docOznaczenia geograficzne Wspólna organizacja rynków rolnych
download 
Reklamacja Transkrypt
Oznaczenia geograficzne Wspólna organizacja rynków rolnych
Nr 1−3/2004 (84) Biuletyn informacyjny wydawany przez Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi oraz Agencję Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa Redagowany pod kierunkiem Małgorzaty Książyk przy współpracy z kolegium redakcyjnym w składzie: Przewodnicząca Maria Zwolińska Radca Generalny Członkowie Jan Bielański, Dariusz Goszczyński, Waldemar Guba, Radosław Iwański, Bogumiła Kasperowicz, Lech Kempczyński, Iwona Musiał, Dariusz Nieć, Sławomir Nosowicz, Bożena Nowicka, Antoni Radzewicz, Leszek Ratajczak, Bożena Rynkowska, Aleksandra Szelągowska, Tadeusz Szkamruk, Wojciech Wojtyra, Wiesław Zapędowski Opracowywany przez zespół w składzie: Ewa Woicka−Bekas, Ewa Jaroszewicz, Mariola Marczak ul. Wspólna 30, 00−930 Warszawa, tel. 623−20−68, 623−11−75, 860−28−41 fax 623−15−00 Podpisano do druku: 02.04.2004 r. Łączność z czytelnikami: Biuro Prasowe MRiRW ul. Wspólna 30 00−930 Warszawa, Zespół prasowy ARiMR Al. Jana Pawła II nr 70 00−175 Warszawa Wersja internetowa (http://www.minrol.gov.pl) ISSN 1233−9784 Spis treści: Prosto z gabinetu Oznaczenia geograficzne 6 6 Targi FOOD & DRINKS Izba Produktu Regionalnego Finanse 8 Finansowanie rolnictwa po akcesji Rybołówstwo 10 Sektorowy Program Operacyjny Rybołówstwo i Przetwórstwo Ryb 2004−2006 Wspólna organizacja rynków rolnych 14 Agencja Rynku Rolnego po akcesji z UE Agencja Rynku Rolnego 15 Interwencja na rynkach rolno−żywnościowych w I połowie marca 2004r. Agencja Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa 19 22 24 28 30 31 32 34 36 37 Wspomaganie sektora rolniczego ze środków krajowych Dopłaty do mleka ekstra Program SAPARD − dobrze wydatkowane pieniądze Realizacja wypłat z Programu SAPARD Płatności bezpośrednie do gruntów rolnych System kontroli płatności obszarowych Pytania o płatności IRZ szuka sojuszników Liczby i fakty Oprocentowanie kredytów inwestycyjnych i klęskowych udzielonych do końca 2002 r. 38 Oprocentowanie kredytów inwestycyjnych i klęskowych udzielanych przez Banki od 1.01.2003 r. Biuletyn Informacyjny otrzymują: Kancelaria Prezesa Rady Ministrów, posłowie i senatorowie, Kancelaria Prezydenta, wojewodowie, marszałkowie, starostwa, urzędy gmin, Ośrodki Doradztwa Rolniczego, Izby Rolnicze, banki współpracujące z ARiMR, Duszpasterstwo Rolników, szkoły i uczelnie rolnicze, instytuty i biblioteki rolnicze, Rada Gospodarki Żywnościowej. 1 Z a kilka dni nasz kraj stanie się formalnie członkiem Unii Europejskiej. Polscy rolnicy zostaną objęci mechanizmami Wspólnej Polityki Rolnej. Czeka nas wiele zmian. Dotychczasowy system interwencji na rynkach rolnych zostanie zastąpiony rozwiązaniami stosowanymi w Unii. Będzie wprowadzony, obejmujący wszystkich rolników, system dopłat obszarowych. WOJCIECH OLEJNICZAK W latach 2004−2006 realizowane będą dwa duże Minister Rolnictwa i Rozwoju Wsi programy: Plan Rozwoju Obszarów Wiejskich oraz Sektorowy Program Operacyjny. Zostały już przygotowane niezbędne akty prawne. Ostatnie dwie ustawy znajdują się w końcowej fazie prac legislacyjnych. Sukcesywnie wydawane są konieczne rozporządzenia. Również agencje, które już niedługo mają się stać agencjami płatniczymi, a więc Agencja Rynku Rolnego oraz Agencja Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa, kończą swoje przygotowania do nowych zadań. Od połowy lutego br. trwa przyjmowanie wniosków o nadanie numeru identyfikacyjnego gospodarstwa. Jest to swoistego rodzaju deklaracja rolnika, że będzie ubiegał się o przyznanie płatności bezpośrednich. Wnioski o te dopłaty należy składać w terminie od 15 kwietnia do 15 czerwca 2004 roku. W tym miejscu namawiam gorąco i apeluję do rolników, aby składali te wnioski. Skończył się już czas, kiedy na wsi dzieliliśmy się na tych, którzy chcą naszego wejścia do Unii Europejskiej i na tych, którzy byli temu przeciwni. Teraz najważniejszym zadaniem jest to, aby wszyscy rolnicy wystąpili o dopłaty bezpośrednie. Przypomnę, że w dwóch pierwszych latach naszego członkostwa Polska może otrzymać mld euro na rozwój terenów wiejskich. Od tego jak wykorzystamy te środki zależeć będzie w dużym stopniu standard życia na wsi. Spotykając się z rolnikami w różnych regionach kraju apeluję za każdym razem, aby maksymalnie wykorzystywać wszystkie możliwości, jakie się przed nami otwierają. Rozumiem wiele obaw mieszkańców wsi, ale chcę przypomnieć, że po raz pierwszy w historii tak duże środki finansowe trafią na polską wieś. Jestem przekonany, że polscy rolnicy będą potrafili je wykorzystać. Wystarczy przypomnieć program SAPARD. Na tym programie nauczyliśmy się nowych sposobów działania. Po niezbędnych korektach i uproszczeniu procedur okazało się, że środki z niego pochodzące zostały wykorzystane w 100 %, a nawet ich zabrakło. Podjęliśmy odpowiednie działania, aby je uzupełnić. Jak już wspomniałem wejdą dwa nowe programy, które dysponują znacznie większymi funduszami. Rozmawiając z rolnikami wiem, że ogromnym zainteresowaniem cieszą się rozwiązania dotyczące rent strukturalnych oraz zalesiania. Apeluję także do młodych rolników, aby przejmowali gospodarstwa. Zachętą powinny być wspomniane renty strukturalne dla przekazujących gospodarstwo oraz bezzwrotna pomoc dla młodych rolników w wysokości 50 tysięcy złotych. Zbliżają się Święta Wielkanocne. Z tej okazji pragnę Wszystkim czytelnikom Biuletynu złożyć najserdeczniejsze życzenia zdrowych i spokojnych Świąt, spełnienia oczekiwań i pragnień. 2 Prosto z gabinetu Rozmowy polsko−norweskie nia 8 marca br. odbyły się w mini− D sterstwie rozmowy kierownictwa resortu z delegacją ministerstwa rybo− łówstwa Norwegii. Przed południem mi− nistra Sveina Ludwigena przyjął mini− ster Wojciech Olejniczak. Następnie pro− wadzone były rozmowy członków delegacji norweskiej i strony polskiej, którym przewodniczyli minister Svein Ludvigsen i Jerzy J. Pilarczyk − sekretarz stanu w MRiRW. Podstawowym zagadnieniem, omawia− nym w trakcie rozmów była kwestia współ− pracy dwustronnej, gdyż po wstąpieniu Polski do Unii Euro− pejskiej przestaną obowiązywać do− preferencji, w myśl której obowiązywał bezcłowy import ryb z Norwegii do Pol− ski. Po dniu akcesji obowiązywać natomiast będzie kontyngent unijny. Omawiano także zagadnienia dotyczą− ce dalszej współpracy naukowej, handlo− wej i służb weterynaryjnych. Poruszano również kwestie dotyczące bezpieczeństwa żywności. tychczasowe ure− gulowania wza− jemnej wymiany handlowej. Nie będzie bowiem Konferencja prasowa ministra Wojciecha Olejniczaka odczas konferencji prasowej w dniu 18 marca br. minister Wojciech Olej− P niczak poinformował, że Agencja Rynku iż nie ma zagrożenia, aby agencja nie uzy− rynku krajowym do końca okresu przydat− skała akredytacji. ności do spożycia danego produktu. Minister Wojciech Olejniczak powie− Drugim istotnym rozporządzeniem, Rolnego wykonała już wszelkie zalecenia, dział, że zmiana rozporządzenia w sprawie które zostało podpisane przez ministra Wojciecha Olejniczaka jest rozporządze− nie dotyczące szczegółowych warunków weterynaryjnych w sprzedaży bezpośre− dniej. Rozporządzenie to dotyczyć będzie wyłącznie małych zakładów. Szef resortu rolnictwa podkreślił, że przepisy wynika− jące z tego aktu prawnego nie obejmują super i hiper marketów. Odnosi się ono do tych zakładów, których łączna sprze− daż i produkcja nie przekracza wielkości 4,5 tony tygodniowo. Podsumowując nawoływania do prote− stów, minister Wojciech Olejniczak zaa− pelował, aby ci co do tego nawołują za− interesowali się lepiej pomocą rolnikom tak, aby te środki, które mogą w najbliż− szym czasie trafić na polską wieś zostały aby mogła w przyszłości pełnić rolę agen− znakowania środków spożywczych wy− wykorzystane w maksymalnym stopniu. cji płatniczej. chodzi naprzeciw producentom. Rozporzą− Szef resortu rolnictwa podkreślił, że to za− W odniesieniu do Agencji Restruktury− dzenie to pozwala na stosowanie dotych− danie jest najważniejsze dla resortu i po− zacji i Modernizacji Rolnictwa szef resor− czasowych opakowań do końca tego ro− winno być także najważniejsze dla wszy− tu rolnictwa potwierdził, że raport przygo− ku, czyli towary posiadające te opakowania stkich, którym zależy na rozwoju polskiej towany przez firmę audytorską stwierdza, będą mogły być sprzedawane w nich na wsi i obszarów wiejskich. 3 Prosto z gabinetu Polskie rolnictwo miesiąc przed wstąpieniem do Unii Europejskiej inisterstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi oraz Fundacja na Rzecz Rynków M Rolnych zorganizowały w dniu 28 mar− 4 dni przed przystąpieniem do Unii Euro− pejskiej i minął już czas, kiedy dzieliliśmy się na wsi na tych, którzy chcą do UE ca br. w Łowiczu konferencję, w której i tych, którzy byli temu przeciwni. Teraz udział wzięli przedstawiciele Kierownic− najważniejszym zadaniem jest to, aby twa resortu oraz szefowie podległych każdy rolnik występował o dopłaty bez− Agencji i Inspekcji. pośrednie. Minister Olejniczak przypo− mowali gospodarstwa i rozwijali w nich pro− dukcję, aby produkowali żywność na pol− ski rynek. W toku dyskusji szef resortu rolnictwa Wojciech Olejniczak odpowiadał też na liczne pytania rolników. Sala gimnastycz− na, w której odbywała się dyskusja z tru− Gościem specjalnym był przewodniczą− cy SLD Krzysztof Janik. Uroczystego otwarcia konferencji do− konał Mariusz Kret − dyrektor szkoły, w której odbywało się spotkanie. Następ− nie głos zabrał minister rolnictwa i rozwo− ju wsi Wojciech Olejniczak. W swoim wystąpieniu szef resortu rol− nictwa podkreślił, że jesteśmy trzydzieści dem mogła pomieścić wszystkich chęt− nych, bowiem na spotkanie przyjechało około 800 gospodarzy z terenu wojewódz− twa łódzkiego. W salach lekcyjnych zorganizowane by− ły natomiast stoliki tematyczne, przy których wyjaśnień udzielali eksperci z mi− nisterstwa oraz agencji i inspekcji. Takich zespołów eksperckich było kilkanaście. mniał, że w pierwszych dwóch latach na− szego członkostwa Polska może otrzy− mać mld euro na rozwój terenów wiejskich. “Od tego, jak wykorzystamy te środki zależeć będzie w dużym stopniu standard życia na wsi” − podkreślił Woj− ciech Olejniczak. Przemawiając do rolników minister ape− lował również do młodych ludzi, aby przej− Prosto z gabinetu AGRO−PROGRAM rajowe Centrum Doradztwa Rozwo− K ju Rolnictwa i Obszarów Wiejskich w Brwinowie, realizując zadania doty− czące współpracy ze szkołami i placów− kami oświatowymi kształcącymi dla wsi i rolnictwa (centra kształcenia ustawicz− nego, centra kształcenia praktycznego), z pozostałymi placówkami doradztwa rolniczego, jednostkami samorządu tery− torialnego i zawodowego oraz organiza− cjami pozarządowymi, podejmuje różne działania w zakresie edukacji ustawicznej ludności rolniczej i wiejskiej. Jedno z nich stanowi “Ogólnopolski Konkurs Pro− gramów Kształcenia dla Wsi i Rol− nictwa AGRO−PROGRAM”. Celem konkursu jest: Przyczynienie się do podniesienia po− ziomu kwalifikacji zawodowych mieszkań− ców wsi. Dokonanie przeglądu dorobku różnych instytucji oświatowych i doradczych w za− kresie programów kursowego kształcenia rolników i innych mieszkańców wsi. Inspirowanie instytucji oświatowych i doradczych do podejmowania aktyw− nych działań w tym zakresie. Popularyzacja szczególnie wartościowych, zasługujących na wyróżnienie programów w formie publikacji elektronicznej (e−bank). Patronat honorowy nad Konkursem przy− jęli Pan Wojciech Olejniczak − Minister Rol− nictwa i Rozwoju Wsi oraz Pani Krystyna Łybacka − Minister Edukacji Narodowej i Sportu. Pierwsza edycja konkursu w roku 2004 ma na celu przegląd programów kształ− cenia kursowego dla wsi i rolnictwa. Do konkursu mogą być zgłaszane progra− my stanowiące podstawę kształcenia, do− kształcania i doskonalenia rolników i innych mieszkańców wsi w formie szkolenia kur− sowego. Mogą to być także programy kształcenia, których realizacja jest możli− wa zarówno w formach pozaszkolnych (kurs), jak i szkolnych (program kształce− nia specjalizacyjnego). Tematyka progra− mów powinna dotyczyć zagadnień zwią− zanych z rolnictwem, przetwórstwem spo− żywczym i rozwojem wsi. Programy mo− gą zgłaszać autorzy programów, szkoły, pla− cówki oświatowe i doradcze oraz instytu− cje, organizacje i stowarzyszenia działające na rzecz rolnictwa i obszarów wiejskich. Konkurs przebiega w dwóch etapach. Pierwszy etap odbywa się na szczeblu re− gionalnym. Programy kształcenia wraz z kartą zgłoszenia należy składać do 30 czerwca 2004 r. do odpowiedniego te− rytorialnie Oddziału KCD lub Regionalne− go Centrum Doradztwa. Drugi etap odby− wa się na szczeblu centralnym. Centralna Komisja Konkursowa dokona oceny pro− gramów oraz przyzna nagrody i wyróżnie− nia do dnia 15 października 2004 r. Główne założenia konkursu, kartę zgło− szenia oraz zasięg terytorialny regional− nych komisji konkursowych można znaleźć na stronie internetowej www.cdr.gov.pl DZIAŁ OŚWIATY I WSPÓŁPRACY NAUKOWEJ KCDRRiOW W BRWINOWIE TEL.: (0 22) 729−59−37 Notatki: 5 Oznaczenia geograficzne Targi FOOD & DRINKS dniach 12−16 lutego br. odbyły się w Atenach 17 Międzynaro− dowe Targi FOOD&DRINKS. Targi FOOD&DRINKS to profesjonal− na, dobrze przygotowana impreza promo− cyjno−handlowa, na której znalazły się W waniem zwiedzających, jak również han− dlowców. Polska ekspozycja produktów rolno− spożywczych, została przygotowana przez Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi, Wydział Promocji oraz Wydział Ekono− miczno−Handlowy Ambasady Rzecz− pospolitej Polskiej w Atenach. Ofer− tę swoją na pol− skim stoisku pre− zentowało 15 firm, których pro− dukty posiadają znak “Polska Do− bra Żywność” m.in. z branży mięsnej − 3 firmy, firmy polskie z branży spożywczej zain− teresowane wejściem na rynek grecki. Tegoroczna edycja zlokalizowana była w nowym centrum wystawienniczym w Atenach. Na powierzchni 40 tys.m2 swoją ofertę prezentowało blisko 800 (ŁMEAT−Łuków S.A., SOKOŁÓW S.A., MORLINY S.A.), drobiarskiej − firma CEDROB S.A., owocowo− firm z całego świata. Pomimo najwięk− szych w Grecji od 25 lat opadów śniegu, impreza ta cieszyła się dużym zaintereso− warzywnej − 3 fir− my (SMAK, GO− MAR, ABW), mle− czarskiej − 2 firmy (OSM “Krasny− staw”, LAZUR), koncentratów spożywczych − fir− ma MOKATE S.A., mrożonek − 3 firmy (JAWO, IGLO− OPOL, FRITAR), piekarsko−ciastkarskiej − firma MAMUT. Prezentowane były tak− że wyroby Kompanii Spirytusowej WRA− TISLAVIA Wrocław. Swój debiut na tar− gach miała nowa wódka o nazwie “Faust” i spotkała się z ogromnym zainteresowa− niem. Oferta jaką na tegorocznych targach zaprezentowały polskie firmy spotkała się z dużym uznaniem handlowców odwie− dzających polskie stoisko. Podkreślano wysoką jakość prezentowanych produktów, a także ich znakomite walory smakowe. Na stoisku polskim można było nie tylko obejrzeć i degustować prezento− wane produkty, ale także przeprowadzić rozmowy handlowe. Z informacji, jakie przekazali nam przedstawiciele polskich firm, w trakcie tegorocznych wakacji bę− dziemy mogli kupić w greckich sklepach polskie produkty. Stoisko polskie było licz− nie odwiedzane przez handlowców, bi− znesmenów zainteresowanych zakupem polskich towarów. Oficjalną wizytę na sto− isku polskim złożyli przedstawiciele Izby Agentów Mięsnych Grecji, zaintereso− wani zakupem polskiego mięsa. Honorowym gościem, który odwiedził stoisko polskie na targach był Pan Grze− gorz Dziemidowicz Ambasador RP w Ate− nach. BIURO OZNACZEŃ GEOGRAFICZNYCH TEL.: 623−20−69 Izba Produktu Regionalnego W dniu 18 lutego br., w Minister− stwie Rolnictwa i Rozwoju Wsi, odbyło się spotkanie założyciel− skie Izby Produktu Regionalnego i Lokal− 6 nego. Jej powstaniu patronował Prezy− "Musi powstać izba, abyśmy mogli dent RP Aleksander Kwaśniewski oraz Mi− sprawnie działać na wspólnotowym ryn− nister Rolnictwa i Rozwoju Wsi Wojciech ku i chronić nasze produkty odpowiedni− Olejniczak. mi przepisami i znakami" − powiedział mi− Oznaczenia geograficzne nister Wojciech Olejniczak otwierając spo− tkanie. Stwierdził także, że prawo doty− czące produkcji żywności musi być prze− strzegane, ale powinno ono sprzyjać pro− ducentom. "Potrzebne jest lepsze prawo. Prace w ministerstwie zostały już rozpoczęte, ale oczekuję od Izby nowych inicjatyw. Chcę, aby Izba była naszym poważnym partne− rem, a ja będę wspierał wszystkie podej− mowane przez nią działania, które będą ko− rzystne dla polskiego rolnictwa" − podkre− ślił minister. Inicjatywę powołania Izby podjęły nastę− pujące instytucje: Fundacja “Fundusz Współpracy”, Modna Gospodyni, Redak− cja Rolna PR1, Projekt "Agro−Smak"; Sto− warzyszenie Agro Biznes Klub, Krajowe Centrum Doradztwa Rozwoju Rolnictwa i Obszarów Wiejskich, Fundacja dla Pol− ski, TISE S.A. i "Gazeta Wyborcza". Izba powstała w celu organizowania i wspierania działań na rzecz rozwoju, pro− mocji i ochrony produktów regionalnych i lokalnych, wzmocnienia konkurencyjno− ści tych produktów na rynku europejskim i światowym. Izba będzie inicjować, a na− stępnie opiniować projekty aktów pra− wnych dotyczących rozwoju i ochrony pro− duktów regionalnych i lokalnych. Będzie również wspierać producentów poprzez in− formowanie, szkolenie, promowanie i po− moc w znalezieniu źródeł finansowania. Pierwszym prezesem zarządu został dr Grzegorz Russak. Została także wybrana 17−osobowa Rada Programowa, której przewodniczącym został Henryk Wujec. Promocja i ochrona prawna produktów regionalnych i lokalnych poprzez stosowa− nie specjalnych znaków jakościowych gwa− rantujących walory smakowe i tradycyjny charakter danych produktów jest w Unii Eu− ropejskiej jednym ze znaczących sposo− bów zwiększania dochodów rolniczych oraz rozwoju obszarów wiejskich. Wylansowa− nie w danym regionie produktów regional− nych, lub lokalnych, oprócz zwiększenia do− chodów, podwyższa tak− że atrakcyjność turystycz− ną terenów, z których te produkty pochodzą. I wreszcie fakt przyzna− nia świadectwa specy− ficznego charakteru jest dla niektórych produk− tów warunkiem koniecz− nym i stwarza jedyną możliwość dopuszcze− nia na rynek unijny, z powodu obowiązu− jących w Unii procedur kontroli żywności. W krajach UE, szczególnie we Francji i we Włoszech, produkty regionalne mają już znaczący (około 10%) i stale rosnący udział w produkcji rolniczej. Około 600 produktów uzyskało europejskie zna− ki oznaczenia geograficz− nego. Polska także mo− że wykorzystać bogate i różnorodne tradycje wy− twarzania produktów re− gionalnych i lokalnych. Dotychczas zostało u nas zarejestrowanych tylko pięć produktów, które uzyskały prawo korzysta− nia z oznaczenia geogra− ficznego. Są to: redykołka, bryndza, oscy− pek, bundz oraz żentyca. Na produkcję i promocję produktów re− gionalnych i lokalnych przewidziane są środ− ki w Planie Rozwoju Obszarów Wiejskich, należącym do unijnego Programu Wspól− nej Polityki Rolnej, w Sektorowym Progra− mie Operacyjnym i innych, które będą do− stępne po 01.04.2004 r., pod warunkiem podpisania przez Polskę i UE stosownych umów finansowych i doprecyzowania ak− tów prawnych określających zasady przy− znawania produktom odpowiednich ozna− czeń i procesu kontroli utrzymywania jako− ści. Fakt przyjęcia patronatu przez Prezydenta RP i Ministra Rolnictwa i Roz− woju Wsi nad powstaniem Izby oznacza, że jest wola najwyższych władz naszego Pań− stwa do wsparcia programu rozwoju pro− duktów lokalnych i regionalnych. Do Izby przystąpili: producenci produk− tów rolno−spożywczych, wyróżniających się cechami regionalnymi, lokalnymi lub specyficzną jakością; producenci lokal− nych i regionalnych wyrobów rzemieślni− czych i artystycznych; podmioty gospodar− cze zajmujące się agro−turystyką, turysty− ką wiejską lub kulturalną, lub takie, które wspierają taką działalność. Do popularyzacji idei organizacji ruchu produktów lokalnych i regionalnych, a w następstwie do powstania Izby znacz− nie przyczynił się konkurs "Nasze Kulinar− ne Dziedzictwo" na najlepszy regionalny produkt żywnościowy. Jego pomysłodaw− cą jest redakcja pisma "Modna Gospody− ni", a współorganizatorami Fundacja “Fun− duszu Współpracy”, Projekt “Agro Smak” oraz Redakcja Rolna Programu I Polskie− go Radia. Konkurs miał już trzy edycje, a ostatniemu finałowi 2003 r. na Polagrze w Poznaniu towarzyszył pierwszy ogólno− polski jarmark produktów regionalnych. BIURO OZNACZEŃ GEOGRAFICZNYCH TEL: 623−20−69 Notatki: 7 Finanse Finansowanie rolnictwa po akcesji C złonkostwo w Unii Europejskiej i związane z tym przejście na zasa− dy Wspólnej Polityki Rolnej ozna− cza całkowitą zmianę skali i systemu finan− sowania rolnictwa. Dotychczas finanso− wane z budżetu krajowego programy i tytuły dotacyjne przejdą na drugi plan al− bo ulegną likwidacji. Producenci rolni po akcesji będą mogli ubiegać się o dotacje z tytułu: dopłat bezpośrednich do gruntów rol− nych oraz płatności do produkcji surowca tytoniowego i ziemniaków z przeznacze− niem na skrobię, udziału w realizacji różnych programów rozwoju wsi (Plan Rozwoju Obszarów Wiej− skich), realizacji inwestycji w gospodarstwach i przedsiębiorstwach rolnych i otoczeniu rol− nictwa (SPO “Restrukturyzacja i modernizacja sektora żywno− ściowego oraz rozwój obszarów wiejskich”), utrzymania form krajowej po− mocy państwa. Pośrednio producenci rolni będą również beneficjentami działań interwencyjnych podej− mowanych na wspólnym rynku rolnym na koszt budżetu UE oraz w programach rozwoju regio− nalnego. Dopłaty bezpośrednie do grun− tów rolnych obejmują: jednolitą płatność obszarową − w cało− ści finansowaną z budżetu UE, płatności uzupełniające − finansowane z budżetu krajowego i częściowo z prze− sunięcia z wydatków UE przewidzianych dla naszego kraju na realizację PROW. System jednolitej płatności obszarowej jest rozwiązaniem nowym, dotychczas nie stosowanym w państwach członkowskich Unii Europejskiej. System ten będzie funk− cjonował