Czyszczenie instalacji c.o. preparatami FERNOX w domu

Artyku≥ sponsorowany
Czyszczenie instalacji c.o. preparatami FERNOX
w domu wielorodzinnym na warszawskim Ursynowie.
Problemy z instalacją, czyszczenie; metodologia
i monitorowanie, wnioski końcowe
Cleaning of central heating system in multi family building, located
in Ursynów – part of Warsaw, with the usage of FERNOX preparations.
The problems connected with the system, cleaning process, methodology and monitoring,
final conclusions
Czyszczenie instalacji c.o. w budynku
przy ul. Hawajskiej na warszawskim
Ursynowie, naleøπcym do spÛ≥dzielni
mieszkaniowej przeprowadzono w
kwietniu 2002 r. Budynek jest 4 piÍtrowy,
ma 5 klatek schodowych, i oko≥o 40
mieszkaÒ. IloúÊ wody w z≥adzie 3000 litrÛw. Instalacja wykonana w 1983 roku.
Instalacja przed czyszczeniem
Dokonano wyciÍcia odcinkÛw przewodÛw z rÛønych czÍúci instalacji (g≥Ûwnie na ogÛlnie dostÍpnych korytarzach
i klatkach schodowych). WyciÍte fragmenty by≥y zaroúniÍte produktami korozji,
do 20-40% swojego przekroju (fot. 2). Widoczne by≥y úlady korozji, w rurach znajdowa≥y siÍ duøe iloúci szlamu. Grzejniki
przed czyszczeniem nie by≥y sprawdzane,
natomiast na najniøszych kondygnacjach
kontrolnie odkrÍcono dolne korki grzejnikÛw. By≥y one oblepione od wewnπtrz
czarnπ, ciπgnπcπ siÍ substancjπ (szla-
Fot. 1. WÍze≥ ciep≥owniczy
Budynek jest zasilany z Elektrociep≥owni Siekierki poprzez w≥asny wÍze≥
ciep≥owniczy wyposaøony w wymiennik
ciep≥a typu JAD-D. Instalacja z rur stalowych, grzejniki øeliwne, pompy obiegowe
Grundfoss, automatyka pogodowa Samson. Instalacja nie by≥a zabezpieczona
øadnym inhibitorem, wystÍpowa≥o czÍste
spuszczanie i nape≥nianie z≥adu.
Zarzπd spÛ≥dzielni zleci≥ COBRTI
INSTAL przeprowadzenie ekspertyzy
stanu technicznego instalacji. W tym celu
zosta≥y pobrane wycinki przewodÛw, na
ktÛrych zosta≥y przeprowadzone badania
laboratoryjne.
W wyniku przeprowadzonych procedur oraz bazujπc na doúwiadczeniach firmy wykonawczej zarzπd spÛ≥dzielni zadecydowa≥ o zastosowaniu úrodka DS40
firmy FERNOX do wyczyszczenia instalacji c.o.
64
Fot. 2. Rury zaroúniÍte osadem
mem) trudno usuwalnπ, bÍdπcπ produktem procesÛw korozyjnych (tlenki øelaza), z dodatkiem innych zanieczyszczeÒ
(piasek itp.).
WiÍkszoúÊ czarnego szlamu zosta≥a
w grzejniku i zalega≥a co najmniej do wysokoúci korka na dnie grzejnika (fot. 3).
