Prezentacja dotycząca dobrych praktyk ze sfery spółdzielczości

Dobre praktyki w zakresie wspierania rozwoju
przedsiębiorstw społecznych
Projekt „Spółdzielnie socjalne drugiej generacji”
– edycja I i II
Małgorzata Jabłońska
Stowarzyszenie Współpracy Regionalnej
Kielce, 15 czerwca 2012
Szkolenie współfinansowane ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego
Kim jesteśmy?
o SWR = OWES?
o ponad 8 lat doświadczenia we wspieraniu
i inkubowaniu przedsiębiorstw społecznych
• 2005: pierwszy inkubator gospodarki społecznej
w Polsce;
• 2007-08: wdroŜenie modeli 5 inkubatorów NGO oraz 3
inkubatorów gospodarki społecznej (np. w Łagowie);
• 2010-11: Spółdzielnie socjalne drugiej generacji –
I edycja;
• 2012: Spółdzielnie socjalne drugiej generacji –
II edycja; PI-PL Couveuse; PI-PWP Replikator;
Sukces spółdzielni socjalnej
o Naszym zdaniem:
Spółdzielnia socjalna, która odniosła sukces to taka
spółdzielnia, która po pierwszym roku osiągnęła
planowane cele zatrudnieniowe i nadal prowadzi
działalność gospodarczą, zatrudniając spółdzielców na
umowach o pracę z co najmniej płacą minimalną.
Dlaczego podejście biznesowe tak
istotne?
o Ponad 25% sp.socj. w 2010 roku nie odnotowało
Ŝadnych przychodów;
o W ponad 50% sp.socj. przychody całkowite nie wyŜsze
niŜ 20.161 zł/rok (mniej niŜ 1700zł/miesiąc)
o UWAGA: przychód ≠ dochód (!!!)
o Trwałość społecznej i zawodowej reintegracji członków
spółdzielni a rentowność spółdzielni (!!!)
Źródło: Izdebski, A., Ołdak M.: Monitoring spółdzielni socjalnych. Raport z
badań (wersja robocza); wielkość próby: 112 spółdzielni (z 287
widniejących w KRS), 06.-09.2011
Zajmijmy się gospodarką społeczną
• ES w aktualnie istniejącej w Polsce formie nie działa
tzn. nie generuje godnych uwagi efektów
zatrudnieniowych;
• a chodzi przecieŜ chodzi o to, Ŝeby coś zmienić, czyli
o rezultaty wydawania środków budŜetowych;
• mówmy o przedsiębiorstwach społecznych,
a nie o ES;
• twórzmy przedsiębiorstwa społeczne, zamiast
o nich opowiadać;
Zajmijmy się gospodarką społeczną
Bruksela, dnia 14.3.2012 r.
COM(2011) 607 final /2
2011/0268 (COD)
CORRIGENDUM:
Annule et remplace le document COM(2011) 607 du 6.10.2011
Concerne: toutes les versions linguistiques
Wniosek
ROZPORZĄDZENIE PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO
I RADY
w sprawie Europejskiego Funduszu Społecznego i uchylające
rozporządzenie Rady
(WE) nr 1081/2006
{SEC(2011) 1130 final}
{SEC(2011) 1131 final}
Zajmijmy się gospodarką społeczną
(c) promowanie włączenia społecznego i zwalczanie ubóstwa przez:
(i) aktywną integrację;
(ii) integrację społeczności marginalizowanych, takich jak
np. Romowie;
(iii) zwalczanie dyskryminacji ze względu na płeć, rasę lub
pochodzenie etniczne, religię lub światopogląd,
niepełnosprawność, wiek lub orientację seksualną;
(iv) ułatwianie dostępu do niedrogich, trwałych oraz
wysokiej jakości usług, w tym opieki zdrowotnej i usług
socjalnych świadczonych w interesie ogólnym;
(v) wspieranie gospodarki społecznej i przedsiębiorstw
społecznych;
(vi) lokalne strategie rozwoju realizowane przez społeczność;
Zmieńmy sposób myślenia o ES
• od „robimy, bo są na to pieniądze” do „zarabiamy
(choćby częściowo) na siebie, radzimy sobie sami,
robimy to, co uwaŜamy za potrzebne”
• uzaleŜnienie od dotacji
• rosnące ryzyko - kryzys finansów publicznych,
niepewny budŜet EU, kryzys gospodarczy
• przeregulowanie, przerost biurokracji i zbędne
koszty związane z finansowaniem ze środków
publicznych (czas i pieniądze zainwestować na
pozyskiwanie zleceń z rynku)
Zmieńmy sposób myślenia o ES
• środki budŜetowe czy EFS powinny być tylko
pomocą na starcie dla przedsiębiorstw
społecznych
• chcemy coś sprzedać (usługi, produkty) aby
zarobić i zrobić coś sensownego
• przedsiębiorczość społeczna,
przedsiębiorstwo społeczne
Zmieńmy sposób myślenia o ES
Potraktujmy powaŜnie:
„Przedsiębiorstwo społeczne” oznacza przedsiębiorstwo, którego
głównym celem jest raczej wywarcie wpływu społecznego niŜ
wygenerowanie zysków dla właścicieli i zainteresowanych stron.