w Polsce przez trzy pierwsze lata członkostwa, z prawdopodobieństwem przedłużenia o kolejne dwa lata (do 2008 r. włącznie). System jednolitej płatności ob− szarowej przewiduje objęcie dopłatami wszystkich gruntów rolnych utrzymanych w dobrej kulturze rolnej zgodnej z ochro− ną środowiska. Dopłaty w kolejnych latach: 2004, 2005, 2006 będą stanowiły odpo− wiednio 25%, 30%, 35% wysokości do− płat obowiązujących w Unii Europejskiej na dzień 30.04.2004 r. Wysokość dopłat do 1 ha UR w ramach systemu jednolitej płatności obszarowej na dany roku, okre− 8 śli Komisja Europejska na podstawie przy− sługującej Polsce tzw. koperty finansowej (finansowe przełożenie premii i powierz− chni referencyjnych upraw objętych dopła− tami w UE przyznanych dla naszego kra− ju w Traktacie Akcesyjnym). Płatności uzupełniające do jednolitych płatności obszarowych umożliwią − zgo− dnie z zapisami Traktatu Akcesyjnego − podniesienie poziomu dopłat w kolej− nych latach: 2004, 2005, 2006 do wy− sokości 55%, 60% i 65% należnych do upraw objętych wsparciem w krajach Unii Europejskiej. Wysokość dopłat uzupeł− niających na 1 ha uprawy chmielu i in− nych roślin wspieranych dopłatami w kra− jach UE określać będzie corocznie Rada Ministrów, biorąc pod uwagę założenia do projektu ustawy budżetowej na dany rok. Jednolita płatność obszarowa razem z dopłatami uzupełniającymi będzie wypła− cana producentom rolnym przez Agencję Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa na podstawie składanego od 15 kwietnia do 15 czerwca wniosku do biura powia− towego tejże Agencji. Wniosek o wypłatę dopłat mogą złożyć wszyscy producenci rol− ni: osoby fizyczne, osoby prawne i jedno− stki organizacyjne nie posiadające osobo− wości prawnej. Jedynym warunkiem bę− dzie utrzymywanie gruntów rolnych w dobrej kulturze z zachowaniem warun− ków ochrony środowiska, o łącznej po− wierzchni działek uprawnionych do do− płat, przekraczającej 1 ha. Nieco odmiennym rozwiązaniem będzie uzupełnienie dopłat producentom tytoniu i ziemniaków przeznaczonych do produk− cji skrobi. Producenci ci otrzymają dopła− ty w dwóch częściach: w ramach jednoli− tej płatności obszarowej (na wniosek zło− żony do biura powiatowego Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa), a uzupełniające do tych upraw płatności do poziomu 55% w pierwszym roku i 60 oraz 65% w kolejnych latach, na wniosek złożony w oddziale terenowym Agencji Rynku Rolnego wraz dokumentacji po− świadczającymi zawarcie umowy na upra− wę tytoniu, lub umowy kontraktacji zie− mniaków z producentem skrobi ziemnia− czanej. Stawki płatności na dany rok będą określane przez Radę Ministrów w rozpo− rządzeniu na podstawie założeń do usta− wy budżetowej. W ramach realizacji programów zawar− tych w Planie Rozwoju Obszarów Wiejskich (PROW) rolnicy mogą wnioskować do Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa o dotację z tytułu: rent strukturalnych (wcześniejsze eme− rytury), wprowadzenia lub zwiększenia przez gospodarstwa produkcji towaro− wej, prowadzenia działalności rol− niczej na obszarach o szczególnie niekorzystnych warunkach go− spodarowania, przedsięwzięć chroniących śro− dowisko rolnicze i dobrostan zwie− rząt, zalesiania gruntów rolnych, dostosowania produkcji rolnej do standardów Unii Europejskiej, tworzenia i rozwoju grup pro− ducentów rolnych. Dotacje będą przyznawane i wypłacane na podstawie wniosków rolników i po spełnieniu określonych dla danego projek− tu warunków. Dofinansowanie z funduszy struktural− nych przedsięwzięć zawartych w SPO “Re− strukturyzacja i modernizacja sektora żyw− nościowego oraz rozwój obszarów wiej− skich” obejmuje: inwestycje w gospodarstwach rolnych, ułatwianie startu młodym rolnikom (za− gospodarowanie i rozpoczęcie produkcji), szkolenia i doradztwo rolnicze, unowocześniania przetwórstwa i mar− ketingu artykułów rolnych, przywracanie potencjału produkcji leśnej zniszczonego katastrofą naturalną lub po− żarem (np. Puszcza Piska), koszty scalania gruntów, odnowę wsi oraz zachowanie i ochro− nę dziedzictwa narodowego, zróżnicowanie działalności rolniczej zgo− dnie z potrzebami rynku, gospodarowanie rolniczymi zasobami wodnymi, Finanse rozwój i ulepszanie infrastruktury tech− nicznej związanej z rolnictwem w gmi− nach wiejskich lub miejsko−wiejskich w miejscowościach do 5 tys. mieszkań− ców, przygotowanie społeczności wiejskich do tworzenia Lokalnych Grup Działań i wdrażania przez te Grupy lokalnych inicjatyw rozwoju obszarów wiejskich (LEADER+). Warunkiem uzyskania pomocy finan− sowej jest złożenie wniosku wraz z nie− zbędnymi − wymaganymi dla danej inwe− stycji − dokumentami w Agencji Restruk− turyzacji i Modernizacji Rolnictwa. W ramach realizacji w latach 2004 − 2006 ww. Programu przewiduje się dofi− nansowanie m.in. ok. 17 tys. inwestycji w gospodarstwach rolnych, ok. 800 inwe− stycji z zakresu melioracji, ok. 12 tys. in− westycji z zakresu rozwoju infrastruktury związanej z rolnictwem. W okresie tym w ramach Programu udzielonych zostanie ok. 7 tys. dotacji dla młodych rolników, a ponad 125 tys. ha gruntów zostanie scalonych. W trzyletnim okresie przejściowym − zgodnie z Traktatem Akcesyjnym − będą stosowane w miarę możliwości budżetu krajowego dotychczasowe krajowe instru− menty wsparcia Rolnictwa. Przewiduje się, że po akcesji utrzyma− ne zostaną następujące formy pomocy państwa: dopłaty do preferencyjnych kredytów udzielonych do 30 kwietnia 2004 r. oraz skutków podjętych do tego dnia decyzji przyznających na podstawie przepisów krajowych: renty strukturalne dla rolni− ków, ekwiwalentów za zalesienie użytków rolnych V i VI klasy, pomoc dla grup pro− ducentów rolnych, dopłaty do oprocentowania kredytów na inwestycje w rolnictwie i przetwórstwie rol− no−spożywczym oraz usługach dla rolnic− twa udzielanych po dniu 1 maja 2004 r., z wyłączeniem inwestycji realizowanych w ramach Sektorowych Programów Ope− racyjnych oraz Planu Rozwoju Obszarów Wiejskich, gwarancje i poręczenia spłaty kredy− tów inwestycyjnych w rolnictwie i przetwór− stwie rolno−spożywczym, gwarancje i poręczenia spłaty kredy− tów na wznowienie produkcji w gospodar− stwach rolnych i działach specjalnych pro− dukcji rolnej znajdujących się na obsza− rach dotkniętych klęską suszy, gradobicia, nadmiernych opadów atmosferycznych, powodzi, huraganu, pożaru, plagi gryzo− ni lub osuwisk ziemi, ratalna sprzedaż mienia Zasobu Własno− ści Rolnej Skarbu Państwa z zastosowaniem preferencji w oprocentowaniu, ulgi i zwolnienia w płatnościach z tytu− łu dzierżawy lub sprzedaży mienia Zasobu Własności Rolnej Skarbu Państwa, dotacje do postępu biologicznego w pro− dukcji zwierzęcej i roślinnej, w tym wspar− cie podmiotów prowadzących hodowlę roślin i zwierząt z wykorzystaniem mienia Zasobu Własności Rolnej Skarbu Państwa, dotacje do ochrony roślin, dotacje dla gospodarstw rolnych prowa− dzących produkcję rolniczą metodami eko− logicznymi, dotacje na zwalczanie chorób zakaźnych zwierząt, dotacje do utrzymania urządzeń melio− racji wodnych, wspieranie promocji artykułów rolnych, wspieranie badań naukowych i wdraża− nie ich wyników w rolnictwie i przetwór− stwie rolno−spożywczym, odszkodowania za szkody wyrządzone przez zwierzęta łowne, odszkodowania za szkody wyrządzone przez zwierzęta objęte ochroną gatunkową, dopłaty do oleju napędowego1), ulgi i zwolnienia od podatku rolnego, zwolnienia od podatku od nieruchomo− ści, dotacje dla podmiotów zajmujących się zbieraniem zwłok padłych przeżuwaczy i świń, przetwarzaniem, transportem oraz spalaniem mączek wyprodukowanych z tych zwłok, poręczania spłaty kredytów studentom pochodzącym ze wsi. dopłaty do obrotowych kredytów rolnych − kredyty udzielane będą do końca 2004 roku. W okresie przejściowym nie mogą ulec zmianie warunki udzielania istniejącej po− mocy, co gwarantuje rolnikom stabilność gospodarowania. Po trzyletnim okresie przejściowym prze− widziane do dalszego stosowania krajowe formy pomocy państwa będą podlegały no− tyfikacji w trybie i na zasadach zgodnych z przepisami UE w tym zakresie. Ogólny szacunek potencjalnych form wsparcia rolnictwa wskazuje, że możliwo− ści finansowe gospodarstw poprawiają się znacznie, a inwestycyjne zasadniczo. Wszystko to przyspieszy zmiany struk− tury agrarnej, polepszy zarządzanie prze− strzenia rolniczą oraz zwiększy zakres i tem− po modernizacji produkcji i gospodarstw rolnych. 1) W 2004 r. bony paliwowe będą udziela− ne za I półrocze ALEKSANDRA SZELĄGOWSKA DYREKTOR DEPARTAMENTU FINANSÓW TEL. 623−20−21 Notatki: 9 Rybołówstwo Sektorowy Program Operacyjny Rybołówstwo i Przetwórstwo Ryb 2004 − 2006 Streszczenie SEKTOR RYBOŁÓWSTWA W ZARYSIE Główne wskaźniki dla sektora rybołówstwa Udział rybołówstwa w PKB wynosi 0,07%. W roku 2001 Polska importowa− ła 233.400 ton ryb, a eksportowała 163.000 ton. Chociaż saldo obrotów han− dlowych jest ujemne (−70,4 mln EUR), eksport ryb i produktów rybnych stanowi 10% całości eksportowanych pro− duktów żywnościowych. Ponadto Polska importuje głównie surow− ce, a eksportuje produkty wyso− ko przetworzone do Unii Europej− skiej. Spożycie ryb i produktów rybnych na jednego mieszkańca wynosi 5,6 kg. opłacalne, co wynika częściowo z ich ogra− niczonych możliwości zamrażania. Inne słabe punkty floty dalekomorskiej to jej kapitałochłonność oraz długi cykl przepły− wów gotówkowych. Rybołówstwo na Morzu Bałtyckim Rybołówstwo bałtyckie obejmuje wody polskiej wyłącznej strefy ekonomicznej, wody terytorialne, wody śródlądowe oraz dwa zalewy z wodami przyległymi. W ro− Flota Polska flota dzieli się na1): Trawlery, 21, Kutry (15−50 m), 4222), Łodzie (poniżej 15 m) 992. Rybołówstwo dalekomorskie Na koniec roku 2001 polskie rybołów− stwo dalekomorskie dysponowało 21 stat− kami (z których 3 znajdują się w rękach pry− watnych). Flota rybacka działa na odle− głych łowiskach na Pacyfiku, Atlantyku, oraz na wodach Antarktydy. Oprócz po− łowów, na pokładzie trawlerów−przetwór− ni wykonuje się również wstępną obrób− kę, a większa część produktu końcowego jest sprzedawana za granicą. W roku 2001 połowy dalekomorskie osiągnęły wielkość 50,8 tysięcy ton. Dostępność dalekomorskich zasobów połowowych spada z roku na rok ze wzglę− du na globalne przełowienie łowisk oraz re− strykcyjną politykę państw przybrzeżnych, stosowaną w ich wyłącznych strefach eko− nomicznych. Trawlery dalekomorskie słu− żą do przetwarzania białych ryb złowionych w strefach ekonomicznych − dlatego część floty rybackiej została wycofana z poprze− dnich łowisk i zajęła się połowem gatun− ków pelagicznych. Obecnie, przy połowie gatunków pelagicznych, statki są mniej 10 ku 2001 połowy bałtyckie wyniosły 156,5 tysięcy ton. Średni wiek floty wynosi 30 lat. Jednak ponieważ niektóre z kutrów ry− backich zostały zmodernizowane, ich wiek nie odzwierciedla bezpośrednio ich stanu technicznego. Zdolność połowowa polskich kutrów i ło− dzi na Morzu Bałtyckim przekracza nakła− dy połowowe konieczne dla wykorzystania przyznanych Polsce kontyngentów poło− wowych. Pociąga to za sobą niską rentow− ność połowów, na którą wpływa dodatko− wo fakt, że flota rybacka jest przestarzała, a koszty operacyjne − wysokie. Działania pol− skich statków rybackich na Bałtyku są mniej rentowne niż działania zmodernizowanej floty rybackiej Szwecji lub Danii. szar zarządzania. Obejmuje ono połowy na wodach polskiego morza terytorialnego (Wybrzeże Zachodnie, Środkowe, oraz Wschodnie) oraz na wodach Zalewów Wi− ślanego i Szczecińskiego. Strefa o szero− kości około trzech mil morskich stanowi pas wód zakazanych dla połowów kutro− wych i trałowych. W rejonie Wybrzeża Wschodniego na niektórych odcinkach jest on nieco zmodyfikowany, określony izobatami, a w przypadku Zatoki Puckiej − linią Gdynia−Hel. Strefa ta jest dostępna wyłącznie dla rybołów− stwa łodziowego. Na koniec roku 2001 działal− ność połowową uprawiało 2.400 rybaków na 992 łodziach rybac− kich (włącznie z łodziami pomoc− niczymi). Około 35% rybaków wykonywało czynności dodatko− we, zwłaszcza w sektorze tury− stycznym. Łączne połowy w stre− fie przybrzeżnej oraz na obu Za− lewach wyniosły ok. 11.000 ton, z których ok. 50% stanowiły śle− dzie i dorsze, zaś na pozostałe połowy składały się gatunki słodkowodne i dwuśro− dowiskowe. Porty rybackie i przystanie/nabrzeża Na polskim wybrzeżu bałtyckim znajdu− je się ogółem 59 zarejestrowanych przy− stani, portów rybackich oraz miejsc posia− dających status portu rybackiego. Dzie− sięć wymienionych poniżej portów rybackich ma istotne znaczenie dla poło− wów kutrowych: na szczecińskim Wybrzeżu Zachodnim: Świnoujście, Dziwnów; na słupskim Wybrzeżu Środkowym: Ko− łobrzeg, Darłowo, Ustka, Łeba; na gdyńskim Wybrzeżu Wschodnim: Rybołówstwo przybrzeżne na Władysławowo, Jastarnia, Hel, Gdynia. niewielką skalę Portami największymi pod względem Rybołówstwo na niewielką skalę na wo− wagi złowionych ryb, liczby obsługiwa− dach przybrzeżnych Bałtyku i na obu Za− nych kutrów rybackich i sprzętu, są Wła− lewach jest uważane za stały element pol− dysławowo, Kołobrzeg, Ustka, Darłowo skiego rybołówstwa bałtyckiego. Jednak od i Hel. 89% wszystkich wyładunków odby− okresu 1995−1997, rybołówstwo przy− wa się na Wybrzeżu Środkowym i Wscho− brzeżne traktowane jest jako oddzielny ob− dnim, a 74% całości wyładunków jest do− Rybołówstwo konywanych w pięciu głównych portach. Trzy wielkie porty handlowe, gdzie mają swoje miejsca operatorzy połowów dale− komorskich, to Świnoujście, Szczecin i Gdy− nia. Szacuje się, że ok. 200 łodzi spośród całej floty rybackiej wyładowuje swój po− łów na plażach. Większość polskich portów to porty płytkie, ich głębokość przy nabrze− żu wynosi od 1,5 m do 5 m. Aktualnie ładuje się ryby bezpośrednio do samochodów ciężarowych przeznaczo− nych do przewozów na długie dystanse. W przeszłości ryby były kierowane do prze− twarzania lub zamrażania w zakładach zlo− kalizowanych na terenie portów, którymi zarządzały państwowe firmy lub spółdziel− nie. Większość tych firm zbankrutowała, a tereny portów zostały sprzedane właści− cielom prywatnym. W niektórych przy− padkach obecna infrastruktura portowa funkcjonuje dobrze, choć w przeważającej większości sytuacja nie jest zadowalająca. Brakuje koordynacji, a usługi dla rybaków są kosztowne, dlatego przetwórstwo i zamrażanie odby− wa się daleko od portów. Akwakultura i rybołówstwo śródlądowe Tradycyjne rybołówstwo śród− lądowe w Polsce obejmuje słod− kowodne połowy wędkarskie (komercyjne połowy wędkarskie i połowy rekreacyjne) i akwa− kulturę (chów i hodowla ryb). Nie jest możliwe podanie dokład− nych danych na temat liczby, objętości i wartości śródlądowej produkcji rybnej, po− nieważ proces prywatyzacji nadal trwa. Śródlądowe połowy wędkarskie 600.000 ha polskich rzek, jezior oraz zbiorników słodkowodnych jest używa− nych do celów śródlądowych połowów wędkarskich i rekreacyjnych. Wędkarze komercyjni dokonują rocznie połowu ok. 5.000 ton ryb słodkowodnych (w tym ok. 4.000 w jeziorach i 1.000 w rzekach i zbiornikach zaporowych). Wielkość po− łowów rekreacyjnych wynosi ok. 40.000 ton. Osób aktywnie uprawiających poło− wy rekreacyjne jest prawie 2 mln, z których większość to wędkarze. Wielkość poło− wów śródlądowych zależy, między innymi, od naturalnej produktywności i jakości wód powierzchniowych, podtrzymywania ciągłości ekosystemu oraz sezonowości podaży ryb. Poprawa warunków rybac− kich na powierzchniowych wodach śród− lądowych wymaga ustanowienia stabil− nych warunków użytkowania wód. Akwakultura. W Polsce istnieje ponad 1.000 hodowli, głównie zajmujących się hodowlą karpia i pstrąga tęczowego, których produkcja roczna wynosi odpowiednio 22.000 ton i 10.500 ton. W ostatnich la− tach nastąpił znaczący postęp w dziedzinie technik chowu i hodowli niektórych gatun− ków ryb ze względu na rozwój nowych tech− nik w zakresie żywienia oraz wylęgu ryb. Większość stawów rybnych w Polsce znaj− duje się w rękach prywatnych właścicieli i jest położona na gruntach o niskiej jako− ści rolnej. Budowa i konserwacja stawów ryb− nych jest w polskich warunkach kosztowna, zwłaszcza tam, gdzie w grę wchodzi ochro− na środowiska. Dostosowanie polskiej akwa− kultury do standardów UE, w szczególności pod względem wymagań sanitarno−wetery− naryjnych oraz ochrony środowiska, pozo− staje problemem pierwszej wagi. zawsze surowiec rybny reprezentuje ja− kość wymaganą do stworzenia produk− tów wysokiej jakości. Dostosowanie za− kładów przetwórstwa ryb do wymagań sa− nitarno−weterynaryjnych jest problemem wymagającym rozwiązania. ną (czyli oddzielenie części jadalnych su− rowca) oraz przetwórstwo właściwe (pro− ces uzyskiwania produktów wysoko prze− tworzonych). Z punktu widzenia wyników finansowych, przetwórstwo rybne jest ak− tualnie bardzo ważnym elementem całe− go polskiego sektora rybołówstwa. Przez kilka lat odnotowywał on najwyższą sto− pę wzrostu w przemyśle żywieniowym, a obecnie stanowi 2% wartości polskie− go przemysłu żywnościowego. Jak poda− je Główny Inspektorat Weterynarii, w ro− ku 2001 działało na rynku 340 przetwór− ni rybnych: 54 zakłady posiadają świadectwa zgodności UE wymagane przy eksporcie na rynki UE, a w 130 trwa proces dostosowawczy. Przetwórstwo rybne, zwłaszcza pod względem eksportu i zatrudnienia, po− twierdza swoją kluczową rolę w całym sek− torze rybołówstwa. Dlatego wielkość i za− kres pomocy dla przetwórstwa ryb będą miały wpływ na dalszy wzrost sektora. Naj− bardziej niepokojącymi kwestiami dla prze− twórstwa ryb w Polsce są wciąż niska ren− towność branży i długie okresy spłat. Nie STRATEGIA ROZWOJU I RESTRUKTURYZACJI SEKTORA Sektorowy Program Operacyjny Rybołów− stwo i Przetwórstwo Ryb jest jednym z sied− miu Programów Operacyjnych stanowią− cych część Wspólnotowych Ram Wsparcia. Celem nadrzędnym polskiej polityki w dzie− dzinie rybołówstwa jest racjonalne zarządza− nie zasobami ryb żywych oraz poprawa wy− dajności sektora rybołówstwa, jak również wzmocnienie pozycji konkurencyjnej pol− skiego rybołówstwa i przemysłu przetwórstwa ryb. Dzięki temu produkty polskiego rybo− łówstwa mogłyby zaspokoić popyt krajowy pod względem cen i jakości oraz zapewnić sobie miejsce na rynku międzynarodowym. Celem nadrzędnym Sektorowego Pro− gramu Operacyjnego jest skoncentrowanie się na dostosowaniu nakładów połowowych do dostępnych zasobów. Cel ten odzwier− ciedla jedno z głównych założeń wspólnej po− lityki rybołówstwa i ma szansę przyczynić się do stałego rozwoju. Wzmocnienie pozycji konkurencyjnej sektora rybołówstwa i two− rzenie podmiotów, których działalność jest uzasadniona z ekonomicznego punktu widze− Zatrudnienie W roku 2001 całkowite zatrudnienie w rybołówstwie komercyjnym i śródlądo− wym oraz w przetwórstwie ryb wynosiło 33.100 osób: rybołówstwo − 6.600, rybo− łówstwo śródlądowe (śródlądowe połowy wędkarskie i hodowla ryb) − 4.500, prze− twórstwo − 14.500 i handel − 7.500. Rybołówstwo jest stałym elementem krajobrazu wybrzeża bałtyckiego i życia lokalnych społeczności, elementem o sil− nych tradycjach historycznych i kulturo− Przetwórstwo wych, zwłaszcza na Wybrzeżu Wschodnim. Podsektor przetwórstwa ryb obejmuje Wybrzeże Bałtyku jest uważane za strefę dwa rodzaje działalności: obróbkę wstęp− zależną od rybołówstwa, ponieważ rybo− łówstwo i przetwórstwo jest głów− nym źródłem dochodu dla więk− szości mieszkańców regionu. Jed− nakże w trzech przybrzeżnych województwach poziom bezrobo− cia jest wysoki: 19,6% w Po− morskim, 24% w Zachodniopo− morskim oraz 28,7% w War− mińsko−Mazurskim (2001). Istnieje zagrożenie, że w wyniku planowanej restrukturyzacji flo− ty bałtyckiej, poziom bezrobocia może jeszcze wzrosnąć. 