Nabór i selekcja w lekkoatletyce na przykładzie AZS UMCS Lublin

Konferencja Trenerów Lekkoatletyki AZS, Poznań 14-16.10.2011
Nabór i selekcja w lekkoatletyce na przykładzie AZS UMCS Lublin
Dr Dariusz Szymczuk
Koordynator Sekcji LA AZS UMCS Lublin
1. Zasady naboru i selekcji w lekkoatletyce
Selekcja i nabór, jest to system wszechstronnych przedsięwzięć, które prowadzą wyłonienia z populacji jednostek posiadających optymalne warunki somatyczne, psychiczne i motoryczne dla
uzyskania w przyszłości wysokich wyników w wybranej dyscyplinie sportu [1].
1.1. Nabór i selekcja jako proces ciągły
Celowość naboru i selekcji sprawia , iż są to działania nierozłączne. Dokonując wyboru jednostek z populacji według określonych kryteriów już dokonujemy selekcji. Działania te traktowane
jako jeden proces można nazwać procesem celowego wyboru.
Wyróżnia się dwa sposoby naboru do sportu [2]:
- nabór naturalny
- nabór zorganizowany
Natomiast selekcja zachodzi w trzech etapach [2]
- selekcji wstępnej
- selekcji właściwej
- selekcji specjalistycznej
Selekcja może mieć charakter kwalifikujący (etap selekcji wstępnej) oraz eliminujący (etapy selekcji właściwej i specjalistycznej).
Wyróżniane są trzy typy selekcji eliminującej charakterystyczne dla poszczególnych etapów [3]:
- na podstawie stanu zdrowia, stwierdzonego braku możliwości rozwojowych, braku motywacji do uprawiania sportu, ujawnienie predyspozycji w innym sporcie,
- na podstawie stagnacji rozwoju osobniczego, poziomu wyniku sportowego, predyspozycji w innym sporcie
- na podstawie osiąganych wyników sportowych
Równolegle z działaniami selekcyjnymi podejmowane powinny być działania naborowe na wszystkich etapach szkolenia w formie naboru podstawowego oraz naborów uzupełniających [3].
1.2. Czynniki determinujące proces celowego wyboru
- Cechy osobnicze wybieranych jednostek
- Możliwości organizacyjne i finansowe podmiotu przeprowadzającego nabór
- Infrastruktura sportowa
2. Naborowy system w Sekcji LA AZS UMCS Lublin
2.1. Skala działań
System został wprowadzony w 2005r, swoim zasięgiem objął ponad 20 szkół (podstawowych i gimnazjów) Miasta Lublina. Testom motorycznym w szkołach poddawano ok. 1200 osób
rocznie. Z tej liczby kwalifikowano do zawodów testowych ok. 100 osób, z których do szkolenia kwalifikowano ok. 10 -15.
2.2. Instrumenty
Opracowano tabelę wynikowo-punktową dla potrzeb naboru oraz arkusz wyników. Próbami w teście motorycznym były: skok w dal z miejsca, skok w dal z rozbiegu, rzut piłką lekarską, bieg
na 40m ze startu wysokiego, bieg na 600m (dziewczęta), bieg na 1000m (chłopcy). W bieżącym roku nastąpiła modyfikacja polegająca na dodaniu innych nie ujętych w arkuszu testów, które
w szkołach były robione oraz rezygnacji ze skoku w dal z rozbiegu.
1. Formularz wyników sprawdzianu ogólnego LA
Lp Nazwisko i imię
R. ur.
Szkoła nr ……..
Wzrost
Masa
ciała
Skok w dal z
miejsca
Wynik
Pkt
40m (na
postawienie)
Wynik
Pkt
Klasa …….. Data ………… Godz….…..
Rzut piłką lek.
3kg
Wynik
Pkt
600m
Dziewczęta
Wynik
1000m
Chłopcy
Pkt
Wynik
Pkt
Inne
Wynik
1.
2.
3.
4.
