Dymitr Szostakowicz - biografia, życiorys

Dymitr Szostakowicz - biografia, życiorys
Wśród wielu kompozytorów rosyjskich XX wieku Dymitr Dimitrijewicz
Szostakowicz, bo tak brzmiało jego pełne nazwisko, uznawany jest za
jednego z najwybitniejszych. Legenda jego życia jest tym większa, że
narosło wokół niego sporo kontrowersji i nieporozumień, które z jednej
strony wypaczały obraz muzyka w oczach opinii publicznej, z drugiej –
jeszcze bardziej przyciągały i sprawiały, ze życiorys Rosjanina stał się
tematem wielu plotek.
Mało kto wie, iż ten wybitny kompozytor miał polskie korzenie – jego
dziadek pochodził z Wilna. Sam Szostakowicz urodził się w 1906 roku
w Sankt Petersburgu w Rosji. Jednak nie w mieście rodzinnym, ale
właśnie w Wilnie uczęszczał do konserwatorium muzycznego, gdzie
bardzo wcześnie zaczął komponować swoje pierwsze utwory. Mając
siedemnaście lat, otrzymał dyplom z gry na fortepianie, a kiedy miał
dziewiętnaście – z kompozycji. Już wtedy dostrzegano w nim
nieprzeciętny talent i zdolności kompozytorskie. Owocem jego
pierwszych dojrzałych wysiłków była I Symfonia, która napisał mając
zaledwie dwadzieścia lat. Tak zaczęły się początki kariery muzyka,
który zostanie okrzykniętym jednym z największych symfoników
dwudziestego stulecia.
Jego kariera nabrała tempa i już w rok później Szostakowicz zdobył
dyplom honorowy na I Międzynarodowym Konkursie Pianistycznym im.
Fryderyka Chopina w Warszawie. Studiując w Sankt Petersburgu dał
się poznać jako jeden z najzdolniejszych uczniów Nikołajewa i
Steinberga. Nie powtarzał bezmyślnie ścieżek starych mistrzów, ale
starał się wypracować własny styl, który odróżniać go będzie od
pozostałych artystów.
Bardzo wcześnie zaczął wypracowywać osobną technikę oraz
emocjonalność gry. Inspirował się m.in. Arnoldem Schönbergiem,
austriackim kompozytorem, przedstawicielem tzw. drugiej szkoły
wiedeńskiej, twórcą dodekafonii oraz atonalności – nowatorskich
technik kompozycji w muzyce klasycznej XX wieku. Właśnie te
niestandardowe rozwiązania stały się przedmiotami fascynacji
Szostakowicza. Innym autorytetem dla młodego kompozytora był Paul
Hindemith – awangardowy pianista i kompozytor pochodzący z
Niemiec, który nie bał się szokować i epatować brutalnością i
erotyzmem, szczególnie w swoich operach. Szostakowicz także
konstruował swoją muzyczną osobowość na filarach agresywności
muzycznej, gwałtowności, dynamice oraz dużej liczbie kontrastów.
Najbardziej widoczne wpływy dwóch wymienionych muzyków widać w
operze Szostakowicza, którą napisał do znanego dzieła pt.: „Nos”
rosyjskiego pisarza, Mikołaja Gogola . Nie trzyma się on w niej sztywno
kanonów i zasad kompozycji, nie boi się zastosowania atonalności czy
nagłych przeskoków melodycznych.
Wielki skandal wywołała druga opera rosyjskiego kompozytora pt.:
„Lady Makbet mceńskiego powiatu”. Wykorzystywała ona śmiałe
rozwiązania scenograficzne, teatralność oraz skrajnie eksperymentalną
muzykę. Niestety, życie w czasach stalinowskich nie było łatwe dla
twórców szukających nowatorskich rozwiązań. Z tego względu
Szostakowicz miał problemy z wystawianiem swoich sztuk. Zdecydował
się więc uprościć swoją muzykę i zrezygnować z niestandardowych
rozwiązań tak, aby większość odbiorców była w stanie zrozumieć i
polubić jego twórczość. Jednak muzyk nadal nie umiał trafić w gusta
stalinowskich zwolenników. Gdy po wojnie napisał wesołą IX Symfonię,
został skrytykowany za zbytnią lekkość i swobodę. Napisał więc już po
wojnie bardzo propagandową, sławiącą Stalina „Pieśń lasu”, dzięki
której odzyskał przywileje utracone po wydaniu wcześniejszych,
niezgodnych z duchem radzieckim utworów.
Szostakowicz był twórcą wszechstronnym. Oprócz symfonii, oper i
operetek pisał także utwory kameralne, wokalne, balety oraz suity. Był
także laureatem wielu radzieckich odznaczeń, m.in. Orderu Lenina,
Orderu Rewolucji Październikowej, Nagrody Stalinowskiej czy Nagrody
Państwowej ZSRR.
Ten kontynuujący tradycje beethovenowskie pianista zmarł w 1975 roku
w Moskwie.