Rozdzial 7

7.
Opis istniejącego systemu wodno-ściekowego
7.1. Organizacyjna struktura działania systemu z uwzględnieniem
podziału kompetencji, współzależności, odpowiedzialności i
struktury własności
Wołomin
Właścicielem i eksploatatorem sieci wodociągowych i kanalizacyjnych, a także ujęć
wody i oczyszczalni ścieków w gminie Wołomin jest spółka z ograniczoną
odpowiedzialnością Przedsiębiorstwo Wodociągów i Kanalizacji. Jedynym
udziałowcem spółki jest Gmina Wołomin.
Kobyłka
Na obszarze Kobyłki istniejąca sieć wodociągowa jest własnością Gminy Kobyłka.
Eksploatacja została zlecona spółce PWiK.
Pozwolenia wodno-prawne:
Przedsiębiorstwo Wodociągów i Kanalizacji posiada następujące pozwolenia :
•
•
•
na pobór wód z otworów czwartorzędowych dla potrzeb SUW i zaopatrzenia
ludności za pomocą ujęć zlokalizowanych na terenie miasta i gminy Wołomin
(decyzja nr 331/03 z 21.10.2003) dla stacji Graniczna w ilości 530m3/h i
11 558m3/d, dla stacji Lipińska 70m3/h i 1400m3/d oraz Grabie Stare 60m3/h i
758m3/d
na odprowadzenie ścieków komunalnych z miejskiej mechaniczno-biologicznej
oczyszczalni ścieków „Krym” do rowu D, a następnie do rzeki Długiej w km
13+700 D (decyzja nr 335/04 z 8 listopada 2004 r.) w ilości Qdśr=7 500m3/d i
o
następujących
nieprzekraczalnych
stężeniach
Qdmax=12 000m3/d
zanieczyszczeń; BZT5-15mgO2/l, ChZTCr-125mgO2/l, zawiesina ogólna-35mg/l
azot ogólny-15mgN/l i fosfor ogólny-2mgP/l.;
na odprowadzenie podczyszczonych wód opadowych i roztopowych do rowu
R -6, a następnie do rzeki Czarnej km 20+375 (decyzja nr 291/03 z 2 września
2003 r.).
7.2. Parametry ilościowe i jakościowe ścieków i wody w istniejącym
systemie
7.2.1. Charakterystyka ścieków i jakość wody surowej
Obecnie woda pobierana jest z trzech współpracujących ze stacjami uzdatniania
ujęć głębinowych: „Graniczna”, „Lipińska” i „Grabie Stare”. Głównym ujęciem,
współpracującym z najnowocześniejszą stacją uzdatniania, jest ujęcie „Graniczna”
dostarczające ok. 85% wody produkowanej przez PWiK wody.
Wymienione wyżej ujęcia podziemne współpracują ze stacjami uzdatniania o
następujących wydajnościach maksymalnych :
• ,,Graniczna”:
530 m3/h 12 720 m3/d;
• ,,Lipińska”:
60 m3/h
1 100 m3/d;
3
• ,,Grabie Stare”: 60 m /h
758 m3/d.
Parametry wody surowej do uzdatniania nie wykazują, z wyjątkiem żelaza i
manganu, przekroczeń dopuszczalnych zakresów zanieczyszczeń i przedstawiają
się jak niżej:
• odczyn pH: 7,21-7,64;
7-1
• żelazo:
2,0-3,1 mgFe/l;
• mangan:
0,2-0,65 mMn/l;
• NH4:
0,25-1,0 mg/l;
• NO2:
0,001-0,012 mg/l;
• NO3:
0,1-0,66 mg/l;
• chlorki:
1,6-250 mgCl/l.
Obecnie na obszarze Wołomina i Kobyłki ok. 31% mieszkańców nie korzysta z
wodociągu i pobiera wodę z własnych ujęć (studni wierconych i kopanych).
Ścieki powstające na terenie obsługiwanym przez system podlegają oczyszczeniu i
są badane analitycznie. W ściekach dopływających do oczyszczalni „Krym” stężenia
zanieczyszczeń w roku 2004 przedstawiały się następująco:
• BZT:
średnio 354 mgO2/l,
• zawiesina:
średnio 327 mg/l,
• azot całkowity:
średnio 60 mgN/l,
• fosfor:
średnio 13,2 mgP/l.
Według szacunków PWiK, z roku bazowego 2004, źródłami powstawania ścieków
na terenie obsługiwanym przez Spółkę są:
• gospodarstwa domowe:
81%,
• przemysł:
6%,
• pozostałe:
13%.
Wskaźnik kanalizacji jest bardzo zróżnicowany i wynosi:
• 78% dla obszaru miejskiego Wołomina,
• 5% dla obszaru wiejskiego Wołomina,
• 4% dla Kobyłki.(w wyniku wybudowania na początku 2005 roku jednej lokalnej
pompowni i związanych z nią odcinków kanalizacji)
Ścieki z terenów pozbawionych kanalizacji są odprowadzane do zbiorników
bezodpływowych, często nieszczelnych, i wywożone prawdopodobnie do
oczyszczalni w Radzyminie. Brak jest systemu kontroli szczelności szamb i
prawidłowości obsługi przez firmy asenizacyjne.
