitet Organizacyjny pozyskał także pomoc od sponsorów.
Oprócz patronatu Wice-marszałka
Województwa Dolnośląskiego, pana
Jerzego Łużniaka, który przekazał
na rzecz konkursu drobne upominki
oraz dyplomy dla najlepszych uczestników, organizatorzy uzyskali także
wsparcie ze strony wydawnictw podręczników medycznych tj. Elsevier-Urban&Partner i Górnicki Wydawnictwo Medyczne, które ufundowały
uczestnikom nagrody książkowe.
Wsparcie uzyskano również ze strony
firmy ABO z Gdańska (przygotował
prof. Andrzej Gamian).
Ogólnopolskie Forum Chemii
Nieorganicznej zostało powołane do
życia z inicjatywy Wydziałów Chemii
Uniwersytetu Jagiellońskiego i Uniwersytetu Wrocławskiego oraz Wydziału Ceramiki i Inżynierii Materiałowej Akademii Górniczo-Hutniczej.
Pierwsze spotkanie odbyło się na terenie Wydziału Chemii UJ w dniach 6-8
grudnia 2012 r. Forum nawiązuje do
wcześniejszych Kolokwiów z zakresu
Chemii Nieorganicznej organizowanych wspólnie przez profesor Bogusławę Jeżowską-Trzebiatowską i profesora Adama Bielańskiego. Forum
adresowane jest do wszystkich zainteresowanych badaniami w zakresie
współczesnej chemii nieorganicznej
obejmującej chemię koordynacyjną,
chemię bionieorganiczną, fizyczną
chemię nieorganiczną oraz materiały
nieorganiczne. Organizatorzy Forum
zapraszają do wspólnych obrad i dyskusji doświadczonych badaczy jak i
osoby na początku kariery naukowej
pracujące w tych dziedzinach. Szczególnie gorąco zachęcani są do udziału
doktoranci i studenci. Pierwsze spotkanie miało wyjątkowy charakter
związany z Jubileuszem 100-lecia urodzin profesora Adama Bielańskiego.
Inicjatorzy tego przedsięwzięcia mają
nadzieję, że Forum na stałe wpisze się
do kalendarza spotkań naukowych
służących rozwojowi polskiej chemii
nieorganicznej (inf. z witryny UJ).
pod redakcją
Teresy Wesołowskiej
NAUKA W POLSCE
Różne drogi kariery
młodych naukowców
po doktoracie
Głos polemiczny
Instytut Biologii Doświadczalnej
im. M. Nenckiego PAN od wielu lat
prowadzi kształcenie młodych pracowników nauki. Przy Instytucie od
10-ciu lat działa Studium Doktoranckie, choć tradycja studiów tego typu
sięga znacznie dawniejszych czasów.
Każdego roku Studium skupia ogółem ponad 100 doktorantów. Tak
liczne grono osób kształconych w latach ostatnich i liczne grono tych, którzy tytuł doktora uzyskali wcześniej
motywowało do utworzenia Klubu
Absolwentów Instytutu Nenckiego
– „Nencki Alumni Club”. W ramach
Klubu, w listopadzie 2012 r. odbyła
się „DOK — Konferencja 2012” (program Konferencji - Tygodnik Nenckiego
30. 10. 2012, Nr. 39; www.nencki.gov.pl/
tygodnik-nenckiego). Było to pierwsze,
niezwykle udane spotkanie byłych
doktorantów skupionych w Nencki
Alumni Club z pracownikami i obecnymi doktorantami Instytutu. Wśród
członków Klubu znajdują się koledzy,
którzy po doktoracie wybrali różną
drogę kariery zawodowej – pracę naukową, pracę w firmach, w szkole,
czy w instytucjach pozarządowych.
Do klubu należą też osoby, które z
12
różnych powodów zdecydowały się
pracować poza Polską, utrzymują
jednak stale ścisły kontakt z krajem.
Dlatego też zamierzeniem listopadowego spotkania było przedstawienie
różnych dróg kariery młodych naukowców po doktoracie, problemów
stojących przed nimi i tych stojących
przed kształcącą ich kadrą naukową.
Wystąpienia kolegów w czasie
„DOK – Konferencji 2012”, a także
moje wieloletnie doświadczenie zdobyte w czasie kierowania Studium
Doktoranckim w Instytucie Nenckiego, pozwalają na przedstawienie kilku spostrzeżeń dotyczących różnych
dróg kariery młodych naukowców po
doktoracie. Oczywiście uwagi te, mające charakter polemiczny, dotyczą
zasadniczo doktorantów określonego
Instytutu, uważanego za jeden z najlepszych w kraju i mogą być nieadekwatne wobec sytuacji młodych ludzi
uzyskujących doktorat w innych placówkach naukowych, np. uczelniach
wyższych.