ZaroúniÍcie rur jest procesem, ktÛrego
moøna by≥o siÍ spodziewaÊ po wieloletniej eksploatacji nie zabezpieczonej instalacji, natomiast iloúÊ i konsystencja nagromadzonego czarnego szlamu na korku
i w dolnej czÍúci grzejnika by≥y pewnego
rodzaju zaskoczeniem. Przeprowadzono
prÛbÍ mechanicznego usuniÍcia go z korka; by≥o to niezmiernie trudne, poniewaø
mia≥ konsystencjÍ Ñgumy arabskiejî przyklejajπcej siÍ do wszystkiego. Pobrano
Fot. 3. ZaroúniÍty korek grzejnika
prÛbki tej substancji do pojemnikÛw
celem przeprowadzenia badaÒ laboratoryjnych. Jedna z prÛb przeprowadzonych
jeszcze na miejscu polega≥a na wymieszaniu tego czarnego, lepkiego szlamu z wodπ. Po silnym zamieszaniu w pojemniku,
woda sta≥a siÍ mÍtna, a szlam osadzi≥ siÍ
na úciankach. Sta≥o siÍ ca≥kowicie jasne,
øe wyp≥ukanie grzejnikÛw tylko tradycyjnπ metodπ ñ wodπ pod ciúnieniem, bÍdzie
ca≥kowicie nieskuteczne. WúrÛd cz≥onkÛw ekipy instalacyjnej i komisji pojawi≥y
siÍ nawet wπtpliwoúci, czy jakikolwiek
preparat bÍdzie mÛg≥ usunπÊ, chociaø
w czÍúci, ten szlam. Nie lepiej wyglπda≥a
sytuacja z wymiennikiem ciep≥a typu
JAD. Spuszczono z niego wodÍ (a w≥aúciwie substancjÍ, ktÛra z niej pozosta≥a).
Rodzaj szlamu by≥ zbliøony do szlamu
z grzejnikÛw z tπ rÛønicπ, øe konsystencja
jego by≥a bardziej gÍsta i, oczywiúcie,
by≥o go wiÍcej.
Zalecenia i prace przygotowawcze
Producent zaleci≥ zastosowanie úrodka
Fernox DS40 w stÍøeniu dwuprocentowym (patrz SposÛb monitorownia procesu
czyszczenia opisany w dalszej czÍúci
artyku≥u). StÍøenie takie jest z regu≥y wy-
starczajπce do instalacji niezbyt starych,
przynajmniej w pewnym stopniu konserwowanych, bez bardzo duøych narostÛw
osadu. COBRTI INSTAL zastrzeg≥ jednak, øe ze wzglÍdu na duøπ iloúÊ osadu,
moøe wystπpiÊ koniecznoúÊ dwuetapowego czyszczenia instalacji. Firma Fernox
za≥oøy≥a moøliwoúÊ dwuetapowego procesu czyszczenia, aø do czasu uzyskania
w≥aúciwego rezultatu.
PostÍpowanie takie jest ca≥kowicie
bezpieczne dla instalacji ze wzglÍdu na
ochronÍ inhibitorowπ zapewnianπ przez
DS40. Zalecane przez producenta stÍøenie
preparatu oraz jego sk≥ad powsta≥y na
podstawie wieloletnich badaÒ i sπ przystosowane do uúrednionych warunkÛw wystÍpujπcych w czyszczonych instalacjach.
StÍøenie preparatu jest rÛwnieø podyktowane wzglÍdami ekonomicznymi ñ jeøeli
wystarczy jedna Ñdawkaî preparatu nie
ma sensu stosowaÊ bardziej skoncentrowanego preparatu lub w wiÍkszej iloúci.
Proces czyszczenia ñ 1 etap
Przystπpiono do procesu czyszczenia.
Dozowanie úrodka odby≥o siÍ komisyjnie
w obecnoúci przedstawicieli: COBRTI
INSTAL, administracji, firmy Fernox
oraz ekipy wykonawczej. Dozowanie polega≥o na rozmieszaniu w ciep≥ej wodzie
preparatu DS40, ktÛry wystÍpuje w formie proszku a nastÍpnie wprowadzeniu
go do instalacji. Instalacja nie mia≥a specjalnego wpustu dozujπcego, dlatego preparat wprowadzono poprzez specjalnie
zamontowany trÛjnik z lejkiem i zaworem. Istnieje oczywiúcie moøliwoúÊ
wprowadzenia preparatu za pomocπ specjalnej pompy.
Uøyto 60 kg preparatu. W celu przyspieszenia procesu czyszczenia uruchomiono system c.o., ktÛry pracowa≥ w úredniej
temperaturze 40÷45oC na powrocie.
Pierwsze badanie pH wody przeprowadzono natychmiast po wprowadzeniu
preparatu, a nastÍpne badania w ciπgu
pierwszego dnia co 3 godziny, a drugiego
i trzeciego dnia o godz. 13. (patrz tabela).
ces ten zosta≥ skrÛcony do 15 minut ñ co
jest najlepszym testem úwiadczπcym
o przywrÛceniu droønoúci rur. Pozosta≥a
niewielka iloúÊ osadu w rzeczywistoúci nie
zmniejsza≥a szybkoúci przep≥ywu.