Ponieważ punkt zlewny ścieków dowożonych na oczyszczalni jest nieczynny brak
jest jakichkolwiek wiarygodnych danych na temat ilości ścieków z szamb
dopływających poza kontrolą do oczyszczalni.
7.2.2. Ilość ścieków dostarczonych i wielkość zapotrzebowania na wodę
Sprzedaż wody przez PWiK w 2003 r. wyniosła 2 049 427 m3, a w 2004 r.
2 238 869 m3. Według raportów z pracy oczyszczalni „Krym” obiekt ten przejął i
oczyścił w 2003 r. 2 299 500 m3 ścieków, co daje wskaźnik 6 300 m3/dobę,
natomiast w 2004 r. 2 271 132 m3, co odpowiada 6 200 m3/d. Nie zmienił się
natomiast w zauważalnym stopniu dostarczany do oczyszczalni ładunek
zanieczyszczeń, który kształtował się w sposób następujący:
• BZT5:
803 981 kg,
• Zawiesina: 792 660 kg,
• N:
135 587 kg,
• P:
29 752 kg.
7-2
7.2.3. Bilans ścieków i zapotrzebowanie wody
W celu obliczenia przyszłego zapotrzebowania na wodę wykorzystano dane
uzyskane w PWiK oraz informacje zawarte w opracowaniach Eco-Progressu i
Cewoku.
Zapotrzebowanie na wodę przyjęto w wysokości 116 l/d/mieszkańca
równoważnego, co przy założonym wzroście ilości mieszkańców aglomeracji
Wołomina i Kobyłki podłączonych do sieci wodociągowej, potrzebach
ogólnomiejskich (handel, usługi, urzędy) oraz potrzebach własnych stacji
uzdatniania (wraz ze stratami w sieci w wysokości 5%), stanowi ok. 10 300 m3/d.
Eksploatowane obecnie ujęcia i stacje uzdatniania wody zapewniają pokrycie
potrzeb aglomeracji na wodę obecnie i w perspektywie 25 lat.
Przy przyjęciu tych samych założeń i prognozowanym dopływie ścieków z zakładów
przemysłowych posiadających własne ujęcia wody w wysokości ok. 600 m3/d ogólna
ilość ścieków wyniesie średnio 11 400 m3/d.
Przyjęto, że w wyniku remontu istniejącej sieci kanalizacyjnej, budowy nowych
szczelnych układów i odcięcia wpustów deszczowych współczynnik infiltracji
zmniejszy się z obecnych 1,3 do 1,1.
7.3 Ogólny opis techniczny istniejącego systemu wodno-ściekowego
System wodociągowy
System wodociągowy Wołomina i Kobyłki opiera się na trzech ujęciach wody i
współpracujących z nimi stacjach uzdatniania. Uzdatnianie wody przed podaniem
do sieci polega głównie na usunięciu z wody związków żelaza i manganu.
Na proces uzdatniania wody składają się następujące operacje technologiczne:
•
napowietrzanie ciśnieniowe,
• dwustopniowa filtracja,
• okresowa dezynfekcja.
Woda w sieci spełnia obowiązujące wymagania zarówno norm polskich,
europejskich jak i standartów WHO .
Sieć wodociągowa na terenie Wołomina ma długość 138,8 km i dodatkowo 87,2 km
przyłączy domowych.
Sieć wodociągowa na terenie Kobyłki ma długość 52 km i dodatkowo 28,5 km
przyłączy.
Materiały, z których zbudowane są przewody to głównie: żeliwo, PCV i PE.
Średnice przewodów: od 90 mm do 600 mm (w przewodach magistralnych).
Ok. 50% sieci ma więcej niż 10 lat.
System kanalizacyjny
W założeniach sieć kanalizacyjna na terenie Wołomina powinna być siecią
rozdzielczą, jednak działania realizowane w przeszłości doprowadziły do sytuacji, że
do kanalizacji sanitarnej wpuszczane są ścieki deszczowe i odwrotnie - do sieci
deszczowej trafiają ścieki bytowe.
7-3
Na terenie Kobyłki brak jest sieci kanalizacji deszczowej, natomiast sieć sanitarna
jest w początkowej fazie budowy (4% wskaźnik skanalizowania), a z koniecznych
dla uporządkowania sytuacji kilkudziesięciu pompowni i związanych z nimi zlewni,
wybudowano w ostatnim okresie jedną..
Sieć kanalizacji sanitarnej na terenie Wołomina ma długość 73 590 m, a
odgałęzienia - 25 070 m.
Przewody kanalizacyjne wykonane są przede wszystkim z kamionki (średnice
przewodów: do 500 mm). Przy większych średnicach przewody wykonane są z
betonu.
