SPIS TRESCI.s.5-32.nowy 2012

SPIS TREŚCI
CZĘŚĆ I – SKŁADKI ZUS ……………………………………………………………………….. 33
ROZDZIAŁ I – UBEZPIECZENIA SPOŁECZNE I ZDROWOTNE PRACOWNIKÓW ……… 35
1. Osoby objęte ubezpieczeniem jako pracownik ….……………………..…...……………..……
1.1. Pojęcie pracownika ....…………….…………………………………………………….........
1.2. śona zatrudniona przez męŜa na umowę o pracę ……………………………………………
1.3. Przekształcenie spółki wieloosobowej w jednoosobową spółkę z ograniczoną odpowiedzialnością a umowa o pracę…………………………………………………………………
1.4. Wspólnik spółki z o.o. będący jednocześnie jej pracownikiem ……..………………………
1.5. Wykreślenie pracodawcy z ewidencji prowadzenia działalności gospodarczej ….…….…...
1.6. Zatrudnienie Ŝony wspólnika w spółce jawnej……………………………………………….
1.7. Siostra zatrudniona na umowę o pracę ………………………………………………………
1.8. Pozorność umowy o pracę ..…………………………………………………………………
1.9. Fikcyjna umowa o pracę ..…………………………………………………………………...
1.10. Zawarcie pozornej umowy o pracę …………………………………………………………..
1.11. WaŜność fikcyjnej umowy o pracę …………………………………………………………..
1.12. Umowa o dzieło czy umowa o pracę ..………………………………………………………
1.13. Umowa o pracę z rolnikiem …………….…………………………………………………..
35
35
36
2. Obowiązki pracodawców …………………………………………………………………………
2.1. Obowiązki pracodawców wobec ZUS ………………………………………………………..
2.2. Zgłoszenie do ubezpieczeń ……………………………………………………………………
2.3. Pracownik a umowa zlecenia i obowiązek zgłoszenia ……………………………………….
2.4. Obowiązek zgłoszenia członków rodziny do ubezpieczenia zdrowotnego …………………..
2.5. Zgłoszenie matki do ubezpieczenia zdrowotnego ……………………………………………
2.6. Zgłoszenie bezrobotnej Ŝony pracownika do ubezpieczenia zdrowotnego …………………..
2.7. Bezrobotny członek rodziny a zgłoszenie do ubezpieczenia zdrowotnego …………………..
2.8. Termin zgłoszenia członków rodziny pracownika do ubezpieczenia zdrowotnego ………….
2.9. Zgłoszenie do ubezpieczenia zdrowotnego dziecka pobierającego rentę rodzinną …………..
2.10. Zgłoszenie do ubezpieczenia zdrowotnego dziecka pobierającego rentę socjalną …...……...
2.11. Podpis pracownika na wyrejestrowaniu z ubezpieczeń ………………………………………
2.12. Wyrejestrowanie członków rodziny pracownika ……………………………………………..
2.13. Korekta danych członków rodziny ……………………………………………………………
2.14. Termin zgłoszenia do ubezpieczeń …………………………………………………………...
2.15. Zmiana nazwiska i adresu zamieszkania ……………………………………………………..
2.16. Dowody potwierdzające prawo do świadczeń zdrowotnych …………………………………
2.17. Wyrejestrowanie z ubezpieczeń ………………………………………………………………
46
46
46
46
47
48
48
49
49
49
50
50
50
50
51
51
51
52
3. Zasady finansowania składek …………………………………………………………………….
3.1. Finansowanie składek …………………………………………………………………………
3.2. Wysokość składki na ubezpieczenie rentowe ............................................................................
3.3. Zmiana wysokości składki na ubezpieczenie rentowe .............................................................
3.4. Zaległe wynagrodzenie za listopad 2009 r. wypłacone w styczniu 2011 r. a wysokość składki
na ubezpieczenie rentowe …………………………………………………………………… ..
3.5. Finansowanie składek za osoby przebywające na urlopie wychowawczym …………………
4. Podstawa wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne i zdrowotne …………………………
4.1. Zasady ogólne …………………………………………………………………………………
4.1.1. Podstawa wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne……………………………...
52
52
53
53
36
39
40
41
41
42
43
44
45
45
45
54
54
55
55
55
6
4.1.2. Data wypłaty wynagrodzenia a data ujęcia w raportach rozliczeniowych ……..…….
4.1.3. Wynagrodzenie wypłacone z opóźnieniem a podstawa składek ZUS ………….…….
4.1.4. Brak wypłaty wynagrodzenia a deklaracja ………….…….………………………….
4.1.5. Dwukrotna wypłata wynagrodzenia w danym miesiącu kalendarzowym…………….
4.1.6. Zaliczka na poczet przyszłego wynagrodzenia ……………………..………………..
4.1.7. Roczne ograniczenie podstawy wymiaru składek ….…..….……………….………...
4.1.8. Ograniczenie wysokości innych składek ……….………….…………………………
4.1.9. Przekroczenie kwoty ograniczenia a opłacenie składek na ubezpieczenia społeczne .....
4.1.10. Roczny limit podstawy wymiaru składek a wypłata tzw. trzynastki ……………….
4.1.11. Sposób informowania ZUS o przekroczeniu rocznej podstawy wymiaru składek na
ubezpieczenia emerytalne i rentowe ………………………………………………….
4.1.12. Brak informacji od pracownika o przekroczeniu podstawy wymiaru składek na
ubezpieczenie społeczne ……………………………………………………………...
4.1.13. Przekroczenie rocznej kwoty ograniczenia a kilku płatników ……………………….
4.1.14. Sposób liczenia podstawy wymiaru składek pracownika zatrudnionego u kilku
pracodawców a roczne ograniczenie podstawy wymiaru składek ..............................
4.1.15. Podstawa wymiaru składki na ubezpieczenie zdrowotne …………………………….
4.1.16. Świadczenia w naturze a podstawa wymiaru składek ZUS ………………………….
4.1.17. Zasiłki z ubezpieczenia chorobowego i wypadkowego a podstawa wymiaru składek
na ubezpieczenia społeczne …………………………………………………………..
4.1.18. Wyłączenia z podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne ……………..
4.1.19. Dodatkowe umowy z własnym pracodawcą …………………………………………
4.1.20. Prawa autorskie a umowa o pracę ……………………………………………………
4.1.21. Stworzenie utworu w ramach umowy o pracę ……………………………………….
4.2. Były pracownik a podstawa wymiaru składek ………………………………………………..
4.2.1. Odszkodowanie z tytułu niewydania w terminie świadectwa pracy …….……………
4.2.2. Wynagrodzenie byłego pracownika ……….………………………………………….
4.2.3. Ekwiwalent za urlop wypoczynkowy ………………....……………………………..
4.2.4. Pracownik przywrócony do pracy przez sąd …………………………………………
4.2.5. Wynagrodzenia uzyskane w drodze egzekucji komorniczej ………………………....
4.2.6. Odprawa pienięŜna ……………………………………………………………………
4.2.7. Dobrowolna odprawa dla pracownika ………………………………………………..
4.2.8. Odszkodowania wypłacane w związku z rozwiązaniem stosunku pracy …………….
4.2.9. Jednorazowe odprawy w związku z rozwiązaniem stosunku pracy ………………….
4.2.10. Odszkodowania wypłacane na podstawie przepisów o zakazie konkurencji …………
4.2.11. Odprawy wypłacane pracownikom powołanym do zasadniczej słuŜby wojskowej
4.3. PodróŜe słuŜbowe i jazdy lokalne …………………………………………………………….
4.3.1. PodróŜe słuŜbowe …………………………………………………………………….
4.3.2. Koszty jazdy lokalnej dla pracownika ………………………………………………..
4.3.3. Kilometrówka i ryczałt w jazdach lokalnych …………………………………………
4.3.4. Oskładkowanie ryczałtu za uŜywanie pojazdu dla celów słuŜbowych ………………
4.3.5. UŜywanie samochodu słuŜbowego do celów prywatnych ……………………………
4.3.6. Zwrot pracownikowi kosztów dojazdu do pracy ……………………………………..
4.3.7. Diety wypłacane kierowcom od 3 kwietnia 2010 r. ………………...………………..
4.3.8. Diety wypłacane kierowcom do 2 kwietnia 2010 r. ………………...….……………..
4.3.9. Diety wypłacane kierowcom w wyroku Naczelnego Sądu Administracyjnego ……...
4.3.10. Dodatek za rozłąkę a składki ZUS ………………...……………….. ..........................
4.4. Świadczenia socjalne ………………………………………………………………………….
4.4.1. Dofinansowanie z ZFŚS do wypoczynku pracowników ……………………………..
4.4.2. Dofinansowanie z ZFŚS do wypoczynku pracowników – raz jeszcze ………………
4.4.3. Oskładkowanie paczek świątecznych ………………………………………………...
55
56
57
57
58
59
60
60
61
62
62
63
63
65
66
67
67
71
72
72
73
73
73
73
74
75
77
77
78
78
79
79
80
80
81
81
82
83
84
84
85
85
86
87
87
88
88
7
4.4.4. Paczki świąteczne częściowo sfinansowane z ZFŚS a częściowo ze środków obrotowych ……………………………………………………………………………….. 89
4.4.5. Bony towarowe z ZFŚS ……………………………………………………………… 89
4.4.6. Bony towarowe w firmie nietworzącej ZFŚS .............................................................. 90
4.4.7. Umorzona poŜyczka z ZFŚS ..................................................................................... 90
4.4.8. Wypłata świadczenia urlopowego.............................................................................. 91
4.4.9. Świadczenie urlopowe wypłacane w wyŜszej kwocie niŜ odpis podstawowy .......... 92
4.4.10. Świadczenie pienięŜne z Zakładowego Funduszu Świadczeń Socjalnych .............. 93
4.4.11. Zapomogi wolne od składek i podatku dochodowego ............................................. 93
4.4.12. Brak zróŜnicowania świadczeń z ZFŚS a składki ZUS ……………………………. 94
4.4.13. Świadczenia z funduszu socjalno-bytowego ............................................................ 94
4.4.14. Świadczenia z funduszu socjalno-bytowego w wyjaśnieniach ZUS ......................... 95
4.5. Dodatkowe świadczenia na rzecz pracowników ................................................................... 96
4.5.1. Posiłki profilaktyczne i napoje .................................................................................. 96
4.5.2. Środki higieny osobistej ............................................................................................ 96
4.5.3. OdzieŜ i obuwie robocze ........................................................................................... 97
4.5.4. OdzieŜ jako prezent dla pracownika ......................................................................... 97
4.5.5. Ubiór słuŜbowy.......................................................................................................... 98
4.5.6. Napoje wydawane wszystkim pracownikom ............................................................. 98
4.5.7. Okulary korygujące wzrok na koszt pracodawcy ...................................................... 99
4.5.8. Ponoszenie przez pracodawcę kosztów wynajętego pracownikowi mieszkania ....... 100
4.5.9. Kurs języka obcego dla pracownika ......................................................................... 101
4.5.10. Odstąpienie od umowy ubezpieczenia na Ŝycie ........................................................ 101
4.5.11. Pakiety medyczne w wyjaśnieniach ZUS ................................................................. 102
4.5.12. Obowiązkowe badanie lekarskie ............................................................................... 103
4.5.13. Szczepienia ochronne ................................................................................................ 103
4.5.14. Przypadki, gdy pakiety medyczne są zwolnione z oskładkowania .......................... 104
4.5.15. Nagrody jubileuszowe .............................................................................................. 104
4.5.16. Nagroda z okazji jubileuszu istnienia firmy .............................................................. 105
4.5.17. Bezpłatne lub częściowo odpłatne przejazdy środkami lokomocji ........................... 106
4.5.18. Polisa ubezpieczenia od odpowiedzialności cywilnej ............................................... 107
4.5.19. Dofinansowanie karnetów na basen i siłownię .......................................................... 107
4.5.20. Nieodpłatne udostępnienie kwatery dla pracownika ................................................. 107
4.5.21. Dokształcanie pracowników ..................................................................................... 108
4.6. Zagadnienia pozostałe ........................................................................................................... 111
4.6.1. Ekwiwalent za uŜyte przy wykonywaniu pracy narzędzia lub materiały pracownika ........................................................................................................................... 111
4.6.2. Zakup po niŜszych cenach niŜ detaliczne niektórych artykułów ............................... 111
4.6.3. Wynagrodzenie sfinansowane ze środków PHARE .................................................. 112
4.6.4. Zasądzenie wynagrodzenia przez sąd pracy............................................................... 112
4.6.5. Odsetki z tytułu nieterminowej wypłaty pracownikowi wynagrodzenia ................... 112
4.6.6. Nagroda dla pracownicy banku za wykrycie fałszywych banknotów ........................ 113
4.6.7. Wypłaty po śmierci pracownika................................................................................. 114
4.6.8. Odwołanie pracownika z urlopu ………………………………………...………….. 114
4.6.9. Nadpłata wynagrodzenia a składki ZUS ................................................................... 114
4.6.10. Dodatek mieszkaniowy dla nauczyciela ................................................................... 115
5. Składka na ubezpieczenie zdrowotne pracowników................................................................... 116
5.1. Wysokość składki na ubezpieczenie zdrowotne .................................................................... 116
5.2. Składka na ubezpieczenie zdrowotne a podatek dochodowy ................................................ 118
8
5.3. ObniŜenie składki zdrowotnej do wysokości zaliczki ...........................................................
5.4. NiŜsza składka zdrowotna a obowiązek poinformowania NFZ ............................................
5.5. Wynagrodzenie za grudzień 2006 r. wypłacone w styczniu 2007 r. a składka na ubezpieczenie zdrowotne .............................................................................................................
5.6. Brak moŜliwości obniŜenia składki na ubezpieczenie zdrowotne w przypadku niektórych
przychodów ...........................................................................................................................
6. Wynagrodzenie za czas choroby a składki ZUS .........................................................................
6.1. Wysokość wynagrodzenia za czas choroby ............................................................................
6.2. Wynagrodzenie chorobowe dla pracowników po 50. roku Ŝycia ...........................................
6.3. Brak prawa do zasiłku a wynagrodzenie chorobowe .............................................................
6.4. Przypadki, gdy nie przysługuje wynagrodzenie za czas choroby ..........................................
6.5. Wysokość wynagrodzenia za czas choroby ............................................................................
6.6. Ustalanie podstawy wymiaru wynagrodzenia za czas choroby ..............................................
6.7. Podstawa wymiaru wynagrodzenia chorobowego – wynagrodzenie wypłacone czy naleŜne
6.8. Termin wypłaty wynagrodzenia a podstawa wymiaru wynagrodzenia chorobowego ..........
6.9. Pracownicy zatrudnieni krócej niŜ 12 miesięcy a podstawa wymiaru ...................................
6.10. Podstawa wymiaru wynagrodzenia za czas choroby .............................................................
6.11. Zmiana pracodawcy a wynagrodzenie za czas choroby ........................................................
6.12. Niezdolność do pracy przed upływem pełnego miesiąca ......................................................
6.13. Nieobecności usprawiedliwione a podstawa wymiaru ..........................................................
6.14. Zmiana umowy o pracę a podstawa wymiaru ........................................................................
6.15. Składniki wynagrodzenia niemające wpływu na podstawę wymiaru ....................................
6.16. Premia a podstawa wymiaru od 12 listopada 2009 r. ...........................................................
6.17. Premia a podstawy wymiaru w wyroku Trybunału Konstytucyjnego ...................................
6,18. Przeliczenie podstawy wymiaru świadczeń chorobowych po wyroku Trybunału Konstytucyjnego ..................................................................................................................................