11 Rybołówstwo nia, są również sprawami pierwszej wagi. Po− nadto wśród głównych celów Programu wy− mienia się poprawę jakości ryb i produktów sektora rybołówstwa, odnowę łowisk i ob− szarów zależnych od akwakultury, jak rów− nież zwiększenie dostaw na rynek polski. Oczekiwane wyniki wprowadzenia Programu w życie Wprowadzenie w życie Programu Opera− cyjnego pozwoli na wycofanie 30−40% ist− niejących statków rybackich. Równocześnie zakłada się, że ok. 2000 rybaków na stałe odejdzie z zawodu w wyniku podjętych środ− ków społeczno−ekonomicznych. Można się spodziewać, że liczba podmiotów działających w branży połowów śródlądowych, które do− stosowały swoje warunki działania do wyma− gań sanitarno−weterynaryjnych oraz wyma− gań w zakresie ochrony środowiska zwięk− szy się do odpowiednio do 300 i 250. Ponadto oczekuje się, że liczba podmiotów skutecznie wdra− żających techniki i technologie ho− dowli i żywienia gatunków ryb, na które istnieje największy popyt, osią− gnie 200. W odniesieniu do prze− twórstwa i obrotu rybami, pomo− cą objętych zostanie ponad 200 przetwórni i magazynów, co przy− niesie częściowe rozwiązanie pro− blemów związanych ze standarda− mi sanitarno−weterynaryjnymi, wzmocnioną pozycją konkurencyj− ną, oraz zwiększeniem do roku 2008 spo− życia ryb i produktów rybnych do ok. 8 kg ryb na jednego mieszkańca rocznie. Priorytety Sektorowy Program Operacyjny Rybo− łówstwo i Przetwórstwo Ryb będzie wdra− żany za pomocą 5 priorytetów. Priorytet 1. Dostosowanie nakładu połowowego do zasobów Pierwszym priorytetem jest ustanowienie równowagi pomiędzy zasobami ryb a na− kładami połowowymi, co zostanie osiągnię− te poprzez limitowanie dostępu do zasobów morskich. Dostosowanie nakładów połowo− wych zostanie przeprowadzone przy pomo− cy następujących środków: Działanie 1 − złomowanie statków, Działanie 2 − przeniesienie do krajów trzecich/trwałe przeniesienie statków na cele niezarobkowe, inne niż rybołówstwo, Działanie 3 − wspólne przedsięwzięcia. Priorytet 2. Odnowa i moderniza− cja floty rybackiej Kolejny priorytet to poprawa rentowno− ści i pozycji konkurencyjnej floty rybackiej 12 oraz polepszenie warunków sanitarnych i bezpieczeństwa pracy. Dla realizacji tych celów przewidziano następujące środki: Działanie 1 − budowa nowych statków, Działanie 2 − modernizacja istnieją− cych statków, Działanie 3 − wycofanie statku z eks− ploatacji (bez korzystania z pomocy ze środków publicznych) związane z odno− wą. Priorytet 3. Ochrona i rozwój zaso− bów wodnych, akwakultura, rybacka infrastruktura portowa, przetwórstwo i rynek rybny, rybo− łówstwo śródlądowe Celem trzeciego priorytetu jest odtwo− rzenie dróg migracji ryb dwuśrodowisko− wych, jak również działania mające na ce− lu łagodzenie niekorzystnych efektów akwa− Działanie 1 − rybołówstwo przybrzeż− ne na małą skalę, Działanie 2 − działania społeczno−eko− nomiczne, Działanie 3 − wyszukiwanie i promo− wanie nowych punktów sprzedaży, Działanie 4 − działania przedstawicie− li branży, Działanie 5 − czasowe zaprzestanie działalności i inne formy rekompensat fi− nansowych, Działanie 6 − działania innowacyjne. Priorytet 5. Pomoc techniczna Piąty priorytet − pomoc techniczna − ma przyczynić się do opracowania, wdrożenia, monitorowania, oceny lub dostosowania Programu Operacyjnego. Również nie− które operacje natury ogólnej dla fundu− szy strukturalnych będą finansowane w ra− mach “Pomocy Technicznej” Pro− gramu Operacyjnego w obrębie Wspólnotowych Ram Wsparcia. ZASADY WDRAŻANIA Zarządzanie i wdrażanie Instytucja Zarządzająca Instytucją Zarządzającą Sekto− rowym Programem Operacyj− nym Rybołówstwo i Przetwór− stwo Ryb (SPO) jest Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi (a w ra− kultury i wędkarstwa śródlądowego. Inny mach jego struktury − utworzona aktualnie cel to wspieranie rozwoju terenów portów jednostka oparta na istniejącym Departa− rybackich w celu zwiększenia rentowności, mencie Rybołówstwa). Nad wdrażaniem jak i podniesienia jakości ryb i produktów programu nadzór sprawuje Komitet Mo− rybnych będących przedmiotem obrotu. nitorujący SPO. Przewidziano wdrożenie następujących Beneficjenci końcowi środków: Działanie 1 − ochrona i rozwój zaso− W systemie Sektorowego Programu bów wodnych, Operacyjnego (SPO) określono dwa rodza− Działanie 2 − akwakultura, je Beneficjentów Końcowych: Działanie 3 − rybacka infrastruktura Instytucje wdrażające, które odpowia− portowa, dają za zlecenie Beneficjentowi Końco− Działanie 4 − przetwórstwo i rynek wemu realizacji projektu lub wykonania. rybny, Ostateczni odbiorcy usług i nakładów. Działanie 5 − rybołówstwo śródlądowe. Instytucje wdrażające Priorytet 4. Inne działania Instytucją wdrażającą SPO jest Agencja Celem czwartego priorytetu jest wspie− Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa ranie rybołówstwa przybrzeżnego na ma− (ARiMR). Technicznego wsparcia w za− łą skalę oraz łagodzenie skutków społecz− kresie informacji na temat statków rybac− no−ekonomicznych utraty pracy przez ry− kich wycofanych z polskiego rejestru stat− baków w wyniku restrukturyzacji floty ków rybackich udzielają jej Okręgowe In− rybackiej lub czasowego zawieszenia dzia− spektoraty Rybołówstwa Morskiego łalności. Pozostałe cele kładą nacisk na (OIRM). włączenie organizacji producentów, na promocję sprzedaży ryb oraz na innowa− Komitet Sterujący SPO cje. Aby osiągnąć te cele, przewidziano na− Komitet Sterujący powołuje Instytucja Za− stępujące środki: rządzająca SPO w porozumieniu z partne− Rybołówstwo rami programu. Komitet składa się z przed− stawicieli: Instytucji Płatniczej, Jednostki Monitorująco−kontrolnej FIFG, władz wła− ściwych dla zadań realizowanych w ra− mach PO, Instytucji Wdrażających oraz partnerów społeczno−ekonomicznych. In− stytucja Zarządzająca przewodniczy Ko− mitetowi Sterującemu i zapewnia wspar− cie w jego pracach. Spotkania Komitetu odbywają się raz w miesiącu lub raz na 2 miesiące, w zależności od intensywności napływu projektów. Zarządzanie i kontrola finansowa Instytucja Płatnicza Instytucją Płatniczą jest Departament Obsługi Funduszy Pomocowych w Minister− stwie Finansów. Ponadto Ministerstwo Fi− nansów jest odpowiedzialne za dostarcza− nie i nadzorowanie procedur dotyczących zarządzania finansowego oraz kontroli fi− nansowej. Jednostki monitorująco−kontrolne Instytucja Zarządzająca SPO współpra− cuje z Jednostką monitorująco−kontrolną FIFG, ustanowioną w ramach Minister− stwa Rolnictwa i Rozwoju Wsi. Jednostka monitorująco−kontrolna FIFG jest niezależ− na od Instytucji Zarządzającej SPO. odpowiada za koordynację inspekcji, w tym za wybór reprezentatywnej próbki, za jed− nolitą metodologię kontroli, usystematyzo− wanie wyników oraz przekazanie ich wła− ściwym władzom krajowym oraz Komisji Europejskiej. Urząd ten podlega General− nemu Inspektorowi Kontroli Skarbowej i będzie współpracował z OLAF i innymi Państwami Członkowskimi w celu zabez− pieczenia interesów UE. Jednostki odpo− wiedzialne za audyt wewnętrzny zostały ustanowione w instytucjach odpowiadają− cych za wdrażanie FIFG należących do sektora finansów publicznych. Transfer danych i system monitorowania Transfer danych i system monitorowa− nia FIFG w Polsce znany jest pod nazwą SIMIK. Jest to system pozwalający na uzy− skanie dostępu do informacji o finansowych i realnych postępach dokonanych w ra− mach projektów i programów. Bazą da− nych zarządza Ministerstwo Finansów. Do− stęp do systemu IT ma ograniczona licz− ba określonych użytkowników. Najniższym ogniwem w informatycznym systemie mo− nitorowania jest Instytucja wdrażająca dla projektów współfinansowanych z FIFG (Agencja Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa (ARiMR). Instytucja ta wprowa− dza dane do systemu i weryfikuje je na po− ziomie każdego realizowanego projektu. Procedury audytu i kontroli Pogłębioną inspekcję przeprowadza 16 Monitorowanie Urzędów Kontroli Skarbowej. Podlegają one Biuru Międzynarodowych Relacji Skar− Minister Rolnictwa i Rozwoju Wsi, jako bowych w Ministerstwie Finansów, które Instytucja Zarządzająca SPO, przewodni− czy Komitetowi Monitorującemu. W skład Komitetu Monitorującego SPO wchodzą przedstawiciele: Instytucji Zarządzającej SPO (Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi), Instytucja Zarządzająca CSF, Insty− tucja Płatnicza (Ministerstwo Finansów), każda z Instytucji Wdrażających, partnerzy społeczni, organizacje krajowe zaintereso− wane przyczynieniem się do skutecznego wdrożenia SPO oraz reprezentanci Ko− misji Europejskiej i Europejskiego Banku Inwestycyjnego (dwaj ostatni w roli obser− watorów/doradców). Ponadto Instytucja Zarządzająca SPO wraz z Komitetem Mo− nitorującym przeprowadzi monitoring in− terwencji FIFG na podstawie zestawu wska− źników. Ocena Ocenę ex−ante SPO przeprowadziła grupa ekspertów polskich i międzynarodo− wych. Biorąc pod uwagę krótki okres re− alizacji SPO, nie przewidziano oceny śród− terminowej programów. Ocena ex−post, która ma zostać przeprowadzona nie później niż trzy lata po zakończeniu okre− su programowania, leży w zakresie kom− petencji Komisji Europejskiej i zostanie przez nią przeprowadzona we współpra− cy z Państwem Członkowskim i Instytucją Zarządzającą SPO. 1) 2) Stan w 2002 roku Nie licząc kutrów w naprawie. DEPARTAMENT RYBOŁÓWSTWA TEL.: 623−14−71 Notatki: 13 Wspólna organizacja rynków rolnych Agencja Rynku Rolnego po akcesji z UE O d dnia akcesji Agencja Rynku Rol− nego będzie realizowała działania zgodnie z prawem wspólnotowym regulującym organizację poszczególnych rynków rolnych. W dniu 11 marca br. uchwalono ustawę o Agencji Rynku Rol− nego i organizacji niektórych rynków rol− nych (Dz. U. Nr 42, poz. 386). Przepisy ustawy dostosowują organiza− cję instytucjonalno−funkcjonalną Agencji do pełnienia funkcji agencji płatniczej oraz określają zadania, jakie Agencja będzie realizowała w ramach Wspólnej Polityki Rolnej. W ramach mechanizmów WPR ARR będzie prowadzić działania na rynkach: zbóż, mięsa, mleka i przetworów mlecz− nych, cukru, skrobi, suszu paszowego, lnu i konopi przeznaczonych na włókno, surow− ca tytoniowego, wina, owoców i warzyw, oliwy z oliwek i jedwabników w zakresie: interwencyjnych zakupów, przechowy− wania i sprzedaży zbóż, mięsa, przetwo− rów mlecznych i cukru, dopłat do prywatnego przechowywania mięsa i produktów mlecznych, dopłat do produkcji suszu paszowego, udzielania premii produkcyjnych dla producentów skrobi ziemniaczanej, dopłat do przetwarzania słomy lnianej i konopnej, dopłat dla producentów jedwabników, dopłat dla przetwórców wykorzystują− cych skrobię i cukier na cele niespożyw− cze, wykorzystania oliwy z oliwek w prze− twórstwie oraz dopłat do wykorzystania mo− szczy gronowych do produkcji soku i innych produktów spożywczych oraz do zwiększe− nia stężenia alkoholu w produktach wi− Notatki: 14 niarskich, dopłat do przetwórstwa i kon− sumpcji przetworów mlecznych, płatności dla producentów surowca ty− toniowego i ziemniaków przeznaczonych do produkcji skrobi, wsparcia sektora pszczelarskiego, przeprowadzania przetargów na zago− spodarowanie owoców i warzyw nie prze− znaczonych do obrotu, kwotowania produkcji mleka, skrobi ziemniaczanej i surowca tytoniowego. Ustawa wprowadza przepisy odnoszą− ce się do organizacji rynków rolnych w za− kresie nie uregulowanym dotychczas w prze− pisach krajowych lub gdy dotychczasowe regulacje nie są w pełni zgodne z przepisa− mi unijnymi, tj.: mięsa, wina, cukru, skrobi, oliwy z oliwek oraz jedwabników. Natomiast zadania Agencji: przetwo− rów mlecznych, suszu paszowego, lnu i ko− nopi przeznaczonych na włókno, surow− ca tytoniowego i owoców i warzyw uregu− lowane zostały w krajowych ustawach sektorowych. Ustawa ponadto określa właściwość Agencji w zakresie administrowania obro− tem towarami rolnymi oraz towarami prze− tworzonymi z grupy towarów nieobjętych Załącznikiem I do Traktatu ustanawiające− go Wspólnotę Europejską poprzez: wydawanie i rozliczanie pozwoleń na przywóz i wywóz, wydawanie dokumentów wymaganych do naliczenia i wypłacenia refundacji wy− wozowych oraz naliczenia opłat wywozo− wych, obsługiwanie zabezpieczeń finansowych, naliczanie i wypłacanie refundacji wy− wozowych i dopłat przywozowych, nakładanie i egzekwowanie kar admi− nistracyjnych. Do kompetencji Agencji należeć będzie zarówno realizacja programów dotyczą− cych dostarczania nadwyżek żywności najuboższym mieszkańcom UE, jak i pro− wadzenie działań w zakresie programów promocyjnych i informacyjnych dotyczą− cych produktów rolnych i żywnościo− wych. W mechanizmach administrowanych przez Agencję, w tym dotyczących WPR, w ramach, których ARR realizuje swoje za− dania − mogą uczestniczyć wyłącznie podmioty wpisane do centralnego reje− stru przedsiębiorców. Rejestr prowadzony przez ARR w formie elektronicznej za− pewnia ochronę i zabezpieczenie danych. Wpisu do rejestru dokonuje się na wnio− sek przedsiębiorcy. Wniosek ten składa się na formularzu udostępnianym przez Agencję Rynku Rolnego. W ustawie o Agencji Rynku Rolnego i organizacji niektórych rynków rolnych za− warto przepisy określające także zakres i sposób przeprowadzanych kontroli zwią− zanych z płatnościami dotyczącymi reali− zacji zadań w ramach mechanizmów Wspólnej Polityki Rolnej. Ustawa precy− zuje również metody postępowania w przy− padku zaistnienia nieprawidłowości w wy− datkowaniu środków pochodzących z Eu− ropejskiego Funduszu Orientacji i Gwarancji Rolnej oraz środków krajowych przezna− czonych na realizację Wspólnej Polityki Rolnej. DEPARTAMENT WSPÓLNEJ ORGANIZACJI RYNKÓW ROLNYCH TEL.: 623−22−22 AGENCJA RYNKU ROLNEGO Interwencja na rynkach rolno− żywnościowych W I połowie marca 2004r. RYNEK ZBÓŻ Spis treści: 15 Interwencja na rynkach rolno−żywnościowych dukcji zbóż zadecydowały m.in. niskie zbio− ry w całej Europie. W Unii Europejskiej Sytuacja podażowo−popytowa ukształtowały się one na poziomie ok. W sezonie 2003/2004 rynek zbóż kształ− 184 mln t (w tym 92 mln t pszenicy) i by− tuje się pod wpływem przewagi popytu ły o ok. 12% niższe niż przed rokiem. nad podażą. W 2003 r. zbiory zbóż uksz− Zbiory zbóż w Rosji wyniosły 62,2 mln t, tałtowały się na poziomie 23,4 mln t i by− a na Ukrainie 19,3 mln t i były mniejsze ły o 13% (o blisko 3,5 mln t) niższe w po− niż w 2002 r. odpowiednio o 26% i 50%. równaniu do 2002 r. Zbiory pszenicy wy− Wyższe niż w poprzednim roku (o 17,5%) niosły 7,9 mln t, a żyta 3,2 mln t i były były natomiast zbiory zbóż w USA, które mniejsze niż przed rokiem odpowiednio wyniosły 348 mln t. o 15,5% i 17% (dane GUS). Według ocen Ceny zbóż i przetworów ekspertów branży zbożowej, niższe niż w poprzednim sezonie (o ok. 1,1 mln t) jest w kraju również zapotrzebowanie na ziarno, które W bieżącym sezonie 2003/2004, w wy− wyniesie ok. 26,8 mln t. Z powyższego wy− niku obserwowanej nierównowagi poda− nika, że spadek zbiorów zbóż przekracza żowo−popytowej, krajowe ceny zbóż utrzy− wyraźnie spadek ich zużycia, w związku mują się na wysokim poziomie. Według da− z czym luka w podaży szacowana w wyso− nych GUS, w grudniu ub.r. ceny skupu kości 2−3 mln t uzupełniona musi być im− pszenicy i żyta były wyższe niż przed ro− portem. kiem o ponad 40%. W pierwszym tygo− W celu stabilizacji rynku zbóż Agencja dniu marca średnia cena skupu pszenicy Rynku Rolnego prowadziła w okresie wg danych MRiRW wynosiła 720 zł/t i by− ubiegłorocznych zbiorów działania inter− ła o kilka złotych niższa niż pod koniec lu− wencyjne polegające na stosowaniu bez− tego. Podobny poziom cen notowany jest pośrednich dopłat do cen skupu dla pro− również na krajowych giełdach towaro− ducentów oraz udzielaniu dopłat do prze− wych, jednak wystawiane zboże nie znaj− chowywania pszenicy. Systemem skupu duje wielu nabywców. Na Warszawskiej zbóż z dopłatami objętych zostało ok. 4,6 Giełdzie Towarowej w lutym br. (do 24.02) mln ton zbóż (w tym: ok. 4,0 mln ton psze− zawarto tylko dwie transakcje, tj. na sprze− nicy i ok. 0,6 mln ton żyta), a dopłatami do daż 150 t pszenicy konsumpcyjnej w ce− przechowywania − 312,5 tys. t pszenicy. nie 723 zł/t i 100 t kukurydzy w cenie 630 Łącznie działaniami interwencyjnymi ob− zł/t. W marcu zawarto jedną transakcję na jęto ok. 4,9 mln t zbóż konsumpcyjnych, 100 ton po cenie 715 zł/t. To pokazuje, co stanowi ponad 80% ich rocznego kra− że handel zbożem odbywa się poza gieł− jowego zapotrzebowania, ocenianego na dami. ok. 5,8 mln t. Ceny zbóż mają wpływ na kształtowa− W bieżącym sezonie, podobną sytuację nie się cen ich przetworów, ale tylko podażowo−popytową jak w Polsce, notu− w pewnej ich części. Nie są one bowiem je się również na światowym rynku zbóż. jedynym czynnikiem stymulującym noto− Według ocen USDA, światowe zbiory zbóż wany ostatnio wzrost cen przetworów zbo− w 2003 r. obniżyły się względem 2002 r. żowych. Według danych IERiGŻ, dotych− o 3% (o 46 mln t) do poziomu 1473 mln t i są czas w bieżącym sezonie udział ceny zbo− one niewystarczające dla pokrycia zapo− ża w cenie detalicznej chleba kształtował trzebowania na ziarno w całym sezonie się w granicach 12,5−18,5%. W styczniu 2003/2004. O spadku światowej pro− br. współczynnik ten wynosił dokładnie 15 AGENCJA RYNKU ROLNEGO 18,4%. Oznacza to, że tylko w takiej czę− ści wzrost cen ziarna może przyczyniać się do wzrostu cen chleba. Na poziom cen przetworów zbożowych mają wpływ tak− że koszty przetwórstwa, koszty paliw i trans− portu oraz marża handlowa. Według ba− dań GUS, w pierwszej połowie sezonu 2003/2004 ceny produktów zbożowych i pieczywa pozostawały na niezmienio− nym poziomie (miesięczne wahania cen za− ledwie w granicach 0−0,3%). W grudniu ub.r. ceny pieczywa i produktów zbożowych były wyższe niż w grudniu 2002 r. o 1,9% (w tym pieczywa o 2,2%). Dla porówna− nia w tym samym okresie ceny gazu wzro− sły o 4,6%, paliw − o 4,4%, energii elek− trycznej − o 3,9%. Tempo wzrostu cen produktów finalnych ze zbóż zwiększyło się dopiero na początku br. W I połowie stycz− nia br. pieczywo i produkty zbożowe były droższe o 0,8% niż w pierwszej połowie grudnia ub.r., w tym pieczywa o 1,2%. na świecie Obecny poziom cen zbóż w krajach Unii Europejskiej, zarówno na rynku wewnętrz− nym, jak i na giełdach, jest podobny do no− towanego w Polsce (poza kukurydzą i jęcz− mieniem, których ceny w UE są wyższe od− powiednio o 19% i 7%). W perspektywie przystąpienia 1 maja br. naszego kraju do Wspólnoty taki układ cen jest korzystny, gdyż w momencie otwarcia granic mo− głoby wystąpić zagrożenie wywozu zbóż za granicę, co w konsekwencji prowadziłoby do jeszcze większych niedoborów w ich po− daży. Wyższe ceny zbóż niż w Polsce wy− stępują w krajach Europy Wschodniej, zwła− szcza na Ukrainie. Zdecydowanie niższe są natomiast (nawet do ok. 40%) ceny zbóż w USA i w Argentynie. Według notowań Reurters’a, na początku marca na giełdach w Niemczech za pszenicę konsumpcyjną 13%, płacono 148,5 euro/t (715 zł/t), we Francji 147,5 euro/t (710 zł/t), a na Ukra− inie 246 USD/t (973 zł/t), tj. więcej niż przed rokiem odpowiednio o ok. 35%, 60% i 2,5−krotnie. Na rynku amerykańskim przeciętne ceny pszenicy HRW Nr 2 wy− nosiły 161 USD/t (612 zł/t), jęczmienia paszowego − 109 USD/t (432 zł/t) i ku− kurydzy −126 USD/t (495 zł/t). Najniższe ceny pszenicy i kukurydzy utrzymują się na giełdach w Argentynie, za które trzeba za− płacić po 116 USD/t (447 zł/t). Z noto− wań cen zbóż w transakcjach termino− wych wynika, że w najbliższych miesią− cach bieżącego sezonu giełdowe ceny pszenicy na rynkach europejskich będą utrzymywały się w dalszym ciągu na bar− dzo wysokim poziomie. Zdecydowanie niższe ceny, podobnie jak w transakcjach 16 natychmiastowych, notowane będą na rynku amerykańskim. Działania zmierzające do stabilizacji rynku zbóż Uwzględniając sytuację podażową i cenową na światowym rynku zbóż na− leży stwierdzić, że w bieżącym sezonie 2003/2004 import zbóż do Polski jest ma− ło opłacalny. Barierą przywozu ziarna z kra− jów europejskich jest wysoki poziom cen, a z Ameryki Północnej i Południowej wy− sokie koszty transportu, mimo atrakcyjnych ofert cenowych sprzedaży zbóż. Według danych GIORiN, w okresie lipiec−grudzień 2003 r. sprowadzono do kraju 392 tys. t zbóż i produktów pochodnych. Mimo, że jest to poziom o ponad 33% większy niż w porównywalnym okresie poprzedniego sezonu, jest on niewystarczający w po− równaniu do przewidywanego zapotrzebo− wania. W tej sytuacji w celu ułatwienia i przyspieszenia realizacji importu zbóż na początku br. ustanowiony został taryfowy kontyngent na bezcłowy przywóz 600 tys. t zbóż ze wszystkich kierunków, który ma być zrealizowany w okresie styczeń−kwie− cień 2004 r. Z przyznanej ogólnej puli wydane zostały pozwolenia na przywóz 412,3 tys. t ziarna. Według sygnałów ryn− kowych, w ramach w/w preferencji spro− wadzane jest głównie ziarno kukurydzy z Ameryki Północnej i Południowej. Ponad− to 18.03.04 został wprowadzony dodat− kowy bezcłowy kontyngentu na import dalszych 600 tys. t zbóż ze wszystkich kie− runków. Jednocześnie, w celu ochrony krajowe− go rynku przed wywozem zbóż za grani− cę, już w sierpniu 2003 r. wprowadzone zostały opłaty wywozowe na zboża i pro− dukty przemysłu młynarskiego w wysoko− ści: 300 zł za tonę pszenicy i jej pochod− nych oraz 200 zł za tonę pozostałych zbóż, które będą obowiązywać do końca kwiet− nia 2004 r. Według danych GUS, w okre− sie lipiec−listopad 2003 r. eksport zbóż ogółem wyniósł zaledwie ok. 11 tys. t. Poza podjętymi uregulowaniami w han− dlu zagranicznym, w lutym br. podjęte zo− stały również decyzje o sprzedaży zbóż z krajowych zapasów. 