po zabiegach w obrębie jamy ustnej i gardła
Transkrypt
po zabiegach w obrębie jamy ustnej i gardła
PRZEWODNIK DLA PACJENTÓW PO ZABIEGACH W OBRĘBIE JAMY USTNEJ I GARDŁA Podane zalecenia i informacje dotyczą ogólnych zasad postępowania po operacjach w obrębie jamy ustnej i gardła. Należy pamiętać, że podejście do każdego pacjenta i rodzaju zabiegu operacyjnego jest indywidualne. Dlatego wymaga wspólnego ustalenia postępowania przed oraz pooperacyjnego z lekarzem kierującym oraz operatorem przeprowadzającym dany typ zabiegu. Zapalenie błony śluzowej i tkanki chłonnej gardła należy do najczęstszych stanów zapalnych spotykanych w podstawowej praktyce lekarskiej. Skupiska tkanki chłonnej to m.in. migdałki podniebienne, migdałek językowy i migdałek gardłowy – tzw. trzeci migdał. Za obronę przed zakażeniem dróg oddechowych odpowiedzialne są mechanizmy odpornościowe miejscowe (bariera mechaniczna, narządy limfatyczne) i ogólnoustrojowe (komórki układu odpornościowego zdolne do rozpoznania antygenów, syntezy cytokin oraz wytwarzania swoistych przeciwciał). bakterie Rodzaje zabiegów w obrębie jamy ustnej i gardła czyli proste wytłumaczenie trudnych nazw. Kiedy operacja jest konieczna? Wskazania do zabiegów. Jak postępować po zabiegach w obrębie jamy ustnej i gardła, by zmniejszyć dyskomfort i szybko powrócić do zdrowia? 2 PRZEWODNIK DLA PACJENTÓW PO ZABIEGACH W OBRĘBIE JAMY USTNEJ I GARDŁA wirusy Ostre zakażenia wirusowe górnych dróg oddechowych należą do najczęstszych zakażeń występujących u pacjentów grzyby leczonych ambulatoryjnie. Wszystkie zakażenia wirusowe są czynnikami sprzyjającymi wtórnym nadkażeniom bakteryjnym. Obok zakażeń wirusowych w codziennej praktyce statystycznie dość często występują zakażenia bakteryjne, rzadziej infekcje wywołane przez grzyby. Przewlekłe zapalenie migdałków podniebiennych jest najczęściej następstwem nawracających ostrych zapaleń migdałków, w wyniku których dochodzi do zatrzymania i wchłaniania patologicznej wydzieliny. Przewlekły stan zapalny toczący się w migdałkach prowadzi do istotnych zmian chorobowych w ich budowie i nieodwracalnych zaburzeń funkcjonowania, a w konsekwencji stanowi ognisko zakażenia. Migdałki nieczynne pod względem odpornościowym stają się jednocześnie miejscem namnażania i rozsiewu chorobotwórczych bakterii i są wskazaniem do ich usunięcia - tonsillektomii. PRZEWODNIK DLA PACJENTÓW PO ZABIEGACH W OBRĘBIE JAMY USTNEJ I GARDŁA 3 Jaka jest różnica między tonsillektomią a tonsillotomią? W jakich przypadkach wykonujemy tonsillotomię? Tonsillektomia – zabieg polegający na usunięciu migdałków podniebiennych z dojścia przez jamę ustną zmniejszenie masy migdałków celem poszerzenia cieśni gardła w przypadku: Tonsillotomia – zabieg polegający na zmniejszeniu masy migdałków podniebiennych z dojścia przez jamę ustną. • Zespołu Wzmożonego Oporu Dróg Oddechowych (UARS) • Obturacyjnego Bezdechu Podczas Snu (OSAS) • Chrapania pierwotnego (PS) • Zespołu Obturacyjnego Spłycenia Oddechów (OHS) W jakich przypadkach wykonujemy tonsillektomię? Przyjęto następujące wskazania do wykonania tonsillektomii: • częstość nawrotów: 3 lub więcej epizodów ostrych stanów zapalnych migdałków podniebiennych w ciągu ostatnich 12 miesięcy, 5 lub więcej w ciągu ostatnich 24 miesięcy, 3 rocznie w ciągu ostatnich 3 lat • oraz co najmniej jeden z następujących kryteriów: - wzrost ciepłoty ciała > 38°C Obturacyjny Bezdech Podczas Snu (OSAS) należy do grupy zaburzeń czynności oddechowej okresu snu. Istotą choroby są występujące wielokrotnie w czasie snu okresy ograniczenia lub ustania przepływu powietrza w drogach oddechowych powodowane przez zapadanie się ich ścian podczas wdechu. Najczęstszym