Nr 1 (25) 2005
Transkrypt
Nr 1 (25) 2005
3 Nr 1 (25) 2005 4 Nr 1 (25) 2005 Od Redakcji Do czytelników Nr 1 (25) 2005 STYCZEŃ – LUTY – MARZEC 2005 Wydawca: Towarzystwo Sympatyków Kromołowa ul. Filaretów 1 42-431 Zawiercie tel./fax (032) 67 16 627 e-mail: [email protected] Zespół redakcyjny: Apolonia Burzyńska – redaktor prowadzący Czesława Bąba, Beata Muszalska, Danuta Skipirzepa Rada programowa: Stefan Rotarski, Barbara Sowa, Zofia Malczewska Layout: Marek ŻÓŁTOWSKI Druk: Będzin, tel. 267 31 96 Za treść reklam Redakcja nie ponosi odpowiedzialności. Zastrzega sobie prawo do skrótów i zmian. Kwartalnik ukazuje się od 1999 roku. Istnieje możliwość nabycia poprzednich numerów. Serdecznie dziękujemy za wspieranie finansowe Towarzystwa. Nasze konto: Towarzystwo Sympatyków Kromołowa ING BANK ŚLĄSKI SA Katowice ul. Sokolska 34 O/Zawiercie, ul. Leśna 6 nr rachunku 13 1050 1591 1000 0022 0651 9114 PLN W niniejszym kwartalniku zamieszczamy artykuły, na które pragniemy zwrócić Państwa uwagę, a mianowicie: p. Stanisław Borowik pisze o drużynie sportowej LKS „Źródło” Kromołów odnoszącej dotychczas nie notowane sukcesy w piłce nożnej oraz p. Jolanty Czernek o ciekawym konkursie pt. „Zawitały Anioły” zorganizowanym przez MOK „Centrum” pod jej kierunkiem. Poza tym kontynuujemy informację o zagrożeniach zdrowia mieszkańców. W kilku kolejnych numerach czasopisma znajdziecie Państwo temat dotyczący narkomanii – zagrożenie dotyczące szczególnie młodego pokolenia. Pragniemy przypomnieć, że z inicjatywą podjęcia tego problemu wyszedł Komendant Policji Powiatowej w Zawierciu. Mamy nadzieję, że artykuły są czytane i wywołują pozytywne reakcje wśród społeczeństwa. Wszelkimi sposobami chrońmy młodych ludzi przed czyhającymi na nich zagrożeniami obecnej cywilizacji. Drodzy Czytelnicy, rozpoczyna się kolejny, nowy 2005 rok, który powinien zaowocować dobrymi, pożytecznymi akcjami popularyzowanymi na łamach naszego czasopisma. Na Wasze wnioski zareagujemy! Prosimy o przesyłanie propozycji, a tym sposobem nie tylko wzbogacimy tematykę, ale przyczynimy się do pożytecznego oddziaływania na zdrowie i rozwój intelektualny naszej społeczności. Apolonia Burzyńska 1 str okładki: Pomnik znajdujący się na cmentarzu z I wojny światowej, na którym spoczywają zwłoki 150 żołnierzy armii austriackiej, niemieckiej i rosyjskiej. Wejście na cmentarz od ulicy Żniwnej. Rysunek wykonała mgr Marta Ciszewska Fot. Konrad Bąba 3 2 str okładki: Zwycięskie rysunki dzieci wykonanych na konkurs „Zawitały Anioły”. Nr 1 (25) 2005 Jura – historia, miejscowości Stare dzieje Zagłębia (16) Kromołów w XVIII wieku Dalszy ciąg opisu jednej z trzech najstarszych miejscowości Zagłębia – Kromołowa. Klucz kromołowski łącznie z Włodowicami przeszedł z rąk Firlejów – od Zofii Tarnowskiej – za dopłatą 167 000 złotych w ręce Warszyckich, z których Stanisław Warszycki – słynny z twierdzy w Dankowie – dzielnie stawiał opór Szwedom i nie dopuścił do jej zdobycia. Warszycki otoczył Kromołów wałem, a sam dworek zamienił w małą twierdzę, budując w czterech rogach obronne wieże, jakie pozostały do czasu zburzenia przez okupanta. 4 Jedna z panien Warszyckich wyszła za mąż za Jordana – podczaszego krakowskiego. Otrzymała w wianie klucz kromołowski i odtąd prawie przez cały XVIII wiek Kromołów był w rękach Jordanów. Pod koniec tego wieku młoda Jordanówna wyszła za mąż za Konstantego Gostkowskiego, generała lejtnanta naprzód w służbie pruskiej a następnie polskiej, adiutanta Fryderyka Wilhelma II, króla pruskiego, później Jana Branickiego. Ów Gostkowski miał pięciu synów i cztery córki. Średni z synów, Michał, brał udział w powstaniu kościuszkowskim. Córka jego, Sabina Gostkowska, wyszła za mąż za Grzegorzewskiego. Byli oni dziadkami profesor doktor Marii Grzegorzewskiej – kierownika Katedry Pedagogiki Specjalnej w Warszawie. Sabina z Gostkowskich Grzegorzewska, jako jedna z nielicznych Polek poświęciła część swego wolnego czasu na pisanie pamiętników, w których obok swych spostrzeżeń z owego czasu przytacza i wyjątki z notatek swego ojca, urodzonego w Kromołowie. Ze względu na treść owe pamiętniki zasługują na przytoczenie w streszczeniu. Zanim jednak przystąpię do treści owych notatek obrazujących kraj w XVIII wieku, przedstawię na podstawie akt kapituły krakowskiej niektóre dane dotyczące Kromołowa. A więc w 1711 roku właścicielem Kromołowa był Władysław Jordan, który dla kościoła sprawił srebrną sukienkę w ołtarzu św. Antoniego. W Kromołowie od czasów ariańskich było „Hospitale pauperum” – schronisko dla biednych na 12 osób, które utrzymywało się z zapisów niejakiego Marcina Ścierskiego, który na ten cel przeznaczył pola: Niwę Szpitalną pod Ostrym Kamieniem. Ogród szpitalny za cmentarzem i ogród zwany „Ryczawski” oraz dziesięciny z pól zwanymi: „Piotrowskie” i „Kierkowice”. W 1728 roku właścicielem Kromołowa była Katarzyna z Kurozwęk I voto Jordanowa II Tomicka. W tym czasie Kromołów miał 230 mężczyzn, 190 kobiet, 70 chłopców i 50 dziewcząt. W tym czasie były tu też trzy rodziny „niewiernych” – „opornych” i 30 rodzin żydowskich, które zbierały się na nabożeństwa w domu prywatnym. W 1748 roku dziedziczy Kromołów Kazimierz z Zakliczyna Jordan. W 1774 roku dokonano w dniu 13 października wielkiej kradzieży w kościele. W 1782 roku, ponieważ dach kościelny gontem kryty, wiązanie i kopuła chylą się ku upadkowi, a sufit tarcicami wybity, ledwo wisi, stąd wizytujący polecił znieść kopułę z kościoła, bo się wali. Wizytacja z 1781 roku notuje 95 chrztów, 31 ślubów i 85 pogrzebów, a ludność liczy około 2 000 osób. W 1795 r. za kordonem pruskim z dekanatu lelowskiego zostały parafie: Kroczyce, Irządze, Rokitno, Szczekociny, Nakło, Lelów, Włodowice, Niegowa, Potok, Olsztyn, Przybynów, Żarki, Mrzygłód i Kromołów, od