1) Zajęcia wstępne 2) Monarchia mieszana 3) Kultura dyskursu

Temat: Sarmacka kultura polityczna
Student ma prawo do 2 nieobecności w semestrze. Wszystkie nieobecności ponad ten
limit wymagają zaliczenia przed terminem wystawiania ocen. Niezaliczone zajęcia
skutkują niezaliczeniem przedmiotu.
W trakcie semestru odbędą się dwa krótkie kolokwia sprawdzające ogólną wiedzę z
materiału przerobionego na zajęciach. Niezaliczone kolokwia student ma obowiązek
zaliczyć w terminie późniejszym.
Ocena końcowa wystawiana jest na podstawie ocen z kolokwiów, zaliczenia testu
faktograficznego (warunek uzyskania oceny pozytywnej), aktywności i napisanej przez
studenta pracy semestralnej.
Pracę semestralną student ma obowiązek dostarczyć do 8 stycznia 2014 r. Dopuszczalne
jest opóźnienie o jeden tydzień po wcześniejszym poinformowaniu prowadzącego.
1) Zajęcia wstępne
2) Monarchia mieszana
Źródło : W. Goślicki, O senatorze doskonałym księgi dwie, oprac. M. Korolko, Kraków 2000
Literatura :
E. Bautro, Idea mieszanej formy państw w staropolskiej literaturze, Sprawozdania
Towarzystwa Naukowego w Toruniu 12 (1958), z. 1.
O senatorze doskonałym studia, red. A. Stępkowski, Warszawa 2009.
S. Ochmann, Rzeczpospolita jako "monarchia mixta" - dylematy władzy i wolności, [w:]
Kultura-polityka-dyplomacja. studia ofiarowane profesorowi Jaremie Maciszewskiemu w
sześćdziesiątą rocznicę Jego urodzin, Warszawa 1990.
3) Kultura dyskursu publicznego w XVI w.
Źródło : Dwa listy łacińskie Aloizego Lipomana i Mikołaja Radziwiłła, red. I. Chrzanowski,
Warszawa 1905 (http://kpbc.umk.pl/dlibra/doccontent?id=70204&from=FBC).
Literatura : H. Lulewicz, Radziwiłł Mikołaj zw. Rudym (1512-1584), PSB XXX (1987), s.
321-335.
J. N. D. Kelly, Encyklopedia papieży. Warszawa 1997, s. 368 (informacje o Lippomanim).
Z. Cynarski, Zygmunt August , Wrocław – Warszawa – Kraków 1988, s. 39 – 60.
4) Czy już kasta? – zamykanie się stanu szlacheckiego
Źródło: W. Nekanda Trepka, Liber generationis plebeanorum (Liber Chamorum ), T. 1 – 2,
Wrocław – Warszawa 1963: ze wstępu s. 20 – 46 oraz ok. 20 dowolnie wybranych z tekstu
haseł osobowych
5) Demokracja bezpośrednia – sejmik szlachecki
Źródło : Diariusz sejmiku krakowskiego przedsejmowego z 1584 i zapis głosowania w
Proszowicach, Akta sejmikowe województwa krakowskiego, t. 1 1572-1620, wyd. T. Kutrzeba,
Kraków 1932.
Literatura : J. Choińska – Mika, Między społeczeństwem szlacheckim a władzą , Warszawa
2002 (rozdział II, s. 85 – 204).
A. Lityński, Szlachecka doktryna na sejmikach, czyli między mitem a utopią, zagadnienia
wybrane [w:] Parlament, prawo, ludzie , Warszawa 1996, s. 134 – 141.
W. Kriegseisen, Sejmiki Rzeczypospolitej szlacheckiej w XVII i XVIII wieku , Warszawa 1991
(rozdz. Obraz idealny i praktyka sejmikowania).
6) Liberum veto w teorii (Fredro)
Źródła: A. M. Fredro: W obronie liberum veto [w:] Filozofia i myśl społeczna XVII wieku ,
opr. Z. Ogonowski, Warszawa 1979
Literatura : W. Kriegseisen, Sejm Rzeczypospolitej szlacheckiej do 1763 roku, Warszawa
1995, s. 31- 66.
