V Spis treści - Ksiegarnia Beck

Spis treści
Przedmowa . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . IX
Wykaz skrótów . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . XI
Rozdział I. Stosowanie i wykładnia prawa administracyjnego . . . . . . . . . .
§ 1. Stosowanie prawa. Pojęcie i podstawowe właściwości . . . . . . . . . . . . . .
I. Pojęcie stosowania prawa. Stosowanie a tworzenie prawa . . . . . . . . . . .
II. Stosowanie prawa administracyjnego. Typy procesów decyzyjnych . . . .
§ 2. Administracyjny typ stosowania prawa . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
I. Podstawowe cechy sądowego typu stosowania prawa administracyjnego
II. Podmioty decyzyjne w administracyjnym typie stosowania prawa . . . .
III. Sytuacja decyzyjna i tryb decydowania w administracyjnym stosowaniu
prawa . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
IV. Decyzja w administracyjnym typie stosowania prawa . . . . . . . . . . . . . . .
§ 3. Aksjologia administracyjnego stosowania prawa . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
I. Teoretycznoprawna koncepcja wartości stosowania prawa . . . . . . . . . . .
II. Legalność a elastyczność stosowania prawa administracyjnego . . . . . . .
III. Pewność i jednolitość stosowania prawa administracyjnego . . . . . . . . . .
IV. Relacje praktyczne w ramach aksjologii stosowania prawa
administracyjnego . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
§ 4. Wykładnia w procesie stosowania prawa administracyjnego . . . . . . . . .
I. Model decyzyjny stosowania prawa . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
II. Ustalanie stanu faktycznego . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
III. Ustalanie stanu prawnego. Decyzja interpretacyjna . . . . . . . . . . . . . . . . .
IV. Decyzja stosowania prawa i jej uzasadnienie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
1
4
4
6
12
12
14
16
21
25
25
27
32
36
39
39
40
43
47
Rozdział II. Podstawa decyzji stosowania prawa administracyjnego.
Ustalenia walidacyjne . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 53
§ 5. Źródła prawa administracyjnego w ujęciu decyzyjnym . . . . . . . . . . . . . . 56
I. Pojęcie źródeł prawa . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 56
II. Rodzaje źródeł prawa jako argumentów walidacyjnych . . . . . . . . . . . . . 58
III. Źródła prawa a proces decyzyjny stosowania prawa administracyjnego
62
IV. Ustalanie obowiązywania stosowanych przepisów prawa
administracyjnego . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 66
§ 6. Zastosowanie przepisów krajowego prawa administracyjnego . . . . . . . . 75
I. Zastosowanie przepisów ustawowych . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 76
II. Zastosowanie przepisów ustawowych i konstytucyjnych . . . . . . . . . . . . 79
III. Zastosowanie przepisów ustawy i przepisów rozporządzeń . . . . . . . . . . 84
IV. Zastosowanie przepisów prawa miejscowego (lokalnego) . . . . . . . . . . . 87
V. Zastosowanie przepisów wewnętrznie obowiązujących . . . . . . . . . . . . . 91
VI. Rodzaj zastosowanych przepisów w ramach aktu normatywnego . . . . . 97
VII. Bezpośrednie i pośrednie zastosowanie przepisów aktu normatywnego . 100
§ 7. Przepisy prawa międzynarodowego i unijnego jako podstawa decyzji
stosowania… prawa administracyjnego . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 105
I. Przepisy prawa międzynarodowego i ich stosowanie . . . . . . . . . . . . . . . 105
V
Spis treści
II. Przepisy prawa międzynarodowego w stosowaniu prawa
administracyjnego . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
III. Przepisy prawa Unii Europejskiej w stosowaniu prawa
administracyjnego . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
§ 8. Zastosowanie kryteriów otwartych i innych decyzji stosowania prawa . .
I. Generalne klauzule odsyłające w systemie przepisów . . . . . . . . . . . . . . .
II. Podstawy zastosowania kryteriów otwartych . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
III. Inne decyzje stosowania prawa jako argument walidacyjny . . . . . . . . . .
Rozdział III. Pojęcie, koncepcje i przebieg wykładni prawa
administracyjnego . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
§ 9. Wykładnia a rozumienie prawa administracyjnego . . . . . . . . . . . . . . . . .
§ 10. Wykładnia prawa administracyjnego w wymiarze epistemologicznym,
teoretycznym… i ideologicznym . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
§ 11. Bezpośrednie rozumienie tekstu prawnego jako główny problem
epistemologiczny… koncepcji wykładni prawa administracyjnego . . . . . .
