Pobierz dokument

RZECZPO SPO LITA
POLSKA
(12) OPIS PATENTOWY (19)PL (11)189104
(21 ) N um er zgłoszenia:
( 22) D ata zgłoszenia:
341348
27.01.1999
(86) D ata i num er zgłoszenia m iędzynarodow ego:
27.01.1999, PCT/EP99/00522
U rząd Patentow y
Rzeczypospolitej Polskiej
(13) B1
(51) IntC l7
C03B 11/10
(87) D ata i num er publikacji zgłoszenia
m iędzynarodow ego:
26.08.1999, W099/42412,
PCT Gazette nr 34/99
(5
)Sposób wytwarzania tub kineskopów i urządzenie do realizacji sposobu
4
(30)
Pierwszeństwo:
(73)
20.02.1998,DE,19807061.6
(4 3)
Zgłoszenie ogłoszono:
(72)
o udzieleniu patentu ogłoszono:
30.06.2005 WUP 06/05
PL
189104
B1
(5 7 )
1. S p osób w ytw arzania tub kineskopów z ukształtowanymi ustalającym i pow ierzchniam i przylegania, zw anym i
poduszkam i, przy użyciu technologii prasowania, w którym
doprowadza się porcję stopion ego szk ła do formy, odpow iadającej zew nętrznem u zarysow i wypraski, a następnie prasuje się
porcję szkła za p o m o cą stem pla, kształtującego wewnętrzny
zarys wypraski, oraz, spoczyw ającego na formie, zamocow anego
sprężyście na stemplu, pierścienia, do postaci tuby z płaską
obw odow ą górną krawędzią 1 ukształtowanymi poduszkami,
znam ienny tym , że co najmniej podczas prasowania do formy (1)
w obszarze poduszek (4 c ) w kłada się, zakończone w jednej
płaszczyźnie z górną kraw ędzią form y (1), ruchome płaskie
kształtki (5 , 6 ), których grubość określa wym iar cofnięcia
poduszek (4c) i które odpowiednio do kształtowanej cofniętej
górnej krawędzi poduszek (4c) wprowadza się we wnękę formy (1),
zaś po uform owaniu tuby w yjm uje się j e z w nęki.
4 Urządzenie do wytwarzania tub kineskopów z ukształtowanymi ustalającym i pow ierzchniam i przylegania, zw anym i
poduszkam i, za p o m o cą prasowania, zawierające formę o p ow ierzchni odpow iadającej zew nętrznem u zarysow i wypraski,
łącznie z w ybraniam i na poduszki, do której doprowadzana jest
stopiona porcja szkła, oraz stempel prasujący, który odtwarza
wewnętrzny zarys wypraski i jest zam ocow any sprężyście na
pierścieniu, spoczyw ającym płasko na formie dla ukształtowania
płaskiej górnej krawędzi tuby, zn a m ien n e tym , że forma (1)
w obszarze poduszek (4 c ) je st zaopatrzona w wybrania ( la ) ,
w które w kładane są, zakończone w jednej płaszczyźnie z g óm ą
krawędzią ( lb ) form y, ruchom e płaskie kształtki (5. 6), których
grubość odpow iada w ym iarow i co fn ięcia poduszek, .............
Twórcy wynalazku:
Heinz-G. Bordt, Bischofsheim, DE
Georg Sparschuh, Aspisheim, DE
09.04.2001 BUP 07/01
(45)
Uprawniony z patentu:
SCHOTT GLAS, Mainz, DE
(74)
Pełnomocnik:
Kuczyńska Teresa, POLSERVICE Sp. z o.o.
