Implementation of the Road Infrastrukture Safety Direktive in Poland

Engineering and Financing
Safer and Sustainable Roads
Implementation
of the Road Infrastrukture
Safety Direktive
in Poland
Warsaw, Poland
ERF Seminar
25 – 26 October 2011
Jacek Gacparski
1
Informacje podstawowe
Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 2008/96/WE z dnia 19 listopada 2008
r. w sprawie zarządzania bezpieczeństwem infrastruktury drogowej opublikowana
29 listopada 2008 r. w Dzienniku Urzędowym Unii Europejskiej.
Data wejścia w życie: 19 grudnia 2008 r.
Zakres: Drogi wchodzące w skład transeuropejskiej sieci drogowejInne drogi nie
wchodzące w skład transeuropejskiej sieci drogowej, których budowa została w
całości lub w części sfinansowana przez Wspólnotę
Podstawowy cel : Zwiększenie bezpieczeństwa infrastruktury drogowej,
szczególnie transeuropejskiej sieci drogowej .
Zobowiązuje: państwa członkowskie Unii Europejskiej do wprowadzenia w życie
przepisów ustawowych, wykonawczych i administracyjnych, niezbędnych dla
wykonania Dyrektywy - najpóźniej do dnia 19 grudnia 2010 r.
Wprowadza i definiuje: szereg nowych pojęć z zakresu bezpieczeństwa ruchu
drogowego oraz opisuje procedury, które należy opracować i wdrożyć, aby
stworzyć kompleksowy i ciągły system zarządzania bezpieczeństwem
infrastruktury drogowej.
Warsaw, Poland
ERF Seminar
25 – 26 October 2011
2
Znaczenie dyrektywy
1. Dostrzeżona została kwestia bezpieczeństwa ludzi
2. Stanowi wydarzenie niezwykłej wagi porównywalne do
dyrektyw środowiskowych
3. Człowiek jest podmiotem i priorytetem w planowaniu
przebiegu drogi, jej projektowaniu, budowie i utrzymaniu
4. Stanowi rewolucyjne podejście w stosunku do
dotychczasowego fragmentarycznego i akcyjnego
traktowania spraw brd
5. Nakazuje stworzenie systemu dbania o bezpieczeństwo
ludzi na każdym etapie projektowania i egzystencji drogi
Warsaw, Poland
ERF Seminar
25 – 26 October 2011
3
Humanitarny wymiar dyrektywy
Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady
2008/96/WE z dnia 19 listopada 2008 r. w
sprawie zarządzania bezpieczeństwem
infrastruktury drogowej zasługuje na
określenie
LUDZKA DYREKTYWA
ponieważ czyni człowieka podmiotem na
drodze a jego bezpieczeństwo priorytetem w
projektowaniu, budowie i utrzymaniu dróg.
Warsaw, Poland
ERF Seminar
25 – 26 October 2011
4
Zadania określone dyrektywą
1. Opracowanie wytycznych zarządzania bezpieczeństwem infrastruktury
2. Przeprowadzanie oceny wpływu na bezpieczeństwo ruchu drogowego
projektów infrastruktury dla najwcześniejszej fazy projektowania (studium
korytarzowe w analizie wielokryterialnej)
3. Przeprowadzanie audytów bezpieczeństwa ruchu drogowego projektów
drogowych dla:
- projektu wstępnego (koncepcja programowa)
- projektu szczegółowego (projekt budowlany)
- przygotowania do otwarcia
- początkowej fazie użytkowania
4. Wykonywanie okresowych kontroli bezpieczeństwa ruchu drogowego
5. Opracowanie wytycznych w sprawie środków mających zastosowanie
do prac drogowych
6. Informowanie użytkowników dróg o odcinkach dróg, które podlegają
naprawie
Warsaw, Poland
ERF Seminar
25 – 26 October 2011
5
Zadania określone dyrektywą
7. Ocena użytkowania sieci drogowej
8. Klasyfikacja odcinków o dużej koncentracji wypadków
9. Klasyfikacja odcinków ze względu na bezpieczeństwo sieci
10. Informowanie użytkowników dróg o odcinkach o dużej koncentracji
wypadków
11. Sporządzanie sprawozdań z wypadków śmiertelnych i wyliczanie
kosztów wypadków śmiertelnych i wypadków poważnych
12. Przyjęcie programów szkolenia Audytorów BRD
13. Przeprowadzanie szkoleń wstępnych dla kandydatów na Audytorów
BRD
14. Przeprowadzanie szkoleń okresowych dla Audytorów BRD
15. Wymiana wiedzy i najlepszych praktyk między państwami
członkowskimi
Warsaw, Poland
ERF Seminar
25 – 26 October 2011
6
Schemat systemu zarządzania BRD
ETAP REALIZACJI
INWESTYCJI
- kontrole bezpieczeństwa
ETAP PROJEKTOWANIA
ETAP REALIZACJI
INWESTYCJI
- audyt BRD przygotowania
drogi
- ocena wpływu na bezpieczeństwo
projektów infrastruktury
- audyt BRD koncepcji programowej
- audyt BRD projektu budowlanego
do otwarcia
Kontrole bezpieczeństwa
robót drogowych
Audyt BRD przygotowania drogi do otwarcia
ETAP UŻYTKOWANIA DROGI
- audyt BRD w początkowej fazie
użytkowania
- analizy przyczyn wypadków
- kontrole bezpieczeństwa
- klasyfikacja odcinków o dużej
koncentracji wypadków
- klasyfikacja odcinków ze względu na
bezpieczeństwo sieci
- ocena użytkowania sieci
- sprawozdania z wypadków
śmiertelnych
Warsaw, Poland
ERF Seminar
25 – 26 October 2011
7
Działania GDDKiA przed opublikowaniem Dyrektywy
1.