§ 12. Założenia epistemologiczne a teorie wykładni prawa . . . . . . . . . . . . . . .
§ 13. Trzy ujęcia zasady clara non sunt interpretanda jako zakazu
inicjowania interpretacji . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
§ 14. Teorie wykładni prawa i ich zastosowanie do prawa administracyjnego .
§ 15. Ideologie wykładni prawa administracyjnego . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Rozdział IV. Problemy wykładni językowej w prawie administracyjnym .
§ 16. Wykładnia językowa a rola tekstu prawnego w prawie
administracyjnym . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
§ 17. Koncepcje języka w wykładni prawa administracyjnego . . . . . . . . . . . .
§ 18. Koncepcje języka prawnego a odrębność wykładni językowej prawa
administracyjnego . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
§ 19. Teorie wykładni językowej . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
§ 20. Główne problemy zintegrowanej teorii wykładni językowej na gruncie
prawa… administracyjnego . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
§ 21. Ideologie wykładni – ius interpretandi . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
§ 22. Wykładnia językowa a inne typy wykładni. Interpretatio cessat in claris
Rozdział V. Wykładnia systemowa przepisów prawa administracyjnego . .
§ 23. Reguły systemowe w wykładni prawa administracyjnego . . . . . . . . . . . .
I. System prawa a wykładnia prawa administracyjnego . . . . . . . . . . . . . . .
II. Reguły systemowe w wykładni prawa . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
§ 24. Wykładnia systemowo-strukturalna . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
I. Systematyka aktu normatywnego a wykładnia przepisów . . . . . . . . . . . .
II. Rodzaje przepisów prawnych aktu a wykładnia systemowa . . . . . . . . . .
III. Reguły związane ze strukturą poziomą systemu przepisów prawnych . .
IV. Reguły związane ze strukturą pionową systemu przepisów prawnych . .
§ 25. Wykładnia systemowo-aksjologiczna . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
I. Wykładnia systemowo-aksjologiczna a zasady prawa . . . . . . . . . . . . . . .
II. Wykorzystanie zasad prawa w wykładni prawa administracyjnego . . . .
III. Miejsce reguł systemowo-aksjologicznych w wykładni prawa
administracyjnego . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
IV. Reguły systemowo-aksjologiczne w rekonstrukcji poszczególnych
rodzajów norm . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
107
111
117
117
120
124
131
133
146
148
165
166
169
182
189
190
191
196
198
199
214
223
229
231
231
235
240
240
242
247
249
259
259
264
273
277
Rozdział VI. Wykładnia celowościowo-funkcjonalna przepisów
prawa administracyjnego . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 283
§ 26. Reguły celowościowe i funkcjonalne w wykładni prawa
administracyjnego . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 284
VI
Spis treści
I.
II.
III.
§ 27.
I.
II.
III.
IV.
§ 28.
I.
II.
III.
IV.
Miejsce reguł celowościowych i funkcjonalnych w wykładni prawa . . .
Cel w wykładni prawa administracyjnego . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Funkcja w wykładni prawa administracyjnego . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Wykładnia celowościowa . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Rodzaje reguł celowościowych wykładni . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Źródła ustalania celu prawodawczego . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Zastosowanie reguł celowościowych . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Szczególne role wykładni celowościowej w administracyjnym
typie decyzyjnym . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Wykładnia funkcjonalna . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Przebieg wykładni funkcjonalnej . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Reguły funkcjonalne a inne reguły wykładni . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Zastosowanie reguł funkcjonalnych . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Szczególne role wykładni funkcjonalnej w administracyjnym
typie decyzyjnym . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Rozdział VII. Interpretacyjna rola kryteriów otwartych i innych decyzji
stosowania prawa . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
§ 29. Wykładnia generalnych klauzul odsyłających prawa administracyjnego
I. Kryteria otwarte w stosowaniu i wykładni prawa administracyjnego.
Wprowadzenie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
II. Reguły wykładni generalnych klauzul odsyłających . . . . . . . . . . . . . . . .
III. Wykładnia kryteriów otwartych prawa administracyjnego. Kilka
przykładów . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
IV. Sposób ustalania treści kryteriów otwartych. Elementy modelu
optymalizacyjnego . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
§ 30. Kryteria otwarte w wykładni przepisów prawa administracyjnego . . . . .