Przedsiębiorstwo społeczne działa na rynku, produkując towary
i świadcząc usługi w innowacyjny sposób zgodny z duchem
przedsiębiorczości, a takŜe wykorzystuje nadwyŜki głównie do
osiągania celów społecznych.
Jest zarządzane w odpowiedzialny i przejrzysty sposób,
w szczególności poprzez angaŜowanie pracowników, klientów i
zainteresowanych stron, których dotyczy działalność gospodarcza
przedsiębiorstwa;
Zmieńmy sposób myślenia o ES
Potraktujmy powaŜnie:
Pod pojęciem „przedsiębiorstwa społecznego” Komisja
rozumie więc przedsiębiorstwa:
• dla których leŜący we wspólnym interesie cel
socjalny lub społeczny jest racją bytu działalności
komercyjnej, która często charakteryzuje się wysokim
poziomem innowacyjności społecznej,
• których zyski są w większości reinwestowane w realizację
tego celu społecznego,
• i których sposób organizacji lub system własności
odzwierciedla ich misję, opierając się na
demokratycznych lub partycypacyjnych zasadach lub
mając na celu sprawiedliwość społeczną.
Zmieńmy sposób myślenia o ES
Mogą to być:
• przedsiębiorstwa, które świadczą usługi społeczne lub dostarczają
towary i usługi przeznaczone dla słabszych grup społecznych (dostęp
do mieszkań, dostęp ochrony zdrowia, pomoc dla osób starszych lub
niepełnosprawnych, włączenie słabszych grup społecznych, opieka
nad dziećmi, dostęp do zatrudnienia i szkolenia, zarządzanie
sytuacją osób zaleŜnych itp.);
lub
• przedsiębiorstwa, w których przyjmuje się sposoby produkcji
towarów i usług ukierunkowane na cel o charakterze społecznym
(włączenie społeczne lub zawodowe poprzez dostęp do pracy dla
osób w niekorzystnej sytuacji, w szczególności ze względu na ich
niskie kwalifikacje lub problemy społeczne lub zawodowe
prowadzące do wykluczenia i marginalizacji), a których działalność
moŜe dotyczyć towarów i usług innych niŜ społeczne.
Radzić sobie samemu, czyli
sprzedawać a nie Ŝebrać
• zmniejszyć uzaleŜnienie od dotacji
w tym celu:
• trzeba chcieć to zrobić
• trzeba mieć co zaoferować
• trzeba oferować coś, za co inni zechcą
zapłacić
Oferować produkty/usługi wysokiej
jakości
•
•
•
•
nastawienie na klienta, nie na dotacje
tworzenie wartości dla klienta (np. MOPS)
wysoka jakość usług, profesjonalizm
odpowiedni stosunek jakości do ceny (problem
z bezrefleksyjnym stosowaniem UZP przez
JST)
• trend - konkurowanie z biznesem
Tworzyć pracę
• a nie dotowane miejsca pracy, jak w ngo czy
spółdzielniach socjalnych realizujących wyłącznie
projekty finansowane ze środków publicznych
• tworzenie i stosowanie stabilnych modeli społecznego
biznesu
• dostępność finansowania dla społecznie zorientowanej
działalności gospodarczej
• deficyt kompetentnych przedsiębiorców
i managerów w przedsiębiorstwach społecznych (oraz
osób w OWES potrafiących wesprzeć kompleksowo, w
tym biznesowo)
Skalowanie, czyli jak tworzyć duŜo
miejsc pracy dla osób wykluczonych
• tworzyć systemy (podobnie jak np. w Cieszynie)
a nie pojedyncze spółdzielnie
• np. duŜe hybrydowe systemy składające się
z przedsiębiorstw społecznych, dostarczające
JST usługi społeczne w duŜej skali, dobrej jakości
i w umiarkowanych cenach lub działające jako
podwykonawcy dla firm komercyjnych, niejako
przy okazji tworzące stabilne miejsca pracy dla
osób słabo zatrudnianych
Wyjść na zewnątrz
• nawiązać skuteczną współpracę – takŜe
gospodarczą - z I i II sektorem (administracja,
szczególnie lokalna/regionalna oraz
przedsiębiorstwa)
• wyjść z getta organizacji pozarządowych
i finansowanej ze środków publicznych
działalności poŜytku publicznego
Mieć głos
• zaistnieć w mediach i dyskursie publicznym jako
przedsiębiorstwa z pozytywną społecznie misją
• zadbać o pozytywny image przedsiębiorstw
społecznych
• stworzyć powszechną, akceptowalną i uznaną
reprezentacje sektora przedsiębiorstw
społecznych
- organizacje parasolowe?