9 lutego br. spółki z udziałem kapitałowym Agencji Rynku Rolnego rozpoczęły bezpośrednią sprze− daż pszenicy i żyta (będących ich własno− ścią) na rynkach lokalnych. Odbiorcami zboża mają być w pierwszej kolejności za− kłady przetwórcze (młyny). Przewiduje się, że sprzedaż ziarna, która będzie kontynu− owana do połowy marca br. osiągnie po− ziom ponad 50 tys. t (w tym głównie do− tyczyć będzie ona pszenicy konsumpcyj− nej). Na podstawie przekazanych informa− cji ze spółek największe zainteresowanie zakupami pszenicy konsumpcyjnej odno− towywane jest w województwie lubuskim, dolnośląskim, łódzkim, zachodniopomor− skim i wielkopolskim. Ponadto w nie− których rejonach Polski obserwuje się wzrastające dostawy zboża do elewatorów przez rolników, co świadczy o tym, że ist− nieją jeszcze możliwości zakupu zboża przez spółki (potwierdzają skupione w tym okresie ilości zboża oraz prognozy z nie− których spółek). Po zakończeniu sprzedaży zbóż przez w/w spółki zostanie uruchomiona także sprzedaż zbóż z zapasów stałych w ilości do 300 tys. t. Sprzedaż prowadzona bę− dzie w systemie przetargowym, po ce− nach wywoławczych zbliżonych do cen rynkowych. Do przetargu będą mogli przy− stąpić wyłącznie przedsiębiorcy, którzy prowadzą działalność w zakresie wytwarza− nia produktów przemiału zbóż. Kupujący zobowiązany będzie do udokumentowania przemiału zakupionego zboża we własnym zakresie i rozchodu wyprodukowanej mą− ki. Nie będzie natomiast możliwości powie− rzenia przemiału zbóż osobom trzecim. W celu stworzenia możliwości zakupu zbóż wielu przetwórcom na jednym przetargu można będzie nabyć ziarno w ilości nie większej niż 1000 t. RYNEK MIĘSA Ocena sytuacji w I półroczu 2004 r. Krajowa produkcja mięsa wieprzowego Opłacalność produkcji wieprzowiny w 2003 r., z wyjątkiem III kwartału, była nie− zadowalająca dla producentów trzody chlew− nej. Utrzymujący się niski poziom cen sku− pu żywca wieprzowego spowodował znacz− ne zawężenie relacji cen żywiec: pasze, co w konsekwencji doprowadziło do ogranicza− nia chowu tych zwierząt. Według danych GUS, w końcu listopada ub.r. pogłowie trzody chlewnej wynosiło 18,4 mln szt., tj. o 2,9% mniej niż rok wcześniej, ale pogło− wie tuczników było wciąż jeszcze o 1,6% wy− ższe niż przed rokiem i o 9% wyższe niż w lip− cu 2003 r. Zadecydowało to o utrzymaniu się wysokiej podaży trzody chlewnej do sku− pu w grudniu 2003 r. i styczniu 2004 r. Obe− cnie presja podaży wieprzowiny maleje, gdyż sztuki o wadze powyżej 50 kg wyka− zane w listopadowym spisie zostały już prawdopodobnie ubite, a warchlaków i pro− AGENCJA RYNKU ROLNEGO siąt, które w najbliższych miesiącach osią− gną wagę ubojową było w listopadzie o 5% mniej niż rok wcześniej. Na podstawie liczeb− ności tych grup trzody chlewnej ocenia się, że w I połowie 2004 r. produkcja mięsa wie− przowego może być o ok. 4% (o ok. 47 tys. t) mniejsza niż w analogicznym okresie ub.r. i wynieść ok. 1130 tys. t. Przy przewidy− wanym dalszym wzroście produkcji drobiu sytuacja na rynku mięsa od początku br. nadal kształtuje się pod wpływem nadwyż− ki podaży wieprzowiny. Uwzględniając ska− lę interwencji w 2003 r., tj. realizację zaku− pów bezpośrednich w wysokości 127 tys. t półtusz wieprzowych i dopłaty do ekspor− tu 40 tys. t półtusz oraz wzrost spożycia wie− przowiny, ocenia się, że szacowany spadek produkcji tego mięsa w I połowie 2004 r. będzie zbyt mały, aby zniwelować jego nadwyżkę rynkową w tym okresie. Przy czym wraz z przewidywanym pogłębianiem się spadku pogłowia nadwyżka podaży bę− dzie sukcesywnie wygasać. Szacuje się, że nadwyżka podaży wieprzowiny w I pół− roczu br. wyniesie prawdopodobnie ok. 70 tys. t, w tym w okresie styczeń − kwiecień ok. 60 tys. t. daży wieprzowiny zarówno na rynku krajowym, jak i unijnym, wynikający z ograniczeń produkcyjnych, będzie sty− mulował wzrostową tendencję cen mię− sa wieprzowego w nadchodzących mie− siącach. Handel zagraniczny Dzięki proeksportowym działaniom Agencji (dotowaniu eksportu półtusz z bie− żącej produkcji i sprzedaży mrożonych półtusz przeznaczonych na eksport po cenach preferencyjnych), pomimo silnej konkurencji na rynkach zagranicznych, eksport wieprzowiny (mięsa, przetwo− rów, podrobów i tłuszczy) w 2003 r. był kilkakrotnie większy niż w 2002 r., a im− port kształtował się podobnie jak przed rokiem. Na podstawie danych GUS za 11 miesięcy szacuje się, że w całym 2003 r. eksport wieprzowiny (w ekwiwalen− cie mięsa) mógł osiągnąć poziom ok. 240 tys. t, tj. 2,8−krotnie większy niż w roku poprzednim, a import ok. 58 tys. t i był zbliżony do zrealizo− wanego w 2002 r. W efekcie saldo bilansu handlu zagranicznego wynio− słoby ok. 180 tys. t wobec ok. 30 tys. t w 2002 r. Eksport mięsa wieprzo− wego w 2003 r. był 4−krotnie większy niż jego import. W I półroczu br. przy przewidywanym stopniowym wzroście cen mięsa wieprzo− wego zarówno w kraju, jak i na rynkach za− granicznych jego eksport może być jeszcze o ok. 30% większy niż w I półroczu 2003 r. i wynieść ok. 120 tys. t (w tym z zapasów ARR 35 − 40 tys. t). O skali wzrostu eks− portu wieprzowiny w I półroczu br. zade− cydują proeksportowe działania ARR. Do wzrostu popytu eksportowego na to mię− so może przyczynić się również spadek podaży mięsa drobiowego na rynkach za− granicznych w wyniku ujawnianych ostat− nio chorób drobiu, a także wybijania ich stad w niektórych rejonach świata. Natomiast import wieprzowiny, w wy− niku wzrostu cen na rynku międzynarodo− wym, powinien być znacząco mniejszy w porównaniu z II półroczem 2003 r. i może ukształtować się podobnie jak w I półroczu 2003 r., tj. na poziomie ok. 20 tys. t. W takiej sytuacji saldo handlu za− granicznego wieprzowiną uległoby dalszej poprawie, gdyż eksport byłby 6−krotnie wyższy od importu. Sytuacja na rynkach zagranicznych Podobna sytuacja występuje na unijnym rynku wieprzowiny. Z uwagi na niskie ce− ny trzody chlewnej wynikające z jej dużej po− daży i wysokie ceny zbóż, w grudniu ub.r. Unia uruchomiła program pomocy dla pry− watnego przechowywania, który obejmie ok. 80 tys. t tego mięsa. W końcu stycznia br. Komisja Europejska zadecydowała o wpro− wadzeniu dopłat do eksportu mięsa wieprzo− wego w wysokości 0,40 euro/kg półtusz i ich elementów, z wyjątkiem boczku, do które− go dopłata wynosi 0,25 euro/kg. Z dota− cji wyłączona jest wieprzowina kierowana do krajów kandydujących oraz do Bułgarii i Rumunii, a od 16 lutego również do Ja− ponii, która zwiększa zainteresowanie im− portem wieprzowiny w związku z epide− mią ptasiej grypy w krajach Azji. W styczniu br. średnia cena referencyj− na żywca wieprzowego w Unii Europejskiej wynosiła 115,48 euro/100 kg (wagi bitej schłodzonej kl. E) i była o 1,2% wyższa niż w grudniu, ale o ok. 7% niższa niż w stycz− niu 2003 r. W notowaniu z 8 lutego br. wzrosła ona do 120,64 euro/100 kg i by− ła już o 6% wyższa niż miesiąc wcześniej. Na początku marca wynosiła już 126,42 euro/100kg (wagi bitej schłodzonej w kl.E) i była wyższa o 8% w porównaniu do cen Działania interwencyjne do akcesji, tj. w okresie styczeń−kwiecień br. sprzed miesiąca. Ograniczenie podaży na światowym W związku z przewidywaną rynkową rynku drobiu oraz stopniowy spadek po− nadwyżką wieprzowiny Agencja już w koń− cu 2003 r. przygotowała do wdrożenia od początku 2004 r. działania stabilizujące rynek wieprzowiny. Od początku br. Agen− cja prowadzi: zakupy półtusz wieprzowych po cenie (net− to) w zależności od klasy 5,02 zł/kg kl. E, 4,87 zł/kg kl. U i 4,72 zł/kg R, tj. w przelicze− niu na żywiec średnio ok. 3,20 zł/kg. Do 21 lutego br. ARR kupiła 19,7 tys. t pół− tusz. W okresie do akcesji zaplanowano za− kup 35 tys. t tego mięsa; dopłaty do eksportu świeżych i chłodzo− nych półtusz wieprzowych. Na podstawie rozporządzenia Ministra Rolnictwa i Roz− woju Wsi z dnia 5 grudnia 2003 r. już w końcu ub.r. Agencja wydała pozwolenia na eksport 20 tys. t półtusz wieprzo− wych z dopłatą w wysokości 2,00 zł/kg. Do 23 lutego br. eksporterzy rozliczyli eks− port 7,9 tys. t. W wyniku tych działań zagospodarowa− na zostanie nadwyżka rynkowa wieprzo− winy w okresie styczeń−kwiecień br. Ponadto Agencja prowadziła sprzedaż mrożonych półtusz wieprzowych z zapa− sów z przeznaczeniem na eksport po pre− ferencyjnych cenach. Od początku roku Agencja sprzedała 35 tys. t tego mięsa w poszczególnych miesiącach, uzyskując średnio 2,92 zł/kg − 4,33 zł/kg. Poziom cen W wyniku utrzymania się wysokiej podaży wieprzowiny na początku br. ceny skupu trzody chlewnej w tym okre− sie wykazały jeszcze niewielki spadek. Według danych GUS, średnia cena w styczniu ukształtowała się na pozio− mie 3,04 zł/kg, tj. o ok. 1% niższym niż w grudniu. Jednak dzięki wcześnie podjętym działaniom ARR były o ponad 4% wyższe niż w analogicznym mie− siącu ub.r. Wraz z postępującym spadkiem pogło− wia trzody chlewnej i dzięki prowadzo− nym działaniom ARR od początku III de− kady stycznia notuje się stały wzrost tych cen. Według danych MRiRW, średnia ce− na skupu trzody chlewnej w kraju w poło− wie lutego (09−14.02.) wynosiła 3,21 zł/kg (bez VAT). Była ona o 4% wyższa niż mie− siąc wcześniej oraz o ponad 7% wyższa niż przed rokiem. W pierwszym tygodniu mar− ca średnia cena skupu żywca wieprzowe− go wg danych MRiRW wynosiła 3,58 zł/kg. Realizowane przez ARR działania, tj. zakupy bezpośrednie oraz dopłaty do eks− portu pozwolą na zagospodarowanie nadwyżki podaży i wraz z przewidywanym dalszym spadkiem podaży wieprzowiny 17 AGENCJA RYNKU ROLNEGO wpłyną na wzrost cen skupu żywca wie− sprzedaży na rynek krajowy 15 − 20 tys. t pół− przowego. tusz wieprzowych z posiadanych zapa− sów. Przewidywana sytuacja w II półroczu 2004 r. Zmiany w handlu zagranicznym i przewidywany poziom cen Produkcja i podaż mięsa Po akcesji Polski do UE, od 1 maja br. wieprzowego regulacje na rynku wieprzowiny będą sto− Biorąc pod uwagę wykazany przez GUS sowane zgodnie z mechanizmami WPR. w listopadzie 2003 r. spadek pogłowia Wolny od ceł będzie handel zagraniczny loch prośnych o 7% oraz przewidywany w ramach UE. Z uwagi na przewidywa− dalszy spadek ich krycia, w wyniku utrzy− ny w II półroczu 2004 r. znaczący spa− mywania się w I półroczu br. niekorzyst− dek produkcji mięsa wieprzowego zakła− nych relacji cen trzoda : żyto ocenia się, da się, że jego eksport również obniży się że spadek pogłowia trzody chlewnej po− do ok. 70 tys. t, tj. o ponad 50% w po− głębi się. W lipcu może ono liczyć 17,1− równaniu z bardzo wysokim (dzięki sub− 17,5 mln szt., tj. o 6−8% mniej niż rok sydiom i sprzedaży z zapasów ARR) po− wcześniej. W tej sytuacji produkcja wieprzo− ziomem wywozu wieprzowiny w II półro− winy w II połowie 2004 r. może zmniej− czu 2003 r. Jednocześnie import tego szyć się do 940 tys. t, tj. o ok. 8% w po− mięsa może nieco wzrosnąć. Jego wzrost równaniu do II połowy ub. r. Spodziewa− będzie jednak ograniczany przewidywa− ny tradycyjnie w III kwartale niedobór nymi wysokimi cenami wieprzowiny rów− wieprzowiny na rynku krajowym, ARR nież w UE. W II połowie br. import wie− zamierza uzupełnić poprzez skierowanie do przowiny może ukształtować się na po− ziomie ok. 40 tys. t wobec 38 tys. t w II półroczu 2003 r. Przewiduje się, że już w II półroczu br. znacznie poprawi się opłacalność chowu trzody chlewnej. Uzyskanie produkcji zbóż po nowych zbiorach na przeciętnym poziomie z lat 2001 i 2002 (26−27 mln t) spowoduje głęboki spadek ich cen w porównaniu z ak− tualnym poziomem. Natomiast ceny trzody chlewnej będą rosły w wyniku przewidywa− nego spadku podaży wieprzowiny zarówno w Polsce, jak i na rynkach zagranicznych. Ze− spół ekspertów prognozuje, że w III kwarta− le 2004 r., w wyniku nałożenia się corocz− nego, sezonowego spadku podaży wieprzo− winy w tym okresie, na cykliczny spadek produkcji wieprzowiny wynikający z zapocząt− kowanej w 2003 r. spadkowej fazy cyklu w pogłowiu trzody chlewnej, ceny skupu tych zwierząt istotnie wzrosną i mogą znacz− nie przekroczyć poziom 4 zł/kg. Po akcesji działania interwencyjne bę− dą prowadzone zgodnie z ustawodaw− stwem UE. Adresy i numery telefonów Oddziałów Terenowych ARR OT ARR Olsztyn 10−959 Olsztyn, ul. Partyzantów 1/2 tel. (0 89) 523−78−65, fax (0 89) 527−92−49 OT ARR Warszawa 04−076 Warszawa, ul. Waszyngtona 146 tel. (0 22) 515−81−33, fax (0 22) 870−61−53 OT ARR Lublin 20−126 Lublin, ul. Unicka 4 tel. (0 81) 444−45−38, fax (0 81) 444−45−32 OT ARR Katowice 40−584 Katowice, ul. Brynowska 76 tel. (0 32) 203−70−12 do 14, fax (0 32) 203−67−88 OT ARR Wrocław 53−333 Wrocław, ul. Powstańców Śląskich 28/30 tel. (0 71) 335−01−51, fax (0 71) 335−01−79 18 OT ARR Poznań 61−806 Poznań, ul. Święty Marcin 43 tel. (0 61) 852−14−33, fax (0 61) 853−67−95 OT ARR Szczecin 71−410 Szczecin, ul. Niedziałkowskiego 21 tel. (0 91) 464−82−00, fax (0 91) 422−57−76 OT ARR Łódź 93−578 Łódź, ul. Wróblewskiego 18 tel. (0 42) 684−55−21, fax (0 42) 684−67−65 OT ARR Gorzów Wielkopolski 66−400 Gorzów Wlkp., ul. Gen. Sikorskiego 20 C tel. (0 95) 728−26−58, fax (0 95) 728−27−86 OT ARR Kielce 25−363 Kielce, ul. Wesoła 51 tel. (0 41) 368−70−66, fax (0 41) 368−70−49 OT ARR Białystok 15−102 Białystok, ul. Kombatantów 4 tel. (0 85) 664−31−50, fax (0 85) 664−31−60 OT ARR Kraków 31−038 Kraków, ul. Starowiślna 13 tel. (0 12) 429−56−60, 426−49−20, fax (0 12) 426−49−10 OT ARR Bydgoszcz 85−605 Bydgoszcz, ul. Kasztanowa 57 tel. (0 52) 584−92−92, 584−92−10, fax (0 52) 584−15−03 OT ARR Opole 45−301 Opole, ul. Horoszkiewicza 6 tel. (0 77) 441−73−95, fax (0 77) 441−70−01, 441−73−96 OT ARR Gdańsk 81−332 Gdynia, ul. Kołłątaja 1 tel. (0 58) 669−93−43, fax (0 58) 669−83−21 OT ARR Rzeszów 35−959 Rzeszów, ul. Lubelska 46 tel. (0 17) 864−20−28, fax (0 17) 864−20−30 AGENCJA RESTRUKTURYZACJI I MODERNIZACJI ROLNICTWA Wspomaganie sektora rolniczego ze środków krajowych A Spis treści: 19 Wspomaganie sektora rolniczego ze środków krajowych 22 Dopłaty do mleka ekstra 24 Program SAPARD − dobrze wydatkowane pieniądze 28 Realizacja wypłat z Programu SAPARD 30 Płatności bezpośrednie do gruntów rolnych 31 System kontroli płatności obszarowych 32 Pytania o płatności 34 IRZ szuka sojuszników 36 Liczby i fakty 37 Oprocentowanie kredytów inwestycyjnych i klęskowych udzielonych do końca 2002 r. 38 Oprocentowanie kredytów inwestycyjnych i klęskowych udzielanych przez Banki od 1.01.2003 r. gencja Restrukturyzacji i Moderni− zacji Rolnictwa, podobnie jak w la− tach ubiegłych, wspiera ze środków krajowych w 2004 r. procesy restruktury− zacji i modernizacji w rolnictwie i jego otoczeniu. Zadania te realizowane są za po− mocą następujących instrumentów: dopłaty do oprocentowania kredytów in− westycyjnych, klęskowych i obrotowych, poręczenia i gwarancji kredytów inwe− stycyjnych i klęskowych, poręczenia kredytów studenckich, dotacje do zbierania, transportu i prze− twarzania na mączkę zwłok zwierzęcych owiec, bydła, kóz i świń oraz transportu mączki i ich spalania. Agencja realizuje również do dnia akce− sji zadania oraz zobowiązania podjęte z ty− tułu: udzielania pomocy grupom producen− tów rolnych, dopłat do mleka w klasie ekstra, udzielania pomocy producentom suszu paszowego. DOPŁATY DO OPROCENTOWANIA KREDYTÓW INWESTYCYJNYCH W 2004 r. ARiMR będzie realizować priorytetowe zadania z punktu widzenia po− lityki państwa wobec rolnictwa i jego oto− czenia, zwłaszcza zmierzające do spełnie− nia standardów wynikających z obowiązu− jących przepisów, w tym unijnych − w zakresie m.in. stosowania dopłat do no− wo udzielanych kredytów w zakresie pre− ferencyjnych linii kredytowych, przezna− czonych na: realizację przedsięwzięć inwestycyjnych w rolnictwie, przetwórstwie rolno−spożyw− czym i usługach dla rolnictwa (symbol IP), utworzenie lub urządzenie gospodarstw rolnych przez osoby, które nie przekroczy− ły 40 roku życia (symbol MR), zakup gruntów rolnych (symbol KZ), utworzenie lub urządzenie gospodar− stwa rolnego w ramach realizacji zaakcep− towanego przez Ministrów Rolnictwa i Gospodarki Żywnościowej oraz Finan− sów, programu osadnictwa rolniczego na gruntach Skarbu Państwa (symbol OR), realizację przedsięwzięć inwestycyjnych w rolnictwie, przetwórstwie rolno−spożyw− czym i usługach dla rolnictwa przez gru− py producentów powstałe na mocy usta− wy z dnia 15 września 2000 r. o grupach producentów rolnych i ich związkach oraz o zmianie innych ustaw (Dz. U. Nr 88, poz. 983) (symbol GP), zakup nieruchomości rolnych przezna− czonych na utworzenie lub urządzenie go− spodarstwa rodzinnego w rozumieniu usta− wy z dnia 11 kwietnia 2003 r. o kształto− waniu ustroju rolnego (symbol GR), realizację przedsięwzięć inwestycyjnych w zakresie nowych technologii produkcji w rolnictwie (symbol NT), realizację przedsięwzięć inwestycyjnych w ramach “Branżowego programu wspól− nego użytkowania maszyn i urządzeń rol− niczych” (symbol BR/10), realizację przedsięwzięć inwestycyjnych w ramach “Branżowego programu rozwo− ju rybołówstwa w Polsce na lata 2000− 2006” (symbol BR/12), realizację przedsięwzięć inwestycyjnych w ramach “Branżowego programu re− strukturyzacji przetwórstwa ziemniaka na skrobię w Polsce” (symbol BR/13), realizację przedsięwzięć inwestycyjnych w ramach “Programu wspierania restruk− turyzacji i modernizacji przemysłu mię− snego i przetwórstwa jaj w Polsce” (sym− bol BR/14), realizację przedsięwzięć inwestycyjnych w ramach “Branżowego programu mle− czarskiego” (symbol BR/15), realizację przedsięwzięć inwestycyjnych w ramach “Branżowego programu wspie− rania restrukturyzacji i modernizacji prze− mysłu utylizacyjnego w Polsce” (symbol BR/16), wznowienie produkcji w gospodarstwach rolnych i działach specjalnych produkcji rol− nej znajdujących się na obszarach dotknię− tych klęska suszy, gradobicia, nadmier− nych opadów atmosferycznych, wymarz− nięcia, powodzi, huraganu, pożaru, plagi gryzoni lub osuwisk ziemi (symbol KL). 19 AGENCJA RESTRUKTURYZACJI I MODERNIZACJI ROLNICTWA W okresie do 30 kwietnia 2004 r. sto− sowane będą dopłaty do oprocentowania kredytów: na przedsięwzięcia inwestycyjne tworzą− ce nowe stałe miejsca pracy w działalno− ściach pozarolniczych w gminach wiej− skich, gminach miejsko−wiejskich oraz w miastach do 20 tys. mieszkańców, gwa− rantujących zatrudnienie ludności wiejskiej (symbol MP), mających na celu wykorzystanie posia− danej bazy produkcyjnej gospodarstw rol− nych i działów specjalnych, poprzez roz− poczęcie lub zwiększenie produkcji w tych gospodarstwach i działach specjalnych (symbol RP). Nowe możliwości kredytowania inwestycji 1 stycznia br. weszło w życie Zarządze− nie Nr 86/2003 Prezesa ARiMR z 29 grudnia 2003 r. wprowadzające zasady udzielania kredytów w ramach dwóch no− wych linii kredytowych: Zasady udzielania kredytów na zakup nie− ruchomości rolnych przeznaczonych na utworzenie lub urządzenie gospodarstwa rodzinnego w rozumieniu ustawy z dnia 11 kwietnia 2003 r. o kształtowaniu ustroju rolnego (Dz. U. Nr 64, poz. 592) − Sym− bol GR. Zasady udzielania kredytów na realiza− cję przedsięwzięć inwestycyjnych, w zakre− sie nowych technologii produkcji w rolnic− twie, w tym wytwarzania surowców do produkcji bioetanolu i biokomponentów, zapewniających wysoką jakość produktu lub w zakresie dostosowania produkcji zwierzęcej do wymogów sanitarnych, ochrony środowiska i utrzymywania zwie− rząt − Symbol NT. Kredyt z linii GR przeznaczony jest na zakup gruntów rolnych w celu utworzenia nowego gospodarstwa rolnego o po− wierzchni użytków rolnych nie mniejszej niż średnia w danym województwie wg GUS i nie większej niż 300 ha lub na powięk− szenia gospodarstwa rolnego mającego powierzchnię, co najmniej 1 ha użytków rolnych do powierzchni użytków rolnych nie mniejszej niż średnia w danym woje− wództwie wg GUS i nie większej niż 300 ha. Kwota kredytu nie może przekroczyć 90% ceny umownej gruntów rolnych oraz poziomu średnich cen rynkowych gruntów w danym województwie, nie więcej jednak niż 4 mln zł. Maksymalny okres spłaty kredytu wynosi 20 lat, w tym 2 lata karen− cji w spłacie kapitału. Oprocentowanie płacone przez kredytobiorcę nie może być niższe niż 1,2% w skali roku. 20 Kredyt z linii NT przeznaczony jest na realizację przedsięwzięć związanych z wpro− wadzaniem nowych technologii w pro− dukcji zwierzęcej i roślinnej zapewniających wysoką jakość produktu w porównaniu do technologii stosowanych już w gospo− darstwie lub z dostosowaniem produkcji zwierzęcej do obowiązujących wymogów sanitarnych, ochrony środowiska i utrzy− mywania zwierząt. Kwota kredytu nie mo− że przekroczyć 80% przedsięwzięcia w go− spodarstwie rolnym, nie więcej jednak niż 4 mln zł lub 70% przedsięwzięć w działach specjalnych produkcji rolnej, nie więcej jednak niż 8 mln zł. Maksymalny okres spła− ty kredytu wynosi 15 lat, w tym 2 lata ka− rencji w spłacie kapitału. Oprocentowanie płacone przez kredytobiorcę nie może być niższe niż 1% w skali roku. nia 1996 r. w sprawie szczegółowych kierunków działań Agencji Restrukturyza− cji i Modernizacji Rolnictwa oraz sposo− bów ich realizacji (Dz.U. Nr 16 poz. 82 z późn. zmianami) oraz ustawa z dnia 8 maja 1997 r. o poręczeniach i gwaran− cjach udzielanych przez Skarb Państwa i niektóre osoby prawne (Dz.U. Nr 174, poz. 1684 z 2003 r.). Dopłaty do oprocentowania kredytów obrotowych Zgodnie z decyzją Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 30 grudnia 2003 r. dotyczącą przewidywanego zakresu i form wsparcia wsi i rolnictwa po akcesji − kre− dyty obrotowe na cele rolnicze oraz na skup i przechowywanie zapasów ryb morskich będą udzielane do końca 2004 r. W 2004 roku wysokość kredytów na za− kup rzeczowych środków do produkcji rol− nej na 1 ha użytków rolnych wynosi 345,70 zł. W dniu 19 marca br. Sejm podjął ustawę o zmianie ustawy o dopłatach do opro− centowania niektórych kredytów bankowych, której celem jest wydłużenie terminu spłaty kredytu obrotowego na zakup rzeczowych środków do produkcji rolnej z 12 do 24 miesięcy. Wydłużenie okresu spłaty dotyczy tych kredytobior− ców, którzy zaciągnęli kredyt w okresie od 1 lipca 2003 r. do 30 kwietnia 2004 r. Rolnicy, którzy już podpisali umowy kredy− towe na okres 12 miesięcy na zakup środ− ków rzeczowych do produkcji rolnej, po wejściu w życie powyższej ustawy będą mogli wystąpić do banku z wnioskiem o podpisanie aneksu do umowy, w którym wydłuży się okres spłaty kredytu. Przewiduje się, że ustawa wejdzie w życie z dniem 30 kwietnia 2004 r. Poręczenia kredytów studenckich Agencja może udzielać poręczeń spła− ty kredytów studenckich, o których mowa w ustawie z dnia 17 lipca 1998 r. o po− życzkach i kredytach studenckich. Warunkiem ubiegania się przez studen− tów o uzyskanie poręczenia spłaty kredy− tu studenckiego jest: − złożenie wniosku o udzielenie poręcze− nia, − złożenie zaświadczenia o dochodach w rodzinie, − zawarcie warunkowej umowy o kredyt studencki, − złożenie zaświadczenia z urzędu gmi− ny o zamieszkaniu na obszarze wsi. Poręczenie spłaty kredytu studenckiego może być udzielone do wysokości 80% wy− korzystanej kwoty kredytu, a w przypad− ku poręczenia spłaty kredytu dla studen− tów o dochodach na osobę w rodzinie uprawniających do świadczeń pieniężnych z pomocy społecznej, w rozumieniu prze− pisów o pomocy społecznej, do 100% wykorzystanej kwoty kredytu. Pierwszeństwo w uzyskaniu poręczenia kredytu mają studenci o dochodach na oso− bę w rodzinie uprawniających do świad− czeń pieniężnych z pomocy społecznej w ro− zumieniu przepisów o pomocy społecznej. Realizując pomoc polegającą na udzie− laniu przez ARiMR poręczeń za spłatę kre− dytów studenckich, przygotowano proce− dury udzielania poręczeń w oparciu o ści− słą współpracę z bankami kredytującymi, która to procedura umożliwia studentom m.in. załatwienie wszystkich formalności związanych z poręczeniem bezpośrednio w placówkach banków współpracujących z Agencją, tj. Banku Gospodarki Żywno− ściowej S.A. oraz Banku Zachodniego WBK S.A. PORĘCZENIA I GWARANCJE KREDYTOWE Podstawą udzielania gwarancji i porę− czeń preferencyjnych kredytów inwesty− cyjnych i klęskowych oraz kredytów studenckich przez Agencję Restruktury− zacji i Modernizacji Rolnictwa jest rozpo− rządzenie Rady Ministrów z dnia 30 stycz− Pomoc w zabezpieczaniu kredytów inwestycyjnych Agencja może udzielać gwarancji kredy− towych lub poręczeń spłaty kredytów inwe− stycyjnych, z dopłatami Agencji do ich opro− centowania, przeznaczonych na realizację inwestycji w rolnictwie, przetwórstwie rol− no−spożywczym i usługach dla rolnictwa. AGENCJA RESTRUKTURYZACJI I MODERNIZACJI ROLNICTWA Gwarancje są terminowe i mogą być udzielane do kwoty 1 mln zł. Poręczenia są terminowe i mogą być udzielane do wyso− kości 60% wartości kredytu wraz z odset− kami od kwoty