Warszawskie Forum Polityki Społecznej Poniedziałek, 19 maja 2008

Warszawskie Forum Polityki Społecznej
Poniedziałek, 19 maja 2008 r. godz. 10.00 – 18.00
PAN, Pałac Staszica, ul. Nowy Świat 72, sala Marii Skłodowskiej-Curie
Zapraszamy
do udziału w Warszawskim Forum Polityki Społecznej
Integracja społeczna – wyzwania dla Warszawy
Celem spotkania jest refleksja nad diagnozą w obszarach największego zagroŜenia wykluczeniem
społecznym. Takiej szczególnej uwagi wymaga sytuacja seniorów, rodzin wieloproblemowych, osób
niepełnosprawnych oraz bezdomnych. W tych właśnie obszarach wcześnie udzielone wsparcie, czy
interwencja są szczególnie waŜne, gdyŜ mogą uchronić ludzi przed wykluczeniem.
Integracja społeczna staje się wyzwaniem dla Warszawy. Same świadczenia, oferowanie pracy
bezrobotnym, noclegowni bezdomnym, miejsc w domach opieki społecznej osobom starszym, czy
pomocy medycznej niepełnosprawnym, to jeszcze za mało. NaleŜy brać pod uwagę wszystkie
składowe integracji społecznej, takie jak: pomoc społeczna, praca, jakość Ŝycia i usług, integracja
osób i rodzin zagroŜonych wykluczeniem społecznym.
W Warszawie, której mieszkańcy mają jedne z najwyŜszych średnich dochodów w Polsce,
integrowanie najuboŜszych wymaga szczególnej troski. Osobom w trudnej sytuacji materialnej miasto
powinno zapewnić dostęp do edukacji, kultury, rekreacji i sportu oraz moŜliwość aktywnego udziału
w Ŝyciu społecznym. Efekty polityki społecznej miasta w dziedzinie wyrównywania szans powinny
być systematycznie oceniane.
Usługi pomocy społecznej są i powinny być świadczone w partnerstwie z organizacjami
pozarządowymi. Niektóre mogą być kontraktowane na zewnątrz. WaŜne, aby róŜne formy partnerstwa
były rozwijane w dialogu, z przestrzeganiem zasad jawności, przejrzystości, pomocniczości i
efektywności.
W ostatniej części spotkania, po referatach, warsztatach w grupach problemowych i dyskusji
przewidziano czas na konsultacje z ekspertami oraz planowanie pracy nad diagnozą w grupach
roboczych.
Prosimy uprzejmie o potwierdzenie udziału w spotkaniu pt. Integracja społeczna – wyzwania dla
Warszawy do 16 maja br. za pośrednictwem poczty elektronicznej adres:
[email protected] tel. 0 22 2579 766, fax 0 22 2579 767
W imieniu organizatorów
Włodzimierz Paszyński, Bogdan Jaskołd, Krzysztof Herbst
2
Warszawskie Forum Polityki Społecznej
pt. Integracja społeczna – wyzwania dla Warszawy
poniedziałek, 19 maja 2008 r. godz. 10.00 – 18.00
PAN, Pałac Staszica, ul. Nowy Świat 72, sala Marii Skłodowskiej-Curie
10.00 – 10.30
Otwarcie seminarium
Wprowadzenie:
Włodzimierz Paszyński, Zastępca Prezydenta m.st. Warszawy
dr Krzysztof Herbst Koordynator Zespołu Społecznej Strategii Warszawy
10.30 – 11.30
1. Wystąpienia ekspertów:
Problemy rodzin zmarginalizowanych, efektywne programy pomocy, Marek Liciński,
Federacja na rzecz Reintegracji Społecznej.
Propozycje załoŜeń do diagnozy i prognozy sytuacji warszawskich seniorów
dr hab. Barbara Szatur-Jaworska, Uniwersytet Warszawski; Wydział Dziennikarstwa i Nauk
Politycznych; Instytut Polityki Społecznej
11.30 – 11.45
Przerwa na kawę
11.45 – 12.30
2. Wystąpienia ekspertów
Niepełnosprawni w Warszawie – potrzeba integracji, Piotr Todys, Fundacja Na Rzecz
Transportowych Usług Specjalistycznych,.