tego czasu akta tych Nr 1 (25) 2005 Jura – historia, miejscowości miejscowości dotyczące kościoła sporządzane były w języku niemieckim i znajdują się we Wrocławiu, akta zaś administracyjne w Kaliszu. Z zapisków ojca Sabiny z Gostkowskich Grzegorzewskiej dowiadujemy się, jak kromołowianin ocenia warunki w kraju w XVIII wieku, za czasów saskich i ostatnich królów: „Nie było w kraju żadnej administracyjnej władzy, która by porządku publicznego i bezpieczenstwa pilnowała, gdyż władza starostów grodowych i wojewodów ustała od dawna i zamieniła się jedynie w honorowy tytuł. Sądy grodzkie były wprawdzie pod jej dozorem, sędziowie od ich wyboru zależni, pozwy i wyroki w ich imieniu ferowali, ale że sądy, zawsze złożone z obywateli osiadłych i bezpłatne, zjeżdżały się tylko trzy razy do roku na kadencje, a po osądzeniu spraw zapisanych do rejestru zaraz się do swych domostw rozjeżdżały, skazanych na karę Magistrat wysyłał, a obywatel na wieżę skazany sam zjeżdżał na miejsce kary, inaczej spod prawa wyjęty, wchodził na wieżę i czas wyrokiem osądzony odsiadywał. Jeszcze w 1780 roku pełno było w Polsce szlachty jeżdżącej po kraju, której nikt spytać się nie śmiał o cel podróży, a tym bardziej o dokumenty. Wszędzie ich z gościnnością przyjmowano, a w potrzebie pieniędzmi i zbożem zasilano. Pełno było ludzi trudniących się rozbojem. Przychodzili oni czasem do wsi i miasteczek, ale że pili i częstowali, a za wszystko płacili, nie robiąc w miejscu uczty nikomu krzywdy, stąd też nikt nie chciał ich do sądu odsyłać. Wychowanie młodzieży w Polsce było przez dwa wieki bardzo zaniedbane. Rząd wcale nie troszczył się i nie interesował oświatą. Akademia tak Krakowska, jak i Wileńska, nie mając żadnej opieki, żadnego wsparcia, coraz bardziej upadały, z czego cieszyli się Jezuici, przejmując w swe ręce oświatę”. Mieczysław Żychowski 5 Nr 1 (25) 2005 Wspomnienia Towarzystwo Sympatyków Kromołowa kwiecień 2000 r. – spotkanie z osobami samot- nymi z okazji świąt Wielkanocnych, którym wręczono symboliczną wielkanocną babkę. Kronika cz. 4 W ubiegłym roku minęło 10 lat od powstania Towarzystwa Sympatykow Kromołowa. W kolejnych numerach Kwartalnika przedstawiać będziemy dotychczasowy przebieg działalności Towarzystwa. styczeń 2000 r. – wydano 5 numer kwartalnika „Kromołów wczoraj i teraz” w ilości 862 egz., objętość – 18 stron. 12 luty 2000 r. – zakupiono komputer, drukarkę, skaner i podłączono internet. luty 2000 r. – wydano odznakę Towarzystwa Sympatyków Kromołowa. Projekt: Piotr Jagielski i Zdzisław Lendor. 1 marzec 2000 r. – zebranie sprawozdawcze za 1999 rok połączone z mini–przeglądem zespołów artystycznych działających przy Pałacyku n/ Wartą w Kromołowie. Uczestniczyło 104 osoby, w tym przedstawiciele władz miasta i organizacji z terenu miasta Zawiercia. Stan członków TSK: ogółem 113, stałych 59, wspierających 54. kwiecień 2000 r. – w porozumieniu z Agencją Rynku Rolnego z siedzibą w Opolu odtworzono drogę polną wiodącą z ul. Harcerskiej (d. Bzowska) w kierunku Kadzielnicy. Cel – wykonanie ścieżki zdrowia dla mieszkańców. Młodzież szkolna zasadziła 37 sadzonek drzewek liściastych przekazanych przez Dyrekcję Szkoły nr 13. maj 2000 r. – zainstalowano trzy tablice infor- macyjne z herbem i nazwą miejscowości przy drogach wjazdowych do Kromołowa od strony Zawiercia, Żerkowic i Łośnic (patrz kalendarz str 16). Projekt wykonali: Piotr Jagielski i Zdzisław Lendor, montaż: Stanisław Gieszczyk, Andrzej Makieła, Stanisław Maciążek, Edward Kwapisz, Henryk Kozłowski. Koszt wykonania i materiałów budowlanych sfinansowało Towarzystwo z własnego funduszu. maj 2000 r. – wydano „Dyplom Członka Wspie- rającego” wg projektu Piotra Jagielskiego i Zdzisława Lendora, wykonany przez Zbigniewa Cholewkę, wręczany w dowód uznania za zainteresowanie się rodzinną miejscowością i wspieranie działalności Towarzystwa. 4 maj 2000 r. – członkowie Towarzystwa wzięli udział w wycieczce do Połańca na XII Międzywojewódzki Przegląd Twórczości o tematyce kościuszkowskiej, w którym zespół „Kromołowianie” zdobył nagrodę „Grand Prix”. 21 maj 2000 r. – przedstawiciel To- 6 Fot. Z. Cholewka Spotkanie wielkanocne z osobami samotnymi. Kwiecień 2000 r. Nr 1 (25) 2005 warzystwa wziął udział w obchodach jubileuszu 70-lecia Koła Gospodyń Wiejskich w Łośnicach. Wspomnienia 22 maj 2000 r. – zorganizowano wyciecz- kę do Pilicy znajdującej się obecnie w powiecie zawierciańskim. Celem było spotkanie z przedstawicielami Towarzystwa Miłośników Pilicy oraz zwiedzanie zabytków. Uczestniczyło 19 członków TSK. 4 czerwiec 2000 r. – przedstawiciel Towarzystwa był na II Przeglądzie Zespołów Ludowych, Kapel i Śpiewaków powiatu zawierciańskiego w Szczekocinach. Fot. Z. Cholewka 19 czerwiec 2000 r. – zorganizowano pieszą wy- cieczkę z Kromołowa do Wielkiego Okiennika. sierpień 2000 r. – z inicjatywy Towarzystwa wyło- żono kostką brukową plac obok kapliczki św. J. Nepomucena. Kostkę w 50% sfinansowało Towarzystwo, a na pozostałe 50% uzyskano darowiznę z firmy „AWBUD”, natomiast UM Zawiercia sfinansował robociznę. wrzesień 2000 r. – zakupiono i zainstalowano wokół placu przystanku autobusowego stylowe słupki z ozdobnymi łańcuchami. Koszt zakupu słupków sfinansowało Towarzystwo, a UM Zawiercia pokrył koszty zainstalowania. Gawron. Towarzystwo sfinansowało materiały i robociznę. Urząd Miejski w Zawierciu przekazał Towarzystwu 30 m2 kostki brukowej, którą został wykończony skwer nad źródłem. grudzień 2000 r. – zakupiono i wykonano montaż stylowych lamp – kandelabrów na głównym przystanku autobusowym. Koszt zakupu sfinansowało Towarzystwo a koszt montażu pokrył UM Zawiercia (zdjęcie poniżej). 