Rozwój poznawczy dziecka

Rozwój poznawczy dziecka
Gdy zajmujemy się rozwojem poznawczym, stykamy się z dzieckiem jako istotą myślącą zatem
taką, która myśli, poznaje, uczy się i zapamiętuje. Procesy poznawcze to przede wszystkim
spostrzeganie, uwaga i pamięć a także wyobraźnia, myślenie i mowa.
Wszystkie one stanowią o poziomie umysłowego rozwoju dziecka. U dziecka w wieku
przedszkolnym procesy poznawcze posiadają tło emocjonalne. Rozwijają się w toku działania
dziecka w kontekście z otoczeniem. Bardzo ważnym elementem procesów poznawczych dzieci
jest spostrzeganie. Wraz z rozwojem dziecko uzyskuje coraz lepszą orientację w otaczającym
go świecie. Spostrzeganie to nie jest od razu doskonale. Przykładem na to może być fakt, iż
dziecko w młodszym wieku przedszkolnym może być niedokładne w odwzorowaniu na przykład
figur geometrycznych. Dziecko spostrzega je ale nie potrafi dokładnie odwzorować. Zauważyć
tu można pewien stopień synkretyzmu, który zanika wraz z rozwojem dziecka. Dzieciom należy
zatem pokazywać jak najwięcej pomocy dydaktycznych ale wcześniej należy je do tego
przygotować, kierować ich spostrzeżeniami i obserwacjami. U dzieci w wieku przedszkolnym
obserwuje się znaczną aktywność umysłową. Zachodzą w nich zmiany głównie w myśleniu.
Przekraczając próg przedszkola dziecko zauważa, że nie jest jedyne i najważniejsze. Nie
koncentruje się tylko na sobie ale również dostrzega innych dorosłych, inne dzieci, inne
przedmioty. Rozumie nową sytuację, w której się znalazło. Nie myśli jeszcze logicznie ale
rozumie otoczenie w sposób irracjonalny. Działania dziecka zaczynają być bardziej
przemyślane. Jego działanie przeradza się w myślenie słowne inaczej ujmując potoczne- dla
niego bardzo realistyczne. Jest to myślenie egocentryczne. Dziecko włącza rzeczywistość
poznawczą do własnej subiektywności wyłączając przy tym obiektywność (teoria Piageta). Na
przykład zabawy symboliczne takie jak bal dla lalek. Motywem działań dzieci jest potrzeba
zabawy. Stopniowo wraz z rozwojem poznawczym dziecko przechodzi od myślenia
egocentrycznego do myślenia intuicyjnego. Posiada intuicję i korzysta z niej. U dziecka
natomiast sześcioletniego jest już wykształcony pewien stopień uwagi dowolnej co pozwala mu
na dłuższe skoncentrowanie się na tym, co mówi nauczycielka lub na wykonywanie bardziej
złożonych zadań. W okresie przedszkolnym stale rozwija się i wzbogaca mowa dziecka.
Wzbogaca się zarówno ilościowo jak i jakościowo. Zwiększa się u dziecka zasób słownika i tym
samym dziecko uczy się używania języka w poprawnych formach gramatycznych. Opanowuje
język poprzez naśladowanie mowy dorosłych. Często powtarza to co się do niego mówi. W
wieku przedszkolnym czyli już w trzecim roku życia dziecko zna przeciętnie ok..1000 słów
natomiast pod koniec tego okresu rozwojowego zasób poznanych przez nie słów zwiększa się
aż do 4000 tys. a nawet więcej słów. W piątym roku życia dziecko przyswaja sobie
najważniejsze formy czasownikowe i gramatyczne. W wieku sześciu, siedmiu lat, dziecko już
potrafi posługiwać się bardziej złożonymi zdaniami a pod koniec wieku przedszkolnego
całkowicie opanowuje mowę ciągłą. Na rozwój poznawczy dziecka składa się także rozwój
pamięci. Procesy pamięci są zależne od tego jak przebiegał u dziecka proces spostrzegania.
Dzieci przedszkolne charakteryzuje tzw. pierwszy rodzaj pamięci. Zapamiętują one najczęściej
zabawy bądź to, co je najbardziej zainteresowało. Dopiero w późniejszym okresie
przedszkolnym w wieku mniej więcej sześciu lat dziecko potrafi dobrze przyswoić sobie materiał
sensowny. Zdolne jest nawet do zapamiętania wierszyka lub roli w przedstawieniu.
1/2
Rozwój poznawczy dziecka
Oprac. mgr Joanna Jakubiszyn
2/2