Nowe badania nad dziejami sejmu polskiego i geneza liberum veto, Czasopismo Prawno –
Historyczne 13 (1961), z. 1.
C. Backvis, Wymóg jednomyślności a wola ogółu , Czasopismo Prawno – Historyczne 27
(1975), z. 2, s. 170 – 173
Z. Ogonowski, Nad pismami A. M. Fredry w obronie liberum veto, [w:] tegoż, Filozofia
polityczna w Polsce XVII wieku i tradycje demokracji europejskiej, Warszawa 1992, s. 9-57.
7) Liberum veto w praktyce (różne sejmy czasów saskich)
Źródło: Diariusze sejmowe XVIII w., wyd. W. Konopczyński: 5 ostatnich sesji wybranego
sejmu
Literatura : W. Konopczyński, Liberum veto , Kraków 2002, Cz. II Rozkwit, Roz. II Czy
liberum veto miało podstawę w prawie pisanym?
H. Olszewski, Sejm Rzeczypospolitej epoki oligarchii 1652 - 1763, Poznań 1966.
8) Sarmacka dyplomacja
Źródło: Akta poselstw do Szwecji, oprac. Z. Wójcik, Teki Archiwalne 5 (1957)
Literatura: Wstęp do powyższych
Historia dyplomacji polskiej, Warszawa 1982, t. 2, s. 218 – 232 i 294 – 298.
9) Zależności – Klientela w Rzeczypospolitej Obojga Narodów
Źródło:
M. Matuszewicz , Pamiętniki Marcina Matuszewicza kasztelana brzeskiego-litewskiego :
1714-1765, t. 1-4, red. A. Pawiński, Warszawa 1876.
Literatura :
Antoni Mączak, Klientela. Nieformalne systemy władzy w Polsce i Europie XVI-XVIII wieku,
Warszawa 1994, rozdział: Klientela jako styl życia .
W. Tygielski, Klientela: więzi społeczne – grupy nacisku [w:] Władza i społeczeństwo w XVI i
XVII wieku , Warszawa 1989, s. 261 – 282.
U. Augustyniak, W służbie hetmana i Rzeczypospolitej. Klientela wojskowa Krzysztofa
Radziwiłła (1585-1640), Warszawa 2004.
10) Zdrada, zrozumienie terminu
Tylko literatura :
A. Kersten, Hieronim Radziejowski: studium władzy i opozycji, Warszawa 1988.
H. Wisner, Dysydenci litewscy wobec wybuchu wojny polsko-szwedzkiej (1655-1660),
Odrodzenie i Reformacja w Polsce 15 (1970), s. 130-144.
T. Wasilewski, Zdrada Janusza Radziwiłła w 1655 r. i jej wyznaniowe motywy, Odrodzenie i
Reformacja w Polsce 18 (1973).
11) Test Faktograficzny
12) Stanisław Konarski, W pętach niemożności
Źródło: St. Konarski, Rozmowa ziemianina ze swoim sąsiadem [w:] tenże, Wybór pism , opr.
J. Nowak – Dłużewski
Literatura : W. Konopczyński: S. Konarski, Warszawa (Kraków) 1926.
K. Kantecki, Stanisław Poniatowski, t. I - II, Poznań. 1880.
E. Rostworowski, O polską koronę. Polityka Francji w Latach 1725 – 1733 , Wrocław 1958.
13) Przeciw staremu porządkowi
Źródła: St. Leszczyński, Głos wolny wolność ubezpieczający, wyd. S. Jedynak, Lublin 1987.
Literatura : W. Konopczyński, Polscy pisarze polityczni XVIII w., Warszawa 1966.
Lechicka, Rola dziejowa Stanisława Leszczyńskiego, oraz wybór z jego pism, Toruń
1951 (wstęp).
E. Rostworowski: Czy Stanisław Leszczyński był autorem Głosu wolnego ? [w:]
tegoż, Legendy i fakty XVIII w., Warszawa 1963.
14) Ku uzdrowieniu ogólnemu
Źródła: Konstytucja 3 Maja: http://www.polona.pl/item/6733574/3/
Literatura : E. Rostworowski, Ostatni król Rzeczypospolitej Geneza i upadek Konstytucji 3
Maja, Warszawa, 1966.
15) Zaliczenie