od 2000 r. - szkolenia dla audytorów brd (ok. 150 pracowników
GDDKiA)
2.
2002 – 2004 - opracowanie instrukcji dla audytorów brd GDDKiA
3.
2003 – 2004 - opracowanie wymagań formalnych i merytorycznych dla
Audytorów BRD z GDDKiA
4.. 24 kwietnia 2004 r. - Zarządzenie nr 12 Generalnego Dyrektora Dróg
Krajowych i Autostrad z dnia w sprawie audytu bezpieczeństwa ruchu
drogowego
5. 2006 - pilotażowy program przeprowadzania audytu brd dla wybranych
88 projektów drogowych
Warsaw, Poland
ERF Seminar
25 – 26 October 2011
8
Działania GDDKiA po opublikowaniu Dyrektywy
1.
Zarządzenie nr 17 Generalnego Dyrektora Dróg Krajowych i Autostrad z dnia
11.05.2009 r. w sprawie stadiów i składu dokumentacji projektowej dla dróg i
mostów w fazie przygotowania zadań.
2.
Zarządzenie nr 42 Generalnego Dyrektora Dróg Krajowych i Autostrad z dnia
03.09.2009 r. w sprawie oceny wpływu na bezpieczeństwo ruchu drogowego
oraz audytu bezpieczeństwa ruchu drogowego projektów infrastruktury
drogowej.
3.
2009 – 2010 Opracowanie nowej Instrukcji dla Audytorów BRD wykonywania
Oceny wpływu na BRD oraz Audytu BRD, spełniającej wymogi Dyrektywy.
4.
Od 09. 2009 - Systematyczne przeprowadzanie Ocen BRD i Audytów BRD dla
dróg określonych w zarządzeniu Generalnego Dyrektora.
5.
2010-2011 Szkolenie kolejnych Audytorów BRD i wydawanie upoważnień do
przeprowadzania Ocen i Audytów BRD
Warsaw, Poland
ERF Seminar
25 – 26 October 2011
9
Aktualny stan prawny
- od dnia 03.09.2009 r. obowiązuje na drogach krajowych
(większość sieci TEN-T) - akt prawny Zarządzenie nr 42
Generalnego Dyrektora Dróg Krajowych i Autostrad
- przed 19 grudnia 2010 r. ustawa i rozporządzenia
wykonawcze implementujące dyrektywę nie weszły w życie
- we wrześniu 2011 r. projekty ustawy i rozporządzenia
zostały przez rząd przedłożone Sejmowi poprzedniej kadencji
Warsaw, Poland
ERF Seminar
25 – 26 October 2011
10
Dylematy implementacji dyrektywy
1. Zakres obowiązywania dyrektywy i ustawy
- ograniczenie obowiązywania dyrektywy i ustawy
wyłącznie do sieci TEN-T jest nieracjonalne biorąc pod
uwagę, że na sieci tej dochodzi do 20 % śmiertelnych
wypadków a Unia stawia sobie za cel redukcję liczby ofiar
śmiertelnych o 50%.