6.19. Składniki wynagrodzenia wliczane do podstawy wymiaru ...................................................
6.20. Ponowna niezdolność do pracy a podstawa wymiaru ...........................................................
6.21. Minimalna podstawa wymiaru ...............................................................................................
6.22. Niezdolność do pracy do 6 dni od 1 stycznia 2004 r. ............................................................
6.23. Zwolnienie od pracy z przełomu dwóch miesięcy ................................................................
6.24. Choroba na przełomie roku ...................................................................................................
6.25. Wynagrodzenie chorobowe naleŜne za grudzień 2011 r. wypłacone w styczniu 2012 r. .....
6.26. Dodatki wypłacane pracownikom w okresie choroby............................................................
6.27. Premia wypłacana podczas choroby ......................................................................................
6.28. Premia uznaniowa za czas choroby a podstawa wymiaru składek ZUS ...............................
6.29. Dodatek uzupełniający 70% zasiłek chorobowy za pobyt w szpitalu ....................................
6.30. Dokumenty potrzebne do wypłaty wynagrodzenia chorobowego .........................................
6.31. Termin wystawienia zwolnienia lekarskiego ........................................................................
6.32. Brak wypłaty wynagrodzenia dla chorego pracownika a formularze ZUS ...........................
6.33. Całomiesięczne zwolnienie lekarskie a raporty ZUS ............................................................
6.34. Rozliczenie pracownika, który pracował jeden dzień w 31-dniowym miesiącu ...................
7. Polscy pracownicy zatrudnieni za granicą lub u zagranicznych podmiotów ..........................
7.1. Polscy pracownicy zatrudnieni za granicą u polskiego pracodawcy .....................................
7.2. Oddelegowanie polskiego pracownika do zagranicznego pracodawcy .................................
7.3. Dobrowolne ubezpieczenie w Polsce osób zatrudnionych za granicą u zagranicznych podmiotów ..................................................................................................................................
7.4. Polacy zatrudnieni bezpośrednio u zagranicznych podmiotów .............................................
7.5. Zatrudnienie w Polsce u pracodawców z UE/EOG, niemających w Polsce siedziby ani
przedstawicielstwa ................................................................................................................
7.6. Podstawa wymiaru u pracownika wysłanego za granicę .......................................................
119
120
121
122
122
122
123
124
124
125
125
126
126
127
127
127
128
129
130
130
131
131
132
133
133
134
134
135
135
136
136
137
137
138
138
138
139
140
140
141
141
142
142
142
143
143
9
7.7. MoŜliwość obniŜenia podstawy wymiaru składek ZUS dla pracowników oddelegowanych za granicę .....................................................................................................................
7.8 Nieobecność nieusprawiedliwiona a podstawa wymiaru skladek ZUS pracownika
oddelegowanego do pracy za granicą ....................................................................................
7.9. Pracownicy zatrudnieni u polskiego pracodawcy oddelegowani za granicę .........................
7.10. Pracownik czasowo i stale oddelegowany do pracy za granicę – podstawa wymiaru ............
7.11. Składka zdrowotna od pracowników oddelegowanych do pracy za granicę .........................
7.12. Dodatek za rozłąkę ................................................................................................................
7.13. Przeliczanie wynagrodzenia wyraŜonego w walucie obcej ...................................................
7.14. Obowiązki pracownika, który przejął obowiązki płatnika ....................................................
7.15. Pracownik wysłany do pracy za granicę ...............................................................................
7.16. Zagraniczna podróŜ słuŜbowa a praca za granicą ..................................................................
7.17. Pracownik zatrudniony w kilku krajach ...............................................................................
145
145
146
147
148
148
148
149
149
150
8. Cudzoziemcy zatrudnieni w Polsce ..............................................................................................
8.1. Ubezpieczenia społeczne cudzoziemców pracujących w Polsce ...........................................
8.2. Cudzoziemiec wykonujący pracę za granicą .........................................................................
8.3. Cudzoziemcy wykonujący pracę na terenie kilku krajów ......................................................
8.4. Dane z ZUS ZUA w przypadku cudzoziemców zatrudnionych w Polsce .............................
8.5. Ubezpieczenie obywateli Chin i Wietnamu pracujących w Polsce ........................................
151
151
151
151
153
153
144
9. Dofinansowanie wynagrodzeń osób niepełnosprawnych ........................................................... 154
9.1. Niepełnosprawni pracownicy a składki ZUS .......................................................................
9.2. Przepisy regulujące dofinansowanie wynagrodzeń osób niepełnosprawnych ......................
9.3. Podmioty, którym przysługuje dofinansowanie ...................................................................
9.4. Zasady ustalania stanu zatrudnienia ....................................................................................
9.5. Osoby, na które przysługuje dofinansowanie wynagrodzeń osób niepełnosprawnych ........
9.6. Ogólne zasady dofinansowania wynagrodzeń osób niepełnosprawnych .............................
9.7. Maksymalne kwoty dofinansowania wynagrodzenia osób niepełnosprawnych w 2012 r.
9.8. Definicja niepełnosprawności dla potrzeb refundacji składek .............................................
9.9. Pracodawcy nieosiągający 6% wskaźnika zatrudnienia osób niepełnosprawnych ..............
9.10. Podmioty, którym nie przysługuje dofinansowanie z PFRON .............................................
9.11. Pracownik zatrudniony na część etatu .................................................................................
9.12. Zasady ustalania okresu wliczania pracownika niepełnosprawnego do stanu zatrudnienia
9.13 Zaległości wobec PFRON a dofinansowanie wynagrodzenia osób niepełnosprawnych .........
9.14. Nieprawidłowości w wypłacie wynagrodzeń dla pracowników a dofinansowanie ..............
9.15. Dofinansowanie wynagrodzenia osób niepełnosprawnych zatrudnionych u więcej niŜ
jednego pracodawcy ..........................................................................................................
9.16. Wniosek o dofinansowanie ..................................................................................................
9.17. Postępowanie PFRON po otrzymaniu wniosku o dofinansowanie wynagrodzeń osób niepełnosprawnych .................................................................................................................
9.18. Dodatkowe obowiązki pracodawcy związane z przekazaniem pierwszego wniosku o dofinansowanie ..........................................................................................................................
9.19. Składanie w formie elektronicznej wniosku o dofinansowanie wynagrodzeń z PFRON .....
9.20. Dofinansowanie wynagrodzeń osób niepełnosprawnych a przechowywanie dokumentacji ...
9.21. Przyrost zatrudnienia a dofinansowanie wynagrodzeń osób niepełnosprawnych ................
9.22. Sposób ustalenia liczby pracowników dla celów ustalenia moŜliwości korzystania z dofinansowania wynagrodzenia osób niepełnosprawnych ........................................................
9.23. Sposób ustalania liczby osób w przeliczeniu na pełny etat ..................................................
9.24. Zmiana stanu zatrudnienia w trakcie miesiąca a wyliczenie stanu zatrudnienia ..................
9.25. Pracownik pobierający rentę zaliczony do II grupy inwalidów ...........................................
154
154
154
155
156
156
157
158
159
159
159
160
160
161
161
161
162
162
162
163
163
164
165
166
167
10
9.26. Dofinansowanie do wynagrodzenia wypłacanego niepełnosprawnemu pracownikowi po
wygaśnięciu umowy o pracę ............................................................................................... 167
9.27. Dofinansowanie do wynagrodzeń pracowników niepełnosprawnych jako pomoc de
minimis ............................................................................................................................... 167
10. Pracownik na urlopie wychowawczym lub macierzyńskim ...................................................... 168
10.1. Pracownica na urlopie wychowawczym ..............................................................................
10.2. Pracownica na zasiłku macierzyńskim ................................................................................
10.3. Zgłaszanie do ubezpieczeń społecznych pracowników na urlopie macierzyńskim lub
wychowawczym ..................................................................................................................
10.4. Pracownica na urlopie wychowawczym posiadająca inny tytuł ubezpieczeń ......................
10.5. Podstawa wymiary składek na ubezpieczenia społeczne osób przebywających na urlopie
wychowawczym ..................................................................................................................
10.6. Zasady ustalania przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia dla celów ustalenia podstawy wymiaru składek na ubezpieczenie społeczne osób przebywających na urlopie
wychowawczym ................................................................................................................
10.7. Zmiana wymiaru czasu pracy a podstawa wymiaru składek na ubezpieczenie społeczne
osób przebywających na urlopie wychowawczym ............................................................
10.8. Podstawa wymiaru składek na ubezpieczenie zdrowotne osób przebywających na urlopach wychowawczych .......................................................................................................
10.9. Pracownik na urlopie wychowawczym zatrudniony w dwóch firmach ...............................
10.10. Pracownik na urlopie wychowawczym a umowa o dzieło ..................................................
10.11. Rozliczenie przychodu wypłaconego pracownicy na urlopie macierzyńskim .....................
10.12. Pracownica na urlopie macierzyńskim w małej firmie ........................................................
10.13. Podstawa wymiaru składek pracownicy na urlopie macierzyńskim ....................................
10.14. Podleganie ubezpieczeniom osób na urlopie wychowawczym ...........................................
10.15. Urodzenie dziecka w trakcie urlopu wychowawczego.........................................................
10.16. Pracownik przebywający na urlopie ojcowskim .................................................................
168
169
174
175
175
175
177
178
178
179
180
11. Rozliczenie składek ZUS za pracowników młodocianych..........................................................
11.1. Młodociani pracownicy a składki ZUS ................................................................................
11.2. Pracownicy młodociani a składka na Fundusz Pracy i FGŚP...............................................
11.3. Rozliczenie składek ZUS za młodocianego w przypadku jego nieobecności ......................
180
180
180
181
12. Pracownicy odbywający słuŜbę wojskową a składki ZUS ........................................................
12.1. Pracownik powołany do słuŜby zawodowej ........................................................................
12.2. Odprawa dla pracownika powołanego do zasadniczej słuŜby wojskowej ...........................
12.3. Pracownik z rezerwy powołany do odbycia ćwiczeń wojskowych .....................................
181
181
182
182
170
171
171
173
174
13. Umowa o pracę nakładczą a składki ZUS .................................................................................. 183
13.1. Pojęcie umowy o pracę nakładczą ...................................................................................... 183
13.2. Składki ZUS od umowy o pracę nakładczą ......................................................................... 184
14. Zagadnienia pozostałe...................................................................................................................
14.1. Obowiązek przekazywania ZUS RMUA ............................................................................
14.2. MoŜliwość przekazywania ZUS RMUA w formie elektronicznej .....................................
14.3. Godziny nadliczbowe w ZUS RMUA ................................................................................
14.4. Zerowy raport RCA ............................................................................................................
14.5. Wypłata premii po ustaniu zatrudnienia...............................................................................
14.6 Wypłata premii w tym samym miesiącu, w którym ustało zatrudnienie .............................
14.7. Kilkumiesięczny urlop bezpłatny.........................................................................................
14.8. Przejęcie płatnika składek przez innego płatnika ................................................................
14.9. Wynagrodzenie za pełnienie funkcji w zarządzie i radzie nadzorczej spółki z o.o. ............
14.10. Przejęcie praw majątkowych ze stosunku pracy po zmarłym pracowniku ..........................
184
184
185
185
185
186
186
187
187
188
189
11
14.11.
14.12.
14.13.
14.14.
14.15.
14.16.
14.17.
Brak zgłoszenia pracowników .............................................................................................
Błąd w nazwisku pracownika w raporcie RCA ...................................................................
Korekta rozliczenia składek za jednego pracownika ...........................................................
Zmiana danych pracownika ................................................................................................
Korygować jeden raport czy wszystkie ...............................................................................
Raport ZUS RCA za byłego pracownika przejętej spółki ...................................................
Zgłaszanie do ubezpieczeń społecznych i ubezpieczenia zdrowotnego osób przebywających na urlopie wychowawczym ........................................................................................
14.18. Składki ZUS a koszty uzyskania przychodów od 1 stycznia 2009 r. .................................
14.19. Wyegzekwowanie wynagrodzenia przez komornika ...........................................................
14.20. Przerwy w opłacaniu składek w raportach miesięcznych ....................................................
14.21. NienaleŜnie pobrane składki ZUS .......................................................................................
14.22. Zwrot pracownikowi nienaleŜnie pobranych składek .........................................................
14.23. Wynagrodzenie po zmarłym pracowniku wypłacone jego Ŝonie .........................................
14.24. Zwolnienia z oskładkowania a zwolnienia z podatku dochodowego ...................................
190
190
190
191
191
191
192
193
194
194
195
195
196
196
ROZDZIAŁ II – UBEZPIECZENIA ZLECENIOBIORCÓW I AGENTÓW ............................... 201
1. Umowa zlecenia zawarta z innym podmiotem niŜ pracodawca ................................................
2. Umowa o dzieło a ubezpieczenia społeczne ................................................................................
3. Umowy zlecenia ze studentami ....................................................................................................
3.1. Umowa zlecenia zawarta ze studentem lub uczniem ..........................................................
3.2. Pojęcie ucznia a nauka w szkole policealnej .......................................................................
3.3. Rodzaj szkoły a umowa zlecenia ze studentem ...................................................................
3.4. Dobrowolne ubezpieczenie studenta z tytułu umowy zlecenia ...........................................
3.5. Umowa zlecenia z uczniem w czasie wakacji .....................................................................
3.6. Umowa zlecenia ze studentem po ukończeniu studiów licencjackich i przed rozpoczęciem studiów magisterskich ................................................................................................
3.7. Umowa zlecenia ze studentem będącym jednocześnie pracownikiem ................................
3.8. Omyłkowe zgłoszenie studenta ...........................................................................................
3.9. Umowa zlecenia z córką – studentką ..................................................................................
3.10. Umowa zlecenia ze słuchaczem studiów podyplomowych .................................................
3.11. Studia doktoranckie a umowa zlecenia ...............................................................................
3.12. Umowa zlecenia ze studentem cudzoziemcem ...................................................................
3.13. Umowa zlecenia zawarta ze studentem, który jest jednocześnie pracownikiem .................
4. Umowa zlecenia a umowa o pracę ...............................................................................................
