POSTANOWIENIE UZASADNIENIE

Sygn. akt VIII Cz 24/14
POSTANOWIENIE
Dnia 17 stycznia 2014 r.
Sąd Okręgowy w Toruniu Wydział VIII Cywilny Odwoławczy
w składzie następującym:
Przewodnicząca : SSO Włodzimierz Jasiński (spr.)
Sędziowie : SO Małgorzata Kończal , SO Marek Lewandowski
po rozpoznaniu w dniu 17 stycznia 2014 r. w Toruniu
na posiedzeniu niejawnym
sprawy z powództwa M. J.
przeciwko pozwanej Spół dzielni Mieszkaniowej (...) w T.
o pozbawienie wykonalności tytułu wykonawczego
na skutek zażalenia powoda
na rozstrzygnięcie o kosztach zawarte w punkcie 2 i 3 postanowienia Sądu Rejonowego w Toruniu
z dnia 24 października 2013 r.
sygn. akt I C 836/13
postanawia:
1.zmienić zaskarżone postanowienie w punkcie 2 ( drugim) o tyle , iż po słowach „ oczywiście
uzasadnione” dodać : „ i uchylić punkt 3 wyroku Sądu Rejonowego z dnia 25 września 2013 roku „ ;
2.oddalić zażalenie w pozostałej części.
3.zasądzić od powoda M. J. na rzecz pozwanej Spółdzielni Mieszkaniowej (...) w T. kwotę 180 zł ( sto
osiemdziesiąt złotych) tytułem zwrotu kosztów postepowania zażaleniowego.
UZASADNIENIE
W pkt 2 ( drugim) i 3 ( trzecim) postanowienia z dnia 24 października 2013r. Sąd Rejonowy w Toruniu uwzględniając w
trybie art. 395 § 2 k.p.c. wniesione wcześniej w dniu 17 października 2013 roku zażalenie pozwanej na rozstrzygnięcie
w przedmiocie kosztów zastępstwa procesowego zawarte w punkcie 3 ( trzecim) wyroku z dnia 25 września 2013 roku
nie obciążające powoda kosztami strony pozwanej zasądził od powoda na rzecz pozwanej kwotę 1.571,05 zł tytułem
zwrotu części kosztów zastępstwa procesowego.
W uzasadnieniu tej części rozstrzygnięcia Sąd pierwszej instancji wskazał ,że pozwana wygrała sprawę w 65% w
związku z czym przyznane jej zostało wynagrodzenie stosowne do wyniku postępowania.
W zażaleniu na rozstrzygnięcie o kosztach postępowania zawartych w punkcie 2 i 3 powód zarzucił sądowi
naruszenie prawa procesowego tj. art. 395 § 2 k.p.c. poprzez jego niewłaściwe zastosowanie , art. 233 k.p.c. k.p.c.
poprzez błędną ocenę zebranego w sprawie materiału dowodowego , art. 231 k.p.c. poprzez brak ustalenia właściwych
faktów mających istotne znaczenie dla rozstrzygnięcia sprawy oraz art. 102 k.p.c. poprzez jego niezastosowanie i w
skazując na powyższe uchybienia wniósł o zmianę postanowienia poprzez oddalenie zażalenia pozwanej lub uchylenie
postanowienia w punktach 2 i 3 i przekazanie sprawy do ponownego rozpatrzenia.
Sąd Okręgowy zważył, co następuje:
Zażalenie zasługuje na uwzględnienie jedynie w niewielkiej części.
Poza jakimkolwiek sporem jest , iż Sąd pierwszej instancji uwzględniając zażalenie w trybie art. 395 § 2 k.p.c. z
zasady powinien uchylić rozstrzygnięcie , którego zażalenie dotyczy , gdyż w przeciwnym wypadku na co trafnie
zwraca uwagę żalący w braku podjęcia takiej decyzji doprowadza do powstania w obrocie prawnym wewnętrznie
sprzecznego rozstrzygnięcia , w tym wypadku raz nie obciążającego strony kosztami przeciwnika procesowego innym
razem zasądzającego od niej te koszty.
Powyższe dostrzeżone przez żalącego uchybienie poprzez naruszenie przepisu art. 395 § 2 k.p.c. mogło w ocenie Sądu
Okręgowego zostać „ naprawione „ w trybie merytorycznej kontroli w ramach zakresu zaskarżenia poprzez uchylenie
orzeczenia zawartego w punkcie 3 wyroku Sądu Rejonowego w Toruniu z dnia 25 września 2013 roku.
Zasadniczą natomiast kwestią , która wymagała odniesienia Sądu Okręgowego i kontroli zasadności rozstrzygnięcia w
zaskarżonym postanowieniu była w istocie zmiana stanowiska Sądu Rejonowego polegająca na obciążeniu kosztami
procesu także powoda , który do tej pory nie był tymi kosztami obciążony.
Okoliczności jakie spowodowały taką zmianę wprawdzie nie mogą być przedmiotem domysłu sądu wyższej instancji
jednak w przedmiotowej sprawie oczywisty wpływ na tę zmianę stanowiska miało niewątpliwie wydanie innego
równoległego rozstrzygnięcia uzupełniającego wyrok , które zostało przez ten sąd przeoczone w wyroku z 25 września
2013 roku .