Uwaga: kolumny z punktami należy pozostawić puste
2. Tabele punktowe testów sprawności fizycznej dla dzieci i młodzieży z przedziału wiekowego 12 – 14 lat
Wiek
12lat
13lat
14lat
Pkt
5
4
3
2
1
5
4
3
2
1
5
4
3
2
1
Bieg
40m
5.50
5.80
6.10
6.50
6.90
5.30
5.60
6.00
6.40
6.80
5.20
5.50
5.90
6.30
6.70
Skala ocen:
Wybitny
23pkt
Bardzo dobry
19pkt
Dobry
15pkt
Zadowalający 10pkt
Słaby
5pkt
Zły
mniej niż 5pkt
Bieg
600m
1:58
2:13
2:23
2:33
2:43
1:53
2:08
2:20
2:28
2:38
1:50
2:05
2:18
2:28
2:38
Dziewczęta
Rzut pilką
Skok w dal z
lek (3kg)
m-ca
9.0
2.20
7.5
2.00
6.5
1.75
5.5
1.60
4.5
1.40
10.0
2.30
8.5
2.10
7.0
1.80
6.0
1.65
5.0
1.45
11.0
2.40
9.0
2.15
7.5
1.85
6.5
1.70
5.5
1.50
Skok w dal z
rozb.
4.60
4.20
3.80
3.30
2.80
4.80
4.40
4.00
3.50
3.00
5.00
4.60
4.10
3.55
3.00
Wzrost/
masa c.
165/45
160/45
155/43
170/50
166/55
160/47
175/60
168/55
165/50
Pkt
5
4
3
2
1
5
4
3
2
1
5
4
3
2
1
Bieg
40m
5.20
5.50
5.90
6.30
6.70
5.00
5.30
5.60
6.20
6.60
4.80
5.10
5.40
6.00
6.40
Bieg
600m
1:50
2:05
2:15
2:25
2:35
1:45
2:00
2:10
2:20
2:30
1:40
1:55
2:05
2:15
2:25
Rzut pilką
lek (3kg)
12.0
9.5
7.0
6.0
5.0
13.5
11.0
9.0
7.5
6.0
15.0
12.0
10.0
8.0
7.0
Chłopcy
Skok w dal z
m-ca
2.30
2.10
1.80
1.60
1.45
2.45
2.20
1.90
1.70
1.50
2.60
2.35
2.10
1.80
1.60
Skok w dal z
rozb.
5.10
4.50
4.00
3.50
3.00
5.40
4.80
4.20
3.70
3.20
5.80
5.30
4.80
4.20
3.50
Wzrost/
waga
165/50
162/46
157/42
171/54
166/51
160/45
180/60
173/58
168/53
Wynik
Suma
pkt
2.3. Poszczególne działania w ramach systemu
Na początku września kierowane jest pismo do dyrekcji szkół z prośbą o umożliwienie przeprowadzenia testów motorycznych na terenie ich szkoły. Podobne pismo kierowane jest do
nauczycieli wychowania fizycznego z prośbą o przeprowadzenie tych testów.
Na zebraniu z nauczycielami przeprowadzane jest szkolenie dotyczące poprawności i ujednolicenia wykonania testów. Przedstawiany jest również system premiowania nauczycieli.
Czas na przeprowadzenie testów i dostarczenie wyników to ok. 5 – 7 tygodni.
Na podstawie wyników przeprowadzonych testów wybieranych jest ok. 100 osób, które biorą udział w zawodach. Konkurencjami zawodów są próby wykonywane w czasie testów w szkołach.
Zawody rozgrywane są w kategoriach: V-VI kl. SP, I-II kl G.
Po analizie wyników, najlepszym osobom proponowany jest udział w szkoleniu sportowym i kwalifikacja do grup treningowych.