4.1. Umowa zlecenia zawarta z własnym pracodawcą ...............................................................
4.2. Umowa zlecenia zawarta z własnym pracodawcą a urlop bezpłatny ...................................
4.3. Umowa zlecenia z pracownikiem innej firmy wykonującym pracę na rzecz swojego
pracodawcy .........................................................................................................................
4.4. Płatnik składek ZUS za osobę wykonującą zlecenie na rzecz własnego pracodawcy ........
4.5. Umowa zlecenia z pracownikiem i obowiązek zgłoszenia ..................................................
4.6. Umowa o dzieło zawarta z pracownikiem w okresie urlopu bezpłatnego ...........................
5. Umowa zlecenia z emerytem lub rencistą ...................................................................................
5.1. Umowy zlecenia zawarte z emerytami i rencistami ............................................................
5.2. Umowa zlecenia emeryta lub rencisty zawarta z własnym pracodawcą .............................
5.3. Zawieszona wypłata świadczenia dla emeryta lub rencisty a ubezpieczenie z tytułu
umowy zlecenia ..................................................................................................................
5.4. Umowa zlecenia z emerytem ..............................................................................................
5.5. Umowy o dzieło zawierane z emerytami i rencistami..........................................................
5.6. Umowy o dzieło zawarte przez emeryta lub rencistę przed 1 lipca 2004 r. ........................
5.7. Samodzielna umowa o dzieło z emerytem ..........................................................................
201
201
201
201
203
203
203
204
204
205
205
206
206
207
207
207
208
208
208
209
210
211
211
212
212
213
213
213
214
214
215
12
5.8. Umowa zlecenia z osobą na świadczeniu przedemerytalnym .............................................. 215
5.9. Umowa zlecenia z emerytem zatrudnionym u innego podmiotu ........................................ 216
6. Umowa wykonywana przez osoby na zasiłku macierzyńskim, urlopie wychowawczym
i bezpłatnym .................................................................................................................................. 216
7. Umowa zlecenia wykonywana przez rolników ............................................................................ 216
8. Podleganie ubezpieczeniom społecznym zleceniobiorców .......................................................... 217
9. Ubezpieczenie chorobowe zleceniobiorcy .................................................................................... 217
10. Obowiązkowe ubezpieczenie wypadkowe zleceniobiorców .......................................................
10.1. Objęcie zleceniobiorców obowiązkowym ubezpieczeniem wypadkowym od 1 stycznia
2010 r. ................................................................................................................................
10.2. Kody tytułu ubezpieczeń dla zleceniobiorców ...................................................................
10.3. Zmiana kodów ubezpieczeń dla zleceniobiorców od 1 stycznia 2010 r. a obowiązki płatników...................................................................................................................................
11. Składki ZUS i podatek dochodowy od drobnych umów zlecenia ..............................................
12. Zgłoszenie do ubezpieczeń i wyrejestrowanie zleceniobiorcy ....................................................
13. Termin zgłoszenia do ubezpieczeń ..............................................................................................
14. Kontrakt menedŜerski a ubezpieczenia społeczne .....................................................................
15. Nieodpłatne umowy zlecenia (wolontariusze) a ubezpieczenia społeczne i zdrowotne ..........
16. Zgłoszenie do niewłaściwych ubezpieczeń ..................................................................................
17. Podstawa wymiaru składek do umowy zlecenia ........................................................................
17.1. Ustalanie podstawy wymiaru składek przy umowie zlecenia ...............................................
17.2. Odpłatność za wykonywanie umowy określonej kwotowo, w kwotowej stawce godzinowej, akordowej lub prowizyjnie ...........................................................................................
17.3. Odpłatność za wykonywanie umowy określona w innej formie ..........................................
17.4. Trwanie ubezpieczenia przez część miesiąca a podstawa wymiaru ....................................
17.5. Roczne ograniczenie podstawy wymiaru składki na ubezpieczenie emerytalne i rentowe ....................................................................................................................................
17.6. Ograniczenie wysokości innych składek .............................................................................
17.7. Ograniczenie podstawy wymiaru składki na dobrowolne ubezpieczenie chorobowe zleceniodawcy w wyjaśnieniach ZUS .........................................................................................
17.8. Podstawa wymiaru składki na ubezpieczenie zdrowotne .....................................................
17.9. Umowa zlecenia a brak wypłaty w danym miesiącu ..........................................................
17.10. Podstawa składki na ubezpieczenie chorobowe zleceniobiorcy .........................................
17.11. Wyłączenie z podstawy oskładkowania w przypadku umowy zlecenia .............................
17.12. Podstawa opodatkowania składek dla zleceniobiorców – wyrok Trybunału Konstytucyjnego ................................................................................................................................
17.13. Umowa zlecenia zawarta z własnym pracodawcą a wyłączenia z oskładkowania ..............
17.14. PodróŜ słuŜbowa zleceniobiorcy a składki na ubezpieczenia ..............................................
17.15. PodróŜ słuŜbowa zleceniobiorcy będącego jednocześnie pracownikiem firmy ...................
17.16. Skladki ZUS za zleceniobiorcę oddelegowanego do pracy za granicę ................................
217
217
218
218
219
220
221
221
221
222
222
222
222
223
224
224
225
226
226
226
227
227
228
228
229
230
231
18. Wysokość składek od zleceniobiorcy i ich finansowanie ............................................................ 231
19. Wysokość składki na ubezpieczenie rentowe od umowy zlecenia ............................................. 232
20. Wypłata w marcu 2012 r. wynagrodzenia z umowy zlecenia wykonywanej w listopadzie 2011 r. a składka na ubezpieczenie rentowe ............................................................... 232
21. Umowa zlecenia wykonywana w ramach działalności gospodarczej ........................................ 233
22. Kilka umów zlecenia a ubezpieczenie społeczne ......................................................................... 233
23. Umowa zlecenia i działalność gospodarcza a składki ZUS ....................................................... 233
13
24. Kilka umów zlecenia a ubezpieczenie zdrowotne ...................................................................... 234
25. Umowa o pracę a umowa zlecenia z róŜnymi podmiotami ....................................................... 235
26. Własny pracownik na urlopie bezpłatnym a umowa zlecenia ................................................... 236
27. Kolejne umowy zlecenia z tą samą osobą .................................................................................... 237
28. Krótkotrwałe umowy zlecenia a dokumentacja ZUS ................................................................ 237
29. Umowa zlecenia z obywatelem innego kraju UE ....................................................................... 238
30. Objęcie zleceniobiorcy ubezpieczeniem społecznym z datą wsteczną ...................................... 239
31. Nieodpłatna umowa zlecenia ....................................................................................................... 240
32. Raporty ZUS za zleceniobiorcę na macierzyńskim .................................................................. 241
ROZDZIAŁ III – UBEZPIECZENIA SPOŁECZNE I ZDROWOTNE OSÓB PROWADZĄCYCH DZIAŁALNOŚĆ GOSPODARCZĄ ...................................................... 242
1. Osoba prowadząca działalność gospodarczą i osoba współpracująca – pojęcia .....................
1.1. Definicja osoby prowadzącej pozarolniczą działalność gospodarczą ....................................
1.2. Samozatrudnienie a składki ZUS ..........................................................................................
1.3. Komornik jako osoba prowadząca działalność gospodarczą .................................................
1.4. Twórcy i artyści ....................................................................................................................
1.5. Wolne zawody ......................................................................................................................
1.6. Wspólnicy spółek ..................................................................................................................
1.7. Osoba współpracująca ...........................................................................................................
1.8. Pojęcie ,,prowadzenia wspólnego gospodarstwa domowego” ..............................................
1.9. Zamieszkiwanie rodziców z dziećmi a pozostawanie we wspólnym gospodarstwie domowym ......................................................................................................................................
1.10. Prowadzenie wspólnego gospodarstwa domowego – raz jeszcze .........................................
1.11. śona zatrudniona przez męŜa na umowę o pracę ..................................................................
1.12. Umowa o pracę z małŜonkiem jednego ze wspólników spółki cywilnej ...............................
1.13. Umowa o pracę w celu przygotowania zawodowego z członkiem rodziny ..........................
1.14. Zawarcie związku małŜeńskiego z pracodawcą w trakcie urlopu macierzyńskiego ..............
1.15. Umowa zlecenia z Ŝoną a definicja osoby współpracującej ..................................................
1.16. Rozpoczęcie działalności gospodarczej ................................................................................
1.17. Umowy zlecenia zawierane w ramach działalności gospodarczej .........................................
1.18. Pracownik spółki cywilnej będący jednocześnie jej wspólnikiem ........................................
1.19. Brak zgłoszenia przedsiębiorcy do ubezpieczeń a obowiązek zapłaty ..................................
1.20. Uznanie członka rodziny przedsiębiorcy za osobę współpracującą .......................................
2. Ubezpieczenia, którym podlegają osoby prowadzące działalność gospodarczą ......................
3. Kilka rodzajów pozarolniczej działalności a ubezpieczenia społeczne .....................................
4. Współpraca z kilkoma osobami prowadzącymi pozarolniczą działalność ...............................
5. Składanie deklaracji przez osoby prowadzące działalność gospodarczą niezatrudniające pracowników ............................................................................................................................
6. Podstawa wymiaru i zasady opłacania składek na ubezpieczenia społeczne .............................
6.1. Zasady ogólne ..........................................................................................................................
6.2. Roczne ograniczenie podstawy wymiaru składek ....................................................................
6.3. Przystąpienie do ubezpieczenia chorobowego w trakcie miesiąca a podstawa wymiaru
składek na ubezpieczenie chorobowe ......................................................................................
6.4. Ograniczenie podstawy wymiaru składek na ubezpieczenie chorobowe .................................
6.5. Objęcie ubezpieczeniem w trakcie miesiąca a podstawa wymiaru składek .............................
6.6. Wysokość składek ....................................................................................................................
6.7. Podstawa wymiaru składek dla osób prowadzących działalność gospodarczą .......................
242
242
243
244
244
245
245
245
246
246
246
247
247
247
247
248
248
249
249
251
252
255
255
255
256
256
256
256
257
257
257
258
258
14
6.8. Podstawa wymiaru składek dla osób rozpoczynających prowadzenie działalności gospodarczej ………………….......................................……………… ...........................................
6.9. Wysokość składek osób prowadzących działalność gospodarczą w 2012 r. ...........................
6.10. Wysokość składki rentowej .....................................................................................................
6.11. Zasady finansowania składek ..................................................................................................
6.12. Terminy płatności składek .......................................................................................................
6.13. Jedyny pracownik na urlopie bezpłatnym a termin opłacania składek ....................................
259
259
260
260
261
261
7. Ubezpieczenie zdrowotne ...............................................................................................................
7.1. Ubezpieczenie zdrowotne osób prowadzących działalność gospodarczą ................................
7.2. Wysokość składki na ubezpieczenie zdrowotne ......................................................................
7.3. Podstawa wymiaru składek na ubezpieczenie zdrowotne osoby prowadzącej działalność
gospodarczą .............................................................................................................................
7.4. Podzielna czy niepodzielna – składka na ubezpieczenie zdrowotne ........................................
7.5. Zasiłek z ubezpieczenia społecznego a zmniejszenie składki na ubezpieczenie zdrowotne .......................................................................................................................................
7.6. Finansowanie składki na ubezpieczenie zdrowotne .................................................................
7.7. Wynagrodzenie za terminowe naliczanie i odprowadzanie składek na ubezpieczenie zdrowotne .......................................................................................................................................
7.8. Ubezpieczenie zdrowotne a inny tytuł ubezpieczenia...............................................................
7.9. Składka zdrowotna w okresie choroby .....................................................................................
7.10. Odliczenie składki na ubezpieczenie zdrowotne od podatku dochodowego ...........................
7.11. Osoba niepełnosprawna a składka na ubezpieczenie zdrowotne .............................................
7.12. Kilka działalności gospodarczych na podstawie jednego wpisu a składka na ubezpieczenie zdrowotne w wyjaśnieniach Ministerstwa Zdrowia ..........................................................
261
261
262
8. Kilka działalności gospodarczych a składka na ubezpieczenie zdrowotne ................................
8.1. Od 1 stycznia 1999 r. do 26 września 2001 r. ........................................................................
8.2. Od 27 września 2001 r. do 31 marca 2003 r. ..........................................................................
8.3. Okres od 1 kwietnia 2003 r. ...................................................................................................
8.4. Okres od 1 października 2004 r. .............................................................................................
8.5. Spółka i indywidualna działalność gospodarcza a płatnik składek .........................................
8.6. Składka zdrowotna z tytułu prowadzenia kilku działalności gospodarczych .........................
8.7. Wspólnik kilku spółek a składka na ubezpieczenie zdrowotne ..............................................
8.8. Kilka rodzajów działalności gospodarczej a zwolnienie lekarskie .........................................
8.9. Składka zdrowotna a przekształcenie spółki cywilnej w spółkę jawną ..................................
267
267
267
267
268
269
270
270
270
271
9. Zasady opłacania składek ZUS przez rencistów-przedsiębiorców ..............................................
9.1. Nowe zasady opłacania składek ZUS przez rencistów ...........................................................
9.2. Przepisy regulujące zwrot składek z PFRON niepełnosprawnym przedsiębiorcom ..............
9.3. Renciści-przedsiębiorcy zobowiązani do płacenia składek ZUS ............................................
9.4. Forma prowadzenia działalności gospodarczej przez rencistów a opłacanie składek ZUS ....
9.5. Wysokość refundacji składek ZUS z PFRON ........................................................................
9.6. Wniosek o refundację składek ZUS .......................................................................................
9.7. Emeryci a refundacja składek ZUS .......................................................................................
9.8. Nieterminowa zapłata składek a refundacja składek ZUS ......................................................
9.9. Zasady postępowania PFRON po otrzymaniu wniosku o refundację składek ........................
9.10. Obowiązek przekazywania dokumentów dotyczących refundacji .........................................
9.11. Kody dla rencistów-przedsiębiorców .....................................................................................
9.12. Renciści a korzystanie z moŜliwości opłacania preferencyjnych składek ZUS .....................
9.13. Renciści a składka na ubezpieczenie zdrowotne .....................................................................
9.14. Refundacja składek ZUS jako pomoc de minimis ..................................................................
271
271
272
272
272
273
273
274
274
274
274
275
275
275
276
262
262
263
263
263
263
264
265
265
266
15
9.15. Rencista współpracujący przy prowadzeniu działalności gospodarczej ................................. 276
9.16. Rencista a prawo do opłacania obniŜonych składek ZUS ...................................................... 277
10. Prowadzenie działalności gospodarczej przez emeryta ..........................................................
10.1. Działalność gospodarcza prowadzona przez osobę mającą ustalone prawo do emerytury ....
10.2. Przychód czy dochód z działalności gospodarczej a zwolnienie z opłacania składki na
ubezpieczenie zdrowotne przez emeryta ..............................................................................