2
189 104
Sposób wytwarzania tub kineskopów i urządzenie
do realizacji sposobu
Zastrzeżenia patentowe
1. Sposób wytwarzania tub kineskopów z ukształtowanymi ustalającymi powierzchniami przylegania, zwanymi poduszkami, przy użyciu technologii prasowania, w którym doprowadza się porcję stopionego szkła do formy, odpowiadającej zewnętrznemu zarysowi wypraski, a następnie prasuje się porcję szkła za pomocą stempla, kształtującego wewnętrzny zarys
wypraski, oraz, spoczywającego na formie, zamocowanego sprężyście na stemplu, pierścienia,
do postaci tuby z płaską obwodową górną krawędzią i ukształtowanymi poduszkami, znamienny tym, że co najmniej podczas prasowania do formy (1) w obszarze poduszek (4c)
wkłada się, zakończone w jednej płaszczyźnie z górną krawędzią formy (1), ruchome płaskie
kształtki (5, 6), których grubość określa wymiar cofnięcia poduszek (4c) i które odpowiednio
do kształtowanej cofniętej górnej krawędzi poduszek (4c) wprowadza się we wnękę formy (1),
zaś po uformowaniu tuby wyjmuje się je z wnęki.
2. Sposób według zastrz. 1, znamienny tym, że włożone ruchome kształtki (5, 6) uruchamia się zdalnie, korzystnie za pomocą sprężonego powietrza lub uderzenia w stempel prasujący.
3. Sposób według zastrz. 1, znamienny tym, że włożone ruchome kształtki (5, 6) uruchamiają się samodzielnie, korzystnie ruchome kształtki w postaci klap (5) zamocowanych od
zewnątrz na formie (1) za pomocą wałka (6) podczas procesu rozformowywania unosi się za
pomocą ukształtowanej podniesionej tuby (4) odsłaniając wnękę formy, zaś po rozformowaniu kształtki te opadają samoczynnie pod działaniem siły ciężkości w położenie wyjściowe.
4. Urządzenie do wytwarzania tub kineskopów z ukształtowanymi ustalającymi powierzchniami przylegania, zwanymi poduszkami, za pomocą prasowania, zawierające formę o
powierzchni odpowiadającej zewnętrznemu zarysowi wypraski, łącznie z wybraniami na poduszki, do której doprowadzana jest stopiona porcja szkła, oraz stempel prasujący, który odtwarza wewnętrzny zarys wypraski i jest zamocowany sprężyście na pierścieniu, spoczywającym płasko na formie dla ukształtowania płaskiej górnej krawędzi tuby, znamienne tym, że
forma (1) w obszarze poduszek (4c) jest zaopatrzona w wybrania (la), w które wkładane są,
zakończone w jednej płaszczyźnie z górną krawędzią (lb) formy, ruchome płaskie kształtki
(5, 6), których grubość odpowiada wymiarowi cofnięcia poduszek, których promieniowy wymiar wzdłużny jest tak dobrany, że wchodzą one odpowiednio do kształtowanej cofniętej górnej krawędzi (4d) poduszek (4c) we wnękę formy, i które są tak usytuowane, że po uformowaniu tuby (4) są wyjmowane z wnęki formy.
5. Urządzenie według zastrz. 4, znamienne tym, że wkładane kształtki (5) są osadzone
przesuwnie w formie (1).
6. Urządzenie według zastrz. 5, znamienne tym, że wkładana kształtka (5) ma postać
przesuwnego w kierunku wzdłużnym rygla lub zasuwy obrotowej.
7. Urządzenie według zastrz. 5, znamienne tym, że wkładane kształtki (5) są osadzone
przegubowo podnośnie na formie (1).
8. Urządzenie według zastrz. 7, znamienne tym, że kształtki (5) mają postać klap zamocowanych obrotowo od zewnątrz na formie (1) za pomocą wałka (6) z możliwością swobodnego opadania, przy czym podczas procesu rozformowywania są wsparte przez ukształtowaną podniesioną tubę (4), zaś po rozformowaniu znajdują się w pozycji wyjściowej.
9. Urządzenie według zastrz. 4 albo 8, znamienne tym, że ruchome wkładane kształtki (5)
są z materiału o takim samym współczynniku rozszerzalności cieplnej, jak współczynnik materiału formy (1).