Najważniejszym chyba spostrzeżeniem jest stale wzrastająca tendencja do rozpoczynania pierwszej po
doktoracie pracy nie w instytucjach
naukowych, a w firmach farmaceutycznych. Jest to poniekąd związane
z coraz bardziej rosnąca siecią takich
firm, a także z wymogami stawiany-
mi przez Instytut wobec doktorantów
decydujących się na karierę naukową.
Mianowicie, doktorant kończący studia doktoranckie w Instytucie Nenckiego jest zobowiązany do starania
się o stypendium podoktorskie, tzw.
PostDok w laboratorium zagranicznym i odbycie takiego stażu poza
granicami Polski. Niejednokrotnie,
względy osobiste nie pozwalają na to.
Ponadto, po powrocie do kraju młody
człowiek stoi przed problemem znalezienia pracy, bowiem jak wiemy studia doktoranckie pracy nie gwarantują. Mając bardzo dobre wyniki z pobytu na PostDok i publikacje, można
starać się o miejsce w Instytucie, nie
ma jednak pewności, że wynik starań
będzie pozytywny. Toteż wybór jako
pierwszej, pracy w określonej firmie
jest wyborem łatwiejszym, zapewniającym też, o czym nie należy zapominać, wyższe uposażenie, niż to, które
czeka na młodego pracownika naukowego w instytucie badawczym, czy
na uczelni.
Studenci przyjmowani na studia
doktoranckie do Instytutu Nenckiego
przechodzą przez ostre sito rekrutacyjne. Są zazwyczaj wysoce motywowani, z licznymi odbytymi krajowymi
i zagranicznymi praktykami i dobrą
znajomością języka angielskiego. Wywodzą się z nich świetni doktoranwww.postepybiochemii.pl
ci, wobec których promotorzy mają
niejednokrotnie nadzieję, że osoby
te „zostaną w nauce”. Tak się jednak
często nie dzieje.
Bywa też, że młodzi doktorzy, po
odbyciu stażu na stypendium PostDoka, znajdują pracę zagranicą i do
Polski nie wracają. Wiem, że martwi
to kręgi decyzyjne w Polsce, a także
Federację Europejskich Towarzystw
Biochemicznych (FEBS; Polskie Towarzystwo Biochemiczne jest aktywnym członkiem tej Federacji). FEBS,
co roku przyznaje wysokie stypendia
młodym naukowcom chcącym wrócić
do swego kraju po odbytym PostDok,
umożliwiające otworzenie własnego
laboratorium i kontynuowanie pracy
naukowej. Oczywiście, otrzymanie
tego stypendium jest trudne.
Wbrew wszelkim głosom krytycznym moje spojrzenie na problemy
dotyczące różnych dróg kariery zawodowej młodych ludzi po doktoracie jest pozytywne. Przede wszystkim
uważam, że w wolnym kraju, wolny
człowiek ma i musi mieć wolny wybór tego, co chce zrobić ze swoim
życiem. Instytut, podobnie jak każda
inna placówka naukowa, czy uczelniana, powinna natomiast jak najlepiej przygotowywać do zawodu.
Młody człowiek, uzyskując stopień
doktora winien znać wiele metod laboratoryjnych, zdobyć umiejętność
pracy z nowoczesną aparaturą, poznać literaturę przedmiotu, a biorąc
udział we wszelkich możliwych seminariach, konferencjach, warsztatach i
kursach nauczyć się sztuki prezentacji. W czasie studiów powinien także
mieć okazję do poznania uczonych
pracujących w Polsce i zagranicą
oraz nawiązania z nimi kontaktów
zawodowych. Z przyjemnością mogę
stwierdzić, że Instytut Biologii Doświadczalnej im. M. Nenckiego PAN
spełnia te wszystkie kryteria.
Doktorant, zatem podejmuje decyzję o przyszłej pracy. Każda jego
decyzja powinna być traktowana poważnie i uważana za dobrą. Wybiera
karierę naukową – trzeba się cieszyć i
mu w tej decyzji pomóc. Decyduje się
na pracę w firmie – bardzo dobrze –
może być bardzo przydatny dla swojej
placówki macierzystej, a sama praca
w firmie może okazać się bardzo interesująca i rozwijająca. Decyduje się na
zostanie po PostDoku za granicą – też
dobrze – być może, w przyszłości zostanie wybitnym naukowcem, z którego będziemy dumni, a w każdym
przypadku, dobrze pracując staje się
najlepszym ambasadorem Polski.