10.3. Emeryt będący wspólnikiem jednosobowej spólki z o.o. a zwolnienie z opłacania składek
na ubezpieczenie zdrowotne ..................................................................................................
10.4. Strata z działalności gospodarczej a składka na ubezpieczenie zdrowotne emeryta .............
10.5. Nabycie prawa do emerytury w trakcie prowadzenia działalności gospodarczej ..................
10.6. Emeryt prowadzący działalność gospodarczą opodatkowany w formie karty podatkowej
11. Zgłoszenie i wyrejestrowanie z ubezpieczeń osoby prowadzącej działalność gospodarczą ….
11.1. Zgłoszenie osoby prowadzącej działalność jako płatnika ....................................................
11.2. Sposób wypełniania dokumentów ZUS przez niewielkich przedsiębiorców od 1 marca
2010 r. ................................................................................................................................
11.3. Wypełnianie dokumentów przez pracowników ZUS za niektórych przedsiębiorców .........
11.4. Rejestracja, zawieszenie i wznowienie działalności a rejestracja w ramach tzw. ,,jednego
okienka” ..............................................................................................................................
11.5. Zgłoszenie do ubezpieczeń osoby prowadzącej działalność gospodarczą ...........................
11.6. Zmiana danych wykazanych w zgłoszeniu .........................................................................
11.7. Przekształcenie spółki cywilnej w jawną a zmiana kodu ubezpieczeń ................................
11.8. Zgłoszenie członków rodziny osoby prowadzącej działalność gospodarczą ......................
11.9. Wyrejestrowanie z ubezpieczeń ...........................................................................................
11.10. Zgłoszenie do ubezpieczeń wspólników spółek .................................................................
11.11. RóŜne daty na zgłoszeniu do ubezpieczeń ...........................................................................
11.12. Prawo do świadczeń zdrowotnych członków rodziny osoby prowadzącej działalność
gospodarczą ........................................................................................................................
11.13. Kontynuacja ubezpieczeń po zakończeniu działalności gospodarczej..................................
11.14. Zmiana kodów w 2008 r. ....................................................................................................
12. Zawieszenie działalności gospodarczej .......................................................................................
12.1. Zgłoszenie zawieszenia działalności gospodarczej od 7 marca 2009 r. ................................
12.1.1. Składki ZUS a zawieszenie działalności gospodarczej od 7 marca 2009 r. .............
12.1.2. Wysokość podstawy wymiaru składek w przypadku zawieszenia działalności
w trakcie miesiąca ..................................................................................................
12.1.3. Zasady zawieszania działalności gospodarczej na podstawie ustawy o swobodzie
działalności gospodarczej ........................................................................................
12.1.4. Zawieszenie wykonywania dzialalności gospodarczej przez wspólnika spółki
cywilnej ...................................................................................................................
12.1.5. Forma zawieszenia działalności gospodarczej przez osobę prowadzącą indywidualnie działalność gospodarczą .............................................................................
12.1.6. Dobrowolne ubezpieczenie społeczne w okresie zawieszenia działalności gospodarczej .....................................................................................................................
12.1.7. Dobrowolne ubezpieczenie zdrowotne w okresie zawieszenia działalności gospodarczej .....................................................................................................................
12.2. Zgłoszenie zawieszenia działalności gospodarczej od 20 września 2008 r. do 6 marca
2009 r. ...................................................................................................................................
12.3. Zgłoszenie zawieszenia działalności gospodarczej do 19 września 2008 r. ..........................
12.3.1. Brak moŜliwości zawieszenia działalności gospodarczej w stanie prawnym do
19 września 2008 r. ................................................................................................
277
277
278
279
279
280
280
281
281
281
282
283
286
286
286
287
287
287
289
290
291
292
293
293
293
293
294
294
295
295
296
296
297
297
16
12.3.2. Zawieszenie działalności na czas oczekiwania na zamówienie od kontrahenta
w stanie prawnym do 19 września 2008 r. .............................................................
12.3.3. Zawieszenie działalności gospodarczej a składka na ubezpieczenie zdrowotne
w stanie prawnym do 19 września 2008 r. ............................................................
12.3.4. Zawieszenie działalności a wykreślenie wpisu z ewidencji działalności gospodarczej w stanie prawnym do 19 września 2008 r. ...............................................
12.3.5. Wyrejestrowanie się i ponowna rejestracja na kilka dni w miesiącu w stanie
prawnym do 19 września 2008 r. ..........................................................................
12.3.6. Brak przychodu a obowiązek opłacania składek ZUS w stanie prawnym do
19 września 2008 r. ..............................................................................................
12.3.7. Zawieszenie działalności gospodarczej w wyjaśnieniach ZUS w stanie prawnym
do 19 września 2008 r. ..........................................................................................
12.3.8. Obowiązek opłacania składki zdrowotnej za okres czasowego zaprzestania działalności – wyjaśnienie Ministerstwa Zdrowia w stanie prawnym do 19 września
2008 r. ..................................................................................................................
12.3.9. MoŜliwość weryfikowania przez ZUS zawieszania działalności gospodarczej
w stanie prawnym do 19 września 2008 r. ............................................................
12.3.10. Brak rentowności prowadzonej działalności a obowiązek opłacania składek ZUS
w stanie prawnym do 19 września 2008 r. ...........................................................
12.4. Data faktycznego rozpoczęcia i zakończenia prowadzenia działalności gospodarczej .......
12.5. Składki ZUS za okres przestoju firmy ................................................................................
297
298
299
301
302
302
304
305
306
306
307
13. Dobrowolne ubezpieczenie chorobowe .......................................................................................
13.1. Zasady podlegania dobrowolnemu ubezpieczeniu chorobowemu .......................................
13.2. Zgłoszenie do ubezpieczenia chorobowego .........................................................................
13.3. Utrata dobrowolnego ubezpieczenia chorobowego .............................................................
13.4. Dobrowolne ubezpieczenie chorobowe – orzecznictwo .....................................................
13.5. Ustanie ubezpieczenia chorobowego i ponowne do niego zgłoszenie ................................
13.6. Forma zgłoszenia wniosku o objęcie dobrowolnym ubezpieczeniem chorobowym ...........
13.7. Niezapłacenie składek w terminie a dobrowolne ubezpieczenie chorobowe ......................
13.8. Decyzja dotycząca przywrócenia terminu opłacenia składek na ubezpieczenie chorobowe.....................................................................................................................................
13.9. Powiadomienie o zmianie kodu tytułu ubezpieczenia z opóźnieniem a dobrowolne ubezpieczenie chorobowe ...........................................................................................................
13.10. Odroczenie terminu płatności składek a dobrowolne ubezpieczenie chorobowe ................
13.11. ZłoŜenie wniosku o objęcie dobrowolnym ubezpieczeniem chorobowym razem ze zwolnieniem lekarskim ...............................................................................................................
13.12. Niedopłata składek na ubezpieczenie społeczne a dobrowolne ubezpieczenie chorobowe ....................................................................................................................................
13.13. Ubezpieczenie chorobowe za część miesiąca ......................................................................
13.14. Powiadomienie ZUS z opóźnieniem o zmianie kodu ubezpieczenia a ubezpieczenie
chorobowe ...........................................................................................................................
307
307
308
309
309
311
311
312
14. Osoby rozpoczynające prowadzenie działalności gospodarczej ...............................................
14.1. NiŜsze składki ZUS dla osób rozpoczynających wykonywanie działalności gospodarczej ...............................................................................................................................
14.2. Sprawdzanie przez ZUS warunków uprawniających do opłacania niŜszych składek .......
14.3. Wcześniejsze bycie wspólnikiem spółki a rozpoczęcie indywidualnej działalności
gospodarczej ......................................................................................................................
14.4. Wykonywanie czynności na rzecz pracodawcy ................................................................
14.5. Termin rozpoczęcia korzystania z ulgi ..............................................................................
14.6. Współpraca przy prowadzeniu działalności gospodarczej a moŜliwość korzystania
z ulgi ................................................................................................................................
317
313
315
315
316
316
317
317
317
318
319
319
320
320
17
14.7. Skutki opłacania niŜszych składek ZUS ............................................................................
14.8. Likwidacja firmy a opłacanie niŜszych składek z działalności gospodarczej .....................
14.9. Likwidacja i ponowne rozpoczęcie działalności a ulga w składkach ZUS .........................
14.10. Sposób liczenia 24 miesięcy korzystania z ulgi .................................................................
14.11. Przerwa w prowadzeniu działalności gospodarczej a moŜliwość opłacania niŜszych składek
14.12. Kilka działalności gospodarczych a moŜliwość opłacania niŜszych składek ZUS ............
14.13. Forma prowadzenia działalności gospodarczej a ulga w opłacaniu składek ZUS ..............
14.14. Utrata prawa do opłacania niŜszych składek ZUS a obowiązki ubezpieczonego ..............
14.15. Preferencyjne składki w wyjaśnieniach ZUS .....................................................................
14.16. Preferencyjne składki w wyjaśnieniach ZUS – raz jeszcze ................................................
320
321
321
321
322
323
324
324
325
325
15. Działalność gospodarcza i umowa o pracę .................................................................................
16. Działalność gospodarcza a umowa o pracę nakładczą od 1 marca 2009 r. ..............................
16.1. Umowa o pracę nakładczą i działalność gospodarcza a składki ZUS ..................................
16.2. Umowa o pracę nakładczą ze wspólnikiem spółki jawnej lub twórcą .................................
16.3. Przedsiębiorcy wykonujący jednocześnie pracę nakładczą w wyjaśnieniach Ministerstwa
327
327
327
329
329
17. Działalność gospodarcza i umowa zlecenia ................................................................................
17.1. Działalność gospodarcza i umowa zlecenia a składki ZUS .................................................
17.2. Umowa zlecenia z niskim wynagrodzeniem .......................................................................
17.3. Umowa zlecenia z wysokim wynagrodzeniem ...................................................................
17.4. Wspólnicy spółek a umowa zlecenia ..................................................................................
17.5. Współpraca przy prowadzeniu działalności gospodarczej i umowa zlecenia ......................
333
333
334
334
335
336
18. Zagadnienia pozostałe .................................................................................................................
18.1. Choroba osoby prowadzącej działalność gospodarczą .........................................................
18.2. Zasiłek macierzyński z tytułu działalności gospodarczej .....................................................
18.3. Osoba prowadząca działalność gospodarczą i przebywająca jednocześnie na urlopie
wychowawczym ..................................................................................................................
18.4. Obowiązek składania deklaracji ZUS ..................................................................................
18.5. Dokument płatniczy w przypadku braku deklaracji za dany miesiąc ...................................
18.6. Prowadzenie pozarolniczej działalności i pobieranie zasiłku macierzyńskiego z innego
tytułu od 1 września 2009 r. ................................................................................................
18.7. Prowadzenie pozarolniczej działalności i przebywanie na urlopie wychowawczym ..........
18.8. Zasiłek macierzyński z tytułu działalności gospodarczej a dalsze prowadzenie firmy ........
18.9. Prowadzenie pozarolniczej działalności i pobieranie zasiłku macierzyńskiego z innego
tytułu do 30 października 2009 r. .......................................................................................
18.10. Zasiłek macierzyński z tytułu działalności gospodarczej a składki ZUS .............................
18.11. Cudzoziemiec prowadzący działalność gospodarczą ...........................................................
18.12. Działalność gospodarcza w innym kraju UE .......................................................................
18.13. Odliczenie od dochodu składki na ubezpieczenie społeczne ...............................................
18.14. Odliczenie od podatku składki na ubezpieczenie zdrowotne ...............................................
336
336
337
337
338
338
339
339
340
340
341
342
343
343
344
ROZDZIAŁ IV – UBEZPIECZENIA SPOŁECZNE I ZDROWOTNE POZOSTAŁYCH
OSÓB .................................................................................................................... 345
1. Umowa uaktywniająca dla niani .................................................................................................
1.1. Pojęcie umowy uaktywniającej .............................................................................................
1.2. Pojęcie rodzica samotnie wychowującego dziecko ..............................................................
1.3. Umowa uaktywniająca a składki ZUS ..................................................................................
1.4. Umowa uaktywniająca i prawo do emerytury lub renty .......................................................
1.5. Kilka umów uaktywniających ...............................................................................................
1.6. Zgłoszenie niani do ubezpieczeń ...........................................................................................
345
345
345
345
346
346
347
18
1.7. Zasady opłacania składek ZUS za nianię ............................................................................
1.8. Warunki finansowania składek niani przez ZUS ..................................................................
1.9. Umowa uaktywniająca z kilkoma nianiami .........................................................................
1.10. Podstawa wymiaru składek na ubezpieczenie zdrowotne niani ............................................
1.11. Nianie a składki na Fundusz Pracy i FGŚP ..........................................................................
1.12. Rozliczanie składek za nianię ...............................................................................................
1.13. Umowa z nianią a zwolnienie z obowiązku składania deklaracji ZUS .................................
347
348
349
349
349
349
350
2. MenedŜer a ubezpieczenia społeczne i zdrowotne .....................................................................
2.1. Kontrakt menedŜerski a ubezpieczenia społeczne .................................................................
2.2. MenedŜer prowadzący jednoosobowo działalność gospodarczą ...........................................
2.3. Błędne rozliczenie menedŜera ..............................................................................................
2.4. MenedŜer wykonujący inne czynności w ramach działalności gospodarczej .......................
351
351
351
352
352
3. Osoby przebywające na urlopach wychowawczych .................................................................. 353
3.1. Składki na ubezpieczenia osób przebywających na urlopach wychowawczych ................... 353
3.2. Osoba na urlopie wychowawczym a obowiązek zgłoszenia do ubezpieczeń ....................... 355
4. Członkowie rad nadzorczych .......................................................................................................
4.1. Obowiązek ubezpieczenia zdrowotnego członków rad nadzorczych .....................................
4.2. Wypłata wynagrodzeń za udział w posiedzeniu rady nadzorczej ..........................................
4.3. Powołanie na członka rady nadzorczej ..................................................................................
4.4. Składka zdrowotna za osobę na urlopie wychowawczym, będącą jednocześnie członkiem
rady nadzorczej .....................................................................................................................
4.5. ObniŜenie składki zdrowotnej do wysokości zaliczki na podatek dochodowy w przypadku
członków rad nadzorczych ....................................................................................................
4.6. Pracownik członkiem rady nadzorczej...................................................................................
4.7. Zwrot kosztów dojazdów dla członka rady nadzorczej ..........................................................
4.8. Nieodpłatne pełnienie funkcji członka rady nadzorczej .........................................................
4.9. Zwrot kosztu podróŜy słuŜbowej dla członka rady nadzorczej ..............................................
4.10. Forma wyboru na członka rady nadzorczej a składki na ubezpieczenie zdrowotne ..............
4.11. Członkowie innych organów nadzorczych ............................................................................
355
355
356
356
357
357
358
358
358
359
359
359
5. Wolontariusze a ubezpieczenia społeczne i zdrowotne .............................................................. 360
6. Rozliczanie składek za osoby duchowne ..................................................................................... 360
7. Absolwenci odbywający praktykę ............................................................................................... 362
8. Ubezpieczenia dobrowolne ...........................................................................................................