Warszawska bezdomność, Julia Wygnańska, Polski Korespondent Europejskiego
Obserwatorium Bezdomności,
12.30:13.00
Pytania i dyskusja
13.00-13.30
Przerwa na kawę i poczęstunek
13.30 – 15.30
3. Praca w grupach problemowych
Dyskusja szczegółowa nad diagnozą zostanie przeprowadzona w czterech grupach
problemowych. Będzie ona moderowana, tak aby ułatwić osiągnięcie konsensu (jeŜeli okaŜe
się to uzasadnione, przewidujemy kontynuację pracy w formie grup problemowych).
W jej trakcie zostaną przedstawione wyniki wstępnej dyskusji nad diagnozą sytuacji
społecznej w Warszawie.
- Grupa „Seniorzy”
- Grupa „Niepełnosprawni i osoby przewlekle chore”
- Grupa „Osoby i rodziny problemowe”
- Grupa „Osoby bezdomne”
15.30-15.45
Przerwa na kawę
15.45 – 17.45
4. Konsultacje dotyczące dalszych prac nad diagnozą społeczną
3
4
Warszawskie Forum Polityki Społecznej
Integracja społeczna – wyzwania dla Warszawy
Celem spotkania jest przeprowadzenie wstępnej diagnozy „obszarów wykluczenia
społecznego” dla miasta stołecznego Warszawy. Jest to pierwsza próba zdiagnozowania
obszarów wykluczenia społecznego oraz oceny, w jakim zakresie Miasto i współdziałające z
nim organizacje pozarządowe przyczyniają się do integracji społecznej. Przyjmując
załoŜenie, Ŝe diagnoza ma stanowić podstawę do podejmowania długofalowych,
zintegrowanych działań rozwojowych, celem opracowania jest określenie „deficytów”
poszczególnych grup zagroŜonych wykluczeniem. Właściwe opisanie tych „deficytów”
pozwoli w przyszłości na zdefiniowanie działań, które umoŜliwią pełną lub częściową
integrację społeczną osób wykluczonych. Diagnoza po konsultacjach z instytucjami
publicznymi – ustawowo odpowiedzialnymi za działania na rzecz integracji społecznej – oraz
organizacjami pozarządowymi zostanie włączona do Społecznej Strategii Warszawy.
Przedmiotem diagnozy są grupy obywateli Warszawy wykluczone lub zagroŜone
wykluczeniem społecznym. Wykluczenie społeczne rozumiane jest jako „…sytuacja, w której,
pojedynczy ludzie lub całe obszary tracą moŜliwość współuczestniczenia w pełni w Ŝyciu
społecznym z powodu jednej lub wielu łączących się ze sobą przyczyn (problemów) –
bezrobocie, niskie kwalifikacje, choroby, niskie dochody, przestępczość, nieporadność w
radzeniu sobie w Ŝyciu, niepełnosprawność, uzaleŜnienia”. Przyjęto, Ŝe obszary wykluczenia
społecznego w Warszawie zostały wstępnie zdefiniowane z załoŜeniach „Społecznej
Strategia Warszawy na lata 2009 – 2020”.
Zgodnie z załoŜeniami „Społecznej Strategii Warszawy”, wynikającymi bezpośrednio z
Narodowej Strategii Integracji Społecznej oraz Narodowej Strategii Rozwoju na lata 2007 –
2013, diagnoza swoim zakresem objęła trzy obszary wykluczenia społecznego: osoby w
podeszłym wieku, niepełnosprawnych oraz rodziny dysfunkcyjne. Do kategorii
niepełnosprawnych zostali włączeni równieŜ chorzy psychicznie, przewlekle chorzy, a do
obszaru rodzin dysfunkcyjnych: osoby nieporadne Ŝyciowo, ubogie, uzaleŜnione; zagroŜone
bezdomnością; rodziny, w których dochodzi do przemocy; przemoc rówieśnicza,
przestępczość.
W ramach przeprowadzonej diagnozy dokonano opisu oraz charakterystyki grup
zagroŜonych wykluczeniem społecznym. Charakterystyka ta obejmuje „deficyty”, które
uniemoŜliwiają wykluczonym społecznie ich pełną integrację. Analiza ta została
przeprowadzona na podstawie istniejących opracowań i badań oraz w trakcie seminariów z
organizacjami pozarządowymi działającymi na rzecz integracji osób wykluczonych. W sumie,
w pierwszym kwartale 2008 roku, zorganizowano 4 seminaria tematyczne, na których
scharakteryzowano sytuację społeczną seniorów, osób niepełnosprawnych, rodzin
zagroŜonych wykluczeniem społecznym, bezdomnych.