I. Wpływ kryteriów otwartych na przebieg wykładni . . . . . . . . . . . . . . . . .
II. Kryteria otwarte w poszczególnych regułach wykładni . . . . . . . . . . . . . .
III. Kryteria otwarte w rekonstrukcji różnych rodzajów norm . . . . . . . . . . .
IV. Wnioski końcowe. Elementy modelu optymalizacyjnego . . . . . . . . . . . .
§ 31. Zwroty ocenne w wykładni prawa administracyjnego . . . . . . . . . . . . . . .
I. Pojęcie zwrotu ocennego. Występowanie w prawie administracyjnym .
II. Wykładnia zwrotów ocennych . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
III. Wpływ zwrotów ocennych na rekonstrukcję normy prawa
administracyjnego . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
§ 32. Inne decyzje stosowania prawa w wykładni prawa administracyjnego . .
I. Wykładnia zastosowanej decyzji stosowania prawa . . . . . . . . . . . . . . . .
II. Wpływ innych decyzji na wykładnię przepisów prawnych . . . . . . . . . . .
Rozdział VIII. Reguły kolizyjne i inferencyjne w interpretacji prawa
administracyjnego . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
§ 33. Postulat spójności prawa administracyjnego . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
I. Rodzaje sprzeczności . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
§ 34. Zastosowanie reguł kolizyjnych w dyskursie walidacyjno-interpretacyjnym . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
I. Charakter i rola reguł kolizyjnych . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
II. Rodzaje reguł kolizyjnych . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
§ 35. Zastosowanie reguł inferencyjnych w ustaleniach walidacyjnych . . . . . .
I. Pojęcie i rodzaj wnioskowań prawniczych oraz ich rola w procesie
wykładni . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
II. Typologia wnioskowań prawniczych . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
284
286
289
291
291
294
300
309
312
312
313
316
322
325
327
327
329
336
343
346
346
348
353
358
360
360
361
364
366
366
369
377
378
378
380
380
381
389
389
390
Rozdział IX. Wybrane zagadnienia szczegółowe i porównawcze . . . . . . . . . 399
§ 36. Czynniki różnicujące wykładnię prawa administracyjnego . . . . . . . . . . . 403
VII
Spis treści
I.
II.
III.
§ 37.
§ 38.
I.
II.
III.
§ 39.
§ 40.
Rodzaje czynników . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Typ stosowania prawa i rodzaje organów decyzyjnych . . . . . . . . . . . . . .
Warunki społecznego otoczenia prawa . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Wpływ orzecznictwa Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej…
na wykładnię sądów administracyjnych . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Prawa człowieka i orzecznictwo Europejskiego Trybunału Praw
Człowieka w wykładni prawa administracyjnego . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Prawo administracyjne a regulacje praw człowieka . . . . . . . . . . . . . . . .
Regulacje praw człowieka w procesach wykładni prawa
administracyjnego . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Wykładnia praw człowieka w polskiej praktyce administracyjnej
i sądowej . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Orzecznictwo Trybunału Konstytucyjnego a wykładnia prawa
administracyjnego . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Uchwały Naczelnego Sądu Administracyjnego a wykładnia prawa
administracyjnego . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Rozdział X. Model zakresu swobody interpretacyjnej prawa
administracyjnego . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
§ 41. Zmiana paradygmatu stosowania prawa. Przejście od modelu
sylogistycznego do modelu argumentacyjnego . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
I. Sylogistyczny model stosowania prawa . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
II. Argumentacyjno-interpretacyjny model stosowania prawa . . . . . . . . . . .
III. Ważenie zasad prawnych jako istota argumentacyjno-interpretacyjnego
modelu stosowania prawa . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
§ 42. Zakres swobodnego uznania podmiotu stosującego prawo
w argumentacyjno-interpretacyjnym modelu . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
I. Pojęcie dyskrecjonalności . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
II. Niedookreślone pojęcia prawne jako źródło władzy dyskrecjonalnej . . .
III. Klauzule generalne a zakres swobodnego uznania . . . . . . . . . . . . . . . . .
IV. Różnice między dyskrecjonalnością sędziowską a uznaniem
administracyjnym . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
V. Dyskrecjonalność w procesie wykładni jako ważenie dyrektyw
i argumentów . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
VI. Uzasadnianie decyzji interpretacyjnej . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Indeks rzeczowy . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
VIII
403
404
406
412
432
432
435
439
449
471
481
483
483
485
490
494
494
497
498
500
507
511
519