TABELA POMIARU pH i TEMPERATURY
DZIE—
PIERWSZY
DRUGI
TRZECI
GODZ
13,00
13,15
13,45
15,00
10,00
10,00
pH
1,90
2,29
2,83
3,63
6,38
6,83
Temp. prÛbki [oC] Temp. zasilenia [oC] Temp. powrotu [oC]
28,0
DzieÒ pierwszy
28,0
temp.zasilenia ñ brak danych
27,5
úrednia temp. powrotu 40÷45
29,5
31,0
54
46
32,0
54
47
Trzeciego dnia poziom pH osiπgnπ≥
6,83... Poziom ten niezmiennie utrzymywa≥
siÍ do koÒca procesu czyszczenia, ktÛry
trwa≥ 7 dni. W normalnej sytuacji moøna by
zakoÒczyÊ proces 1. etapu czyszczenia po
2-3 dniach, czyli w momencie przekroczenia
poziomu pH 6 ñ co wskazuje na wyczerpanie aktywnoúci preparatu DS40.
W zwiπzku z faktem, øe instalacjÍ
w tym budynku traktowano jak Ñpoligon
doúwiadczalnyî by≥o to dla nas kolejnym
doúwiadczeniem, potwierdzajπcym skutecznoúÊ i bezpieczeÒstwo preparatu ñ
roz≥oøonym w czasie.
Po spuszczeniu roztworu czyszczπcego
nastπpi≥o przep≥ukanie instalacji za pomocπ
neutralizatora dostarczanego razem z DS40
oraz kolejne przep≥ukanie wodπ.
Po pierwszym etapie wyniki by≥y zaskakujπco dobre, rury w naszej opinii zosta≥y
udroønione w oko≥o 80% poprzez usuniÍcie
osadÛw. CzÍste spuszczanie wody z instalacji i kolejne jej nape≥nianie powoduje
bardzo duøy przyrost osadÛw ñ tak by≥o
i w tym przypadku.
Po czyszczeniu przeprowadzono prÛby
instalacji c.o. W instalacji przed czyszczeniem ñ wg oúwiadczenia instalatorÛw ñ ciep≥a woda na powrocie do wÍz≥a pojawia≥a
siÍ po kilku godzinach, po czyszczeniu pro-
2. etap czyszczenia
Po procesie czyszczenia i stwierdzeniu, øe poziom pH by≥ >6, oraz po
oglÍdzinach pobranych kolejnych prÛbek
rur z instalacji ñ zadecydowano o 2. etapie
czyszczenia ñ takøe roztworem 2%. Wg
naszej opinii w drugim etapie czyszczenia
wystarczy≥by roztwÛr o niøszym stÍøeniu,
np. 1%.
Po 2. etapie czyszczenia preparatem
DS40 osiπgniÍto zadowalajπce parametry
prÛbek ñ poziom pH utrzymywa≥ siÍ w
granicach mniejszych od 6 (pH 5,62).
Uøyto úrodka neutralizujπcego a wodÍ ze
z≥adu w obu przypadkach spuszczono bezpoúrednio do kanalizacji (nie wymaga≥a
ona oczyszczania).
Preparat DS40 okaza≥ siÍ bardzo skuteczny do usuniÍcia osadÛw i produktÛw
korozji w ca≥ej instalacji ñ co by≥o g≥Ûwnym celem procesu czyszczenia wyznaczonym przez spÛ≥dzielniÍ. W omawianej
instalacji wystÍpowa≥y grzejniki øeliwne,
ktÛre w po≥πczeniu z instalacjπ starego typu przyczyniajπ siÍ w znacznym stopniu
do powstawania zamuleÒ instalacji c.o.
(czarny, mazisty szlam) ñ co jest oddzielnym problemem w instalacjach. Nie wystÍpuje on w rurach, ale w miejscach,
65
gdzie szlam moøe siÍ gromadziÊ, np.
w dolnej czÍúci grzejnikÛw, wymiennikach ciep≥a, pompach ñ zmniejszajπc
wydajnoúÊ cieplnπ grzejnikÛw, ograniczajπc dzia≥anie wymiennikÛw ciep≥a itp.