Podstawowymi elementami układu kanalizacji sanitarnej są następujące obiekty:
•
•
•
główna pompownia „Gryczana” przepompowująca ścieki do oczyszczalni
„Krym”, wyposażona w pompy umożliwiające pracę z wydajnością 388 l/s, przy
wysokości podnoszenia 18,1 m; pompownia współpracuje z dwoma rurociągami
DN 600 o długości 2700 m;
pompownia PS-2 (współpracuje z rurociągiem tłocznym DN 400, L=1400 m);
pompownie PS-3 i PS-5 (podają ścieki do przewodów o mniejszych średnicach i
mają mniejsze wydajności).
Na terenie Wołomina można wyróżnić następujące główne kolektory:
•
•
•
•
•
kolektor A o przekroju J-0,6/0,9 w ul. Legionów,
kolektor B kołowy o średnicy 1,0 m w ul. Gryczanej,
kolektor w Szosie Jadowskiej K-0,6,
kolektor w ul. Moniuszki K-0,6,
kolektor w ul. Przejazdowej K-0,4.
Kanalizacja drugorzędowa obejmuje sieć uliczną o średnicach 0,20-0,30 m.
Część przewodów i studzienek jest w złym stanie technicznym, często przejmuje
ścieki deszczowe z odwodnienia ulic i dachów, wymaga remontów i przebudowy.
Odbiornikami wód opadowych są:
•
•
rzeka Czarna - za pośrednictwem kolektora A w ul. Kościelnej (średnica 1,0 1,5 m), pompowni przy ul. Rolnej i rowu melioracyjnego;
rzeka Długa - poprzez Rów Wołomiński, do którego doprowadzone są wody
opadowe z kolektora B (średnica 0,8 - 1,0 m) w ul. 1-go Maja i kolektora D w Al.
Armii Krajowej.
Do sieci kanalizacji deszczowej mają zastosowanie uwagi zgłoszone przy
omówieniu stanu sieci sanitarnej.
Większość przewodów kanalizacji deszczowej jest wykonana z rur betonowych.
Średnica rur zawiera się w przedziale od 200 do 1 500 mm.
Długość sieci wynosi 23,8 km.
Istniejące kanały są w złym stanie technicznym, często o nieustalonym kierunku
przepływu.
7-4
U wylotu kolektora A usytuowana jest pompownia wód deszczowych oraz
podczyszczalnia wyposażona w osadniki i separatory.
Centrum systemu kanalizacyjnego Wołomina stanowi mechaniczno-biologiczna
oczyszczalnia ścieków „Krym” o przepustowości hydraulicznej 7 500m3/d.
Przepustowość hydrauliczna oczyszczalni jest w chwili obecnej wystarczająca na
okresy pogody bezdeszczowej, natomiast z uwagi na stan systemu kanalizacyjnego
oczyszczalnia nie jest w stanie przejąć ścieków z deszczu nawalnego.
Na przestrzeni ostatnich lat średniodobowe przepływy przez oczyszczalnię
kształtowały się w granicach 6 000 m3 (od 5 700 m3 do 6 300 m3), a w przypadku
intensywnych opadów dochodziły do 12 000 m3.
Charakterystyka techniczna i technologiczna obiektów oczyszczalni przedstawia się
następująco:
•
Piaskownik pionowy
Jest to zbiornik żelbetowy, cylindryczny, podzielony cylindrycznie na dwie strefy
przepływowe. Stale pracuje strefa zewnętrzna, a po przekroczeniu jej nominalnego
obciążenia włącza się automatycznie strefa druga – wewnętrzna.
Obciążenie hydrauliczne powierzchni przy maksymalnej wydajności pompowni PS-1
wynosi q = 0,388 m3/s / (3,0+3,3) m2 = 0,062 m/s.
W leju zainstalowany jest pierścień doprowadzający powietrze do przedmuchiwania
piasku w celu usuwania osadzających się części organicznych.
Zatrzymywany piasek jest usuwany pompą zatapialną do separatora piasku. Po
opuszczeniu separatora piasek jest pod nim gromadzony i przesypywany wapnem
chlorowanym, a następnie transportowany do poletka piasku.
•
Poletko ociekowe piasku
Jest to prostopadłościenny otwarty zbiornik żelbetowy, w którym gromadzony jest
piasek (pozbawiony grubszych części organicznych, przesypany wapnem
chlorowanym).
Powierzchnia poletka wynosi 18,5 m2. Wysokość czynna poletka wynosi 0,80 m.
Pojemność czynna poletka wynosi 14,8 m3.
Odcieki odprowadzane są, poprzez drenaż ułożony w dnie, do pompowni lokalnej.
Piasek jest systematycznie wywożony poza oczyszczalnię na komunalne
składowisko odpadów.
•
Reaktor biologiczny „BIOMIX”
Ścieki z piaskownika przepływają grawitacyjnie do reaktora biologicznego „BIOMIX”.