W diagnozie omówiony został zakres usług świadczonych przez Miasto na rzecz
integracji społecznej. Źródłem do dokonania oceny były sprawozdania OPS z 2006 roku,
sprawozdania WCPR z tego samego roku, opinie przedstawicieli organizacji pozarządowych
wyraŜone w czasie seminariów tematycznych. W analizie działań posiłkowano się
dokumentami strategicznymi „ Narodową Strategią Integracji Społecznej” oraz dokumentami
o charakterze zobowiązań międzynarodowym, a takŜe Agendą 22 w przypadku osób
niepełnosprawnych. W analizie uwzględniono nie tylko działania realizowane na rzecz
integracji przez sektor usług pomocy społecznej, ale pozostałe instytucje publiczne, takie jak
Biuro Edukacji, Biuro Polityki Lokalowej, StraŜ Miejska, itp.
5
Identyfikacji polityki Miasta wobec grup zagroŜonych lub wykluczonych społecznie
dokonano na podstawie istniejących dokumentów strategiczno-diagnostycznych oraz
sprawozdań. Na ich podstawie starano się odtworzyć zasady i wartości, jakimi kieruje się
Miasto świadcząc usługi osobom zagroŜonym lub wykluczonym społecznie. Nie udało się
przeprowadzić analizy jakości świadczonych usług oraz stopnia, w jakim usługi te
przyczyniają się do integracji społecznej wykluczonych. W sprawozdaniach tworzonych w
ramach administracji Miasta brakuje oceny efektywności działań. Miasto nie przeprowadza
ewaluacji projektów realizowanych przez podległe jemu instytucje. W opracowaniu znalazły
się pytania, jakie naleŜy skierować do poszczególnych jednostek administracyjnych, w celu
uzyskania informacji, w jakim zakresie ich działania przyczyniają się do integracji.
Jednocześnie zbieramy rekomendacje badań, które naleŜałoby przeprowadzić w celu
uzyskania pełnej diagnozy sytuacji osób wykluczonych. Nadal pozostaje nierozwiązana
kwestia, w jakim zakresie działania organizacji pozarządowych finansowanych przez miasto
przyczyniają się do integracji społecznej. Brakuje rzetelnych danych dotyczących
efektywności usług świadczonych przez organizacje pozarządowe.
W opracowaniu, na ile pozwalały dane otrzymane z instytucji publicznych oraz z GUS,
zaprezentowano zintegrowane podejście do sfery społecznej. W diagnozie zostały
zakreślone zagadnienia „wspólne” dla obszarów: potencjał społeczny, potencjał ludzki i
obszar metropolitalny. Starano się przez to wykazać, Ŝe problem wykluczania społecznego
ma charakter „interdyscyplinarny” i nie jest związany jedynie z działaniami sektora usług
pomocy społecznej. Identyfikacja obszarów wykluczenia społecznego została dokonana z
poziomu Miasta, w drugiej kolejności z poziomu dzielnic, które w Warszawie pełnią rolę
jednostek pomocniczych. W diagnozie sytuacji w dzielnicach odwołamy się do ich specyfiki,
która w duŜej mierze ciąŜy na zakresie oraz charakterze wykluczenia społecznego. W
niektórych aspektach uwzględniono aspekt metropolitalny. Dotyczyło to przede wszystkim
tych usług, które świadczone są przez instytucje miejskie na rzecz ościennych gmin czy
powiatów.
Podstawę do prowadzania analiz stanowiły: Strategia Lizbońska: Narodowa Strategia
Integracji Społecznej dla Polski (2003); Strategia Polityki Społecznej na lata 2007 – 2013
(2005 NPR); Strategia Rozwoju m st. Warszawy do 2020 roku; Strategia integracji
społecznej i zawodowej na rzecz osób wykluczonych społecznie, ze szczególnym
uwzględnieniem osób uzaleŜnionych w procesie zdrowienia w latach 2008 – 2013.
Wojciech Marchlewski
Zespół Społecznej Strategii
Warszawy
6
SPOŁECZNA STRATEGIA WARSZAWY
Wyzwania
Społeczna Strategia Warszawy na lata 2009-2020 będzie waŜnym przesłaniem dla obywateli i
partnerów społecznych czy gospodarczych działających w Warszawie. Dlatego szczególnie istotne
jest powiązanie dziedzin takich jak pomoc społeczna, oświata, zdrowie, kultura, bezpieczeństwo i
rozwój miasta. Konieczne jest teŜ adresowanie strategii do róŜnorodnych grup interesariuszy.