* *
*
189 104
3
Przedmiotem wynalazku jest sposób wytwarzania tub kineskopów z ukształtowanymi
ustalającymi powierzchniami przylegania, zwanymi poduszkami, przy użyciu technologii prasowania, z następującymi krokami:
- doprowadzanie stopionej porcji szkła do formy, odpowiadającej zewnętrznemu zarysowi wypraski,
- prasowanie porcji szkła za pomocą stempla, kształtującego wewnętrzny zarys wypraski, oraz spoczywającego na formie, zamocowanego sprężyście na stemplu pierścienia, do
postaci tuby z płaską obwodową górną krawędzią i ukształtowanymi poduszkami.
Przedmiotem wynalazku jest ponadto urządzenie do wytwarzania tub kineskopów
z ukształtowanymi ustalającymi powierzchniami przylegania, zwanymi poduszkami, za pomocą plasowania, zawierające:
- formę o powierzchni odpowiadającej zewnętrznemu zarysowi wypraski, łącznie z wybraniami na poduszki, do której doprowadzana jest stopiona porcja szkła,
- stempel prasujący, który odtwarza wewnętrzny zarys wypraski i jest zamocowany
sprężyście na pierścieniu, spoczywającym płasko na formie dla ukształtowania płaskiej górnej
krawędzi tuby.
Kineskopy, zwłaszcza kineskopy telewizyjne lub kineskopy do monitorów komputerowych, składają się w zakresie elementów szklanych z trzech, oddzielnie wytwarzanych części,
mianowicie właściwego ekranu, następnej tylnej części kineskopu, zwanej tubą, i wreszcie
szyjki kineskopu do umieszczenia systemu wybierania.
Przy wytwarzaniu kineskopów tubę, na której kołnierzu znajduje się obwodowa płaska
powierzchnia łącząca - zwana również krawędzią lutowania, łączy się próżnioszczelnie
z ekranem, na którym znajduje się odpowiednia krawędź lutowania, za pomocą lutowia szklanego. Mające postać pasty lutowie szklane nanosi się na krawędź lutowania tuby. Tubę wkłada
się w ustawiony ukośnie stojak metalowy, krawędzią lutowania do góry. Ekran, zwrócony
swoją krawędzią lutowania w dół, nakłada się na lutowie szklane. W następującym potem
procesie wygrzewania następuje stopienie lutowia, zaś tuba i ekran łączą się w kineskop.
Do działania kineskopów niezbędne jest przy tym dokładne ustawienie tuby względem
ekranu; w razie nieprawidłowego ustawienia dochodzi do przesunięcia znajdującego się
w szyjce tuby systemu wybierania względem powierzchni ekranu. Dla zapewnienia prawidłowej orientacji podczas procesu topienia na tubie w obszarze kołnierza ukształtowane są zazwyczaj trzy wypukłe powierzchnie tak zwane poduszki. Ekran jest również zaopatrzony
w trzy powierzchnie przylegania. Powierzchniom przylegania na ekranie i tubie są przyporządkowane punkty przylegania w stojaku metalowym. Ukośne ustawienie sprawia, ekran i tuba
przylegają do siebie na powierzchniach przylegania, dzięki czemu osiągane jest określone ustawienie tuby i ekranu.
Następnie, na drugim końcu tuby, za pomocą znanych metod kształtuje się szyjkę kineskopu.
Ta technologia wytwarzania kineskopów reprezentuje stan techniki i jest opisana w odnośnych publikacjach, w związku z czym nie wymaga dodatkowych objaśnień w tym miejscu.
Wynalazek odnosi się do wytwarzania tuby. Do tego celu na całym świecie znajduje zastosowanie technologia prasowania. Stopione porcje szkła prasuje się do postaci przy użyciu
typowych narzędzi kształtujących, to jest formy, pierścienia i stempla prasującego. Zazwyczaj
stosuje się prasy karuzelowe, w których na stole zamontowanych jest jedenaście do piętnastu
form o jednakowej konstrukcji. Formy transportuje się w każdym takcie prasy do następnego
etapu obróbki.