31 grudzień 2000 r. – zorganizowano bal sylwes trowy 2000/2001. Oprac. Barbara Sowa 17 październik 2000 r. – odbył się kolejny II Tur- niej Par Brydża Sportowego o Puchar „Źródeł Warty”. październik 2000 r. – zakupiono krzewy i zasa- dzono je na placu przystanku autobusowego. Część kosztów pokryło Towarzystwo z własnego funduszu a część UM Zawiercia. Członkowie Towarzystwa zasadzili krzewy. listopad 2000 r. – obudowano ujęcie wody ze źródła (zdjęcie powyżej) oraz koryto rzeki Warty wg projektu Zdzisława Lendora. Wykonał Andrzej Makieła. Ozdobną kratę wykonał Jan Nr 1 (25) 2005 Fot. Z. Cholewka 7 Wspomnienia Szkolnictwo w Kromołowie - cz. 4 W odcinku tym przybliżę losy szkoły w okresie okupacji hitlerowskiej. Rok szkolny w pierwszym roku okupacji hitlerowskiej zakończył się 20 marca 1940 r. Pierwszego kwietnia 1940 r. nowy kierownik szkoły – A. Grabiec rozpoczął nowy rok szkolny. Szkoła liczyła 408 uczniów rozmieszczonych w ośmiu klasach. Władze niemieckie usunęły z programu nauczania historię Polski. Programy pozostałych przedmiotów zostały opracowane przez okupacyjne władze szkolne. Pomimo to zajęcia zostały przerwane w 1941 r. W pierwszych dniach września 1939 r. szkoła nie działała. Dopiero 30 września 1939 r. H. Sularz – żona byłego kierownika A. Sularza zdecydowała o rozpoczęciu nowego roku szkolnego 1939/40. Kroniki szkolne odnotowują dalsze dzieje szkoły od dnia 4 maja 1942 r. Liczba uczniów wynosiła 218. Nauczycielkami uczącymi w tym okresie były: J. Czernek oraz S. Trepka. Utworzonych zostało 10 klas. Liczba uczących się dzieci była bardzo mała, pomimo że zapisanych do szkoły było 420 uczniów. W pierwszej kolejności usunięto ze szkoły dzieci żydowskie. Dwunastego października 1942 r. szkoła ponownie została zamknięta przez niemieckie władze na okres czterech miesięcy ze względu na szerzenie się chorób zakaźnych. Wznowienie nauki nastąpiło 2 marca 1943 r. W tym czasie zatrudniona została S. Sośnierz–Gewald, która zastąpiła J. Czernek. Przez następne miesiące okupacji szkoła nadal funkcjonowała aż do 22 grudnia 1943 roku. W tym dniu ogłoszona została przerwa w nauce w związku z feriami zimowymi. Miała ona trwać do 1 marca 1944 r. Lata okupacji hitlerowskiej 8 Młodzież ucząca się w okresie okupacji hitlerowskiej została pozbawiona nauczania języka polskiego oraz historii Polski i geografii, jednak Fot. Z. Cholewka Wejście główne do szkoły od strony boiska Nr 1 (25) 2005 Wspomnienia Zatrzymane w pamięci Kolęda dawniej rok 1943–44 Okupacja lat 1943–44. W domu Michała Gołdyna odbywają się próby do kolędowania na Boże Narodzenie. Próby te trwały około dwóch miesięcy przed świętami. W skład zespołu kolędującego wchodzili: Stanisław Borowik – anioł, Ryszard Mularczyk – król, Tadeusz Lipczyk – Turek, Antoni Malec – Żyd, Zdzisław Gołdyn – śmierć, Kazimierz Gołdyn – diabeł. Wszyscy pochodziliśmy z jednej ulicy – Ankwiczewskiej, obecnie ul. Niemcewicza. Na pewno żyją ludzie, którzy dobrze pamiętają te czasy i że kolędnicy pochodzili nie tylko z Kromołowa, ale i z Zawiercia. Zespołowi z Zawiercia herodował Pan Gałka, który mieszkał za Niemców i tuż po wojnie w bożnicy żydowskiej na obecnej ulicy Marnauczyciele pracujący i mieszkający w Kromołowie nie zrezygnowali z wypełnienia swego patriotycznego o obowiązku. Już od pierwszych dni okupacji rozpoczęło się w Kromołowie tajne nauczanie. Szczególnie aktywna była Janina Czernek z domu Kwapisz. Lekcje odbywały się w jej prywatnym mieszkaniu. Uczniowie przerabiali materiał w zakresie siedmioklasowej szkoły powszechnej. W organizowaniu tajnego nauczania pomagał Janinie jej ojciec Szczepan Kwapisz oraz siostry: Irena i Henryka. Dzieci podzielone były na trzy grupy. Jedną grupę stanowili uczniowie klasy I, drugą klas: II, III i IV, a trzecią grupę klas: V, VI, VII. szałkowskiej, gdzie mieścił się do niedawna „Motozbyt”. Pan Michał Gołdyn herodował nam, byśmy nie doznali żadnej krzywdy od konkurencyjnych kolędników z Zawiercia i miejscowych. W domu Pana Michała było rozliczanie z zebranych kwot pieniężnych po skończeniu kolędowania. Były to marki i fenigi. Marek było dużo mniej niż fenigów. Stroje do kolędowania były wykonywane przez nas samych. Maski natomiast były kupowane w sklepie w Zawierciu na ulicy Marszałkowskiej u „Leksa”. Sklep istnieje do tej pory. Wszystkie sprawy urzędowe załatwiał Pan Michał. Trzeba zaznaczyć, że Gmina i Urzędy znajdowały się we Włodowicach. W tych warunkach (okupacja) kolędowanie przebiegało na ogół spokojnie. Trzeba jeszcze zaznaczyć, że domownicy przyjmowali kolędników chętniej w tym okresie niż po wojnie. Po okresie okupacji w latach 1946–50 było też kolędowanie, ale już w innym składzie i w innych warunkach. O tym opowiemy w następnym numerze. Oprac. Stanisław Borowik Oprócz Janiny Czernek tajne nauczanie prowadziła również Emilia Kuzia, która udzielała lekcji w mieszkaniu rodziców przy ulicy Siewierskiej 61. Zarówno Emilia Kuzia, jak i Janina Czernek narażone były na aresztowane ze strony żandarmów. Ze względu na bezpieczeństwo swoje oraz swoich najbliższych musiały zaprzestać tajnej działalności. Tajne nauczanie było dowodem wielkiej odwagi i patriotyzmu kromołowskich nauczycieli. Umocniło poczucie polskości oraz ułatwiło uczniom start w niepodległej Polsce. Nr 1 (25) 2005 Jolanta Moryń 9 Z życia Kromołowa I N F O R M A C J E Starania radnego mgr Stefana Rotarskiego i przewodniczącego SM Stanisława Cholewki zaowocowały! W miesiącu listopadzie rozpoczął się oczekiwany z utęsknieniem przez mieszkańców od wielu, wielu lat remont nawierzchni ulicy Gromadzkiej! W pierwszym etapie przystąpiono do skanalizowania ulicy, a położenie nawierzchni przewidywane jest w 2005 r. Okres jesienny i zimowy dla mieszkańców Kromołowa jest wyjątkowo trudny ze względu na wysoką emisję zanieczyszczeń spowodowaną ogrzewaniem domów. Czym palą w swoich piecach c.o. można wyczuć z łatwością, ale nawet spalanie węgla i miału czy mułu tworzy niesamowity smog utrzymujący się bardzo długo nad domami, bo miejscowość jest otoczona wzniesieniami. Wysokie ceny gazu czy energii elektrycznej nie pozwalają na zainstalowanie ekologicznego ogrzewania. Problem wymaga głębszej analizy i rady ekologów. W dniu 3 i 4 grudnia 2004 r. odbył się kiermasz z okazji Świąt Bożego Narodzenia zorganizowany przez MOK „Centrum” z inicjatywy Jolanty Czernek i Kierownictwa Pałacyku n/Wartą. Mieszkańcy mogli podziwiać i zakupić ciekawe artystyczne prace – rękodzieła o tematyce świątecznej. 