Zakładamy, Ŝe opracowanie strategii przyczyni się do:
Rozwiązywania problemów w szerokim ujęciu, nie ograniczonym do obszaru kompetencji
poszczególnych jednostek organizacyjnych;
2 Dostosowań organizacyjnych i proceduralnych, zapewniających Realny wpływ priorytetów strategii
na codzienne działania samorządu Warszawy;
3 Lepszej współpracy między władzami Warszawy, organizacjami i społecznościami lokalnymi;
4 Oceny projektów organizacyjnych i planów działań poprzez perspektywę strategii o szerszym
zasięgu;
5 Uczestnictwa Rady m.st. Warszawy w realizacji Strategii;
6 Zwiększenia partycypacji społecznej w rozwiązywaniu problemów społecznych Warszawy (np.
prowadzenie strony internetowej, debaty publiczne, konsultacje społeczne, publikacje i inne);
7 Identyfikacji nowatorskich inicjatyw powiązanych lub zgodnych z priorytetami strategii,
opracowywanych w jednostkach Urzędu Miasta i w kręgu partnerów).
1
W strategii znajdzie się szereg propozycji odnoszących się do juŜ podejmowanych działań, takich jak
rewitalizacja społeczna zaniedbanych obszarów miasta, animacja inicjatyw społecznych, edukacja
obywatelska mieszkańców Warszawy i współpraca z partnerami społecznymi.
Stołeczny Ratusz przygotowuje strategię społeczną. W efekcie dyskusji zapoczątkowanej na
Warszawskim Forum Polityki Społecznej w lutym 2007 r. oraz po decyzji zarządu Miasta, rozpoczęte
zostały prace nad Społeczną Strategią Warszawy na lata 2009-2020”. Strategia opracowywana jest
pod opieką Włodzimierza Paszyńskiego, Zastępcy Prezydenta Warszawy w zakresie spraw
społecznych. Jednostką organizującą prace jest Biuro Polityki Społecznej Urzędu m.st. Warszawy.
Sfera społeczna nie jest tylko domeną słuŜb pomocy czy opieki. Współczesne miasto zaspokaja
potrzeby i aspiracje swoich mieszkańców i uŜytkowników. Miasto stołeczne i metropolia rozwijają się i
budują swój potencjał w oparciu o zasoby określane jako „kapitał ludzki” i „kapitał społeczny”.
Wreszcie, coraz więcej ról miasta, zadań publicznych i rozwojowych, podejmują partnerzy społeczni a
nie administracja.
Strategia określi społeczne priorytety rozwoju miasta i programy operacyjne, waŜne dla ich realizacji.
Zakres pracy obejmie powiązane ze sobą dziedziny pomocy społecznej, edukacji, kultury,
bezpieczeństwa, rewitalizacji, zdrowia i jakości środowiska, a takŜe wymagany przez prawo program
rozwiązywania problemów społecznych.
Strategia będzie wytyczną do działania dla jednostek organizacyjnych, zaproszeniem dla partnerów i
informacja dla wszystkich mieszkańców. W jej opracowaniu wezmą udział Urzędy Miasta i Dzielnic
radni, organizacje pozarządowe i środowiska społeczne, a takŜe inni partnerzy zaangaŜowani w
rozwiązywanie kwestii społecznych. AngaŜowani są ludzie nauki, niezaleŜni eksperci, organizacje
przedsiębiorców inni. Do współpracy i wymiany doświadczeń zapraszani są przedstawiciele metropolii
z innych krajów.