8.1. Dobrowolne ubezpieczenia emerytalne i rentowe ................................................................
8.2. Dobrowolne ubezpieczenia społeczne osób kończących pracę za granicą ...........................
8.3. Dobrowolne ubezpieczenie zdrowotne ..................................................................................
363
363
363
364
9 Wspólnicy spółek z ograniczoną odpowiedzialnością ................................................................
9.1.Wspólnicy jednoosobowych spółek z ograniczoną odpowiedzialnością ................................
9.2. Wspólnicy wieloosobowych spółek z ograniczoną odpowiedzialnością ...............................
9.3. Wspólnik jednoosobowej spółki z o.o. zatrudniony na umowę o pracę w spółce .................
10. Członkowie zarządu spółek z ograniczoną odpowiedzialnością ................................................
11. Prokurent spółki a składki ZUS ..................................................................................................
12. Syndyk masy upadłościowej .........................................................................................................
13. Diety wypłacone członkom komisji wyborczych .......................................................................
14. Zmiana wysokości składki rentowej ............................................................................................
15. Ławnicy sądowi ............................................................................................................................
365
365
365
365
366
366
366
366
367
367
19
16. Radca prawny a składki ZUS ....................................................................................................... 368
17. Składka zdrowotna za ławników sądowych w wyjaśnieniach Ministerstwa Zdrowia ............. 368
ROZDZIAŁ V – ZBIEG TYTUŁÓW UBEZPIECZEŃ .................................................................. 369
1. Zbieg tytułów ubezpieczeń społecznych ......................................................................................
1.1. Umowa o pracę a inny tytuł ubezpieczenia ...........................................................................
1.2. Umowa o pracę a wynagrodzenie niŜsze od minimalnego ....................................................
1.3. Umowa o pracę z wynagrodzeniem niŜszym niŜ minimalne a inne tytuły ubezpieczenia ....
1.4. Kilka umów o pracę ..............................................................................................................
1.5. Pracownik a umowa zlecenia i obowiązek zgłoszenia ..........................................................
1.6. Kilka umów zlecenia a ubezpieczenia społeczne ..................................................................
1.7. Kilka rodzajów pozarolniczej działalności a ubezpieczenia społeczne .................................
1.8. Umowa o pracę a działalność gospodarcza ...........................................................................
1.9. Prowadzenie działalności gospodarczej i zatrudnienie na podstawie umowy o pracę ...........
1.10. Pracownik mający ustalone prawo do renty ..........................................................................
1.11. Umowy zlecenia zawarte z emerytami i rencistami ...............................................................
1.12. Umowa zlecenia emeryta lub rencisty zawarta z własnym pracodawcą ................................
1.13. Umowa o dzieło z emerytem będącym pracownikiem ..........................................................
1.14. Emeryt prowadzący działalność gospodarczą ........................................................................
1.15. Nabycie prawa do emerytury w trakcie prowadzenia działalności gospodarczej ..................
1.16. Rencista prowadzący działalność gospodarczą .....................................................................
1.17. Renta, działalność gospodarcza i umowa o pracę .................................................................
1.18. Podleganie ubezpieczeniom osób na urlopie wychowawczym bez prawa do zasiłku ...........
1.19. Zbiegi ubezpieczeń emerytalnych i rentowych a ubezpieczenie chorobowe i wypadkowe ......................................................................................................................................
1.20. Emerytura a inne tytuły ubezpieczenia ..................................................................................
1.21. Emerytura, działalność gospodarcza i umowa zlecenia .........................................................
1.22. Prowadzenie pozarolniczej działalności lub współpraca przy niej i umowa zlecenia ...........
1.23. Umowa zlecenia zawarta w ramach prowadzonej działalności gospodarczej .......................
1.24. Pozarolnicza działalność gospodarcza oraz umowa o pracę i umowa zlecenia .....................
1.25. Zbieg umowy o pracę, działalności gospodarczej i umowy zlecenia ....................................
1.26. Współpraca z kilkoma osobami prowadzącymi pozarolniczą działalność ............................
1.27. Umowa o pracę nakładczą i działalność gospodarcza a składki ZUS ...................................
1.28. Zasiłek macierzyński a zbieg innych tytułów ubezpieczeń ..................................................
1.28.1. Ubezpieczenie społeczne osób pobierających zasiłek macierzyński – zmiany
od 1 września 2009 r. ..............................................................................................
1.28.2. Zasiłek macierzyński a dodatkowa umowa o pracę .................................................
1.28.3. Zasiłek macierzyński a prawo do emerytury lub renty ...........................................
1.28.4. Ubezpieczenie zdrowotne osób pobierających zasiłek macierzyński ......................
1.28.5. Dwa zasiłki macierzyńskie ......................................................................................
1.28.6. Zasiłek macierzyński osoby prowadzącej pozarolniczą działalność gospodarczą ...........................................................................................................................
1.28.7. Pracownica na urlopie macierzyńskim prowadząca działalność gospodarczą i wykonująca zlecenie ....................................................................................................
1.28.8. Podstawa wymiaru składek pracownicy na urlopie macierzyńskim .......................
1.29. Urlop wychowawczy a zbieg innych tytułów ubezpieczeń ..................................................
1.29.1. Ubezpieczenia społeczne osób przebywających na urlopach wychowawczych ......
1.29.2. Ubezpieczenie zdrowotne osób na urlopach wychowawczych ................................
1.29.3. Pracownica na urlopie wychowawczym podejmująca zatrudnienie .......................
1.29.4. Urlop wychowawczy osoby mającej ustalone prawo do emerytury lub renty .........
369
369
369
370
371
371
371
372
372
373
374
374
375
375
375
376
376
376
377
378
378
379
380
380
381
382
382
383
383
383
384
385
385
385
385
386
386
387
387
387
387
388
20
1.29.5. Urlop wychowawczy osoby pobierającej stypendium sportowe ..............................
1.29.6. Urlop wychowawczy a umowa zlecenia ..................................................................
1.29.7. Urlop wychowawczy a pozarolnicza działalność gospodarcza.................................
1.29.8. Osoba prowadząca działalność gospodarczą i przebywająca jednocześnie na urlopie wychowawczym.................................................................................................
1.29.9. Prowadzenie działalności gospodarczej w okresie urlopu wychowawczego lub
macierzyńskiego – wyjaśnienia ZUS.......................................................................
1.29.10. Urlop wychowawczy a umowa o dzieło .................................................................
1.29.11. Zatrudnienie u dwóch pracodawców a urlop wychowawczy ..................................
1.29.12. Urodzenie kolejnego dziecka podczas urlopu wychowawczego .............................
1.29.13. Urlop wychowawczy osoby posiadającej gospodarstwo rolne ...............................
1.29.14. Podstawa wymiaru skladek na ubezpieczenia społeczne osób przebywających
na urlopie wychowawczym ...................................................................................
1.29.15. Podstawa wymiaru składek na ubezpieczenie zdrowotne osób przebywających na
urlopie wychowawczym ........................................................................................
1.30. Zgłaszanie do ubezpieczeń społecznych pracowników na urlopie macierzyńskim lub
wychowawczym ...................................................................................................................
2. Zbieg tytułów do ubezpieczenia zdrowotnego ............................................................................
2.1. Osoby podlegające obowiązkowi ubezpieczenia zdrowotnego..............................................
2.2. Kilka tytułów do ubezpieczenia zdrowotnego........................................................................
2.3. Kilka źródeł w ramach tego samego tytułu ubezpieczeń a składka na ubezpieczenie zdrowotne .....................................................................................................................................
2.4. Kilka działalności gospodarczych a ubezpieczenie zdrowotne .............................................
2.5. Działalność gospodarcza a inny tytuł ubezpieczenia .............................................................
2.6. Kilka umów zlecenia a ubezpieczenie zdrowotne .................................................................
2.7. Student będący członkiem rodziny osoby ubezpieczonej ......................................................
389
389
389
390
392
394
395
395
395
395
396
397
398
398
401
401
401
402
402
403
ROZDZIAŁ VI – UBEZPIECZENIA SPOŁECZNE I ZDROWOTNE ROLNIKÓW .............. 404
1. Ubezpieczenie społeczne rolników prowadzących równocześnie pozarolniczą działalność
gospodarczą ...................................................................................................................................
1.1. Rozpoczęcie działalności gospodarczej a ubezpieczenia społeczne rolników .......................
1.2. Zmiany w ubezpieczeniu społecznym rolników od 1 października 2009 r. ..........................
1.3. Rozpoczęcie, zakończenie lub zawieszenie prowadzenia działalności gospodarczej osób
ubezpieczonych w KRUS .....................................................................................................
1.4. Brak pouczenia rolnika o konieczności złoŜenia zaświadczenia o wysokości podatku
dochodowego za poprzedni rok .............................................................................................
1.5. Brak 3-letniego okresu podlegania KRUS, a podjęcie działalności gospodarczej .................
1.6. Umowa zlecenia a wyłączenie z ubezpieczeń społecznych ...................................................
1.7. Forma opłacania podatku dochodowego z działalności gospodarczej a moŜliwość podlegania KRUS …………....................................................................................................……
1.8. MoŜliwość „wstecznego” powrotu do KRUS od 1 października 2004 r. wynikająca z wyroków Trybunału Konstytucyjnego .......................................................................................
1.9. Zwrócone przez ZUS składki z działalności a prawo do pozostania w KRUS .....................
1.10. Kontynuacja działalności gospodarczej w kolejnych latach a ubezpieczenie społeczne rolników .....................................................................................................................................
1.11. Wysokość składki na ubezpieczenie społeczne rolników opłacanej przez osoby prowadzące działalność gospodarczą ..............................................................................................
1.12. Dodatkowe obowiązki rolnika prowadzącego działalność gospodarczą ................................
1.13. Status osób prowadzących działalność pozarolniczą, a ubezpieczenie społeczne rolników .......................................................................................................................................
404
404
405
406
407
407
408
409
410
411
411
412
412
413
21
1.14. Wspólnik spółki jawnej, a KRUS ..........................................................................................
1.15. Rolnik będący wspólnikiem spółki jawnej w wyroku SN .....................................................
1.16. Rolnik współpracujący przy prowadzeniu działalności gospodarczej ...................................
1.17. Wznowienie działalności po przerwie ...................................................................................
1.18. Dokumentowanie wysokości podatku dochodowego ............................................................
1.19. Wolny zawód a KRUS ..........................................................................................................
2. Zasady podlegania ubezpieczeniu społecznemu rolników ........................................................
2.1. Zasady ogólne ........................................................................................................................
2.2. Obowiązkowe ubezpieczenie społeczne rolników ................................................................
2.2.1. Podmioty podlegające obowiązkowemu ubezpieczeniu społecznemu rolników ........
2.2.2. Niepodleganie innemu ubezpieczeniu społecznemu jako warunek podlegania obowiązkowemu ubezpieczeniu rolników ........................................................................
2.2.3. Ubezpieczenie w KRUS a inny tytuł do ubezpieczeń w ZUS ....................................
2.2.4. Renta lub emerytura a ubezpieczenie społeczne rolników ..........................................
2.2.5. Prawo do świadczeń z ubezpieczeń społecznych a ubezpieczenie społeczne rolników ............................................................................................................................
2.2.6. Czas trwania obowiązkowego ubezpieczenia społecznego rolników .........................
2.2.7. Brak zgłoszenia rolnika do ubezpieczenia obowiązkowego, a objęcie go ubezpieczeniem za okres wsteczny ....................................................................................
2.3. Dobrowolne ubezpieczenie społeczne rolników ...................................................................
2.3.1. Osoby podlegające dobrowolnemu ubezpieczeniu rolników ......................................
2.3.2. Czas trwania dobrowolnego ubezpieczenia społecznego rolników ............................
2.4. Zasady dokonywania zgłoszenia do ubezpieczenia społecznego rolników ...........................
2.5. Pojęcie rolnika dla potrzeb ubezpieczenia społecznego rolników .........................................
2.6. DzierŜawca gospodarstwa rolnego .......................................................................................
2.7. Zarządca gospodarstwa rolnego ...........................................................................................
2.8. Ubezpieczenie społeczne rolników a posiadanie gospodarstwa rolnego bez tytułu prawnego .......................................................................................................................................
2.9. Objęcie ubezpieczeniem społecznym rolników, małŜonka rolnika .......................................
2.10. Pojęcie działalności rolniczej ................................................................................................
2.11. Posiadanie gospodarstwa rolnego a prowadzenie działalności rolniczej ...............................
2.12. Domniemania przy ustalaniu obowiązku ubezpieczenia .......................................................
2.13. Hektar przeliczeniowy ..........................................................................................................
2.14. Działy specjalne produkcji rolnej ..........................................................................................
2.15. Pojęcie domownika dla celów ubezpieczenia społecznego rolników ....................................
2.16. Obowiązek opłacania składek ...............................................................................................
2.17. Wysokość składek do KRUS ................................................................................................
3. Ubezpieczenie zdrowotne rolników .............................................................................................
3.1. Zmiany w ubezpieczeniu zdrowotnym rolników od 1 lutego 2012 r. ...................................
3.2. Sposób finansowania składek zdrowotnych ..........................................................................
413
413
414
414
414
415
416
416
417
417
ROZDZIAŁ VII – UBEZPIECZENIA WYPADKOWE .................................................................
1. Osoby podlegające ubezpieczeniu wypadkowemu .....................................................................
2. Obowiązkowe ubezpieczenie wypadkowe zleceniobiorców .......................................................
3. Okres, za który ustala się składkę na ubezpieczenie wypadkowe .............................................
430
430
430
431
418
418
419
419
419
420
420
420
421
422
422
422
423
423
423
424
424
424
424
425
426
427
427
428
428
428
4. Ustalenie stopy procentowej składki na ubezpieczenie zdrowotne przez podmioty określające ją samodzielnie ...................................................................................................................... 431
4.1. Ustalenie liczby ubezpieczonych .......................................................................................... 432
4.2. Jedna osoba objęta kilkoma tytułami ubezpieczenia a ustalanie liczby osób ubezpieczonych ................................................................................................................................. 433
22
4.3. Osoby, których nie uwzględnia się ustalając liczbę ubezpieczonych .................................... 433
4.4. Płatnik zgłoszony w okresie od 1 stycznia danego roku do 31 marca następnego roku ........ 434
5. Wspólnicy spółki cywilnej w liczbie ubezpieczonych ................................................................. 435
6. Ustalenie stopy procentowej składki na ubezpieczenie wypadkowe dla płatnika zgłaszającego do ubezpieczenia wypadkowego nie więcej niŜ 9 ubezpieczonych ................................... 435
7. Ustalenie stopy składki wypadkowej przez ZUS ........................................................................
7.1. Stopa składki wypadkowej dla duŜych podmiotów ...............................................................
7.2. Zasady ustalania składki wypadkowej przez ZUS ................................................................
7.3. Składka wypadkowa od wypłat dokonywanych w kwietniu 2012 r. za marzec 2012 r. ........
436
436
436
437
8. Samodzielne ustalenie stopy procentowej składki na ubezpieczenie wypadkowe przez
płatników zatrudniających powyŜej 10 osób............................................................................... 437
9. Składka na ubezpieczenie wypadkowe w okresie od 1 stycznia 2010 r. do 31 grudnia
2010 r. ............................................................................................................................................
