PRAWA DZIECKA.dokument

Prawa Dziecka
"Nie
ma dzieci – są ludzie […]."
Janusz Korczak
Czym są prawa dziecka?
Najważniejszym, naturalnym prawem człowieka jest prawo do życia. Z niego płynie
prawo do pełnego - na miarę człowieka - rozwoju.
Ale prawa natury należy dobrze rozpoznać i zabezpieczyć. Takim właśnie
zabezpieczeniem jest prawo stanowione, stworzone przez ludzi, ogłoszone
i zobowiązujące do jego przestrzegania. O dobrym prawie mówimy wówczas, gdy
dobrze służy człowiekowi, a więc dobrze służy jego aktualizacji.
Dzieci posiadają szczególne prawa. Aktualizacja ich człowieczeństwa przebiega
bowiem
w szczególny sposób. Dziecko nie potrafi samo zadbać o siebie, nie potrafi
samodzielnie aktualizować swojej natury. Potrzebuje do tego rodziców, opiekunów,
potrzebuje wielu innych ludzi. Dlatego naturalnymi "strażnikami" praw dziecka są
jego rodzice i opiekunowie. Ale dziecko potrzebuje też specjalnego zabezpieczenia
w prawie stanowionym. Dobre prawo stanowione może i powinno pomagać rodzicom
i opiekunom w rozwoju dziecka.
Najważniejsze w Polsce akty prawne dotyczące dzieci i ich praw to:
- Konstytucja RP,
- Konwencja o Prawach Dziecka z 1989 r.,
- Ustawa o Rzeczniku Praw Dziecka.
KONSTYTUCJA RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ
Słowo konstytucja pochodzi od łacińskiego constituo,-ere – urządzać, ustanawiać, regulować i oznacza
akt prawny, określany także jako ustawa zasadnicza, która zazwyczaj ma najwyższą moc prawną w
systemie źródeł prawa w państwie.
Konstytucja może określać między innymi podstawowe prawa, wolności i obowiązki obywatela danego
kraju oraz organizację, kompetencje i sposób powoływania najważniejszych organów państwowych.
Konstytucja RP została uchwalony 2 kwietnia 1997 roku przez Zgromadzenie Narodowe, zatwierdzony
w ogólnonarodowym referendum 25 maja 1997 roku.
KONWENCJA O PRAWACH DZIECKA
Konwencja o prawach dziecka (ang. Convention on the Rights of the Child) – międzynarodowa
konwencja przyjęta przez Zgromadzenie Ogólne ONZ20 listopada 1989r. Jest to dokument
obowiązujący w niemal wszystkich państwach świata (z wyjątkiem m.in.USA).
W konwencji o prawach dziecka zostały spisane wszystkie prawa dziecka.
Tworząc zapisy konwencji kierowano się następującymi zasadami:




dobra dziecka,
równości (wszystkie dzieci są równe wobec prawa bez względu na pochodzenie, płeć,
narodowość, itd.),
poszanowania praw i odpowiedzialności obojga rodziców (państwo respektuje autonomię
rodziny i ingeruje tylko w szczególnie uzasadnionych przypadkach według określonych
procedur),
pomocy państwa (państwo zobowiązane jest do podejmowania wszelkich działań
ustawodawczo-administracyjnych dla realizacji praw uznanych w konwencji).
Konwencja ustanawia status dziecka oparty na następujących założeniach:


dziecko jest samodzielnym podmiotem, ale ze względu na swoją niedojrzałość psychiczną
i fizyczną wymaga szczególnej opieki i ochrony prawnej,
dziecko jako istota ludzka wymaga poszanowania jego tożsamości, godności
i prywatności,
rodzina jest najlepszym środowiskiem wychowania dziecka,

państwo ma wspierać rodzinę, a nie wyręczać ją w jej funkcjach.
Prawa osobiste








prawo do życia i rozwoju,
prawo do tożsamości (nazwisko, imię, obywatelstwo, wiedza o własnym pochodzeniu),
prawo do wolności, godności, szacunku, nietykalności osobistej,
prawo do swobody myśli, sumienia i wyznania,
prawo do wyrażania własnych poglądów i występowania w sprawach dziecka dotyczących,
w postępowaniu administracyjnym i sądowym
prawo do wychowywania rodzinie i kontaktów z rodzicami w przypadku rozłączenia z nimi,
prawo do wolności od przemocy fizycznej i psychicznej,
prawo nie rekrutowania do wojska poniżej 15 roku życia.
Prawa socjalne




prawo
prawo
prawo
prawo
do
do
do
do
odpowiedniego standardu życia,
ochrony zdrowia,
zabezpieczenia socjalnego,
wypoczynku i czasu wolnego.
Prawa kulturalne




prawo
prawo
prawo
prawo
do
do
do
do
nauki (bezpłatnej i obowiązkowej w zakresie szkoły podstawowej),
korzystania z dóbr kultury,
informacji,
znajomości swoich praw.
Prawa polityczne

prawo stowarzyszania się i zgromadzeń w celach pokojowych.
Prawa dziecka są przedmiotem traktatów międzynarodowych, w szczególności Konwencji
o prawach dziecka z 1989 roku. Dziecko ma prawo do:










wychowywania się w rodzinie,
adopcji,
oświaty i nauki,
kultury, wypoczynku i rozrywki,
ochrony zdrowia i opieki medycznej,
wszechstronnego rozwoju osobowości, swobody wyznania, światopoglądu,
dostępu do informacji,
ochrony przed wyzyskiem i poniżającym traktowaniem,
prywatności,
równości.
W Polsce najważniejszymi aktami prawnymi, gwarantującymi prawa dziecka, są:



Konstytucja RP;
Konwencja o Prawach Dziecka;
Ustawa o Rzeczniku Praw Dziecka.
Od 20 listopada 2008 r. każde dziecko potrzebujące pomocy może zadzwonić do
Dziecięcego Telefonu Zaufania Rzecznika Praw Dziecka.
Z numerem 0 800 12 12 12 będzie można się połączyć bezpłatnie z każdego
stacjonarnego numeru oraz telefonów komórkowych Orange.