- w dyrektywie jedynie zalecenie a w ustawie brak
obowiązku stosowania dyrektywy na drogach
finansowanych lub współfinansowanych przez
Wspólnotę, co może spowodować problemy z
uzyskaniem pomocy finansowej ze środków unijnych
Warsaw, Poland
ERF Seminar
25 – 26 October 2011
11
Dylematy implementacji dyrektywy
2. Odrębne procedury czy spójny system
zarządzania BRD
Ustawa powinna nie tylko określać obowiązek
wykonywania poszczególnych procedur
określonych dyrektywą, ale nakazywać
stworzenie i sformułowanie zasad
funkcjonowania spójnego, kompleksowego
systemu kontroli, poprawy BRD i
wykorzystywania doświadczeń zdobytych na
etapie projektowania, budowy i użytkowania
wcześniej powstałych dróg do projektowania,
budowy i użytkowania dróg przyszłych.
Warsaw, Poland
ERF Seminar
25 – 26 October 2011
12
Dylematy implementacji dyrektywy
3. Właściwa jednostka zlecająca ocenę i audyt BRD
Rozumie się pod tym pojęciem zarządcę drogi.
Uznaje się, że koncesjonariusz lub wykonawca
drogi w systemie „Projektuj i buduj” związany
tylko przez określony czas z drogą i
zainteresowany minimalizacją kosztów nie
powinien zlecać oceny i audytu BRD.
Warsaw, Poland
ERF Seminar
25 – 26 October 2011
13
Dylematy implementacji dyrektywy
4. Audytor czy zespół audytorów BRD
Zespół składający się co najmniej z 2 audytorów
BRD zapewnia większy obiektywizm i eliminuje
skrajne, kontrowersyjne opinie. Raport i wnioski
powstają w drodze konsensusu.
Warsaw, Poland
ERF Seminar
25 – 26 October 2011
14
Dylematy implementacji dyrektywy
5. Niezależność audytorów BRD
- Czy audyt BRD powinni przeprowadzać wyłącznie audytorzy
BRD będący pracownikami właściwej jednostki to znaczy
zarządcy drogi ?
- Czy audytorzy BRD będący pracownikami zarządcy drogi
mogą być w pełni niezależni ?
- Czy warunkiem niezależności jest zewnętrzność ?
- Czy audytor wewnętrzny + audytor zewnętrzny to
optymalny model audytu BRD ?
- Czy audytor BRD powinien wykonywać jedynie pracę
audytora BRD i być odizolowany od innych zadań i
doświadczeń ?
Warsaw, Poland
ERF Seminar
25 – 26 October 2011
15
Dylematy implementacji dyrektywy
6. Wykształcenie audytorów BRD
Kierunek budownictwa drogowego oraz inżynierii ruchu
nie budzą wątpliwości z uwagi na programy studiów.
Natomiast założenie, że absolwenci Transportu spełniają
wymóg art. 9 ust. 4 pkt. a), który mówi:
„audytorzy posiadają odpowiednie doświadczenie lub
ukończyli szkolenie w zakresie projektowania dróg,
inżynierii bezpieczeństwa ruchu drogowego oraz analizy
wypadków”
jest kontrowersyjne.
Warsaw, Poland
ERF Seminar
25 – 26 October 2011
16
Dylematy implementacji dyrektywy
7. Szkolenie audytorów BRD
Uczestniczenie audytorów BRD w okresowych
kursach szkoleniowych jako jedyny wymóg ich
aktualnego przygotowania do pełnienia tej funkcji
wydaje się niewystarczający z punktu widzenia
weryfikacji merytorycznego przygotowania
audytorów BRD.
Warsaw, Poland
ERF Seminar
25 – 26 October 2011
17
Pozostaje do zrobienia
1.
2.
3.
4.
5.
6.
Wprowadzenie w życie przepisów ustawowych, wykonawczych
i administracyjnych niezbędnych do wykonania dyrektywy – termin minął
19 grudnia 2010 r.
Przyjęcie przez państwa członkowskie „wytycznych” czyli środków
wskazujących kierunek działań oraz elementy, jakie należy brać pod uwagę
podczas stosowania procedur bezpieczeństwa określonych w dyrektywie
– do 19 grudnia 2011 r.
Przyjęcie przez państwa członkowskie wytycznych w sprawie tymczasowych
środków mających zastosowanie do prac drogowych.
Wdrożenie odpowiedniego systemu kontroli w celu zapewnienia, że wytyczne
dla prac drogowych są właściwie stosowane.
Przyjęcie przez państwa członkowskie programów szkoleń dla audytorów
BRD – do 19 grudnia 2011 r.
Powiadomienie przez państwa członkowskie Komisji o wytycznych w ciagu
trzech miesięcy od ich przyjęcia lub zmiany.
Warsaw, Poland
ERF Seminar
25 – 26 October 2011
18
DZIĘKUJĘ
Jacek Gacparski
Warsaw, Poland
ERF Seminar
25 – 26 October 2011
19