Za pomocą formy kształtuje się zewnętrzną powierzchnię tuby, zaś za pomocą stempla
jej powierzchnię wewnętrzną.
Do ukształtowania końcowej krawędzi tuby potrzebne jest trzecie narzędzie, mianowicie pierścień. Pierścień nakłada się przed procesem prasowania na formę i podczas prasowania wciska się go sprężyście na formę. Po umieszczeniu kropli szkła w formie prasuje się ją na
stanowisku prasowania za pomocą opuszczanego stempla z wysoką siłą docisku. Stempel
i pierścień są wytwarzane z bardzo dokładnym pasowaniem. Przy wystarczającej sile docisku
komora trzech narzędzi zostaje całkowicie szkłem, przy czym zazwyczaj pomiędzy pierścieniem i formą powstaje szew formowania. Szew ten musi leżeć na największym obwodzie tu-
4
189 104
by, aby można było rozformować zarówno pierścień, jak też formę. Przy wysuwaniu stempla
pierścień przejmuje dodatkowo funkcję oddzielania szkła.
Na znajdujących się dalej stanowiskach chłodzenia otrzymaną w wyniku prasowania tubę chłodzi się na tyle, aby produkt można było wyjąć bez odkształceń na usytuowanym za
stanowiskami chłodzenia stanowisku wyjmowania.
Przed wyjęciem tuby z formy należy najpierw zdjąć pierścień, ponieważ zakrywa on tubę od góry.
Znane jest rozwiązanie, polegające na tym, że pierścień montuje się tym celu na stanowisku prasowania na stałe, poprzez sprężystą płytę, ze stemplem prasującym. Pierścień jest
wówczas przy opuszczaniu stempla wciskany na formę, zaś przy podnoszeniu, po pokonaniu
odcinka oddziaływań sprężystych, jest zdejmowany z formy. W tej technologii stosuje się jedynie pierścień pozostający na stanowisku prasowania. W metodzie europejskiej płaski od
strony formy pierścień nakłada się na formę. Szew formowania powstaje w związku z tym na
górnej krawędzi tuby. Ponieważ prasowana górna krawędź tuby zostaje podczas obróbki wykańczającej, przeprowadzanej po formowaniu na gorąco, zeszlifowana do powierzchni płaskiej, czyli do krawędzi lutowania, i sfazowana, wraz z nią zeszlifowany zostaje szew formowania, którego nie ma już na gotowej tubie. Potencjalne niebezpieczeństwo, że szew formowania będzie stanowił punkt wyjścia dla ewentualnych zakłóceń procesu produkcyjnego, jak
powstawanie pęknięć, a nawet implozja, nie występuje zatem w kineskopach wytwarzanych
sposobem europejskim.
Jak już wspomniano, w zewnętrznym obszarze kołnierza muszą znajdować się tak zwane poduszki. Wypukłe poduszki kształtuje się zazwyczaj podczas prasowania tuby. W tym
celu forma ma w obszarze poduszek odpowiednie wybrania.
Opisane warunki rozformowywania sprawiają, że wypukłe poduszki w tubach wytwarzanych metodą europejską są pociągnięte aż do krawędzi lutowania, ponieważ w przeciwnym
razie w formie powstawałyby podcięcia, utrudniające rozformowanie.
W poduszce pociągniętej aż do krawędzi lutowania niekorzystne jest to, że krawędź lutowania na tym odcinku poszerza się o wypukłość poduszki, co oznacza, że nie ma jednakowej grubości na całym obwodzie. Zjawiska powierzchniowe powodują, że przy łączeniu tuby
z ekranem lutowie szklane przebiega wówczas na tych odcinkach niejednorodnie w stosunku
do pozostałej krawędzi lutowania, tworząc miejsce zdefektowane, w którym mogą powstawać
większe naprężenia.