poręczanej, nie więcej niż do 1 mln zł. Warunkiem ubiegania się o gwa− rancję lub poręczenie kredytu inwestycyjne− go jest zawarcie z bankiem kredytującym wa− runkowej umowy kredytowej i złożenie za pośrednictwem banku wniosku o udziele− nie gwarancji lub poręczenia. Decyzję w sprawie udzielenia gwarancji lub poręcze− nia Agencja wydaje w terminie 30 dni od złożenia wniosku wraz z kompletem wyma− ganych dokumentów. Warunkiem uzyska− nia poręczenia lub gwarancji jest ustanowie− nie prawnego zabezpieczenia w formie uzgodnionej z Agencją. Z tytułu udzielonej gwarancji lub poręczenia kredytu inwesty− cyjnego Agencja pobiera jednorazowo pro− wizję w wysokości 2% gwarantowanej lub 1% poręczanej kwoty kredytu. Pomoc w zabezpieczaniu kredytów klęskowych W formie gwarancji i poręczeń Agen− cja może również zabezpieczać kredyty, do których ARiMR stosuje dopłaty do ich oprocentowania, przeznaczonych na wzno− wienie produkcji w gospodarstwach rolnych i działach specjalnych produkcji rolnej znaj− dujących się na obszarach dotkniętych klę− ską suszy, gradobicia, nadmiernych opa− dów atmosferycznych, osuwisk ziemi, wy− marznięcia, powodzi, huraganu, pożaru lub plagi gryzoni. Wnioskodawcami tej formy zabezpie− czenia kredytów mogą być podmioty, którym bank nie może udzielić kredytu klęskowego, ze względu na brak pełnego i wymaganego procedurami banku, za− bezpieczenia kredytu. Warunkiem ubiegania się o gwarancję lub poręczenie Agencji jest zawarcie z bankiem współpracującym z Agencją, w zakresie udzielania gwarancji i poręczeń kredytów klę− skowych, warunkowej umowy kredytowej oraz złożenie za pośrednictwem tego ban− ku wniosku o udzielenie gwarancji kredyto− wej lub poręczenia spłaty kredytu. Gwarancje i poręczenia kredytowe są udzielane na oznaczony czas do wysoko− ści 80% wykorzystanej kwoty przyznane− go kredytu wraz z odsetkami od kwoty ob− jętej gwarancją lub poręczeniem, nie wię− cej jednak niż do wysokości 65000,− zł. Gwarancje i poręczenia kredytów klęsko− wych mogą być zabezpieczone w szczegól− ności wekslem in blanco. Z tytułu udzielo− nej gwarancji lub poręczenia Agencja po− biera jednorazowo prowizję w wysokości 0,8% gwarantowanej lub poręczonej kwo− wydatki wynikające z przyjętych przez gru− ty kredytu. py planów działania poniesione na: wyna− grodzenia oraz składki na ubezpieczenia WSPIERANIE GRUP społeczne i fundusz pracy pracowników za− PRODUCENTÓW ROLNYCH trudnionych przez grupę na podstawie ARiMR od 2002 roku, na podstawie umowy o pracę albo osób wykonujących ustawy z dnia 15 września 2000 r. o gru− pracę na podstawie umowy zlecenia lub pach producentów rolnych i ich związkach umowy o dzieło, usługi doradcze i pra− oraz o zmianie innych ustaw (Dz.U.Nr 88, wne, podróże służbowe pracowników ad− poz. 983), udziela pomocy finansowej na ministracyjnych, materiały i usługi związa− zakładanie i wsparcie działalności admini− ne z prowadzeniem działalności administra− stracyjnej grup producentów rolnych, cyjnej, podstawowe ubezpieczenia i najem w okresie pierwszych 5 lat od dnia wyda− pomieszczeń, służących do prowadzenia nia przez wojewodę decyzji administracyj− działalności administracyjnej. nej stwierdzającej spełnienie przez grupę Pomoc finansowa jest realizowana w for− warunków określonych w ustawie. Pomoc mie jednorazowych lub dwukrotnych płat− ta ma między innymi na celu poprawę ności, w terminach i zgodnie z zasadami efektywności działania i wzmocnienie po− określonymi w umowach z ARiMR. zycji rynkowej podmiotów gospodarczych, Poziom pomocy wynosi w pierwszym tworzonych przez rolników produkujących roku 5% i kolejno o 1% mniej do piątego dany produkt, bądź grupę produktów na roku działalności udokumentowanych rocz− skalę towarową. nych przychodów netto ze sprzedaży pro− Za 2002 rok pomoc w łącznej kwocie duktów, z uwagi, na które grupa została 829,4 tys. zł uzyskało 13 grup. Średnia wy− utworzona i wytworzonych w gospodar− sokość udzielonego wsparcia wynosiła stwach jej członków. Maksymalna kwota po− 63,8 tys. zł. W roku 2003 zawarto umo− mocy w poszczególnych latach nie może być wy z 31 grupami, na łączną kwotę 2621,3 jednak wyższa od określonej wielokrotno− tys. zł. ści przeciętnego miesięcznego wynagro− Grupy producentów rolnych wpisane dzenia, bez wypłat z zysku za ostatni kwar− do rejestru grup do 30 kwietnia 2004 r. tał roku poprzedzającego przyznanie pomo− będą mogły skorzystać z pomocy w 2004 cy. W 2004 roku kwota pomocy finansowej roku oraz w latach następnych na zasadach nie może przekroczyć 181996,80 zł za określonych w ww. ustawie o grupach. pierwszy rok działalności, 145597,44 zł za Termin składania wniosków o pomoc za drugi rok działalności,109198,08 zł za trze− 2004 r. upływa z dniem 30 września ci rok działalności, 72798,72 zł za czwar− 2004 r. ty rok działalności i 36399,36 zł za piąty Do końca lutego 2004 r. w Polsce za− rok działalności grupy. Należy jednak zwró− rejestrowano 69 grup producentów rol− cić uwagę, że rok działalności zgodnie z usta− nych, z czego w 2003 r i 2004 r.− 41. Naj− wą obejmuje okres 12 miesięcy, od daty uzy− więcej jest grup producentów owoców skania decyzji wojewody o spełnieniu przez i warzyw − 20, producentów zbóż − 18, ty− grupę warunków ustawy i wpisie do reje− toniu − 9, trzody chlewnej − 8, producen− stru grup producentów rolnych. tów drobiu, mięsa drobiowego i strusi − po Zasady udzielania pomocy grupom pro− 4, producentów mleka − 3. Największą ducentów rolnych znajdują się na stronie liczbę grup utworzono w województwach: internetowej Agencji pod adresem lubelskim −10, kujawsko−pomorskim − 9, www.arimr.gov.pl. wielkopolskim i małopolskim − po 8, dol− POMOC FINANSOWA nośląskim − 7, mazowieckim − 6 i podkar− DLA PRODUCENTÓW packim − 5. SUSZU PASZOWEGO W ramach pomocy na założenie grupy mogą być finansowane faktycznie ponie− Na podstawie ustawy z 29 listopada 2000 r. sione wydatki na: opłaty notarialne, sądo− o organizacji rynków owoców i warzyw, ryn− we i administracyjne oraz usługi prawne, ku chmielu, rynku tytoniu oraz rynku suszu opracowanie planów działania grupy, za− paszowego (Dz.U. z 2001 r., Nr 3, poz. 19) kup niezbędnego wyposażenia pomie− Agencja Restrukturyzacji i Modernizacji Rol− szczeń socjalnych (szatnia, kuchnia, wc), nictwa uruchomiła w 2002 roku pomoc fi− zakup niezbędnego wyposażenia pomie− nansową dla producentów suszu paszowe− szczeń administracyjno − biurowych o war− go. Pomoc ta przyznawana jest producen− tości jednostkowej poniżej 3500,00 zł. tom, którzy zostali wpisani do rejestru W ramach wsparcia działalności admi− prowadzonego przez Prezesa Agencji Ryn− nistracyjnej grupy mogą być finansowane ku Rolnego, w wysokości stanowiącej rów− 21 AGENCJA RESTRUKTURYZACJI I MODERNIZACJI ROLNICTWA nowartość 30 euro do każdej tony suszu pa− szowego sprzedanego w ramach limitu, speł− niającego wymagania jakościowe określone ustawą. Na rok obrotowy 2003/2004, który trwa od 1 kwietnia 2003 r. do 31 marca 2004 r. Prezes ARR przyznał 9 producen− tom limit produkcji suszu paszowego w łącz− nej ilości 9080 ton. Pomoc udzielana jest producentom przez ARiMR wyłącznie do suszu paszowego, sprzedanego w ramach powyższego limitu do 31 marca 2004 r. POMOC DLA PODMIOTÓW BRANŻY UTYLIZACYJNEJ Agencja Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa będzie w roku 2004 udzielać po− mocy finansowej podmiotom branży uty− lizacyjnej. W dniu 17 lutego 2004 roku Minister Rolnictwa i Rozwoju Wsi wyraził zgodę na realizację programu pomocy finanso− wej Agencji Restrukturyzacji i Moderniza− cji Rolnictwa, przed zatwierdzeniem pla− nu finansowego Agencji na rok 2004. Zarządzeniem Nr 10 (z dnia 19 lutego 2004 r.), Prezes Agencji uruchomił pro− gram pomocy finansowej ARiMR podmio− tom zajmującym się zbieraniem, przetwa− rzaniem na mączkę zwłok zwierzęcych by− dła, owiec, kóz i świń lub ich części oraz transportem i spalaniem tej mączki. Zarzą− dzenie to określa termin udzielania dota− cji podmiotom, w okresie od 01 stycznia do 31 grudnia 2004 r. Komplet dokumentów niezbędnych do uzyskania pomocy finansowej wraz z za− łącznikami, w dniu 20 lutego 2004 r., Agencja przesłała do 74 podmiotów bran− ży utylizacyjnej w kraju, wymienionych na liście Głównego Lekarza Weterynarii oraz podmiotów znajdujących się na listach Po− wiatowych Lekarzy Weterynarii. Równo− cześnie komplet dokumentów został zamie− szczony na stronie internetowej Agencji pod adresem www.arimr.gov.pl. Najważniejszymi zmianami wprowadzo− nymi w 2004 roku w zasadach udzielania pomocy finansowej dla podmiotów i w umowach są: zobowiązania podmiotów ubiegających się o pomoc Agencji do określenia wyso− kości maksymalnej kwoty pobieranej od producentów rolnych za odbiór padłej sztu− ki dużej i sztuki małej. Powinno to wyklu− czyć możliwości obciążania dodatkowymi kosztami, producentów rolnych, oprócz za− deklarowanych we wniosku i ustalonych w umowie zawartej pomiędzy Agencją a zakładem utylizacyjnym, a tym bardziej, że zapis ten został wprowadzony do umo− wy pomiędzy Agencją, a zakładem, prawa do dotacji Agencji tylko tych podmiotów, które są powiązane wzajem− nymi umowami (zakłady przetwarzające − zakłady pośrednie). Umowy te muszą okre− ślać obszar działania podmiotu pośrednie− go (powiaty) i planowaną ilość padłych sztuk do zebrania i przetworzenia, przyznania pomocy dla kilku podmio− tów na tym samym obszarze działania, uwzględniając najniższą wynegocjowaną stawkę za sztukę dużą i sztukę małą. Zwięk− szy to konkurencyjność zakładów utyliza− cyjnych oraz przyczyni się do skrócenia ter− minu odbioru padłych sztuk zwierząt od producentów rolnych, możliwość zbiórki padłych sztuk z miast na prawach powiatów. W roku 2004 wszy− stkie powiaty ziemskie i grodzkie w kraju będą objęte obsługą utylizacyjną przez podmioty otrzymujące pomoc finansową z Agencji. Na podstawie wszystkich złożonych wniosków Agencja dokona przeliczenia średnich ważonych dla całego kraju. Kwo− tę pomocy dla podmiotów ustala się w oparciu o średnie ważone kwoty dopła− ty do zebrania, transportu, przetworzenia na mączkę i jej spalenia. Wagą do wylicze− nia średniej jest liczba wszystkich sztuk do zebrania na obszarze całego kraju i kilo− metry ich transportu do zakładu utylizacyj− nego, tona poddanych utylizacji zwłok zwierzęcych, tony mączki i kilometry jej transportu oraz tony spalonej mączki. Dla podmiotów wnioskujących o po− moc finansową w kwocie niższej i równej średniej ważonej przyznaje się pomoc w kwocie wnioskowanej, a w kwocie wy− ższej od średniej ważonej przyznaje się pomoc w kwocie równej średniej ważonej dla całego kraju. Po wyliczeniu kwoty pomocy dla każde− go z podmiotów i zatwierdzeniu jej wyso− kości przez Prezesa ARiMR, zostaną one powiadomione o wysokości przyznanej kwoty pomocy i zaproszone do podpisy− wania umów. Pomoc finansowa Agencji dla podmio− tów branży utylizacyjnej jest refinansowa− na w okresach miesięcznych na podstawie wniosków o płatność składanych przez podmioty, które zawierają dane dotyczą− ce zrealizowanych zadań w zakresie zbio− ru, transportu i przetworzenia padłych sztuk. Realizacja wypłat opiera się na rze− czywistym wykonaniu zadań związanych z procesem utylizacji padłych sztuk. DEPARTAMENT POMOCY KRAJOWEJ TEL. 860−29−55 Dopłaty do mleka ekstra A gencja Restrukturyzacji i Moderni− zacji Rolnictwa udziela od 1 lipca 2002 r. dopłat do mleka w klasie ekstra sprzedanego przez producentów na podstawie przepisów ustawy z dnia 6 września 2001 r. o regulacji rynku mleka i przetworów mlecznych (Dz. U. Nr 129, poz. 1446 ze zmianami). Pomoc ta sto− sowana jest do uzyskania przez Rzeczpo− spolitą Polską członkostwa w Unii Euro− pejskiej. Tryb i warunki przekazywania do− płat przez Agencję regulują umowy zawarte z podmiotami skupującymi. Podmioty sku− pujące występują do Agencji z comiesięcz− nymi zapotrzebowaniami na środki na do− 22 płaty, dołączając wykazy dostawców hur− towych. W okresie 18 miesięcy stosowania do− płat do mleka ekstra, wysokość tych do− płat wynosiła: 0,07 zł w 2002 r. 0,04 zł za miesiące I − IV 2003 r. na pod− stawie Rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 29 listopada 2002 r. 0,07 zł od miesiąca maja br. zgodnie z Rozporządzeniem Rady Ministrów z dnia 25 marca 2003 r. W okresie tym Agencja przekazała dla producentów mleka środki finanso− we w wysokości 542,2 mln zł na dopła− ty do 8.535,7 mln l sprzedanego mle− ka ekstra. Najwyższe dopłaty zostały przekazane podmiotom skupującym znajdującym się w województwach: pod− laskim (123,0 mln zł), mazowieckim (117,6 mln zł) i wielkopolskim ( 69,8 mln zł). Do podmiotów tych skierowa− no łącznie 57,3% przekazanych przez Agencję dopłat. Przeciętnie comiesięcznie dopłaty otrzy− mywało ok. 188 tys. dostawców za po− średnictwem 338 podmiotów skupują− cych. Największa liczba dostawców hur− towych sprzedawała mleko ekstra podmiotom z woj. mazowieckiego, pod− AGENCJA RESTRUKTURYZACJI I MODERNIZACJI ROLNICTWA przy niewielkim − 3,3% wzroście skupu mle− ka ogółem, wzrósł skup mleka ekstra o 20,4%, udział mleka ekstra w skupie mleka ogółem wzrósł w omawianym okresie z 69,8% do 81,4%, wzrosła o ok. 19% ilość dostawców sprzedająca mleko ekstra, zwiększył się udział największych zakła− dów mleczarskich w skupie mleka. Podmioty skupujące działające na tere− nie 15 województw zwiększyły poziom skupu mleka ekstra, zmalał on jedynie nie− znacznie w woj. warmińsko− mazurskim. W większości województw w porówny− Wykres 1 laskiego (łącznie 77 tys.), a najmniejsza z woj. zachodniopomorskiego, lubuskie− go i dolnośląskiego ( łącznie 2,5 tys.). Śre− dnią ilość dostawców hurtowych sprze− dających mleko najwyższej jakości w po− szczególnych województwach przedstawia wykres (1). Przeciętnie dostawca hurtowy za okres VII 2002 r. − XII 2003 r. otrzymał łącznie ok. 2,9 tys. zł dopłaty do sprzedanego mleka. Najwyższe średnie dopłaty otrzy− mał dostawca z woj. zachodniopomor− skiego (ok. 8,8 tys. zł), lubuskiego i pomor− skiego, najniższe zaś z woj. podkarpackie− go (ok. 1 tys. zł), świętokrzyskiego Wykres 3 walnych okresach zwiększyła się również ilość skupowanego mleka ogółem. Naj− większy wzrost zanotowano w woj. pod− laskim i mazowieckim, spadek natomiast w woj. małopolskim i warmińsko − mazur− skim. Ilość skupu mleka ekstra w poszcze− gólnych województwach w II półroczu 2002 r. i II półroczu 2003 r. przedstawia wykres (3). Jakość mleka skupowanego w poszcze− gólnych województwach jest bardzo zróż− nicowana. Najwyższym udziałem mleka ekstra w mleku ogółem w II półroczu 2003 r. charakteryzowały się wojewódz− twa; podlaskie (91,4%), zachodniopo− Wykres 2 i małopolskiego. Średnią kwotę otrzyma− nych przez dostawców hurtowych dopłat do sprzedanego w omawianym okresie mleka ekstra przedstawia wykres (2). W 2003 r. skupiono 7.388 mln l mle− ka ogółem, w tym mleka ekstra 6.012 mln l. W okresie tym mleko najwyższej ja− kości stanowiło średnio 81,4% skupu mle− ka ogółem. Za 2003 r. Agencja na dopła− ty do mleka ekstra przekazała środki finan− sowe w kwocie 365,6 mln zł. Porównując dwa półrocza stosowa− nia dopłat do mleka ekstra tj. II półro− cze 2002 r. i II półrocze 2003 r. zauwa− żalne są następujące zmiany: Wykres 4 23 AGENCJA RESTRUKTURYZACJI I MODERNIZACJI ROLNICTWA morskie (88,4%), wielkopolskie (85,5%), natomiast najniższym: podkarpackie, ma− łopolskie, dolnośląskie i świętokrzyskie, w których występuje duże rozdrobnienie produkcji. Poprawę jakości mleka w poszcze− gólnych województwach obrazuje wykres (4). W II półroczu 2003 r. nastąpił wzrost ilo− ści producentów sprzedających mleko eks− tra do ok. 200 tys. z ok. 169 tys. dostaw− ców w II półroczu 2002 r. Porównując obydwa półrocza pod wzglę− dem średniej miesięcznej ilości sprzedane− go przez dostawcę hurtowego mleka eks− tra należy stwierdzić, że w skali kraju na− stąpił w tym zakresie niewielki wzrost. W II półroczu 2002 r. średnio dostawcy sprze− dawali miesięcznie po 2.493 l, a w II pół− roczu 2003 r.− 2.530 l. Koncentracja pro− dukcji wyrażająca się wzrostem sprzedaży mleka ekstra przypadającą na dostawcę na− stąpiła w największym stopniu w woj. za− chodniopomorskim, opolskim i wielko− polskim. Warto podkreślić, że podmioty skupu− jące prowadzące działalność w wojewódz− twach, gdzie produkcja mleka ekstra jest największa (podlaskie, mazowieckie i wiel− kopolskie) zwiększają skup mleka ogółem oraz zwiększa się udział mleka najwyższej jakości w skupowanym przez nie mleku ogółem. Porównując II półrocze 2002 r. i II pół− rocze 2003 r. w przypadku podmiotów z województw, gdzie produkcja mleka eks− tra jest najmniejsza (podkarpackie, lubuskie i dolnośląskie) należy stwierdzić, że pomi− mo spadku skupu mleka ogółem wzrósł skup mleka ekstra oraz ilość dostawców uprawnionych do otrzymania dopłat. Naj− bardziej dynamiczne zmiany zaszły w woje− wództwie podkarpackim. W II półroczu 2002 r. mleko ekstra stanowiło 34,6% sku− pu mleka ogółem a w II półroczu 2003 r. jego udział wzrósł do 59,6%, nastąpił wzrost o 25 punktów. O poprawie jako− ści mleka produkowanego w tym woje− wództwie świadczy również wzrost liczby dostawców otrzymujących dopłaty: z ok. 2,9 tys. średniomiesięcznie, w II półroczu 2002 r. do 7,2 tys. w II półroczu 2003 r. Na przestrzeni analizowanego okresu daje się zaobserwować, iż następuje kon− centracja skupu mleka ekstra. Pięć naj− większych zakładów mleczarskich skupiło w II półroczu 2003 r. ok. 20% całości sku− pionego mleka w klasie ekstra od 11,3% dostawców hurtowych, z którymi Agencja zawarła umowy. Podmioty te charakteryzują się najwyż− szą jakością skupowanego mleka − z po− równania danych II półrocza 2003 r. z II półroczem 2002 r. wynika, iż przy wzro− ście liczby dostawców hurtowych ogółem (o 19%) nastąpił w 2003 r. u tych podmio− tów wzrost udziału mleka ekstra w skupio− nym mleku o 5 pkt. tj. do poziomu 94,4% (śr. w II połowie 2003 r. udział mleka eks− tra w skupie mleka ogółem wynosi 81,4%). W II półroczu 2003 r. w porównaniu do II półrocza 2002 r. u pięciu największych podmiotów dynamika wzrostu skupu mle− ka ogółem wyniosła 118,1%, a mleka eks− tra 124,7%, natomiast we wszystkich za− kładach mleczarskich ukształtowała się od− powiednio na poziomie 103,3% i 120,4%. Powyższe dane wskazują, że wprowa− dzony w lipcu 2002 r. instrument mają− cy wspomagać poprawę jakości skupowa− nego mleka − dopłaty do mleka ekstra, spełnia swoje zadanie. W okresie stoso− wania dopłat dynamicznie zwiększyła się produkcja mleka w klasie ekstra oraz je− go udział w skupie mleka ogółem. Wzro− sła również ilość dostawców objętych tą formą pomocy. DEPARTAMENT POMOCY KRAJOWEJ TEL. 860−29−55 Program SAPARD − dobrze wydatkowane pieniądze P rogram SAPARD został uruchomio− ny na początku lipca 2002 r. Faza jego realizacji związana ze składaniem przez beneficjentów wniosków o pomoc zakończyła się w dniu 20 lutego br. W tym okresie rolnicy, samorządy oraz przedsię− biorcy złożyli łącznie 31 077 wniosków o pomoc, w tym w ramach: Działanie 1. Poprawa przetwórstwa i marketingu artykułów rolnych i rybnych −1778 Działanie 2. Inwestycje w gospodar− stwach rolnych − 15574 Działanie 3. Rozwój i poprawa infra− struktury obszarów wiejskich − 6230 Działanie 4. Różnicowanie działalno− ści gospodarczej na obszarach wiejskich − 7495 W przypadku Działań 6 (Szkolenia) i 7 (Pomoc techniczna) beneficjentem jest MRiRW, które z zastosowaniem odpowie− dniej procedury przetargowej wybiera wy− konawców poszczególnych projektów. 24 Do 16 marca 2004 r. zarejestrowano 18 617 wniosków na łączną kwotę 5,51 mld PLN, co stanowi 145,8% wykorzysta− nia połączonego limitu środków finanso− wych przeznaczonego dla Działań 1, 2, 3 i 4, w ramach połączonych środków z Rocznych Umów Finansowych (RUF) 2000−2003. W tym samym okresie zawar− to 7 129 umów o pomoc finansową na łączną kwotę 1,79 mld PLN, co stanowi 47,26% wykorzystania połączonego limi− tów środków oraz zrealizowano 3 894 płatności na łączną kwotę 0,93 mld PLN. Obecnie trwa jeszcze procedura rozpatry− wania wniosków pomoc, tak więc trudno jest przewidzieć ostateczne wykorzystanie środ− ków pomocowych. Faza ta, łącznie z pod− pisywaniem umów z beneficjentami zosta− nie zakończona w II kw. 2004 r. Natomiast rozliczenie zobowiązań w ramach dotychczas podpisanych Rocznych Umów Finanso− wych (RUF) nastąpi do końca 2006 r. z tym, że poszczególne RUF 2000, 2001 oraz 2002 i 2003 będą zamykane odpowiednio w latach 2004, 2005 i 2006. Wstępne oszacowanie wyników Pro− gramu SAPRD, w oparciu o dostępne da− ne z wniosków zarejestrowanych, wskazu− je zarówno na zróżnicowane wykorzysta− nie dostępnych środków, jak i pewne rozbieżności między przewidywanymi a fak− tycznymi kierunkami ich wykorzystania. Na− silenie obu zjawisk jest zróżnicowane w po− szczególnych Działaniach Programu. Na− leży zaznaczyć, że pełne dane będą dostępne po zarejestrowaniu wszystkich zło− żonych wniosków. Wg obecnego stanu prac (połowa marca br.) do zakończenia re− jestracji należy rozpatrzyć jeszcze ponad 12 000 wniosków. W Działaniu 1 “Wsparcie Restruktury− zacji Przetwórstwa i Poprawy Marketingu Artykułów Pochodzenia Zwierzęcego” oka− zało się, że poza przemysłem mleczarskim, we wszystkich innych przemysłach uwzglę− dnionych w Programie SAPARD zapotrze− AGENCJA RESTRUKTURYZACJI I MODERNIZACJI ROLNICTWA bowanie na środki znacznie przekroczyło alo− kowane kwoty (Tabela 1). Do rozpatrzenia zostało jeszcze 547 wniosków. Można by− łoby więc uważać, że dokonane wcześniej, po pierwszym wezwaniu do składania wnio− sków, przesunięcie części środków z Dzia− łania 1 na Działanie 3, wynikające z niskie− go na nie zapotrzebowania było przedwcze− sne. Jednak należy podkreślić, że przesunięte środki pochodziły z RUF 2000 i musiały być rozliczone do końca roku 2004 i tylko ta− kie działanie było gwarancją wykorzystania ich w przewidzianym terminie. Posunięcie było więc uzasadnione, pozostaje jednak problem braku środków na realizację wszy− stkich złożonych wniosków. Po uwzględnie− niu przewidywanych odrzuceń wniosków niespełniających kryteriów Programu, prze− widywana brakująca kwota wyniesie około 590 mln PLN. Tabela 3. Zapotrzebowanie na środki w ramach Działania 2 Programu SAPARD Schemat/komponent Nr Kwota (mln PLN) Wykorzystanie Liczba limitu finan− wniosków sowego przez zareje− Alokowana Wnioskowana wnioski zareje− strowanych strowane (%) Nazwa 2.1. 