Szlam przyspiesza procesy korozyjne, powoduje rozrost bakterii (beztlenowce),
blokuje pompy i zawory, powoduje powstawanie gazÛw. Podczas procesu czyszczenia preparatem DS40 mogπ wydzielaÊ
siÍ ma≥e iloúci dwutlenku wÍgla (produkt
rozpuszczania kamienia/osadÛw) oraz/lub
wodoru. Instalacja wyposaøona by≥a
w lokalne automatyczne odpowietrzniki
TACO ulokowane na klatkach i korytarzach, tak wiÍc nie wystπpi≥y jakiekolwiek
problemy zwiπzane z wydzielaniem siÍ minimalnych iloúci ww. gazÛw. Naleøy
jednak zwracaÊ uwagÍ na przewietrzanie
tych pomieszczeÒ.
i wymiennik ciep≥a typu JAD okaza≥y siÍ
wolne od czarnego szlamu (fot. 4). Preparat Superfloc zosta≥ spuszczony do kanalizacji a instalacja ponownie przep≥ukana
i nape≥niona, a nastÍpnie uruchomiona.
Instalacja po czyszczeniu zosta≥a odebrana z wynikiem pozytywnym przez
Etap 3 ñ wyp≥ukanie instalacji
preparatem czyszczπcym
SUPERFLOC
spÛ≥dzielniÍ. W okresie pÛüniejszym przystπpiono do czyszczenia instalacji c.o.
w kolejnych budynkach naleøπcych do
spÛ≥dzielni.
NajczÍúciej w procesach czyszczenia
instalacji c.o. problem zanieczyszczeÒ luünych typu szlam, zamulenia jest pomijany (nie liczπc nieskutecznego przep≥ukania wodπ), zwraca siÍ uwagÍ g≥Ûwnie na
droønoúÊ rur. Typowe procesy pozbywania siÍ szlamu z grzejnikÛw za pomocπ
strumienia wody pod ciúnieniem, nie
rozwiπzujπ problemu, poniewaø szlam
przywiera do chropowatych úcianek øeliwnych grzejnikÛw a po ponownym wpuszczeniu wody do instalacji znowu osiada
na dnie. Nie mÛwiπc o tym, jak p≥ukanie
grzejnikÛw jest k≥opotliwe dla lokatorÛw,
do ilu zniszczeÒ prowadzi i ile kosztuje.
Jedyna prawdziwa korzyúÊ to korzyúÊ finansowa dla ekipy Ñczyszczπcejî.
Aby doprowadziÊ instalacjÍ do stanu
ca≥kowitej uøywalnoúci firma Fernox
przekaza≥a spÛ≥dzielni preparat Superfloc
w iloúci 30 litrÛw (stÍøenie 1 %) w celu
ostatecznego przep≥ukania instalacji. Etap
ten zosta≥ poprzedzony badaniami laboratoryjnymi na prÛbkach czarnego szlamu
pobranych przed czyszczeniem.
Superfloc, bÍdπcy úrodkiem dyspersyjnym zmieni≥ konsystencjÍ szlamu ñ
roztwÛr sta≥ siÍ p≥ynny. Drobiny szlamu
zosta≥y otoczone warstwπ roztworu Superfloc, co umoøliwi≥o ca≥kowite usuniÍcie
szlamu z instalacji. Preparat pozostawa≥
w instalacji przez tydzieÒ. Instalacja pracowa≥a w zakresie temperatury 40-45oC.
Podczas procesu czyszczenia nie stosowano øadnego systemu monitorowania (jest
on zbÍdny). Przeprowadzono kolejne badanie po tygodniu. ZarÛwno grzejniki jak
66
Fot. 4. Korek grzejnika po czyszczeniu
FERNOX DS40
ñ zalecenia producenta
w zakresie monitorowania procesu
czyszczenia preparatem
Preparat FERNOX DS40 moøe byÊ
stosowany w pompowych otwartych lub
zamkniÍtych instalacjach c.o. wykonanych z rÛønych materia≥Ûw uøywanych
standardowo, zasilanych z kot≥Ûw na paliwa gazowe, olejowe lub sta≥e oraz z sieci
ciep≥owniczej poprzez wÍz≥y ciep≥ownicze.
