JAN PAWEŁ II – PATRON RODZINY

JAN PAWEŁ II – PATRON RODZINY
D zi eń Papi es ki 11 X 2015
KONSPEKT LEKCJI RELIGII DLA KLAS I-III GIMNAZJUM
Temat lekcji: Święty Jan Paweł II uczy jak budować szczęśliwą rodzinę
Kontekst egzystencjalny bądź treściowy, do którego nawiązujemy: Lekcja jest związana z przeżywanym
w kościele, 11 października 2015 roku, XV Dniem Papieskim. Uczniowie zapoznają się z nauczaniem Św.
Jana Pawła II. Lekcja ma pomóc uczniom w przeżyciu tego dnia, a także zachęcić do zaangażowania się w
różne inicjatywy lokalne związane z Dniem Papieskim.
Cel lekcji:
Cele katechetyczne - wymagania ogólne:
 odkrywanie nauczania św. Jana Pawła II na temat rodziny
 przygotowanie uczniów do przeżycia XV Dnia Papieskiego.
Cele szczegółowe
Uczeń:






po lekcji przedstawia obraz poszczególnych członków rodziny nakreślony w Familiaris consortio.
na podstawie analizowanych tekstów i wiedzy zdobytej podczas lekcji wyjaśnia, dlaczego Św. Jana
Pawła II możemy nazywać Patronem rodziny.
po zajęciach wymienia jak można pomagać osobom, które nie zaznały miłości w rodzinie.
własnymi słowami uzasadnia, że rodzina stanowi fundament życia ludzkiego.
po lekcji przekazuje innym czym jest Dzień Papieski i sam angażuje się w różne inicjatywy lokalne z
nim związane.
po lekcji opowiada jak tworzyć szczęśliwą rodzinę.
Metody

Elementy wykładu,

Rozmowa kierowana,

Analiza tekstu,

Szukanie antidotum,

Formułowanie wniosków,
Organizacyjne formy pracy uczniów

zbiorowa

w grupach

indywidualna
Środki i pomoce dydaktyczne:

Tablica, kreda, zeszyt ucznia,

Plakat informujący o XV Dniu Papieskim,

Tekst modlitwy Św. Jana Pawła II za rodziny,

Świadectwo Pawła,

Wydruki z tekstami do pracy w grupach,

Karta pracy - Tabelki do podsumowania pracy w grupach,
Zdania do zapisania:
Notatkę stanowi wnioski zapisywane podczas lekcji, uzupełniona tabelka jako podsumowanie pracy w
grupach.
Przebieg zajęć
Część organizacyjna
Treści i zadania metodyczno-dydaktyczne