10 Parafią wstrząsnęło wydarzenie, jakie miało miejsce w dniu 3 listopada 2004 r. Z kościoła skradziono sprzęt nagłaśniający o dużej wartości oraz inne cenne liturgiczne przedmioty. Ta zwięzła relacja nie oddaje w pełni zrozumiałego oburzenia ks. Proboszcza i Parafian, gdyż nie tylko okradziono, ale i zbeszczeszczono tę piękną zabytkową Świątynię. Przykro, że drzwi kościoła muszą być szczelnie zamknięte, z wyjątkiem nabożeństw, i turyści przyjeżdżający nad źródła rzeki Warty nie mogą zwiedzić zabytkowego kościoła. W dniu 18 grudnia 2004 r. odbyła się w kościele parafialnym piękna uroczystość przekazania „Światła betlejemskiego” przez harcerzy dla powiatu zawierciańskiego i miasta Zawiercia. Program obejmował: • uroczyste rozpoczęcie góralskiej mszy świętej z udziałem kapeli „Wałasi”, • „jasełka” w wykonaniu dzieci z grupy teatralnej prowadzonej przez Jolantę Czernek, • krotką historię „Światełka betlejemskiego”, • przekazanie „Światełka betlejemskiego” księdzu Władysławowi Zązelowi z parafii p.w. NMP w Kamesznicy, proboszczowi parafii p.w. św. Mikołaja w Kromołowie ks. Janowi Duźniakowi, Staroście Powiatu Zawierciańskiego, Prezydentowi miasta Zawiercia, dyrektorowi Zespołu Szkół Gimnazjum i SP w Kromołowie oraz delegacjom z Karlina, Pomrożyc i Łośnic, • dzielenie się opłatkiem i wspólne kolędowanie • oprawę muzyczną Góralskiej Kapeli „Wałasi” Motto uroczystości: „Na scynscie, na zdrowie, na tyn nowy rok, by wos nie bolała głowa ani bok. Byscie byli zdrowi, weseli, jak w niebie janieli. Tak to Boze dej!!! Hojności, pilności, piyknej łobfitości, niek wom uzycy Pon z wysokości. Zycymy wom wsystkim samego dobrego, łod nojstarsego do najmłodsego. Zycymy wom zdrowio i pomysności, długich lot zycio i duzo radości. Tak to Boze dej!!! Tak to Boze dej!!!”. Organizatorami „betlejemskiej” uroczystości byli: parafia p.w. św. Mikołaja w Kromołowie i Samorząd Zespołu Szkół Gimnazjum i SP nr 13. Uroczystość podobała się licznie zgromadzonym parafianom, co wyrazili rzęsistymi oklaskami. Nr 1 (25) 2005 Oprac. Pola Burzyńska Z życia Kromołowa Działalność Towarzystwa W IV kwartale odbyły się dwa spotkania członków Towarzystwa i jedno zebranie Zarządu. Przedmiotem spotkań było m.in. przygotowanie tematów do planu pracy na 2005 r. oraz bieżące sprawy jak: wykonanie wystroju świątecznego przy Pałacyku, przygotowanie dwóch imprez kulturalno–rozrywkowych tj. tradycyjnych „Andrzejek” i Balu Sylwestrowego. Rozważano także możliwość nawiązania współpracy kulturalno– oświatowej z Towarzystwem Kultury Polskiej Ziemi Lwowskiej. Postanowiono opracować szczegółowe propozycje współpracy, przeanalizować je na szerszym spotkaniu członów i skontaktować się z lwowskim Towarzystwem. Realizacją wystroju świątecznego zajął się członek Zarządu p. Aleksander Bąba. Jego propozycja zamieszczenia na stałe stojaka na choinkę przed Pałacykiem została przyjęta z aplauzem. Jak zwykle bywa, pomysłodawca zostaje wykonawcą, tak i w tym przypadku zaprojektował stojak, współpracował z wykonawcą Markiem Lendorem, zamontował go z pomocą kolegów oraz załatwił zezwolenie na wycięcie drzewka. Dzięki niemu a także Andrzejowi Makiele, Stanisławowi Maciążkowi i Andrzejowi Iskierce mamy pięknie oświetlone drzewko, które raduje nasze serca. Problem ulicy Zbożowej W poprzednim numerze kwartalnika zamieściliśmy notatkę na temat zaniechania przez Urząd Miejski remontu ulicy Zbożowej, Znalazło to natychmiastowy odzew wśród mieszkańców tejże ulicy. Państwo S. złożyli w Redakcji wyjaśnienie zaistniałej sytuacji. Przedłożona korespondencja będąca w ich posiadaniu do oraz z Urzędu Miasta daje zupełnie inne spojrzenie na problem aniżeli informacja podana Organizacją „Andrzejek” zajęła się Maria Dudek i pozostawiła w pamięci uczestników bardzo miłe wspomnienia udanej relaksującej imprezy. Natomiast Zarząd Towarzystwa przy współpracy członków przygotowuje Bal Sylwestrowy i mamy nadzieję, że i ta impreza dzięki orkiestrze Jerzego Kaziora będzie zaliczona do ciekawych (przyp. red. – artykuł przygotowany na początku grudniu 2003 r.) Członkowie Towarzystwa wzięli udział w obchodach 82 rocznicy Święta Niepodległości Polski, jakie odbyły się w MOK „Centrum” oraz w Pałacyku n/Wartą. Przedstawiciele Towarzystwa zasiadali w jury konkursu „Zawitały Anioły” zorganizowanego przez MOK „Centrum”. Nie zakończono przygotowań do wystawy rysunków, obrazów i zaprezentowania dorobku Towarzystwa z okazji dziesięciolecia istnienia. Bieżące problemy, jakie niesie życie, nie zawsze pozwalają na wywiązanie się ze wszystkich pomysłów w pracy społecznej. Dołożymy starań, aby akcent jubileuszu zapisał się w kronice Towarzystwa. Powiększyliśmy skład Towarzystwa o dwóch członków stałych. W listopadzie dołączyli do nas: Anna Goncerz i Tomasz Gryc. Członkom wspierającym należą się słowa podziękowania za zainteresowanie naszą działalnością. Otrzymujemy bardzo miłe, krzepiące listy, świadczące o zauważeniu działalności i docenieniu nas. Po prostu są z nami! Zofia Malczewska na zebraniu Zarządu Samorządu Mieszkańców w dniu 29 września 2004 r. Powstało pytanie jaka jest rzeczywista przyczyna ciągłego przesuwania terminu remontu nawierzchni ul. Zbożowej? Przekazaliśmy sprawę