Na fig. 1 przedstawione jest schematycznie, w dwóch przekrojach częściowych, znane
ukształtowanie obszaru kołnierza kineskopu podczas prasowania, mianowicie w części A figury w obszarze bez poduszki, zaś w części B figury w obszarze z poduszką.
Pomiędzy formą 1 wciśniętym stemplem prasującym 2 i spoczywającym na formie 1
pierścieniem 3 powstaje szklana tuba 4. Opisane narzędzia do kształtowania są przy tym celem uproszczenia przedstawione jedynie schematycznie.
Pierścień 3 ma zazwyczaj obwodowy rowek 3a, który służy do stabilizowania uformowanej tuby jeszcze w stanie plastycznym i zostaje później zeszlifowany, w ramach szlifowania
czołowego górnej krawędzi 4a tuby do krawędzi lutowania, łącznie z krawędzią formowania
4b, powstającą w wyniku procesu technologicznego pomiędzy pierścieniem 3 i formą 1.
Jak wynika z porównania części A i B fig. 1, w obszarze wypukłej poduszki 4c (część B)
górna krawędź 4a jest szersza o grubość poduszki w porównaniu z obszarem bez poduszki
(część A), przy czym dla lepszego zobrazowania sytuacji obszar poduszki 4c jest oddzielony
linią przerywaną od zarysu tuby 4. Po obróbce wykańczającej powstaje „szablon poduszki”,
uwidoczniony na fig. 5, część A z uniesioną na krawędzi lutowania 4a poduszką 4c, bez szwu
formowania.
Znana jest także technologia - zwana poniżej metodą azjatycką - która podczas prasowania tuby 4 powoduje powstanie górnej krawędzi 4a o równomiernej szerokości.
Proces prasowania według tej metody jest przedstawiony na fig. 2 w przekrojach częściowych odpowiadających fig. 1.
W sposobie azjatyckim kołnierz tuby jest formowany całkowicie w pierścieniu 3'. Pierścień 3' nie ma zatem, w przeciwieństwie do pierścienia 3 z fig. 1 stosowanego w sposobie
europejskim, płaskiego spodu, lecz trójwymiarowy zarys, otaczający obszar kołnierza. Now-
189 104
5
sze sposoby azjatyckie wykorzystują pierścień, połączony ze stemplem za pomocą sprężystej
płyty, będącej przedmiotem dalszego opisu. Znane są jednak również starsze sposoby, wykorzystujące kilka pierścieni, którymi manipuluje się za pomocą urządzenia do ich przestawiania. W każdym przypadku jednak kołnierz tuby formuje się w pierścieniu 3', stukającym się ze
szkłem.
W tubach wytwarzanych tą metodą azjatycką poduszki 4c mocą być cofnięte do płaszczyzny pomiędzy krawędzią lutowania i szwem formowania, ponieważ obszar ten jest uformowany w pierścieniu 3'. Nie powstają w związku z tym podcięcia, zaś krawędź lutowania 4a
ma na całym obwodzie jednakową szerokość, występują tu jednak problemy związane ze
szwem formowania 4b.
Z uwagi na tolerancje narzędziowe i szczelinę pozostającą między elementami kształtującymi w postaci formy i pierścienia, szew formowania 4b ma postać typowego dla spoin narzędziowych, obwodowego zgrubienia. Ten obwodowy szew formowania 4b leży kilka metrów poniżej krawędzi 4a tuby. Wprawdzie w sposobie azjatyckim krawędź 4a tuby zostaje
zeszlifowana. Szew formowania 4b leży jednak na tyle niżej w stosunku do tej krawędzi, że
podczas szlifowania nie zostaje usunięty, lecz pozostaje na gotowym produkcie. Ten szew
formowania stanowi słabe miejsce produktu, ponieważ jest wyeksponowany na większej części obwodu późniejszego kineskopu, który podczas ewakuacji podlega znacznym naprężeniom. Przy uderzaniu w obwodowy szew formowania zachodzi niebezpieczeństwo powstawania pęknięć i nastąpienia implozji.