Strategia będzie kluczowym dokumentem polityki społecznej miasta, poprzez:
Diagnozę wyzwań, kwestii społecznych i nierozwiązanych problemów,
Wskazanie głównych priorytetów rozwojowych i problemów,
Integrację jednostek samorządowych i partnerów wokół dyskusji na temat sposobu działania
Opracowanie propozycji działań operacyjnych
Zaproponowanie instrumentów i rozwiązań organizacyjnych waŜnych dla powodzenia strategii
7
Wybór priorytetów Strategii
ZałoŜenia metodologiczne i zakres prac zostały zaproponowane przez Zespół Społecznej Strategii
Warszawy. Praca odbywa się w formie otwartych spotkań Forum Polityki Społecznej i
wyspecjalizowanych grup roboczych. Wstępne dyskusje doprowadziły do wyłonienia pięciu
kluczowych obszarów analizy. Są to: Kapitał ludzki, Kapitał społeczny, Społeczny wymiar metropolii,
Integracja społeczna oraz Instrumenty realizacji strategii. PoniŜszy schemat porządkuje obszary
analizy strategii (niŜej opisano w skrócie kaŜdy z obszarów):
1. Kapitał ludzki
• Jakość edukacji
• Równość szans w
dostępie do instytucji
edukacyjnych
• Równość szans w
dostępie do pracy
• Powszechny dostęp
do wiedzy i
informacji
• Promocja wybitności
2. Kapitał społeczny
• Terytorium dla
społeczności
• Struktury
społeczeństwa
obywatelskiego
• Instytucjonalne
podstawy zaufania
• Wykorzystanie
rewitalizacji
3. Społeczny wymiar
Metropolii
• Czynniki atrakcyjności
• Warszawa i jej obszar
metropolitarny
• Metropolia a skala
lokalna
4. Integracja
• Pomoc społeczna
• Praca i bezrobocie
• Jakość Ŝycia i usługi
(mieszkalnictwo,
transport publiczny,
zdrowie)
• Rola partnerów
społecznych
5. Instrumenty
BudŜetowanie
Monitorowanie rozwoju
Efektywność realizacji usług
Usprawnienie kontraktowania usług
Komunikacja społeczna
1. Kapitał ludzki
Decyduje o szansach rozwoju, a przede wszystkim konkurencyjności Warszawy w grze o rozwój.
Odzwierciedla ogół umiejętności, zdolności i informacji posiadanych przez ludzi. To potencjał, który
przekłada się na innowacyjność, przedsiębiorczość, zdolności komunikacyjne, organizowanie pracy i
współpracy. W kategoriach jakości kapitału ludzkiego moŜna oceniać działanie szeroko pojętego
systemu edukacyjnego (szkolnictwo, kultura, organizacje wychowawcze, ogólnodostępny internet).
MoŜna teŜ zadać pytanie, w jakim stopniu Warszawa wyposaŜa swoich obywateli w kompetencje
podnoszące ich osobistą konkurencyjność.
2. Kapitał Społeczny
To potencjał współpracy między mieszkańcami Warszawy. Współpraca moŜe przebiegać na róŜnych
poziomach i płaszczyznach. Poziomy współpracy dotyczą małych społeczności (np. mieszkańcy
osiedla lub bloku, rodzice dzieci chodzących do tej samej szkoły) lub większych (np. mieszkańcy
dzielnicy, fani jazzu), poziomu całego miasta (np. toŜsamość mieszkańca Warszawy, poczucie
związku z Warszawą), wreszcie - wielkich grup (społeczeństwo Warszawy), aglomeracji, stolicy kraju.
Warto pamiętać, Ŝe istnieje tez problem tzw. „złego kapitału społecznego”. Opinia o niskim poziomie
kapitału społecznego jest powszechna. MoŜna więc zadawać równolegle pytanie o drogi jego
poprawy. Nie jest to wyzwanie banalne. Skutki działań w tym obszarze pojawiają się nieprędko.
Konieczne są działania długofalowe, nie nastawione na błyskawiczny efekt. Jedno z powaŜniejszych
wyzwań to wybór skutecznej płaszczyzny działania. Chcemy sprawdzić czy w Warszawie nie powinny
nią być programy rewitalizacji.
3. Metropolia
Obecny rozwój Stolicy jest coraz bardziej napędzany mechanizmami metropolii – miasta
funkcjonującego w globalnych sieciach współpracy. Trzeba je dobrze odczytać i zrozumieć aby w
pełni wykorzystać nasze szanse w konkurencyjnym środowisku. Atrakcyjność Warszawy wynika z jej
potencjału innowacyjnego, jakości nauki, edukacji, Ŝycia kulturalnego. Miasto tworzy zapotrzebowanie
i rozwija usługi najwyŜszego poziomu. WaŜna jest teŜ atrakcyjność Ŝycia i zamieszkiwania w nim.
Metropolia warszawska napędza zarówno rozwój kraju jak i obszarów sąsiadujących, tworzących tzw.