- rada poŜytku publicznego?
- związek pracodawców przedsiębiorstw społecznych
www.zpps.org.pl
Tworzyć profesjonalny i skuteczny
system wsparcia
(wyzwanie takŜe dla administracji, nie tylko dla ES)
• nie polegający na opowiadaniu, co inni zrobili ani na
kontraktowaniu usług doradczych/szkoleń
• system wsparcia powinien:
– wspierać przedsiębiorców społecznych, a nie tylko
OPP
– wymagać od OWES posiadania etatowej kadry
doradczej
– preferować OWES będące przedsiębiorstwami
społecznymi
– wymagać od OWES osiągania rezultatów
zatrudnieniowych
Kiedy spółdzielnia socjalna staje się
rzeczywistą szansą dla osób
borykających się z brakiem pracy?
o wówczas, gdy osobom bezrobotnym zapewni się odpowiednie
warunki do podjęcia pracy w spółdzielni socjalnej, tj:
o przygotowanie spółdzielni do wejścia na konkurencyjny rynek
z własną ofertą produktów,
o zadbanie o odpowiednią organizację, niezbędne środki finansowe,
w tym finansowanie zwrotne (nie tylko dotacje!)
o profesjonalne zarządzanie przedsiębiorstwem
o zakorzenienie jej w społeczności, na rzecz której ma prowadzić swą
działalność (otoczenie spółdzielni => partnerstwa mogą być kluczowym
czynnikiem dla przeŜycia i/lub rozwoju spółdzielni socjalnej).
Proste i szalenie skomplikowane zarazem
Tworzenie partnerstw publicznoprywatnych
• ES jako element rozwoju usług lokalnych
• ES jako element rynku pracy
• ES jako element aktywnej integracji
Spółdzielnie socjalne II generacji –
jak działamy?
REKRUTACJA
Etap I
o Rekrutacja i wybór najlepszych pomysłów
Etap II
o Prezentacja wybranych pomysłów oraz rekrutacja osób
zainteresowanych udziałem w projekcie
Etap III
o Rozmowa z komisją rekrutacyjną i wybór uczestników
projektu
Spółdzielnie socjalne II generacji –
jak działamy?
Schemat
rekrutacji
Spółdzielnie socjalne II generacji –
jak działamy?
WSPARCIE
• Szkoleniowe (sp. socjalna, wyjazdowe
integracyjne/interpersonalne, zawodowe)
• Doradcze (praca z inicjatorami/spółdzielcami nad
wybranymi do dotacji pomysłami, biznesplanem
przedsięwzięcia, budowaniem sieci wsparcia)
• Finansowe (dotacja, wsparcie pomostowe)
+
• Indywidualny opiekun spółdzielni
Wybrane rezultaty I edycji projektu
• Spółdzielnia gastronomiczna w Cieszynie Super Smak
– http://www.fundacjabycrazem.pl/spoldzielnia-socjalna-supersmak-2.html
• Spółdzielnia Socjalna „Impuls” o profilu remontowobudowlanym w Bielsku-Białej
– http://spoldzielniaimpuls.pl/
• Spółdzielnia cateringowa i kawiarnia Rybka
– http://pl-pl.facebook.com/pages/Sp%C3%B3%C5%82dzielniaSocjalna-Rybka/119268211484852
Dziękuję za uwagę
ZAPRASZAMY DO WSPÓŁPRACY
Małgorzata Jabłońska
[email protected], tel. kom. 608 587 131
www.swr.pl
Szkolenie współfinansowane ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego