WIZJA NOWOCZESNEGO UBRANIA POLSKIEGO STRAŻAKA

WIZJA NOWOCZESNEGO UBRANIA POLSKIEGO STRAŻAKA

RESCUE
TECHNIKA
WIZJA NOWOCZES
UBRANIA POLSKI
STRAŻAKA
TEKST: bryg. Tomasz Krasowski
ZDJĘCIA:
Odpowiedź winna być prosta – nowa
odzież ma dobrze chronić strażaka! Ale
CZEKAJĄC NA WPROWADZENIE PILNYCH ZMIAN
chronić to nie znaczy ubrać go w pancerną,
W ODZIEŻY OCHRONNEJ POLSKIEGO STRAŻAKA,
mógł efektywnie wykonywać swoich czyn-
niewygodną zbroję, w której nie będzie
NALEŻY ZADAĆ SOBIE BARDZO PROSTE PYTANIE:
ności. Odzież ochronna powinna zatem być
CO CHCEMY DZIĘKI TYM ZMIANOM OSIĄGNĄĆ?
nika przed śmiertelnym niebezpieczeń-
zaprojektowana tak, aby chronić użytkowstwem. Ma być wygodna i zarazem dawać
możliwość
26
RESCUE
TECHNIKA
transportowania
podstawo-
Obecna nowoczesna odzież ochronna ma
konstrukcję warstwową. Oprócz materiału
wierzchniego, który ma chronić strażaka
głównie przed płomieniami i wysoką temperaturą, jest wyposażona w bariery chroniące przed wilgocią. Odprowadza także
nadmiar wody oraz ciepła, które organizm
wytwarza podczas wysiłku fizycznego.
Coraz częściej też „oddychające” membrany
zabezpieczają ratownika przed czynnikami biologicznymi (membrana Crosstech).
Trzecią warstwą ubrania jest niepalna podszewka. Każda z barier tego typu ubrania
jest niezwykle ważna, a ich dobór wymaga
dokładnego przemyślenia i ich odpowiedniej korelacji.
Wybór materiału wierzchniego ma decydujące znaczenie w zakresie parametrów
ochronnych w czasie użytkowania odzieży.
Jako materiały wierzchnie stosuje się obecnie metaaramidy (Nomex, Kermel, Twaron),
SNEGO
IEGO
paraaramidy (Kevlar) lub mieszaniny włókien poliamidowych (PBO, PBI). Nowoczesne
tkaniny są również mieszanką, o odpowiednich proporcjach, wszystkich wyżej wymienionych włókien. W tak krótkim tekście nie
ma miejsca na rozstrzyganie, jaki materiał
wierzchni powinien być stosowany w nowym ubraniu ochronnym polskiego strażaka. Ważnym natomiast jest, aby była to syntetyczna, trwale niepalna tkanina wysokiej
jakości i renomowanego producenta.
Z rodzajem tkaniny wiąże się wybór
koloru ubrania. Ma on znaczenie nie tylko
w kontekście wymiany ciepła (ciemnie kolory pochłaniają ciepło), ale przede wszystkim dla higieny użytkowania. Ciemne kolory ewidentnie ją zafałszowują - trudniej jest
wych osobistych narzędzi ratowniczych.
środowiska przy utylizacji. Najwyżej punk-
zidentyfikować zanieczyszczenia, przez co
Bez trudu można udowodnić tezę, że bez
towanym kryterium (ok. 50%) jest test
strażak może mieć złudne poczucie bezpie-
środków ochrony indywidualnej na najwyż-
ergonomii oraz samopoczucia ratownika
czeństwa. Nawet jeżeli materiał jest trwale
szym poziomie strażak nie wykona skutecz-
i to ono w ostatecznym rozrachunku de-
niepalny, to przecież mogą sie na nim zapa-
nie tego, co do niego należy.
cyduje o wyborze modelu ubrania. W pol-
lić niewidoczne zanieczyszczenia. Dlatego
skich realiach parametr ten jest pomijany,
kolor złoty lub musztardowy są najodpo-
Na świecie przy zakupie odzieży dla stra-
a to przecież ratownicy winni decydować,
wiedniejsze do identyfikacji zanieczyszczeń
żaków analizuje się następujące kryteria:
w czym czują się komfortowo i w czym naj-
takich jak krew, paliwo i oleje. Strażak nie
cenę, ergonomię, parametry techniczne
efektywniej będą mogli realizować swoją
może dać się zwieść złudzeniu, że ciemne
i wpływ użytych materiałów na ochronę
misję.
ubrania łatwiej utrzymuje się w czystości.
27
Ciemne kolory maskują zanieczyszczenia,
Konstrukcja użytkowa ubrania
które mogą okazać się zgubne dla użyt-
bonową (Riffelblech). Dodatkowo, rękaw
Kurtka
powinien być przedłużony, chronić wierzch
Kurtka ubrania strażaka powinna być ideal-
dłoni i być dokładnie dopasowany do
Niezwykle ważnym elementem ubrania jest
nie dopasowana do ciała, tak aby zapewnić
kształtu oraz rozmiaru dłoni poprzez ela-
podszewka. To ona styka się bezpośrednio
pełną ergonomię ruchów. Rękawy, najlepiej
styczny ściągacz. Szerokość mankietów po-
z ciałem, dając poczucie komfortu użyt-
typu reglan, powinny być wzorowane na
winna być regulowana za pomocą rzepów.
kowania lub przeciwnie - powodując dys-
kombinezonach narciarskich. Wówczas za-
W części naramiennej kurtki należy wmon-
komfort. Zazwyczaj tkanina ta stanowi
pewnią swobodę ruchu i będą zapobiegać
tować dyskretne wkładki amortyzujące
połączenie włókien wiskozowych z włók-
podciąganiu kurtki do góry przy podnosze-
nacisk przy noszeniu aparatu ochrony dróg
nami metaaramidowymi lub paraarami-
niu rąk. Osobiście preferuję kurtki krótsze,
oddechowych. Bardzo ważnym elementem
dowymi. Tkanina podszewki wewnętrz-
ale wyraźnie zachodzące na spodnie - tak
kurtki jest kołnierz. Powinien on być wypro-
nej przenosi pot z ciała na oddychającą
aby spełnić wymagania normy PN-EN 469.
filowany oraz podwyższony w formie stójki,
membranę, gdzie dalej transportowany
Łokcie powinny być wyprofilowane i dające
by dobrze chronił krtań. Ponadto powi-
jest na zewnątrz. Podobnie jak pozostałe
pełną ergonomię ruchów ręki. Rękaw kurtki
nien być zapinany z przodu na taśmę typu
warstwy musi być ognioodporna i trwała,
musi się dopasowywać krojem do ramienia,
rzep, umożliwiającą dopasowanie. Całość
gdyż przenosi duże obciążenia związane
dlatego podczas szycia należy wykonać
konstrukcji kurtki powinna wieńczyć wo-
z nakładaniem, zdejmowaniem i użytkowa-
cięcia, wstawiając kliny we wszystkich war-
doszczelna, szeroka plisa, chroniąca zamek.
niem ubrania. Ponadto powinna być rów-
stwach ubrania w tym miejscu. Na łokciach
Zamek oczywiście musi być dwudzielny
nież przyjazna dla skóry i nie powodować
producent musi wykonać wzmocnienia
w wykonaniu antypanicznym.
podrażnień.
z materiału kevlarowego powleczonego
kownika.
28
ognioodporną powłoką silikonowo-kar-
Spodnie
bardzo starannie, z dobrych jakościo-
konieczności wymiany całych spodni, jeżeli
Spodnie, podobnie jak kurtka, powinny być
wo materiałów. Rekomenduję, aby były
szerokie gumy po paru latach stracą swoją
dobrze dopasowane do rozmiarów użyt-
z materiału wierzchniego, wypełnionego
elastyczność.
kownika, ale zarazem obszerne. Z tyłu dość
pianką, która dodatkowo amortyzowa-
wysokie, aby dobrze chronić nerki. Dobre
łaby nacisk aparatu. Wykonane w formie
Z boku spodnie powinny mieć regulację
spodnie muszą, podobnie jak kurtka, mieć
karczku nie przesuwają się i nie zsuwają
obwodu pasa. Niektórzy renomowani pro-
ergonomiczny krój. Jest to szczególnie waż-
z ramion przy wykonywaniu różnych czyn-
ducenci (np. Lion) stosują także otwory re-
ne w obrębie kolan, gdzie producent także
ności. Nieodzownym elementem dobrych
wizyjne. Dzięki nim łatwo można się dostać
powinien wszyć kliny gwarantujące kom-
szelek są szerokie gumy i metalowe klam-
do odzieży podbarierowej (np. koszarówki),
fort ruchu. W tym miejscu też, podobnie jak
ry regulacyjne. Powinny one być też łatwo
z której na przykład chcemy wyjąć kluczyki
w kurtce, powinny być wszyte dodatkowe
demontowalne do procesu prania. Tak wy-
do samochodu, o których zapomnieliśmy,
wewnętrzne wkłady amortyzujące, dopaso-
konane można potem łatwo wymienić bez
nakładając spodnie.
wujące się do kształtu kolana. Standardem,
tak jak w kurtce, powinny być wzmocnienia przed przecięciem z kevlaru i powłoką
Riffelblech. Nogawki powinny być szerokie i proste, a co za tym idzie umożliwiać
swobodne zakładanie na cholewkę buta.
Ponadto ważne jest, by szerokość nogawek
była regulowana za pomocą rzepów, a tylna
krawędź spodni była krótsza od przedniej,
by zapobiegać przydeptywaniu spodni.
Często
marginalizowanym
elementem
wyposażenia spodni strażackich są szelki,
a tymczasem powinny one być wykonane
29
Jedna z najważniejszych funkcji, jakie powinno mieć ubranie strażaka, to możliwość
jego „dozbrajania” i doposażenia. Oznacza
to, że możemy kupić wersję podstawową,
która nas w pełni zabezpiecza, ale dokupując akcesoria, otrzymujemy szereg użytecznych funkcji. I tak: jeżeli ubranie będzie
miało dodatkowe rzepy, wówczas będziemy mogli zamontować karczek funkcyjny,
wizualizujący nam, jaką funkcję pełnimy
w danej chwili podczas akcji ratowniczej.
Możemy być na przykład dowódcą, safety
oficerem czy członkiem sztabu. Nie ma
wówczas potrzeby nakładania na ubranie kamizelki, która uniemożliwia często
dostęp do kieszeni ubrania, blokując jego
Całość układu - inne funkcje ubrania
takich powinno być kilka, dla prawo- i lewo-
Spodnie z kurtką muszą się idealnie kom-
ręcznych strażaków, w tym jeden na środku
ponować. Krótsza kurtka daje większą swo-
do ewentualnego zamocowania gruszki
bodę ruchów i umożliwia wykorzystanie
pod maską aparatu oddechowego. Należy
powierzchni spodni na dodatkowe kiesze-
też uwzględnić miejsce na noszenie latarki
nie. Natomiast w przypadku kurtki dłuższej
kątowej, smarftonów i gwizdka do zasy-
musi się w niej znaleźć więcej pojemnych
gnalizowania zagrożenia. Obszerne kiesze-
kieszeni.
nie dolne powinny być kolejnym miejscem
na takie akcesoria jak: pętla alpinistyczna
W kieszeniach spodni dobrze wyszkolony
z karabinkiem do ewentualnej ewakuacji ze
strażak nosi szereg niezbędnych akceso-
strefy zagrożenia, kominiarka strażacka czy
riów wyposażenia osobistego, na przykład
też czapka termoaktywna pod lekki hełm.
drewniane kliny, markery do znakowa-
W kieszeniach dolnych powinny być solid-
nia, nożyce do cięcia kabli czy narzędzie
ne zaczepy na zamocowanie dwóch par rę-
do podważania plastików. W kieszeniach
kawic, w tym jednych technicznych.
spodni musi się też znaleźć miejsce na nóż
30
ratowniczy oraz zbijak do szyb.
Na wierzchu ubrania nie mogą znajdować
Górne kieszenie kurtki powinny umożliwiać
się żadne metalowe elementy, a metalowe
noszenie radiostacji. Nad nimi powinny być
zaczepy „noszki” powinny być chowane do
przyszyte pochwyty do zamocowania mi-
środka kieszeni, aby ubranie zachowywało
krofono-głośnika (tzw. gruszki). Pochwytów
właściwości antystatyczne.
RESCUE
TECHNIKA
podstawowe funkcje ochronne. W przy-
chanie” i przepływ powietrza w miejscu ich
pisach prawnych wymagania techniczne
padku przemyślanej konstrukcji ubrania
przyszycia.
dotyczące ich ubrań. Należy z całą mocą
będziemy mogli wmontować w nie rów-
podkreślić, że w przepisach tych powinny
nież środek ochrony indywidualnej przed
Ostatnią kwestią, na którą należy zwró-
zostać określone wymagania techniczne,
upadkiem z wysokości. Firma Lion oferuje
cić uwagę, jest możliwość pełnej kontroli
a nie wzór, ponieważ wówczas wszyscy
możliwość wmontowania do ubrania pasa,
funkcji użytkowych ubrania i ewentualne-
producenci znowu będą szyli tak samo,
zgodnego z normą PN-EN 358, który daje
go serwisu. Ta niezbędna funkcja powinna
a przecież nie o to chodzi. To właśnie pro-
nam gwarancję bezpiecznej pracy w tzw.
być zapewniona przez otwory rewizyjne
ducentom trzeba stworzyć możliwości
podparciu, na przykład w koszu podnośni-
wewnątrz kurtki i spodni, dające możliwość
niejako przypodobania się strażakom, aby
ka itp. Po zamocowaniu pętli alpinistycznej
sprawdzenia stanu membrany oraz uła-
właśnie w ich ubraniach czuli się bezpieczni
można zwiększyć pole pracy na wysokości.
twiające wykonanie niekiedy koniecznych
i jednocześnie pracowało się im maksymal-
napraw.
nie wygodnie. Przepis, który stworzy wzór,
Całe ubranie powinno być oznakowane
zamknąłby nam ponownie drogę do postę-
wysokiej jakości perforowanymi taśmami
Podsumowanie
pu technologicznego i innowacyjnych roz-
odblaskowymi. Oprócz zapewniania wi-
Polscy strażacy bardzo liczą, że w niedługim
wiązań w kwestii ergonomii ubrań.
doczności ratownika umożliwią one „oddy-
czasie zostaną określone w nowych prze-
31