do Zarządu Samorządu Mieszkańców dzielnicy Kromołów z prośbą o jak najszybsze zajęcie się tą sprawą. Mamy nadzieję, że wkrótce będziemy mogli poinformować czytelników o rozwiązaniu powstałego problemu. Nr 1 (25) 2005 Apolonia Burzyńska 11 Z życia Kromołowa Sport w Kromołowie Odsłona jesienna Zakończyła się pierwsza odsłona sezonu piłkarskiego IV Ligi Okręgu Katowice Grupy I, w którym występowało „Źródło” Kromołów – „Jesień 2004 r. Był to najlepszy do tej pory okres sezonu jesiennego dla Źródła. Drużyna zajęła drugie miejsce w swojej grupie i strzeliła najwięcej bramek – 46. W jednym meczu na swoim boisku strzeliła Lotnikowi Kościelec 16 bramek, nie tracąc ani jednej. Jest to rekord IV Ligi Okręgu Śląskiego! Najskuteczniejszymi strzelcami bramek w minionym sezonie jesiennym byli zawodnicy: Bogdan Szatkowski – 12 bramek, Grzegorz Jarzyński – 7, Sławomir Zachnik – 6. Ostateczne wyniki pierwszej części sezonu pokazuje tabelka. Wyniki po rundzie jesiennej 12 Lp. Drużyna 1. Raków 2. Źródło Kromołów 3. Tychy 4. Śląsk 5. Włodar–Domex 6. Sarmacja (b) 7. Rozbark (b) 8. Carbo (s) 9. Myszków 10. Czarni 11. Sławków 12. Szombierki 13. Sparta (b) 14. Slavia 15. Górnik II 16. Lotnik M 15 15 15 15 15 15 15 15 15 15 15 15 15 15 15 15 Pkt 41 28 27 26 26 24 23 19 19 18 18 18 18 17 9 3 Z 13 8 8 7 8 7 6 5 5 5 5 4 5 5 2 1 R 2 4 3 5 2 3 5 4 4 3 3 6 3 2 3 0 P 0 3 4 3 5 5 4 6 6 7 7 5 7 8 10 14 Bramki 32–7 46–16 26–16 33–18 24–18 20–15 14–14 27–21 20–17 27–27 26–27 27–31 20–31 29–30 23–37 13–82 Skład drużyny „Źródła”: Mariusz Komar, Szymon Kapias, Sebastian Kuliński, Edward Ambosiewicz, Wojciech Szeląg, Grzegorz Struzik, Artur Kreczmer, Bogdan Szadkowski, Dawid Buchalik, Piotr Mrożek, Łukasz Stachera, Michał Biernat, Łukasz Stefański, Rafał Psonka, Grzegorz Jarzyński, Wojciech Kwapisz, Marek Surowiec, Karol Dabrowski, Marek Ostrowski, Tomasz Dziwiński, Marcin Szemla, Sławomir Zachnik, Sławomir Liberski. Trenerem jest Krzysztof Całus, natomiast trenerem bramkarzy jest Grzegorz Hrasiuk. Również drużyna juniorów kromołowskiego „Źródła” zakończyła sezon jesiennej rundy 2004 roku bez porażki, z 19 punktami na koncie i bilansem bramkowym 26:6. Zdecydowanie prowadzą w tabeli swojej grupy. Podopieczni trenera Jarosława Janika za najważniejszy sukces uważają rozgromienie ubiegłorocznych mistrzów MKS „Poręba” – 5:0! Pozostałe wyniki: z „Przemszą” Siewierz – 4:1, „Łazowianką” – 4:3, „Tęczą” Błędów – 5:1, „Ospelem” Wierbka – 4:0, „Skalniakiem” Kroczyce – 3:0. Czołowymi strzelcami bramek byli: Adrian Świstak – 8, Mateusz Kądziela – 5, Łukasz Czernek – 4. I tak jak „Źródło” I–sze wszystko na naj... Juniorzy kromołowskiego „Źródła”: Łukasz Czernek, Paweł Mucha, Wojciech Kwapisz, Mateusz Kądziela, Adrian Świstak, Marcin Stachura, Łukasz Nemś, Rafał Wojtyła, Jakub Stępczyński, Michał Zwoliński, Piotr Rus, Sergiusz Janik, Marcin Krzus i Karol Sapota. Trenerem zespołu juniorów jest Jarosław Janik. Trzymać tak dalej! Żeby nie psuć humoru kibicom i sympatykom nie piszę o rezerwie I–ej drużyny, która gra w „A” klasie. Do zobaczenia na boisku w sezonie „Wiosna 2005”. Nr 1 (25) 2005 Oprac. Stanisław Borowik Fot. Z. Cholewka Z życia Kromołowa 13 Nr 1 (25) 2005 Z życia Kromołowa 14 Nr 1 (25) 2005 Z życia Kromołowa 15 Nr 1 (25) 2005 Z życia Kromołowa 16 Nr 1 (25) 2005 Policja ostrzega Narkotyki Przedstawiam materiały profilaktyczne op racowane przez Komendę Powiatową Policji w Zawierciu, które w treści niosą niezbędne informacje dla mieszkańców z zakresu szeroko rozumianego bezpieczeństwa. Wyrażam przekonanie, iż publikacja materiałów na łamach kwartalnika „Kromołów wczoraj i teraz” jeszcze bardziej przyczyni sie do popularyzacji idei bezpieczeństwa zarówno wśród mieszkańców jak i pozostałych czytelników. insp. mgr Andrzej Koczur Komendant Powiatowy Policji w Zawierciu 17 Nr 1 (25) 2005 Zdrowie Nie przegrywaj w kości Zawsze należy pamiętać, żeby znaleźć czas na wzmacnianie kości czyli kilka słów o osteoporozie. Co to jest osteoporoza i kto na nią choruje? To choroba kości polegająca na zmniejszeniu ich masy i zmianach w ich budowie. Struktura kości ulega rozrzedzeniu, co powoduje spadek Rys. M. Skipirzepa ich wytrzymałości. Na osteoporozę chorują głównie kobiety po menopauzie oraz mężczyźni po 65 roku życia. Jak objawia się ta choroba? 18 Czasami pojawiają się sygnały alarmowe, takie jak bóle czy zaokrąglenia pleców. Osoba chora staje się niższa, związane to jest z postępującymi zmianami w kręgach kręgosłupa. Najczęściej choroba ta rozwija się potajemnie. Zmniejszająca się gęstość kości powoduje obniżenie ich wytrzymałości. Pierwszym widocznym objawem jest złamanie kości po błachym urazie. Jak można wykryć tę chorobę? Podstawową metodą wykrywania osteoporozy jest badanie zwane densytometrią. Badanie to jest bezbolesne, pozwala ocenić gęstość kości. Badaniu powinny poddać się kobiety po menopauzie lub, u których w rodzinie wystąpiła ta choroba. Jak można zapobiegać osteoporozie? Aby zapobiegać tej chorobie należy zadbać o prawidłowy sposób odżywiania się już po trzydziestce. Do trzydziestego roku życia organizm gromadzi w kościach zapasy wapnia. Podstawowym jego źródłem jest dieta. Przez kolejne 20 lat jego poziom utrzymuje się mniej więcej na stałym poziomie. Po 50 roku życia zaczynamy tracić wapń, wiąże się to ze stopniowym obniżeniem wytrzymałości kośćca. Im więcej wapnia zdołamy nagromadzić za młodu, tym więcej czasu upłynie, zanim jego stopniowa utrata doprowadzi do krytycznego obniżenia wytrzymałości naszego szkieletu. Odpowiednia dieta pozawala zgromadzić tyle wapnia, że nawet bez stosowania leków wystarczy go do końca życia. W walce z osteoporozą podstawowe znaczenie ma zapobieganie, czyli: • stosowanie odpowiedniej diety oraz aktywny styl życia, • ograniczenie spożycia