Pod względem konstrukcyjnym jest to zbiornik otwarty, żelbetowy, cylindryczny, o
średnicy 46 m, podzielony wewnątrz współosiowo na kilka zbiorników.
W zbiornikach tych prowadzone są następujące procesy technologiczne:
• wlot Ø 1,9 m: doprowadzenie ścieków do obiektu, uspokojenie przepływu,
rozdział ścieków;
• komora osadu czynnego I°: wstępna redukcja związków organicznych,
wymieszanie ścieków doprowadzanych rurą centralną z osadem powrotnym;
stężenie osadu czynnego wynosi 3 kg smo/m3, obciążenie osadu – 0,10 kg
BZT5/kg smo; zawartość komory jest mieszana mieszadłami zatapialnymi i
dyfuzorami napowietrzającymi;
• komora osadu czynnego II°: dalsza redukcja związków węgla, nitryfikacja azotu
amonowego, usuwanie związków fosforu poprzez dawkowanie soli żelaza (PIX);
7-5
źródłem powietrza są dmuchawy o łącznym wydatku 2 x 16,6 Nm3/min przy
sprężu 0,08 MPa; powietrze w komorze rozprowadzane jest poprzez dyfuzory
drobnopęcherzykowe; zawartość komory jest dodatkowo mieszana 6
mieszadłami zatapialnymi; stężenie osadu czynnego wynosi 4 kg smo/m3,
obciążenie osadu – 0,10 kg BZT5/kg smo; stężenie tlenu w komorze wynosi 0,8
kg O2/m3.
Czas zatrzymania w obu komorach wynosi 19,3 godziny. Stopień recyrkulacji
osadu wynosi 290%, wiek osadu czynnego: 11 dni, jednostkowy przyrost
osadu: 0,80 kg smo/kg BZT5 usuniętego.
•
•
•
osadniki wtórne, położone w zewnętrznym pierścieniu „BIOMIX-u”,
sedymentacja osadu i klarowanie ścieków oczyszczonych; czas zatrzymania w
osadniku wynosi 4,4 godziny; obciążenie hydrauliczne powierzchni osadnika:
0,46 m3/m2 x h; w dnie osadnika wykonane są 4 leje osadowe do wstępnego
zagęszczania osadu; część zatrzymywanego osadu jest kierowana jako
recyrkulat do rury centralnej w części wlotowej „BIOMIX-u”, a pozostała część,
jako osad nadmierny, jest odprowadzana grawitacyjnie do zagęszczaczy osadu.
Z osadnika wtórnego ścieki oczyszczone kierowane są do przepompowni
międzyoperacyjnej.
Pompownia międzyoperacyjna
Jest to studnia żelbetowa o średnicy 5,0 m, o głębokości całkowitej 6,5 m i
głębokości czynnej 4,0 m. Pojemność czynna komory czerpnej wynosi 75 m3.
Komora jest wyposażona w dwie pompy zatapialne. Ścieki oczyszczone
przetłaczane są rurociągiem Ø 600 do krytego rowu „D”, a następnie do odbiornika.
Odprowadzanie ścieków oczyszczonych
Oczyszczone ścieki z osadników wtórnych kierowane są do pompowni
międzyoperacyjnej. Z niej, rurociągiem Ø 600, są tłoczone do krytego rowu „D”,
wykonanego z betonowych kręgów Ø 1000. Z rowu „D” ścieki dopływają do Rowu
Wołomińskiego, z którego wpadają do rzeki Długiej. Łączna długość rowu „D” i
Rowu Wołomińskiego wynosi 6 km. Rzeka Długa wpada do Kanału Żerańskiego.
• Zagęszczacze grawitacyjne osadu
Są to dwa cylindryczne zbiorniki żelbetowe o średnicy 6,0 m, głębokości czynnej
3,1 m, głębokości całkowitej 4,1 m i pojemności czynnej 87 m3 każdy.
Do zagęszczaczy, pracujących naprzemiennie, osad nadmierny z osadnika
wtórnego doprowadzany jest grawitacyjnie.
Proces zagęszczania jest wspomagany wolnym mieszaniem przy pomocy
mieszadeł prętowych, o mocy N = 0,75 kW każde.
Osad zagęszczony zasysany jest przez pompę nadawy osadu do wirówki w stacji
odwadniania osadu.
Ciecz nadosadowa jest odprowadzana poprzez koryto ruchome i przewody
elastyczne do pompowni lokalnej.
• Stacja odwadniania osadu oraz budynek z dyspozytornią i kotłownią
Stacja odwadniania osadu jest zlokalizowana w budynku technicznym mieszczącym
także dyspozytornię i kotłownię.
Osad z zagęszczaczy jest podawany do wirówki odwadniającej „NOXON” typ DC 20
z silnikiem o mocy 33 kW. Przepustowość wirówki wynosi 8 ÷ 25 m3/h. Obroty
bębna wirówki n = 2200 obr/min.
Z wirówką współpracuje, w systemie automatycznym, pompa nadawy oraz
instalacja przygotowania i dawkowania polielektrolitu.