Nauczyciel wraz z uczniami
wchodzą do klasy.
Następuje sprawdzenie listy
obecności.
Pomoce
dydaktyczne
- Dziennik
Czas
4 minuty
Modlitwa
Lekcje tradycyjnie nauczyciel zaczyna od
modlitwy. Prosi uczniów o podanie intencji. Do
intencji podanych przez uczniów dołącza
modlitwę za rodziny. Można tę intencję nieco
rozbudować zwracając uwagę na najbardziej
aktualne problemy rodziny. Następnie wszyscy
odmawiają modlitwę: „Pod Twoją obronę…”
4 minuty
Wprowadzenie w temat
zajęć
Na początku nauczyciel odczytuje krótkie
świadectwo z życia Pawła. Tekst mówi o jego
trudnym dzieciństwie. Następnie nauczyciel
stawia uczniom pytania:
 Jakie uczucia towarzyszyły Pawłowi w
dzieciństwie?
 Co było powodem jego trudności?
 Co w nim (Pawle) jest?
Uczniowie pracują indywidualnie, wypisując
na kartkach odpowiedzi na wyżej postawione
pytania. Następnie nauczyciel rozpoczyna
dyskusję a uczniowie włączają się w nią.
Opisują sytuację trudnego dzieciństwa Pawła.
Na tablicy zapisujemy, wypowiedzi uczniów.
Następnie nauczyciel na tablicy przyczepia
plakat reklamujący XV Dzień Papieski i podaje
temat lekcji.
Nauczyciel we wstępie podaje hasło kolejnego
już Dnia Papieskiego: Św. Jan Paweł II Patron rodziny. Nauczyciel mówi, że
postaramy się dziś odpowiedzieć na problemy
Pawła i wielu innych osób, posiadających
podobne trudności, zagłębiając się w
Nauczanie Św. Jana Pawła II nt. rodziny.
Załącznik 1,
- Plakat
informujący o
XV Dniu
Papieskim,
Zadania osób w rodzinie
Po części wprowadzającej nauczyciel dzieli
klasę na cztery grupy i każdej przydziela
fragment Adhortacji Familiaris Consortio.
Zadaniem poszczególnych grup jest na
podstawie analizowanego fragmentu nakreślić
„obraz” poszczególnych członków rodziny:
kobiety i matki, męża i ojca, dzieci oraz
dziadków. Następnie liderzy grup odczytują
wyniki swojej pracy a inny uczeń odnotowuje
na tablicy najważniejsze wnioski. Wszyscy
przenoszą je na kartę pracy.
- Teksty do
14 minut
pracy w grupach
załącznik 2.
- Karta pracy dla
każdego
załącznik 3.
Św. Jan Paweł II – Patron
rodziny
Następnie nauczyciel podsumowuje powyższe
ćwiczenie podając informację na temat Św.
Jana Pawła II jako patrona rodziny. Więcej
informacji można zaczerpnąć na ten temat z
- Teksty ks.
Dariusza
Kowalczyka
wyjaśniający
6 minut
5 minut
tekstu
ks.
Dariusza
Kowalczyka hasło XV Dnia
wyjaśniającego
hasło
kolejnego
dnia Papieskiego.
papieskiego. Chodzi o uświadomienie uczniom
tego nauczania. Nauczyciel pokazuje, że w
nauczaniu
papieża
możemy
znaleźć
odpowiedzi na nurtujące nas pytania odnoszące
się do rodziny. To nauczanie może być
odpowiedzią na problemy Pawła i innych osób.
Ważne jest to byśmy to nauczanie chcieli
wcielać w nasze życie.
XV Dzień Papieski
Po zapoznaniu uczniów z hasłem dnia Plakat na XV
papieskiego. Przypominamy uczniom czym jest Dzień Papieski
Dzień Papieski. Mówimy o różnego rodzaju
inicjatywach jakie tego dnia są podejmowane.
Zachęcamy uczniów do podjęcia takich
inicjatyw także w swoich środowiskach.
Mówimy o konieczności propagowania
nauczania Św. Jana Pawła II. Należy także
powiedzieć o ogólnopolskiej zbiórce na
stypendia dla uzdolnionej młodzieży. Warto
zachęcić młodzież do wolontariatu związanego
z Fundacją Dzieła Nowego Tysiąclecia.
Zachęcamy uczniów do czynnego uczestnictwa
w Dniu Papieskim. Eucharystia w tej intencji,
okolicznościowe
imprezy,
pomoc
w
przygotowaniu tego dnia w szkole lub własnej
parafii, pogłębianie nauczania Jana Pawła II
przez
osobistą
lekturę.
Warto
także
zaproponować, by uczniowie dbali o swoją
modlitwę na wzór tej, którą wskazał nam Św.
Jan Paweł II.
5 minut
Odpowiedź na słowo
Pawła
Nauczyciel podkreśla, że powołaniem każdego Załącznik 4.
człowieka jest świętość. W rozmowie z
uczniami staramy się odnaleźć odpowiedź na
pytanie:
 Jak pomóc ludziom z takimi
problemami jak Paweł?
 Co moglibyśmy im doradzić?
Szukamy antidotum na bolączki Pawła. W
odpowiedzi
staramy
się
wykorzystać
wiadomości zdobyte podczas lekcji odnoszące
się do obrazu poszczególnych członków
rodziny. Można także wykorzystać cytaty
odnoszące się do świętości. Wnioski w formie
punktów zapisujemy na tablicy a uczniowie w
zeszytach.
5 minut
Modlitwa na zakończenie
Jeden z uczniów odczytuje modlitwę za
rodziny św. Jana Pawła II.
2 minuty.
Załączniki:
Załącznik 1.
Tekst modlitwy
za rodziny
Załącznik 5.
Myślę, że można mieć szczęśliwą piękną rodzinę nawet jeśli się wyszło z bagna.
Wychowałem się w bardzo nieciekawym domu, gdzie obojętność i nienawiść do siebie były czymś na
porządku dziennym. Mama z różnych przyczyn nienawidziła mnie i wielokrotnie w życiu dawała mi to
odczuć. Ojciec od dawna nadużywał alkoholu i nieustannie musiałem uczestniczyć w awanturach, które
prowokował pod wpływem.
Lata tak trudnych warunków, upokorzeń w dzieciństwie odcisnęły na mnie piętno. Od najmłodszych lat
jednak dzięki swoim kochanym dziadkom wiedziałem, że postępowanie mojej rodziny nie jest dobre.
Zawsze starałem się być uczciwym, mądrym człowiekiem postępującym według swojej miary a nie ich.
Dziadkowie, którzy mnie przygarniali, pokazali mi jakim człowiekiem winienem być. To oni mówili według
jakich zasad postępować i, że każdego człowieka trzeba szanować.
Uczyłem się sam, dla siebie samego i dzięki temu skończyłem szkołę średnią a potem studia. Nie
powieliłem schematu mojego rodzeństwa, które częściowo zeszli na złą drogę. Byłem świadomy, że mam
tendencję do wybierania żony w podobnym stylu do mojej mamy.
Zawsze byłem poważniejszy od moich rówieśników. To chyba dlatego, że życie od małego poważnie mnie
przeorało.
Dziś jestem szczęśliwym mężem i ojcem. Wywalczyłem swoje życie. Nie stałem się taki jak moi „rodzice”.
Mam mądrą i kochającą żonę, kochane szkraby. Jestem tak jak zawsze chciałem – spełniony.
Dojście do tego momentu, nie było łatwe ale dzięki Bogu się udało. Paweł
Załącznik 2.
Grupa I
Prawa i obowiązki kobiety
22. Rodzina, która jest ze swej natury, i powinna się stawać komunią i wspólnotą osób, znajduje w miłości
żywe źródło i stały bodziec do przyjęcia, szanowania i popierania rozwoju każdego z członków, w jego
najwyższej godności jako osoby, czyli żywego obrazu Boga. Jak słusznie potwierdzili Ojcowie Synodu,
kryterium moralne autentyczności więzów małżeńskich i rodzinnych polega na rozwijaniu godności i
powołania poszczególnych osób, które odnajdują swoją pełnię w bezinteresownym darze z siebie samych63.
W tej perspektywie Synod pragnął zwrócić szczególną uwagę na kobietę, na jej prawa i obowiązki w
rodzinie i w społeczeństwie. W tej samej perspektywie spojrzał także na mężczyznę jako małżonka i ojca, na
dziecko i osoby starsze.
Należy przede wszystkim podkreślić godność i odpowiedzialność kobiety, równe godności i
odpowiedzialności mężczyzny. Równość ta realizuje się w szczególności we właściwym małżeństwu i
rodzinie dawaniu się drugiemu współmałżonkowi i dawaniu się obojga dzieciom. To, co sam rozum ludzki
wyczuwa i poznaje, zostało w pełni objawione przez Słowo Boże. Dzieje zbawienia są bowiem ciągłym i
chwalebnym świadectwem godności kobiety.
Stwarzając człowieka „mężczyzną i niewiastą”64. Bóg obdarza godnością osobową w równej mierze
mężczyznę i kobietę, ubogacając ich w niezbywalne prawa i odpowiedzialne zadania właściwe osobie
ludzkiej. Z kolei Bóg w najwyższym stopniu objawia godność kobiety, gdy On sam przyjmuje ciało ludzkie
z Maryi Dziewicy, którą Kościół czci jako Matkę Bożą, nazywając Ją nową Ewą i stawiając jako wzór
kobiety odkupionej. Subtelny szacunek Chrystusa dla kobiet, które wezwał do pójścia za sobą i do przyjaźni,
Jego ukazanie się po zmartwychwstaniu kobiecie przed innymi uczniami, misja powierzona kobietom, aby
zaniosły Apostołom dobrą nowinę o zmartwychwstaniu — to znaki potwierdzające szczególne uznanie
Chrystusa Pana dla kobiety. Powie Apostoł Paweł: „Wszyscy ... dzięki ... wierze jesteście synami Bożymi
— w Chrystusie Jezusie ... Nie ma już Żyda ani poganina, nie ma już niewolnika ani człowieka wolnego, nie
ma już mężczyzny ani kobiety, wszyscy bowiem jesteście kimś jednym w Chrystusie Jezusie” 65. (Familiaris
consortio)
Grupa II
Mężczyzna jako mąż i ojciec
25. Wewnątrz komunii-wspólnoty małżeńskiej i rodzinnej mężczyzna jest powołany, aby żył w
świadomości swego daru oraz roli męża i ojca.
W małżonce widzi mężczyzna wypełnienie się zamysłu Bożego: „Nie jest dobrze, żeby mężczyzna był sam;
uczynię mu zatem odpowiednią dla niego pomoc”67, i swoim czyni okrzyk Adama, pierwszego oblubieńca:
„Ta dopiero jest kością z moich kości i ciałem z mego ciała!”68.
Prawdziwa miłość małżeńska zakłada i wymaga, aby mężczyzna żywił głęboki szacunek dla równej
godności kobiety: „Nie jesteś jej panem — pisze św. Ambroży — lecz mężem, nie służącą otrzymałeś, ale
żonę ... Odpłać życzliwością za życzliwość, miłość wynagrodź miłością”69. Mężczyzna winien żyć ze swą
żoną „w szczególnej formie przyjaźni osób”70. A chrześcijanin jest powołany do rozwijania nowej postawy
miłości, okazując w ten sposób swej własnej oblubienicy miłość subtelną i mocną zarazem, jaką Chrystus
żywi do Kościoła71.
Miłość do małżonki, która została matką, i miłość do dzieci są dla mężczyzny naturalną drogą do
zrozumienia i urzeczywistnienia swego ojcostwa. Nade wszystko tam, gdzie warunki społeczne i kulturalne
łatwo skłaniają ojca do pewnego uwolnienia się od zobowiązań wobec rodziny i do mniejszego udziału w
wychowaniu dzieci, konieczne jest odzyskanie społecznego przekonania, że miejsce i zadanie ojca w
rodzinie i dla rodziny mają wagę jedyną i niezastąpioną72. Jak uczy doświadczenie, nieobecność ojca
powoduje zachwianie równowagi psychicznej i moralnej oraz znaczne trudności w stosunkach rodzinnych,
podobnie jak, w okolicznościach przeciwnych, przytłaczająca obecność ojca, zwłaszcza tam, gdzie
występuje już zjawisko tzw. „machizmu”, czyli nadużywanie przewagi uprawnień męskich, które
upokarzają kobietę i nie pozwalają na rozwój zdrowych stosunków rodzinnych.
Mężczyzna, ukazując i przeżywając na ziemi ojcostwo samego Boga73, powołany jest do zabezpieczenia
równego rozwoju wszystkim członkom rodziny. Spełni to zadanie przez wielkoduszną odpowiedzialność za
życie poczęte pod sercem matki, przez troskliwe pełnienie obowiązku wychowania, dzielonego ze
współmałżonką74, przez pracę, która nigdy nie rozbija rodziny, ale utwierdza ją w spójni i stałości, przez
dawanie świadectwa dojrzałego życia chrześcijańskiego, które skutecznie wprowadza dzieci w żywe
doświadczenie Chrystusa i Kościoła. (Familiaris consortio)
Grupa III
Prawa dziecka
26. W rodzinie, wspólnocie osób, szczególną troską winno być otoczone dziecko; należy rozwijać głęboki
szacunek dla jego godności osobistej, oraz ze czcią i wielkodusznie służyć jego prawom. Odnosi się to do
każdego dziecka, ale szczególnie ważkie staje się wobec dziecka małego, wymagającego opieki całkowitej,
wobec dziecka chorego, cierpiącego lub upośledzonego.
Troszcząc się o każde dziecko przychodzące na świat i otaczając je czułą i rzetelną opieką, Kościół
wypełnia swoje podstawowe posłannictwo; powołany jest bowiem do objawiania i przedstawiania na nowo
w dziejach przykładu i przykazania Chrystusa Pana, który postawił dziecko w samym centrum Królestwa
Bożego, mówiąc: „Dopuśćcie dzieci i nie przeszkadzajcie im przyjść do Mnie; do takich bowiem należy
królestwo niebieskie”75.
Powtarzam raz jeszcze to, co powiedziałem na Zgromadzeniu Ogólnym Narodów Zjednoczonych dnia 2
października 1979 roku: „Pragnę ... wypowiedzieć tę radość, jaką dla każdego z nas stanowią dzieci, wiosna
życia, zadatek przyszłości każdej dzisiejszej ojczyzny. Żaden kraj na świecie, żaden system polityczny nie
może myśleć o swej przyszłości inaczej, jak tylko poprzez wizję tych nowych pokoleń, które przejmą od
swoich rodziców wielorakie dziedzictwo wartości, zadań i dążeń zarówno własnego narodu, jak też całej
rodziny ludzkiej. Troska o dziecko, jeszcze przed jego narodzeniem, od pierwszej chwili poczęcia, a potem
w latach dziecięcych i młodzieńczych, jest pierwszym i podstawowym sprawdzianem stosunku człowieka
do człowieka. I dlatego też, czegóż można bardziej życzyć każdemu narodowi i całej ludzkości, wszystkim
dzieciom świata, jeśli nie owej lepszej przyszłości, w której poszanowanie praw człowieka stanie się pełną
rzeczywistością w wymiarach nadchodzącego 2000 roku?”76.
Przyjęcie, miłość, szacunek, wieloraka i jednolita służba — materialna, uczuciowa, wychowawcza, duchowa
— każdemu dziecku, które przychodzi na ten świat, winny stanowić zawsze charakterystyczną i nieodzowną
cechę chrześcijan, a zwłaszcza rodzin chrześcijańskich tak, aby dzieci mając możliwość wzrastania „w
mądrości, w latach i w łasce u Boga i u ludzi”77, wnosiły swój cenny wkład w budowanie wspólnoty
rodzinnej i w samo uświęcenie rodziców78. (Familiaris consortio)
Grupa IV
Osoby starsze w rodzinie
27. Istnieją kultury przejawiające szczególną cześć i wielką miłość dla osób starszych. Człowiek stary nie
bywa tam nigdy wyłączony z rodziny, czy traktowany jako nieużyteczny ciężar; pozostaje w rodzinie i
chociaż zobowiązany do szanowania autonomii nowej rodziny, nadal bierze czynny i odpowiedzialny udział
w jej życiu, a nade wszystko wypełnia cenne posłannictwo świadka przeszłości i inspiratora mądrości dla
młodych i dla przyszłości.
Inne kultury natomiast, zwłaszcza w następstwie nieuporządkowanego rozwoju przemysłowego i
urbanistycznego, doprowadziły i nadal prowadzą do niedopuszczalnego zepchnięcia starszych na margines
życia, co jest dla nich źródłem wielkiego cierpienia, a równocześnie duchowego zubożenia dla wielu rodzin.