kawy; jeśli pijesz więcej niż jedną kawę dziennie – zabielaj ją, • ograniczenie do minimum spożywania soli, • rzucenie palenia (kobieta, która pali przez całe życie, podwaja ryzyko złamań z powodu osteoporozy), Nr 1 (25) 2005 Zdrowie Człowiek i jego środowisko A oto trzeci podstawowy element środowiska, mający również duże znaczenie dla człowieka, podobnie jak dwa omówione w poprzednim numerze kwartalnika. Gleba Gleba spełnia rolę środowiska, które pośredniczy w zaopatrywaniu roślin w potrzebne substancje. Od czystości gleby zależy jakość naszego pożywienia. Jako naturalny odbiornik wszelkiego rodzaju odpadów, często toksycznych o długim zakresie trwałości, ulega gleba stałemu zanieczyszczeniu, a proces ten jest praktycznie w przypadku wielu substancji nieodwracalny. Zasoby gleb najodpowiedniejszych do uprawy kurczą się gwałtownie. Potrzeba dużej wiedzy i znacznych nakładów środków, aby obecnie wyprodukować żywność niezniszczoną, odpowiadającą standardom zalecanym przez Światową Organizację Zdrowia. Jest to zjawisko ogromnie niepokojące, bowiem ze wszystkich elementów środowiska gleba poprzez żywność ma najistotniejszy wpływ na wielkość narażenia człowieka na substancje toksyczne. Szacuje się, że około 70–81% metali ciężkich, takich jak kadm • nadmiar słodyczy nie służy twoim kościom, • napoje gazowane sprzyjają utracie wapnia, • dostarczanie organizmowi witaminy D np. poprzez wykorzystanie światłą słonecznego (ze względu na skomplikowaną przemianę tej witaminy zalecane jest spędzenie pewnego czasu na słońcu) • ryby, jajka to również dobre źródło witaminy D, • można też przyjmować preparaty wapniowe, lecz zanim coś wybierzesz, poradź się lekarza. i ołów, dostaje się do organizmu człowieka drogą żywnościową. Zdrowie człowieka to stan równowagi organizmu ze środowiskiem, określony przez ten organizm. Człowiek sam kształtuje środowisko i sam jest przez nie determinowany. Stan równowagi, określony mianem zdrowia zależy od jakości środowiska. Przez czynnik zanieczyszczający rozumiemy szkodliwą substancję, która dostała się do środowiska człowieka, a która w normalnych warunkach nie występowała albo występowała w ilościach zbyt małych, aby spowodować jakieś zagrożenie. Większość czynników zanieczyszczających jest wynikiem działalności ludzkiej. Wprowadzamy do środowiska wielkie ilości różnych substancji o przypuszczalnej lub stwierdzonej aktywności biologicznej. Przenikają one do organizmu i problemem otwartym pozostaje jedynie stopień, w jakim one na ten organizm wpływają. Zanieczyszczenia chemiczne stanowią znacznie poważniejszy problem ze względu na syntetyczny charakter, który często uniemożliwia działania regeneracyjnych sił przyrody. Jakkolwiek organizm człowieka wykazuje dużą zdolność do metabolizowania i wydalania obcych związków, nie należy zapominać, że procesy przystosowawcze nie zawsze zachodzą szybko, a ponadto istnieją graniczne wartości stężeń substancji obcych, które mogą być rozłożone i wydalone bez szkody dla organizmu. Dariusz Misiak Wielu ludzi uważa, że kość jest zbudowana z bardzo mocnego materiału, który istnieje wiecznie. Młodzi ludzie nie zastanawiają się nad tym, że problem osteoporozy dotyczy ich wieku, ponieważ zdrowe kości wymagają dostarczenia wielu substancji odżywczych dla prawidłowego procesu przebudowy kości, który trwa przez całe życie. oprac. Beata Muszalska Na podstawie artykułów prasowych oraz książki „Domowe sposoby zapobiegania osteoporozie” Nr 1 (25) 2005 19 Kultura Anioły zawitały w Kromołowie W Pałacyku n/Wartą zakończony został konkurs „Zawitały Anioły” składający się z trzech części, zorganizowany przez MOK „Centrum” pod moim kierunkiem, przy współpracy z klubem „Ludzi Twórczo Zakręconych”. Poezja W tej części przyznano nagrody i wyróżnienia w następujących kategoriach wiekowych: • do 10 lat – pierwszą nagrodę uzyskał Kamil Kurek i przyznano 4 wyróżnienia, • od 11 do 12 lat – pierwsze miejsce przyznano Paulinie Grychtal, • gimnazjum – Justyna Sołtysik • dorośli – nagrodę specjalną przyznano Edycie Uznańskiej, pierwsze miejsce i nagrodę Prezydenta Miasta Zawiercia uzyskała Ewa Bożena Kwiecień oraz przyznano 3 wyróżnienia. Nagrodę za aktywny udział otrzymała Szkoła Podstawowa nr 4 w Zawierciu. Rękodzieło artystyczne W tej kategorii przyznano następujące nagrody: • specjalną Prezydenta Miasta Zawiercia: Dorocie Supkowskiej za szopkę, Paulinie Jeleń za malarstwo na szkle, Ninie Maziarz za malowaną bombkę; 20 • pierwsze nagrody otrzymali: – w kategorii haftu: Sabina Kijas, – w kategorii robótek szydełkowych: Magdalena Mazur, – w kategorii patchwork: Beata Jankowiak, – za kartkę świąteczną: Anita Szymocha, – za malowaną bombkę: Wanda Michalska, – za szopkę dziecięcą: Karolina Osys, – stroiki świąteczne: Ewa Kijas. Plastyka W tej części przyznano następujące nagrody: • specjalną Prezydenta Miasta Zawiercia: Aleksandrze Wysockiej i Olimpii Mikodzie, • pierwsze miejsca w poszczególnych kategoriach wiekowych uzyskali: Filip Ośkiewicz, Marta Gwizdek, Marta Jaworska, Piotr Żółtowski, Kamila Sporzyńska, Anna Mukamiełow, Karolina Rozlach, Natalia Lazarek, • przyznano także 15 wyróżnień. Jury w składzie: Małgorzata Lazerek, Grażyna Ferdyn, Jolanta Czernek, Zenobia Maciążek Anna Dudek, Marta Zamora, ks. Jan Legierski, Danuta Skipirzepa, Ewa Pałuchowska oraz Magdalena Dymek zapoznało się z pracami uczestników konkursu i przyznało wspomniane nagrody. Konkurs dostarczył wiele estetycznych wrażeń nie tylko uczestnikom, ale także naszej społeczności, która mogła zapoznać się z nagrodzonymi pracami w czasie Kiermaszu Świątecznego, jaki odbył się w dniu 4 grudnia 2004 r. w Pałacyku n/ Wartą w Kromołowie. Wystawa prac konkursowych jest dostępna w Galerii MOK „Centrum” w Zawierciu. Nr 1 (25) 2005 Jolanta