Zawartość suchej masy w osadzie odwodnionym wynosi 13-17%. Osad odwodniony
(kod 19 08 05) jest higienizowany wapnem palonym, składowany w zbiorniku
ziemnym, a także – częściowo - pod wiatą w punkcie zlewnym, a następnie na
7-6
podstawie umowy ze specjalistyczną firmą Eko-erde odbierany z przeznaczeniem
na kompostowanie.
Produkcja osadów pościekowych w 2004 r. wyniosło 961 ton suchej masy
tj. ok. 4 000 ton osadu odwodnionego do 21%suchej.masy.
Poniższa tabela zawiera uśrednione wyniki badań osadu wykonane w 2004 r.
Tabela 7.1. Uśrednione wyniki badań osadu
Składnik
Jednostka
Data poboru
Średnia
01.2004 04.2004 08.2004 10.2004
Wartości
dopuszczalne do
uprawy roślin
przeznaczonych
do produkcji
kompostu, nie
przeznaczonych
do spożycia i
produkcji pasz
Odczyn
pH
6,8
7,2
7,0
7,3
7,1
Sucha masa
%
17,2
19,2
14,6
19,5
17,6
Części organiczne
% s.m.
55,8
59,4
55,8
57,3
57,1
Części mineralne
% s.m.
44,2
40,6
44,2
42,7
42,9
N-całkowity
% s.m.
3,88
4,13
4,50
3,84
4,09
N-NH4
% s.m.
0,02
0,01
0,01
0,01
0,01
Fosfor ogólny
% s.m.
1,62
1,30
1,27
1,50
1,42
Wapń (Ca)
% s.m.
1,50
1,75
1,19
1,19
1,41
Magnez (Mg)
% s.m.
0,57
0,71
0,26
0,54
0,52
Metale ciężkie
Cd
mg/kgs.m.
2,30
2,56
2,24
1,92
2,26
50
Cr
mg/kgs.m.
41,20
48,20
51,42
46,87
46,92
2 500
Cu
mg/kgs.m.
130,20
111,78
90,50
78,37
102,71
2 000
Ni
mg/kgs.m.
32,84
25,71
29,15
19,30
26,75
500
Pb
mg/kgs.m.
69,50
50,43
43,20
31,54
48,67
1 500
Zn
mg/kgs.m.
911,00
876,20
914,00
820,30
880,38
5 000
Hg
mg/kgs.m.
0,75
0,60
0,90
0,55
0,70
25
Obecność pałeczek
Salmonella
Obecność żywych jaj Ascaris
sp.
Obecność żywych jaj Trichuris
sp.
Obecność żywych jaj Toxocara
sp.
nie
stwier.
nie
stwier.
nie
stwier.
nie
stwier.
nie
stwier.
nie
stwier.
nie
stwier.
nie
stwier.
nie
stwier.
nie
stwier.
nie
stwier.
nie
stwier.
nie
stwier.
nie
stwier.
nie
stwier.
nie
stwier.
nie stwier.
nie stwier.
nie stwier.
nie stwier.
Źródło: PWiK
Dane dotyczące osadów po zrealizowaniu inwestycji zamieszczono w rozdziale
11.1.2.
7-7
•
Stawy sedymentacyjne
Są to dwa izolowane zbiorniki ziemne. Dno pokryte jest płytami żelbetowymi.
Wysokość czynna stawów wynosi 2,0 m. Pojemność stawów wynosi 2 x 3 300 m3.
Zadaniem stawów jest przetrzymanie ścieków w sytuacjach, gdy wskutek
intensywnych opadów z reaktora „BIOMIX” wynoszony jest ze ściekami osad
czynny.
•
Staw stabilizacyjny
Jest to izolowany zbiornik ziemny o pojemności 12 000 m3. Głębokość czynna
stawu wynosi 1,5 m. Zadaniem stawu stabilizacyjnego jest czasowe przetrzymanie
ścieków oczyszczonych w sytuacjach awaryjnych.
•
Pompownia lokalna
Jest to zbiornik cylindryczny stalowy o średnicy 2,4 m. Głębokość całkowita wynosi
4,4 m, głębokość czynna: 2,7 m, pojemność czynna: 12,2 m3.
W pompowni jest zainstalowana jedna pompa zatapialna.
Zadaniem przepompowni lokalnej jest zbieranie ścieków własnych oczyszczalni:
wód opadowych z terenu oczyszczalni, odcieków z separatora piasku i poletka
piasku oraz wód osadowych z zagęszczaczy i wirówki.
Ścieki te są przetłaczane do komory osadu czynnego I° w „BIOMIX-ie”. Do tej samej
komory, w sytuacjach awaryjnych, pompownia lokalna przetłacza ścieki ze zbiornika
awaryjnego.
•
Punkt zlewny
Punkt zlewny składa się z dwóch stanowisk odbiorczych (nad nimi znajduje się
wiata), urządzeń technicznych do odświeżania ścieków oraz budynku obsługi.