Następna wada metody azjatyckiej polega na skomplikowanym wytwarzaniu pierścieni 3'.
Podczas gdy pierścienie 3, potrzebne do metody europejskiej, należy jedynie zeszlifować na
powierzchni przylegania, pierścienie 3' do metody azjatyckiej należy w skomplikowany sposób wyfrezować na trójwymiarowy zarys. Obwodowy zarys pierścienia 3' w części usytuowanej w przybliżeniu pionowo, musi bardzo dokładnie odpowiadać zarysowi formy 1, przy czym
wydłużenia cieplne, spowodowane różnicami temperatur narzędzi, należy uwzględnić w postaci wymiarów różnicowych.
Wymaganie dotyczące dokładnego ustawienia formy i pierścienia ma miejsce również
w metodzie azjatyckiej jakiekolwiek przesunięcie powoduje bowiem poszerzenie szwu formowania 4b co ma opisane wyżej, negatywne skutki.
Dla utrzymania wymaganych tolerancji pierścień 3’ w metodzie azjatyckiej trzeba ustawić na danej formie za pomocą klinów prowadzących. Ponieważ stempel 2 dla zachowania
wymaganej oprawy musi być dokładnie prowadzony w pierścieniu, dodatkowe klinowe prowadzenie pomiędzy pierścieniem i formą powoduje przewymiarowanie systemu. Dla uniknięcia uszkodzeń prasy i narzędzi osadzenie stempla prasującego w prasie musi być pływające.
Pociąga to za sobą znacznie bardziej skomplikowaną budowę stanowiska prasowania niż ma
to miejsce w metodzie azjatyckiej, w której stempel można zamontować w prasie na stałe.
Celem wynalazku jest takie udoskonalenie metody europejskiej, aby możliwe było
uformowanie cofniętej pod górną krawędź poduszki, a co za tym idzie, uformowanie górnej
krawędzi, mającej na całym obwodzie jednakową szerokość, bez obwodowego szwu formowania.
Zadanie to rozwiązano w oparciu o opisany na wstępie sposób tak, że co najmniej
w etapie prasowania do formy w obszarze poduszek wkłada się, zakończone w jednej płaszczyźnie z górną krawędzią formy, ruchome płaskie kształtki, których grubość określą wymiar
cofnięcia poduszek i które odpowiednio do kształtowanej cofniętej górnej krawędzi poduszek
wprowadza się we wnękę formy, zaś po uformowaniu tuby wyjmuje się je z wnęki.
W oparciu o opisane na wstępie urządzenie rozwiązanie wynalazku w kategorii urządzenia polega na tym, że forma w obszarze poduszek jest zaopatrzoną w wybrania, w które
wkładane są zakończone w jednej płaszczyźnie z górną krawędzią formy, ruchome płaskie
kształtki, których grubość odpowiada wymiarowi cofnięcia poduszek, których promieniowy
wymiar wzdłużny jest tak dobrany, że wchodzą one odpowiednio do kształtowanej cofniętej
górnej krawędzi poduszek we wnękę formy, i które są tak usytuowane, że po uformowaniu
tuby są wyjmowane z wnęki formy.
Podczas procesu prasowania ruchome włożone kształtki są utrzymywane w zadanym
położenia przez siłę docisku pierścienia. W następującym dalej procesie rozformowywania
6
189 104
tuby można wyjąć z formy, mimo podcięć w obszarze poduszek, poprzez uniesienie lub przesunięcie ruchomych kształtek.
