sporty indywidualne

2.1
SPORTY
INDYWIDUALNE
MULTISPORT
W całej różnorodności sportu trudno znaleźć
jednoznaczne zasady i „kryteria” klasyfikacji.
Generalnie funkcjonuje wielce umowny podział
na sporty zespołowe i indywidualne. Umowny,
bowiem wynik rywalizacji zespołów w określonej mierze zależy też od indywidualnych
dyspozycji poszczególnych zawodników – zaś
nawet w klasycznych sportach indywidualnych
programowo występują konkurencje o charakterze zespołowym (np. sztafety w lekkiej atletyce,
pływaniu czy narciarstwie biegowym, osady czy
załogi w kajakarstwie, wioślarstwie, żeglarstwie,
szybownictwie, bobslejach i saneczkarstwie, deble i miksty w tenisie, itp.). Trzeba też pamiętać
o sportach walki, klasyfikowanych w obrębie
sportów indywidualnych, mających jednak swą
wyraźną – także zróżnicowaną wewnętrznie
charakterystykę.
Każdy sport ma swoje uniwersalne i specjalne wartości. Niezmierne ich bogactwo
i przeogromną rozmaitość form niosą sporty
indywidualne. Podstawowym ich atrybutem jest
właśnie możliwość samodzielnego uprawiania.
W wielu z nich nie ma konieczności korzystania ze specjalistycznych obiektów czy sprzętu.
Stąd też równolegle do zorganizowanych form
wyczynowego szkolenia – to właśnie dyscypliny
indywidualne są podstawą sportu dla wszystkich
i treningu zdrowotnego (np. biegi lekkoatletyczne, biegi narciarskie, kolarstwo, kulturystyka, itp.)
– umożliwiając równocześnie wybór tzw. „sportu
życia”, również w związku z zainteresowaniami
hobbystycznymi (np. strzelectwo, narciarstwo
zjazdowe, wspinaczka, żeglarstwo, itp.). W każdym z tych przypadków aktywność ruchowa
nie wymaga współpracy z partnerem, co nie
wyklucza oczywiście wspólnego realizowania
zajęć, przy pełnej indywidualizacji ich treści i parametrów wysiłkowych. Nie pomijajmy przy tym
sportów czy form niejako „pośrednich” w takiej
klasyfikacji, w których partner (również indywidualnie korzystający z dobrodziejstwa ruchu)
staje się podmiotem koniecznym do uprawiania
pełnej formuły danego sportu, że wymienimy
tu dla przykładu tenis (ale ścianka czy trenażer
już partnera nie wymagają), tenis stołowy, boks
czy szachy.
Tak rozumiane sporty indywidualne stanowią
olbrzymi potencjał dla usportowionej aktywności
fizycznej dzieci i młodzieży. W tym bloku programu
MULTISPORT kładziemy nacisk na lekkoatletykę,
gimnastykę oraz elementy ćwiczeń kompensacyjno-korekcyjnych i sportów walki.
44
Lekkoatletyka to najbardziej powszechna
forma ruchu, z jaką mamy do czynienia w szkolnej
kulturze fizycznej. W swoich korzeniach odwołuje
się do naturalnych dla człowieka form ruchu, takich
jak bieg, skok czy rzut. Człowiek od zawsze był
zmuszany do długotrwałych marszów, biegów, pokonywania przeszkód, szybkiej pogoni lub ucieczki
oraz rzucania różnego rodzaju sprzętem. Co więcej
– lekkoatletyczne formy ruchu stanowią podstawę dla rozwoju sprawności w każdej dyscyplinie
sportu, trudno bowiem sobie wyobrazić lepszą
formę kształtowania siły, szybkości, wytrzymałości,
gibkości, skoczności czy koordynacji ruchowej
w sposób tak kompleksowy i atrakcyjny, jak to ma
miejsce w lekkoatletyce. Nawet przedstawiciele
tak popularnych dyscyplin jak np. piłka nożna czy
pływanie, również w określonym zakresie wykorzystują lekkoatletyczne formy ruchu.
W gimnastyce także dostrzegamy olbrzymi
potencjał dla kształtowania sprawności fizycznej
i co niemniej ważne – umiejętności ruchowych
warunkujących sprawne władanie własnym ciałem
i aktywne uczestnictwo w sporcie. Gimnastyka należy bowiem do dyscyplin podstawowych. Który ze
sportów nie korzysta z form gimnastycznych? Poza
atrakcyjną formą ćwiczeń, uzyskujemy tu możliwość
kształtowania wszystkich cech motorycznych.
Kolejnym istotnym elementem jest problematyka prawidłowej postawy. Przeciwdziałanie
wadom postawy jest złożone i tylko współpraca
wszystkich osób z otoczenia dziecka może zapewnić jego prawidłowy rozwój. Dbałość o prawidłową
postawę powinna być ustawiczna, zatem wymaga
wspólnej troski rodziców, nauczycieli i wychowawców w szkole. W miarę możliwości należy ograniczać lub niwelować możliwość powstawania wad
postawy. Postawę dziecka trzeba kształtować
w sposób przemyślany i systematyczny, a uwagę
zwracać dziecku przy wszystkich czynnościach
dnia codziennego. W tym celu w programie
zaprezentowano zbiór podstawowych ćwiczeń,
mających na celu przede wszystkim profilaktykę
powstawania wad postawy.
Ostatnią częścią tego bloku są propozycje
związane z elementami sportów walki. Także im
przypisujemy znaczącą rolę, nie tylko ze względów utylitarnych (obrona w stanie zagrożenia),
ale także znakomitego pola oddziaływania na
sprawność fizyczną. Kluczowe wydają nam się
umiejętności samoasekuracji oraz bezpiecznego
upadania, których wykorzystanie w życiu pozwala
uniknąć wielu przykrych konsekwencji związanych
z upadkami.