miejscem obturacji jest gardło środkowe. Prawidłowa budowa anatomiczna tego regionu, wspólnego dla układu oddechowego i pokarmowego stanowi podstawę prawidłowego pasażu powietrza do dolnych dróg oddechowych. Odmienności budowy oraz stany patologiczne tego obszaru mogą stanowić patomechanizm bezdechów i być wskazaniem do zabiegu operacyjnego w obrębie gardła środkowego. OSAS dotyczy zarówno osób dorosłych jak również dzieci. Ocenia się ze zespół ten występuje u 10-12% dzieci w wieku przedszkolnym i wczesnoszkolnym, a częstość zespołu wynosi 1-3% ogólnej populacji. - powiększone lub tkliwe węzły chłonne szyi - potwierdzenie zakażeniem Streptococcus pyogenes • nawracające zakażenia mimo prawidłowo prowadzonego leczenia przeciw paciorkowcom • powikłania ogólnoustrojowe wynikające z rozsiewu bakterii z ogniska zapalnego w migdałkach podniebiennych (wspólna kwalifikacja z lekarzami innych specjalności: nefrologiem, kardiologiem, dermatologiem, reumatologiem, okulistą) oraz dodatkowo: • jako wstępny etap uvulopalatofaryngoplastyki Jakie zabiegi wykonujemy najczęściej w obrębie jamy ustnej i gardła w przypadku zespołów obturacyjnych? • uvulopalatofaryngoplastyka • uvulopalatoplastyka • w razie konieczności diagnostyki histopatologicznej w przypadku podejrzenia zmian nowotworowych w obrębie migdałka podniebiennego 4 PRZEWODNIK DLA PACJENTÓW PO ZABIEGACH W OBRĘBIE JAMY USTNEJ I GARDŁA PRZEWODNIK DLA PACJENTÓW PO ZABIEGACH W OBRĘBIE JAMY USTNEJ I GARDŁA 5 Na czym polega uvulopalatofaryngoplastyka (uvulopalatopharyngoplasty – UPPP)? Celem UPPP jest usunięcie nadmiaru tkanek miękkich, które zawężają gardło. Przepływające powietrze powoduje powstanie w tych obszarach wibracji generując odgłosy chrapania i podwyższenie oporów dróg oddechowych. W trakcie zabiegu, resekcja (usunięcie) obejmuje część podniebienia miękkiego, łuków podniebienno – językowych oraz migdałków podniebiennych (tonsillektomia, tonsillotomia). Na czym polega uvulopalatoplastyka (UPP)? Zabieg o mniejszym zakresie niż UPPP, obecnie wykonywana przy pomocy lasera (Laser assisted uvulopalatoplasty – LAUP). Zabieg oceniany przez operatorów jako równie skuteczny jak UPPP, ale obciążony znacznie mniejszym odsetkiem powikłań oraz efektów ubocznych i niepożądanych. Jakie mogą być powikłania po operacjach w obrębie jamy ustnej i gardła? Do wczesnych powikłań zaliczymy: • krwawienia • długo gojące się rany śluzówki jamy ustnej i gardła • dyskomfort w obrębie gardła pod postacią uczucia ciała obcego, wysychania, „drapania” • dolegliwości bólowe utrzymujące się nawet do kilku tygodni po zabiegu operacyjnym • miejscowe zakażenia • gorączkę • przejściową niewydolność podniebienia po UPPP, LAUP • trwałą niewydolność podniebienia z zarzucaniem połykanych pokarmów do nosogardła po UPPP, LAUP Bardzo rzetelne przygotowanie chorego do operacji w obrębie jamy ustnej i gardła, właściwe przeprowadzenie zabiegu operacyjnego oraz prawidłowa opieka pooperacyjna są czynnikami minimalizującymi prawdopodobieństwo wystąpienia powikłań. Jak można przygotować się do zabiegu w obrębie jamy ustnej, gardła? Zasięg zabiegów w obrębie jamy ustnej i gardła • w każdym przypadku pacjent powinien stosować się do indywidualnych zaleceń lekarza prowadzącego • należy wykonać badania diagnostyczne, konieczne do przeprowadzenia zabiegu operacyjnego, zlecone przez lekarza kwalifikującego do danego rodzaju operacji • poinformować lekarza o wszystkich przyjmowanych lekach, szczególnie w przypadku leków przeciwkrzepliwych tonsillotomia, tonsillektomia 6 uvulopalatoplastyka uvulopalatofaryngoplastyka PRZEWODNIK DLA PACJENTÓW PO ZABIEGACH W OBRĘBIE JAMY USTNEJ I GARDŁA • celem złagodzenia