present status of investigations on the

r, -2 ^o
JL 0 »3
-£
WIADOMOSCI PARAZYTOLOGICZNE
T. XVIII, Nr 4-5-e, 1972
AKTUALNY STAN BADAN NAD ROLA
7
^
EPIZOOTIOLOGICZNA
WSZOLOW (MALLOPHAGA)
ANTONI DERYI.O
Zaktad Parazytologii AM, Lublin
Po pierwszych doniesieniach o wyosobnieniu riketsji, wirusow i bakpokarmowego wszolow w roku 1936 stwierdzono eksperymentalnie [3], ze wszoly Trichodectes eqv,i sa zdolne do przenoszenia
wirusa niedokrwistosci zakaznej koni (nzk). Autorzy przenosili wszoly
ze zrebiat chorych na zdrowe lub zakazali zwierzeta zdrowe przez podskorne iniekcje rozcieru wszolow. Zarowno w pierwszym jak i w drugim
przypadku zrebi^ta zdrowe ulegaty zakazeniu. Przy zakazaniu zrebiat
emulsja roztartych wszolow okres inkubacji okazal sie krotszy niz przy
zakazaniu przez przeniesienie wszolow ze zrebiat chorych na zdrowe.
Sam mechanizm przekazywania drobnoustrojow chorobotworczych
przez wszoly nie zostat jeszcze zbadany. Niewatpliwie zakazenie moze
bye nastepstwem zjadania wszolow przez ich zywicieli, tak jak np. ma
miejsce zarazenie si^ tasiemcem Dipylidium caninum psow wskutek zjadania przez nie wszolow i pchel. Akt zakazenia moze tez nastapic przez
bezposrednie wprowadzenie mikroorganizmow na narzadach gebowych
terii z przewodu
wszolow wprost do rany zywiciela. Istnieje mozliwosc przekazywania
mikroorganizmow z kalem wszolow do ran i zadrapan na skorze zywiciela.
W ten sposob prawdopodobnie moze nastapic zakazenie wirusami nzk,
ktore sa bardzo odpome na dzialanie czynnikow srodowiska zewnetrznego.
Problematyczne wydaje sie przekazywanie na tej drodze bakterii. W swietle ostatnich badan [2] okazato sie bowiem, ze sktad autochtonicznej flory
jelitowej wszolow Eomenacanthus stramineus i Menopon gallinae jest
ubogi i jednorodny co moze wskazywac na wystepowanie u wszolow zjawiska czesciowej autosterylizacji przewodu pokarmowego.
Na taka ewentualnosc wskazuje tez fakt, ze wszoly zebrane z kur
padlych na pastereloze i przechowywane poza organizmem zakazonych
ptakow stosunkowo szybko uwalniaja sie od bakterii Pasteurella. mv.ltocida [1]. Zagadnienie to wymaga jednak dokladniejszego zbadania, poniewaz z drugiej strony wielokrotnie udawalo sie zakazic zwierzeta do-
swiadczalne rozcierem wszolow zebranych z kur padlych lub chorych
na pastereloze. Rozcier wszolow wprowadzano zwierzetom doswiadczalnym dozylnie, domiesniowo i podskornie. We wszystkich przypadkach
bezskuteczne byly zakazenia doustne.
Badania nad udzialem wszotow w przenoszeniu pasterelozy wykazaiy ze:
1) w przewodzie pokarmowym E. stramineus i M. gallinae moze wystepowac zywy i zjadliwy zarazek P. multocida,
2) P. multocida w przewodzie pokarmowym wszolow stwierdzono juz
po 7 godz. od momentu eksperymentalnego zakazenia kur,
3) w kilku przypadkach udato sie wywolac zakazenie kur doswiadczalnych przez przeniesienie duzej ilosci wszolow z ptakow chorych na
pasterelozy na zdrowe oslabione hydrokortyzonem.