SposÛb podstawowy
Na poczπtku procesu czyszczenia, gdy
DS 40 jest dodany do wody z≥adu, wartoúÊ
pH utrzymuje siÍ na poziomie od 1 do 2.
Podczas procesu czyszczenia wartoúÊ pH
wzrasta od 2 nawet do 7.
WartoúÊ pH > 6 po zakoÒczeniu czyszczenia oznacza, øe ca≥y DS40 zosta≥ zuøyty,
a pozosta≥y jeszcze w instalacji úlady
osadÛw. Wymaga to nastÍpnego czyszczenia.
Gdy pH<6 po zakoÒczeniu czyszczenia (3-7 dni) znaczy to, øe system jest wyczyszczony. Pozosta≥ jeszcze w instalacji
DS40, ktÛry nie zosta≥ zuøyty i jest aktywny ale nie ma osadÛw, ktÛre moøe usunπÊ.
Po zakoÒczeniu procesu czyszczenia (rozpuszczeniu osadÛw itp.) pH pozostanie
mniej wiÍcej na sta≥ym poziomie. Do badania moøna uøyÊ wskaünikÛw lakmusowych, wskaünikÛw pH Fernox lub elek-
tronicznego urzπdzenia badajπcego poziom pH.
SposÛb dodatkowy ÑAî
Polega na wyciÍciu fragmentu przewodÛw przed i po procesie czyszczenia.
Najlepiej tam, gdzie istnieje moøliwoúÊ
wytworzenia siÍ najwiÍkszej iloúci osadu
ñ za wymiennikiem ciep≥a, w poziomych
odcinkach rur (ga≥πzkach), gdzie przep≥yw
wody jest najmniejszy czy po prostu tam,
gdzie wiemy, øe woda nie dociera (rura
moøe byÊ ca≥kowicie zaroúniÍta osadem).
Wizualne porÛwnanie wybranych odcinkÛw rur pozwala oceniÊ wyniki czyszczenia. Nie spodziewajmy siÍ w czyszczonych stalowych rurach g≥adkiej, b≥yszczπcej powierzchni. OprÛcz zarastania
osadem na powierzchni metalu zachodzi
wiele innych niszczπcych procesÛw chemicznych ñ korozja, erozja, dzia≥anie bakterii itp.
SposÛb dodatkowy ÑBî
Dodatkowy sposÛb stwierdzenia czystoúci instalacji ñ to pomiar stÍøenia
jonÛw øelaza i wapnia (naleøy sprawdziÊ
te dwa parametry oraz pH wody w sposÛb
opisany wyøej).
Jeøeli nie uøyty DS40 jest w instalacji
(pomiar pH poniøej 6) a zawartoúÊ øelaza
i wapnia pozostaje taka sama, system jest
wyczyszczony.
Zalecane procedury monitorowania
Z wieloletniej praktyki moøemy
w wiÍkszoúci przypadkÛw zaleciÊ ÑsposÛb
podstawowyî w po≥πczeniu z okreúleniem
prawid≥owoúci dzia≥ania instalacji po
skoÒczonym procesie czyszczenia w porÛwnaniu z instalacjπ przed czyszczeniem.
Naleøy porÛwnaÊ i sprawdziÊ szybkoúÊ
powrotu ciep≥ej wody do kot≥a lub wymiennika ciep≥a, sprawdziÊ docieranie ciep≥ej wody do wszystkich grzejnikÛw, w≥aúciwπ (cichπ) pracÍ kot≥a c.o. (co oznacza
brak kamienia na úciankach kot≥a) itp.
Wnioski koÒcowe
Uwaga: Proces czyszczenia powinien
byÊ pierwszym etapem renowacji instalacji w systemie ÑCU-ZMî rekomendowanym przez FERNOX *)
Czyszczenie ñ wg instrukcji opisanych powyøej
*) Pe≥na specyfikacja procesu ÑFERNOX CUZMî www.fernox.pl
Usprawnienie ñ fakultatywnie (patrz poniøej)
Zabezpieczenie ñ natychmiast inhibitorem
Monitorowanie ñ ochrony antykorozyjnej.
