odszedł lilienthal

L
ODSZED? LILIENTHAL
Zmar? najstarszy arcymistrz globu - André (Andor) Lilienthal. Po ?mierci Smys?owa - ostatni
z grona 27 szachistów, którym FIDE nada?o tytu? arcymistrzowski w 1950 roku.
Urodzi? si? w 1911 r. w Moskwie w rodzinie w?gierskich emigrantów o ?ydowskich
korzeniach. Niebawem matka z dwójk? male?kich dzieci wróci?a do Budapesztu. ?yli biednie i
kilkunastoletni André zosta? wys?any do nauki zawodu krawieckiego. Przypadkowy znajomy
nauczy? go podstaw gry w szachy. Po up?ywie kilku miesi?cy zdolny nowicjusz wygrywa? ze
swoim nauczycielem, daj?c mu hetmana for.
Po nieudanych próbach zdobycia pracy Lilienthal, odwiedziwszy wcze?niej salony szachowe
Wiednia i Berlina, w 1930 roku znalaz? si? w Pary?u, gdzie szybko uzyska? s?aw?
niezwyci??onego "blickarza". Przy szachownicy zdobywa?, pocz?tkowo bardzo skromne, ?rodki
na utrzymanie. Egzaminowi podda? go sam mistrz ?wiata Alechin, ale musia? pogodzi? si? z
pora?k? 1:3.
Po kilku wyst?pach turniejowych na terenie Francji wyjecha? do Czechos?owacji i
nieoczekiwanie wygra? turniej w Stubnianskich Teplicach, wyprzedzaj?c m. in. Flohra,
Tartakowera, Pirca i Stahlberga. Wysok? klas? gry potwierdzi? graj?c w dru?ynie w?gierskiej w
trzech olimpiadach szachowych (1933, 1935, 1937) z ??cznym wynikiem 37 punktów z 49
(75,5%). Na turnieju w Hastings 1933/34 rozegra? s?awn? parti? z Capablank?, a jego ofiar?
hetmana (20.e5xf6!!) zapewni?a mu nie?mierteln? s?aw?.
Uczestniczy? w turniejach w Moskwie w 1936 i 1937 roku, a w 1939 roku wraz z Salomonem
Flohrem przyj?? obywatelstwo radzieckie. Cho? nie istnia? wówczas system rankingowy, zatem
wszelkie porównania si?y gry poszczególnych szachistów mia?y charakter uznaniowy, lecz
mo?na przyj??, ?e w ten sposób szachy radzieckie wzbogaci?y si? o dwóch zawodników ze
?wiatowej pierwszej dziesi?tki. W 1940 r. Lilienthal podzieli? z Igorem Bondarewskim 1-2
miejsce w czempionacie ZSRR, wyprzedaj?c m.in. Botwinnika (z którym wygra? parti?), Keresa
i Kotowa.
Strona 1 / 3
(c) 2017 Adam Umiastowski & Tomasz Lissowski <[email protected]> | 2017-03-09 02:28
URL: http://szachowavistula.pl/felietony/index.php?action=artikel&cat=13&id=543&artlang=pl
L
"Gra Lilienthla odznacza si? subtelna intuicj?, oryginalnymi pomys?ami strategicznymi i
nieoczekiwanymi kombinacjami" - napisano o W?grze przy innej okazji. Zmiana obywatelstwa
nie tylko zapewni?a Lilienthalowi bezpiecze?stwo osobiste w obliczu "brunatnej zarazy"
pustosz?cej Europ?, ale ponadto przemieni?a niepewnego jutra przedstawiciela bohemy
szachowej w szacownego pracownika frontu kulturalnego, posiadaj?cego w Moskwie wygodny
apartament, sta?? pensj? i przepustk? do konsumu zaopatruj?cego w atrakcyjne towary wy?sze
sfery moskiewskie. Nie musia? sk?ada? ?adnych deklaracji ani wiernopodda?czych ho?dów.
Zadaniem Lilienthala by?o dobrze gra? w szachy, swoj? wiedz? i do?wiadczeniem dzieli? si? z
m?od? kadr? radzieckich mistrzów oraz krzewi? kult szachów w?ród milionowych rzesz kibiców,
robotników i ch?opów-ko?cho?ników. André nigdy nie pozby? si? cudzoziemskiego akcentu, ale
jego bezpo?redni stosunek do szeregowych szachistów, ?ywa inteligencja i dowcip zyska?y mu
w ZSRR ogromn? popularno??. Zaproszenia do wyg?oszenia wyk?adu i rozegrania symultany
(a by?o to dobrze p?atne zaj?cie...) p?yn??y z ca?ego kraju nieprzerwanym strumieniem.
Po zako?czeniu wojny Lilienthal jeszcze przez 10 lat aktywnie uczestniczy? w wydarzeniach
sportowych du?ej rangi. W 1950 roku w turnieju pretendentów zaj?? VIII miejsce, natomiast
dalsze starty nie przynios?y mu wi?kszych sukcesów; w ZSRR do g?osu dosz?a nowa
generacja m?odych graczy - wychowanków domów pionierów: Smys?ow, Bronsztejn, Geller,
Petrosjan. W?gierski arcymistrz przerzuci? si? wi?c na prac? trenersk? - sekundowa? najpierw
Smys?owowi, a nast?pnie przez wiele lat nale?a? do teamu trenerów Petrosjana. Prowadzi?
o?ywion? dzia?alno?? dziennikarsk?, relacjonowa? przebieg meczów o mistrzostwo ?wiata i
czempionatów ZSRR. Wraz z Salomonem Flohrem tworzyli w Moskwie nierozerwalny duet
przyjació?. W 1969 roku wyda? zbiór swoich wybranych partii zatytu?owany "?ycie - szachom"
(cena 58 kopiejek, nak?ad 55 tysi?cy egzemplarzy!!), który pó?niej mia? kolejne wydania, w tym
zagraniczne.
W 1976 r. Lilienthal powróci? na W?gry i do ko?ca ?ycia mieszka? w Budapeszcie. W jego
Strona 2 / 3
(c) 2017 Adam Umiastowski & Tomasz Lissowski <[email protected]> | 2017-03-09 02:28
URL: http://szachowavistula.pl/felietony/index.php?action=artikel&cat=13&id=543&artlang=pl
L
domu, ju? po rozegraniu drugiego meczu ze Spasskim (1992), wielokrotnie go?ci? Robert
Fischer. Jeszcze kilka lat temu Lilienthal, potrafi?cy doceni? walory dobrego trunku i
markowego papierosa podczas przyjacielskiej biesiady, bywa? go?ciem rozmaitych imprez
szachowych. P?k?o ostatnie ogniwo ??cz?ce nas ze "z?ot? epok?" szachów Laskera,
Capablanki i Alechina.
Tomasz Lissowski
Unikalny ID rozwi?zania: #1542
Autor: : polbase
Data ostatniej aktualizacji: 2012-12-14 09:28
Strona 3 / 3
(c) 2017 Adam Umiastowski & Tomasz Lissowski <[email protected]> | 2017-03-09 02:28
URL: http://szachowavistula.pl/felietony/index.php?action=artikel&cat=13&id=543&artlang=pl
Powered by TCPDF (www.tcpdf.org)