Szew formowania leży przy tym w obszarze górnej krawędzi tuby, dzięki czemu można
go usunąć w ramach szlifowania czołowego górnej krawędzi aż do krawędzi lutowania. Wynalazek pozwala zatem połączyć ze sobą zalety metody europejskiej i azjatyckiej, mianowicie
cofnięcie poduszek względem górnej krawędzi, to znaczy jednakową szerokość górnej krawędzi na całym obwodzie, jednak bez pozostawiania obwodowego szwu formowania, a wszystko to realizowane przy użyciu prostych narzędzi i prostej technologii prasowania.
Ruchome kształtki można uruchamiać zdalnie, na przykład za pomocą sprężonego powietrza lub uderzenia w stempel prasujący. Kształtki te mogą być również uruchamiane samodzielnie, na przykład poprzez uruchamianie w samym procesie prasowania. Właśnie temu
ostatniemu wariantowi przypisuje się korzystne znaczenie, jako że nie wymaga on użycia dodatkowych elementów.
W innej postaci wykonania wynalazku wkładane kształtki mogą być osadzone przesuwnie w formie. Mają one wówczas korzystnie postać przesuwnego w kierunku wzdłużnym rygla zasuwy obrotowej.
Szczególnymi zaletami charakteryzuje się postać wykonania wynalazku, w której wkładane kształtki są osadzone przegubowo podnośnie na formie, zwłaszcza w postaci klap, zamocowanych od zewnątrz na formie za pomocą wałka. W tym wariancie wykonania ruchomych kształtek w postaci klap mogą one być unoszone przez samą tubę w procesie rozformowywania, zaś po rozformowaniu opadają pod działaniem siły ciężkości, to znaczy samoczynnie, w położenie wyjściowe. W tym wariancie nie są potrzebne korzystne żadne inne urządzenia, ani też zmiany formy lub prasy.
Dla specjalisty jest oczywiste, że ruchome kształtki mogą być wykonane i uruchamiane
również w inny sposób niż wyżej opisany.
Przedmiot wynalazku jest uwidoczniony w przykładzie wykonania na rysunku, na którym:
fig. 1
przedstawia dwa przekroje częściowe narzędzi prasujących w obszarze
kołnierza tuby kineskopu w znanej metodzie europejskiej,
fig. 2 - dwa odpowiednie przekroje częściowe przy kształtowaniu znaną metodą
azjatycką,
przy
fig. 3 - dwa przekroje częściowe odpowiednio do fig. 1 i 2 w kształtowaniu sposobem
według wynalazku,
fig. 4 - przykład wykonania wkładanych ruchomych części formy w postaci
samodzielnie uruchamianych klap, w ujęciu schematycznym, oraz
fig. 5 - w częściach A, B, C szablony poduszek dla trzech opisanych metod.
Na fig. 3 ukazany jest, odpowiednio do przedstawionego powyżej opisu fig. 1 i 2, schematyczny przekrój częściowy formy 1 do prasowania, stempla prasującego 2 i pierścienia 3
oraz tuby 4, wytłoczonej uprzednio w umieszczonej w formy 1, stopionej porcji szkła. Pierścień 3 jest w znany połączony na stałe ze stemplem 2 za pomocą płyty. Jest on obciskany na
formie 1 przy opuszczaniu stempla 2 do formy 1, przy jednoczesnym utworzeniu górnej krawędzi. Forma 1 ma również, podobnie w sposobie europejskim, wybrania na poduszki 4c.
Ponieważ sposób według wynalazku pokrywa się w tym zakresie sposobem europejskim, opisanym w odniesieniu do fig. 1, można się tu powołać na odpowiednie cechy. Różnica w stosunku do znanego sposobu europejskiego polega na uformowaniu poduszek 4c. Dlatego też
fig. 3 część A jest identyczna z fig. 1A. W przeciwieństwie do wariantu z fig. IB z uniesioną do
górnej krawędzi formy poduszką 4c, w przykładzie wykonania urządzenia prasującego według
wynalazku, uwidocznionym na fig. 3B i fig. 4, forma 1 ma w obszarze poduszki 4c wybranie
la, w które wkładana jest, zakończona w płaszczyźnie górnej krawędzi lb formy, ruchoma
płaska kształtka, w tym przykładzie wykonania mająca postać osadzonej przegubowo za pomocą wałka 6 na formie 6, klapy 5.