2.2. Restrukturyzacja produkcji mleka Modernizacja gospodarstw specjalizujących się w produkcji zwierząt rzeźnych Modernizacja gospodarstw specjalizujących się w produkcji bydła mięsnego Odbudowa produkcji owczarskiej Modernizacja produkcji trzody chlewnej lub drobiu Zwiększenie różnorodności produkcji gospodarstw rolnych 2.2.1. 2.2.2. 2.2.3. 2.3. RAZEM Tabela 1. Zapotrzebowanie na środki w ramach Działania 1 Programu SAPARD Wykorzystanie Liczba limitu finan− wniosków sowego przez zareje− Alokowana Wnioskowana strowanych wnioski zareje− strowane (%) Kwota (mln PLN) Nr Schematu Branża przemysłu spożywczego 1.1.a 1.1.b 1.1.c 1.2 Przemysł mleczarski Przemysł mięsny Przemysł rybny Przemysł owocowo−warzywny RAZEM 459,7 558,4 69,4 172,2 384,9 831,2 106,7 223,5 307 639 79 205 83,7 148,9 153,8 129,8 1259,7 1546,3 1230 145,8 Trudno jest, w chwili obecnej, odnieść się do zakładanych rezultatów realizacji Działania 1 (Tabela 2), co wynika z faktu, że owe rezul− taty opierały się na liczbie zakładów dostoso− wanych do wymogów UE. Okres dostosowaw− czy dla części zakładów kończy się 30 kwiet− nia 2004 r., a dla pozostałych 30 grudnia 2006 r. i dopiero po tym okresie można będzie oce− nić wpływ Programu na dostosowanie zakła− dów. Jednak biorąc pod uwagę, liczbę wnio− sków można z całą pewnością stwierdzić, że jedynie w przypadku przemysłu rybnego wpływ programu SAPARD na jego dostosowanie mo− że być mniejszy niż zakładano. Część założeń rzeczowych Działania 1 Programu SAPARD, poza rezultatami dzia− łalności grup producentów owoców i wa− rzyw, będzie można ocenić dopiero w ro− ku 2007. Program zakładał. że po upły− wie 7−letniego okresu (lata 2000−2006) uzyskane będą następujące wielkości prze− robu surowca: 2,7 mld litrów mleka przetwarzanego w zakładach odpowiadających wymogom sanitarnym i weterynaryjnym UE; 200 tys. t produktów mięsnych wyprodu− kowanych w zakładach odpowiadających wymogom sanitarnym i weterynaryjnym UE; Tabela 2. Przewidywane rezultaty Działania 1 Programu SAPARD Branża Przemysłu Spożywczego Przemysł Mleczarski Przemysł Mięsny Zakłady przetwórcze Rzeźnie Przemysł Rybny Przemysł Owocowo−Warzywny Zakładana liczba zakładów odpowiadających wymogom sanitarnym i weterynaryjnym UE Przy realizacji Programu w latach 2000−2006 100 250 200 50 150 100 Przy realizacji Programu w latach 2000−2003 53 131 105 26 78 53 240,9 44,2 607 18,3 155,9 42,4 553 27,2 29,3 20,5 1,5 0,9 29 21 5,1 4,4 106,0 40,1 503 37,8 301,7 293,5 7 005 97,3 698,4 380,1 8 165 54,4 600 tys. t produktów rybnych wypro− dukowanych w zakładach odpowiadają− cych wymogom sanitarnym i weterynaryj− nym UE; wartość produkcji sprzedanej przez gru− py producentów owoców i warzyw (ceny z 1999 r.) 170 mln euro. W Programie SAPARD, o wsparcie fi− nansowe ubiegała się tylko jedna grupa producencka i to w przetwórstwie mięsa. Tak więc, w odniesieniu do wsparcia grup producenckich Program SAPRD nie speł− nił założeń, ale wynikało to ze splotu oko− liczności związanych z wdrażaniem i zapi− sami ustawy o grupach producenckich. W Działaniu 2 “Inwestycje w Gospodar− stwach Rolnych” zapotrzebowanie na środki finansowe po zarejestrowaniu 52,4% złożonych wniosków, jeszcze nie przekro− czyło alokowanej kwoty (Tabela 3), istnie− je jednak wielkie prawdopodobieństwo, że po rozpatrzeniu wszystkich wniosków alokowana kwota zostanie przekroczona. Wnioski zarejestrowane do tej pory kon− sumują 54,4% założonej kwoty. Przedstawiony w Tabeli 3 podział znacz− nie odbiega od pierwotnego indykatywne− go podziału środków SAPARD w ramach Działania 2 − “Inwestycje w gospodarstwach rolnych” prezentowanego w Programie Operacyjnym SAPARD. W Programie Ope− racyjnym SAPARD na poszczególne Sche− maty przewidziano następujący procento− wy podział środków: Schemat 2.1.: Restrukturyzacja pro− dukcji mleka: 55 − 65 %; Schemat 2.2.: Modernizacja gospo− darstw specjalizujących się w produkcji zwierząt rzeźnych: 25 − 35 %; Schemat 2.3.: Zwiększenie różno− 25 AGENCJA RESTRUKTURYZACJI I MODERNIZACJI ROLNICTWA rodności produkcji gospodarstw rolnych: 5 − 10 %. Natomiast, faktyczny podział środków dokonany przez Regionalne Komitety Ste− rujące przeznaczał na poszczególne Sche− maty odpowiednio 34,5%, 22,3% i 43,2%. Podział ten wynikał z obserwa− cji trendów we wnioskach składanych w poszczególnych województwach. Wyni− ki dotyczące liczby składanych wniosków oraz kwot wnioskowanych przez rolników przedstawione w Tabeli 3 wskazują jednak, że prawie 86% złożonych wniosków oraz około 77% środków skierowanych jest na Schemat 2.3. Tylko w województwie Pod− laskim liczba wniosków złożonych na Sche− mat 2.3 była mniejsza od liczby wnio− sków złożonych na pozostałe Schematy. Tabela 5. Zapotrzebowanie na środki w ramach Działania 3 Programu SAPARD Schemat Kwota (mln PLN) Wykorzystanie Liczba limitu finan− wniosków sowego przez Alokowana Wnioskowana zareje− wnioski zareje− strowanych strowane (%) Numer Nazwa 3.1. Zaopatrzenie gospodarstw wiejskich w wodę wraz z uzdatnianiem Odprowadzanie i oczyszczanie ścieków komunalnych Gospodarka odpadami stałymi Drogi gminne i powiatowe na obszarach wiejskich Zaopatrzenie w energię 3.2. 3.3. 3.4. 3.5. RAZEM Tabela 4. Przewidywane rezultaty Działania 2 Programu SAPARD Wielkości (liczba restrukturyzowanych gospodarstw) Schemat/komponent Zakładane przy Aktualne przy realizacji realizacji Programu w Programu w latach latach 2000−2006 2000−2003 Numer Nazwa 2.1. 2.2. Restrukturyzacja produkcji mleka Modernizacja gospodarstw specjalizujących się w produkcji zwierząt rzeźnych Modernizacja gospodarstw specjalizujących się w produkcji bydła mięsnego Odbudowa produkcji owczarskiej Modernizacja produkcji: trzody chlewnej drobiu Zwiększenie różnorodności produkcji gospodarstw rolnych 2.2.1. 2.2.2. 2.2.3. 2.3. 8 000 − 9 000 3 500 − 3 900 6 400 − 7350 2 700 − 3 260 3 000 − 3 500 800 − 1 000 1 200 − 1 550 350 − 440 1 800 − 2 000 800 − 850 800 − 900 350 − 370 2 000 − 2 500 880 − 1100 266,0 541,0 1 223 203,4 725,1 21,6 1706,3 35,8 1 793 39 235,3 165,3 467,8 13,9 995,1 7,8 2 828 42 212,7 55,8 1494,5 3286,0 5925 219,9 krotnego podnoszenia pułapu przydzielo− nych środków (Tabela 5). W Działaniu tym największą liczbę wniosków (53,4%) zło− żono na budowę dróg, jednak największe zapotrzebowanie na środki wystąpiło we wnioskach dotyczących budowy sieci ka− nalizacyjnych (51,9% wnioskowanej sumy). Zupełnie marginalnym zainteresowaniem cieszyły się inwestycje na budowę wysypisk śmieci oraz zaopatrzenia w energię. W przypadku zaopatrzenia w energię kwo− ta wnioskowana przez gminy stanowiła tylko 55,8% kwoty zaplanowanej na ten Schemat. Obecnie bardzo trudno jest dokonać precyzyjnej oceny rezultatów Działania 3. Będzie to możliwe po ostatecznym zakoń− czeniu wszystkich inwestycji. Tym nie mniej porównanie wyników tabel 5 i 6 wskazu− Tabela 6. W województwie tym prawie 62% złożo− nych wniosków dotyczyło restrukturyzacji produkcji mleka. Przewidywane rezultaty Działania 2 przedstawione są w Tabeli 4. Dodatkowo zakładano, że ogólna licz− ba gospodarstw wyposażonych w urządze− nia do zagospodarowania odchodów zwie− rzęcych (Schematy 2.1. i 2.2. łącznie) wy− niesie 13 tys. − 15 tys. Porównanie wyników przedstawionych w tabelach 3 i 4 wskazuje na wyraźną rozbieżność w zakładanych wynikach rze− czowych Działania 2, poza Schematem 2.2.3. gdzie wyniki powinny być zbliżo− ne do zakładanych. W Działaniu 3 “Rozwój i Poprawa In− frastruktury Obszarów Wiejskich”, podobnie jak w Działaniach poprzednich zapotrzebowanie na środki finansowe znacznie (o 119,9%) przekroczyło przewi− dywany poziom wsparcia, mimo kilka− 26 Przewidywane rezultaty Działania 3 Programu SAPARD Wielkości Schemat/komponent Numer Nazwa 3.1. Zaopatrzenie gospodarstw wiejskich w wodę wraz z uzdatnianiem Odprowadzanie i oczyszcza− nie ścieków komunalnych 3.2. 3.3. Gospodarka odpadami stałymi 3.4. Drogi gminne i powiatowe na obszarach wiejskich Zaopatrzenie w energię 3.5. Parametr Przyłącza do wodocią− gów zbiorowych Przyłącza do kanalizacji zbiorowej i oczyszczalni zagrodowych Zbudowane lub zmo− dernizowane wysypiska lub zakłady utylizacji odpadów Kilometry dróg Projekty dotyczące wykorzy− stania lokalnych, odnawial− nych źródeł energii Zakładane Aktualne przy przy realizacji realizacji Programu w Programu w latach 2000− latach 2000− 2006 2003 90 000 70 000 70 000 55 000 50 39 2 800 2 200 150 120 AGENCJA RESTRUKTURYZACJI I MODERNIZACJI ROLNICTWA je, że poza inwestycjami w energię, uzy− skane rezultaty będą zbieżne z przewidy− wanymi lub je nawet przekroczą. Działanie 4 Programu SAPARD “Róż− nicowanie Działalności Gospodarczej w Obszarach Wiejskich” jest Działaniem nowym wprowadzonym dopiero w roku 2003. Okres zbierania wniosków również był bardzo krótki, a mimo to liczba wnio− sków przeszła najśmielsze oczekiwania. W Działaniu tym zebrano 7 495 wnio− sków, a do dnia 16 marca 2004 r. zare− jestrowane 3 297, wnioski konsumują 91,4% planowanych środków. Można więc szacować, że zapotrzebowanie na środki dwukrotnie przekroczy wysokość zaplanowanej kwoty (Tabela 7). Jednak w rozbiciu na poszczególne Schematy, nie należy oczekiwać, że kwoty wnioskowane w ramach schematów 4.1 i 4.2 przekro− czą zaplanowane wielkości. Program SAPARD ma za zadanie przy− gotować rolników, mieszkańców wsi i przedsiębiorców sektora rolno−spożywcze− go do absorbcji środków, które Polska do− stanie po akcesji w ramach Planu Rozwo− ju Obszarów Wiejskich i Funduszy Struk− turalnych. Ponieważ oba te źródła wsparcia rolnictwa finansowane są z Europejskiego Funduszu Orientacji i Gwarancji w Rolnic− twie (EAGGF), ale z różnych sekcji odpo− wiednio Gwarancji i Orientacji, dla Progra− mu SAPARD, zbudowano hybrydę, której funkcjonowanie obejmowały zasady każ− dej z Sekcji. Z tych też powodów Program SAPARD jest trudny, stawiający wysokie wymagania zarówno dla beneficjentów, jak i instytucji wdrażającej. Istotnym utru− dnieniem dla beneficjentów jest realizacja pomocy w formie refundacji określonej części poniesionych kosztów dopiero po zrealizowaniu inwestycji. Tabela 7. Zapotrzebowanie na środki w ramach Działania 4 Programu SAPARD Schemat Numer 4.1. 4.2. 4.3. Nazwa Kwota (mln PLN) Wykorzystanie Liczba limitu finan− wniosków sowego przez Alokowana Wnioskowana zareje− wnioski zareje− strowanych strowane (%) Tworzenie źródeł dodatkowego dochodu w gospodarstwach rolnych Tworzenie miejsc pracy na obszarach wiejskich Publiczna infrastruktura turysty− czna na obszarach wiejskich RAZEM W Działaniu 4 Programu SAPARD naj− więcej wniosków złożyli przedsiębiorcy na tworzenie nowych miejsc pracy, a następ− nie rolnicy i domownicy na tworzenie źródeł dodatkowego dochodu w swoich go− spodarstwach. Przy 44% zarejestrowa− nych wniosków, w stosunku do wniosków złożonych, w przypadku przedsiębiorców, liczba wniosków zarejestrowanych jest zbli− żona do przewidywanej wyliczonej liczby wniosków dla okresu 2000−2003. Nale− ży więc oczekiwać, że ich liczba dwukrot− nie przekroczy zaplanowaną wielkość (Ta− bela 8). W przypadku rolników liczba wnio− sków była niższa i nie należy sądzić, że liczba faktycznie złożonych wniosków przekro− czy zaplanowane wielkości. Przedstawione dane są danymi dość ogólnymi, ale na tym etapie, gdy nie jest zakończona procedura rozpatrywania wnio− sków trudno jest pokusić się o bardziej precyzyjną ich analizę. 93,2 35,2 1088 37,8 155,6 224,7 1710 144,4 82,2 42,4 499 51,6 331,0 302,3 3297 91,4 W pierwszym okresie po akcesji, tj. w la− tach 2004−2006 jednym z głównych instru− mentów wsparcia rozwoju wsi i restruktu− ryzacji rolnictwa będzie Sektorowy Pro− gram Operacyjny (SPO) Restrukturyzacja i modernizacja sektora żywnościowego i rozwój obszarów wiejskich, współfinan− sowany z Europejskiego Funduszu Orien− tacji i Gwarancji w Rolnictwie (EAGGF). Pomoc będzie realizowana, podobnie jak w Programie SAPARD, w formie dofi− nansowania − w zależności od działania − określonej części lub całości kwalifikowal− nych kosztów przedsięwzięcia. Wyjątek stanowi instrument “ułatwianie startu mło− dym rolnikom”, gdzie ma być stosowana pomoc w formie jednorazowej premii. Beneficjenci SPO Restrukturyzacja i modernizacja sektora żywnościowego i rozwój obszarów wiejskich będą mieć do wykorzystania w latach 2004−2006 znacz− ne środki publiczne unijne i krajowe w łącz− nej wysokości prawie 1,8 mld euro. Uwzględniając wymagane zaangażowa− nie prywatnych środków finansowych be− neficjentów, łączna wartość przedsięwzięć zrealizowanych w ramach program powin− na wynieść ponad. 2,7 mld euro. Zdecydowana większość budżetu SPO, tj. ok. 70% przeznaczona będzie na wpar− cie inwestycji w gospodarstwach rolnych, ułatwienie startu młodym rolnikom oraz przedsięwzięć w rolnictwie i przetwór− stwie artykułów rolnych. Należy sądzić, że doświadczenie zdoby− te przez benficjentów Programu SAPARD oraz pracowników Agencji Restrukturyza− cji i Modernizacji Rolnictwa, zaowocuje Tabela 8. Przewidywane rezultaty Działania 4 Programu SAPARD Schemat/komponent Wielkości (liczba zrealizowanych projektów) Zakładane przy Aktualne przy realizacji realizacji Programu w Programu w latach latach 2000−2006 2000−2003 Numer Nazwa 4.1. Tworzenie źródeł dodatkowego dochodu w gospodarstwach rolnych Tworzenie miejsc pracy na obszarach wiejskich Publiczna infrastruktura turystyczna na obszarach wiejskich 4.2. 4.3. Tak więc, oprócz wsparcia finansowego inwestycji w rolnictwie i na obszarach wiej− skich, Program SAPARD spełnia również ważne cele edukacyjne, zarówno w odnie− sieniu do pracowników zatrudnionych w in− stytucjach uczestniczących we wdrażaniu Programu, jak i obecnych i przyszłych be− neficjentów instrumentów pomocy UE. 6 800 3 100 3 800 1 700 840 380 sprawnym wykorzystaniem wszystkich środków, jakie Polska otrzyma w ramach SPO Restrukturyzacja i modernizacja sektora żywnościowego i rozwój obsza− rów wiejskich. PROF. DR HAB. ANDRZEJ BABUCHOWSKI DORADCA PREZESA ARIMR TEL. 860−28−63 27 AGENCJA RESTRUKTURYZACJI I MODERNIZACJI ROLNICTWA Realizacja wypłat z Programu SAPARD S pecjalny Program Akcesyjny na Rzecz Rozwoju Rolnictwa i Obsza− rów Wiejskich − SAPARD jest reali− zowany w Polsce od 2 lipca 2002 r., tj. od momentu uzyskania przez Agencję Re− Jak wynika z przedstawionych danych do końca lutego 2004 r. ze wsparcia realizo− wanego w ramach Programu SAPARD skorzystało ponad 3,9 tys. beneficjentów, na łączną kwotę dofinansowania ponad 953 mln zł − w tym większość, tj. ok. 72% w ramach Działa− nia 3. Ze względu na duży udział wypłat w ramach Dzia− łania 3 w wypłatach ogółem, se− zonowość realizacji zadań w ra− mach tego działania przeniosła się na kumulację wypłat w ca− łym programie, w wyniku cze− go szczególne spiętrzenie wy− płat nastąpiło w IV kwartale 2003 r. (80% wypłat w 2003 r.). Zjawisko to spowodowane jest cyklem inwestycyjnym, i w związku z tym, że realiza− cja inwestycji następowała w miesiącach wcześniejszych, a ich rozliczenie − skutkujące wnioskami o płatność − wła− śnie w IV kwartale 2003 r. Podobnego zjawiska należy spodziewać się również w ro− ku bieżącym. I to w znacznie większym nasileniu, bo w tym roku będzie zrealizowanych znacznie wię− cej inwestycji niż w roku ubiegłym. Dynamikę wypłat w ramach Programu SAPARD w okresie grudzień 2002 − luty 2004 przedstawiono w poniższej tabeli. się znaczącą sezonowością, która powo− duje duże trudności w utrzymaniu płyn− ności finansowej i terminowym dokony− waniu wypłat. Dodatkowym problemem są rozbieżności pomiędzy mechanizmem finansowym zawartym w tym programie a zapisami ustawy o finansach publicz− nych, w wyniku czego środki budżetowe na polskie współfinansowanie tego pro− gramu są zawsze ujmowane w ujęciu rocz− nym, podczas gdy program ten jest pro− gramem wieloletnim. Rozbieżności te po− wodują trudności z utrzymaniem płynności Programu SAPARD szczególnie na prze− łomie starego i nowego roku budżetowe− go i terminowym wywiązywaniem się ARiMR z przekazywania środków bene− strukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa akredytacji, jako agencji płatniczej dla te− go programu. Cały program przewidywał wsparcie polskiego rolnictwa w latach 2000−2006 na łączną kwotę 1670477496 euro. Dotychczas podpisano memoranda finansowe za lata 2000, 2001, 2002, 2003 na łączną kwotę możliwych do wy− generowania zobowiązań w kwocie 931784896 euro. W związku z akcesją Pol− ski do UE nie przewiduje się podpisania kolejnych umów finansowych, a środki z już podpisanych umów będą wypłacane ficjentom. Niemniej Agencja dokłada beneficjentom do 2006 roku. wszelkich starań, żeby pieniądze do inwe− Do chwili obecnej uruchomione zosta− storów trafiły w możliwie jak najkrótszym ły następujące działania tego programu: czasie od zrealizowania inwestycji i za− Działanie 1 − Poprawa przetwórstwa twierdzenia środków do wypłaty. i marketingu artykułów rolnych i rybnych, Wypłaty środków w zakresie Programu SAPARD Działanie 2 − Inwestycje w gospodar− od grudnia 2002 roku do lutego 2004 roku w zł stwach rolnych, misiąc/rok kwota płatności w zł liczba beneficjentów Działanie 3 − Rozwój i poprawa infra− Grudzień 2002 98,608.52 2 struktury obszarów wiejskich, Styczeń 2003 411,932.69 9 Działanie 4 − Różnicowanie działalno− Luty 2003 564,623.01 16 ści gospodarczej na obszarach wiejskich, Marzec 2003 1,503,710.99 36 Działanie 6 − Szkolenia zawodowe, Kwiecień 2003 1,300,312.69 21 Maj 2003 2,192,193.48 36 Działanie 7 − Pomoc techniczna, Czerwiec 2003 5,510,560.47 94 lecz nie we wszystkich działaniach wy− Lipiec 2003 12,546,481.80 116 stąpiły już wypłaty środków. Sierpień 2003 17,706,796.00 242 Po uzyskaniu akredytacji, rozpoczęciu Wrzesień 2003 117,775,312.97 690 procesu przyjmowania wniosków od bene− Październik 2003 315,948,714.66 997 Listopad 2003 76,035,229.54 296 ficjentów, zawarciu umów i realizacji umów, Grudzień 2003 253,511,182.16 598 następują wypłaty środków, które rozpoczę− Styczeń 2004 108,677,251.84 442 ły się w grudniu 2002 r. Poziom wypłat środ− Luty 2004 39,252,727.44 310 ków w ramach poszczególnych działań Pro− Łącznie 953,035,638.26 3905 gramu SAPARD oraz ilość beneficjentów te− go programu, w okresie od grudnia 2002 r. Z przedstawionych danych wynika, że TADEUSZ ŁUKASIK do lutego 2004 r. przedstawiono w tabeli pomimo stałego trendu rosnącego, wy− DEPARTAMENT FINANSÓW na stronie obok. datki w tym programie charakteryzują TEL. 860−29−71 28 Działanie 1 1 Okres ilość benefi− cjentów wartość płatności grudzień 2002 R−m 2002 0 0,00 ilość benefi− cjentów wartość płatności 2 98 608,52 2 98 608,52 ilość benefi− cjentów 0 Działanie 6 wartość płatności 0,00 ilość benefi− cjentów 0 Działanie 7 wartość płatności 0,00 ilość benefi− cjentów 0 Razem SAPARD wartość płatności 0,00 ilość benefi− cjentów wartość płatności 2 98 608,52 2 98 608,52 411 932,69 2 styczeń 2003 9 411 932,69 9 3 luty 2003 16 564 623,01 16 564 623,01 4 marzec 2003 36 1 503 710,99 36 1 503 710,99 5 kwiecień 2003 1 258 660,00 20 1 041 652,69 21 1 300 312,69 6 maj 2003 3 772 455,17 33 1 419 738,31 36 2 192 193,48 7 czerwiec 2003 5 1 747 344,28 89 3 763 216,19 94 5 510 560,47 8 lipiec 2003 16 8 429 030,32 100 4 117 451,48 116 12 546 481,80 9 sierpień 2003 12 6 596 586,46 219 9 406 994,31 11 1 703 215,23 242 17 706 796,00 10 wrzesień 2003 32 21 149 756,15 392 16 713 522,73 266 79 912 034,09 690 117 775 312,97 11 październik 2003 46 36 405 472,13 299 13 195 103,16 652 266 348 139,37 997 315 948 714,66 12 listopad 2003 12 10 457 253,37 161 6 599 605,89 120 55 421 975,72 13 grudzień 2003 40 29 195 770,11 156 7 116 084,46 402 217 199 327,59 R−m 2003 167 115 012 327,99 1 530 65 853 635,91 1 451 620 584 692,00 2 2 3 550 000,00 3 550 000,00 1 6 394,56 1 6 394,56 296 76 035 229,54 598 253 511 182,16 3 151 805 007 050,46 14 styczeń 2004 25 30 430 842,86 310 14 332 916,38 103 55 697 123,60 3 7 106 522,00 1 1 109 847,00 442 108 677 251,84 15 luty 2004 15 13 678 634,16 276 13 261 662,83 17 8 702 144,45 1 3 590 370,00 1 19 916,00 310 39 252 727,44 R−m 2004 40 44 109 477,02 586 27 594 579,21 120 64 399 268,05 4 10 696 892,00 2 1 129 763,00 752 147 929 979,28 93 546 823,64 1 571 684 983 960,05 6 14 246 892,00 3 1 136 157,56 3 905 953 035 638,26 R−m 2002 − 2004 207 159 121 805,01 2 118 AGENCJA RESTRUKTURYZACJI I MODERNIZACJI ROLNICTWA L.p. Działanie 3 Działanie 2 29 AGENCJA RESTRUKTURYZACJI I MODERNIZACJI ROLNICTWA Płatności bezpośrednie do gruntów rolnych P odczas negocjacji dotyczących człon− kostwa Polski w Unii Europejskiej ustalono, że polscy rolnicy będą ob− jęci systemem płatności obszarowych, który jest przejściowym sposobem docho− dzenia do pełnych płatności bezpośre− dnich, polegającym na wsparciu finanso− wym dla gospodarstw rolnych, przyznawa− nym proporcjonalnie do powierzchni uprawy, niezależnie od rodzaju prowadzo− nej działalności rolniczej. System płatno− ści bezpośrednich składa się z jedno− litej płatności obszarowej i płatności uzupełniających. Jednolita płatność obsza− rowa obejmuje dopłatami wszy− stkie grunty rolne utrzymy− wane w dobrej kulturze rolnej, przy zachowaniu wymogów ochrony środowiska. Wysokość jednolitej płatności obszarowej dla polskich rolników wynosić będzie: w roku 2004 − 25%, w roku 2005 − 30%, w roku 2006 − 35% poziomu dopłat unijnych. Płatności uzupełniające przysługu− ją do powierzchni uprawy chmielu oraz innych roślin utrzymywanych w dobrej kul− turze rolnej z zachowaniem wymogów ochrony środowiska. Wykaz “innych ro− ślin” uprawnionych do uzyskania płatno− ści uzupełniających będzie corocznie okre− ślany przez Radę Ministrów w drodze roz− porządzenia. Wysokość stawek płatności dla poszczególnych gatunków roślin również zostanie określona w rozporzą− dzeniu. Maksymalna wysokość płatności bezpośrednich, które są sumą jedno− litej płatności obszarowej i uzupełnia− jących płatności obszarowych, stano− wić będzie: w roku 2004 − 55%, w roku 2005 − 60%, w roku 2006 − 65 % po− ziomu dopłat unijnych. Minimalne wy− magania utrzymywania gruntów rolnych w dobrej kulturze rolnej przy zachowaniu wymogów ochrony środowiska określa Minister Rolnictwa i Rozwoju Wsi w dro− dze rozporządzenia. Osoby uprawnione do ubiegania się o płatności bezpośrednie do gruntów rolnych oraz warunki uzyskania po− mocy. Płatności bezpośrednie przysługu− 30 ją posiadaczom gospodarstw rolnych, a tak− że osobom, które władają gruntami rolny− mi z innych tytułów, np. dzierżawa, użyt− kowanie, użyczenie. Osobą uprawnioną do ubiegania się o płatności bezpośrednie jest producent rolny będący posiadaczem go− spodarstwa rolnego, w skład którego wcho− dzą działki rolne o łącznej powierzchni nie mniejszej niż 1 ha, utrzymywane w dobrej kulturze rolnej przy zachowaniu wymo− gów ochrony środowiska. Za działkę rol− ną uważa się zwarty obszar gruntu rolne− go, na którym prowadzona jest jedna upra− wa o powierzchni nie mniejszej niż 0,1 ha Jakie warunki trzeba spełniać, żeby uzyskać płatności bezpośrednie? 