Obecnie punkt zlewny jest wyłączony z eksploatacji do czasu modernizacji
oczyszczalni. Połowa powierzchni wiaty wykorzystywana jest jako magazyn osadu
odwodnionego.
•
Zbiornik uśredniający ścieki dowożone
Jest to cylindryczny zbiornik żelbetowy o średnicy 4,6 m i pojemności czynnej
16,6 m3. Zbiornik wyposażony jest w mieszadło zatapialne do mieszania zawartości
zbiornika i pompę zatapialną przenośną. Obecnie, w związku z wyłączeniem z
eksploatacji punktu zlewnego, w zbiorniku uśredniającym gromadzone są odcieki z
powierzchni punktu zlewnego.
•
Stacja dmuchaw
Jest to budynek parterowy, w którym zainstalowane są następujące urządzenia:
•
•
dwie dmuchawy typ DR 130T firmy „Spomasz Roots”, o wydajności 16,6 m3/min,
sprężu 0,08 MPa, z silnikiem N = 37 kW każda;
dwie dmuchawy typ DR 125 T firmy „Spomasz Roots”, o wydajności
17,7 m3/min, sprężu 0,08 MPa, z silnikiem N = 37 kW każda.
7-8
Dmuchawy te są źródłem powietrza dla komór napowietrzania. Ilość pracujących
dmuchaw wynosi 2 lub 3, w zależności od zapotrzebowania tlenu. Dmuchawy są
sterowane ręcznie. W budynku stacji jest zainstalowana sprężarka do
przedmuchiwania piasku w leju piaskownika.
•
Stacja trafo
Stacja stanowi źródło zasilania w energię wszystkich urządzeń oczyszczalni. Ścieki
oczyszczone są przetłaczane z oczyszczalni do rzeki Długiej. Przeciętna dobowa
ilość ścieków oczyszczonych w okresie bezdeszczowym wynosi 5 750 m3, zaś
podczas intensywnych opadów wzrasta do 12 000 m3.
Zakłady przemysłowe zlokalizowane na terenie Wołomina i Kobyłki mają lokalne
instalacje
podczyszczające
(Zakłady
Stolarki
Budowlanej
„Stolarka”,
Przedsiębiorstwo Poszukiwań Ropy Naftowej w Wołominie, Przemysłowy Instytut
Maszyn Budowlanych w Kobyłce, Zakład Produkcji Anten w Kobyłce). W wyniku
budowy kanalizacji w Kobyłce instalacje w dwóch ostatnich zakładach zostaną
zlikwidowane, a ścieki skierowane do oczyszczalni „Krym”, ścieki z pozostałych
zakładów w Wołominie są kierowane do systemu kanalizacyjnego, natomiast w
Kobyłce są gromadzone w zbiornikach bezodpływowych. W wyniku projektu ścieki
ze wszystkich zakładów przemysłowych, zarówno mających instalacje
podczyszczające, jak i pozbawione takich instalacji, zostaną przejęte przez system
kanalizacyjny i doprowadzone do oczyszczalni ścieków.
7.4 Działania
mające
na
istniejącego systemu
celu
zminimalizowanie
uciążliwości
W istniejącym systemie wodno-ściekowym występuje szereg braków i uciążliwości
wymagających niezwłocznego usunięcia lub zminimalizowania. PWiK we własnym
zakresie podejmuje okresowe działania polegające na płukaniu i chlorowaniu sieci
wodociągowej w celu zapobiegania wtórnemu zanieczyszczeniu wody
wynikającemu ze zmniejszonego odbioru.
Władze gmin Wołomin i Kobyłka, zdając sobie sprawę z uciążliwości wynikających z
niedoinwestowania i niedostatecznej rozległości sieci kanalizacyjnych, zleciły
opracowanie koncepcji całościowego rozwiązania tych zagadnień dla obu
miejscowości. Wnioski z tych opracowań pozwoliły na zbudowanie harmonogramu
rozbudowy sieci i stały się podstawą do wystąpienia o dofinansowanie
przedsięwzięcia z Funduszu Spójności.
Oprócz budowy nowych odcinków sieci niezbędne są prace remontowe na
istniejących kanałach, a w szczególności rozdzielenie ścieków sanitarnych i
deszczowych. W celu zmniejszenia negatywnego wpływu na środowisko
zainstalowano w ostatnim czasie separatory na dwóch głównych kolektorach
deszczowych.
Odrębnym zagadnieniem jest niewystarczająca przepustowość i efektywność pracy
oczyszczalni „Krym”. Niezależnie od działań perspektywicznych, rozbudowy i
modernizacji, podjęto awaryjne działania w celu zwiększenia stopnia usuwania
azotu polegające na adaptacji stawów sedymentacyjnych na trzeci stopień
oczyszczania.