ñ W wiÍkszoúci instalacji o wieku powyøej 10-15 lat wykonanych z rur stalowych i grzejnikÛw øeliwnych (szlam,
produkty korozji, osady kamienia),
gdzie wystÍpowa≥y czÍste spuszczania
i nape≥niania z≥adu, w celu maksymalnego udroønienia systemu naleøy liczyÊ siÍ
z koniecznoúciπ uøycia dwÛch preparatÛw: Superfloc IC-20 i FERNOX-DS40.
ñ Produkty FERNOX czyszczπ skutecznie CA£E systemy c.o., bez koniecznoúci od≥πczania poszczegÛlnych elementÛw, jak np. armatury lub grzejnikÛw. To oszczÍdnoúÊ kosztÛw, brak
utrudnieÒ dla lokatorÛw itp.
ñ Produkty FERNOX sπ preparatami zapewniajπcymi dobrπ ochronÍ inhibitorowπ i nie majπ úciúle okreúlonego
czasu przebywania w instalacji.
ñ Monitorowanie przebiegu czyszczenia
jest bardzo proste ñ w wiÍkszoúci przypadkÛw wystarczy prosty pehametr
i ewentualne sprawdzenie wizualne
wybranych czÍúci instalacji (np. korkÛw grzejnikÛw).
ñ Robocizna jest ograniczona do minimum ñ ogranicza siÍ w≥aúciwie tylko
do wprowadzenia i spuszczenia preparatÛw oraz wyp≥ukania instalacji wodπ
i kontroli przebiegu czyszczenia. PracÍ mogπ wykonaÊ instalatorzy wskazani przez w≥aúciciela systemu c.o.
ñ po uprzednim jednodniowym szkoleniu przez FERNOX.
ñ Wskazane jest, przed czyszczeniem
instalacji, zamontowanie pewnych
urzπdzeÒ lub wykonanie poprawek
usprawniajπcych pracÍ instalacji c.o.
w przysz≥oúci (oczywiúcie, jeøeli
przedtem nie zosta≥y one zastosowane). Sπ to: dozownik inhibitora, wodomierz na zasileniu systemu c.o. (monitorowanie iloúci uzupe≥nianej wody),
l Obwieszczenie Ministra Spraw WewnÍtrznych i Administracji
z dnia 22 lipca 2002 r. w sprawie og≥oszenia jednolitego tekstu
ustawy o ochronie przeciwpoøarowej. Dz. U. Nr 147, z dnia 12
wrzeúnia 2002 r., poz. 1229
l Rozporzπdzenie Prezesa Rady MinistrÛw z dnia 13 wrzeúnia
2002 r. w sprawie nadania inspektorom Inspekcji Ochrony
årodowiska uprawnieÒ do nak≥adania grzywien w drodze
mandatu karnego. Dz. U. Nr 151, z dnia 17 wrzeúnia 2002 r.,
poz. 1253
l Rozporzπdzenie Ministra Infrastruktury z dnia 27 sierpnia 2002 r.
w sprawie szczegÛ≥owego zakresu i formy planu bezpieczeÒstwa
i ochrony zdrowia oraz szczegÛ≥owego zakresu rodzajÛw robÛt
budowlanych, stwarzajπcych zagroøenia bezpieczeÒstwa i zdrowia ludzi. Dz. U. Nr 151, z dnia 17 wrzeúnia 2002 r., poz. 1256
Plan bezpieczeÒstwa i ochrony zdrowia, zwany dalej Ñplanem
biozî, zawiera:
1) stronÍ tytu≥owπ;
2) czÍúÊ opisowπ;
3) czÍúÊ rysunkowπ
l Ustawa z dnia 25 lipca 2002 r. Prawo o ustroju sπdÛw administracyjnych. Dz. U. Nr 153, z dnia 20 wrzeúnia 2002 r., poz. 1269
l Ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postÍpowaniu przed
sπdami administracyjnymi. Dz. U. Nr 153, z dnia 20 wrzeúnia
2002 r., poz. 1270
l Ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Przepisy wprowadzajπce ustawÍ ñ Prawo o ustroju sπdÛw administracyjnych i ustawÍ ñ Prawo o postÍpowaniu przed sπdami administracyjnymi. Dz. U. Nr
153, z dnia 20 wrzeúnia 2002 r., poz. 1271
l Rozporzπdzenie Ministra årodowiska z dnia 9 wrzeúnia 2002 r.