1) Posiadać nadany przez ARiMR numer identyfikacyjny (wpis do ewidencji producentów) Formularze Wniosku W−1/04 oraz za− łącznika W−1.1/04 dla organizacji produ− centów są dostępne w Biurach Powiato− wych ARiMR oraz na stronie internetowej www.arimr.gov.pl. Wniosek o wpis do ewidencji pro− ducentów należy złożyć przynajmniej na 21 dni przed dniem złożenia wniosku o przyznanie płatności, do Biura Po− wiatowego Agencji Restrukturyzacji i Mo− dernizacji Rolnictwa, właściwego ze wzglę− du na miejsce zamieszkania lub siedzibę wnioskodawcy (wniosek można wysłać również pocztą − decyduje data stempla po− cztowego). Na podstawie wniosku o wpis do ewidencji producentów zostaje nadany (dla producenta, a nie dla gospodarstwa), niepowtarzalny na terenie całego kraju 9− cyfrowy numer identyfikacyjny. Warto dodać, że: producenci rolni będący posiadacza− mi zwierząt składają wniosek nie później niż w dniu zgłoszenia pierwszego zwierzę− cia do rejestru zwierząt. Patrz System Iden− tyfikacji i Rejestracji Zwierząt, podmioty prowadzące zakłady uty− lizacyjne − składają wniosek nie później niż w dniu zgłoszenia pierwszej utylizacji, producenci rolni nie wpisani do ewi− dencji producentów, którzy przejmują po− siadanie gospodarstwa rolnego − składają wniosek nie później niż w dniu złożenia wniosku o przyznanie płatności (przekazanie gospodar− stwa) na podstawie przepisów o płatnościach bezpośrednich do gruntów rolnych, przetwórcy składają wniosek nie później niż w terminie 7 dni od daty otrzymania decyzji o za− twierdzeniu, o której mowa w przepisach o organizacji ryn− ku przetworów owocowych i wa− rzywnych. Posiadacze zwierząt oznako− wanych, których zwierzęta zostały zareje− strowane przed dniem wejścia w życie ustawy o krajowym systemie ewidencji producentów rolnych, ewidencji gospo− darstw oraz ewidencji wniosków o przyzna− nie płatności, tj. przed 18 grudnia 2003, są zobowiązani do złożenia Wniosku o wpis do ewidencji producentów w ter− minie 14 dni od dnia otrzymania formu− larza takiego wniosku od Agencji Restruk− turyzacji i Modernizacji Rolnictwa. Wpisowi do ewidencji producentów pod− legają: producent rolny − osoba fizyczna, osoba prawna lub jednostka organizacyj− na nie posiadająca osobowości prawnej, będąca posiadaczem gospodarstwa rolne− go lub posiadaczem zwierzęcia, organizacja producentów − grupa producentów rolnych, związek grup produ− centów rolnych, wstępnie uznana grupa producentów owoców i warzyw, uznana organizacja producentów owoców i wa− rzyw oraz wstępnie uznane zrzeszenie orga− nizacji producentów owoców i warzyw, przetwórca − przetwórca w rozumie− niu przepisów ustawy o organizacji rynku przetworów owocowych i warzywnych, AGENCJA RESTRUKTURYZACJI I MODERNIZACJI ROLNICTWA podmiot prowadzący zakład uty− Wniosek powinien być złożony w ter− lizacyjny − podmiot zajmujący się utyli− minie od 15 kwietnia do 15 czerwca zacją zwłok zwierzęcych. 2004 r. w Biurze Powiatowym ARiMR, właściwym ze względu na miejsce za− 2) Po otrzymaniu zaświadczenia mieszkania lub siedzibę Wnioskodawcy. o wpisie do ewidencji producen− Za wyjątkiem działania siły wyższej i nad− tów, należy złożyć w Biurze zwyczajnych okoliczności, złożenie wnio− Powiatowym ARiMR poprawnie sku o przyznanie płatności bezpośre− wypełniony Wniosek o przyznanie dnich po tym terminie prowadzi do płatności bezpośrednich do grun− zmniejszenia, o 1% za każdy dzień ro− tów rolnych. boczy, kwot, do których rolnik byłby Istotne warunki dotyczące Wniosku uprawniony przy zachowaniu ustawo− o przyznanie płatności bezpośrednich wego terminu składania wniosku. Jeże− do gruntów rolnych: li opóźnienie wynosi powyżej 25 dni ka− lendarzowych, wniosek uważa się za nie− przyjęty. Wniosek powinien być poprawnie wy− pełniony, czytelnie oraz powinien być pod− pisany w sposób czytelny (imię i nazwisko) przez wnioskodawcę z podaniem daty wy− pełnienia wniosku. Brak podpisu spo− woduje, że wniosek pozostanie bez rozpatrzenia. Informacje zawarte we wniosku muszą być zgodne z prawdą i możliwe do zwery− fikowania w oparciu o materiały źródłowe. DEPARTAMENT PŁATNOŚCI BEZPOŚREDNICH TEL. 435−48−30 System kontroli płatności obszarowych P o przystąpieniu Polski do UE nasz kraj stanie się również beneficjentem najważniejszej polityki wspólnoto− wej, jaką jest Wspólna Polityka Rolna. Su− ma płatności z tego tytułu może wynieść w 2004 roku nawet 1,5 mld EUR tylko z ty− tułu płatności bezpośrednich. Wykorzy− stanie tych środków wymaga stworzenia dobrze zorganizowanego systemu kontro− li, którego podstawowym zadaniem jest wy− eliminowanie sytuacji, iż płatność została przyznana osobie nieuprawnionej lub po− dającej we wniosku nieprawdziwe dane. W ramach systemu kontroli wyróżnia− my dwa rodzaje kontroli wniosków: kontrole administracyjne, którym podlegają wszystkie złożone wnioski i po− legają na sprawdzeniu poprawności jego wypełnienia i porównaniu danych zawar− tych we wniosku z danymi systemu infor− matycznego ZSZiK (IACS), kontrole na miejscu (w gospodar− stwie), które polegają na wizytacji w tere− nie wskazanych gospodarstw rolnych i: − stwierdzeniu gatunku uprawianych ro− ślin lub rodzaju użytku na danej działce rolnej, zgłoszonej we wniosku o przyzna− nie płatności bezpośredniej, − ustaleniu granic upraw (lub użytków) i pomierzeniu powierzchni działek rol− nych, − stwierdzeniu czy działka rolna była w do− brym stanie agrotechnicznym (była użytko− wana rolniczo) w dniu 30.06.2003 r., − kontroli przestrzegania na działce za− sad dobrej kultury rolnej z elementami ochrony środowiska w roku przeprowadza− nia kontroli, − dokonaniu pomiarów powierzchni, na których nie są przestrzegane zasady dobrej kultury rolnej. Przewiduje się, że w 2004 roku produ− cenci rolni złożą ponad 1,5 mln wnio− sków. Mają na to czas do 15 czerwca 2004 roku. Zgodnie z wytycznymi zawar− tymi w rozporządzeniu 2419/2001 oraz wewnętrznymi założeniami, ARiMR za− pewni kontrolę na miejscu na poziomie 5,5% wniosków złożonych przez producen− tów rolnych. Wyboru gospodarstw do kontroli doko− na się trzema metodami: metodą losową, metodą analizy ryzyka, metodą manualną. Typowanie gospodarstw do kontroli odbywać się będzie po upływie terminu składania wniosków. Kampania kontrolna w ramach płatno− ści obszarowych prowadzona będzie w okresie 1 lipca − 31 sierpnia 2004 ro− ku. Kontrole na miejscu realizowane bę− dą metodami: inspekcji terenowej, teledetekcji w odmianie “foto”. W metodzie inspekcji terenowej wszy− stkie elementy podlegające kontroli są identyfikowane bezpośrednio w terenie. W ramach metody “foto” powierzchnię uprawy określa się z aktualnej lub wyma− gającej nieznacznej aktualizacji ortofotoma− py, wykonanej na podstawie zdjęć lotni− czych lub satelitarnych skompilowanej z mapą ewidencyjną, zaś rodzaj uprawy i in− ne warunki kwalifikujące do przyznania płatności, w tym stan agrotechniczny i śro− dowiskowy gruntu (dobrą kulturę rolną gruntu) sprawdza się w trakcie wizytacji te− renowej. Rolnik poprzez złożenie wniosku zobo− wiązuje się do poddania kontroli, zaś in− spektorzy przeprowadzający kontrolę na miejscu mają prawo do wstępu na teren gospodarstwa rolnego. Uniemożliwienie przez producenta prze− prowadzenia kontroli spowoduje odmowę przyznania dopłat. Podczas kontroli będzie sprawdzanych w gospodarstwie, co najmniej połowa dzia− łek rolnych, zgłoszonych we wniosku o do− płaty. Jednak w przypadku stwierdzenia niezgodności, co do gatunku uprawy po− danej we wniosku lub jej powierzchni, sprawdzone zostaną wszystkie działki wpi− sane we wniosku o dopłaty. Natomiast, gdy stwierdza się zawyżenia we wniosku powierzchni zadeklarowanych działek lub wpisania działek, na które do− płaty nie przysługują, naliczane są sankcje w postaci zmniejszenia wysokości dopłat lub nie przyznania dopłaty. W przypadku, kie− dy powierzchnia zadeklarowana we wnio− sku jest mniejsza niż stwierdzona w trak− cie kontroli, płatność przyznawana jest zgodnie z powierzchnią zadeklarowaną przez rolnika. W celu optymalizacji kosztów kontroli oraz racjonalizacji zatrudnienia w ARiMR przyjęto założenie, że wykonanie kontroli na miejscu zlecone zostanie wykonawcom zewnętrznym. Ogłoszonych zostało 16 prze− targów regionalnych, których przedmio− tem będzie kontrola na miejscu metodą in− spekcji terenowej na obszarze województwa. 31 AGENCJA RESTRUKTURYZACJI I MODERNIZACJI ROLNICTWA Za przeprowadzenie i realizacje przetar− gów odpowiedzialni będą Dyrektorzy Od− działów Regionalnych ARiMR. Jednostką objętą kontrolą będzie gospodarstwo rolne, natomiast jednostką rozliczeniową w prze− targu będzie jeden hektar. Dla metody “foto” ogłoszony został je− den przetarg centralny dla 5 obszarów kontrolnych, którego przedmiotem będzie kontrola na miejscu terenu zespołów gmin położonych w 5 różnych województwach. Możliwe jest wykonanie przez jednego wy− konawcę kontroli na obszarze więcej niż jednego zespołu gmin. Dla tego przetar− gu jednostką rozliczeniową będzie jedno go− spodarstwo, w którym przeprowadzona została kontrola. We wszystkich przetargach wykonawca zobowiązany będzie do sporządzenia pro− tokołu z kontroli na miejscu w formie do− kumentu papierowego oraz w formie elek− tronicznej. Wykonawcy będą sukcesyw− nie przekazywać raporty z kontroli na miejscu do ARiMR w uzgodnionych termi− nach (przewiduje się cotygodniowe prze− kazywanie wykonanych protokołów). Prace wykonawców zewnętrznych pod− dane będą kontrolom sprawdzającym, które wykonywane będą przez inspekto− rów ARiMR. Kontrole sprawdzające będą podstawą przyjęcia bądź odrzucenia po− szczególnych partii danych, a w konse− kwencji podstawą do rozliczenia się z wy− konawcą. Kampania kontrolna w 2004 ro− ku, z uwagi na brak doświadczeń będzie wymagała ścisłego współdziałania i wzajem− nego zrozumienia pomiędzy rolnikami, wykonawcami kontroli oraz wszystkimi jednostkami organizacyjnymi ARiMR. LECH MITRASZEWSKI BIURO KONTROLI NA MIEJSCU TEL. 435−48−32 Pytania o płatności P odczas spotkań informacyjno−pro− mocyjnych dla rolników uczestnicy zadają wiele pytań głównie dotyczą− cych warunków, jakie trzeba spełnić by uzy− skać płatności obszarowe, a także, jaka bę− dzie wysokość tych płatności. Niżej za− mieszczamy odpowiedzi na najczęściej zadawane pytania: Jakie będą wysokości dopłat? W Polsce będzie obowiązywał system płatności obszarowych. Zgodnie z Trak− tatem Akcesyjnym oraz ustawą o płat− nościach bezpośrednich do gruntów rol− nych z dnia 18 grudnia 2003 r., płatno− ści bezpośrednie będą przysługiwały do gruntów rolnych utrzymanych w dobrej kulturze rolnej, z zachowaniem wymo− gów ochrony środowiska. Dopłaty będą się składały z jednolitej płatności obsza− rowej (w 2004 r. będzie to 25 % kwoty, jaką otrzymują rolnicy w UE) oraz płat− ności uzupełniających, które będą finan− sowane z budżetu krajowego z częścio− wym wsparciem ze środków Planu Roz− woju Obszarów Wiejskich. Wg ustawy stawki dopłat uzupełniających na 1 ha co− rocznie będą podawane przez Radę Mi− nistrów w rozporządzeniu, w podziale na poszczególne rodzaje upraw (w 2004 r. maksymalnie do 55% kwoty, jaką otrzy− mują rolnicy w UE). Czy gospodarstwa w rejonach o du− żym rozdrobnieniu (bardzo duża ilość działek rolnych poniżej 0,1 ha) mo− gą liczyć na dopłaty? Zgodnie z ustawą z dnia 18 grudnia 2003 r. o płatnościach bezpośrednich do gruntów rolnych warunkiem uzyska− nia płatności jest posiadanie przez produ− 32 centa rolnego działek rolnych o łącznej powierzchni nie mniejszej niż 1 ha, które kwalifikują się do objęcia płatnościami, przy czym za działkę rolną uważa się zwar− ty obszar gruntu rolnego, na którym jest prowadzona jedna uprawa, o powierzch− ni nie mniejszej niż 0,1 ha, wchodzący w skład gospodarstwa rolnego. w ustawie o płatnościach bezpośrednich do gruntów rolnych. Kiedy i w jaki sposób będą wypłaca− ne dopłaty? Zgodnie z Rozporządzeniem Komisji (WE) Nr 2199/2003 z 16 grudnia 2003 r., płatności za 2004 r. zostaną dokonane w okresie od dnia 1 grudnia 2004 r. do Kto otrzyma dopłaty w przypadku 30 kwietnia 2005 r. Dopłaty będą wypła− dzierżawy gruntów, właściciel czy cane na konta bankowe producentów rol− dzierżawca (kwestia umów dzierża− nych. wy gruntów)? Płatności przysługują producentowi rol− Czy konta bankowe muszą być zakła− nemu na będące w jego posiadaniu grun− dane w bankach spółdzielczych? ty rolne, przy czym, zgodnie z Kodeksem Nie ma żadnych uwarunkowań pra− cywilnym “posiadanie” jest pojęciem szer− wnych w tym względzie. Producenci rol− szym, obejmuje nie tylko własność, ale tak− ni mogą zakładać konta bankowe w do− że dzierżawę, użytkowanie, posiadanie wolnych bankach. zależne. Uprawnionymi do dopłat są wła− ściciele gospodarstw lub inne osoby, które Na podstawie jakich dokumentów władają nimi z innych tytułów, np. dzier− wnioskujący uzyskuje dopłatę (jak żawa, użytkowanie, użyczenie. Tak, więc udowadnia, że użytkuje grunty)? w analizowanym przypadku dopłatę wi− Wnioskodawca będzie otrzymywał płatno− nien otrzymać dzierżawca gruntów rol− ści w oparciu o złożony Wniosek o przyzna− nych. Należy jednak podkreślić, iż w in− nie płatności. Do wypełnienia wniosku przy− teresie wnioskodawcy, który dzierżawi datne są dokumenty odzwierciedlające stan grunty jest posiadanie pisemnej umowy jego posiadania i zawierające podstawowe dzierżawy będącej dowodem w sprawach informacje z zakresu danych z ewidencji spornych. gruntów i budynków. Jednakże dokumen− tów tych nie trzeba dołączać do wniosku. Czy osoba pobierająca świadczenia Każdy złożony wniosek zostanie spraw− z KRUS lub z ZUS (renta, emerytu− dzony przez system komputerowy. W trak− ra) może ubiegać się o dopłatę po− cie kontroli zostanie ustalone, czy zadekla− wierzchniową? rowane przez rolnika działki ewidencyjne Osoba pobierająca świadczenia z KRUS i rolne rzeczywiście istnieją, czy zadekla− lub z ZUS może ubiegać się o płatności bez− rowane we wniosku powierzchnie zgadza− pośrednie, pod warunkiem, że jest produ− ją się z tymi w systemie, itd. Wiarygodność centem rolnym i posiadaczem gospodar− podanych we wniosku danych i prawo do stwa rolnego, kwalifikującego się do do− dopłat będzie również weryfikowane pod− płat zgodnie z wymogami określonymi czas wykonywanych przez Agencję kon− AGENCJA RESTRUKTURYZACJI I MODERNIZACJI ROLNICTWA troli w gospodarstwie, które obejmą oko− ło 5% wszystkich producentów rolnych, którzy złożyli wnioski o płatności bezpo− średnie. Jakie przewiduje się sankcje za po− danie błędnych informacji? Prawdziwość danych we wniosku Wnio− skodawca potwierdza swoim podpisem. Świadomie wpisane nieprawdziwe dane, przede wszystkim dotyczące powierzch− ni, do której przysługuje dopłata wiążą się z nałożeniem sankcji. Zgodnie z Rozporzą− dzeniem Komisji (WE) Nr 2199/2003 z 16 grudnia 2003 r., sankcje za poda− wanie nieprawdziwych danych powierzch− niowych będą następujące: 1) Sankcje wynikające z nieświado− mego zadeklarowania we wniosku o przy− znanie płatności bezpośrednich powierzch− ni większej niż powierzchnia rzeczywista, stwierdzona podczas kontroli administra− cyjnej lub kontroli na miejscu jeżeli ww. różnica jest mniejsza niż 3% nie stosuje się sankcji, jeżeli ww. różnica jest większa niż 3% ale mniejsza niż 30%, płatność zostanie zmniejszona, o dwukrotność stwierdzonej różnicy, jeżeli ww. różnica jest większa niż 30%, to w danym roku wnioskodawca nie otrzy− ma żadnej pomocy, jeżeli ww. różnica jest większa niż 50%, to w danym roku wnioskodawca nie otrzy− ma żadnej pomocy, a ponadto kwota, o którą nienależnie wnioskował będzie mu potrącona z płatności, do których będzie uprawniony w ciągu trzech lat kalendarzo− wych po roku stwierdzenia tego faktu. 2) Sankcje wynikające ze świadomego zadeklarowania we wniosku o płatności bezpośrednie powierzchni większej niż po− wierzchnia rzeczywista, stwierdzona pod− czas kontroli administracyjnej lub kontro− li na miejscu: w danym roku wnioskodawca nie otrzy− ma żadnej pomocy, jeżeli ww. różnica jest większa niż 20%, to w danym roku wnioskodawca nie otrzy− ma żadnej pomocy, a ponadto kwota, o którą nienależnie wnioskował będzie mu potrącona z płatności, do których będzie uprawniony w ciągu trzech lat kalendarzo− wych, po roku stwierdzenia tego faktu. 3) Sankcje wynikające z nie przestrze− gania przez wnioskodawcę wymogów dobrej kultury rolnej (stwierdzone pod− czas kontroli na miejscu): w przypadku nie przestrzegania przez wnioskodawcę, któregokolwiek z wymo− gów określonych przez Państwo Członkow− skie, procent zmniejszenia wynosi 5% kwoty dopłaty do obszaru, dla którego ta niezgodność miała miejsce. Redukcje te są stosowane indywidualnie i niezależnie od siebie, ale całkowita suma redukcji nie mo− że przekroczyć całkowitej kwoty pomocy dla obszaru, na którym wystąpiły niepra− widłowości; w przypadku świadomego nie przestrze− gania przez wnioskodawcę, któregokol− wiek z wymogów określonych przez Pań− stwo Członkowskie procent zmniejszenia wynosi 20% kwoty dopłaty do obszaru, dla którego ta niezgodność miała miejsce. Re− dukcje te są stosowane indywidualnie i nie− zależnie od siebie, ale całkowita suma re− dukcji nie może przekroczyć całkowitej kwoty pomocy dla obszaru, na którym wystąpiły nieprawidłowości; w przypadku świadomego nie przestrze− gania przez wnioskodawcę, wszystkich wymogów określonych przez Państwo Członkowskie, nie przyznaje się żadnej dopłaty do obszaru, dla którego te nie− zgodności miały miejsce. Ponadto, jeśli te niezgodności dotyczą 50% określonego obszaru, to wnioskodawca zostaje całko− wicie wykluczony z otrzymania płatności obszarowej w danym roku. dawcy muszą potwierdzić prawo do ubie− gania się o płatności bezpośrednie. Do czasu wyjaśnienia prawa do dopłat nie jest możliwe naliczanie płatności. Za podawa− nie we wnioskach nieprawdziwych danych są przewidziane sankcje karne. Które powierzchnie na terenie gospo− darstwa nie kwalifikują się do otrzy− mania dopłat? Do otrzymania dopłat na terenie go− spodarstwa nie kwalifikują się: tereny zabudowy siedliskowej (po− wierzchnia zajęta pod domy mieszkalne i zabudowania gospodarskie), tereny pod innymi zabudowaniami np. altany, szopy itd., zbiorniki wodne rzek, jezior, stawów, gli− nianek itd., prywatne drogi dojazdowe do pól o sze− rokości powyżej 2 m i nie porośnięte trawą, skupiska i szpalery drzew, obszary po− kryte krzewami, rowy, miedze, mury, ży− wopłoty i inne ogrodzenia trwałe o szero− kości powyżej 2 m. Czy na tytoń, chmiel, ziemniaki skro− biowe będzie wymagana kontrakta− cja, czy musi być materiał siewny z Centrali Nasiennej? Do uzyskania dopłat bezpośrednich do uprawy chmielu, nie jest konieczne posia− danie umowy kontraktacyjnej przez Wnio− skodawcę. Zgodnie z nowelizacją ustawy o płatnoś− ciach bezpośrednich do gruntów rolnych (Ustawa z 11 marca 2004 o ARR i orga− nizacji niektórych rynków rolnych) płatnoś− ci uzupełniające do tytoniu i ziemniaków przeznaczonych do przetworzenia na skro− bię przyznaje i wypłaca Agencja Rynku Rolnego. Jakie są terminy składania wnio− sków? Zgodnie z ustawą o płatnościach bez− pośrednich do gruntów rolnych z 18 gru− dnia 2003 r., termin składania wniosków w 2004 r. obejmuje okres od 15 kwietnia do 15 czerwca. Wnioskodawcom przysłu− guje prawo składania wniosków jeszcze przez 25 dni po terminie tj. do 10 lipca 2004 roku, ale wiąże się to z sankcjami. Złożenie wniosku po terminie prowadzi do zmniejszenia za każdy dzień roboczy o 1% kwot, do których wnioskodawca był− by uprawniony, jeżeli wniosek o płatność Jak przedstawia się klasyfikacja grun− tów rolnych do uzyskania dopłat? zostałby złożony w terminie. Do uzyskania jednolitej płatności obsza− Czy dopłaty powierzchniowe są opo− rowej uprawnione są: datkowane z tytułu dochodu? zasiewy na gruntach ornych oraz grun− Obecnie polscy rolnicy nie płacą po− ty orne ugorowane, datku dochodowego, a wg art.21 ustawy łąki, o podatku dochodowym od osób fizycznych pastwiska, (Dz. U. z 2000 r., Nr 14, poz. 176 z póź. sady, plantacje wieloletnie. zmianami), dochody pochodzące z pomo− cy rządów państw obcych również nie są Jaka jest różnica pomiędzy odłogiem a ugorem? opodatkowane. Odłóg jest gruntem ornym trwale wyłą− Jakie będą konsekwencje złożenia czonym z produkcji rolnej (ponad rok cza− dwu wniosków o płatności na jedną su bez prowadzenia zabiegów agrotechnicz− działkę rolną? nych). Ugór jest gruntem ornym, który był System kieruje taki przypadek do uprzednio obsiany roślinami uprawnymi wyjaśnienia, w trakcie którego wniosko− i jest utrzymywany w sprawności rolniczej. 