Uszło jednak uwadze Sądu Rejonowego , a także żalącym – pozwanej wnoszącej zażalenie od rozstrzygnięcia zawartego
w punkcie 3 wyroku z dnia 25 września 2013 roku , oraz żalącemu powodowi w niniejszej sprawie wnoszącemu
zażalenie od rozstrzygnięcia zawartego w punkcie 3 postanowienia z dnia 24 października 2013 roku , iż w istocie
rozstrzygnięcie sądu zawarte w punkcie 3 wyroku z 25 września 2013 roku o odstąpieniu sądu od obciążania
strony powodowej częściowo przegrywającej proces kosztami zastępstwa procesowego jej przeciwnika częściowo
wygrywającego proces wywoływało taki sam skutek jak wzajemne zniesienie tych kosztów i w takiej sytuacji nie miał
w ogóle zastosowania powołany przez Sąd Rejonowy w uzasadnieniu orzeczenia przepis art. 102 k.p.c. ale rozwiązanie
zawarte w art. 100 k.p.c. ( por. wyrok SN z 19 lutego 1974 roku I CR 848/73 – lex 7410). W konsekwencji nie zachodziła
zatem także konieczność uzupełnienia wyroku z 25 września 2013 roku na wniosek powoda w zakresie przez niego
żądanym.
Skoro jednak Sąd Rejonowy uzupełnił wyrok w zakresie zgłoszonym przez powoda tj. zasądzenia na jego rzecz
kosztów procesu od strony pozwanej ( i jest to orzeczenie prawomocne) , to zachodziła w takiej sytuacji również
konieczność zmiany orzeczenia w następstwie wniesionego zażalenia na postanowienie o kosztach zawarte w punkcie
3 wyroku z 25 września 2013 roku .Uzupełnienie wyroku doprowadziło bowiem do powstania w istocie nowej
sytuacji prawnej polegającej na obciążeniu kosztami procesu strony częściowo wygrywającej sprawę na rzecz strony
częściowo przegrywającej sprawę przy równolegle obowiązującym rozstrzygnięciu nie obciążania strony częściowo
przegrywającej kosztami postępowania strony częściowo wygrywającej proces . Zmieniając zatem orzeczenie w
zakresie punktu 3 zawarte w wyroku z 25 września 2013 roku w następstwie uwzględnienia z urzędu zażalenia
pozwanej oraz uzupełniając ten wyrok Sąd Rejonowy w istocie przeszedł z konstrukcji zniesienia kosztów między
stronami wymienionej w art. 100 k.p.c. do konstrukcji stosunkowego ich rozliczenia wymienionej w tym samym
przepisie, co w okolicznościach rozpatrywanej sprawy należało uznać za zasadne mając na uwadze prawomocne
rozstrzygnięcie w zakresie uzupełnienia wyroku i czego w istocie od strony prawnej nie podważa przedmiotowe
zażalenie odwołujące się do niezastosowania przepisu art. 102 k.p.c. który o czym niżej nie mógł znaleźć swojego
zastosowania.
Otóż zauważyć należy , że prawidłowa wykładnia przepisu art. 102 k.p.c. ( który Sąd Rejonowy nieprawidłowo powołał
jako podstawę rozstrzygnięcia zawartą w punkcie 3 wyroku z 25 września 2013 roku) dotyczy takiej sytuacji procesowej
w której jedna ze stron wygrywa w całości proces , a druga przegrywa go w całości. Wówczas to obowiązuje zasada
odpowiedzialności za wynik procesu wymieniona w art. 98 k.p.c. , która może być skorygowana poprzez odpowiednie
zastosowanie przepisu art. 102 k.p.c. Przepis ten natomiast nie ma zastosowania w sytuacji kiedy dochodzi do
częściowego wygrania i przegrania procesu przez każdą ze stron , a z taka sytuacją mieliśmy do czynienia na gruncie
rozpoznawanej sprawy. Wówczas to następuje rozliczenie kosztów stron poprzez ich zniesienie lub stosunkowe
rozdzielenie przewidziane w art. 100 k.p.c. Efektem zastosowania tego przepisu w zakresie stosunkowego rozdzielenia
kosztów w praktyce jest zasądzenie różnicy pomiędzy kosztami na rzecz tej strony która w większym procencie proces
wygrała . Rozwiązanie to obecnie w istocie zostało przez Sąd Rejonowy przyjęte ale w formie zasądzenia wzajemnego
kosztów od każdej ze stron w odniesieniu do procentowego wygrania i przegrania procesu.
Dlatego też w świetle powyższych rozważań utraciło jakiekolwiek znaczenie rozważenie dotyczące zarzutów i
argumentacji zażalenia o potrzebie i możliwości w ogóle zastosowania przepisu art. 102 k.p.c. w niniejsze sprawie
na tle dotychczasowej jak i nowopowstałej sytuacji faktycznej jak i prawnej w sprawie po uzupełnieniu wyroku skoro
swoim stanem faktycznym obie te sytuacje obejmowały unormowania prawne przewidziane w art. 100 k.p.c.
Stąd też Sąd Okręgowy mając na uwadze powyższe orzekł jak w sentencji na podstawie art. 386 § 1 k.p.c. i art. 385 k.p.c.
w zw. z art. 397 §2 zdanie pierwsze k.p.c. O kosztach postępowania Sąd Okręgowy postanowił w oparciu o przepis art.
108 § 1 k.p.c. z zw. z § 12 ust 2 pkt 1 i § 6 pkt 3 rozporządzenia ministra sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 roku
w sprawie opłat za czynności radców prawnych (…) T. jedn. Dz. U. 2013 poz.490.