10. Zmiana od 1 stycznia 2010 r. z PKD 2004 na PKD 2007 a składka na ubezpieczenie wypadkowe ...............................................................................................................................................
11. Sposób ustalenia grupy PKD do celów ustalenia wysokości stopy procentowej składki
wypadkowej ..................................................................................................................................
12. Ustalenie PKD a REGON ............................................................................................................
12.1. Ustalenie PKD .....................................................................................................................
12.2. Składka wypadkowa wspólników spółki cywilnej ..............................................................
13. Brak REGON a składka na ubezpieczenie wypadkowe..............................................................
14. Podmioty niepodlegające wpisowi do REGON, a ubezpieczenie wypadkowe ..........................
15. PodwyŜszenie składki na ubezpieczenie wypadkowe .................................................................
16. ZawyŜenie lub zaniŜenie składki na ubezpieczenie wypadkowe ..............................................
17. Informacja ZUS IWA .................................................................................................................
17.1. Płatnicy zobowiązani do składania informacji o danych do ustalenia składki na ubezpieczenie wypadkowe – ZUS IWA ......................................................................................
17.2. Termin składania ZUS IWA ................................................................................................
17.3. Forma przekazywania ZUS IWA .........................................................................................
17.4. Niektóre zasady wypełniania druku ZUS IWA ....................................................................
18. Zmiana wysokości składki wypadkowej od 1 kwietnia 2012 r. ................................................
19. Konsekwencje zaniŜenia składki wypadkowej ..........................................................................
438
439
440
440
440
441
441
441
442
442
442
442
443
443
443
445
445
20. Wynagrodzenie za marzec wypłacone w kwietniu a zmiana składki na ubezpieczenie wypadkowe ............................................................................................................................. 446
21. Rodzaj działalności a wysokość składki na ubezpieczenie wypadkowe .................................. 447
ROZDZIAŁ VIII – FUNDUSZ PRACY, FUNDUSZ GWARANTOWANYCH ŚWIADCZEŃ
PRACOWNICZYCH I FUNDUSZ EMERYTUR POMOSTOWYCH .......
1. Fundusz Pracy ............……………………………………………………………………………
1.1. Obowiązek uiszczania składek na Fundusz Pracy …………………………………......……
1.2. Składki na Fundusz Pracy za osoby powracające po urlopie macierzyńskim i wychowawczym ..............................................................................................................................
1.3. Sposób liczenia okresu zwolnienia z opłacania składek na Fundusz Pracy za osoby powracające po urlopie macierzyńskim ............................................…………………...................
1.4. Druga umowa z tym samym pracodawcą a zwolnienie z opłacania składek na FP i FGŚP ...
1.5. Składki na Fundusz Pracy za ojca dziecka powracającego z urlopu macierzyńskiego lub
wychowawczego ....................................................................................................................
455
455
455
456
456
458
458
23
1.6. Prawo do korzystania ze zwolnienia z opłacania składek na FP i FGŚP u kolejnego pracodawcy ....................................................................................................................................
1.7. Zwolnienie z obowiązku opłacania składek na Fundusz Pracy za osoby, które ukończyły
50. rok Ŝycia.............................................................................…………………...................
1.8. Kolejna umowa z bezrobotnym a składki na Fundusz Pracy i FGŚP ....................................
1.9. Zwolnienie z opłacania składek na Fundusz Pracy za pracowników powyŜej 55. roku Ŝycia
1.10. Zbieg tytułów ubezpieczeń a składka na Fundusz Pracy .......................................................
1.11. Podmioty zwolnione z opłacania składek na Fundusz Pracy..................................................
1.12. Składki na Fundusz Pracy za osoby objęte dobrowolnym ubezpieczeniem emerytalnym
i rentowym ............................................................................................................................
1.13. Wysokość składki na Fundusz Pracy ....................................................................................
1.14. Zleceniobiorcy a składka na Fundusz Pracy ..........................................................................
1.15. Składka na Fundusz Pracy od wynagrodzenia wypłaconego w styczniu 2012 r. za grudzień
2011 r. ...................................................................................................................................
1.16. Umowa zlecenia wykonywana przez część miesiąca ...........................................................
1.17. Osoba fizyczna zatrudniająca tylko zleceniobiorców ............................................................
1.18. Składki na Fundusz Pracy od przedsiębiorców opłacających ulgowy ZUS ...........................
1.19. Umorzenie składek na Fundusz Pracy przedsiębiorczym matkom .......................................
459
460
461
461
462
462
463
463
463
464
464
465
465
466
2. Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych .............................................................
2.1. Wysokość składki na FGŚP ...................................................................................................
2.2. Obowiązek opłacania składek na FGŚP ................................................................................
2.3. Składki na FGŚP za osoby powyŜej 50. roku Ŝycia ..............................................................
2.4. Składki na FGŚP za pracowników powyŜej 55. roku Ŝycia .................................................
2.5. Składki na FGŚP za osoby powracające po urlopie macierzyńskim i wychowawczym .......
2.6. Wspólnota mieszkaniowa a składki na FGŚP .......................................................................
2.7. Osoby objęte dobrowolnymi ubezpieczeniami społecznymi a składka na FGŚP .................
2.8. Zakłady pracy chronionej i aktywności zawodowej a składka na FGŚP ...............................
2.9. Dobrowolne ubezpieczenie emerytalne i rentowe a składka na FGŚP ...................................
2.10. Podstawa wymiaru składek na Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych ........
2.11. Jednostki badawczo-rozwojowe a składki na FGŚP ..............................................................
2.12. Adwokaci i radcowie prawni a FGŚP ....................................................................................
2.13. Notariusze a składka na FGŚP ...............................................................................................
2.14. Biegli rewidenci, komornicy i rzecznicy patentowi a składka na FGŚP ...............................
2.15. Umowa o pracę z synem a składki na FGŚP .........................................................................
466
466
466
468
468
468
468
469
469
469
470
470
470
471
471
471
3. Składki na Fundusz Emerytur Pomostowych ............................................................................
3.1. Podmioty, za które naleŜy opłacać składki na Fundusz Emerytur Pomostowych ..................
3.2. Pracodawca opłacający składkę na Fundusz Emerytur Pomostowych a pozostałe zatrudnione osoby ...........................................................................................................................
3.3. Praca w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze .......................................
3.4. Wykaz prac o szczególnym charakterze lub w szczególnych warunkach .............................
3.5. Wysokość i podstawa składki na Fundusz Emerytur Pomostowych .....................................
3.6. Zasady finansowania i opłacania składek na Fundusz Emerytur Pomostowych ..................
3.7. Dodatkowe informacje o pracownikach, za których jest opłacana składka na Fundusz
Emerytur Pomostowych ......................................................................................................
3.8 Korekta zgłoszenia pracy w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze ........
3.9. Forma przekazywania zgłoszenia danych o pracy w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze ..............................................................................................................
3.10. Obowiązek przechowywania zgłoszenia danych o pracy w szczególnych warunkach lub
o szczególnym charakterze ...................................................................................................
3.11. Zaległości w składkach na Fundusz Emerytur Pomostowych ...............................................
472
472
472
473
475
476
477
478
478
479
479
480
24
3.12. Składki na Fundusz Emerytur Pomostowych w deklaracji ZUS ........................................... 480
3.13. Składka na Fundusz Emerytur Pomostowych w wyjaśnieniach Ministerstwa ....................... 480
ROZDZIAŁ IX – ZAGADNIENIA POZOSTAŁE .......................................................................... 482
1. Zgłoszenie i wyrejestrowanie z ubezpieczeń ...............................................................................
1.1. Dokumenty zgłoszeniowe .....................................................................................................
1.2. Zgłoszenie płatnika składek podlegającego wpisowi do ewidencji działalności gospodarczej ........................................................................................................................................
1.3. Zakończenie prowadzenia działalności gospodarczej przez osobę fizyczną a wyrejestrowanie z ZUS ..........................................................................................................................
1.4. Zawieszenie działalności gospodarczej przez osobę fizyczną a dokumenty do ZUS ...........
1.5. Zgłoszenie płatnika składek podlegającego wpisowi do Krajowego Rejestru Sądowego .....
1.6. Zgłaszanie ubezpieczonych ...................................................................................................
1.7. Terminy zgłoszeń do ubezpieczeń społecznych ...................................................................
1.8. Płatnicy obowiązani do dokonania zgłoszenia do ubezpieczeń społecznych .......................
1.9. Pracownik a umowa zlecenia i obowiązek zgłoszenia ..........................................................
1.10. Zgłoszenie do ubezpieczeń społecznych pracowników na urlopie wychowawczym ............
1.11. Wyrejestrowanie z ubezpieczeń ............................................................................................
1.12. Zasady posługiwania się identyfikatorami NIP i PESEL .....................................................
1.12.1. Zmiana identyfikatora od 1 września 2011 r. ............................................................
1.12.2. Zmiana danych identyfikacyjnych ubezpieczonego zgłoszonego przed 1 września
2011 r. wyłącznie z numerem NIP ...........................................................................
1.12.3. Raporty korygujące za okresy sprzed 1 września 2011 r. a identyfikator ubezpieczonych......................................................................................................................
1.13. Zmiany danych dotyczących tytułów i rodzajów ubezpieczeń ..............................................
1.14. Termin zgłoszenia płatników składek ....................................................................................
1.15. Zgłoszenie kontynuacji ubezpieczeń emerytalnego i rentowych ..........................................
1.16. Zgłaszanie do ubezpieczeń zdrowotnych członków rodziny .................................................
1.17. Druk ZUS KOA .....................................................................................................................
482
482
482
483
483
484
485
485
485
486
487
487
487
487
488
489
489
490
490
490
491
2. Rozliczanie składek ZUS...............................................................................................................
2.1. Terminy rozliczania i opłacania składek ................................................................................
2.2. Zwolnienie z obowiązku składania deklaracji ZUS DRA ......................................................
2.3. Dokumenty rozliczeniowe składane przez płatników składek ...............................................
2.4. Obowiązek przekazywania dokumentów w formie elektronicznej ........................................
2.5. Obowiązek korzystania z podpisu elektronicznego przy elektronicznej transmisji ZUS
2.6. MoŜliwość korzystania z innych programów niŜ Płatnik ......................................................
2.7. Zmiana liczby ubezpieczonych a forma przekazywania dokumentów do ZUS .....................
2.8. Liczba osób ubezpieczonych .................................................................................................
2.9. Numer deklaracji i raportów korygujących ...........................................................................
2.10. Identyfikatory dokumentów rozliczeniowych przekazywanych przez syndyka masy upadłościowej ....................................................................................................................................
2.11. Podpis doradcy podatkowego na dokumentach ubezpieczeniowych .....................................
2.12. Pieczątki na dokumentach ZUS .............................................................................................
2.13. Nowe kody od 1 stycznia 2008 r. .........................................................................................
2.14. Sprawdzenie prawidłowości danych w raportach przekazanych do ZUS ..............................
2.15. Korygowanie raportów miesięcznych ...................................................................................
492
492
492
493
493
493
494
494
494
495
3. Zasady podlegania ubezpieczeniom społecznym – tabela .........................................................
4. Wniosek o interpretację przepisów składkowych ......................................................................
4.1. MoŜliwość uzyskania wiąŜącej interpretacji przepisów składkowych ....................................
4.2. Zakres wiąŜącej interpretacji przepisów składkowych ...........................................................
498
499
499
500
495
495
496
497
497
498
25
4.3. Forma wniosku o wydanie wiąŜącej interpretacji przepisów składkowych ............................
4.4. Termin wydania interpretacji przez ZUS ................................................................................
4.5. Konsekwencje wiąŜącej interpretacji przepisów składkowych ...............................................
5. Termin płatności lub złoŜenia deklaracji przypadający w sobotę lub niedzielę ......................
6. Błędne oznaczenie dyspozycji wpłaty a odsetki od zaległości podatkowych ............................
7. Data, którą uwaŜa się ze termin dokonania zapłaty ...................................................................
8. Specjalny termin płatności dla płatników poszkodowanych w czasie powodzi .......................
9. Okres przechowywania kopii rozliczeń ZUS ..............................................................................
10. Odpowiedzialność wspólników spółek cywilnych za składki ZUS ............................................
11. Odpowiedzialność za nieopłacone składki ZUS ..........................................................................
12. Odpowiedzialność nabywcy przedsiębiorstwa za składki ZUS .................................................
501
501
501
502
502
503
503
504
504
505
505
13. Odpowiedzialność członków zarządu spółki z ograniczoną odpowiedzialnością za składki
ZUS ................................................................................................................................................
14. Spadkobiercy a odpowiedzialność za składki ZUS spadkodawcy .............................................
15. Forma opłacania składek ubezpieczeniowych ............................................................................
16. Forma zapłaty składek ZUS przez mikroprzedsiębiorcę ........................................................
17. Rachunek bankowy z którego moŜna opłacać składki ZUS ......................................................
18. RozłoŜenie na raty, odroczenie terminu i umorzenie naleŜności .............................................
19. RozłoŜenie na raty naleŜności z tytułu składek ...........................................................................
19.1. Przesłanki rozłoŜenia na raty .................................................................................................
19.2. Organ rozpatrujący wniosek ..................................................................................................
19.3. Układ ratalny .........................................................................................................................
19.4. Zerwanie układu ratalnego .....................................................................................................
20. Odroczenie terminu płatności składek ........................................................................................
21. Umorzenie zaległych naleŜności ...................................................................................................
22. Umorzenie naleŜności z tytułu składek a opłata dodatkowa ......................................................
23. Zaległość w składkach ubezpieczeniowych a wina podatnika ...................................................
24. Nieopłacenie składek w terminie a dodatkowa opłata w wyroku TK .......................................
25. Przedawnienie naleŜności z tytułu składek .................................................................................
26. Zmiana terminu przedawnienia składek ZUS od 1 stycznia 2012 r. ........................................
27. Szczególne przypadki dotyczące przedawnienia składek ZUS .................................................
28. Odsetki za zwłokę od zaległości w składkach ZUS ....................................................................
29. Kwota, do której nie nalicza się odsetek .....................................................................................
30. Termin zwrotu nienaleŜnie opłaconych składek ........................................................................