„obszar metropolitarny”. Równocześnie jednak „współŜycie z metropolią” jest dla wielu ludzi -
8
mieszkańców miasta i obszaru metropolitarnego, wyzwaniem, źródłem napięć i konfliktów, które
moŜna określić jako „lokalność versus metropolitalność". Warszawa musi być ujmowana jednocześnie
jako metropolia i miejsce Ŝycia.
4. Integracja społeczna
Integracja społeczna jest postulatem: wartością i wyzwaniem. Wydaje się, Ŝe analizowanie zadań
Warszawy w kategoriach świadczeń społecznych, oferowania pracy bezrobotnym czy innych „usług”
to za mało. Poszczególne wątki integracji społecznej to pomoc społeczna, jakość Ŝycia i usług oraz
praca.
Zagadnienia związane z pomocą społeczną zostały ujęte według kluczowych kategorii społecznych
dotkniętych wykluczeniem społecznym. Przedmiotem diagnozy objęci zostaną mieszkańcy Warszawy
charakteryzujący się:
a) niemoŜnością pełnego uczestnictwa w Ŝyciu ekonomicznym, politycznym, kulturalnym i
społecznym;
b) ograniczonym uczestnictwem w dystrybucji zasobów społecznych (kultura, zdrowie, pomoc
społeczna, oświata),
c) wykluczeniem z więcej niŜ jednego istotnego obszaru Ŝycia np. rynku pracy, nieformalnych więzi
społecznych.
Analiza jakości Ŝycia będzie koncentrowała się na materialnym poziomie Ŝycia i zabezpieczenia na
przyszłość, usługach bytowych i publicznych, a takŜe jakości środowiska oraz zdrowiu mieszkańców
Warszawy. Zagadnienia te dotyczą warunków Ŝycia całych zbiorowości oraz warunków Ŝycia
poszczególnych osób w odniesieniu do społecznie uzgodnionych kryteriów wartościowania. Jakość
Ŝycia odnosi się teŜ do indywidualnych kryteriów wartościowania. Obejmuje zatem oceny całego Ŝycia
i poszczególnych jego aspektów warunkujących postawę wobec Ŝycia, aktywność Ŝyciową i zdolność
przystosowania się do zmiany społecznej.
Warszawa to Polski biegun zamoŜności. Nie występuje tu ani znaczne bezrobocie ani skrajne
niedobory usług. Stopa bezrobocia kształtuje się na poziomie zaledwie 3%. Jednak oznacza to ponad
30 000 osób zarejestrowanych jako bezrobotne Dodatkowo, przynajmniej 40% osób poszukujących
pracy nie znajduje się w rejestrach. Bezrobocie nie wszędzie jest niskie - ponad połowa z
zarejestrowanych zameldowana jest w czterech dzielnicach Warszawy. Bezrobocie dotyka i tych,
którzy chcą pracować - ponad połowa pracujących w szarej strefie wolałoby zatrudnienie formalne,
lecz nie jest w stanie go znaleźć. PowaŜna jest skala bierności zawodowej - co drugi mieszkaniec
Warszawy w wieku produkcyjnym nie pracuje. Wreszcie, wiele osób wykluczonych i zagroŜonych
wykluczeniem - w tym takŜe osób niepełnosprawnych - powinno stać się po adresatami
sekwencyjnych i dopasowanych do ich potrzeb i moŜliwości, programów reintegracji i aktywizacji
zawodowej.
Niska stopa bezrobocia to między innymi efekt korzystnej fazy cyklu koniunkturalnego. Zaledwie trzy
lata temu w rejestrach urzędu pracy znajdowało się ponad 60 000 osób, z których ponad 80% nie
miało juŜ prawa do zasiłku. Zagadnienie pracy jest związane z rozwojem kapitału ludzkiego. WiąŜe się
teŜ z metropolitalnym charakterem miasta.
Przed warszawskim rynkiem pracy jest zatem wiele wyzwań, a czas - wraz z pogorszeniem
koniunktury - moŜe być ich jeszcze więcej. W tym świetle refleksji wymaga sposób realizowania zadań
przez administrację publiczną i rola organizacji partnerskich.
5. Instrumenty
Nawet bardzo dobre strategie nie przynoszą często poŜądanych skutków poniewaŜ nie jest jasne w
jaki sposób maja one oddziaływać na rzeczywistość. Strategia nie jest planem pracy tylko zapisem
intencji i przyjętych celów. Zapisana językiem planu zadań straciłaby szybko aktualność. Konieczne
jest więc opracowanie odpowiednich instrumentów.