3. Efekty funkcjonowania systemu naborowego
3.1. Historia systemu naborowego w Sekcji LA w Klubie Uczelnianym AZS UMCS
Lublin w latach 2004 – 2011
2004 – obniżenie poziomu sportowego grożące upadkiem Sekcji LA w AZS Lublin
2005 – mobilizacja wszystkich zasobów, przeniesienie Sekcji LA do Klubu Uczelnianego AZS UMCS,
przeprowadzenie akcji naborowej wśród dzieci i młodzieży z roczników 1991 - 1992
2006 – zorganizowany nabór w rocznikach 1992 – 1993
2007– zorganizowany nabór w rocznikach 1993 – 1994
2008 – zorganizowany nabór w rocznikach 1994 – 1995, zamknięcie hali lekkoatletycznej
2009- brak naboru zorganizowanego
2010 – brak naboru zorganizowanego
2011 – zorganizowany nabór w wersji zmodyfikowanej.
3.2. Ocena poziomu sportowego Sekcji LA AZS UMCS
3. Poziom sportowy Sekcji LA AZS UMCS Lublin w latach 2004 - 2011
KMP
lata
pkt
2004
2005
2006
2007
2008
2009
2010
2011
?
?
577
591
531
778
743
750
Ranking wewnetrzny
Miejsce w Lidze
Miejsce w
Suma pkt
AMPJ
wszystkich
Suma pkt 25
miejsce zawodników
zawodników Seniorów Juniorów
?
?
22
21
21
15
15
?
3580
4740
6153
7297
6386
8644
9701
11298
(24)
(40)
(49)
(74)
(61)
(74)
(74)
(75)
3580
4015
4656
4836
4704
6308
7126
8399
-
19
12
16
18
12
9
8
?
?
60
41
34
12
7
19
11
8
7
4
3
2
1
4
KMP – Klubowy Mistrz Polski; AMPJ Akademickie Mistrzostwa Polski Juniorów
Do rankingu wewnętrznego punkty zawodnikom naliczane są: za najlepszy wynik wg tabel ligi seniorów, za miejsce w tabelach PZLA (I m – 50pkt,…50m – 1pkt; punkty mnożone przez 4 –
tabele seniorów, przez 3- tabele juniorów, przez 2 – tabele juniorów młodszych), za punkty w zawodach mistrzowskich mnożone przez 5.
Zauważalny wzrost poziomu sportowego mierzonego punktami i miejscem w klasyfikacji KMP, punktami w rankingu wewnętrznym oraz miejscem w Lidze Seniorów jest wynikiem naboru
uzupełniającego w kategoriach młodzieżowiec (podejmowanie studiów w Lublinie przez zawodników z terenu) oraz senior (korzystne warunki finansowe – stypendia Prezydenta Miasta).
Natomiast wzrost poziomu sportowego mierzonego miejscem w Lidze Juniorów i AMPJ jest wynikiem wprowadzenia zorganizowanego, systemowego naboru podstawowego prowadzonego
w latach 2005 – 2008. Załamanie tego wzrostu jest spowodowane głównie przez brak zorganizowanego naboru w latach 2009 – 2010.
4. Podsumowanie
Poziom sportowy sekcji lekkoatletycznej zależy od prawidłowego naboru i selekcji rozumianych jako jednolity i ciągły proces. Jakość i skala celowego wyboru jednostek do sportu na etapie
wstępnym ma znaczący wpływ na poziom sportowy w kategoriach młodzieżowych. Prowadzenie naboru i selekcji na każdym etapie szkolenia sportowego wpływa na podniesienie sportowego
poziomu również w kategorii seniorów.
Decyzja o proporcji czasu poświęconego na szkolenie i poszukiwanie uzdolnionych jednostek należy do Trenera i decyduje o jego wynikach szkoleniowych.
Piśmiennictwo
1. Ważny Z.: Współczesny system szkolenia w sporcie wyczynowym. Sport i Turystyka. Warszawa 1981.
2. Raczek J.: Podstawy szkolenia sportowego dzieci i młodzieży. RCMSKFiS, Warszawa. 1991b
3. Kosendiak J.: Nabór i selekcja do uprawiania sportu jako wieloletni proces. WWW.cos.pl/sw/2008_10-12
Przedstawiony powyżej system naborowy do lekkiej atletyki został opracowany w głównej mierze przez Marka Chmielewskiego na podstawie wieloletnich doświadczeń w pracy szkoleniowej.