Ze wszystkich znanych mi doktorantów, kończących studia w Instytucie Nenckiego, jedynie jedna bardzo
zdolna doktorantka zdecydowała
się na pracę w szkole. W pierwszym
odruchu myśl, – jaka szkoda. Potem,
gdy widzimy jak działa w tej szkole
(liceum warszawskie), jak nadzwyczajnie prowadzi zajęcia i zajmuje się
młodzieżą, pojawia się refleksja – tak
szkoda, ale szkoda, że tak mało naukowców pracuje w naszych szkołach. Dlatego też sądzę, że wszystko
idzie w dobrym kierunku. Młodzi ludzie po doktoracie powinni dokonywać całkowicie wolnego wyboru własnej przyszłej drogi życiowej. Praca
wykonywana z pasją jest zawsze podstawą sukcesu i większość naszych
doktorantów ten sukces osiąga.
Inna sprawa budząca zaniepokojenie środowiska naukowego i odbijająca się szerokim echem w mediach to
nikłe sukcesy młodych naukowców
w ich staraniach o granty europejskie.
Jest to istotnie problem. Być może pomogłyby wspólne aplikacje o jeden
grant kilku grup badawczych. Podobno, przy rozpatrywaniu aplikacji
bierze się pod uwagę dorobek publikacyjny osoby starającej się o grant,
przy czym liczy się nie ilość a jakość.
Niestety, obecna polityka publikacyjna, otrzymywane punkty, niejako
zachęca do częstej publikacji miałkich prac. Moje ostatnie uwagi proszę
jednak traktować jedynie jako głos w
dyskusji, bo tak naprawdę nie wiem,
co należałoby zrobić, aby skuteczność
w otrzymywaniu europejskich grantów była większa, tym bardziej, że jak
wynika z całego tekstu moja opinia
o młodych polskich naukowcach jest
wysoka.
Jolanta Barańska
Koordynator Nencki Alumni Club
Instytut Biologii Doświadczalnej
im. M. Nenckiego PAN
ul. Pasteura 3, 02-093 Warszawa
E-mail: [email protected]
Prof. dr hab. Jolanta Barańska ukończyła studia na Uniwersytecie Warszawskim uzyskując dyplom magistra zoologii, a następnie biochemii. Jej
kariera naukowa jest ściśle związana z Instytutem Biologii Doświadczalnej im. M. Nenckiego PAN. W Instytucie tym obroniła rozprawę doktorską
i habilitacyjną, otrzymała tytuł profesora, a w latach 1991-2006 kierowała
Pracownią Przekaźników Sygnałów. W tym okresie była promotorem 4 prac
magisterskich, 6 doktorskich, a 2 osoby z jej zespołu uzyskały tytuł doktora
habilitowanego. Ponadto, w latach 2007-2010, prof. Barańska była Kierownikiem Studium Doktoranckiego w Instytucie Nenckiego, a od 2011 r. jest Koordynatorem „Nencki Alumni Club”. Jej główne zainteresowania naukowe
koncentrują się na problemach przekazywania sygnałów w komórce, ze szczególnym uwzględnieniem molekularnych
mechanizmów działania receptorów nukleotydowych, sygnalizacji lipidowej i wapniowej. Jest autorką ponad 100 publikacji. Prof. Barańska jest aktywnym członkiem Polskiego Towarzystwa Biochemicznego. W latach 1998-2005 pełniła
funkcję Prezesa tego Towarzystwa. Była głównym organizatorem Międzynarodowego Kongresu Federacji Europejskich Towarzystw Biochemicznych (FEBS), który odbył się w Warszawie w roku 2004, a kolejno w latach 2005 i 2006 Wiceprezesem i Prezesem FEBSu. Obecnie jest członkiem międzynarodowej grupy do spraw integracji europejskiej (FEBS
Working Group for Integration). Prof. Barańska była także wieloletnim organizatorem polsko-ukraińskich konferencji
naukowych im. Jakuba Parnasa, odbywających się co dwa lata, począwszy od 1996 roku. Jest członkiem honorowym
Ukraińskiego Towarzystwa Biochemicznego. Prof. Jolanta Barańska została odznaczona Krzyżem Kawalerskim i Oficerskim Orderu Odrodzenia Polski, Medalem im. Leona Marchlewskiego oraz Medalem Komisji Edukacji Narodowej.
Postępy Biochemii 59 (1) 2013
13