Jedne z nich powinny pozwolić na monitorowanie rozwoju (aby ocenić aktualność strategii).
Odpowiednie procedury powinny zapewnić wpływ przyjętych celów na opracowania kolejnych planów
i budŜetów. Z kolei wybór sposobu realizacji (zdecydowanie czy lepiej wykona dane zadanie
administracja czy podmiot zakontraktowany albo partner społeczny), wymaga instrumentów i procedur
ewaluacyjnych. Zapewnienie aby przyjęte cele i priorytety wpływały na działanie wielu – nie zawsze
podporządkowanych podmiotów - wymaga znakomitej komunikacji społecznej
Praca nad Strategią wymaga przejrzenia istniejących i zaproponowania uzupełniających
instrumentów.
9
CZTERY ETAPY PRAC NAD TWORZENIEM SPOŁECZNEJ STRATEGII WARSZAWY
Diagnoza – identyfikacja problemów społecznych
Obejmie ona analizę sytuacji w poszczególnych dziedzinach (obszarach), analizę danych w
posiadaniu Urzędu Miasta, szczegółowe diagnozy w zidentyfikowanych obszarach i opracowane juŜ
plany i strategie działowe. To waŜne by Strategia powstała w odniesieniu do juŜ istniejących
dokumentów strategicznych, planów rozwoju społeczno-gospodarczego Warszawy.
Zadaniem diagnozy jest ustalenie podstawowych faktów, dyskusje prowadzące do zidentyfikowania
głównych wyzwań oraz stopnia zgody czy rozbieŜności co do oceny pomiędzy róŜnymi kręgami
interesariuszy. Diagnoza przygotowywana jest przy udziale zewnętrznych ekspertów i specjalistów z
Urzędu Miasta oraz organizacji partnerskich.
Wstępne opracowanie Strategii – wybór celów i programów operacyjnych
Na bazie otrzymanej diagnozy zostaną wybrane cele i kierunki działań Strategii. Będzie to operacja
wieloetapowa. Priorytety rozwoju będą wybierane w debacie, towarzyszyć temu będzie weryfikacja
wykonalności. Zakładamy znaczną rolę szerokiej debaty publicznej w formułowaniu celów.
Opracowanie Strategii – konsultacje i weryfikacja wstępnego opracowania
Po wstępnym wyborze
celów i programów do realizacji Strategii nastąpi etap konsultacji
społecznych, korekt Strategii i opracowanie końcowej wersji dokumentu. To wynik przyjętych załoŜeń
tworzenia Strategii, które zakładały partycypacyjny model tworzenia strategii z udziałem środowisk
społecznych i organizacji pozarządowych, z uwzględnieniem moŜliwie szerokiego współuczestnictwa
społeczeństwa. Spotkania tematyczne, badanie ankietowe i konsultacje z wykorzystaniem portalu
internetowego pozwolą na weryfikację decyzji ekspertów. Dokument zostanie przedstawiony
władzom Warszawy do końca października 2008 roku.
Realizacja Strategii
Strategia stanowić będzie podstawę do podejmowania długofalowych zintegrowanych działań
rozwojowych. Będzie teŜ wpływać na inne, niezaleŜnie opracowywane plany i programy oraz na
działania niezaleŜnych podmiotów, grup, i organizacji. Dlatego waŜnym składnikiem naszej pracy
będzie popularyzacja strategii – doprowadzenie do tego aby była powszechnie znana i akceptowana
jako „plan wspólny”, stanowiący waŜną przesłankę dla podejmowanych (takŜe indywidualnie i
spontanicznie) działań i decyzji.
Warunkiem skuteczności strategii jest wdroŜenie proponowanych „instrumentów” (patrz wyŜej) oraz
stała weryfikacja jej aktualności. Wykorzystamy do tego monitoring rozwoju. Regularne raporty
monitoringu będą podstawą oceny aktualności strategii i potrzeb jej aktualizacji, korekt czy zmian.
Będzie to działanie realizowane stale począwszy od momentu przyjęcia strategii.
Opracowaniem Strategii zajmuje się:
Zespół Koordynacyjny Społecznej Strategii Warszawy
Krzysztof Herbst, Koordynator
ul. Smolna 10a pok. 306, 00-375 Warszawa
tel. 0 22 2579 765, fax 0 22 2579 767
[email protected]
10