dyskomfortu w obrębie jamy ustnej i gardła po zabiegu operacyjnym, po konsultacji z prowadzącym lekarzem warto zaopatrzyć się przed operacją w miejscowe leki łagodzące dolegliwości pooperacyjne PRZEWODNIK DLA PACJENTÓW PO ZABIEGACH W OBRĘBIE JAMY USTNEJ I GARDŁA 7 Jak postępować po zabiegach w obrębie gardła i jamy ustnej? PRZECIWWSKAZANIA • tworzące się białe naloty w miejscach po usuniętych migdałkach nie stanowią cech zakażenia bakteryjnego czy grzybiczego lecz są naturalnym procesem gojenia się rany i tworzenia tzw. włóknika w tych miejscach. Nigdy nie należy mechanicznie usuwać tworzącego się włóknika – grozi to krwawieniem wymagającym niejednokrotnie ponownej hospitalizacji • należy unikać przebywania w wysokich temperaturach (sauna, bezpośrednie nasłonecznienie, solarium) • należy ograniczyć przyjmowanie żywności kwaśnej, konserwowej i kiszonej oraz zawierającej takie przyprawy jak pieprz, curry, ostra papryka ZALECENIA • zaleca się dietę oszczędzającą pod względem mechanicznym i termicznym, co zapobiega podrażnieniom i powikłaniom. Należy stosować szczególnie w pierwszych dniach po operacji dietę płynną, półpłynną, papkowatą • celem zmniejszenia dolegliwości pooperacyjnych (bólu gardła, drapania, uczucia ciała obcego) należy stosować neutralne środki miejscowe, działające przeciwzapalnie, przeciwbólowo, zmniejszające dyskomfort w obrębie jamy ustnej i gardła (np. Larimax T) Jakie leki i preparaty mogą być stosowane w zakażeniach w otolaryngologii oraz po zabiegach operacyjnych w obrębie narządów otorynolaryngologicznych? Do preparatów najczęściej stosowanych w obrębie górnych dróg oddechowych zaliczamy: • leki przyczynowe, skierowane przeciwko bakteriom, grzybom, wirusom • leki przeciwbólowe, przeciwgorączkowe • leki przeciwzapalne • leki i preparaty stosowane miejscowo do gardła, nosa, krtani, ucha zmniejszające stan zapalny, działające przeciwbólowo, nawilżająco, regenerujące i przyspieszające gojenie śluzówki, skóry Celem odniesienia pełnej korzyści z leczenia zakażeń górnych dróg oddechowych czy z przebytej operacji niezmiernie istotne jest ścisłe przetrzeganie zaleceń lekarza. Należy pamiętać aby: • nigdy samodzielnie nie zmieniać zalecanego schematu podawania leków • nigdy nie przerywać terapii (lub leczenia) bez wcześniejszej konsultacji z prowadzącym lekarzem • nigdy samodzielnie nie stosować leków i innych preparatów bez wiedzy i akceptacji lekarza 8 PRZEWODNIK DLA PACJENTÓW PO ZABIEGACH W OBRĘBIE JAMY USTNEJ I GARDŁA PRZEWODNIK DLA PACJENTÓW PO ZABIEGACH W OBRĘBIE JAMY USTNEJ I GARDŁA 9 NOTATKI 10 NOTATKI PRZEWODNIK DLA PACJENTÓW PO ZABIEGACH W OBRĘBIE JAMY USTNEJ I GARDŁA PRZEWODNIK DLA PACJENTÓW PO ZABIEGACH W OBRĘBIE JAMY USTNEJ I GARDŁA 11 Skuteczny: • w łagodzeniu bólu i minimalizowaniu uczucia dyskomfortu po zabiegach w obrębie jamy ustnej i gardła • w leczeniu ostrych i przewlekłych stanów zapalnych gardła LARIMAX T łączy w sobie najlepsze właściwości lecznicze oleju z rokitnika zwyczajnego i nagietka. Zarówno olej z rokitnika zwyczajnego jak i nagietka mają działanie przeciwzapalne, zmniejszają obrzęk, ból oraz redukują podrażnienie gardła i ułatwiają przełykanie. Olej z nagietka dezynfekuje uszkodzoną błonę śluzową, co spowalnia dalsze rozprzestrzenianie się infekcji. Olej z rokitnika zwyczajnego pobudza miejscową odporność i procesy regeneracji, wspomagając proces gojenia uszkodzonej błony śluzowej. 2 dawki • łagodzi ból i pieczenie • ułatwia przełykanie • zmniejsza obrzęk • przyśpiesza rekonwalescencję Wyłączny dystrybutor: TACTICA Pharmaceuticals Sp. z o.o. ul. Bankowa 4, 44-100 Gliwice PRZEWODNIK DLA PACJENTÓW PO ZABIEGACH W OBRĘBIE JAMY USTNEJ I GARDŁA 2-3 razy dziennie