Czernek Kultura one widzą to czego my nie dostrzegamy one słyszą to czego my nie słyszymy one już wiedzą co nas czeka a my – czujemy strach wtedy otaczają nas płaszczem łagodności, spokoju, nadziei ... Edyta UZNAŃSKA I nagroda w kategorii Dorosły Anioły Anioł Anioł Mieszka W mózgu Niektórych ludzi. Siedzi tam W spokoju I czeka Okazji, By się ujawnić, Gdy zajdzie potrzeba. Dwa anioły – jakie piękne!!! Wyglądają jak zaklęte. Jasne włoski czarne oczka, a do tego szatka prosta. A w tych oczkach coś takiego niesamowitego. Coś szklistego przejrzystego. Czy to, aby nie są łzy aniołów za przewinienia naszych ziomów? Ludzie nie są dziś najlepsi chcą pieniędzy no i sławy a przede wszystkim zabawy. Biedny anioł w kącie płacze za te wszystkie grzechy nasze. Chciałby świat uczynić lepszym no i troszeczkę piękniejszym Aby ludzie się kochali, aby sobie wybaczali Miłość, by nam królowała zimne serca ocieplała. Niełatwo Aniołowi Znaleźć Pomieszczenie Czysta I ciepłe, Gdzie Poczuje się Bezpiecznie. Aniele! Boży promyku! Zamieszkaj W moich Szarych Przytulnych Komórkach! Kamil KUREK I nagroda w kategorii do lat 10 Nr 1 (25) 2005 Maria Wosik II nagroda w kategorii Dorosły 21 Kultura Towarzyski kącik poezji... Usiąść wieczorem Słońce się skryło hen na zachodzie. Już pracowity skończył się dzień. Szybko na ziemi – także na wodzie – osiada szary, wieczorny cień. Miło, wygodnie usiąść wieczorem – tuż po kolacji – przed telewizorem. Chętnie popatrzeć, jak na ekranie mili panowie i miłe panie – do telewidzów się uśmiechają, różne banały opowiadają. Czasem usłyszysz piękne piosenki, dawnej muzyki radosne dźwięki. W dobrym nastroju chcesz długo trwać, wyłączasz ekran i idziesz spać. Kiedy z kimś dyskutujesz Bez przerwy nie gruchaj Ale przymknij swą buzię I innych posłuchaj. Nim się o łysych, chromych Wulgarnie wyrazisz, Rozejrzyj się, czy przy tym Kogo nie obrazisz. Marta Skipirzepa Feliksa Golba Warto Taki człowiek ma majątek prawdziwy – jaki jest BOGU MIŁY... 22 Drogi Twoje zacieramy zwykłym wyrachowaniem chcąc wyprzedzić luksusową wieczność drżąc jeszcze w ziemskich kokonach prochu Wiesław Janusz Mikulski z cyklu „Słoneczne drogi” warto myśli głębokiej i bystrej pomóc spracowaną dłonią przyśpieszyć bieg objętych wzrokiem horyzontów odetchnąć swobodnie przestrzenią nadbiegającą do rozkwitłej ręki uczynić krok jeden i drugi wyjść chętnie i śmiało naprzeciw wirującemu słońcu Stefan Żółtowski 1979 Nr 1 (25) 2005 Kultura Jesienno – letnie rozterki Wciąż czegoś szukamy i za czymś tęsknimy i chcemy, by dał nam to świat. Codzienne kłopoty odważnie mijamy niezmiennie, od wielu lat. Przed nami długa droga, jak noc nieprzespana i jak nadzieja na sen, i oczekiwanie na upragnione rano i na codzienny chleb. Przed nami długa droga i tak poplątana, że trudno znaleźć sens. A my wędrujemy – od samego rana aż po życia kres. A w życiu – jak w życiu. Aż trudno zrozumieć, tak szybko ucieka nam czas... I chwile szczęśliwe i smutne godziny są zawsze tuż obok nas. Przed nami długa droga ... Każdy dzień to historia mniej lub bardziej znana, czasem jak komedia, czasem – melodramat. A my pośród zdarzeń wszyscy tacy sami, chociaż los prowadzi różnymi drogami. Maria Kumaszka Przyszedł kres Gdy śmierć znienacka Przyszła po Ciebie, Ty już myślami Błądziłeś w niebie. Widziałeś białych Aniołów Chóry A Święty Piotr Spoglądał z góry. Różdżką rozdzielał Dobro od złego I Ciebie pytał Dokąd kolego? Najpierw do Czyśćca, Oczyść swą duszę, Potem to ja Cię Osądzić muszę. Twoje uczynki W ziemskim padole, Twoje za życia Dole niedole. A tam rodzina Po Tobie płacze, T tam się cieszysz Tam jest inaczej. Cicho, spokojnie, Tak bardzo błogo, Nic Cię nie boli Wszystko za Tobą. Przed Tobą życie Co Ci się nawet Nigdy nie śniło. Tak tu radośnie, Tak bardzo miło. To coś większego Nad ziemskie radości. Bóg Cię przywitał, Wszystkich ugości I dobrą duszę Przyjmie do siebie Bo dla każdego Ma miejsce w niebie. Marianna Syncerz Nr 1 (25) 2005 23 Rozrywka Szachy – królewska gra (cz. 14) Szachy w Anglii i Ameryce 24 W londyńskich klubach szachowych wybija się na czoło w połowie XIX wieku Howard Staunton (1810-1874). Właściwym jego celem życiowym były nie szachy, ale badanie życia i twórczości W. Szekspira. W szachy nauczył się grać dość późno, mając 20 lat. Dzięki gruntownym studiom teorii szachów szybko wkroczył na drogę mistrzowską. Dlatego też właśnie w zakresie teorii szachowej zawdzięcza się Stauntonowi najwięcej. M.in. zastosował i rozwinął ulubione dzisiaj przez szachistów otwarcie 1.c2-c4. Był wydawcą słynnego czasopisma szachowego „The Chess Players Chronicle”, gdzie znakomitym literackim stylem pisał m.in. o historii szachów. Staunton słynął nie tylko z dobrego smaku literackiego. Do dzisiejszych czasów przetrwała przez niego stworzona forma figur szachowych i obowiązuje ona na turniejach międzynarodowych. W 1851 r. odbył się w Londynie z inicjatywy Stauntona pierwszy wielki międzynarodowy turniej szachowy. W decydującym pojedynku Staunton uległ Adolfowi Anderssenowi, profesorowi matematyki z Wrocławia. Skarżył się potem, że do jego przegranej wydatnie „przyczynił” się długi czas do namysłu Anderssena. Zegarów szachowych wówczas jeszcze nie stosowano i partie trwały nieraz 16 godzin. Jest to czas, gdy romantyzm wkracza również w dziedzinę szachów. Cechuje go odwrót od rationalistycznego stylu gry Philidora. Problemy pozycyjne próbuje się rozwiązać poprzez liczne ofiary materialne. Obowiązywała przy tym niepisana zasada, że zaoferowany materiał należy przyjąć. Gra środkowa była wówczas nie zbadana, zasady gry obronnej prawie nie znane. Nic więc dziwnego, że wielu szachistów nęciła przygoda na szachownicy. Anderssen rozegrał w Londynie wiele partii poza oficjalnym turniejem. Jedna z nich, rozegrana