PWiK prowadzi, skojarzone z remontami ulic, prace polegające na: wymianie
zniszczonych fragmentów kanalizacji, wymianie włazów i wpustów ulicznych,
przebudowie i rozdzieleniu sieci sanitarnej i deszczowej, eliminowaniu infiltracji.
7-9
7.5 Zgodność działania stacji uzdatniania wody i oczyszczalni ścieków z
wymaganiami polskimi i UE
Woda wprowadzana do sieci ze stacji uzdatniania spełnia polskie i unijne normy
dotyczące wody przeznaczonej na cele konsumpcyjne.
W wodzie podawanej do sieci stwierdzono średnie stężenia żelaza poniżej
0,03 mgFe/l oraz stężenia manganu w ilościach śladowych.
Inne relacje dotyczą ścieków odprowadzanych z oczyszczalni „Krym”.
Zgodnie z rozporządzeniem Ministra Środowiska z 28 lipca 2004 r. w sprawie
warunków, jakie należy spełnić przy wprowadzaniu ścieków do wód lub do ziemi
oraz w sprawie substancji szczególnie szkodliwych dla środowiska wodnego (Dz.U.
Nr 168, poz. 1763), ścieki oczyszczone z oczyszczalni o przepustowości od 15 000
do 99 000 mieszkańców równoważnych (Wołomin wraz z Kobyłką to ok. 80 000
RLM) winny odpowiadać parametrom zawartym w tabeli poniżej.
Tabela 7.2. Parametry ścieków w Polsce
Parametr
Jednostk
Najwyższe
a
dopuszczalne
wartości wskaźników
zanieczyszczeń
mg O2/dm3
15
BZT5
3
ChZT5
mg O2/dm
125
35
Zawiesina ogólna
mg /dm3
Azot ogólny
mg N/dm3
15
Fosfor ogólny
mg P/dm3
2
Minimalny
procent
redukcji
zanieczyszczeń
90
75
90
80
85
Źródło: rozporządzenie Ministra Środowiska, Dz.U. Nr 168, poz. 1763
W Unii Europejskiej, zgodnie z dyrektywami nr 91/27/EWG i 98/15/WE,
dopuszczalne stężenia zanieczyszczeń lub wymagane stopnie redukcji
zanieczyszczeń, wynoszą, jak w tabeli poniżej.
Tabela 7.3. Parametry ścieków wg dyrektyw UE
Parametr
BZT5
Zawiesina
ogólna
Azot ogólny
Fosfor ogólny
Jednostka
mg O2/dm3
mg /dm3
Najwyższe dopuszczalne
wartości wskaźników
zanieczyszczeń
25
35
Minimalny procent
redukcji
zanieczyszczeń
70 ÷ 90
90
15
2
70 ÷ 80
80
mg N/dm3
mg P/dm3
Źródło: dyrektywa nr 91/27/EWG
i 98/15/WE
Wyniki osiągane w ciągu 12 miesięcy 2004 roku przez oczyszczalnię „Krym”
obrazują braki w działaniu instalacji i konieczność usprawnienia procesu
oczyszczania:
7-10
•
•
•
•
•
BZT5:
CHZT:
zawiesina:
azot ogólny:
fosfor ogólny:
średnie - 7 mg O2/l, maksymalne – 19 mgO2/l;
średnie 45 mg O2/l, maksymalnie 65 mgO2/l;
średnie 14 mg/l, maksymalnie 51 mg/l;
średnie 19,6 mgN/l, maksymalnie 25 mgN/l;
średnie 1,5 mgP/l, maksymalnie 3,3 mgP/l.
Zbudowana w latach 80. oczyszczalnia nie jest hydraulicznie przystosowana do
przyjęcia w niedalekiej przyszłości wymaganej ilości ścieków, a zastosowana
technologia nie uwzględniała konieczności redukcji związków biogennych, azotu i
fosforu (w drugiej połowie 2003 r. uruchomiono instalację do chemicznego strącania
fosforu, co umożliwiło spełnienie warunków stężenia tego pierwiastka w odpływie).
7.6 Opis niedoborów jakościowych i ilościowych w stosunku do stanu
pożądanego
Poniżej wskazano podstawowe niedobory występujące w omawianym systemie.
Wołomin:
• niedostateczny rozdział sieci sanitarnej i deszczowej;
• niedostatecznie rozbudowana sieć kanalizacyjna zarówno sanitarna, jak i
deszczowa;
• uciążliwości związane z działaniem pompowni „Gryczana” (hałas, odory,
potencjalne zagrożenie epidemiologiczne związane z usuwaniem i wywozem
skratek );
• nie spełniająca wymagań ilościowych i jakościowych oczyszczalnia ścieków;
• niedostateczna infrastruktura wodociągowa, zwłaszcza na terenach wiejskich;
(atopień zwodociągowania wynosi 54%)
• wysoka energochłonność systemu oczyszczania (0,8 kWh/m 3).