31. Obowiązek zawiadomienia płatnika przez ZUS o istniejącej nadpłacie ...................................
32. Przedawnienie nadpłaty składek ZUS .........................................................................................
505
505
506
506
507
507
508
508
508
509
509
510
510
511
511
512
513
514
515
515
516
516
516
517
33. Zasady postępowania w przypadku nienaleŜnego opłacenia składek lub stwierdzenia
powstania nadpłaty w wyjaśnieniach ZUS ................................................................................ 517
34. Przerwanie i zawieszenie biegu przedawnienia składek ZUS .................................................... 518
35. Zwrot nienaleŜnie opłaconych składek ZUS w przypadku likwidacji płatnika ....................... 519
36. Wyrok Trybunału Konstytucyjnego dotyczący nienaleŜnie opłaconych składek na ubezpieczenie zdrowotne ......................................................................................................................... 519
37. Zasady zaokrąglania składek ZUS .............................................................................................. 521
38. Dowody potwierdzające prawo do świadczeń zdrowotnych w wyjaśnieniach NFZ ................ 521
26
39. Informacja o składkach zewidencjonowanych na koncie ubezpieczonego ..............................
39.1. Osoby otrzymujące informacje o składkach ..........................................................................
39.2. Termin wysyłania informacji przez ZUS ...............................................................................
39.3. Cel przekazywania „Informacji” ...........................................................................................
39.4. Obowiązki ubezpieczonego po otrzymaniu „Informacji” .......................................................
39.5. Zasady postępowania w przypadku stwierdzenia błędów w wykazanych w „Informacji”
składkach ...............................................................................................................................
39.6. Przypadki, w których ubezpieczeni powinni złoŜyć reklamację otrzymanej z ZUS „Informacji” ....................................................................................................................................
39.7. Obowiązki płatnika składek ...................................................................................................
525
525
525
526
526
40. Zarobkujący emeryci i renciści a zawieszenie prawa do świadczeń .........................................
40.1. Obowiązek informowania ZUS o przychodach emeryta lub rencisty ..................................
40.2. Przychody uwzględniane i pomijane ...................................................................................
40.3. Metody rozliczania przychodów dla celów zawieszenia lub zmniejszenia emerytury lub
renty ....................................................................................................................................
40.4. Kwoty graniczne przychodów emeryta lub rencisty ............................................................
40.5. Limit zmniejszenia emerytury lub renty ...............................................................................
40.6. Przypadki niestosowania ograniczenia przychodów emerytów i rencistów .........................
40.7. Zawieszenie lub zmniejszenie emerytury a działalność gospodarcza ..................................
40.8. Emeryt będący wspólnikiem w kilku spółkach a zawieszenie prawa do emerytury ............
40.9. Emeryt prowadzący kilka działalności gospodarczych a zawieszenie prawa do emerytury ......................................................................................................................................
40.10. Brak zwolnienia z pracy przy przejściu na emeryturę .........................................................
40.11. Przychód z dzialalności gospodarczej a zawieszenie prawa do świadczeń emerytalno-rentowych ................................................................................................................................
529
529
530
41. Kontrola ZUS ................................................................................................................................
41.1. Miejsce kontroli ...................................................................................................................
41.2. Uprawnienia inspektorów kontroli ZUS ..............................................................................
41.3. Obowiązki płatnika składek w trakcie kontroli ZUS ...........................................................
41.4. Udostępnienie dokumentów ................................................................................................
41.5. UpowaŜnienie do przeprowadzenia kontroli ........................................................................
41.6. Grzywna dla płatników składek ZUS ..................................................................................
42. Brak zgłoszenia pracownika a podleganie ubezpieczeniom społecznym .................................
43. Odpowiedzialność członków zarządu spółek kapitałowych za składki ZUS ...........................
44. Odpowiedzialność spadkobierców za składki zmarłego płatnika .............................................
45. Przechowywanie kopii dokumentów przekazanych do ZUS .....................................................
46. MoŜliwość składania elektronicznych wniosków ........................................................................
47. Składki zapłacone za granicą .......................................................................................................
47.1. MoŜliwość odliczania składek zapłaconych za granicą ......................................................
47.2. Warunki odliczenia składek uiszczonych za granicą .........................................................
528
528
529
531
531
531
531
532
532
533
534
535
536
536
537
537
538
538
539
539
539
540
540
541
541
541
542
CZĘŚĆ II – ZASIŁKI .................................................................................................................... 545
ROZDZIAŁ I – ZASIŁEK MACIERZYŃSKI ................................................................................ 547
1. Prawo do zasiłku ........................................................................................................................... 547
2. Okres pobierania zasiłku macierzyńskiego ................................................................................ 547
3. Zasiłek macierzyński a dodatkowy urlop macierzyński od 1 stycznia 2010 r. ....................... 548
4. Dodatkowy urlop macierzyński dla ojca dziecka ....................................................................... 549
27
5. Zasiłek macierzyński a urlop ojcowski od 1 stycznia 2010 r. .................................................... 549
6. Zmiana wymiaru zasiłku macierzyńskiego od 1 stycznia 2012 r. w wyjaśnieniach ZUS ........ 550
7. Urlop ojcowski dla rodziców adopcyjnych ................................................................................. 552
8. Urlop ojcowski w przypadku przysposobienia dziecka w wyjaśnieniach ZUS ........................ 553
9. Łączenie urlopu ojcowskiego i dodatkowego urlopu macierzyńskiego a wysokość zasiłku
macierzyńskiego od 1 stycznia 2010 r. .......................................................................................
10. Rezygnacja z urlopu macierzyńskiego przez matkę dziecka .....................................................
11. Pracownica wymagająca opieki szpitalnej, a urlop macierzyński ojca ...................................
12. Rodziny zastępcze zawodowe ......................................................................................................
13. Przyjęcie dziecka na wychowanie a zasiłek macierzyński ........................................................
14. Choroba w trakcie urlopu macierzyńskiego ...............................................................................
15. Ubezpieczenie chorobowe a zasiłek macierzyński .....................................................................
16. Zasiłek macierzyński dla osób prowadzących działalność gospodarczą ................................
17. Pracownica zatrudniona na zastępstwo .....................................................................................
18. Podmioty zobowiązane do wypłaty zasiłku macierzyńskiego ...................................................
19. Okres wyczekiwania a prawo do zasiłku macierzyńskiego ........................................................
20. Urlop macierzyński przed porodem ............................................................................................
21. Poronienie ciąŜy a zasiłek macierzyński ......................................................................................
22. Zleceniobiorca a zasiłek macierzyński .......................................................................................
23. MoŜliwość rezygnacji z zasiłku ....................................................................................................
24. Zasiłek macierzyński pobierany przez ojca ................................................................................
25. Okresy, za które nie przysługuje prawo do zasiłku macierzyńskiego .......................................
26. Brak prawa do zasiłku macierzyńskiego za okresy, w których pracownik zachowuje prawo
do wynagrodzenia ........................................................................................................................
27. Osoby, którym przysługuje zasiłek macierzyński .....................................................................
28. Zasiłek macierzyński po ustaniu ubezpieczenia .........................................................................
29. Zasiłek macierzyński po ustaniu zatrudnienia w wyjaśnieniach ZUS ......................................
30. Prawo do zasiłku macierzyńskiego po upadłości lub likwidacji pracodawcy ..........................
31. Urlop bezpłatny a prawo do zasiłku macierzyńskiego ..............................................................
32. Poród w czasie urlopu bezpłatnego a zasiłek macierzyński .......................................................
33. Urodzenie dziecka w czasie urlopu wychowawczego .................................................................
34. Dziecko wymagające opieki szpitalnej a zasiłek macierzyński .................................................
35. Urodzenie martwego dziecka a zasiłek macierzyński ................................................................
36. Rezygnacja z wychowania dziecka ..............................................................................................
37. Zasiłek chorobowy i zasiłek macierzyński ..................................................................................
38. Podstawa wymiaru zasiłku macierzyńskiego ..............................................................................
38.1. Podstawa wymiaru zasiłku macierzyńskiego dla pracownika ................................................
38.2. Podstawa wymiaru zasiłku macierzyńskiego po zasiłku chorobowym lub urlopie wychowawczym ...............................................................................................................................
38.3. Zasiłek macierzyński po zasiłku wychowawczym ................................................................
38.4. Podstawa wymiaru zasiłku osoby niebędącej pracownikiem ................................................
38.5. Ponowne ustalanie podstawy wymiaru zasiłku .....................................................................
39. Wypłata i ustalanie prawa do zasiłku macierzyńskiego .............................................................
40. Wysokość zasiłku macierzyńskiego .............................................................................................
555
555
555
556
556
557
557
558
558
558
559
559
559
560
561
561
561
562
562
562
563
566
568
568
569
569
570
570
570
571
571
571
572
572
572
573
573
28
41. Dokumenty do przyznania zasiłku macierzyńskiego .................................................................
41.1. Dokumenty niezbędne do wypłaty zasiłku macierzyńskiego .................................................
41.2. Dokumenty do wypłaty zasiłku macierzyńskiego w okresie urlopu ojcowskiego .................
41.3. Dokumenty do wypłaty zasiłku macierzyńskiego za okres urlopu ojcowskiego w związku
z przysposobieniem dziecka ..................................................................................................
41.4. Dokumenty do wypłaty zasiłku w przypadku wygaśnięcia umowy o pracę ..........................
41.5. Dokumenty do wypłaty zasiłku dla pracownicy zwolnionej z powodu upadłości lub likwidacji pracodawcy ...................................................................................................................
41.6. Dokumenty do wypłaty zasiłku macierzyńskiego ojcu dziecka w przypadku pobytu matki
w szpitalu ...............................................................................................................................
41.7. Dokumenty niezbędne do uzyskania zasiłku przez matkę dziecka po przerwie w pobieraniu
zasiłku spowodowanej pobytem w szpitalu ...........................................................................
41.8. Udokumentowanie daty urodzenia dziecka ............................................................................
41.9. Dokumentacja w przypadku urodzenia dziecka za granicą ....................................................
573
573
575
577
577
577
42. Młodociana pracownica rezygnująca z wychowywania dziecka ..............................................
43. Wygaśnięcie umowy w czasie ciąŜy .............................................................................................
44. Opodatkowanie zasiłku macierzyńskiego ...................................................................................
45. Umowa zawarta w celu wyłudzenia świadczeń z ZUS ...............................................................
46. Zatrudnienie osoby bliskiej pracodawcy a zasiłek macierzyński .............................................
47. Choroba w trakcie urlopu macierzyńskiego ..............................................................................
48. Wypłata zasiłku a dokumentacja dla celów ZUS .......................................................................
49. Zasiłek macierzyński a brak przerwy w prowadzeniu działalności gospodarczej ...................
578
578
578
579
579
580
580
580
575
575
576
576
ROZDZIAŁ II – ZASIŁEK CHOROBOWY ................................................................................... 581
1. Prawo do zasiłku ........................................................................................................................... 581
2. Osoby, którym przysługuje zasiłek chorobowy ......................................................................... 581
3. Osoba prowadząca działalność gospodarczą niezdolna do pracy wnosząca o objęcie
ubezpieczeniem chorobowym ...................................................................................................... 582
4. Okres wyczekiwania na zasiłek chorobowy ................................................................................
4.1. Zmiana tytułu ubezpieczenia a prawo do zasiłku chorobowego ...........................................
4.2. Okres wyczekiwania na zasiłek chorobowy ..........................................................................
4.3. Okres wyczekiwania dla osób objętych dobrowolnym ubezpieczeniem chorobowym .........
4.4. Przypadki, gdy doliczane są poprzednie okresy ubezpieczenia przy przerwie w ubezpieczeniu trwającym dłuŜej niŜ 30 dni .......................................................................................
4.5. Przypadki, gdy okres wyczekiwania nie jest wymagany .......................................................
4.6. Okres wyczekiwania a 10-letni okres podlegania ubezpieczeniu ..........................................
4.7. Rejestracja jako bezrobotny a okres wyczekiwania ..............................................................
4.8. Absolwenci a okres wyczekiwania ........................................................................................
4.9. Urlop wychowawczy a okres wyczekiwania na prawo do zasiłków .....................................
582
582
583
584
584
585
585
585
586
586
5. Czas pobierania zasiłku chorobowego ........................................................................................ 586
5.1.
5.2.
5.3.
5.4.
5.5.
5.6
Długość zasiłku chorobowego ..............................................................................................
WydłuŜenie okresu zasiłku chorobowego dla kobiet w ciąŜy od 1 stycznia 2009 r. ............
Okres od którego przysługuje zasiłek chorobowy z ubezpieczenia chorobowego ................
Okres od którego przysługuje zasiłek chorobowy z ubezpieczenia wypadkowego ..............
Zwolnienie lekarskie na przełomie roku a zasiłek chorobowy...............................................
Zasiłek w przypadku choroby spowodowanej wypadkiem przy pracy .................................
586
587
587
587
588
589
6. Zasiłek chorobowy po ustaniu tytułu ubezpieczenia ................................................................. 589
29
6.1.
6.2.
6.3.
6.4.
6.5.
6.6.
6.7.
Prawo do zasiłku chorobowego po ustaniu tytułu ubezpieczenia ..........................................
Zasiłek po ustaniu ubezpieczenia a inna działalność .............................................................
Zasiłek po ustaniu ubezpieczenia a bycie rolnikiem .............................................................
Ustanie tytułu ubezpieczenia a zasiłek chorobowy ...............................................................
Choroba po zwolnieniu z pracy .............................................................................................
Zwolnienie lekarskie po ustaniu stosunku pracy ...................................................................
Urlop bezpłatny w ostatnim miesiącu zatrudnienia a prawo do zasiłku chorobowego po
rozwiązaniu umowy o pracę .................................................................................................
589
590
590
591
591
593
7. Podstawa wymiaru zasiłku chorobowego ...................................................................................
7.1. Podstawa wymiaru zasiłku chorobowego dla pracownika ....................................................
7.2. Podstawa wymiaru zasiłku chorobowego dla osoby niebędącej pracownikiem ....................
7.3. Podstawa wymiaru zasiłku chorobowego osoby prowadzącej działalność gospodarczą
zatrudnionej wcześniej na podstawie umowy o pracę ...........................................................
7.4. Podstawa wymiaru w przypadku, gdy prawo do zasiłku chorobowego powstało w pierwszym miesiącu kalendarzowym ubezpieczenia chorobowego ...............................................
7.5. Podstawa wymiaru zasiłku a zmniejszenie przychodu wskutek niewykonywania działalności ..................................................................................................................................
7.6. Przerwy w ubezpieczeniu nieprzekraczające 30 dni a podstawa wymiaru zasiłku chorobowego ......................................................................................................................................