Działalność duszpasterska Kościoła winna pobudzić wszystkich do odkrycia i docenienia zadania osób
starszych we wspólnocie świeckiej i kościelnej, a zwłaszcza w rodzinie. W rzeczywistości „życie osób
starszych ułatwia nam zdanie sobie sprawy z hierarchii wartości ludzkich; ukazuje ciągłość pokoleń i
wspaniale przedstawia wzajemną zależność Ludu Bożego. Osoby starsze ponadto mają charyzmat
przekraczania barier między pokoleniami, zanim one zaistnieją. Ileż dzieci znalazło zrozumienie i miłość w
oczach, słowach i pieszczotach osób starszych! Ileż osób starszych chętnie podpisuje się pod natchnionymi
słowami biblijnymi, że «koroną starców — synowie synów» (Prz 17, 6)”79. (Familiaris consortio)
Załącznik 3.
Grupa III
Obraz rodziny
Kobieta jako żona i matka
Mężczyzna jako mąż i ojciec
Dzieci
Osoby starsze w rodzinie
Załącznik 4.
Młodzi, nie lękajcie się świętości! Wzbijajcie się na wysokie szczyty, bądźcie pośród tych, którzy pragną
osiągnąć cele godne synów Bożych. Orędzie na VI Światowe Dni Młodzieży, 15.08.1990 r.
Bóg […] pragnie, aby wszyscy byli święci! Młodzi Przyjaciele, miejcie świętą ambicję być świętymi, tak
jak On jest święty! Orędzie na XV Światowe Dni Młodzieży, 29.06.1999 r.
Czy dziś można być świętym? Gdybyśmy mieli liczyć wyłącznie na ludzkie siły, cel ten rzeczywiście
zdawałby się nieosiągalny. Orędzie na XV Światowe Dni Młodzieży, 29.06.1999 r.
Tak jak sól nadaje smak pożywieniu i jak światło oświeca ciemności, tak świętość nadaje pełny sens życiu,
czyniąc je odblaskiem chwały Bożej. Orędzie na XVII Światowe Dni Młodzieży, 25.07.2001 r.
Wszyscy jesteśmy wezwanie do świętości i tylko święci mogą odnowić ludzkość. Orędzie na XX Światowe
Dni Młodzieży, 6.08.2004 r.
Świętość wydaje się celem trudnym, osiągalnym tylko dla ludzi zupełnie wyjątkowych albo dla tych, którzy
odrywają się całkowicie od życia i kultury danej epoki. W rzeczywistości świętość jest darem i zadaniem
zakorzenionym w chrzcie i bierzmowaniu, powierzonym wszystkim członkom Kościoła w każdej epoce.
Jest darem i zadaniem dla świeckich tak samo jak dla zakonników i kapłanów, w sferze prywatnej, tak jak w
działalności publicznej, w życiu zarówno jednostek, jak rodzin i wspólnot. Orędzie na XIII Światowe Dni
Młodzieży, 30.11.1997 r.
Załącznik 5.
MODLITWA JANA PAWŁA II W INTENCJI RODZIN
Boże, od którego pochodzi wszelkie ojcostwo w niebie i na ziemi, Ojcze, który jesteś Miłością i Życiem.
– Spraw, aby każda rodzina na ziemi stawała się przez Twego Syna Jezusa Chrystusa „narodzonego z
Niewiasty” prawdziwym przybytkiem życia i miłości dla coraz to nowych pokoleń.
– Spraw, aby Twoja łaska kierowała myśli i uczynki małżonków ku dobru ich własnych rodzin i wszystkich
rodzin na świecie.
– Spraw, aby młode pokolenie znajdowało w rodzinach mocne oparcie dla swego człowieczeństwa i jego
rozwoju w prawdzie i miłości.
– Spraw, aby miłość umocniona łaską Sakramentu Małżeństwa okazywała się mocniejsza od wszelkich
słabości i kryzysów, przez jakie nieraz przechodzą nasze rodziny.
– Spraw wreszcie – błagamy Cię o to za pośrednictwem Świętej Rodziny z Nazaretu – ażeby Kościół wśród
wszystkich narodów ziemi mógł owocnie spełniać swe posłannictwo w rodzinach i poprzez rodziny.
Ty, który jesteś Życiem, Prawdą i Miłością w jedności Syna i Ducha Świętego. Amen.
Ks. Piotr Pierzchała