Kobyłka:
• niski - 4% stopień skanalizowania;
• niski wskaźnik zwodociągowania.(jedynie 36% mieszkańców korzysta z sieci
wodociągowej)
Nie rozwiązanym problemem, dotyczącym zarówno Wołomina jak i Kobyłki, jest
kontrola odbioru ścieków z osadników bezodpływowych eksploatowanych przez
znaczną część mieszkańców, a także kontrola szczelności tych zbiorników.
Ponieważ nieczynna jest stacja zlewna na oczyszczalni nie ma jakiejkolwiek kontroli
ewentualnych zrzutów ścieków z wozów asenizacyjnych do kanalizacji lub do
gruntu. Niewiadoma jest wielkość ładunku i ilość ścieków z szamb dopływających
do oczyszczalni.
W ramach projektu nie przewidziano budowy brakującej sieci wodociągowej.
Działania w tym zakresie będą finansowane ze środków pochodzących z innych
źródeł.
7.7 Identyfikacja niezbędnych działań dla zniwelowania niedoborów
systemu
Jak wynika z bilansu ścieków, oczyszczalnia powinna zapewniać oczyszczenie
12 000 m3 ścieków w stopniu zgodnym z obowiązującymi przepisami i utylizację
powstających osadów. Wymaga to wybudowania nowej, pełnosprawnej instalacji.
7-11
Wołomin
Objęcie systemem odbioru i odprowadzenia ścieków rejonu miasta i gminy Wołomin
o znacznej koncentracji zabudowy wymaga wybudowania nowych kanałów
sanitarnych grawitacyjnych o długości ok. 37 km oraz 12 pompowni
współpracujących z 7,65 kilometrami przewodów ciśnieniowych.
Uporządkowanie kanalizacji deszczowej w Wołominie pociąga za sobą budowę
ok. 21 km kanałów i zainstalowania 4 dodatkowych separatorów, 3 osadników i
zbiornika retencyjnego z pompownią.
Odrębnym tematem jest modernizacja przepompowni „Gryczana” w celu pozbycia
się uciążliwości związanych z jej dotychczasową eksploatacją w zamieszkałym
intensywnie rejonie miasta. Niezbędna jest likwidacja krat i wymiana pomp na
zdolne przetłaczać po rozdrobnieniu zanieczyszczenia zatrzymywane dotychczas na
kratach oraz usprawnienie hermetyzacji obiektu i systemu dezodoryzacji.
Kobyłka
Należy od podstaw stworzyć system kanalizacji sanitarnej, co wymaga budowy:
• ok. 81 km kanałów grawitacyjnych z odgałęzieniami zakończonymi studzienkami
przyłączeniowymi,
• 26 km przewodów ciśnieniowych,
• 42 lokalnych i 9 strefowych przepompowni (w tym 4 zlokalizowanych wspólnie z
pompowniami lokalnymi), wyposażonych w system monitoringu.
Niezbędne będzie opracowanie szczegółowych procedur kontrolnych odnośnie
eksploatacji szamb przydomowych w rejonach nie objętych, ze względów na zbyt
małą intensywność zabudowy i znaczną odległość od centrów miast, systemem
kanalizacji oraz kontrola działalności firm zajmujących się wywozem nieczystości.
Należy rozważyć wprowadzenie obowiązku rejestracji usług wykonywanych przez
firmy zajmujące się wywozem nieczystości płynnych, zarówno na oczyszczalni jak i
u mieszkańców korzystających ze zbiorników bezodpływowych. Procedury takie
pozwoliłyby na wstępne oceny szczelności szamb, jak również kontrolowanie, czy
firmy asenizacyjne nie zrzucają ścieków w niedozwolony sposób.
Dodatkowo należy wymienić podejmowane poza niniejszym projektem działania
zmierzające do szerszego udostępnienia mieszkańcom możliwości korzystania z
uzdatnionej wody z sieci wodociągowej. Obecnie na terenie Kobyłki zasięg sieci
wodociągowej umożliwia podłączenie większości gospodarstw i istnieją wszelkie
przesłanki, że w ciągu najbliższych lat wskaźnik zwodociągowania wzrośnie dla
całego obszaru Wołomina i Kobyłki do 80-85%.
7.8 Wskazanie inwestycji odtworzeniowych niezbędnych do utrzymania
systemu wodno-ściekowego na odpowiednim poziomie
Dla utrzymania obecnego poziomu usług wodociągowo-kanalizacyjnych niezbędne
jest coroczne objęcie pracami remontowymi 2,5% sieci wodno-kanalizacyjnej
połączone z rozdzielaniem sieci deszczowych od sanitarnych.
Niezwykle istotne jest uszczelnienie kanalizacji sanitarnej tak, aby w możliwie
największym stopniu ograniczyć ilość wód infiltracyjnych i przypadkowych.
7-12
Również wyposażenie pompowni wymaga okresowych remontów i w wielu
przypadkach, wymiany zużytych elementów.
Pompy głębinowe pracujące w studniach na ujęciach wody wymagają, po
wypracowaniu przepisowej ilości godzin, przeglądów oraz ewentualnej wymiany.
7-13