w sprawie opracowaÒ ekofizjograficznych. Dz. U. Nr 155, z dnia
23 wrzeúnia 2002 r., poz. 1298
separatory mikropÍcherzy powietrza,
zlikwidowanie wyciekÛw z instalacji
(maks. 2% w ciπgu roku), podzielenie
instalacji c.o. na sekcje nie wiÍksze niø
sk≥adajπce siÍ z 25 grzejnikÛw, wyposaøone w zawory odcinajπce **) itp.
ñ Ca≥kowity koszt materia≥Ûw przy jednoetapowym czyszczeniu DS40 i preparatem Superfloc IC-20 wynosi ok.
70 z≥ netto na jedno úredniej wielkoúci
mieszkanie (60 l wody w z≥adzie).
ñ PamiÍtaÊ naleøy o natychmiastowym
zabezpieczeniu instalacji inhibitorem
korozji po procesie czyszczenia chemicznego (przy pierwszym nape≥nieniu).
n
**) Wymagania techniczne COBRTI INSTAL. Zeszyt 2. ÑWytyczne projektowania instalacji c.o.î 2001 r. pkt. 5.4.3.3
Opracowania ekofizjograficzne, zwane dalej Ñopracowaniamiî,
sporzπdza siÍ, biorπc pod uwagÍ:
1) dostosowanie funkcji, struktury i intensywnoúci zagospodarowania przestrzennego do uwarunkowaÒ przyrodniczych;
2) zapewnienie trwa≥oúci podstawowych procesÛw przyrodniczych na obszarze objÍtym planem zagospodarowania przestrzennego;
3) zapewnienie warunkÛw odnawialnoúci zasobÛw úrodowiska;
4) eliminowanie lub ograniczanie zagroøeÒ i negatywnego oddzia≥ywania na úrodowisko;
5) ustalenie kierunkÛw rekultywacji obszarÛw zdegradowanych.
l Obwieszczenie Ministra årodowiska z dnia 11 wrzeúnia 2002 r.
w sprawie gÛrnych i dolnych granic stawek op≥at eksploatacyjnych
na 2003 r. M.P. Nr 41 z dnia 18 wrzeúnia 2002 r. poz. 643
Z zadowoleniem naleøy przyjπÊ, øe eksploatacja wÛd termalnych
(poz. 54. wykazu) nie jest obciπøona op≥atami (stawka op≥aty 0,00),
a np. za eksploatacjÍ z≥Ûø wÍgla kamiennego stawka op≥aty wynosi
0,81÷4,05 z≥ za tonÍ, brunatnego 0,45÷2,24 z≥ za tonÍ.
l Obwieszczenie Prezesa Narodowego Banku Polskiego z dnia 17
wrzeúnia 2002 r. w sprawie og≥oszenia wykazu walut
wymienialnych M.P. Nr 42 z dnia 24 wrzeúnia 2002 r. poz. 649
l Rozporzπdzenie Ministra Infrastruktury z dnia 12 wrzeúnia 2002 r.
zmieniajπce rozporzπdzenie w sprawie wprowadzenia obowiπzku stosowania niektÛrych Polskich Norm dla budownictwa.
Dz. U. Nr 156, z dnia 25 wrzeúnia 2002 r., poz. 1304
OmÛwiono na str. 76 w dziale NORMALIZACJA
l Rozporzπdzenie Prezesa Rady MinistrÛw z dnia 23 wrzeúnia
2002 r. w sprawie okreúlenia gmin i miejscowoúci, w ktÛrych
stosuje siÍ szczegÛlne zasady odbudowy, remontÛw i rozbiÛrek
obiektÛw budowlanych zniszczonych lub uszkodzonych przez
øywio≥y. Dz. U. Nr 157, z dnia 26 wrzeúnia 2002 r., poz. 1311
67