Jak widać zwłaszcza na fig. 3B, uformowana poduszka 4c jest cofnięta do dołu o grubość włożonej kształtki względem górnej krawędzi lb formy 1, a co za tym idzie, względem
późniejszej krawędzi lutowania 4a, czyli jest podcięta. Promieniowy wzdłużny wymiar
189 104
7
kształtki 5 jest przy tym tak dobrany, że wchodzi ona, odpowiednio do formowanej górnej
krawędzi 4d poduszki 4c, we wnękę pomiędzy formą 1 i stemplem 2.
Dzięki przegubowemu zamocowaniu klap 5 na formie 1 zapewnione jest w prosty sposób to, że klapy podczas procesu rozformowywania są unoszone przez uformowaną, tubę,
odsłaniając wnękę formy, zaś po formowaniu opadają samoczynnie pod działaniem siły ciężkości ponownie w położenie wyjściowe, uwidocznione na fig. 4.
Opisany przykład wykonania umożliwia w korzystnie prosty sposób wytwarzanie podciętych poduszek według wzoru, ukazanego na fig. 5c, cofniętych o wymiar R względem krawędzi lutowania 4a, bez pozostawiania na gotowej tubie obwodowego szwu formowania 4b,
ponieważ można go usunąć przy szlifowaniu górnej krawędzi, w której obszarze jest położony.
Wyznaczone przez geometrię kształtek krawędzie formowania powstają w sposobie według wynalazku wyłącznie w obszarze poduszek. Szwy formowania pozostają krótkie i są
prawie niewidoczne, ponieważ kształtki są unieruchomione na formie, wykonane korzystnie
z materiału o takim samym współczynniku rozszerzalności cieplnej, co forma, ponadto są
dociskane siłą docisku, przenoszoną przez pierścień 3. Przesunięcie w obszarze szwu jest
prawie całkowicie wykluczone; zewnętrzny zarys tuby 4 jest utworzony przez formę 1 i włożone kształtki 5. Mają one stałe przyporządkowanie i osiągają podczas użytkowania w przybliżeniu jednakową temperaturę.
Nie ma to miejsca w przypadku metody azjatyckiej, ponieważ forma 1 i pierścień 3' nie
są przyporządkowane sobie na stałe, przyjmują różne porcje energii, zaś w następstwie różnego rozszerzenia cieplnego pierścienia 3' i formy 1 zachodzi często znaczne przesunięcie.
Niezależnie od metody azjatyckiej i europejskiej poduszki wytwarza się w znany sposób
albo z nadmiarem, szlifując w następnym procesie szlifowania na dokładny wymiar, lub bezpośrednio prasuje się na zadany wymiar, otrzymując tak zwane „poduszki prasowane”. Wynalazek znajduje nieograniczone zastosowanie dla obu metod.
Wynalazek można stosować także wówczas, gdy fazowanie krawędzi względnie szlifowanie górnej krawędzi odbywa się za pomocą przetłaczanych faz względnie prasowanych na
wymiar powierzchni lutowania („prasowane powierzchnie lutowania”).
Wynalazek nie jest w zasadzie ograniczony do opisanego produktu. Można go stosować
we wszystkich procesach prasowania szkła, w których wymagane są podcięcia produktu
w obszarze spoiny pomiędzy formą i pierścieniem.
8
189104
Fig. 2
189 104
9
Fig. 3
189 104
10
Fig. 4
189 104
FIG. 5
11
12
189 104
Fi g. 1
D epartam ent W ydawnictw UP RP. N akład 50 egz.
Cena 4,00 zł.