7.7. Podstawa wymiaru zasiłku a przerwa pomiędzy okresami pobierania zasiłku .......................
7.8. Sposób liczenia 3-miesięcznej przerwy w chorobie ..............................................................
7.9. Podstawa wymiaru zasiłku chorobowego po ustaniu tytułu ubezpieczenia chorobowego ....
7.10. Zmiana wymiaru czasu pracy a podstawa wymiaru zasiłku chorobowego .......................... .
7.11. Data zmiany wymiaru czasu pracy a zasiłek chorobowy .......................................................
7.12. ZaniŜone wynagrodzenie zgłoszone do ZUS .........................................................................
7.13. Premia a podstawa wymiaru zasiłku od 12 listopada 2009 r. ...............................................
7.14. Premia a podstawa wymiaru w wyroku Trybunału Konstytucyjnego ..................................
7.15. Odsetki za zwłokę od wyrównań zasiłków dokonanych przez płatników składek w związku
z wyrokiem Trybunału Konstytucyjnego ..............................................................................
7.16. Składniki wynagrodzenia nieuwzględniane w podstawie wymiaru zasiłku chorobowego
7.17. Zasady postępowania w sprawie wypłaty zasiłków po wyroku Trybunału Konstytucyjnego ......................................................................................................................................
7.18. PodwyŜszenie minimalnego zasiłku chorobowego od 1 stycznia 2012 r. ..............................
7.19. Brak wypłaty wynagrodzenia a podstawa wymiaru zasiłku chorobowego ............................
7.20. Brak wypłaty wynagrodzenia a podstawa wymiaru zasiłku chorobowego – raz jeszcze .......
594
594
594
594
595
598
598
599
601
602
603
603
603
604
604
604
605
607
608
612
613
614
8. Wysokość zasiłku........................................................................................................................... 615
9. Zwolnienie lekarskie za okres pobytu w szpitalu ....................................................................... 616
10. ObniŜenie zasiłku chorobowego o 25% ...................................................................................... 616
11. 7-dniowy termin na dostarczenie zwolnienia lekarskiego przypadający w sobotę ................ 617
12. Niezdolność do pracy po ustaniu zatrudnienia a opóźnienie w dostarczeniu zwolnień
lekarskich ...................................................................................................................................... 618
13. Zasiłek chorobowy wypłacony po śmierci pracownika .............................................................
14. Przypadki pozbawiające chorego prawa do zasiłku ..................................................................
14.1. Brak prawa do zasiłku ..........................................................................................................
14.2. Wystawianie rachunków w czasie korzystania z zasiłku chorobowego ..............................
14.3. Prawo do zasiłku chorobowego a podpisanie dokumentów rozliczeniowych .....................
14.4. Wykonywanie prac zarobkowych w trakcie zwolnienia przez osobę wykonującą działalność gospodarczą .............................................................................................................
618
619
619
619
620
620
30
14.5. Uzyskiwanie dochodów z działalności gospodarczej w okresie zasiłku chorobowego ........
14.6. Zasiłek chorobowy a działalność gospodarcza .....................................................................
14.7. Prawo do zasiłku chorobowego po ustaniu zatrudnienia a urlop bezpłatny..........................
14.8. Nabycie prawa do zasiłku chorobowego a urlop bezpłatny..................................................
14.9. Posiadanie gospodarstwa rolnego a prawo do zasiłku chorobowego ...................................
14.10. Niezdolność do pracy spowodowana naduŜyciem alkoholu ................................................
14.11. Udział w akcji ratowniczej a prawo do zasiłku chorobowego .............................................
14.12. Praca zarobkowa w czasie zwolnienia lekarskiego ..............................................................
15. Dokumentacja niezbędna do wypłaty zasiłku chorobowego .....................................................
620
621
621
621
622
624
624
625
625
16. Dokumentacja niezbędna do wypłaty zasiłku chorobowego po ustaniu tytułu ubezpieczenia ............................................................................................................................................. 626
17. Udokumentowanie choroby za granicą ...................................................................................... 626
18. Kontrola orzekania o niezdolności do pracy .............................................................................. 626
19. Zwolnienia lekarskie za okres wsteczny ......................................................................................
19.1. Przedawnienie roszczenia o wypłatę zasiłku chorobowego ...................................................
19.2. Nieterminowe dostarczenie zwolnienia lekarskiego ..............................................................
19.3. Sfałszowane zwolnienie lekarskie .........................................................................................
627
627
627
628
20. Obowiązki chorego pracownika w przypadku zmiany zatrudnienia .......................................
21. Zaległość z tytułu składek na ubezpieczenia społeczne a zasiłek chorobowy ..........................
22. Zasiłek chorobowy a ustanie stosunku pracy u jednego z pracodawców .................................
23. Zasady ustalania prawa do zasiłku chorobowego i macierzyńskiego w okresie przejściowym od 1 stycznia 2009 r. ............................................................................................................
628
628
629
630
ROZDZIAŁ III – ZAGADNIENIA RÓśNE .................................................................................... 632
1. Pozostałe zasiłki ............................................................................................................................ 632
2. Świadczenia przysługujące osobom prowadzącym działalność gospodarczą ..........................
3. Zasady wypłaty świadczeń osobom prowadzącym działalność gospodarczą ..........................
4. Przedawnienie roszczeń do zasiłków ...........................................................................................
5. NienaleŜnie pobrane świadczenia ................................................................................................
6. Obowiązek wypłaty zasiłków z ubezpieczenia chorobowego ....................................................
6.1. Podmioty obowiązane do wypłaty zasiłków z ubezpieczenia chorobowego ...........................
6.2. Zasady ustalania liczby ubezpieczonych przy ustalaniu obowiązku wypłaty zasiłków ..........
6.3. Przejęcie wypłaty zasiłków przez ZUS ...................................................................................
6.4. Przejęcie przez pracodawcę obowiązku wypłaty zasiłków z ubezpieczeń społecznych .........
6.5. Osoby uwzględniane w liczbie ubezpieczonych dla ustalenia podmiotu uprawnionego do
wypłaty zasiłków ....................................................................................................................
632
633
634
635
636
636
636
637
637
637
7. Termin wypłaty zasiłków ............................................................................................................. 638
8. Nieterminowa wypłata zasiłków a odsetki za zwłokę ................................................................ 639
9. Wypłata wyrównania zasiłku chorobowego ............................................................................... 639
10. Obowiązki pracodawców wypłacających świadczenia ............................................................... 639
11. Dokumentacja sporządzana przez pracodawcę wypłacającego zasiłki ....................................
11.1. Obowiązek prowadzenia karty zasiłkowej ............................................................................
11.2. Asygnata zastępcza ...............................................................................................................
11.3. Lista płatnicza zasiłków z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa ....
639
639
640
640
12. Sposób postępowania pracodawcy w przypadku wątpliwości co do ustalenia prawa do
zasiłku ............................................................................................................................................ 641
31
13. Potrącenia i egzekucja z zasiłków ................................................................................................ 641
14. Wypłata zasiłku za pośrednictwem poczty a opłata pocztowa .................................................. 642
15. Świadczenia z ubezpieczenia wypadkowego................................................................................
15.1. Rodzaje świadczeń z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych ...........................
15.2. Osoby, którym nie przysługują świadczenia z ubezpieczenia wypadkowego .......................
15.3. Pojęcie wypadku przy pracy...................................................................................................
15.4. Karta wypadku ......................................................................................................................
15.5. Wykaz chorób zawodowych ..................................................................................................
15.6. Wykaz chorób zawodowych w wyroku Trybunału Konstytucyjnego ...................................
15.7. Jednorazowe odszkodowanie ................................................................................................
15.8. Podstawa wymiaru zasiłku chorobowego z ubezpieczenia wypadkowego ............................
15.9. Świadczenia z ubezpieczenia wypadkowego a wypadek pod wpływem alkoholu ...............
642
642
643
643
645
645
646
647
648
649
16. Dorabianie na zasiłku ...................................................................................................................
16.1. Dorabianie na zasiłku chorobowym ......................................................................................
16.2. Kontrolowanie chorych .........................................................................................................
16.3. Dorabianie podczas urlopu wychowawczego ........................................................................
650
650
650
650
17. Zasada dwuinstancyjności ........................................................................................................... 651
18. Wypłata zasiłków osobom zatrudnionym u pracodawców zagranicznych .............................. 651
19. Termin na złoŜenie wniosku o naliczenie kapitału początkowego ............................................ 651
20. Wyplata zasiłku a identyfikator PESEL i NIP .......................................................................... 652
CZĘŚĆ III – HARMONIZACJA PRZEPISÓW Z REGULACJAMI UE ....................... 655
ROZDZIAŁ I – HARMONIZAJCA SYSTEMU UBEZPIECZEŃ SPOŁECZNYCH I ZDROWOTNYCH ........................................................................................................... 657
1. System ubezpieczeń społecznych po przystąpieniu Polski do UE ............................................. 657
2. Zakres podmiotowy wspólnego systemu zabezpieczeń .............................................................. 658
3. Zasady określania miejsca opłacania składek ............................................................................
3.1. Ogólne zasady określania miejsca opłacania składek ubezpieczeniowych ..........................
3.2. Pojęcie miejsca zamieszkania ...............................................................................................
3.3. Praca na pokładzie statku ......................................................................................................
3.4. Pracownicy – zasady ustalania miejsca opłacania składek ....................................................
3.4.1. Zasady ogólne określania miejsca podlegania ubezpieczeniu pracowników ...............
3.4.2. Pojęcie osoby wykonującej pracę najemną w imieniu pracodawcy ............................
3.4.3. Praca najemna w kilku krajach ....................................................................................
3.4.4. Pojęcie znacznej części pracy .....................................................................................
3.4.5. Pojęcie osoby normalnie wykonującej pracę najemną w kilku państwach członkowskich ...........................................................................................................................
3.4.6. Praca najemna dla podmiotu spoza UE wykonywana na terenie kilku państw UE .....
3.4.7. RozróŜnianie pracy w kilku państwach od pracy oddelegowania pracownika ............
3.5. Urzędnicy – zasady ustalania miejsca opłacania składek ......................................................
3.5.1. Zasady ogólne określania miejsca opłacania składek przez urzędników .....................
3.5.2. SłuŜba cywilna i jednoczesna umowa o pracę .............................................................
3.5.3. Personel pomocniczy Wspólnot Europejskich ...........................................................
3.6. Osoba prowadząca działalność gospodarczą – zasady określania miejsca opłacania składek ........................................................................................................................................
3.6.1. Zasady określania miejsca opłacania składek na ubezpieczenie społeczne z tytułu
działalności gospodarczej ...........................................................................................
3.6.2. Pojęcie osoby normalnie wykonującej działalność jako osoba pracująca na własny
rachunek ....................................................................................................................
658
658
659
659
660
660
660
661
662
662
663
663
663
663
664
664
665
665
666
32
4.
5.
6.
7.
3.6.3. Działalność gospodarcza w kilku państwach członkowskich .....................................
3.6.4. Pojęcie znacznej części pracy ......................................................................................
3.6.5. Pojęcie centrum zainteresowania działalności .............................................................
3.6.6. Pojęcie osoby, która normalnie wykonuje pracę na własny rachunek w kilku państwach członkowskich ................................................................................................
3.6.7. RozróŜnianie działalności w kilku krajach od normalnego wykonywania pracy na
terytorium jednego kraju ............................................................................................
3.7. Działalność gospodarcza i praca najemna w róŜnych państwach UE ...................................
3.8. Ubezpieczenie obowiązkowe i dobrowolne w róŜnych krajach ............................................
3.9. Nowe zasady ubezpieczeń społecznych a przepisy przejściowe ...........................................
3.10. Poświadczanie podlegania ubezpieczeniu danego kraju ........................................................
3.11. Umowa o przejęcie obowiązków płatnika ............................................................................
NajwaŜniejsze zasady koordynacji krajowych systemów ubezpieczeń społecznych ..............
4.1. Zasada równego traktowania ................................................................................................
4.2. Zasada stosowania ustawodawstwa jednego państwa ...........................................................
4.3. Zasada sumowania okresów ubezpieczenia, zatrudnienia lub zamieszkania .........................
4.4. Zasada zachowania praw nabytych ......................................................................................
Osoby podlegające ubezpieczeniu zdrowotnemu ......................................................................
Zakres świadczeń zdrowotnych w innych krajach UE przysługujących polskim ubezpieczonym .....................................................................................................................................
Karta EKUZ potwierdzająca ubezpieczenie w państwie członkowskim jej wydania dla
oddelegowanego pracownika .....................................................................................................
666
667
668
669
669
669
670
670
672
672
673
673
674
674
675
675
675
676
ROZDZIAŁ II – HARMONIZACJA PRZEPISÓW UE A ŚWIADCZENIA Z UBEZPIECZEŃ.................................................................................................................... 677
1. Świadczenia pienięŜne z tytułu choroby i macierzyństwa ......................................................... 677
1.1. Ustawodawstwo na podstawie którego są przyznawane świadczenia .................................... 677
1.2. Nabycie prawa do świadczeń w Polsce a wyjazd do innego kraju UE .................................. 678
2. Świadczenia rodzinne ...................................................................................................................
2.1. Harmonizacja zasad wypłaty świadczeń rodzinnych ............................................................
2.2. Zasady wypłaty świadczeń rodzinnych dla niektórych podmiotów ......................................
2.3. Zasada „niekumulacji” świadczeń .........................................................................................
2.4. Zasiłki rodzinne a koordynacja systemów zabezpieczenia społecznego ................................
678
678
679
680
681
CZĘŚĆ IV – AKTY PRAWNE ....................................................................................................
1. Ustawa z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (wyciąg) ...................
2. Ustawa z dnia 20 grudnia 1990 r. o ubezpieczeniu społecznym rolników (wyciąg) .........................
3. Ustawa z dnia 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków
publicznych (wyciąg) .......................................................................................................................
4. Ustawa z dnia 25 czerwca 1999 r. o świadczeniach pienięŜnych z ubezpieczenia społecznego
w razie choroby i macierzyństwa (Dz.U. z 2010 r. Nr 77, poz. 512 ze zm.) .....................................
5. Ustawa z dnia 19 grudnia 2008 r. o emeryturach pomostowych (wyciąg) .....................................
6. Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 18 grudnia 1998 r. w sprawie szczegółowych zasad ustalania podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe
(Dz.U. Nr 161, poz. 1106 ze zm.) ................................................................................................ .....
7. Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 883/2004 z dnia 29 kwietnia 2004 r.
w sprawie koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego (Tekst mający znaczenie dla EOG
i dla Szwajcarii) (Dz.U. UE L 09.284.43 z dnia 30 kwietnia 2004 r.) (wyciąg) ................................
8. Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 987/2009 z dnia 16 września 2009 r.
dotyczące wykonywania rozporządzenia (WE) nr 883/2004 w sprawie koordynacji systemów
zabezpieczenia społecznego (Tekst mający znaczenie dla EOG i dla Szwajcarii) (Dz.U. UE L
09.284.1) (wyciąg) .............................................................................................................................
683
685
738
765
795
811
827
833
869