33 AGENCJA RESTRUKTURYZACJI I MODERNIZACJI ROLNICTWA Dlaczego stawy rybne nie są objęte dopłata obszarową? Czy jest możli− we wprowadzenie dopłat tego typu? Zgodnie z Traktatem Akcesyjnym (Art. 1b, Załącznik II/pl 108), system jednoli− tej płatności obszarowej przyjęty w Pol− sce obejmuje grunty orne, trwałe użytki zielone, uprawy wieloletnie oraz ogród− ki przydomowe. Dla celów przyznania płatności w ramach jednolitej płatności ob− szarowej wszystkie działki rolne muszą być utrzymywane w dobrej kulturze rol− nej. Stawy rybne nie spełniają powyż− szych kryteriów. Kto dostanie dopłatę, jeżeli na jednej działce ewidencyjnej jest kilka działek rolnych a każda ma innego posiadacza? Jeżeli na jednej działce ewidencyjnej znaj− duje się kilka działek rolnych, a każda ma innego posiadacza, to dopłaty powierzch− niowe przysługują temu producentowi, który faktycznie użytkuje daną działkę rol− ną, niezależnie od formy posiadania danej działki rolnej (własność, dzierżawa itd.). Jakie są dopuszczalne pomyłki i błę− dy podczas wypełniania wniosku ob− szarowego? Poprawnie wypełniony wniosek to wnio− sek, w którym wszystkie obowiązkowe po− la są wypełnione czytelnie, bez skreśleń i poprawek w danych podmiotowych i przedmiotowych, podpisany przez Wnio− skodawcę z podaniem daty wypełnienia. Informacje zawarte we wniosku powinny być zgodne ze stanem faktycznym i moż− liwe do zweryfikowania w oparciu o ma− teriały źródłowe. Każda pomyłka lub błąd na wniosku Wnioskodawca będzie musiał skorygować lub uzupełnić. DEPARTAMENT PŁATNOŚCI BEZPOŚREDNICH TEL. 435−48−30 IRZ szuka sojuszników D la zapewnienia wiarygodności Sy− stemu Identyfikacji i Rejestracji Zwie− rząt niezwykle istotne jest właściwe oznakowanie zwierząt, staranne prowa− dzenie ksiąg rejestracji stad przez posiada− czy zwierząt oraz terminowe zgłaszanie przez nich zdarzeń dotyczących zwierząt z uwagi na konieczność bieżącego śledze− nia w systemie całej historii zwierzęcia. Dotyczy to takich zdarzeń jak kupno, sprze− daż, padnięcie, ubój, import czy też eksport. Uświadomienie posiadaczom zwierząt konieczności zgłasza− nia powyższych zdarzeń do Biur Powiatowych ARiMR w ustawo− wo przewidzianych terminach jest jednym ze środków pozwa− lających na zapewnienie prawi− dłowej realizacji zadań Agencji. Istotne jest również przeszkole− nie ich z zakresu znakowania zwierząt, prowadzenia ewiden− cji w gospodarstwie oraz wypeł− niania zgłoszeń zdarzeń dotyczących zwie− rząt z uwagi na fakt, że znaczna część do− kumentów trafiających do Agencji jest błędnie lub niekompletnie wypełniona. Jednym z instrumentów realizacji tych zadań jest ścisła współpraca z instytucja− mi pracującymi w otoczeniu rolnictwa, dzięki którym Agencja będzie miała moż− liwość dotarcia do większości posiada− czy zwierząt. Podejmowane przedsięwzięcia polega− ją na organizowaniu spotkań z przedsta− wicielami instytucji, których działalność jest prowadzona na rzecz uczestników sy− stemu tj. posiadaczy zwierząt, rzeźni, za− kładów utylizacyjnych, szkoleń dla przed− stawicieli tych instytucji oraz wspólnym 34 organizowaniu spotkań i szkoleń dla po− siadaczy zwierząt. Realizację tych celów Agencja planuje wesprzeć akcją promocyjną, obejmującą publikację artykułów w prasie branżowej oraz ulotek, broszur informacyjnych, fol− derów, a także organizację seminariów i konferencji oraz emisję spotów reklamo− wych w radiu i telewizji, dotyczących za− let i konieczności przekazywania przez po− siadaczy informacji potrzebnych do funk− cjonowania Systemu IRZ. Instytucją, z którą ARiMR jest bardzo ści− śle powiązana jest Inspekcja Wetery− naryjna posiadająca ustawowo przyzna− ny nadzór nad identyfikacją i rejestracją zwierząt. Prowadzone przez nią kontrole siedzib stad przyczynią się do zapewnie− nia spójności danych gromadzonych w Centralnej Bazie Danych Systemu IRZ z sytuacją rzeczywistą w gospodarstwach. W ramach realizacji planowanych dzia− łań Agencja nawiązała już ścisłą współ− pracę z Krajowym Centrum Hodowli Zwierząt (KCHZ), której ramy określiło podpisane porozumienie. Instytucja ta jest jedną z ważniejszych instytucji funkcjonu− jących w otoczeniu rolnictwa, gdyż zasię− giem swoich działań obejmuje ok. 1 mln szt. bydła (tj. blisko 20% krajowego pogło− wia bydła) skupionego w największych li− czebnie stadach. Podjęcie wspólnych dzia− łań pozwoli na bieżące weryfikowanie w Centralnej Bazie Danych Systemu IRZ danych dotyczących znacznej części popu− lacji zwierząt gospodarskich w Polsce. Kolejną instytucją współpracującą z Agen− cją jest Polski Związek Owczar− ski (PZO) zrzeszający posiadaczy owiec i kóz oraz posiadający ba− zę danych ok. 95% pogłowia. Wyrazem tej współpracy jest m.in. zapis w projekcie ustawy o syste− mie identyfikacji i rejestracji zwie− rząt, na mocy którego owce i ko− zy oznakowane przez PZO nie podlegają ponownemu oznako− waniu numerem przydzielanym przez System IRZ. W planach Agencji jest umoc− nienie współpracy z: Krajową Izbą Lekarsko−Weterynaryjną; Organizacja samorządowa lekarzy we− terynarii skupiająca około 6 tysięcy leka− rzy weterynarii, którzy prowadzą prakty− kę zawodową na terenie całego kraju − grupa zawodowa o największej możliwo− ści dotarcia do posiadaczy zwierząt oraz po− siadająca, z racji wykonywanego zawodu, bardzo dobre przygotowanie zawodowe do współdziałania przy tworzeniu i funkcjono− waniu Systemu IRZ. Spółkami powstałymi na bazie daw− nych SHIUZ; Działalność tych firm jest prowadzona na obszarze całego kraju i obejmuje pra− wie 100% pogłowia krów szacowanego przez GUS na ponad 2,9 mln sztuk. Fir− AGENCJA RESTRUKTURYZACJI I MODERNIZACJI ROLNICTWA my te zajmują się głównie prowadzeniem usług inseminacji zwierząt gospodarskich. Krajowym Związkiem Spółdzielni Mle− czarskich; Dobrowolna samorządna organizacja, zrzeszająca spółdzielnie mleczarskie oraz inne spółdzielnie, których przedmiot dzia− łania wiąże się bezpośrednio lub pośrednio z produkcją, przetwórstwem i obrotem mlekiem i jego przetworami. Obecnie KZSM zrzesza 179 członków, w tym 165 spółdzielni mleczarskich i 14 spółdzielni działających na rzecz przemysłu mleczar− skiego. Zakładami przetwórstwa mleka; Stowarzyszeniem Rzeźników i Wędlinia− rzy Rzeczpospolitej Polskiej; Stowarzyszenie to zrzesza właścicieli rzeźni, zakładów przetwórstwa mięsnego, pracowników sektora branży mięsnej w Polsce. Krajowe Centrum Doradztwa Rozwoju Rolnictwa i Obszarów Wiejskich; Centrum jest agendą Ministerstwa Rol− nictwa i Rozwoju Wsi, współpracującą wraz z innymi jednostkami w realizacji po− lityki rządu wobec rolnictwa i obszarów wiejskich w zakresie przyspieszania jego adaptacji do warunków gospodarki ryn− kowej i wymogów wynikających z integra− cji z Unią Europejską. Instytucja zatrudnia obecnie ponad 1000 pracowników, w jej skład wchodzą Oddziały w Poznaniu i Kra− kowie oraz 7 centrów regionalnych, obej− mując zasięgiem działania obszar całego kraju. Uczelniami rolniczymi; Polskim Związkiem Hodowców i Pro− ducentów Bydła Mięsnego; Związek reprezentuje potrzeby, chro− ni prawa i interesy hodowców i producen− tów bydła oraz wspiera ich działania w kie− runku podnoszenia opłacalności produk− cji bydła; Polskim Związkiem Hodowców i Produ− centów Trzody Chlewnej; Gminami wiejskimi; Gminami wiejsko−miejskimi. Współpraca Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa z organizacjami i instytucjami współdziałającymi z posiada− czami zwierząt jest korzystna dla obydwu stron, gdyż poprzez tę współpracę uzyska− ny zostanie wysoki stopień zgodności da− nych w bazie danych ze stanem faktycz− nym w gospodarstwach. Stanowi to wa− runek uznania polskiego Systemu IRZ za wiarygodny, a tym samym zapewniony zostanie stabilny udział Polski we wspól− nym rynku mięsa. DEPARTAMENT IDENTYFIKACJI I REJESTRACJI ZWIERZĄT TEL. 623−13−01 Notatki: 35 AGENCJA RESTRUKTURYZACJI I MODERNIZACJI ROLNICTWA Liczby i fakty W okresie od 1 stycznia do 29 lutego 2004 r. Ośrodki Doradztwa Rolniczego i Regionalne Centra Doradztwa, Rozwoju Rolnictwa i Obszarów Wiejskich zaopiniowały pozytywnie 3 032 plany przedsięwzięć, związane z realizacją inwestycji w rolnictwie i jego otoczeniu przy udziale kredytów z dopłatą Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa do opro− centowania. Ubiegający się o kredyty preferencyjne zamierzają realizować inwestycje o łącznej wartości 533 566,7 tys. zł, wnio− skując o kredyty na ogólną kwotę 371 318,7 tys. zł. Środki kredytowe, w średniej wysokości 122,5 tys. zł na przedsięwzięcie, pozwolą na finansowanie przeciętnie 69,6% kosztów planowanych inwestycji. Największy popyt na kredyty preferencyjne z do− płatą ARiMR, występował w województwach: mazowieckim, lubelskim i wielkopolskim. Tradycyjnie największą popularnością wśród potencjalnych kredytobiorców cieszyła się linia kre− dytowa na utworzenie lub urządzenie gospodarstw rolnych przez osoby, które nie przekroczyły 40 roku życia (Symbol MR). W analizowanym okresie na realizację inwestycji w ramach tej linii kre− dytowej wydano 1 391 pozytywnych opinii (45,9% ogółu opinii) na łączną kwotę 264 907,2 tys. zł. Młodzi rolnicy ubiegali się o kredyty w łącznej wysokości 192 057,6 tys. zł, za− mierzając finansować tymi środkami 72,5% kosztów planowanych inwestycji. Zdecydowaną więk− szość środków kredytowych (89,9%), w średniej wysokości 127,1 tys. zł na przedsięwzięcie, pla− nowano przeznaczyć na urządzenie istniejących gospodarstw rolnych. Pozostałe środki (10,1%), w średniej wysokości 605,5 tys. zł na przedsięwzięcie, zamierzano wydatkować na realizację przedsięwzięć umożliwiających utworzenie nowych gospodarstw rolnych. Dużym zainteresowaniem wśród rolników, przetwórców rolno−spożywczych, podmiotów świadczących usługi dla rolnictwa oraz prowadzących działy specjalne produkcji rolnej cieszyła się linia kredytowa o symbolu IP (23,1% ogółu opinii). Na realizację przedsięwzięć w ramach tej linii zaopiniowano pozy− tywnie 699 planów przedsięwzięć, co pozwoli na wnioskowanie o środki kredytowe w wysokości 96 113,1 tys. zł, finansujące 65,2% kosztów planowanych inwestycji. Równie dużym zainteresowa− niem (22,2% ogółu opinii) cieszył się kredyt na zakup gruntów rolnych w celu utworzenia nowego go− spodarstwa rolnego bądź powiększenia istniejącego gospodarstwa (Symbol KZ). Zakup gruntów rol− nych na łączną kwotę 37 840,9 tys. zł, umożliwią 674 pozytywnie zaopiniowane plany przedsięwzięć, które dotyczyły głównie (96,7%) zakupu gruntów rolnych w celu powiększenia istniejącego gospodar− stwa rolnego. Planowane powiększenie areału gospodarstw rolnicy zamierzali finansować w 71,7% środkami kredytowymi, w średniej wysokości 36 tys. zł na przedsięwzięcie. Wśród ubiegających się o kredyty na realizację przedsięwzięć w ramach 6 programów branżowych, największym zainteresowaniem (75,1%) cieszyła się linia kredytowa na realizację inwestycji objętych branżowym programem mleczarskim (Symbol BR/15). Zaopiniowano pozytywnie 130 planów przed− sięwzięć, umożliwiających producentom i przetwórcom mleka ubieganie się o kredyty w wysokości 16 953 tys. zł, pozwalające na finansowanie przeciętnie 70,7% kosztów planowanych inwestycji. Naj− więcej przedsięwzięć planowali zrealizować producenci mleka (96,9%). Utrzymuje się zainteresowa− nie kredytem na realizację przedsięwzięć objętych programem wspierania restrukturyzacji i moderni− zacji przemysłu mięsnego w Polsce (Symbol BR/14). W ramach tej linii kredytowej wydano 23 pozy− tywne opinie (13,3%). Potencjalni kredytobiorcy ubiegali się o kredyty w łącznej wysokości 20 231,2 tys. zł, zamierzając finansować tymi środkami 64,6% kosztów planowanych inwestycji. Najwięcej pla− nowanych przedsięwzięć (47,8%) związanych jest z modernizacją produkcji i infrastruktury w zakła− dach uboju, zakładach rozbioru oraz zakładach przetwórstwa mięsa. W styczniu br. uruchomiono kredyt na zakup nieruchomości rolnych przeznaczonych na utworzenie lub urządzenie gospodarstwa rodzinnego (Symbol GR) i kredyt na realizację przedsięwzięć inwestycyjnych w zakresie nowych technologii produkcji w rolnictwie (Symbol NT). W analizowanym okresie tworzą− cy i urządzający gospodarstwa rodzinne (37 pozytywnych opinii) ubiegali się o kredyty w łącznej wyso− kości 2 043,4 tys. zł, zamierzając finansować tymi środkami 88,2% kosztów planowanych inwesty− cji. Zaopiniowanych pozytywnie 20 planów przedsięwzięć w ramach linii o symbolu NT, umożliwi ubie− ganie się o kredyty w wysokości 8 058,7 tys. zł, pozwalające na finansowanie przeciętnie 58,8% kosztów planowanych inwestycji. Na realizację przedsięwzięć inwestycyjnych tworzących nowe stałe miejsca pra− cy w działalnościach pozarolniczych (Symbol linii MP), wydano 31 pozytywnych opinii. Przedsiębiorcy ubiegali się o kredyty w łącznej wysokości 3 091,9 tys. zł, co pozwoli na utworzenie ok. 105 nowych miejsc pracy w gminach wiejskich, gminach miejsko−wiejskich oraz miastach do 20 tys. mieszkańców. BOGUMIŁA DROŻDŻ TEL. 860−28−57 36 AGENCJA RESTRUKTURYZACJI I MODERNIZACJI ROLNICTWA Oprocentowanie kredytów inwestycyjnych i klęskowych udzielonych do końca 2002 r. objętych dopłatami ARiMR Oprocentowanie płacone bankowi przez kredytobiorcę w liniach: Banki GP IP BR MR KZ MP KL 1 Bank Gospodarki Żywnościowej SA W−wa 3.60 1.80 1.44 1.44 3.60 1.44 2 Bank Przemysłowo−Handlowy PBK S.A. 3.34 1.67 1.44 1.44 3.34 3 PKO BP S.A. W−wa 3.34 1.67 1.44 1.44 3.34 4 Bank Polskiej Spółdzielczości SA 3.60 1.80 1.44 1.44 3.60 5 Kredyt Bank SA W−wa 3.34 1.67 1.44 1.44 3.34 1.44 6 ING Bank Śląski SA Katowice 3.34 1.67 1.44 1.44 3.34 1.44 7 SGB GBW SA Poznań 3.60 1.80 1.44 1.44 3.60 1.44 8 Bank Zachodni WBK SA 3.34 1.67 1.44 1.44 3.34 1.44 9 Bank Rozwoju Cukrownictwa SA Poznań 10 Bank Handlowy w Warszawie SA 3.34 1.67 1.44 11 Bank Millennium SA Warszawa 3.34 1.67 1.44 1.44 3.34 1.44 12 Bank Ochrony Środowiska SA Warszawa 3.60 1.80 1.44 1.44 3.60 13 Rabobank Polska SA Warszawa 3.34 1.67 14 Wschodni Bank Cukrownictwa SA Lublin 3.60 1.80 1.44 1.44 15 BRE Bank SA Warszawa 3.31 1.65 16 Bank PKO SA Warszawa 3.45 1.73 17 Deutsche Bank 24 S.A. Kraków 3.34 1.67 18 Bank Inicjatyw Społ. − Ekon. SA Warszawa 3.45 1.73 1.44 1.44 19 Górnośląski Bank Gospodarczy SA Katowice 3.31 1.65 1.44 1.44 20 Nordea Bank Polska SA 3.34 1.67 1.44 21 Mazowiecki Bank Regionalny S.A. 3.60 1.80 1.44 22 Raiffeisen Bank Polska S.A. 1.44 1.44 1.44 1.80 1.44 1.44 1.44 1.44 3.45 1.44 3.34 3.45 1.44 3.34 1.44 3.60 1.44 1.65 Oprocentownie w linii OR i RP zależy od rodzaju realizowanego przedsięwzięcia IP− BR− MR− KZ− MP− OR − RP− KL− GP− kredyty na realizację przedsięwzięć inwestycyjnych w rolnictwie przetwórstwie rolno − spożywczym i usługach dla rolnictwa kredyty udzielane na realizację przedsięwzięć inwestycyjnych objętych programami branżowymi kredyty na utworzenie lub urządzenie gospodarstwa rolnego przez osoby, które nie przekroczyły 40 roku życia kredyty na zakup gruntów rolnych kredyty na przedsięwzięcia inwestycyjne tworzące nowe stałe miejsca pracy w działalnościach pozarolniczych w gminach wiejskich oraz miejsko − wiejskich kredyty na osadnictwo rolnicze na gruntach Skarbu Państwa kredyty na przedsięwzięcia inwestycyjne na rozpoczęcie produkcji mających na celu wykorzystanie istniejących obiektów produkcyjnych kredyty klęskowe Sporządzono w DPK kredyty na przedsięwzięcia inwestycyjne w rolnictwie, przetwórstwie rolno−spożywczym o usługach dla rolnictwa przez grupy producentów Wydział Dopłat do Kredytów rolnych powstałe na mocy ustawy z dnia 15 września 2000 roku o grupach producentów rolnych i ich związkach oraz o zmianie innych ustaw 22.03.2004 r. 37 AGENCJA RESTRUKTURYZACJI I MODERNIZACJI ROLNICTWA Oprocentowanie kredytów inwestycyjnych i klęskowych udzielanych przez Banki od 1.01.2003 r. objętych dopłatami ARiMR Oprocentowanie płacone bankowi przez kredytobiorcę w liniach: Banki IP, MP, RP,OR/IP BR, DM/BR,OR/BR MR, KZ, DM/MR,OR/MR, OR/KZ, GR, KL−inwest. NT GP 1 Bank Gospodarki Żywnościowej SA W−wa 3.74 2.00 1.44 1.15 1.44 2 Bank Przemysłowo−Handlowy PBK S.A. 3.34 2.00 1.20 1.00 1.44 3 Bank Polskiej Spółdzielczości SA 3.74 2.00 1.44 1.15 1.44 4 PKO BP S.A. 3.60 2.00 1.20 1.00 1.44 5 Bank Handlowy w Warszawie S.A. 3.34 2.00 1.20 1.00 1.44 6 Kredyt Bank SA W−wa 3.45 2.00 1.20 1.00 1.44 7 ING Bank Śląski SA Katowice 3.34 2.00 1.20 1.00 1.44 8 SGB GBW SA Poznań 3.74 2.00 1.44 1.15 1.44 9 Bank Zachodni WBK SA 3.60 2.00 1.20 1.00 1.44 10 Bank Millennium SA Warszawa 3.45 2.00 1.20 1.00 1.44 11 Bank Ochrony Środowiska SA Warszawa 3.60 2.00 1.20 1.00 1.44 12 BRE Bank SA Warszawa 3.45 2.00 1.20 1.00 1.44 13 Bank PKO SA Warszawa 3.45 2.00 1.20 1.00 1.44 14 Nordea Bank Polska S.A. 3.34 2.00 1.20 1.00 1.44 15 Bank Inicjatyw Społ. − Ekonom. SA Warszawa 3.45 2.00 1.20 1.00 1.44 16 Górnośląski Bank Gospodarczy SA Katowice 3.31 2.00 1.20 1.00 1.44 17 Mazowiecki Bank Regionalny S.A. 3.74 2.00 1.44 1.15 1.44 18 Raiffeisen Bank Polska S.A. 3.45 2.00 1.20 1.00 1.44 oznaczenia symboli linii kredytowych: IP− BR− MR− KZ− MP− OR − RP− KL− GP− kredyty na realizację przedsięwzięć inwestycyjnych w rolnictwie, przetwórstwie rolno − spożywczym i usługach dla rolnictwa kredyty udzielane na realizację przedsięwzięć inwestycyjnych objętych programami branżowymi kredyty na utworzenie lub urządzenie gospodarstwa rolnego przez osoby, które nie przekroczyły 40 roku życia kredyty na zakup gruntów rolnych kredyty na przedsięwzięcia inwestycyjne tworzące nowe stałe miejsca pracy w działalnościach pozarolniczych w gminach wiejskich oraz miejsko−wiejskich kredyty na osadnictwo rolnicze na gruntach Skarbu Państwa kredyty na przedsięwzięcia inwestycyjne na rozpoczęcie produkcji mających na celu wykorzystanie istniejących obiektów produkcyjnych kredyty klęskowe kredyty na przedsięwzięcia inwestycyjne w rolnictwie, przetwórstwie rolno−spożywczym o usługach dla rolnictwa przez grupy producentów rolnych powstałe na mocy ustawy z dnia 15 września 2000 roku o grupach producentów rolnych i ich związkach oraz o zmianie innych ustaw DM/BR− stosowanie i zwiększanie dopłat Agencji do oprocentowania kredytów jak przy kredytach branżowych DM/MR− stosowanie i zwiększanie dopłat Agencji do oprocentowania kredytów jak przy kredytach na utworzenie lub urządzenie gospodarstw rolnych przez młodych rolników Sporządzono w DPK GR− kredyty na zakup nieruchomości rolnych przeznaczonych na utworzenie lub urządzenie gospodarstwa rodzinnego Wydział Dopłat do Kredytów NT− kredyty na realizację przedsięwzięć inwestycyjnych w zakresie nowych technologii produkcji w rolnictwie 22.03.2004 r. 38 AGENCJA RESTRUKTURYZACJI I MODERNIZACJI ROLNICTWA Adresy i numery telefonów Oddziałów Regionalnych ARiMR Dolnośląski 52−438 Wrocław, ul. Giełdowa 8 tel.: (0−71) 369−74−00; fax: (0−71) 364−37−02 adres e−mail:[email protected] Podkarpacki 35−241 Rzeszów, ul. Lubelska 46 tel.: (0−17) 875−60−01; fax: (0−17) 864−25−50 adres e−mail:[email protected] Kujawsko−Pomorski 87−100 Toruń, ul. Rejtana 2−4 tel.: (0−56) 619−83−00; fax: (0−56) 655−80−64 adres e−mail:[email protected] Podlaski 18−400 Łomża, ul. Nowa 2 tel.: (0−86) 216−42−71 w. 510; fax.: (0−86) 216−45−13 adres e−mail: [email protected] Lubelski 21−003 Ciecierzyn, Elizówka 65A koło Lublina tel.: (0−81) 756−88−20; fax.: (0−81) 756−39−41 adres e−mail:[email protected] Pomorski 81−890 Gdynia, ul. Kołłątaja 1 tel.: (0−58) 668−60−00; fax. (0−58) 669−68−44 adres e−mail: [email protected] Lubuski 65−120 Zielona Góra, Al. Zjednoczenia 104 tel.: (0−68) 329−27−02; fax.: (0−68) 451−94−49 adres e−mail:[email protected] Śląski 42−200 Częstochowa, ul. J. Sobieskiego 7 tel.: (0−34) 324−38−77; fax: (0−34) 324−94−28 adres e−mail:[email protected] Łódzki 92−202 Łódź, ul. Piłsudskiego 84 tel.: (0−42) 675−67−00; fax: (0−42) 674−60−92 adres e−mail:[email protected] Świętokrzyski 25−565 Kielce, ul. Warszawska 430 tel.: (0−41) 349−09−00; fax: (0−41) 332−84−02 adres e−mail:[email protected] Małopolski 31−503 Kraków, ul. Lubicz 25 tel.: (0−12) 629−80−50; fax: (0−12) 421−13−11 adres e−mail:[email protected] Warmińsko−Mazurski 10−038 Olsztyn, ul. Św. Wojciecha 2/10 tel.:(0−89) 522−98−22; fax: (0−89) 522−98−25 adres e−mail:[email protected] Mazowiecki 00−175 Warszawa,Al. Jana Pawła II 80 tel.: (0−22) 536−57−05; fax: (0−22)435−49−01 adres e−mail: [email protected] Wielkopolski 60−479 Poznań, ul. Strzeszyńska 36 tel.: (0−61) 845−56−60; fax: (0−61) 840−06−95 adres e−mail:[email protected] Opolski 45−836 Opole, ul. Wrocławska 170 G tel.: (0−77) 401−84−00; fax: (0−77) 457−45−23 adres e−mail:[email protected] Zachodniopomorski 71−245 Szczecin, ul. Szafera 10 tel.: (0−91) 469−84−00; fax.: (0−91) 439−47−63 adres e−mail: [email protected] 39 Ankieta Czy informacje zawarte w Biuletynie są przydatne? Tak Nie W przypadku negatywnej odpowiedzi prosimy o uzasadnienie. ...................................................................................... ...................................................................................... ...................................................................................... ...................................................................................... ...................................................................................... ...................................................................................... Jaka tematyka, z zakresu działalności MRiRW, ARiMR, i ARR zainteresowała Panią/Pana najbardziej? ...................................................................................... ...................................................................................... Jakich tematów, zdaniem Pani/Pana, zabrakło w Biuletynie? ...................................................................................... ...................................................................................... ...................................................................................... Prosimy o możliwie szybkie przysłanie wypełnionej ankiety na adres podany w stopce redakcyjnej.