W toku aktualnie prowadzonych badan nad rola wszolow hematofagicznych w przenoszeniu tyfusu u kur stwierdzono, ze wszoly E. stra,mineus wraz z krwia zywicieli wprowadzaja do przewodu pokarmowego
bakterie z grupy Salmonella. W przewodzie pokarmowym wszotow na
drodze identyfikacji serologiczne.) i bakteriologicznej stwierdzono wystepowanie szczepu S. gallinarum wykazujacego identyczne wlasciwosci jak
szczep, ktorym poslugiwano sie do eksperymentalnego zakazania kur.
Jak wynika z przegladu badan dotyczacych roli wszolow w przenoszeniu Toxoplasma gonclii [4] pierwsze doswiadczenia z tego zakresu dofcyczyly mozliwosci przekazywania toksoplazm przez karmienie na zdrowych
wroblach wszolow zebranych z wrobli zarazonych T. gondii. W nastepnych
probach wszoly z golebi i wszoty Boopia sp. zebrane ze szczurow workowatych badano na naturame zarazenie T. gondii. We wszystkich tych
badaniach uzyskano jednak wyniki negatywne. Pierwsze pozytywne rezultaty w badaniach serologicznych uzyskali badacze radzieccy [4]. Wszoly
Trichodectes caprae zbierano z koz zarazonych szczepem T. gondii
,,ODG-2" rozcierano i wstrzykiwano bialym myszkom. W probach biologicznych po kilku pasazach uzyskiwano wyrazne odczyny dodatnie
w reakcji wiazania dopelniacza przy rozcieiiczaniu 1:5. U bialych myszek
po 8 dniach od zakazenia stwierdzono powiekszenie sledziony i pewna;
ilosc eksudatu w jamie brzusznej.
Nalezy zatowac, ze w dotychczasowych badaniach dotyczacych udzialu Mallophaga w przenoszeniu toksoplazmozy nie uwzgledniono wszolow
hematofagicznych, ktore karmiac sie krwia maja wieksze szanse zarazania
sie niz inne wszoly. Wiadomo bowiem, ze w ciagu kilkunastu dni po zarazeniu zwierzat doswiadczalnych T. gondii wystepuje we krwi obwodowej.
Adres autora:
Lublin, Staszica 4
ROLA EPIZOOTIOLOGICZNA MALLOPHAGA
.
533
LITERATURA
1. Derylo, A.: Annales Univ. MCS, Sekt. C., 24, 24; 356-366, 1969.
2. Derylo, A., Jarosz, J.: Wiad. Pamzytol., 18, 1: 113-119, 1972.
3. Semenov, M. S., Kozlova, E. S.: Trudy vsesoj. Inst. eksp. Vet.,
38-45, 1936.
4. Toksoplazmoz ziwotnych.
Izd. Nauka, KSSR, Alma Ata, 1965.
12,
PRESENT STATUS OF INVESTIGATIONS ON THE EPIZOOTIOLOGICAL
IMPORTANCE OF THE CHEWING LICE (MALLOPHAGA)
A. DERYLO
4139 7
There is a considerable number of observations in the literature which suggest
a possibility that some infectious agents may be spreed among animals by Malloph
phaga. The observations concern Mallophaga of both mammals and birds.
Several years studies have been carried out on the role played by chewing
lice in the transmission of Pasteurella multocida. Salmonella gallinarum and Toxoplasma gondii. Among investigations on the importance of Mallophaga in the circulation of infectious agents in nature those concerning their importance in the
transmission of T. gondii seem to be most interesting, but the results which have
been hitherto obtained are not encouraging
strains of T. gondii have not been
isolated from these insects. On the other hand mice inoculated intraperitoneally
with suspensins of chewing lice which had been collected on animals suffering
from toxoplasmosis produced specific serological reactions. Hematophagous Malloph
phaga have not been studied in this respect. Considering the above data it may
be assumed that the insects in question most probably play a part in the transmission and reservoiring of animal toxoplasmosis.
The present studies allow the author to conclude that Mallophaga though of
limited epizootiological importance, may nevertheless play certain role in the
transmission of diseasses to animals under specific conditions.
Further studies on this subject should be devoted in particular to hematophagous Mallophaga which are most likely to become infected in consequence
of the way they feed.