przeciwko francuskiemu mistrzowi Kieseritzky przeszła Zadanie 14 Białe zaczynają i dają mata w trzecim posunięciu. Rozwiązanie zadania 13 Z Kwartalnika nr. 24: 1.Kb3! - jeśli Gxg5 to nastąpi mat poprzez 2.Sfd3. Białe mogą dać w pierwszym ruchu szacha „z przesłony” (figurą szachującą jest wtedy wieża): 1. ...Gd4+ to matuje wtedy inny skoczek 2. Sed3. Czarne mają wreszcie jeszcze inną możliwość: 2. ...Gxf2+ również z szachem od wieży, ale wówczas do matowania zabiera się wieża stojąca na uboczu 2.Sf3 mat. Mamy tu do czynienia z wariantami szachowania krzyżowego, gdzie na propozycję szacha z jednej strony szachuje strona przeciwna bez zbijania figury przeciwnika. do historii jako „nieśmiertelna”. Rozegrajmy ją na własnej szachownicy: 1.e4 e5 2.f4 exf4 3.Gc4 Hh4+ 4.Kf1 b5 5.Gxb5 Sf6 6.Sf3 Hh6 7.d3 Sh5 8.Sh4 Hg5 9.Sf5 c6 10.Wg1 cxb5 11.g4 Sf6 12.h4 Hg6 13.h5 Hg5 14.Hf3 Sg8 15.Gxf4 Hf6 16.Sc3 Gc5 17.Sd5 Hxb2 18.Gd6 Hxa1+ 19.Ke2 Gxg1 20.e5 Sa6 21.Sxg7 Kd8 22.Hf6+ Sxf6 23.Ge7 mat. Jeden goniec i dwa skoczki matują króla, podczas gdy wszystkie figury pokonanego przeciwnika znajdują się jeszcze na szachownicy! W historii mistrzowskich partii nie znajdziemy już partii podobnej, w której strona słabsza wywalczyła zwycięstwo wobec tak dużej przewagi przeciwnika. Nr 1 (25) 2005 Ryszard Dyga Frankfurt n/Menem Ekonomia Stawki podatku obowiązujące w 2005 r. w gminie Zawiercie 1. od gruntów: 0,60 zł od 1 m2 powierzchni związanych z prowadzeniem działalność gospodarczej 3,50 zł od 1 ha powierzchni pod jeziorami, zbiornikami wodnymi lub elektrowniami wodnymi 0,15 zł od 1 m2 powierzchni pozostałych 0,10 zł od powierzchni zajetych na drogi niepubliczne 2. od budynków: 0,50 zł od 1 m 2 powierzchni użytkowej budynków mieszkalnych 17,00 zł od 1m2 powierzchni użytkowej związanej z prowadzeniem działalości gospodarczej 8,30 zł od budynków zajętych na prowadzenie działalności w zakresie obrotu kwalifikowanym materiałem siewnym 3,60 zł od 1 m2 powierzchni użytkowej od budynków zajętych na prowadzenie działalności w zakresie udzielania świadczeń zdrowotnych 5,75 zł od 1 m2 garaży wolnostojących 2% od wartości budowli 3. od psów: 25 zł od każdego psa 25 Nr 1 (25) 2005 Bibliografia „KROMOŁÓW WCZORAJ I TERAZ” nr 21 – 24 / 2004 HISTORIA MIEJSCOWOŚCI Żychowski Mieczysław: cykl „Stare dzieje Zagłębia – „Zamonit” nowa nazwa starych rzeczy” (21), (22); „Mia steczko pograniczne” (23), „Król w Kromołowie” (24) BIOGRAFIE, WSPOMNIENIA Aksamitek Elżbieta: cykl „Zatrzymane w pamięci” – „Z Kromołowa na Polesie” (21); „Okupacja” (22) Dymek Magdalena: „Zatrzymane w pamięci” – „Wspo mnienia Basi” (24) Kozłowska Anna: „Wspomnienia rodzinne” (21) Skipirzepa Danuta – „Marian Jakubek” (21) Zygmański Teodor – „To przeżyłem” (24) KULTURA, NAUKA, OŚWIATA Burzyńska Pola: „Naznaczony darem talentu” (24) Dyga Ryszard: cykl „Szachy – królewska gra” – „Andre Philidor – impuls Francji” (21); „Początki teorii szachowej” (22), (23), (24) Glen Robert, ks.: cykl „Z życia parafii” – „Rozważania o duszy” (21); „Pierwsza komnata” (22); „Druga komnata” (23) Gocyła Marek: „Spotkanie z wiosną i historią” (23) Kukułka Justyna: „Dzień Europejski w szkole” (21) Kumaszka – Bąba Czesława: „Impresje wiosenne” (23); „Zaproszenie do Szczekocin” (24) Łapaj Renata: „Dzień Europejski w szkole” (21); „Dzień Hiszpański w Kromołowie” (23) Markowski Stefan: „Kromołowskie Centrum Kultury” (22) Marski Andrzej: „Szachy i turystyka to moje hobby” (21) Maziarz Nina: „Konkurs Wielkanocny” (23) Moryń Jolanta: „Szkolnictwo w Kromołowie” (21); „Okres międzywojenny” (22), (23) Muszalska Beata: „Walory zimowej herbatki” (21); „Ładne ziółka” (22); „Nadczynność tarczycy” (23), (24) Sowa Barbara: „Porządkowanie zabytków” (22) Szczygieł Bożena: „III Dzień Regionalny w szkole” (23) Walus Dorota: „Mikołaj lubiany przez wszystkich” (21) Wójcik Andrzej: „Historia w ziemi ukryta” (22); „Wroc lawianie u źródeł Warty” (23); „Skarby naszej ziemi” (24) 26 WIERSZE Golba Feliksa: „Taka prawda” (21); „Piękną melodię graj” (21); „Prawdziwa świnia” (23); „Wichry jesienne” (24) Kumaszka Maria: „Moje miejsce” (23); „Jesienno–letnie rozterki” (24) Marski Andrzej: „Bracia szachiści aż z Kromołowa” (23); „Samotność” (24) Mikulski Wiesław Janusz: „Czy pokochamy siebie” (21); „Dobrocią znaczymy drogi” (22), „Niejeden Starzec” (24) Skipirzepa Marta: „Inne czasy” (21) Syncerz Marianna: „Miłość to słowo...” (21); „Wiosna” (22) Żółtowski Stefan: „Wiosna”, „Pierwsza wiosenna burza” (22); „Lato” (23); „Jesień I”, „Jesień IV” (24) FRASZKI I AFORYZMY Czech Irena: „Życie rodzinne” (21); „Zwątpienie grze chem” (22); „Samokontrola” (22); „Piąty raz wianek” (23); „Ilustrowany” (24) SPORT Borowik Stanisław: „Piłka nożna w Kromołowie” (22) Borowik Stanisław, Iskierka Andrzej: „Sport w Kro mołowie” (21), „Runda wiosenna” (23), „Nowy skład na jesień” (24) INNE Burzyńska Pola: „Informacje” (21), (23), (24) Malczewska Zofia: „Towarzystwo Sympatyków Kro mołowa” (21), (22), (23), (24) Skipirzepa Danuta: „Obiad dla dziecka” (21) Sowa Barbara: „Kronika Towarzystwa Sympatyków Kromo łowa” (22), (23), (24) Rotarski Stefan: „Budżet miasta na 2004 r.” (22) RYSUNKI Ciszewska Marta: (21), (22), (23), (24) Czernek Jolanta: Okna malowane witrażowo (22), (23) Dzieci Kółka Plastycznego: (21) Skipirzepa Marta: (22), (23), (24) Stajno Piotr: (21) Żółtowski Marek: (23) FOTOGRAFIE Archiwum Barbary Dziurskiej: (21), (22) Bąba Aleksander: (22), (24) Bąba Konrad: (22), (24) Cholewka Zbigniew: (22) Drąg Elżbieta: (24) Myślińska Małgorzata: (21), (22) Piątkowski Marian: (24) Oprac. Pola Burzyńska Nr 1 (25) 2005 27 Nr 1 (25) 2005 28 Nr 1 (25) 2005
Podobne dokumenty
Nr 3 (35) 2007
polszczyzną, skąd idę i dokąd zmierzam. Odpowiedziałem, że byłem nająć ludzi do kopania
Bardziej szczegółowo