Katolicka nauka społeczna (odc. 5). W trosce o dobro wspólne

Region Gda
ski NSZZ „Solidarno
http://www.solidarnosc.gda.pl
Katolicka nauka społeczna (odc. 5). W trosce o dobro wspólne
W naszym cyklu prezentuj cym nauk społeczn Ko cioła do tej pory najcz
ciej
nawi zywali my do mniej lub bardziej odległej historii. Tym razem b dzie inaczej. W marcu
Konferencja Episkopatu Polski wydała jeden z najwa niejszych dokumentów społecznych
polskiego Ko cioła w ostatnich latach ‒ „W trosce o człowieka i dobro wspólne .
Studium przygotowane przez Rad ds. Społecznych KEP we współpracy z ekonomistami
i politologami, m.in. z Uniwersytetu Kardynała Stefana Wyszy skiego (wydane przez
wydawnictwo diecezji tarnowskiej „Biblos ), składa si z pi ciu rozdziałów: „Promocja
integralnego obrazu człowieka , „W trosce o kultur , „Etyczne standardy w yciu publicznym ,
„Potrzeba zmian w sposobie pojmowania działalno ci gospodarczej , „Media w słu bie prawdy
i dobru .
Opracowanie nie odnosi si bezpo rednio do bie
cej sytuacji społeczno-gospodarczej
w naszym kraju. Celem biskupów w tym dokumencie było przypomnienie warto ci, na których
od setek lat opierał si cały ład społeczny w Polsce, a w konsekwencji ‒ wypracowanie
wskazówek do budowania na tych warto ciach podstaw funkcjonowania sfer
przeanalizowanych w poszczególnych rozdziałach.
Iluzoryczny post
p?
Czy jednak naprawd jest tak le, e Ko ciół musi przypomina podstawowe wydawałoby si
warto ci? Autorzy dokumentu diagnozuj : „Polska znajduje si obecnie w momencie
przełomowym, w którym rozwojowi ‒ mimo wielu godnych uznania sukcesów ‒ zagra a
powa ny kryzys: kryzys warto ci, które spajały naród przed stulecia, pozwalaj c mu przetrwa
w najci
szych czasach. Bez odwołania si do tych warto ci post p mo e okaza si
1/3
Region Gda
ski NSZZ „Solidarno
http://www.solidarnosc.gda.pl
tymczasowy i iluzoryczny, a w konsekwencji mo e nawet zagrozi istnieniu narodu . W tym
kontek cie przytoczono jako drogowskaz słowa Jana Pawła II o budowaniu takiego systemu
warto ci, który chroniłby społecze stwo „przed manipulacjami powodowanymi przez
indywidualny lub zbiorowy egoizm .
ródła kryzysu
To wła nie kryzys warto ci stał si
ródłem problemów społeczno-gospodarczych
współczesnego wiata ‒ podkre laj autorzy dokumentu. Przykładowo, argumentuj , promocja
aborcji, eutanazji, sztucznych form zapłodnienia, przy jednoczesnym ataku na instytucj
rodziny, przekłada si wprost na sytuacj demograficzn , a ta na społeczn i gospodarcz .
Biskupi wyra aj ubolewanie z powodu starzenia si polskiego społecze stwa i powa nych
problemów w funkcjonowaniu systemu emerytalnego. „Załamanie demograficzne grozi
wybuchem konfliktu mi dzypokoleniowego. Konieczne jest wi c jak najszybsze wdra anie przez
władze polityki rodzinnej ‒ w tym i podobnych apelach wida zbie no
stanowiska Episkopatu
Polski z postulatami „Solidarno ci , podnoszonymi chocia by przy okazji debaty publicznej nad
zmianami w systemie emerytalnym.
W kontek cie rodziny biskupi podkre laj , e rol chrze cija skich rodziców jest wpajanie
dzieciom poczucia prawdziwej sprawiedliwo ci prowadz cej do poszanowania godno ci
ka dego człowieka oraz kształtowanie w nich postawy troski i bezinteresownej słu by wobec
drugich.
Kryzys warto ci ‒ zdaniem biskupów ‒ jest równie
ródłem odej cia w polityce społecznoekonomicznej od kolejnego kanonu katolickiej nauki społecznej, tj. zasady, e podmiotem
i celem wszystkich instytucji społecznych powinna by osoba ludzka. Autorzy dokumentu
krytykuj „wolnorynkowy kapitalizm w formie radykalnej , pisz c wprost w ostrym tonie:
„Olbrzymia
dza posiadania pieni dzy, i to takich, których aden człowiek nie jest w stanie
wyda w ci gu swojego ycia, była jednym z powodów obecnego kryzysu gospodarki .
Trzeba by
aktywnym społecznie
Du o miejsca w dokumencie po wi cono polityce. Biskupi apeluj ‒ zarówno do polityków, jak
i wyborców ‒ o przestrzeganie standardów etycznych. Przypominaj cnoty, którymi zgodnie
z katolick nauk społeczn powinni kierowa si ci pierwsi: roztropno ci, m stwa, umiaru,
sprawiedliwo ci i prawdy. Której z tych cnót najmniej w polskim yciu publicznym? Niestety,
chyba wszystkich dotyka równie wysoki deficyt, i to najlepsze uzasadnienie potrzeby
powstawania takich dokumentów.
My przywołajmy przykład cnoty sprawiedliwo ci, która w ocenie episkopatu wi
e si
z budowaniem społecze stwa obywatelskiego i prowadzeniem realnego dialogu społecznego.
„Ta cnota wymaga od polityka, by miał tak e na uwadze, ze wzgl du na dobro wspólne,
2/3
Region Gda
ski NSZZ „Solidarno
http://www.solidarnosc.gda.pl
interesy innych grup społecznych ‒ czytamy w dokumencie.
Ale Ko ciół stawia zadania nie tylko politykom. Opracowanie Rady ds. Społecznych episkopatu
wzywa wszystkich ludzi wierz cych do wi kszego zaanga owania społecznego i politycznego.
Podkre la, e to nie prawo, a obowi zek, cho mo na go realizowa w ró nej formie. Ka dy
z nas jest odpowiedzialny za prawdziwy rozwój naszych rodzin, rodowisk społecznozawodowych, wreszcie Polski. Instrukcj post powania daje nam chocia by dokument „W
trosce o człowieka i dobro wspólne .
Dobro wspólne to co
wi
cej ni
zysk
Dobro wspólne, jedna z podstawowych kategorii katolickiej nauki społecznej, wymienione ju
w samym tytule dokumentu Konferencji Episkopatu Polski, to wg jego autorów „dbało
o dobry
stan i długofalowy rozwój gospodarki, wspieranie rozwoju polskich przedsi biorstw, szczególnie
w ich ekspansji na rynki zagraniczne, ochrona własno ci prywatnej, dobry program polityki
społecznej, rodzinnej i zdrowotnej, a tak e sprzyjaj ce rozwojowi relacje z innymi krajami . To
ogólna definicja, ale w dyskretny sposób poło ono w niej nacisk na społeczny kontekst
działalno ci gospodarczej („długofalowy rozwój , „polskie przedsi biorstwa ). Wida w niej
równie rozeznanie ludzi polskiego Ko cioła w tematyce ekonomicznej ‒ tak jak wskazano
w dokumencie, najbardziej skuteczny rozwój daje nie wewn trzna wymiana gospodarcza,
a ekspansja zagraniczna.
Adam Chmielecki
3/3
Powered by TCPDF (www.tcpdf.org)